�

佛山* Buddha Mountain * Ph�̣t Sơn

Calgary Alberta Canada

[中文|�ENGLISH]

[ TRANG CHỦ |�KINH ĐI�̉N�|�ĐẠI TẠNG KINH | TH�̀N CHÚ | HÌNH ẢNH�|�LI�N LẠC�]

KINH BỒ T�T THIỆN GIỚI

Hán Dịch : Đời Tống nước Kế T�n Tam Tạng Ph�p sư Cầu Na Bạt Ma

Vi�̣t Dịch : Tỳ kheo Th�ch Thiện Th�ng

-o0o-

QUYỂN THỨ BẢY

BỒ T�T ĐỊA

PHẨM THỨ MƯỜI CH�N

NHỮNG PH�P TRỢ BỒ ĐỀ KH�C

Thế n�o l� Đ� la ni của Bồ T�t?

-Đ� la ni c� bốn thứ:

1.Ph�p � la ni.

2.Nghĩa Đ� la ni.

3.Từ Đ� la ni.

4.Nhẫn Đ� la ni.

Ph�p Đ� la ni: T�m của Bồ T�t được sự nhớ nghĩ. Nhờ sức nhớ nghĩ cho n�n Bồ T�t được tr� tuệ lớn, do sức tr� tuệ lớn cho n�n Bồ T�t biết c�c ph�p giới, vững t�m thọ tr� lời lẽ, chữ, c�u, trải v� lượng đời kh�ng hề qu�n mất.

Nghĩa Đ� la ni:� Như Ph�p Đ� la ni n�i tr�n, th�m nữa l� t�y thuận giải th�ch nghĩa l�, trong v� lượng đời thọ tr� chẳng qu�n.

Từ Đ� la ni:� Đại Bồ T�t v� ph� những điều �c của ch�ng sanh m� thọ thần ch�, đọc tụng th�ng lợi v� l�m lợi �ch v� lượng ch�ng sanh.� V� ch� thuật n�n Bồ T�t thọ tr� năm ph�p:� Một l� kh�ng ăn thịt.� Hai l� kh�ng uống rượu.� Ba l� kh�ng ăn năm thứ cay nồng.� Bốn l� kh�ng d�m dục.� Năm l� kh�ng ăn uống trong những gia đ�nh bất tịnh.

Bồ T�t đầy đủ năm ph�p như tr�n, c� thể l�m điều lợi �ch rất lớn v� lượng ch�ng sanh.� C�c chứng bệnh ngặt như bị quỷ thần hung dữ �m nhập, những bệnh nơi th�n hay c�c thứ độc hại, kh�ng chứng bệnh n�o m� Đại Bồ T�t chẳng thể chữa trị.

Nhẫn Đ� la ni:� Đại Bồ T�t nhờ sức mạnh tr� tuệ cho n�n t�m người ưa vui vắng lặng, chẳng c�ng ở chung với người n�o kh�c, lặng lẽ kh�ng n�i, kh�ng c� bạn lữ, với sự cốt sao vừa đủ, chỉ ăn độc nhất một thứ thức ăn, tọa thiền, tư duy, ban đ�m kh�ng ngủ.� Bấy giờ đức Phật đem đại Đ� la ni truyền dạy để Bồ T�t n�y tr� tụng:� ẤT TR�, MẬT TR�, Ỷ TR� TỲ, SẰN ĐỀ, B�T Đ�N NA, T� HA.

Khi ấy Bồ T�t từ nơi đức Phật nhận l�nh ch� rồi, qu�n s�t mật ch� với t�m s�u xa, biết chữ kh�ng nghĩa.� V� chữ kh�ng nghĩa cho n�n sự n�i kh�ng nghĩa.� Do v� kh�ng nghĩa n�n tất cả ph�p chẳng thể tuy�n n�i.� Nghĩa ở đ�y l� Nghĩa Kh�ng Nghĩa của tất cả ph�p.� Do lực của Nhẫn cho n�n c� thể biết rất r� r�ng bốn thứ Đ� la ni, v� thường đầy đủ Nhẫn Đ� la ni n�n chẳng bao l�u Bồ T�t sẽ chứng V� thượng Bồ Đề.

Trong a tăng kỳ kiếp thứ nhất đại Bồ T�t tu tập thực h�nh, được Ph�p v� Nghĩa Đ� la ni tr�n.

Nhờ Ph�p v� Nghĩa Đ� la ni n�y m� tu ch�nh định, do tu ch�nh định m� ph�t đại nguyện cho n�n Bồ T�t được Từ v� Nhẫn Đ� la ni.

Nếu như Bồ T�t đầy đủ bốn việc l� được bốn thứ Đ� la ni n�u tr�n.� Bốn việc ấy l� g�?

Một l�, kh�ng tham ngũ dục.

Hai l�, kh�ng l�ng ganh tị đối với ch�ng sanh.

Ba l�, lu�n lu�n bố th�.

Bốn l�, ưa nghe ch�nh ph�p, thọ tr� đọc tụng, bi�n ch�p giải n�i về Kinh v� Luận thuộc về Bồ T�t Tạng.

Thế n�o l� sự ph�t thệ nguyện lớn của Bồ T�t?

Sự ph�t thệ n�y gồm trong năm điều:

Một l� Ph�t t�m ph�p nguyện.

Hai l� Hữu ph�t nguyện.

Ba l� Hạnh ph�t nguyện.

Bốn l� Thiện ph�t nguyện.

Năm l� Đại ph�t nguyện.

-Khi mới ph�t t�m Bồ Đề, gọi l� Ph�t t�m ph�t nguyện.

-V� lợi �ch ch�ng sanh m� ở c�i Trời c�i người gọi l� Hữu ph�t nguyện.

-V� ch�ng sanh m� tu v� lượng t�m gọi l� Hạnh ph�t nguyện.

-Tu tập tất cả ph�p l�nh của Bồ T�t gọi l� Thiện ph�t nguyện.

-Chẳng tiếc th�n mạng, hộ tr� ch�nh ph�p gọi l� Đại ph�t nguyện.

Bồ T�t nếu d�ng mười c�ch c�ng dường Phật ph�p, Tăng bảo (như phẩm c�ng dường Tam Bảo đ� n�i), hộ tr� ch�nh ph�p, thấy người tr� ph�p th� c�ng dường cung k�nh.� Đ�y gọi l� Đại ph�t nguyện.

Đại Bồ T�t sanh l�n cung trời Đ�u Xuất, m�i cho đến l�c v�o Đại Niết B�n, gọi l� Đại ph�t nguyện.

Đại Bồ T�t từ sơ ph�t t�m m�i đến l�c chứng V� thượng Bồ Đề, gọi l� Đại ph�t nguyện.

Đại Bồ T�t v� độ ch�ng sanh m� ở khắp c�c nẻo, t�y lo�i thọ th�n, gọi l� Đại ph�t nguyện.

Đại Bồ T�t thường d�ng tạng kinh, tạng Luận của Bồ T�t thừa gi�o h�a ch�ng sanh, gọi l� Đại ph�t nguyện.

Đại Bồ T�t ph�m c� diễn n�i, kh�ng g� chẳng l�m lợi �ch ch�ng sanh.� Người kh�ng căn l�nh, Bồ T�t l�m cho ph�t sanh mầm l�nh, gọi l� Đại ph�t nguyện.

TAM GIẢi THO�T M�N

Thế n�o l� ph�p tu về Kh�ng Tam Muội của Đại Bồ T�t?

-Bồ T�t qu�n s�t một c�ch s�u xa t�nh c� thể n�i của tất cả c�c ph�p. T�nh khả thuyết n�y với t�nh bất khả thuyết n� l� rỗng kh�ng, cho n�n gọi l� m�n Kh�ng Tam Muội.

Thế n�o l� V� Nguyện Tam Muội?

-Đại Bồ T�t thường nhận thức rằng:� V� tất cả ph�p c� thể tuy�n n�i, cho n�n c� ng� v� c� ng� sở.� Do c� c�i ng�, sở hữu của ng� đều gọi l� khổ.

Đại Bồ T�t ph� � tưởng lệch lạc, cho n�n r� biết tất cả c�c ph�p chẳng thể tuy�n n�i, do đ� chẳng bị vướng mắc v�o ng�, sở hữu của ng�.� V� kh�ng c� ng�, kh�ng c� ng� sở, cho n�n Bồ T�t chẳng nguyện cầu g�.� Đ�y mệnh danh l� V� Nguyện Tam Muội.

Thế n�o l� V� Tướng Tam Muội?

-Đại Bồ T�t biết tất cả c�c ph�p chẳng thể tuy�n n�i, v� chẳng thể n�i cho n�n tất cả đều kh�ng c� tướng tất cả phiền n�o.� Ch�nh v� kh�ng tướng cho n�n gọi l� vắng lặng.� Do sự tu tập đ� được vắng lặng cho n�n gọi l� V� Tướng Tam Muội.

V� cớ g� Như Lai n�i về Ba M�n Tam Muội?

-V� tất cả ph�p đại loại c� hai t�nh c�ch.

Một l�.� C� l� c� (hữu vi c�)

Hai l�.� Kh�ng m� c� (v� vi c�)

-C� l� c�, đ� l� bản ng�, sở hữu của ng�.

-Kh�ng m� c�, ấy l� Niết B�n.

Về nghĩa c� l� c�.� Đại Bồ T�t qu�n s�t tất cả đều khổ cho n�n chẳng sanh mong cầu.� Đ�y gọi l� V� Nguyện Tam Cầu.

Về nghĩa Kh�ng m� c�, tức l� Niết B�n (hữu dư),� Đại Bồ T�t đối với Niết B�n chẳng sanh � tưởng ưa th�ch.� Đ�y gọi l� v� tướng.

V� vi ph�p l� cũng c� cũng kh�ng, cho n�n Bồ T�t chẳng phải c� nguyện, chẳng phải chẳng nguyện.

Đại Bồ T�t thấy c� c�, thấy kh�ng kh�ng, c� trong c�i kh�ng kh�ng, kh�ng trong c�i kh�ng m� c� Đ�y mệnh danh l� Kh�ng Tam Muội.� L�c Bồ T�t tu m�n Kh�ng Tam Muội được tr� chơn thật. Tam muội như thế Thanh Văn, Duy�n Gi�c cũng tu cũng học, nhưng chẳng thể n�i.� Tất cả c�c ph�p chẳng thể tuy�n n�i.

TỨ PH�P ẤN

Chư Phật, Bồ T�t v� l�m cho ch�ng sanh được sự vắng lặng m� n�i bốn ph�p ấn sau đ�y:� Tất cả c�c ph�p hữu vi thảy đều v� thường, Khổ, v� ng� v� Niết B�n vắng lặng.

C�c đức Phật, c�c vị Bồ T�t v� c�c ch�ng sanh n�i bốn ph�p n�y, phải biết tất cả ph�p giới được n�i, th� bốn ph�p n�y l� gốc hết thảy.� Đ�y gọi l� Ưu đ� na. Ưu đ� na đ�y v� lượng tất cả chư Phật qu� khứ cũng n�i như vậy, c� thể l�m sự tr�n hết, l�m tăng trưởng thiện ph�p, gọi l� Ưu đ� na (v� vấn tự thuyết).

Thế n�o l� sự nhận thức c�c ph�p hữu vi v� thường?

-Đại Bồ T�t biết rằng: �Ph�p c� thi vi, ph�p c� thể n�i vốn đều v� thường, do đ� những g� thuộc ph�p hữu vi đều l� v� thường.� Biết t�nh c�c ph�p trong nghĩa chơn thật vốn kh�ng nhơn quả, cho n�n chẳng thể tuy�n n�i, v� vậy mỗi khi th�nh tướng n�i năng th� tất cả ph�p l� ph�p sanh diệt.� Do đ� ph�p hữu vi qu� khứ cũng l� ph�p sanh diệt.� Bởi vậy ph�p thuộc qu� khứ chẳng thấy c� nh�n, chẳng thấy c� t�nh.� V� chẳng thấy nh�n, chẳng thấy c� t�nh, cho n�n n�i rằng ph�p qu� khứ đều l� v� thường.

Ph�p thuộc hiện tại biết c� sanh ra nhưng chẳng biết diệt, c�c ph�p hiện tại chẳng thấy nh�n m� lại thấy quả, thấy t�nh của n�.� V� chẳng diệt cho n�n biết t�nh m� chẳng biết nh�n.

Ph�p hữu vi vị lai chẳng thấy sanh diệt, v� vậy biết nh�n, chẳng biết quả, chẳng biết t�nh, v� cớ chưa sanh vậy.� Thế n�n Bồ T�t biết nhơn m� kh�ng biết t�nh.� Khi đ� qu�n về ba đời, mỗi niệm mỗi niệm đều c� ba tướng (qu�, hiện, vị lai).� Nếu qua một niệm l� c� bốn tướng (sanh, trụ, dị, diệt).� Trước hết l� ph�p diệt, tiếp đến sanh ra một ph�p tương tự, đ�y gọi l� sanh.� Sanh rồi c� sự t�c động, đ� gọi l� trụ.� Trước diệt ph�p tướng, ph�p tướng diệt rồi lại thấy tương tự, đ� gọi l� dị.� Sanh rồi chẳng dừng cho đến hai niệm.� Đ�y gọi l� diệt.

Bồ T�t nhận thức:� Thấy tướng của ph�p hữu vi đều l� một thứ:� Như tướng sanh, tướng trụ v� dị cũng vậy, chỉ c� tướng diệt l� kh�c.� V� sao biết?� -V� chẳng cộng trụ với ba tướng kh�c.� Bốn tướng như thế thấy ra c� hai: Một l� c�, hai l� kh�ng.� C� l� ba tướng trước.� Kh�ng l� tướng thứ tư.

Bồ T�t nhận thức về ph�p hữu vi, chẳng thấy tướng sanh, chẳng thấy tướng trụ, chẳng thấy tướng dị, chẳng thấy tướng diệt.� Tại sao vậy?� -V� sanh, trụ, dị, diệt kh�ng t�nh chơn thật.� Đại Bồ T�t thấy sự sanh, trụ, dị, diệt của sắc ph�p m� chẳng khởi quan niệm về sanh, trụ, dị, diệt.

Đại Bồ T�t d�ng tr� phương tiện qu�n s�t chẳng thấy bốn tướng.� Phương tiện qu�n l� ph�p qu�n của Bồ T�t.

Nếu l�a sắc ph�p ri�ng c� c�i sanh th� khi sắc ph�p sanh, c�i sanh lẽ ra cũng sanh?� Nếu vậy tất cả c�c ph�p lẽ ra c� hai c�i sanh?� Một l� sắc sanh, hai l� c�i sanh sanh.� Hai c�i sanh như thế hoặc l� ph�p tức, hay l� ph�p ly?� Nếu l� chẳng rời th� kh�ng sanh ra c�i sanh.� Nếu n�i l�a ph�p ri�ng c� c�i sanh, nghĩa n�y kh�ng đ�ng. Nếu như chẳng l�a th� khi c� sắc kh�ng c� sanh.� Sanh v� nhơn duy�n m� sanh.� Tướng trụ, dị, diệt cũng vậy.

Nếu tự t�nh của ph�p Diệt l� c�, n�n biết sự diệt n�y cũng l� sanh, cũng l� diệt.� Nếu ph�p diệt cũng l� diệt cũng l� sanh, n�n biết rằng tất cả ph�p hữu vi đều kh�ng c� diệt.� Trường hợp khi nhập Diệt tận định, t�m v� t�m sở ph�p lẽ ra thường sanh trở lại?� V� khi sắc ph�p diệt lẽ ra cũng sanh trở lại?� V� sao?� -V� c�i diệt n�y sanh.� Thế th� c�c ph�p lẽ ra l� thường?� Ch�nh v� c�c ph�p hữu vi v� thường, cho n�n khi Bồ T�t l�a sắc ph�p rồi chẳng thấy bốn tướng, biết t�nh của ph�p hữu vi l� v� thường, v� vậy cũng lu�n lu�n tuy�n n�i sự v� thường của ph�p hữu vi.

-Bồ T�t qu�n s�t, thấy ph�p hữu vi c� ba thứ khổ:� Khổ khổ, Hoại khổ, H�nh khổ.� V� thế Như Lai n�i:� ph�p hữu vi tất cả l� khổ.

Bồ T�t thế n�o nhận thức ph�p hữu vi v� ng�?� V� ng� c� hai:� 1.Ch�ng sanh kh�ng tự ng�.� 2.Ph�p kh�ng c� tự ng�.

-Ch�ng sanh kh�ng tự ng�:� Ch�ng sanh chẳng phải ph�p c�, chẳng phải ph�p kh�ng, chẳng phải l�a ph�p c�, chẳng phải l�a ph�p kh�ng.� Đ�y gọi l� ch�ng sanh kh�ng ng�.

-Ph�p kh�ng c� tự ng�:� Tất cả c�c ph�p đều c� thể n�i.� T�nh của sự c� thể n�i n�y lại kh�ng.� Đ�y gọi l� Ph�p kh�ng c� tự ng�.

Đ� c� hai thứ v� ng� như tr�n, cho n�n Phật n�i: �C�c ph�p hữu vi thảy đều v� ng�.� Đoạn c�i nh�n hiện tại, l�m chướng c�i nh�n vị lai của ph�p hữu vi như thế gọi l� Niết B�n, kh�ng c� kiết sử phiền n�o gọi l� vắng lặng.

Nếu Bồ T�t d�ng t�m kh�ng thanh tịnh qu�n về Niết B�n, hoặc bực Thanh Văn chưa chứng đạo quả m� qu�n về Niết B�n, th� cả hai hạng cũng chưa thật sự biết r� t�m lượng Niết B�n v� cũng chưa biết về tướng Niết B�n.

V� như nh� vua v� c�c người con đang ngủ, lấy gỗ chạm khắc th�nh những con th�:� voi, ngựa, nai, thỏ.� Con vua thức dậy thấy voi, ngựa n�y cũng tưởng đ�ng l� th� vật thứ thật.� C� l�c nh� vua khen ngợi voi, ngựa, mỗi người con vua cho rằng vua cha khen ngợi voi ngựa của m�nh. Sau đ� c�c th�i tử ra khỏi cung điện được thấy voi ngựa thật sự, c�c người con vua đều sanh mắc cỡ v� tự bảo nhau: �V� sao đối với voi ngựa giả tạo m� ch�ng ta lại tưởng l� chơn thật?� V� sao đối với sự đồng t�n, đồng tướng m� ch�ng ta lại sanh � tưởng cho l� chơn thật?�.

Như Lai cũng n�i:� �Nếu t�m Bồ T�t kh�ng được thanh tịnh, hoặc bực Thanh Văn chưa chứng đạo quả, cả hai đều ở ng�i nh� sanh tử,� Như Lai v� họ n�i đến Niết B�n vắng lặng.� Bồ T�t, Thanh Văn nghe rồi cũng sanh � tưởng đ�ng l� Niết B�n m� thật sự ra cả hai chưa biết bề chơn Niết B�n.� Khi nghe Phật thuyết t�m sanh tưởng tượng, n�i l� Niết B�n.� Sau n�y c�c vị ấy tu T�m th�nh đạo, được tr� thanh tịnh, khỏi th�n sanh tử, khi đ� c�c vị chơn thật r� biết về t�nh Niết B�n mới sanh hổ thẹn v� tự nghĩ rằng:� �V� sao l�c trước chẳng phải Niết B�n m� ch�ng ta lại sanh � tưởng l� Niết B�n chơn thật?�.

Lại v� dụ như một người c� bệnh đến chỗ thầy thuốc, khi đ� lương y v� sự ph� bệnh, t�y bệnh trao thuốc, người bệnh được thuốc l�ng sanh vui mừng, tưởng l� đ�ng thuốc liền nhận uống ngay.� Đ� uống thuốc xong, dầu trừ mối lo, nhưng lại ph�t sanh một thứ bệnh kh�c.� Khi ấy lương y dứt thứ thuốc trước v� đưa thuốc mới, bệnh nh�n lại n�i:� �Thuốc trước của thầy thật l� tốt l�nh, đ�y do t�i năng trị bệnh của thầy, kh�ng phải hiệu lực của thuốc�.� Lương y dầu n�i �thuốc ấy rất tốt� nhưng bệnh nh�n n�y vẫn c�n chẳng tin.� Đến khi bệnh nh�n d�ng thứ thuốc sau v� bệnh được l�nh, l�ng sanh hổ thẹn mới tin tưởng thuốc.

Khi Phật n�i ph�p cũng tựa như thế, ch�ng sanh nghe rồi hoại diệt một �t phiền n�o, ngay đ� liền sanh � tưởng chơn thật.� Khi phiền n�o khởi lại, b�n n�i �Phật l� v� thường� Như Lai v� họ n�i ph�p s�u hơn.� Tuy lại nghe ph�p nhưng c�n chưa tin, cho rằng l�c trước mới ch�nh l� thật.

Bồ T�t nếu được quả thanh tịnh, khi ấy mới sanh hổ thẹn m� tự nghĩ rằng:� �Như Lai Chơn thường, v� sao ta lại cho rằng Như Lai l� kh�ng thường hằng?�

Bởi vậy Như Lai thường n�i:� �C�c ph�p hữu vi thảy đều v� thường, tất cả đều khổ. �Tất cả v� ng� v� Niết B�n vắng lặng�.

PHẨM THỨ HAI MƯƠI

C�NG ĐỨC

��������� Đại Bồ T�t tu hạnh Bồ Đề, c� năm sự kh�ng thể nghĩ b�n:

1.Thương x�t tất cả ch�ng sanh.

2.V� lợi �ch ch�ng sanh chịu khổ sống chết.

3.D�ng phương tiện kh�o điều phục ch�ng sanh.

4.Ph�t t�m muốn biết nghĩa s�u thẳm kh� khăn.

5.Muốn biết thần t�c chẳng thể nghĩ b�n.

Năm ph�p tr�n đ�y tất cả ch�ng sanh chẳng thể chung c�ng, do đ� gọi l� chẳng thể nghĩ b�n.

Đại Bồ T�t lại c� năm sự kh�ng thể nghĩ b�n.� Thế n�o l� năm?

1.V� lợi �ch ch�ng sanh, Đại Bồ T�t chịu c�i nh�n khổ, bởi chịu nh�n khổ cho n�n cảm thọ an vui, do sự thọ vui cho n�n th�nh tựu ph�p chẳng thể nghĩ b�n.

2.Đại Bồ T�t xem tai họa của sự sống chết, qu�n s�t Niết B�n thanh tịnh vắng lặng, v� khắp ch�ng sanh, Bồ T�t tự m�nh chẳng đắm Niết B�n, chịu sự tr�i lăn trong v�ng sinh tử.� Đ�y gọi l� thọ vui.� Do sự thọ vui cho n�n th�nh tựu đầy đủ ph�p chẳng thể nghĩ b�n.

3.Bồ T�t th�ch ở những chỗ rảnh rang, vắng vẻ, im l�m, song v� ch�ng sanh m� diễn n�i ch�nh ph�p.� Đ�y gọi l� thọ vui.� Do sự thọ vui cho n�n th�nh tựu đầy đủ ph�p chẳng thể nghĩ b�n.

4.Đại Bồ T�t v� khắp ch�ng sanh m� tu lục độ (s�u ba la mật), lại cũng chẳng mong th�nh quả bởi lục ba la mật.� Đ�y gọi l� thọ vui.� Do sự thọ vui cho n�n th�nh tựu đầy đủ ph�p chẳng thể nghĩ b�n.

5.Đại Bồ T�t xem sự nghiệp của người kh�ng kh�c sự nghiệp ch�nh m�nh g�y tạo, cam l�ng vui ưa kh�ng nề si�ng khổ.� Đ�y gọi l� thọ vui.� Do sự thọ vui cho n�n th�nh tựu đầy đủ ph�p chẳng thể nghĩ b�n.

Tr�n đ�y l� ph�p chẳng thể nghĩ b�n, thuộc năm sự việc của Đại Bồ T�t.

Bồ T�t lại c� năm điều m� với ch�ng sanh, t�m của Bồ T�t lu�n lu�n b�nh đẳng.� Đ�y l� năm Điều:

1.L�c mới ph�t t�m Bồ đề, Bồ T�t v� khắp tất cả ch�ng sanh, chẳng phải chỉ ri�ng v� một người n�o.� Đ� l� b�nh đẳng.

2.Đại Bồ T�t tu t�m Đại bi, l� v� ch�ng sanh chẳng phải chỉ ri�ng v� một số người.� Đ�y gọi l� b�nh đẳng.

3.Khi Đại Bồ T�t tu h�nh đến bực Ph�p vương Tử, Bồ T�t cũng v� tất cả ch�ng sanh, chẳng phải chỉ v� một c� nh�n n�o, gọi l� b�nh đẳng.

4.Bồ T�t qu�n khắp mười hai nh�n duy�n, tất cả ch�ng sanh đồng c�, gọi l� b�nh đẳng.

5.Đại Bồ T�t cầu V� thượng Bồ Đề, ch�nh l� v� khắp tất cả ch�ng sanh, chẳng phải chỉ v� một c� nh�n n�o.� Đ�y gọi l� b�nh đẳng.

Đại Bồ T�t c� năm điều l�m lợi �ch ch�ng sanh.� Đ�y l� năm điều:

1.Chỉ dạy ch�ng sanh tu sửa theo c�ch mưu sinh ch�nh đ�ng.

2.Chỉ dạy tập học c�c phương ph�p theo sự nghiệp thế gian.

3.Gặp kẻ ngh�o n�n, d�ng phương tiện dạy, khiến họ ph� hỏng sự khổ ngh�o n�n.

4.V� bực thượng thiện n�i đạo ch�nh thật.

5.V� khắp ba thừa m� n�i gi�o ph�p thuộc về ba thừa.

Tr�n đ�y gọi l� năm sự lợi �ch.

Tất cả ch�ng sanh c� năm điều để b�o ơn Bồ T�t.� Đ�y l� năm việc:

1.Thọ tr� ph�p l�nh v� c�c giới cấm.

2.Kẻ ngh�o nghe rồi y gi�o tu h�nh hầu ph� sự ngh�o.

3.C�ng dường Tam Bảo.

4.Những ph�p g� được nghe từ Bồ T�t, nghe rồi đọc tụng, bi�n ch�p, ph�n biệt giải n�i, xoay vần dạy lại cho những người kh�c.

5.Gặp người tr� ph�p th� k�nh� c�ng dường.

Đại Bồ T�t h�nh đạo Bồ Đề dốc l�ng lập nguyện thường cầu năm việc:

1.Thường nguyện thế gian c� Phật xuất hiện.

2.Thường nguyện đầy đủ s�u ba la mật.

3.Thường nguyện t�m t�i tạng Kinh, tạng Luận thuộc Bồ T�t thừa.

4.Thường nguyện sẽ được giải tho�t sanh tử.

5.Thường nguyện quyến thuộc đều được th�nh tựu.

Đ� gọi l� năm việc.

Đại Bồ T�t c� năm sự việc lợi �ch ch�ng sanh, như trước đ� n�i ở phần lợi h�nh.

Đại Bồ T�t c� năm điều l�m cho mau được V� thượng Bồ Đề:

1.Hộ tr� ch�nh ph�p.

2.Tu h�nh thiện hạnh.

3.Sức mạnh của tr� tuệ.

4.Chuy�n t�m vắng lặng.

5.Quyết định được t�nh Bồ T�t.

-Hộ tr� gi�o ph�p (ch�nh ph�p): Bồ T�t đầy đủ Đ� la ni hộ tr�, nghe ph�p nơi người, nhanh ch�ng được hiểu.

Lại nữa, Bồ T�t đủ sự hộ niệm của c�c đức Phật, cho n�n Bồ T�t thọ ph�p chẳng qu�n.

Lại nữa, Bồ T�t đủ tr� tuệ hộ tr�, bởi tr� tuệ hộ tr� cho n�n ph�n biệt ph�p giới.

Lại nữa, Bồ T�t đầy đủ th�m t�m hộ tr� để chế ngự c�c gi�c quan.

Lại nữa, Bồ T�t đủ t�m hộ tr� tha nh�n m� thực h�nh phương tiện.

Tr�n đ�y gọi l� hộ tr� gi�o ph�p.

-Tu h�nh thiện hạnh:� Đối với gi�o ph�p, Bồ T�t hiểu biết một c�ch xu�i thuận, n�i cũng xu�i thuận, thường tu thiện ph�p, bốn V� lượng t�m, nguyện hướng V� lượng ch�nh đẳng Bồ Đề.� Đ�y mệnh danh l� tu h�nh thiện hạnh.

-Sức mạnh của tr� tuệ:� Đại Bồ T�t từ l�c sơ ph�t t�m cho đến được V� thượng Bồ Đề.� Đ� gọi l� sức mạnh của tr� tuệ.

-Chuy�n t�m vắng lặng:� Đại Bồ T�t d�ng mười ph�p thanh tịnh c�ng dường Như Lai, gọi l� vắng lặng. (mười ph�p c�ng dường như đ� n�i nơi phẩm C�ng dường Tam Bảo).

-Quyết định được t�nh Bồ T�t:� Đại Bồ T�t trụ bực Ph�p vương tử hoặc bực Bất tho�i chuyển.� Gọi l� quyết định được t�nh Bồ T�t.

Tr�n đ�y gọi l� năm việc mau được V� thượng Bồ đề.������

C� năm điều l�m cho Bồ T�t tổn giảm thiện ph�p.� Năm điều l� g�?

1.Một chẳng hay c�ng dường gi�o ph�p v� người thuyết ph�p.

2.Bu�ng lung, biếng nh�t.

3.Ưa khởi phiền n�o, t�m động kh�ng ngừng.

4.Sanh t�m ki�u mạn đối với Bồ T�t đồng hạnh.

5.Giải nghĩa lộn xộn về tạng ph�p Bồ T�t.

Bồ T�t c� năm điều l�m tăng trưởng ph�p l�nh:

1.C�ng dường kinh ph�p v� người thuyết ph�p.

2.Nhiếp t�m tinh tấn.

3.T�m ưa dứt trừ phiền n�o sanh khởi.

4.Sanh t�m cung k�nh Bồ T�t đồng hạnh.

5.T�y thuận giảng nghĩa tạng ph�p Bồ T�t.

C� năm điều x�t chẳng phải Bồ T�t m� mạo danh Bồ T�t, chẳng phải sa m�n, hay B� la m�n m� xưng sa m�n hay B� la m�n, chẳng được giới Bồ T�t.� Chẳng c�ng ở trong Tăng số.� Năm điều đ� l�:

1.T�nh t�nh hung dữ.

2.Che chở cho người hủy phạm giới cấm.

3.Chẳng được Thiền định lại tr� hiện tướng thiền định.

4.T� mạng nu�i sống.

5.Thấy bậc tr� giả sanh l�ng ganh gh�t, t�m c�ch phỉ b�ng.

C� năm điều x�t thật l� Bồ T�t, chơn thật sa m�n hay B� la m�n, được giới Bồ T�t v� c�ng ở trong Tăng số:

1.T�nh t�nh điều h�a.

2.Sửa trị những người hủy phạm giới cấm.

3.Thật được Thiền định nhưng chẳng hiện tướng thiền.

4.Sống bằng đường lối sinh hoạt chơn ch�nh.

5.Thấy bậc tr� giả sanh t�m vui mừng, ca ngợi đề cao.

Đại Bồ T�t dạy dỗ ch�ng sanh, gồm c� 10 điều:

1.V� để ph�p �c ph�p.

2.V� để biết ph�p giới.

3.Chẳng cho phạm phải.

4.Phạm rồi hổ thẹn hối cải.

5.Chế ngự c�c gi�c quan.

6.Chẳng hề bu�ng lung.

7.Xa l�a �c tr� thức.

8.Ở chỗ vắng lặng.

9.Xa l�a phiền n�o.

10.Được chứng quả giải tho�t.

Thọ k� Bồ T�t c� s�u điều:

1.Chắc chắn c� t�nh Bồ T�t nhưng chưa ph�t t�m V� thượng Bồ Đề.

2.Chưa c� t�nh Bồ T�t nhưng ph�t t�m V� thượng Bồ Đề.

3.C� t�nh Bồ T�t v� cũng ph�t t�m V� thượng Bồ Đề.

4.Trong v� lượng đời v� đạo Bồ Đề m� tu c�c hạnh l�nh.

5.Chắc chắn được V� thượng Bồ Đề nhưng kh�ng n�i r� thời gian nhứt định.

6.Chắc chắn được V� thượng Bồ Đề v� cũng n�i r� thời gian nhứt định.

C� ba điều x�c định Bồ T�t sẽ được V� thượng Bồ Đề:

1.X�c định c� t�nh Bồ T�t.

2.Được t�m bất tho�i.

3.Ph�m l�m việc g� cũng nhằm mục đ�ch sanh mầm ph�p l�nh cho c�c ch�ng sanh.

Bồ T�t do ba sự x�c định n�y, quyết định được sự thọ k� của Phật.

Đại Bồ T�t kh�ng đủ năm việc, chẳng được V� thượng Bồ Đề:

1.Chẳng ph�t t�m Bồ Đề.

2.Chẳng được t�m thương x�t.

3.Chẳng si�ng năng tinh tấn.

4.Chẳng k�nh trọng giới luật.

5.Chẳng biết tất cả việc thế gian.

Bồ T�t chẳng đủ năm điều như tr�n, chẳng được V� thượng Bồ Đề.� Người n�o n�i rằng:� L�a năm ph�p n�y vẫn được V� thượng Bồ Đề.� Điều ấy phi l�.

C� năm điều, lu�n lu�n l� chỗ tu h�nh của chư Bồ T�t:

1.Chẳng bu�ng lung.

2.V� ph� sự c�ng khốn của ch�ng sanh.

3.C�ng dường Tam Bảo.

4.Hết l�ng giữ giới, nếu phạm liền hối.

5.L�m việc l�nh n�o cũng đều hồi hướng V� thượng Bồ Đề.

Đại Bồ T�t c� mười ph�p, l� ph�p hơn hết tất cả.� Mười ph�p l� g�?.

1.T�nh Bồ T�t hơn tất cả t�nh.

2.Mới ph�t t�m Bồ Đề l� hơn tất cả những sự ph�t t�m thế, xuất thế gian.

3.Tinh tấn ba la mật, B�t nh� ba la mật hơn tất cả ba la mật kh�c.

4.Nhiếp ph�p �i ngữ hơn c�c nhiếp ph�p kh�c.

5.Như Lai hơn tất cả ch�ng sanh.

6.Bi t�m hơn tất cả t�m v� lượng.

7.Tu đệ tứ thiền hơn c�c thiền thi�n.

8.M�n kh�ng tam muội hơn c�c tam muội.

9.Diệt tận định hơn c�c diệt định.

10.Phương tiện thanh tịnh hơn c�c phương tiện.

C� bốn ph�p n�y, chỉ Phật, Bồ T�t mới hay tự m�nh l�m cho lan rộng, ngo�i ra chẳng phải Thi�n vương, Phạm vương hoặc l� ma vương c� thể l�m nổi.� Nếu những số ấy được nghe từ Phật, tức cũng c� thể l�m cho lan rộng.� Bốn ph�p ấy l�:

1.Ph�p lan rộng.

2.Thật lan rộng.

3.Phương tiện lan rộng.

4.Thừa lan rộng.

-Ph�p lan rộng l�: Lần lượt diễn n�i mười hai phần kinh.

-Thật lan rộng l�:� C� một c�ch thức, c�ch thức ấy l� sự kh�ng n�i vọng.

Lại c� hai:� L� tương đối.� L� tuyệt đối.

Lại c� ba:� Tướng thật.� Lời thật.� Hạnh thật.

Lại c� bốn:� Khổ, Tập, Diệt, Đạo.

Lại c� năm:� Nhơn thật, Quả thật, Tr� thật, Biết cảnh giới thật, V� thượng thật.

Lại c� s�u:� Thật sự chơn thật.� Thật sự hư vọng.� Thật sự s�ng suốt.� Thật sự xa l�a.� Thật sự chứng nhập. Thật sự tu h�nh.

Lại c� bảy:� Thật sự �i nhiễm.� Thật sự khổ đau.� Thật sự giải tho�t.� Thật sự đ�ng ph�p.� Thật sự hiểu biết.� Thật sự l� th�nh.� Thật chẳng phải th�nh.

Lại c� t�m:� H�nh khổ thật.� Khổ khổ thật.� Sanh khổ thật.� Hoại diệt thật.� Phiền n�o thật.� Giải tho�t thật.� Hạnh l�nh thật.� Quả l�nh thật.

Lại c� ch�n:� V� thường thật.� Khổ thật.� Bất tịnh thật.� Kh�ng thật.� V� ng� thật.� Hữu �i thật.� Đoạn �i thật. Phương tiện dứt hai thứ �i thật.� Hữu dư Niết B�n thật.

Lại c� mười:� Thật khổ v� kh�ng phải bổn phận nhưng bị cưỡng �p l�m việc.� Thật khổ v� ngh�o n�n.� Thật khổ v� bốn đại kh�ng điều h�a.� Thật khổ v� �i �n chia l�a.� Thật khổ v� o�n hờn gặp gỡ.� Nghiệp nh�n thật.� Quả b�o thật.� Phiền n�o thật.� Kh�o tư duy thật.� Nhận thức đ�ng đắn thật.

Tr�n đ�y l� mười ph�p thuộc về Thật lan rộng.

-Phương tiện lan rộng:� Như đ� n�i ở phần phương tiện.

-Thừa lan rộng:� Tức Thanh Văn thừa, B�ch Chi Phật thừa v� Phật thừa.

Như tr�n gọi l� bốn ph�p lan rộng.

Đại bồ T�t qu�n s�t tất cả phương tiện, c� năm sự kh�ng thể suy lường:

1.Ch�ng sanh giới kh�ng lường.

2.Thế giới kh�ng lường.

3.Ph�p giới kh�ng lường.

4.Điều phục giới kh�ng lường.

5.Phương tiện điều phục kh�ng lường.

-Ch�ng sanh giới kh�ng lường:� Gồm c� 62 m�n kiến.� Bồ T�t trụ Hoan hỷ địa, qu�n về ch�ng sanh chuyển th�nh v� lượng.

-Thế giới kh�ng lường:� V� kh�ng thể lường cho n�n c� v� lượng t�n.� Như thế giới n�y gọi l� Ta b�, Trời Phạm vương, gọi l� chủ c�i Ta b�.

-Ph�p giới kh�ng lường:� Nghĩa l� ph�p thiện, ph�p bất thiện, ph�p v� k� chuyển th�nh v� lượng.

-Điều phục giới kh�ng lường:� C� một nghĩa ấy l�: �C� sự điều phục.

Lại c� hai:� Đủ phiền n�o.� Chẳng đủ phiền n�o.

Lại c� ba:� Thượng căn.� Trung căn.� Hạ căn.

Lại c� bốn:� B� la m�n.� S�t đế lợi.� Tỳ x�.� Thủ đ�.

Lại c� năm:� Nhiều tham.� Nhiều giận.� Nhiều si.� Nhiều ng� mạn.� Nhiều gi�c qu�n �c.

Lại c� s�u:� Tại gia.� Xuất gia.� Chưa thuần thục.� Đ� thuần thục.� Chưa giải tho�t.� Đ� giải tho�t.

Lại c� bảy:� Nghe rồi liền hiểu.� Nhờ th� dụ được hiểu.� Mỗi c�u mỗi c�u tự hiểu.� Mỗi chữ mỗi chữ đều hiểu.� Hiện tại th�nh thục.� Đời kh�c th�nh thục.� Theo nh�n duy�n th�nh thục.

Lại c� t�m:� Ấy l� t�m bộ ch�ng.

Lại c� ch�n:� Được Như Lai điều phục.� Được Bồ T�t điều phục.� Được Thanh Văn điều phục.� Bực Duy�n Gi�c điều phục.� Kh� điều phục.� Dễ điều phục.� N�i nhỏ nhẹ điều phục.� Quở tr�ch điều phục.� N�i nhỏ nhẹ v� quở tr�ch để điều phục.

Lại c� mười:� Địa ngục.� S�c sanh.� Ngạ quỷ.� Trời người v� c�i Dục.� Th�n trung ấm.� C� h�nh sắc.� Kh�ng phải c� h�nh sắc. C� tưởng.� Kh�ng tưởng.� Chẳng phải c� tưởng chẳng phải kh�ng tưởng.

Tr�n đ�y l� tổng qu�t tất cả mười ph�p, gồm năm mươi lăm chủng loại.� Năm mươi lăm chủng loại n�y nếu đem qu�n s�t chuyển th�nh v� lượng.

Về c�i ch�ng sanh, v� giới hạn điều phục c� g� kh�c biệt chăng?

Về c�i ch�ng sanh, chẳng ph�n biệt l� c� t�nh hay kh�ng t�nh.� Về giới hạn điều phục, c� sự ph�n biệt c� t�nh, kh�ng t�nh.

-Phương tiện điều phục kh�ng lường:

Như đ� n�i trong phẩm điều phục ở trước (phẩm thứ bảy).

Năm t�nh c�ch v� lượng của Bồ T�t, nhiếp hết tất cả phương tiện. Đại Bồ T�t nếu muốn r� biết một c�ch chơn thật phải n�n suy ngẫm bốn sự:� Suy vật.� Suy t�n.� Suy t�nh v� Suy về ph�n biệt.� Bốn nghĩa như thế đ� n�i ở trước.

C�c đức Phật, c�c vị Bồ T�t, v� ch�ng sanh n�i ph�p, c� năm điều kết quả:

1.Khi n�i, ch�ng sanh liền tỏ ngộ bốn Th�nh đế.

2.Khi n�i, ngay đ� ch�ng sanh được ph�p giải tho�t.

3.Khi n�i, ngay đ� ch�ng sanh ph�t t�m v� lượng Bồ Đề.

4.Khi n�i, ngay đ� ch�ng sanh được ph�p nhẫn của Bồ T�t.

5.Ch�ng sanh nghe rồi thọ tr� đọc tụng, bi�n ch�p giải n�i, hộ tr� ch�nh ph�p.

Như tr�n gọi l�:� Chư Phật, Bồ T�t v� ch�ng sanh n�i ph�p được c�ng đức chẳng thể nghĩ b�n.

Sao gọi l� Đại thừa?

C� bảy � nghĩa rộng lớn, cho n�n gọi l� Đại thừa.� Những g� l� bảy?

1.Ph�p lớn.� 2.T�m lớn.� 3.Sự hiểu lớn.� 4.Thanh tịnh lớn.� 5.Sự trang nghi�m lớn.� 6.Thời gian lớn.� 7.Đầy đủ lớn.

-Ph�p lớn:� Trong mười hai phần gi�o th� Tạng ph�p Bồ T�t cực kỳ rộng lớn, rất l� cao tột, cho n�n gọi l� Đại phương quảng (tỳ Phật lược).

-T�m lớn:� Nghĩa l� ph�t t�m V� thượng Bồ đề.

-Sự hiểu lớn:� Hiểu Tạng ph�p Bồ T�t v� c�c kinh Phương quảng.

-Thanh tịnh lớn:� Khi Bồ T�t ph�t t�m rồi, th� t�m của người thuần t�y trong sạch, m�i đến l�c chứng V� thượng Bồ Đề.

-Sự trang nghi�m lớn:� Đại Bồ T�t đầy đủ c�ng đức trang nghi�m, tr� tuệ trang nghi�m v� được V� thượng Bồ Đề.

-Thời gian lớn:� Đại Bồ T�t v� V� thượng Bồ Đề, tu c�c hạnh khổ trong ba v� số kiếp.

-Đầy đủ lớn:� Đại Bồ T�t đầy đủ 32 tướng tốt, 80 vẻ đẹp đề tự trang nghi�m, chứng được V� thượng Bồ Đề.

Ph�p lớn, T�m lớn, Hiểu biết lớn, Thanh tịnh lớn, trang nghi�m lớn, thời gian lớn.� S�u nghĩa lớn n�y l� nh�n. �Đầy đủ lớn l� quả.

C� t�m ph�p hay nhiếp tất cả Đại thừa:

1.Diễn n�i tạng ph�p Bồ T�t.

2.N�i nghĩa l� của Bồ T�t tạng.

3.N�i về sự kh�ng thể nghĩ b�n của Phật, Bồ T�t trong Bồ T�t tạng.

4.Tư duy về nghĩa.

5.Tu tập nghĩa ấy.

6.Được nghĩa đầy đủ.

7.Được quả vị tu tập.

8.Hiểu nghĩa rất s�u.

Đại Bồ T�t tu học t�m ph�p như thế l� chứng V� thượng Bồ Đề.

BồT�t học đạo Bồ Đề của Bồ T�t, gồm c� mười việc.� Đ�y l� mười:

1.T�nh trụ.

2.Nhập.

3.T�m chẳng tịnh.

4.T�m tịnh.

5.Chẳng th�nh thục.

6.Th�nh thục.

7.Kh�ng chắc chắn.

8.Chắc chắn.

9.Một đời nữa chứng được.

10.Hiện đời chứng được t�nh quyết định.

-T�m thanh tịnh học c�c ph�p gọi l� T�nh trụ.

-Ph�t t�m V� thượng Bồ Đề gọi l� Nhập.

-Sự thể nhập chưa đến chỗ thanh tịnh gọi l� chẳng tịnh.

-Được chỗ thanh tịnh gọi l� t�m tịnh.

-Sự thanh tịnh chưa v�o địa cứu c�nh gọi l� chưa th�nh thục.

-V�o địa vị cứu c�nh, gọi l� th�nh thục.

-Sự th�nh thục chưa quyết định, gọi l� kh�ng chắc chắn.

-Đ� v�o địa vị quyết định gọi l� chắc chắn.

Sự th�nh thực c� hai:

-Một đời nữa chứng V� thượng Bồ Đề.

-Th�n hiện đời được V� thượng Bồ Đề.

Mười điều như tr�n, Đại Bồ T�t thường thọ giới Bồ T�t.� Mười điều tr�n đ�y, Bồ T�t nhiếp hết tất cả Bồ T�t.� Nếu ai lu�n lu�n ch� t�m thọ tr� v� lu�n thực h�nh giới của Bồ T�t, bực n�y gọi l� Bồ T�t ma ha t�t, gọi l� bực tr� nh�n, l� bực d�ng kiện, l� bực Thượng tiến, gọi l� Phật tử, gọi l� được Phật Hộ tr�, l� bực Đại thắng, gọi l� giới của Phật, l� đấng V� �y, l� đấng Đại th�nh, l� bậc Thương chủ, gọi l� Thuyền sư, c�n gọi l� đấng tiếng đồn vang dội, l� đấng thương x�t, l� đấng Đại c�ng đức, đấng Đại tự tại, Đấng R� biết c�c ph�p, đấng chẳng thể nghĩ b�n, v� gọi l� đấng �R� biết mười phương v� lượng Thế giới như xem tr�i am-ma-lặc trong l�ng b�n tay�.

Nếu c� người n�i: �T�i l� Bồ T�t, chẳng thọ giới Bồ T�t, chẳng thường ch� t�m thực h�nh giới Bồ T�t nhưng sanh được t�n t�m�, n�n biết Bồ T�t n�y muốn được V� thượng Bồ Đề.

Nếu c� người n�i: �T�i l� Bồ T�t chẳng thường hết l�ng tr� giới Bồ T�t, t�m chẳng tin tưởng� Đ�y gọi l� danh dự Bồ T�t, người n�y l�u lắm mới được V� thượng Bồ Đề.

Nếu c� người n�i: �T�i l� Bồ T�t, thọ tr� giới Bồ T�t, ch� t�m tu h�nh v� tin giới Bồ T�t� Bực n�y gọi l� v�o trong mười hạng Bồ T�t, chẳng bao l�u quyết định được V� thượng Bồ Đề.

Nếu c� người n�i: �T�i l� Bồ T�t, thọ giới Bồ T�t m� chẳng thường hay dốc l�ng hộ tr� giới cấm, tr�i lại c�n hủy những giới đ� thọ, t�m kh�ng tin tưởng giới ph�p Bồ T�t� Đ�y gọi l� Bồ T�t chi�n đ� la, chẳng gọi l� Bồ T�t thật sự, chẳng được gọi l� Bồ T�t đ�ng nghĩa.

PHẨM THỨ HAI MƯƠI MỐT

TƯỚNG NHƯ PH�P TRỤ CỦA BỒ T�T

Bồ T�t ch�n thật c� năm tướng.� V� đầy đủ năm tướng, gọi l� Bồ T�t ch�n thật.

Năm tướng đ� l�:

1.T�m thương x�t.

2.N�i năng mềm mỏng.

3.D�ng cảm mạnh mẽ.

4.Kh�ng tham lam.

5.Giải n�i nghĩa s�u.

Năm ph�p như vậy c� năm thứ khả năng ph�n biệt. �Năm khả năng l�:� 1.T�nh.� 2.Nh�n duy�n.� 3.Quả c�ng đức.� 4.Thứ lớp.� 5.Nhiếp thủ.

1.T�nh thương x�t:� c� hai:� Một l� ch� t�m.� Hai l� như ph�p.

Sự ch� t�m l�: Đem lại an ổn cho nhiều người.

Như ph�p l�: Đại Bồ T�t đem lại cho ch�ng sanh sự vui như vui của m�nh.� Đ�y l� t�nh thương x�t.

T�nh n�i năng mềm mỏng:� Mở lời ch�o hỏi trước người, n�i năng vui vẻ, n�i năng tr�nh xa điều �c, n�i lợi �ch người.� Đ�y gọi l� T�nh n�i năng mềm mỏng.

T�nh d�ng cảm mạnh mẽ:� T�m của Bồ T�t kh�ng sợ điều g�. D�ng m�nh, quả cảm, c� thể ph� tướng sợ h�i của người.� Đ�y l� t�nh d�ng cảm mạnh mẽ.

T�nh kh�ng tham lam: Th� tất cả! Th� tất cả! Th� tất cả! Th� rồi kh�ng hối.� Th� trong sạch.� Đ�y gọi l� T�nh kh�ng tham lam.

T�nh giải n�i nghĩa s�u:� Bốn tr� v� ngại của Bồ T�t, gọi l� t�nh giải n�i nghĩa s�u.

2.Nh�n duy�n sự thương x�t:� Gồm c� năm duy�n:� 1.Ch�ng sanh chịu khổ.� 2.Ch�ng sanh l�m �c.� 3.Ch�ng sanh bu�ng lung.� 4.Ch�ng sanh t� kiến.� 5.Ch�ng sanh ưa vui theo đuổi phiền n�o.

-Ch�ng sanh chịu khổ: nghĩa l� lu�n lu�n chịu khổ, cho đến kh�ng một khoảnh khắc an vui. Đ� gọi l� chịu khổ.

-Lại c� ch�ng sanh tuy chẳng chịu khổ nhưng th�n, miệng, � tạo mười nghiệp �c, như l�m mười nghề �c chẳng hạn.� Như thế gọi l� ch�ng sanh l�m �c.

-Lại c� ch�ng sanh chẳng chịu khổ n�o, chẳng l�m nghề �c nhưng ưa tham đắm năm thứ dục lạc, đam m� chơi bời, tham �i rồi th�n chẳng tu ph�p l�nh.� Đ�y gọi l� bu�ng lung.

-Lại c� ch�ng sanh chẳng chịu khổ n�o, chẳng l�m nghề �c, cũng chẳng bu�ng lung, nhưng cầu giải tho�t lại thấy biết sai lầm, thật chẳng phải nh�n nhận thức l� nh�n, thật chẳng phải quả nhận thức l� quả.� Đ�y gọi l� hạng t� kiến, như những ngoại đạo chẳng hạn.

-Lại c� ch�ng sanh chẳng chịu khổ n�o, chẳng l�m nghề �c, chẳng c� bu�ng lung, chẳng theo t� kiến nhưng đủ sức tr�i buộc bởi c�c phiền n�o, v� phiền n�o l�m chướng cho n�n chẳng tu ph�p l�nh.

Tr�n đ�y gọi l� nh�n duy�n của sự thương x�t.� Do nh�n duy�n n�y� m� t�m thương x�t của Bồ T�t c�ng được tăng trưởng.

Nh�n duy�n n�i năng mềm mỏng:� Gồm c� năm:

1.Lời n�i hay kh�o thăm hỏi trước người.

2.Lời n�i hay kh�o hoan hỷ.

3.Lời n�i hay kh�o kh�ng sợ.

4.Lời n�i hay kh�o trong sạch.

5.Lời n�i hay kh�o gi�o h�a.

Năm nh�n duy�n n�y như đ� n�i trong phẩm �i ngữ (thuộc tứ nhiếp ph�p).

Nh�n duy�n d�ng cảm mạnh mẽ:� Gồm c� năm: (Như đ� n�i ở phần đầu trong 37 phẩm trợ đạo. (Tức l�: C�c khổ sanh tử. C�c h�nh vi �c nghiệp của ch�ng sanh.� V� lượng đời l�m lợi �ch ch�ng sanh, cho n�n chịu v� lượng khổ.� Hết l�ng giữ vững giới cấm của Bồ T�t. Hết l�ng nghe nhận những ph�p s�u diệu).

Nh�n duy�n kh�ng tham lam:� Gồm c� năm:

1.Kh�ng ph�n biệt bố th�.

2.Vui vẻ bố th�.

3.Dốc l�ng bố th�.

4.Trong sạch bố th�.

5.Đ�ng ph�p được của bố th�.

Năm nh�n duy�n chẳng tham như đ� n�i rộng ở phẩm Bố th� độ.

Nh�n duy�n giải n�i nghĩa s�u:� Gồm c� năm:

-N�i nghĩa rất s�u trong c�c Khế kinh, giải n�i nghĩa Kh�ng của Đại thừa, n�i về th�n trung ấm, giải n�i nghĩa tho�i chuyển, về ng�, về ng� sở, về Phật t�nh, Bồ T�t t�nh, Như Lai t�nh, giải n�i về nghĩa Niết B�n của ba thừa, n�i về c�c sự cấu tạo của sắc, giải n�i mười hai nh�n duy�n.� Đ�y gọi l� nghĩa rất s�u trong c�c Khế kinh.

-C� thể n�i về nghĩa l� tỳ ni, như n�i:� Đ�y gọi l� phạm, Đ�y chẳng phải phạm, C� thể s�m hối, Kh�ng thể s�m hối, l� nhẹ, l� nặng, l� t�nh trọng, l� gi� trọng�Như thế l� n�i nghĩa rất s�u của tỳ ni.

-N�i nghĩa tạng Luận:� Dụ như n�i rằng: �Đức Phật l�c ấy v� c�c ch�ng sanh, ng�i dạy những điều gọi l� vi phạm.� V� số người kh�c Phật n�i giới khinh th�nh ra giới trọng, hoặc n�i giới trọng th�nh ra giới khinh. N�i như vậy l� để cho một người được ph�p s�m hối, cho đến để cho nhiều người được ph�p s�m hối�� Đ�y gọi l� n�i nghĩa rất s�u của tạng luận.

-C� thể tự giải n�i nghĩa chơn ch�nh.

-C� thể biết t�n gọi của tất cả ph�p.

3.Quả c�ng đức của sự thương x�t:

T�m từ của Bồ T�t v� tất cả ch�ng sanh, v� hoặc �c t�m m� tu Từ t�m, lu�n lu�n lợi �ch ch�ng sanh, t�m kh�ng hối hận.� V� lu�n� tu tập cho n�n hiện đời được sự an vui.� Bởi vậy Phật n�i:� Th�nh quả c�ng đức của l�ng từ bi, độc chẳng thể hại, đao kiếm chẳng l�m tổn thương, ngủ kh�ng �c mộng, chư thi�n thường theo ủng hộ b�n m�nh.� Khi bỏ th�n n�y rồi sanh l�n sơ thiền.� Đ�y gọi l� quả c�ng đức của t�m thương x�t.

Quả c�ng đức của sự n�i năng mềm mỏng:� Đại Bồ T�t tu h�nh c�ch thức n�i năng mềm mỏng.� Tu h�nh như vậy c� thể ph� trừ bốn lỗi của miệng.� Lối n�i mềm mỏng, tự lợi, lợi tha c� thể l�m cho ch�ng sanh y�u th�ch, vui nghe.� Đ�y gọi l� th�nh quả c�ng đức n�i năng mềm mỏng.

Quả c�ng đức của sự d�ng cảm mạnh mẽ:� Bồ T�t ngay khi hiện tại hay ph� biếng lười, cảm thọ một niềm hoan hỷ an lạc, sự vui đối với t�m cảnh vắng lặng, hộ tr� giới cấm, t�m kh�ng hối hận, tự m�nh tư Nhẫn v� gi�o h�a người tu hạnh nhẫn nhục, tu c�c khổ hạnh, trang nghi�m đạo Bồ Đề, t�m kh�ng tho�i chuyển.� Đ�y gọi l� th�nh quả c�ng đức của sự d�ng cảm mạnh mẽ.

C�n hai th�nh quả c�ng đức:� Chẳng tham lam v� Giải n�i nghĩa s�u, như đ� n�i ở trước.

4.Thứ lớp:� Thứ lớp l� thế n�o?

-Đại Bồ T�t trước hết d�ng t�m thương x�t điều phục ch�ng sanh. Kế đ� n�i năng mềm mỏng để ph� nghiệp �c của ch�ng sanh.� Thấy những ch�ng sanh chịu lấy �c nghiệp, Bồ T�t kh�ng ch�t sợ sệt m� sanh t�m cứu vớt. Đ� ch�nh l� sự d�ng cảm mạnh mẽ.� V� điều phục ch�ng sanh m� thực h�nh th�, kế đ� n�i về sự kh�ng tham lam v� n�i nghĩa s�u xa.

5.Nhiếp thủ:� Đại Bồ T�t t�y thuận năm tướng tr�n đ�y, nhiếp hết s�u ph�p ba la mật.

Tướng thương x�t nhiếp về Thiền Ba la mật v� B�t Nh� ba la mật.

Tướng d�ng cảm mạnh mẽ nhiếp về Tinh tấn ba la mật, nhẫn nhục ba la mật v� B�t nh� ba la mật.

Tướng chẳng tham lam nhiếp về bố th� ba la mật.

Giải n�i nghĩa s�u nhiếp về B�t nh� ba la mật v� Bố th� ba la mật.

PHẨM THỨ HAI MƯƠI HAI

NHƯ PH�P TRỤ THIỀN

Đại Bồ T�t tại gia hay xuất gia đều c� bốn ph�p, người c� khả năng tu học l� được ngay hạnh V� thượng Bồ Đề v� thể hiện sự thương x�t ch�ng sanh bằng những phương tiện thiện nghiệp. �Phương tiện thiện nghiệp l�:� V� Bố th� ba la mật m� tu c�c hạnh như sau:

Hạnh từ thiện.

Hạnh chuy�n t�m.

Hạnh thường hằng.

Hạnh trong sạch.

1.Hạnh từ thiện:� Bố T�t c� nhiều tiền của trong khi cấp th�, c� người cầu xin, Bồ T�t chẳng hề để � l� kẻ biết ơn hay kẻ v� ơn, chẳng thấy ruộng phước hay kh�ng phải ruộng phước.� Dầu c� Trời, người, dầu c� sa m�n hay ba la m�n cũng kh�ng l�m trở ngại hư hỏng quyết t�m bố th� của Đại Bồ T�t.� Đ�y gọi l� Hạnh Từ thiện.

2.Hạnh chuy�n t�m:� Khi Bồ T�t bố th�, c� kẻ t�m cầu, Bồ T�t xả bỏ vật b�n trong th�n v� vật ngo�i th�n, bố th� tất cả t�m kh�ng tham lẫn.� Đ�y gọi l� Hạnh chuy�n t�m.

3.Hạnh thường hằng:� Khi Bồ T�t bố th�, c� người t�m đến cầu xin, Bồ T�t chẳng xem nay l� đ�ng l�c hay kh�ng đ�ng l�c, m� t�y được t�y th�.� Đ�y gọi l� Hạnh thường hằng.

4.Hạnh trong sạch: Khi Bồ T�t bố th�, c� người đến cầu xin, Bồ T�t chẳng v� danh dự, tiếng khen, lại cũng chẳng v� sự vui c�i trời m� l�m việc cấp th�, như đ� n�i trong phẩm Bố th� độ.� Đ�y gọi l� Hạnh trong sạch.

Về Bố th� ba la mật c� bốn ph�p tr�n.� Đến như Tr� giới, Nhẫn nhục, Tinh tấn, Thiền định, B�t Nh� ba la mật cũng đồng c� đủ bốn tướng như vậy.

Thế n�o phương tiện hay kh�o của Bồ T�t?

-Nếu như c� người manh t�m ph� hoại Phật ph�p, v� điều phục họ Bồ T�t thực h�nh phương tiện hay kh�o.� V� khiến cho người v�o cửa Phật ph�p, Bồ T�t thực h�nh phương tiện hay kh�o.� Dầu người đ� v�o ngưỡng cửa Phật ph�p, nếu chưa thuần thục, Bồ T�t thực h�nh phương tiện hay kh�o l�m cho thuần thục.� Người đ� v�o cửa v� đ� thuần thục Bồ T�t thực h�nh phương tiện hay kh�o, l�m cho kẻ ấy chứng quả giải tho�t.

Bồ T�t thực h�nh phương tiện hay kh�o bằng c�ch �p dụng y học thế gian, kỹ thuật khoa học v� c�c m�n luận l�.

V� muốn hết l�ng thọ giới Bồ T�t, ki�n tr� chẳng phạm, Bồ T�t thực h�nh phương tiện hay kh�o, phương tiện thiện nguyện, phương tiện của Thanh văn thừa, của B�ch Chi Phật thừa v� phương tiện của Đại thừa.

Mười phương tiện n�y c� thể tạo th�nh năm sự.� Bốn phương tiện đầu l� sự lợi �ch ch�ng sanh.� Phương tiện kỹ thuật thế gian l� ph� c�c luận thuyết t� kiến.

Bồ T�t thọ tr� giới cấm của Bồ T�t, trọn kh�ng hủy phạm.� Giả sử c� phạm cũng theo� chỗ phạm m� l�m ph�p s�m hối, kh�o d�ng phương tiện ph�t những thiện nguyện, do đ� t�y chỗ sự việc mong muốn liền c� thể được đ�ng như sở nguyện.

Phương tiện tam thừa của Đại Bồ T�t l� t�y căn cơ, tr�nh độ ch�ng sanh m� giảng ch�nh ph�p, cho n�n mười phương tiện như tr�n của Bồ T�t (từ c�u: C� người manh t�m�.đến phương tiện Đại thừa) c� thể t�c th�nh năm việc (bốn hạnh phương tiện v� ph� c�c t� kiến), do năm việc n�y Bồ T�t đầy đủ t�nh c�ch quyết định, c� thể đạt được kết quả mọi việc thế gian trong khi hiện tại hoặc thuở vị lai.

Thế n�o l� sự lợi �ch tha nh�n của Bồ T�t?

-Như trong phẩm Tứ nhiếp đ� n�i đủ.

Thế n�o l� sự kh�o ph�t nguyện của Bồ T�t?

-Ph�m tất cả những sự nghiệp l�nh n�o Bồ T�t đ� tu, Bồ T�t đ� l�m trong thuở qu� khứ, hiện tại, vị lai, Bồ T�t chẳng cầu th�nh quả g� kh�c, m� chỉ cầu quả V� thượng Bồ Đề.� Đ�y gọi l� sự kh�o ph�t nguyện.

Khi Phật thuyết giới cho người xuất gia v� người tại gia, tất cả sự thuyết giới ấy đều l� nhiếp lấy bốn sự như tr�n.� Nếu c�c Bồ T�t xuất gia, tại gia qu� khứ, vị lai, hiện tại, những ai thọ tr� giới cấm Bồ T�t, tất cả đều sẽ chứng được V� thượng Bồ Đề.� Bồ T�t xuất gia hơn Bồ T�t tại gia. V� sao thế?� -Bồ T�t xuất gia gặt h�i tất cả kết quả cấm giới của Bồ T�t.� Tại gia Bồ T�t chẳng được tất cả giới cấm của Bồ T�t.

Xuất gia Bồ T�t c� thể thực h�nh phạm hạnh vắng lặng thanh tịnh.� Bồ T�t tại gia kh� nổi, hoặc chẳng thể tu phạm hạnh vắng lặng.

Bồ T�t xuất gia c� thể tu tập 37 phẩm trợ đạo.

Bồ T�t tại gia chẳng hay tu h�nh 37 phẩm trợ đạo.

Bồ T�t xuất gia giải tho�t tất cả sự việc thế gian. Bồ T�t tại gia c�n bị sự việc thế gian r�ng buộc.

HẾT QUYỂN BẢY

�

Quy�̉n 1� Quy�̉n 2� Quy�̉n 3� Quy�̉n 4� Quy�̉n 5� Quy�̉n 6� Quy�̉n 7� Quy�̉n 8� Quy�̉n 9� Quy�̉n 10

�

[ TRANG CHỦ |�KINH ĐI�̉N�|�ĐẠI TẠNG KINH | TH�̀N CHÚ | HÌNH ẢNH�|�LI�N LẠC�]