�

佛山* Buddha Mountain * Ph�̣t Sơn

Calgary Alberta Canada

[中文|�ENGLISH]

[ TRANG CHỦ |�KINH ĐI�̉N�|�ĐẠI TẠNG KINH | TH�̀N CHÚ | HÌNH ẢNH�|�LI�N LẠC�]

KINH BỒ T�T THIỆN GIỚI

H�n Dịch : Đời Tống nước Kế T�n Tam Tạng Ph�p sư Cầu Na Bạt Ma

Việt Dịch : Tỳ kheo Th�ch Thiện Th�ng

-o0o-

QUYỂN THỨ S�U

BỒ T�T ĐỊA

PHẨM THỨ MƯỜI BẨY

C�NG DƯỜNG TAM BẢO

Thế n�o gọi l� Bồ T�t c�ng dường Như Lai?

� -C�ng dường Như Lai đại loại c� mười c�ch:

� Một l�.� C�ng dường sắc th�n.

� Hai l�.� C�ng dường th�p.

� Ba l�.� Hiện gặp c�ng dường.

� Bốn l�.� Chẳng hiện gặp c�ng dường.

� Năm l�.� Tự m�nh c�ng dường.

� S�u l�.� Người kh�c c�ng dường.

� Bảy l�.� C�ng dường lợi �ch.

� T�m l�. C�ng dường tối thắng.

� Ch�n l�.� C�ng dường thanh tịnh.

� Mười l�.� Thọ tr� c�ng dường.

� 1.C�ng dường sắc th�n:� Đại Bồ T�t hiện tiền thấy sắc th�n Phật, v� sắc th�n m� c�ng dường.� Gọi l� c�ng dường sắc th�n.

� 2.C�ng dường th�p:� Đại Bồ T�t v� Như Lai m� tạo lập th�p miếu, hang, kh�m, h�nh tượng, sửa sang th�p miếu đ� bị hư mục.� Nếu gặp th�p mới, d�ng hương hoa c�ng dường, gọi l� C�ng dường th�p.

� 3.Hiện gặp c�ng dường:� Đại Bồ T�t l�c hiện tiền gặp gỡ h�nh b�ng Như Lai, gặp đức Phật đ�y kh�ng kh�c gặp c�c đức Phật trong khắp mười phương.� Đ�y mệnh danh l� Hiện gặp c�ng dường.

� 4.Chẳng hiện gặp c�ng dường:� Đại Bồ T�t hoặc c�ng dường chư Phật hiện tại hay th�p miếu Phật, được t�m tin hiểu: �Nay t�i hiện gặp v� l�m việc c�ng dường, cũng được c�ng dường chư Phật qu� khứ, vị lai�� Tại sao vậy?� -Tất cả Như Lai đồng một ph�p t�nh, v� thế tất được c�ng dường chư Phật qu� khứ vị lai.� Nếu t�i c�ng dường th�p Phật hiện tại cũng l� được c�ng th�p Phật qu� khứ vị lai.� V� sao?� -V� c�c miếu ấy đồng một ph�p t�nh.� Nếu c�ng dường một đức Phật, tức đ� c�ng dường� chư Phật mười phương.� C�ng một th�p Phật, tức đ� c�ng dường th�p Phật trong khắp mười phương.

� Tạo lập hang kh�m, bồi bổ sửa sang th�p cũ, khi c�ng dường th�p lại cũng như vậy.� Đ�y gọi l� Chẳng hiện gặp c�ng dường.

� Lại nữa, chẳng hiện gặp c�ng dường l�:

� Hoặc chẳng gặp Phật, chẳng gặp th�p Phật m� t�m tưởng rằng:� �Đ�y l� Như Lai, đ�y l� th�p Phật� Tất cả Phật, tất cả th�p, tất cả hang, tất cả tượng lại cũng tưởng như vậy.� Đ�y gọi l� Chẳng hiện gặp c�ng dường.

� Lại c� một điều chẳng hiện gặp c�ng dường l�:� hoặc sau khi Như Lai Niết B�n, Bồ T�t v� Phật m� lập th�p miếu.� T�y sức tạo dựng hoặc l� một th�p, hoặc l� hai th�p đến v� lượng th�p.� Đ�y gọi l� chẳng hiện gặp c�ng dường.� Việc l�m tr�n đ�y quả phước v� lượng, nhiếp lấy quả phước v� lượng Phạm thi�n.� Do nh�n duy�n n�y trong v� lượng kiếp Đại Bồ T�t kh�ng đọa v�o đường� �c, cũng do nh�n n�y c� thể trang nghi�m đạo quả Bồ Đề.

� Đại Bồ T�t chẳng hiện gặp Tam bảo m� vẫn thi thiết về vụ c�ng dường, c�n hơn việc c�ng hiện tại gặp gỡ, kh�ng thể t�nh lường, kh�ng thể so s�nh, được những quả b�o kh�ng thể tuy�n n�i.� Với người si m� sau khi hiện gặp mới b�y c�ng dường, c�n bực tr� nhơn tuy kh�ng gặp gỡ nhưng hay c�ng dường.� Đ�y gọi l� chẳng hiện gặp c�ng dường.

� 5.Tự m�nh c�ng dường:� Khi Đại Bồ T�t hoặc c�ng dường Phật, hoặc c�ng dường th�p, tự tay sắp sửa chẳng sai người kh�c.� Như vậy gọi l� Tự m�nh c�ng dường.

� 6.Người kh�c c�ng dường:� Hoặc Phật hoặc th�p, khi muốn c�ng dường chẳng ri�ng m�nh l�m m� nh�m nhiều người h�a hợp c�ng l�m.� Nhiều người như l� cha mẹ, vợ con, t�n th�n quyết thuộc, t�i trai tớ g�i, hoặc vua hoặc quan, đạo sĩ, trưởng giả, những người l�ng giềng, kẻ ngh�o, người gi�u, kẻ khổ, người vui, bực thầy h�a thượng, bạn lữ đồng h�nh, đồng thầy, đồng ph�p, c�ng ở, c�ng nước, c�ng t�n.v.v...cho đến những kẻ t� kiến, hạng chi�n đ� la.� Đ�y mệnh danh người kh�c c�ng dường.

� -Lại nữa, người kh�c c�ng dường l�:� Hoặc Đại Bồ T�t gi�u c� của cải v� được tự do, v� l�ng Từ bi Bố th� ch�ng sanh.� Ngay l�c đem th� lập nguyện như vầy:� �Ch�ng sanh ngh�o khổ phước đức s�t k�m.� Nay nhận th� rồi t�i sẽ khuy�n họ c�ng dường Tam bảo, bởi do nh�n duy�n c�ng dường Tam bảo m� ph� quả b�o khốn khổ ngh�o n�n, được nhiều phước đức�.� Lập nguyện n�y rồi ban cho ch�ng sanh, bố th� ch�ng sanh rồi, khiến họ c�ng dường Phật, Ph�p, Tăng Bảo.� Đ�y gọi l� người kh�c c�ng dường.

� 7.C�ng dường lợi �ch:� Đối với đức Phật hoặc th�p miếu Phật, Bồ T�t d�ng c�ng y phục, thức ăn, thức uống, mềm nệm, thuốc men, ph�ng nh�.v.v. cung k�nh lễ lạy, lại d�ng c�c thứ hoa tạp, hương se, hương bột, hương đốt, �m nhạc, phang lọng, đ�n s�ng.v.v. d�ng đ� c�ng dường.� Hoặc khen c�ng đức v� lượng của Phật, năm v�c s�t đất, đi nhiễu ba v�ng đến v� lượng v�ng, th�m nữa l� đem d�ng hiến v�ng bạc, lưu ly, pha l�, x� cừ, m� n�o, v�ng chuỗi nơi th�n, những đồ chu�ng kh�nh, cho đến đồng tiền hay một sợi chỉ hoặc một hạt l�a�.Đ�y gọi l� c�ng dường lợi �ch.

� 8.C�ng dường tối thắng:� Bồ T�t đối với đức Phật, c� bao nhi�u sự b�y biện c�ng dường, c�ng dường lợi �ch, c�ng dường thường hằng, c�ng dường vật tốt, hiện gặp c�ng dường, chẳng hiện gặp c�ng dường, tự m�nh c�ng dường, người kh�c c�ng dường, hết l�ng nhẫn nại ưa th�ch c�ng dường, dốc l�ng c�ng dường, vui l�ng c�ng dường Tam bảo.v.v� Bao nhi�u sự việc c�ng dường như vậy, đều d�ng hồi hướng V� thượng Bồ Đề.� Đ�y mệnh danh c�ng dường Tối thắng.

� 9.C�ng dường thanh tịnh:� Bồ T�t đối với Phật v� th�p Phật, hoặc tự tay c�ng dường với t�m tr�n trọng, chẳng phải bởi t�m ki�u mạn khi dễ, khiến kẻ gi�p việc kh�ng lộ ph�ng t�ng.� Si�ng l�ng tinh tấn, dốc l�ng tinh tấn, chẳng v� vua ch�a sanh k�nh tin m�nh, chẳng phải để được vua quan, trưởng giả, cư sĩ c�ng dường m�nh, chẳng phải để tự n�u c�ng đức m�nh m� c�ng dường Phật hay th�p của Phật.� Chẳng d�ng những chất k�-tử, la-sai, a-giao, dầu, sữa, trộn lộn với đất để tạo tượng Phật, chẳng x�ng a-giao để c�ng dường Phật, hoa Phả Ca cũng kh�ng đem d�ng c�ng.� T�m lại những hoa c� m�i h�i h�m, dầu c� vẻ đẹp cũng chẳng c�ng dường.� L�a những uế tạp như tr�n gọi l� c�ng dường thanh tịnh.

� 10.Thọ tr� c�ng dường:� Bồ T�t đối với Phật hoặc th�p Phật, tự xuất tiền của hoặc xin nơi người, tạo lập h�nh tượng hoặc tạo lập th�p, một th�p, hai th�p, cho đến trăm ng�n vạn ức, v� lượng bảo th�p, nơi mỗi mỗi tượng� trong mỗi mỗi th�p lễ lạy cung k�nh, d�ng hương hoa qu�, kỹ nhạc đ�n s�ng, chuỗi hạt, tr�ng phang, bảo c�i c�ng dường tượng th�p.v.v.

� Mặc dầu như thế nhưng cũng kh�ng đem nh�n duy�n sự c�ng dường n�y m� cầu V� thượng Bồ đề.

� Tại sao vậy?

� -V� Đại Bồ T�t đ� trụ v�o bực kh�ng c�n tho�i chuyển.� Đại Bồ T�t trụ Bất tho�i địa rồi, đối với quốc độ của c�c đức Phật,� Đại Bồ T�t n�y thọ th�n v� ngại.

� Đại Bồ T�t chẳng tự xuất của cải, chẳng t�m của cải ở nơi người kh�c, m� lập nguyện rằng: �Nếu c�c ch�ng sanh tr�n c�i Di�m Ph� c� thể c�ng dường Phật, Ph�p, Tăng bảo, hoặc c�c ch�ng sanh bốn ch�u thi�n hạ, cho đến to�n c�i Đại thi�n thế giới, rộng ra cho đến ch�ng sanh mười phương v� lượng v� bi�n thế giới�Tất cả số ấy d�ng sự c�ng dường bực hạ, bực trung hay c�ng bực thượng m� c�ng dường Tam bảo, t�i sẽ hết l�ng t�y hỷ c�ng đức theo sự hoan hỷ ph�t t�m như thế�.

� Bồ T�t lại nguyện: �Xin đem nh�n duy�n sự t�y hỷ n�y khiến cho ch�ng sanh đều được th�nh tựu V� thượng Bồ Đề�.

� Đ�y mệnh danh Bồ T�t trang nghi�m V� thượng Bồ Đề, c�n gọi l� Như Ph�p c�ng dường.

� Đại Bồ T�t tu tập l�ng Từ một c�ch nhanh ch�ng, nhanh như thời gian con tr�u k�u rống.� Tu tập t�m Bi, t�m Hỷ, t�m Xả lại cũng như vậy.

� Bồ T�t qu�n s�t tất cả c�c ph�p hữu vi v� thường, v� ng�, v� lạc, v� tịnh.� Qu�n s�t s�u xa c�ng đức vi diệu của Đại Niết B�n, nghĩ về đức Phật, nghĩ Ph�p, nghĩ Tăng, nghĩ về bố th�, Tr� giới v� c�c Thiền định, cho đến s�u v�o ph�p giới t�nh, chẳng thấy một phần tướng vi tế n�o c� thể tuy�n n�i, dốc l�ng hướng đến thực h�nh s�u độ (s�u ba la mật) d�ng bốn nhiếp ph�p nhiếp lấy ch�ng sanh, gọi l� Như ph�p c�ng dường.

� Nếu tỳ kheo n�o lu�n lu�n hoan hỷ c�ng dường cung k�nh th�p miếu v�ng, bạc, tượng Phật bằng v�ng, tượng Phật bằng bạc hay th�p tượng bằng pha l�, chơn ch�u, xa cừ m� n�o, b�ch ngọc san h�, c�n đối với c�c th�p Phật, tượng Phật bằng đất, bằng gỗ m� chẳng c�ng dường cung k�nh, hoặc gặp m� chẳng vui mừng ưa th�ch n�n biết người đ� chẳng được gọi Như ph�p c�ng dường.� Nếu đ�ng như ph�p l�m việc c�ng dường.� Đ� gọi l� sự c�ng dường v� thượng, c�ng dường v� thắng, c�ng dường tối thượng.� C�ng dường như vậy tr�n hết tất cả mọi sự c�ng dường, c� thể đạt được quả b�o v� lượng, quả b�o kh�ng g� hơn.

� Đại Bồ T�t v� s�u điều m� c�ng dường Tam Bảo.� Những g� l� s�u?

� -V� l�m ruộng phước kh�ng g� hơn.

� -V� biết ơn, b�o ơn.

� -V� hơn tất cả ch�ng sanh kh�ng ch�n, hai ch�n, bốn ch�n, nhiều ch�n.

� -V� kh� được gặp như hoa Ưu đ�m.

� -V� kh�ng thầy H�a thượng, tự nhi�n m� được V� thượng ch�nh gi�c.

� -V� lu�n lu�n l�m cho ch�ng sanh được c�i nh�n của sự vui thế, xuất thế gian.

� S�u điều như tr�n l� đối với Phật bảo, đối với Ph�p bảo, Tăng bảo cũng vậy.

� Khi Bồ T�t muốn thọ giới Bồ T�t, n�n quan s�t bực thầy H�a thượng, nếu người c� đủ t�m điều sau đ�y mới theo thọ giới.

� 1.Đầy đủ giới Ưu b� tắc, đủ giới sa di, đủ giới Tỳ Kheo.

� 2.Lu�n lu�n rất mực c�ng dường Tam bảo.

� 3.Kh�o x�t tướng mạo của kẻ tr� giới hoặc kẻ hủy giới.

� 4.Được ph�p Chỉ, ph�p Qu�n.

� 5.L�ng Từ thương x�t tất cả.

� 6.Hay xả bỏ những sở th�ch của m�nh để cấp cho người.

� 7.Kh�ng t�m sợ sệt.

� 8.Chẳng n�i sai ph�p, chẳng nghe tr�i ph�p. Người n�i tr�i ph�p th� quở tr�ch can dụ, c� thể nhẫn chịu tất cả khổ v� bị chọc ph�p đ�nh mắng, nhiễu hại.� Ở chỗ những người nhiều tham giận, se me, huỷ cấm, biếng lười m� vẫn v� họ n�i ph�p gi�o h�a kh�ng hề mỏi mệt, giải nghĩa kh�ng lầm, n�i năng kh�ng lộn, mở lời mềm mỏng kh�ng bị sơ xuất, thường nghĩđến người, muốn sao cho họ được niềm an vui, c� nghi liền thưa thỉnh, chẳng lấy l�m xấu hổ, kh�o biết phương tiện dạy bảo ch�ng sanh.� Đối với mọi người lu�n lu�n b�nh đẳng kh�ng ph�n sang h�n.� S�u căn đầy đủ, oai nghi chững chạc, chẳng tin lời n�i d�m pha của người, giữ g�n tế hạnh, chẳng tự cống cao khinh miệt người kh�c, chẳng v� lợi dưỡng bề ngo�i hiện c�ch nịnh h�t quanh co, bỏ t�nh tham lam, đố kỵ sẻn lận, nếu tự được lợi, trước nghĩđến người, t�m thường chuy�n nhất, kh�ng hề ph�ng t�ng, thấy người lợi �ch vui như ch�nh m�nh, lu�n lu�n giữ hạnh thiểu dục, tri t�c, chỉ chứa s�u vật, ngo�i s�u m�n ra, được m�n g� kh�c liền đem bố th�.� Thường khuy�n nhủ người theo chỗ phạm lỗi m� n�n ph�t lộ, chỉ c�ch nhớ nghĩđể biết sửa đổi, đ�ng ph�p s�m hối, hay chăm s�c người mắc bệnh khổ, kh�ng n�i lỗi phải của tạng Thanh Văn hay tạng ph�p Bồ T�t�

� Nếu c� đầy đủ những điều như thế, quả thật l� bực H�a thượng.

� Khi Đại Bồ T�t đ� thọ giới rồi, nếu H�a thượng bệnh, tự m�nh l�m kẻ sai bảo cung cấp.� Nếu người kh�ng bệnh, phải theo mọi người chỉ dạy m� l�m, n�n sanh cung k�nh, t�n trọng đưa trước, �n cần lễ lạy, đứng hầu đ�i b�n, d�ng đưa y b�t, m�n ăn thức uống, mền gối, thuốc men v� thuận theo những ph�p ngữ khai thị, theo ph�p thực h�nh kh�ng n�n thay đổi.� T�y chỗ phạm tội m� th�nh thực tỏ b�y.� Nếu như nghe ph�p, t�m tưởng l� Phật, tưởng Ph�p, tưởng tỳ kheo tăng, tưởng kh� gặp gỡ, tưởng như mắt s�ng, tưởng nh�n Đại tr�, tưởng đại s�ng suốt, tưởng được quả lớn, tưởng c�i nhơn Đại Niết B�n, nh�n v� thượng đạo, tưởng được Thường, Lạc, tưởng được ph�p xa ma tha Tỳ b�t x� na�Tưởng như vậy chơn thật tưởng ph�p.� Đ�y gọi l� c�ng đức đầy đủ của sự nghe ph�p.

� Lại nữa, trong khi nghe ph�p n�n hết l�ng nghe, n�n tin tưởng nghe, chẳng n�n nghĩ rằng: �Nay t�i chẳng n�n theo người ph� giới, người n�y giống họ thấp thỏi k�m h�n, c�c căn kh�ng đủ, n�i kh�ng đ�ng giọng, c�ch người th� tệ.. !� Phải l�a hết những � nghĩ như vậy m� dốc l�ng nghe ph�p.

� Đại Bồ T�t thọ Bồ T�t giới gồm c� hai hạng.� Hạng Tr�, Hạng ngu. Nếu khởi quan niệm v� nghĩ như tr�n, gọi l� ngu si, chẳng th�m ph�p l�nh v� chẳng được đại tr�.

TỨ V� LƯỢNG T�M

� Bồ T�t tu bốn v� lượng t�m:� Từ, Bi, Hỷ, Xả.� Bốn v� lượng t�m n�y, mỗi v� lượng t�m đều c� ba duy�n:

� Một l�.� Ch�ng sanh duy�n.

� Hai l�.� Ph�p duy�n.

� Ba l�. V� duy�n.

-Ch�ng sanh duy�n l�:� Đại Bồ T�t tu tập l�ng Từ, x�t r� ba nh�m ch�ng sanh.� Một l� chịu vui.� Hai l� chịu khổ.� Ba l� chẳng khổ chẳng vui.

Đại Bồ T�t tu tập l�ng Từ, qu�n s�t ch�ng sanh hiện đang thọ vui l�m cho tăng trưởng.� Qu�n s�t ch�ng sanh hiện đang chịu khổ, dứt khổ sanh vui.� Qu�n s�t ch�ng sanh chẳng khổ chẳng vui m� dứt khổ vui, l�m cho đại Niết B�n.� Đ�y gọi l� Ch�ng sanh duy�n.

-Ph�p duy�n nghĩa l�:� Đại Bồ T�t chỉ qu�n ph�p tướng, m� chẳng qu�n tướng (ba nh�m) ch�ng sanh �Nếu t�i tu tập l�ng Từ m� kh�ng ch�ng sanh th� ai l�a khổ, ai được thọ vui?� Như thế gọi l� Ph�p duy�n từ.

-V� duy�n từ:� Bỏ tướng ch�ng sanh v� tướng c�c ph�p để tăng trưởng l�ng Từ.� Như vậy gọi l� V� duy�n Đại từ.

Như c�ch qu�n về t�m Từ, ngo�i ra ba v� lượng t�m Bi, Hỷ, Xả cũng đồng như vậy.

Đại Bồ T�t nếu nhơn ch�ng sanh duy�n tu v� lượng t�m, n�n biết t�m ấy kh�ng kh�c ngoại đạo, cũng l� đồng một thứ t�m với bực Thanh Văn, Duy�n Gi�c.� Bốn v� lượng t�m của Đại Bồ T�t hiệp chung với nhau ch�nh l� t�m Bi, v� vậy Bồ T�t được gọi Đại Bi.

Bồ T�t qu�n s�t ch�ng sanh chịu khổ, tổng qu�t gồm c� một trăm mười thứ, v� muốn trừ diệt c�c thứ khổ ấy m� tu Đại Bi.

Những g� l� một trăm mười thứ?

-Một l� khổ:� Khổ sanh ra đời.

-Hai thứ khổ:� Khổ cầu kh�ng được.� Cầu được rồi mất.

-Ba thứ khổ:� Khổ khổ.� Hoại khổ, H�nh khổ.

-Bốn thứ khổ:� Khổ v� �n �i chia l�a.� Khổ v� o�n gh�t sum họp.� Khổ v� sự chết.� Khổ v� năm ấm chẳng diệt.

-Năm thứ khổ:� Khổ v� nh�n duy�n tham dục.� Khổ v� nh�n duy�n giận dối.� Khổ v� nh�n duy�n ngủ nghĩ.� Khổ v� nh�n duy�n bứt rứt.� Khổ v� nh�n duy�n nghi ngờ.

-S�u thứ khổ:� Khổ v� c�i nh�n �c đạo.� Khổ v� quả b�o �c đạo.� Khổ v� mong cầu nhiều thứ.� Khổ v� bảo thủ giữ g�n.� Khổ v� được kh�ng biết ch�n.� Khổ v� mất m�t.

-Bảy thứ khổ:� Khổ bị sanh ra.� Khổ v� gi� cả.� Khổ v� bệnh hoạn.� Khổ v� chết ch�c.� Khổ v� y�u thương chia l�a.� Khổ v� o�n th� gặp gỡ.� Khổ v� mong cầu chẳng toại.

-T�m thứ khổ:� Khổ v� lạnh lẽo.� Khổ v� n�ng bức.� Khổ v� đ�i l�ng.� Khổ v� kh�t uống.� Khổ v� kh�ng được Tự Do.� Khổ v� m�nh l�m (như Ni kiền Tử).� Khổ v� người kh�c l�m (như việc vua quan).� Khổ v� oai nghi l�u đời.

-Ch�n thứ khổ:� Khổ v� th�n phận ngh�o n�n.� Khổ v� người kh�c ngh�o n�n.� Khổ v� người th�n bị mất.� Khổ v� của cải bị mất.� Khổ v� bệnh hoạn.� Khổ v� ph� giới. Khổ v� nhận thức t� vạy.� Khổ đời hiện tại.� Khổ nơi đời kh�c.

-Mười thứ khổ:� Khổ c� thức ăn m� kh�ng đồ đạc.� Khổ v� kh�ng c� xe cộ đi lại.� Khổ t�m hoa hương chẳng được.� Khổ v� t�m đồ trang sức chẳng được.� Khổ v� t�m đ�n, �nh s�ng chẳng được. Khổ v� t�m người sai khiến chẳng được.� Khổ v� t�m thức ăn uống chẳng được.� Khổ v� t�m cầu y phục chẳng được.� Khổ v� được m� kh�ng d�ng.� Khổ v� thấy người đến xin.

(Tr�n đ�y l� năm mươi lăm thứ khổ)

Lại c� ch�n thứ khổ nữa:

-Tất cả khổ.

-Khổ lớn lao.

-Tất cả tự khổ.

-Khổ kh�ng như ph�p trụ.

-Khổ xoay chuyển.

-Khổ chẳng tự tại.

-Khổ bị l�m hại.

-Khổ bị đuổi theo.

-Khổ trong tất cả hạnh.

Tất cả khổ:� Do nh�n thuở trước bị quả hiện tại.

Khổ lớn lao:� Như c�c ch�ng sanh trong v� lượng đời chịu khổ địa ngục.

Tất cả tự khổ:� Như khổ địa ngục, S�c sanh, Ngạ quỷ.� Sự khổ c�i người.� Sự khổ c�i trời. (5 điều).

Khổ kh�ng như ph�p trụ:� Ăn ở kh�ng đ�ng.

Như lập mưu định kế muốn toan hại người.� Sự việc chẳng th�nh trở lại mang họa.� Tham ăn, tham uống sau đ� chịu khổ.� Khổ v� nghĩđến tham dục, giận dỗi, si m�, như do tạo nghiệp �c m� th�n, miệng, � chịu khổ, như ph�p giới cấm chịu sự lo khổ (8 điều).

Khổ xoay chuyển:� Như hiện tại l� vua, chuyển sang đời kh�c trở th�nh n� bộc.� Hiện tại l� cha mẹ anh em, vợ con, đời kh�c b�n l� o�n th� gặp gỡ. Hiện tại gi�u to, chuyển sang đời kh�c chịu khổ ngh�o n�n. (5 điều).

Khổ kh�ng được tự tại:� Như muốn được sống l�u, muốn được đ�ng ho�ng.� Muốn được gi�ng họ cao cả.� Muốn được gi�u sang.� Muốn được sức mạnh.� Muốn được tr� tuệ.� Muốn trừ o�n địch�nhưng khổ sở v� kh�ng được như � (7điều).

Khổ bị hại:� Như người trong đời cầu mong ph� bỏ ho�n cảnh ngh�o n�n nhưng khổ sở v� kh�ng thể ph� bỏ.� Những người xuất gia mong ph� phiền n�o nhưng khổ sở v� kh�ng ph� hoại nổi (2 điều).

Khổ bị đuổi theo:� Như khổ v� những sự việc gian nan.� Khổ v� chiến tranh ph�t khởi.� Khổ v� đường x� xa x�i.� Khổ v� tay ch�n bị đứt.� Khổ bị giam nhốt đ�nh tr�i.� Khổ bị xua đuồi khỏi nước (6 điều).

Khổ trong tất cả h�nh động:� Khổ v� gieo nh�n đau khổ.� Khổ v� dứt l�a sự vui.� Khổ v� chưa đoạn hết tất cả thọ.� Khổ v� chẳng thể xuất gia.� Khổ v� kh�ng thể vắng lặng.� Khổ v� chẳng được Bồ Đề.� Khổ� v� sanh nhiều tư lự.� Khổ v� c�n l� ph�m phu.� Khổ v� tấm th�n tứ đại.� Khổ v� c�n trong ba c�i.� Khổ v� v� minh phiền n�o (11 điều).

Tr�n đ�y gọi l� một trăm mười nỗi khổ (1) Bồ T�t qu�n s�t những khổ như thế m� tăng trưởng t�m Đại Bi.

Tất cả những nỗi khổ n�y được nu�i lớn l� bởi mười t�m thứ:

1.Khổ ngu si.

2.Khổ chịu quả b�o.

3.Khổ v� sự chi phối kh�ng ngừng.

4.Khổ thường hằng.

5.Khổ sinh sống.

6.Khổ tự l�m.

7.Khổ người kh�c tạo.

8.Khổ v� ph� giới.

9.Khổ v� t� kiến.

10.Khổ đời qu� khứ.

11.Khổ th�i qu�.

12.Khổ địa ngục.

13.Khổ c�i Trời.

14.Khổ lu�n chuyển.

15.Khổ v� thọ nhận.

16.Khổ v� chẳng hay chẳng biết.

17.Sự khổ c�ng l�c c�ng tăng.

18.Khổ v� biếng nh�t.

Bồ T�t thường lấy nh�n duy�n bốn điều d�ng để quan s�t, gọi l� Đại Bi.

-Qu�n s�t kỹ c�ng nh�n duy�n chịu khổ của khắp ch�ng sanh rất l� s�u xa kh� hiểu kh� biết.

-Tu tập bi t�m v� lượng đời.

-Hết l�ng tu tập.

-Bởi hết l�ng tu tập, cho n�n v� ch�ng sanh m� kh�ng tiếc th�n mạng.

Do những nh�n duy�n của bốn điều n�y.� Bồ T�t c� thể v� khắp ch�ng sanh m� chịu nhọc nhằn, khi�m tốn nh�n nhường, nhẫn nại chịu khổ, chịu khổ của th�n, v� thế Bồ T�t được mệnh danh l� Đại Bi thanh tịnh, Đại Bi thanh tịnh gọi l� Như Lai địa.

Đại Bồ T�t qu�n s�t một trăm mười điều như tr�n, tất cả Bồ T�t thảy đều tu tập.� V� khắp ch�ng sanh, Bồ T�t tăng trưởng th�m t�m Đại Bi, Bồ T�t lu�n lu�n qu�n s�t ch�ng sanh, do tướng c�c ph�p m� sanh t�m Đại Bi.� Nếu chẳng thể qu�n tưởng V� Duy�n Từ để sanh khởi Đại Bi, t�m chẳng được gọi l� Đại Bi.

Như Lai lu�n lu�n đầy đủ ba duy�n:� Ch�ng sanh Duy�n Từ, Ph�p duy�n từ v� V� duy�n từ cho n�n gọi l� Đại Bi.

Bồ T�t v� tu tập Đại Bi cho n�n được th�n vắng lặng, t�m vắng lặng.� Bởi nh�n duy�n th�n, t�m vắng lặng n�y m� c� thể ph� bao nhi�u phiền n�o của c�c ch�ng sanh, trụ bực Tịnh địa, Ph�p Vương tử Địa, thương x�t ch�ng sanh dường như con ruột.� Bởi duy�n Đại Bi cho n�n Bồ T�t v� c�c ch�ng sanh si�ng tu khổ hạnh t�m kh�ng tho�i lui.

Như n�i đạo quả của bực Thanh Văn, một khi chứng được bốn Chơn đế rồi l� cảm nhận được niềm vui v� lậu.� Bồ T�t tu tập Bi t�m chỉ v� ch�ng sanh, chẳng v� tự th�n.

Tu nh�n duy�n Bi t�m, Bồ T�t chẳng tiếc của cải b�n ngo�i cho đến th�n mạng b�n trong.

Tu nh�n duy�n Bi t�m, Bồ T�t bỏ th�n, chịu th�n, trọn kh�ng hủy mất giới cấm của Như Lai, ch�nh định kh� chứng c� thể chứng được, tr� tuệ kh� được c� thể đạt được, v� vậy trong kinh Như Lai từng n�i:

�V� thượng Bồ Đề của Đại Bồ T�t trụ tại nơi n�o? -Phải n�i l� trụ nơi t�m Đại Bi�

Bồ T�t tu tập t�m v� lượng n�y được vui hiện tại, c� thể l�m cho ch�ng sanh l�a khổ, chứa nh�m v� lượng c�ng đức cao tột v� l�m trang nghi�m V� thượng Bồ Đề.

--------------------

Ch� Th�ch:

(1)� �Một trăm mười nỗi khổ:

110 c�i khổ n�y l� n�i tổng qu�t tất cả nỗi khổ được tr�nh b�y từ trước tới sau.

Từ số mục một nỗi khổ, hai nỗi khổ cho đến 10 nỗi khổ, cộng tất cả 55 sự khổ.

Từ 9 c�i khổ sau, mỗi số mục lại c� c�c sự khổ, cộng chung th�nh 46 nỗi khổ lại cộng chung 9 c�i khổ đầu th�nh 55 khổ.

Trước 55 c�i v� sau 55 tổng qu�t th�nh 110 khổ.

PHẨM THỨ MƯỜi T�M

BA MƯƠI BẢY PHẨM TRỢ ĐẠO

� Thế n�o l� sự hổ thẹn của Bồ T�t?

� Hổ thẹn c� hai:

� Một l� t�nh.� Hai l� nh�n duy�n.

� -T�nh l� thế n�o?� -Đại Bồ T�t tự biết việc l�m sai ph�p của ch�nh tự m�nh, v� sợ quả xấu n�n sanh t�m hổ thẹn.

� -Nh�n duy�n l� g�?� -Bồ T�t đối với điều �c do m�nh g�y tạo, v� sợ người biết m� sanh hổ thẹn.

� T�nh hổ thẹn chẳng phải nhờ nh�n duy�n mới được như t�nh Bồ T�t.� Tu h�nh hổ thẹn của Đại Bồ T�t vốn từ nh�n duy�n đưa đến, chẳng hạn nh�n duy�n T�m m�n Th�nh đạo.

� Hổ thẹn c� bốn điều:

� -Chẳng n�n l�m m� l�m, sanh ra hổ thẹn.

� -N�n l�m nhưng chẳng chịu l�m, sanh ra hổ thẹn.

� -T�m tự nghi ngờ sanh ra hổ thẹn.

� -Tội đ� che dấu, sợ người hay biết m� sanh hổ thẹn.

� V� sao gọi l� Bồ Đề T�t Đỏa?

� -T�t đỏa nghĩa l� mạnh mẽ, dũng cảm, kh�ng sợ điều g�.� T�nh của Bồ Đề c� sức mạnh mẽ.� Bởi sức mạnh mẽ cho n�n c� thể chế ngự phiền n�o, chẳng thuận vọng t�nh, lu�n lu�n nhẫn chịu những nỗi kh� khổ v� những đe dọa, dầu bị khủng bố cũng kh�ng lay động.

� Bồ T�t c� bao thiện ph�p trang nghi�m, đ� mệnh danh l� năng lực của t�nh d�ng cảm mạnh mẽ, v� thế gọi l� Bồ Đề T�t Đỏa.

� Năng lực về t�nh d�ng cảm mạnh mẽ của Đại Bồ T�t c� năm nh�n duy�n.� Thế n�o l� năm?

� -C�c khổ sanh tử.

� -H�nh vi �c nghiệp của c�c ch�ng sanh.

� -Trong v� lượng đời lợi �ch ch�ng sanh cho n�n chịu v� lượng khổ.

� -Hết l�ng giữ vững giới cấm của Bồ T�t.

� -Hết l�ng nghe nhận những ph�p s�u diệu.

� Lại c� năm nh�n duy�n khiến Đại Bồ T�t v� khắp ch�ng sanh chịu đủ khổ lớn như cắt tim gan nhưng kh�ng buồn rầu.� Năm nh�n duy�n l�:

� -V� c� đại d�ng cảm mạnh mẽ.

� -V� si�ng tu tập kh�ng ch�t ưu sầu.

� -V� sức tinh tấn mạnh mẽ m� si�ng tu phương tiện hay kh�o.

� -V� lực mạnh mẽ của tr� tuệ lớn.

� -V� sự chuy�n nhứt tu tập ba t�m.

� Bồ T�t hiểu biết sử s�ch thế gian, điều ấy thế n�o?

� Bồ T�t hay kh�o biết c�c phương ph�p, nghệ thuật thế gian.� Biết chữ biết c�u, biết lời biết nghĩa, t�m miệng h�a hợp, chuy�n nhứt thọ tr�.� Ấy l� Bồ T�t biết ph�p biết nghĩa, v� biết ph�p, nghĩa cho n�n c� thể v� người giải n�i.� Do nh�n duy�n đ� n�n sự s�ng suốt về ph�p về nghĩa c�ng được tăng trưởng.� Đ� mệnh danh l� Văn huệ, Tư huệ.� Cũng bởi nh�n duy�n Văn huệ, Tư huệ n�y m� c�c ph�p Trợ Bồ Đề phần được tăng trưởng m�i.

� Bồ T�t thế n�o biết r� thế gian?

� Thế gian c� hai:

� Ch�ng sanh thế gian v� Kh� thế gian.

� Đại Bồ T�t qu�n về ch�ng sanh thế gian, như trong kinh n�i: �Hữu t�nh thế gian bị khổ chi phối, cho n�n phải chịu sự khổ sống chết, chẳng r� đầu mối sanh tử, chẳng được giải tho�t�.� V� thế kinh n�i �ch�ng sanh c� năm trược:� mạng trược, ch�ng sanh trược, phiền n�o trược, kiến trược, kiếp trược�.

� Như hiện nay đ�y người sống kh�ng đầy trăm tuổi.� Đ� l� mạng trược.

� Lại như hiện nay ch�ng sanh chẳng hay hiếu với cha mẹ, chẳng k�nh thầy bạn, H�a thượng, sa m�n, b� la m�n, h�nh động kh�ng lễ, chẳng sợ quả b�o hiện tại, vị lai, chẳng ưa bố th�, chẳng vui l�m phước, chẳng th�ch thọ trai, giữ giới tinh tấn,� Đ�y gọi l� ch�ng sanh trược.

� Lại như hiện nay ch�ng sanh đều do phiền n�o m� muội, hoặc giết cha mẹ, đối với mẹ, d�, chị g�i, em g�i, b� con th�n thuộc m� cưỡng h�nh d�m.� Hoặc v� g�y tạo nh�n duy�n �c độc đối với ch�ng sanh m� chứa cung t�n, dao gậy, m�u, s�c�C� nhiều ch�ng sanh n�i dối, hai lưỡi, n�i năng hung hiểm, n�i lời v� nghĩa�C� đến v� lượng điều �c như vậy.� Khi m� phiền n�o chẳng l�nh ph�p khởi đầy d�y như thế, gọi l� phiền n�o trược.

� Lại như ch�ng sanh hiện nay, thật chẳng phải ph�p nhận thức l� ph�p.� Ch�nh thật l� ph�p lại cho phi ph�p.� Chẳng phải ch�nh ph�p n�i l� ch�nh ph�p.� Do sự nhận thức n�i năng sai lầm ấy m� ph� hoại Ch�nh ph�p, nu�i lớn t� ph�p.� V� lượng ch�ng sanh tu theo t� kiến, t� ph�p như vậy gọi Kiến trược.

� Lại như, thời đại �c trược, ch�ng sanh �c trược, c� ba tai kiếp dữ dằn khởi l�n trong khắp c�i đời: Tai kiếp đ�i k�m, tai kiếp bệnh dịch, tai kiếp chiến tranh.� Đ� gọi l� kiếp trược.

� Tr�n đ�y l� n�i Bồ T�t biết r� ch�ng sanh thế gian.

� Bồ T�t lại biết Kh� thế gian, nghĩa l� kh�o biết nh�n duy�n th�nh hoại của cả thế gian.� V� vậy kinh n�i:� �N�y Ca chi�n Di�n! Như Lai hay kh�o biết về thế gian, biết r� nguy�n nh�n v� sự hoại diệt của to�n thế giới, biết đạo gi�o trong khắp cả thế gian, biết r� đạo vị, biết r� sự khổ v� sự giải tho�t của to�n thế gian.� N�y Ca chi�n Di�n! S�u Nhập, năm Ấm, Bốn đại hợp lại gọi l� th�n người.� Bởi c� th�n người n�n theo thế gian m� lập th�nh tướng, hoặc gọi l� Ta, gọi l� ch�ng sanh, gọi l� mạng sống, gọi l� sĩ phu, gọi l� Ất, Gi�p� Những danh từ ấy t�nh n� kh�ng thật.� Bởi phiền n�o m� ch�ng sanh n�i rằng �t�i thấy� �t�i nghe� �t�i biết� v.v. C�i thấy, nghe, biết cũng kh�ng ch�n thật.� Cứ như vậy lan rộng trong đời.� N�o t�n, n�o họ, ăn uống, nghỉ ngơi, chịu khổ, chịu vui, sống l�u, chết yểu�� Những c�i như thế gọi l� lan rộng.� Sự lan rộng n�y gọi n� l� tướng, chẳng gọi ch�n thật.� Như Lai biết đ�ng ch�ng sanh thế gian v� Kh� thế gian, v� thế gọi l� Như Lai chơn thật kh�o biết thế gian�.

� Bồ T�t nếu như gặp người tuổi t�c đức độ hơn m�nh, n�n ra ngh�nh đ�n, ch�o hỏi lễ lạy, sắp đặt giường t�a.� Gặp người tuổi t�c đức độ ngang m�nh, h�y n�n ra � khi�m hạ hỏi ch�o, n�i năng mềm mỏng, bắt tay c�ng h�a, chẳng sanh ki�u mạn, cho m�nh hơn người.� Gặp người tuổi t�c đức độ nhỏ thua cũng ra � hỏi, nhỏ nhẹ lời n�i khuyến kh�ch bồi đức, dạy l�m điều l�nh, t�m kh�ng khi dễ.� Giả sử người ấy c� tội, cũng kh�ng soi m�i, theo vật người cầu m� t�y t�nh cấp th�.

� Bồ T�t đối với tất cả mọi người bực tr�n, bực giữa v� bực dưới m�nh, đều ra � ch�o, n�i năng mềm mỏng, đem ph�p l�nh dạy.� D�ng thức ăn uống v� d�ng gi�o ph�p nhiếp giữ ch�ng sanh.� Với ba nghiệp l�nh thuộc th�n, miệng, � v� sự kh�o tư duy, đều đem hồi hướng đến c�c ch�ng sanh.� Thường nghĩ như vầy:� �Nguyện t�i chớ tạo nh�n duy�n xấu �c đối với ch�ng sanh.� Nguyện t�i chẳng g�y tư tưởng o�n hờn m� thường sanh khởi � tưởng th�n thiện v� kh�ng giận dỗi, giả sử c� giận cũng kh�ng để t�m�.

� Nếu gặp người kh�c giận hờn đ�nh đập, n�n qu�n Ph�p giới, th�n, miệng, � nghiệp thường tự ngưng đọng, đầy đủ mười bốn điều, đ� l�:� S�u phương tiện, bốn hạng �c tri thức, bốn hạng thiện tri thức như trong kinh Thiện sanh n�i r�.

� Thường l�m lợi �ch đời n�y đời sau.� Si�ng t�m của cải, được rồi bảo vệ để l�m phước đức, kh�ng tham, kh�ng sẻn, kh�ng l�m tr� huyễn để m� hoặc người.� Tr� giới hổ thẹn, c� người gởi gắm chẳng để sanh nghi, ch�ng sanh gặp gỡ như gặp điều thật.� Thường gần bạn l�nh, trị nước an d�n, khuy�n tu Thập thiện.� Thấy n�i c� thấy, nghe n�i c� nghe, biết n�i rằng biết, r� n�i l� r��V� thế Bồ T�t được mệnh danh l� r� biết thế gian.

Thế n�o l� sự học Tứ Y của Bồ T�t?

� 1.Bồ T�t y nghĩa chẳng y v�o chữ:� Bồ T�t nghe ph�p chẳng y theo chữ, chỉ nương theo nghĩa.

� 2.Đại Bồ T�t y ph�p chẳng y người:� Bồ T�t hiểu biết thế n�o l� Ph�p, thế n�o phi ph�p.� Biết ph�p như vậy l� lời Phật n�i, lời trưởng l�o n�i hay lời ch�ng tăng n�i.� Nếu chẳng phải ph�p, mặc dầu nghe l� lời đức Phật n�i t�m cũng kh�ng tin.� Nếu đ�ng l� ph�p, dầu kh�ng phải Phật n�i, kh�ng phải trưởng l�o n�i, kh�ng phải ch�ng tăng n�i, nhưng đ�ng ph�p tướng.� Bồ T�t nghe rồi liền tin nhận ngay.

� 3.Bồ T�t y kinh li�u nghĩa, chẳng y kinh bất liễu nghĩa:� Y liễu nghĩa l�:� Chẳng động, chẳng dời, kh�ng sanh l�ng nghi về kinh liễu nghĩa.� Với kinh liễu nghĩa, nếu như Bồ T�t sanh t�m nghi ngờ tức c� thể đổi đời.

� 4.Bồ T�t y tr� chẳng y thức:� V� sao thế?� -V� tu tr� tuệ, gọi l� tịnh tr�.� Do đ� Bồ T�t hiểu nghĩa rất s�u.� Dầu với nghĩa s�u m� chưa hiểu r� cũng sanh t�m phỉ b�ng.

� Đ�y gọi l� sự th�nh tựu Tứ y của Đại Bồ T�t.

� Bồ T�t th�nh tựu Tứ y như tr�n, c� thể biết r�nh đạo gi�o thế gian v� đạo ph�p xuất thế.

� Đại Bồ T�t lại c� bốn đường lối, do bốn đường lối m� biết tất cả ph�p giới, được tr� v� ngại.� Bốn đường lối ấy l� Tứ V� ngại tr�.

� -Biết tất cả ph�p giới l� Ph�p V� ngại tr�.

� -Nếu Bồ T�t biết hết thảy danh từ của tất cả ph�p, biết rất s�ng suốt kh�ng bị chướng ngại, kh�ng ch�t đi�n đảo, gọi l� Nghĩa V� ngại tr�.

� -Nếu Bồ T�t biết hết thảy danh từ của tất cả ph�p, gọi l� Từ V� ngại tr�.

� -Bồ T�t hiểu biết tất cả ph�p giới, biết r� danh từ nghĩa l� c�c ph�p, n�i kh�ng c�ng tận.� Gọi l� Lạc thuyết V� ngại tr�.

� Bồ T�t đầy đủ Tứ V� ngại tr� l� biết phương tiện của Ấm, Giới, Nhập, phương tiện mười hai nh�n duy�n v� biết phương tiện Thị Xứ Phi xứ.

� Bồ T�t đầy đủ Tứ V� ngại tr� l� biết r� r�ng đạo quả Bồ Đề, lại c�n c� thể v� những điều kh�c ph�n biệt giảng n�i một c�ch rộng r�i.

� Thế n�o l� sự trang nghi�m Bồ Đề?

Trang nghi�m c� hai:� C�ng đức trang nghi�m, Tr� tuệ trang nghi�m (Như trong phẩm Lợi H�nh đ� n�i).

� Bồ T�t trong v� số kiếp (a tăng kỳ kiếp) thứ nhất, tu tập hai thứ trang nghi�m, gọi l� trang nghi�m bực hạ.

� Tu h�nh trong v� số kiếp thứ hai, gọi l� trang nghi�m bực trung.

� Tu h�nh trong v� số kiếp thứ ba, gọi l� trang nghi�m bực thượng.

� Thế n�o l� sự tu tập ba mươi bảy phẩm Trợ đạo của Bồ T�t?

� -Bồ T�t đầy đủ tứ v� ngại tr�, được tr� phương tiện, do tr� phương tiện n�y m� tu ba mươi bảy phẩm trợ đạo, vẫn chưa chứng đạo V� thượng Bồ Đề, nhưng cũng biết được chỗ tu đạo phẩm của bực Nhị thừa, biết về Nhị thừa như trong phẩm đầu đ� n�i sơ lược.

� Thế n�o l� biết chỗ tu ba mươi bảy Phẩm Trợ Đạo của Bồ T�t?

� -Bồ T�t qu�n th�n bằng c�ch tuần tự quan s�t về th�n.� Trong khi khởi qu�n kh�ng chấp tướng th�n, cũng kh�ng t�c � l� tướng hư kh�ng, nhưng vẫn biết th�n chẳng thể tuy�n n�i.� Đ�y gọi l� qu�n th�n đệ nhứt nghĩa, chẳng qua c� sự lan rộng m� gọi l� th�n.

� Như c�ch qu�n th�n, qu�n ba mươi bảy phẩm Trợ Đạo lại cũng như vậy.

� Khi đại Bồ T�t qu�n về th�n n�y, kh�ng t�c � Khổ, kh�ng t�c � Tập, kh�ng t�c � Diệt, cũng kh�ng t�c � nh�n duy�n Đạo đế.

� V� sao thế?

� -Bởi v� ph�p giới (to�n thể nhất t�m) bất khả thuyết vậy.

� Nếu như Bồ T�t c� thể biết về Khổ, Tập, Diệt, Đạo như vậy, được mệnh danh l� tu đệ nhất nghĩa về ba mươi bảy Phẩm Trợ đạo.

� V� sự lan rộng cho n�n gọi l� Khổ, Tập, Diệt, Đạo.� Bồ T�t nếu biết chẳng do gi�c qu�n, qu�n về ba mươi bảy Phẩm Trợ đạo.� Đ� gọi l� Xa ma tha.� Bồ T�t nếu biết ph�p giới chơn thật kh�ng thể tuy�n n�i, như thế gọi l� Tỳ b�t x� ma (huệ).

� Ph�p Xa ma tha của Bồ T�t c� bốn:

� 1.Đệ nhứt nghĩa Xa ma tha.

� 2.Kỳ hạn của Xa ma tha.

� 3.Chơn thật của Xa ma tha.

� 4.Sự l�a c�c phiền n�o của Xa ma tha.

� Bồ T�t đầy đủ bốn nghĩa Xa ma tha, l� biết to�n thể ph�p giới, gọi l� V� thượng Bồ Đề.

� Tỳ b�t x� ma của Bồ T�t cũng c� bốn:

� 1.C�ng vận dụng với Xa ma tha.

� 2.L�a khỏi đi�n đảo.

� 3.Ph�n biệt v� lượng ph�p giới.

� 4.Biết ph�p giới một c�ch th�ng suốt.

� Bồ T�t tu tập bốn nghĩa Tỳ b�t x� ma l� v� V� thượng Bồ Đề.

� Thế n�o l� phương tiện hay kh�o của Bồ T�t?

� -Phương tiện hay kh�o c� mười hai thứ:� Trong c� s�u thứ, ngo�i c� s�u thứ.

� S�u thứ b�n trong l�:

� -Đối với ch�ng sanh, Bồ T�t lu�n lu�n khởi t�m Đại Bi.

� -Chơn thật biết r� về tất cả hạnh.

� -Thường th�ch buộc niệm nơi đạo v� thường.

� -V� ch�ng sanh m� xoay vần sanh tử.

� -Chơn ch�nh biết r� thế n�o l� phiền n�o, thế n�o chẳng phải phiền n�o.�����

� -V� V� thượng Bồ Đề n�n si�ng tu tinh tấn.

� Đ�y gọi l� s�u phương tiện b�n trong.

� S�u thứ b�n ngo�i l�:

� -C� thể l�m cho người c�ng th� �t lại được v� lượng phước.

� -Người c� c�ng đức, c� thể l�m cho c�ng được tăng trưởng.

� -Người hủy ph� Phật ph�p, c� thể khiến họ ph�t sanh đức tin.

� -Người đ� c� đức tin l�m cho tăng trưởng.

� -Người chưa thuần thục l�m cho thuần thục.

� -Người đ� thuần thục khiến được giải tho�t.

� Đ�y gọi l� s�u phương tiện b�n ngo�i.

� V� sao th� �t m� lại được phước v� lượng?

� -Nếu c� ch�ng sanh ở chỗ Bồ T�t, được nghe những ph�p Bồ T�t n�i ra, kẻ ấy nghe rồi đem nắm thức ăn th� cho ch� đ�i.� Vật th� ấy �t, phước lại mỏng manh, nhưng do c� thể d�ng đ� hồi hướng V� thượng Bồ Đề, cho n�n được phước nhiều hơn v� lượng.

� Người c� c�ng đức l�m cho tăng trưởng l� như thế n�o?

� -Nếu như c� người trước đ� đ� thọ t�m ph�p trai giới, Bồ T�t v� họ ph�n biệt giải n�i, chỉ c�ch hồi hướng V� thượng Bồ Đề.

� Nếu c� ch�ng sanh chấp s�u t� kiến, một th�ng kh�ng ăn, dứt ăn ban ng�y, ăn uống về đ�m, Bồ T�t v� họ tuy�n giảng ch�nh ph�p, khiến cho kẻ ấy ph�p bỏ t� t�m, lại v� kẻ ấy dạy bảo thọ tr� B�t quan trai giới.

� Nếu c� ch�ng sanh muốn cầu giải tho�t nhưng kh�ng biết phương ph�p, Bồ T�t v� họ giải n�i � nghĩa Trung đạo Thật tướng l�a khỏi nhị bi�n.

� Nếu c� ch�ng sanh muốn được th�n trời m� phải tr�n cao nhảy xuống vực s�u, gieo m�nh v�o lửa. Bồ T�t nhằm ph� c�i khổ hiện tại, v� họ giải n�i về việc tr� giới.� Hiện tại được vui sau được sanh thi�n.

� Nếu c� ch�ng sanh v� sự vắng lặng, đọc tụng giải n�i bốn kinh Phệ đ�.� Bồ T�t liền đem mười hai phần kinh giảng n�i chỉ dạy khiến họ ph�n biệt tư duy nghĩa l�.

� Lại nữa, Bồ T�t d�ng nhiều hương hoa thượng diệu tr�n đời c�ng dường Tam bảo, lại cũng chỉ vẽ ch�ng sanh để họ hiểu biết c�ng dường.� Bồ T�t hướng về chư Phật mười phương ph�t nguyện c�ng dường v� dạy ch�ng sanh hướng về chư Phật trong khắp mười phương ph�p nguyện c�ng dường.

� Lại nữa, Bồ T�t thường tu lục niệm, từ việc niệm Phật cho đến niệm Thi�n, cũng dạy ch�ng sanh l�m cho c�ng biết tu h�nh lục niệm.

� Lại nữa, nghiệp l�nh thuộc th�n, miệng, � của Bồ T�t hoặc nhiều hoặc �t đều th� ch�ng sanh, cũng đem ph�p n�y chỉ dạy tất cả.

� Bồ T�t thường lập nguyện lớn như vầy:

� �Tất cả ch�ng sanh c� bao sự khổ, nguyện đều g�p hết v�o một th�n t�i, chớ để họ chịu những nỗi khổ ấy�.� Bồ T�t tự m�nh lập nguyện như vậy v� đem điều n�y xoay vần gi�o h�a ch�ng sanh.

� Lại nữa, nếu Bồ T�t c� những tội đ� qua, những lỗi hiện tại, Bồ T�t hướng về mười phương chư Phật tỏ b�y s�m hối, cũng d�ng sự s�m hối n�y gi�o h�a ch�ng sanh.

� Lại nữa, Bồ T�t tự m�nh thường xuy�n tu tập bốn v� lượng t�m v� dạy người tu, người c� c�ng đức khiến được tăng trưởng, kẻ ph� Phật ph�p khiến họ c� thể ph�t sanh đức tin rồi khiến được gia tăng, người chưa thuần thục l�m cho thuần thục, người đ� thuần thục khiến được giải tho�t.

� Đại Bồ T�t v� bốn ph�p ấy (bốn ph�p thuộc xa ma tha, tỳ b�t xa na), m� tu s�u việc:� S�u việc đ� l�:� 1.T�y� người kh�c.� 2.Kh�ng chướng ngại.� 3.Kh�ng động.� 4.T�m tương tợ.� 5.B�o ơn.� 6.Vắng lặng.

� T�y người kh�c l�:� Đại Bồ T�t nếu v� ch�ng sanh n�i ph�p, trước hết d�ng lời mềm mỏng dịu d�ng, thuận theo t�m người m� n�i.� T�y sức kham nhận bởi th�n, miệng, � của người m� ban bố gi�o ph�p, khiến họ cung k�nh, t�m ưa mến ph�p.� Sanh t�m mến rồi sau đ� Bồ T�t v� họ tuy�n n�i.� Theo căn cơ hạng thượng, trung v� hạ, n�i ph�p dễ hiểu, n�i đ�ng thời tiết, n�i c� thứ lớp, n�i kh�ng lộn lạo, n�i sanh lợi �ch, n�i với l�ng thương.� Nếu cần thần th�ng ứng cảm để độ, b�n hiện thần t�c.� Việc lược c� thể n�i th�nh rộng r�i, sự việc rộng r�i c� thể n�i lược, hay ph� lưới nghi, c� thể đem lại một sự nhớ nghĩ cho rất nhiều người, c� thể ph�n biệt rộng r�i về sự xuất định, nhập định.

� Nếu c� người n�o chẳng hiểu nghĩa s�u về � nghĩa Kh�ng của Như Lai n�i, Bồ T�t v� họ mở b�y ph�n biệt diễn n�i rộng r�i.

� Nếu c� người n�o b�i b�c kinh điển Phương đẳng Đại Thừa, Bồ T�t v� họ n�i ph�p chỉ dạy, khiến được điều phục.

� Nếu c� ch�ng sanh ph�t ng�n như vầy:� �Đức Như Lai n�i kh�ng c� c�c ph�p, kh�ng tất cả vật.� Tất cả c�c ph�p kh�ng sanh kh�ng diệt, dường như hư kh�ng, như ảo, như mộng, như tia lửa chớp, như th�nh C�n th�t b�, như trăng đ�y nước, như tiếng vang dội�� Người n�y v� chẳng hiểu nổi nh�n duy�n ph�p t�nh, cho n�n đ�m ra sợ sệt, bởi cớ sợ sệt m� sanh phỉ b�ng, cho rằng chẳng phải kinh Phật m� l� luận thuyết t� kiến.

� Đại Bồ T�t kh�o d�ng phương tiện v� kẻ m� ấy lần hồi khai mở nghĩa trong khế kinh, giải th�ch như vầy:

�� �Chẳng phải c�c ph�p ho�n to�n kh�ng c�, chỉ v� c�c ph�p kh�ng thể tuy�n n�i, cho n�n Như Lai n�i l� kh�ng ph�p.� Bởi t�nh kh�ng thể n�i nay n� chẳng thuộc c�i c�, cho n�n gọi l� kh�ng vật.� Nếu kh�ng một ph�p n�o c� thể n�i, kh�ng một ph�p n�o m� t�nh của n� l� chẳng thể n�i, th� đ�u thể n�i l� c� sanh c� diệt?� V� thế Phật n�i tất cả c�c ph�p kh�ng sanh kh�ng diệt, nếu chẳng sanh diệt, đ� mệnh danh l� tựa như hư kh�ng.

� V� như trong hư kh�ng c� v� lượng sắc, c� v� lượng nghiệp, c�c sắc, c�c nghiệp kh�ng hề chướng ngại nhau, như sự đi đứng, co duỗi, c�i ngước chẳng hạn.� Nếu kh�ng c� sắc c�c nghiệp như thế m� gọi hư kh�ng, th� hư kh�ng chẳng thể tuy�n n�i, đ�u được n�i rằng t�nh (vọng) hư kh�ng chẳng thể tuy�n n�i.� Nếu hư kh�ng kia chẳng thể tuy�n n�i, th� c�c sắc, c�c nghiệp l�m sao c� thể n�i?�.

� -Kh�ng chướng ngại l� thế n�o?

� -Khi Đại Bồ T�t được th�nh tr� rồi, biết sự kh�ng thể n�i của ph�p giới, bấy giờ Bồ T�t ph� hỏng c�i tướng t� vạy, c� thể n�i l�n c�i C� v� c�i c� thể n�i của tất cả ph�p. Trước hết Bồ T�t đem th�nh tr� như vậy dạy lại ch�ng sanh, ch�ng sanh được rồi tự thấy ph�p t�nh, ph�p t�nh chẳng thể tuy�n n�i, dụ như hư kh�ng.� V� thế Như Lai n�i tất cả ph�p đồng như hư kh�ng, t�nh, tướng như huyễn, chẳng phải l� c�, chẳng phải l� kh�ng.� Th�nh nhơn cũng n�i chẳng phải c�, chẳng phải kh�ng.

� Nếu như c�i huyễn nhứt định l� c�, th� do duy�n g� l�c c� thể thấy, l�c kh�ng thể thấy?� Nếu nhứt định kh�ng, th� sao c� thể l�m cho người thấy c�c thứ tướng trạng?� Ph�p nếu thật kh�ng đ�ng lẽ chẳng sanh ra tướng?� Tất cả ph�p giới lại cũng như vậy.

� Đối với ph�m phu n�i c� danh tướng, v� c� danh tướng đ�u được n�i l� kh�ng?� Đến như t�nh đệ nhứt-nghĩa th� kh�ng thể n�i năng, thế n�n chẳng được n�i l� chẳng c�, v� vậy ph�p t�nh như huyễn c� hai (chẳng phải c�, chẳng phải kh�ng). �Do đ� Bồ T�t đối với ph�p giới chẳng lấy chẳng bỏ, chẳng th�m chẳng bớt.� Thật biệt l� Thật, cũng n�i l� thật.� Đ�y Bồ T�t kh�o t�y phương tiện, kh�ng bị chướng ngại.

� -Kh�ng động l� sao?

� -Đại Bồ T�t thấy người đến cầu cứu, liền n�i như sau:

� �N�y trang thiện nam! Nếu người c� thể c�ng dường cha mẹ, thầy học, sa m�n, b� la m�n bằng những vật dụng: �o quần, thức ăn, giường nệm, thuốc thang, hương hoa, đồ trang sức, phan lọng, kỹ nhạc, ruộng đất, nh� cửa t�i tớ, xe cộ hay đồ tư trang� Được như thề th�, t�y người ưa th�ch m�n g�, t�i sẽ trao cho m�n ấy�.

� Nếu c� ch�ng sanh bị đe dọa sợ, Bồ T�t n�i rằng: �Nay nếu như người c� thể c�ng dường Tam Bảo cho đến B� la m�n, ta sẽ cấp cho n�o l� �o quần, thức ăn, c�c vật cần thiết, cho đến những đồ trang sức.v.v. Cũng sẽ giải cứu cho người tho�t khỏi mối dọa sợ�.

� Nếu c� người bệnh, Bồ T�t cũng n�i:� �Như người c� bệnh c� thể c�ng dường Tam Bảo cho đến B� la m�n.� T�i sẽ v� người t�m kiếm lương y để nhờ xem bệnh, bốc thuốc cho người v� sẽ cung cấp �o quần, thức ăn cho đến đồ trang sức v� gi�p cho người trị l�nh chứng bệnh!�.

� Những ch�ng sanh ấy nếu hay tin nhận lời của Bồ T�t, Bồ T�t sẽ lập ra nhiều phương tiện l�m cho hết thảy đều được vừa �.� Nếu họ kh�ng nhận, bấy giờ Bồ T�t tu tập t�m Xả.

� Như c� người tin nhận, nếu Bồ T�t kh�ng l�m vừa � họ ấy l� đắc tội.

� Bồ T�t trước hết dạy c�ch c�ng dường Tam Bảo, cha mẹ, thầy học, chỉ c�ch tr� giới, tinh tấn để điều phục người, khiến họ tiến dần đến Đạo Bồ Đề.

� Nếu như trước đ� họ v�ng theo lời, sau đ� kh�ng chịu, Bồ T�t do l�ng Từ Bi thương x�t, hiện c�ch giận tr�ch, nhưng thật sự ra chẳng phải �c t�m.� Nếu kh�ng cho họ c�c vật cần d�ng hay chẳng l�m người gi�p đỡ, chẳng phải Bồ T�t hiềm hận thật sự, chẳng qua điều phục kẻ nọ m� th�i.

� Đ�y gọi l� kh�ng chướng, kh�ng động.

� -T�m tương tợ l� g�?

� -Nếu như Bồ T�t l�m vua, l�m quan, thế lực tự do c� nhiều quyến thuộc.� Trước ti�n Bồ T�t đề xướng như vầy: �Trong l�nh thổ ta, trong gia đ�nh ta, người n�o chẳng hay c�ng dường Tam Bảo, cha mẹ, sư trưởng, sa m�n, B� la m�n, người n�o ph� giới, biếng nh�t, trễ lười, ta sẽ cắt đứt kh�ng cung cấp cho �o quần, ăn uống, ta sẽ đ�nh tr�i, bắt giam v�o ngục hoặc sẽ giết chết, hoặc đuổi đi xa.� Ta dặn c�c quan phải lo xem x�t để biết r� r�ng người n�o giữ giới, người n�o ph� giới, để biết người n�o c�ng dường Tam Bảo, kẻ n�o chẳng hay c�ng dường Tam Bảo, cha mẹ, sư trưởng�.

� Bấy giờ nh�n d�n v� cớ sợ sệt, cho n�n xa tr�nh c�c điều dữ v� tu ph�p l�nh như t�m Bồ T�t.

� Đ�y gọi l� phương tiện tương tợ.

� -Sự b�o ơn l� thế n�o?

� -Bồ T�t nếu nhận th� chủ c�ng dường �o mặc, mền nệm, thuốc thang, ph�ng nh�.v.v.� dầu �t dầu nhiều, hoặc bị đe họa m� c� người cứu hoặc l�c bệnh khổ c� người trị liệu, hoặc nghe n�i ph�p được ph� l�ng nghi�Đại Bồ T�t v� sự nhớ ơn m� dạy người ơn thực h�nh thiện ph�p.� Đ� gọi l� B�o ơn.� Bồ T�t n�i ph�p, ch�ng sanh nghe rồi, ngay đ� c� thể c�ng dường Tam Bảo, cha mẹ, sư trưởng, sa m�n, B� la m�n hoặc c�ng dường người giữ giới tu h�nh.� Đ�y gọi l� sự b�o ơn.

� -Sự vắng lặng l� g�?

� -Đại Bồ T�t an trụ Địa vị Tất c�nh (Đẳng gi�c) tu tập vắng lặng về đạo Bồ Đề, sanh l�n cung trời Đ�u xuất, n�n biết vị n�y chẳng bao l�u sẽ sanh xuống Nam Di�m Ph� Đề, th�nh đấng V� thượng, ch�nh đẳng ch�nh gi�c.� Những người nghe rồi thảy đều ph�t nguyện:� �Khi Bồ T�t th�nh Phật, ch�ng t�i sẽ ở trong ph�p hội ng�i m� xuất gia học đạo�.

� Đến thời kỳđ� Bồ T�t gi�ng thần xuống c�i Di�m ph�, sanh v�o gi�ng giống s�t đế lợi hoặc B� la m�n, v� ch�ng sanh m� bỏ vui ngũ dục, xuất gia học đạo, tu h�nh khổ hạnh, được những người tu khổ hạnh cung k�nh.� Tu khổ hạnh xong Bồ T�t chứng quả V� thượng Bồ Đề, loại trừ t�m của Thanh Văn, Duy�n Gi�c.� Khi th�nh đạo rồi im lặng an trụ.� Lặng lẽ an trụ cho n�n Phạm Vương, Đế th�ch đến nơi khuyến thỉnh.� Phạm Vương khải thỉnh l� v� muốn khuyến ch�ng sanh sanh t�m t�n trọng đối với ch�nh ph�p.

� Bấy giờ đức Phật tự d�ng Phật nh�n xem x�t ch�ng sanh, sau đ� n�i ph�p.� D�ng Phật nh�n xem l� để ph� trừ c�i tướng kh�ng hay của c�c ch�ng sanh.� Nghĩa l� ch�ng sanh n�i rằng Như Lai chỉ v� Phạm Vương mời thỉnh, chẳng phải v� l�ng thương x�t.

� Nếu d�ng Phật nh�n qu�n s�t ch�ng sanh v� chuyển b�nh xe ph�p, đ� l� để ph� b�nh xe t� �c nơi t�m ch�ng sanh.

� Chuyển Ph�p lu�n rồi, nh�m ch�ng đệ tử chế định giới luật l�m cho ch�ng sanh chứng đạo giải tho�t.

� Tr�n đ�y gọi l� phương tiện vắng lặng của Đại Bồ T�t, nhằm một mục đ�ch khiến c�c ch�ng sanh ph�t khởi t�n t�m, người chưa v�o cửa Phật ph�p l�m cho được v�o, người chưa thuần thục l�m cho thuần thục, người đ� thuần thục liền được giải tho�t.

HẾT QUYỂN THỨ S�U

�

Quy�̉n 1� Quy�̉n 2� Quy�̉n 3� Quy�̉n 4� Quy�̉n 5� Quy�̉n 6� Quy�̉n 7� Quy�̉n 8� Quy�̉n 9� Quy�̉n 10

�

[ TRANG CHỦ |�KINH ĐI�̉N�|�ĐẠI TẠNG KINH | TH�̀N CHÚ | HÌNH ẢNH�|�LI�N LẠC�]