Trang Chủ      Hình ảnh      Kinh điển      Thần Chú      Liên lạc


KINH BÁCH DỤ

Trang 1     Trang 2     Trang 3

21. Cầu con

22. Bán trầm hương

23. Trộm mền

24. Gieo mè

25. Nước và lửa

26. Bắt chước vua

27. Trị vết thương

28. Xẻo mũi

29. Đốt áo

30. Nuôi dê

31. Mua lừa

32. Trôm vàng

33. Chặt cây t́m trái

34. Thâu ngắn đường đi

35. Thấy bóng trong gương

36. Lầm móc con mắt

37. Giết trâu

38. Bảo nước đừng chảy

39. Sơn tường

40. Người sói đầu t́m thuốc

41. Hai con quỷ tranh vặt

42. Che da lạc đà

43. Mài đá

44. Ăn bánh

45. Giữ của

46. Ăn trộm trâu

47. Giả tiếng oan ương

48. Chó và cây

49. Vị tiên lầm lộn

50. Sửa lưng gù

51. Người tớ gái

52. Tṛ vui giả dối

53. Lăo sư bị hành hạ

54. Đầu rắn và đuôi rắn tranh cải

55. Cạo râu vua

56. Cái không có

57. Bị đạp rụng răng

58. Chia của

59. Xem làm b́nh

60. Thấy vàng dưới nước

* 21 *

CẦU CON

 

Ở trong vùng có một bà

Sinh con một đứa rất là mừng vui

Nhưng rồi mẹ muốn đủ đôi

Muốn thêm đứa nữa cho đời tươi thêm

Nên bà ḍ hỏi chị em

Hỏi đàn bà khác thân quen giúp ḿnh:

“Xin ai có kế tài t́nh

Chỉ tôi phương pháp để sinh thêm nào.”

Có bà lăo tuổi đă cao

Bấy giờ lên tiếng: “Sinh đâu khó ǵ

Nhưng con đầu phải giết đi

Để rồi lấy máu tế th́ linh thay

Tế thần xong toại ư ngay

Đó là phương pháp già này tinh thông.”

Nghe lời bà mẹ xiêu ḷng

Định làm theo vậy mà không ngại ngần

May thay lối xóm ở gần

Có người hay biết cản ngăn bà liền

Trách rằng: “Chị quả cuồng điên

Muốn thêm con nữa, cứ nên mong cầu

Nhưng sao tính giết con đầu

Giết xong nh́n lại c̣n đâu đứa nào

Thật là dại dột biết bao

Chị cần xét lại xem sao. Chớ làm!”

*

Ở đời lắm kẻ sai lầm

Dị đoan, mê tín, theo chân thuyết tà

Do phường ngoại đạo đề ra

Rằng: “Muốn hạnh phúc thăng hoa cuộc đời

Phải tu khổ hạnh tức thời

Nhảy vào hầm lửa, nằm gai, trần truồng.”

Tu sai nên chỉ uổng công

Khổ thân tự hại chứ không phước ǵ

Đâu sinh lên được Trời kia

So cùng Phật Giáo rất chi ngược đời

V́ xa Chánh Pháp tuyệt vời.

 

* 22 *

BÁN TRẦM HƯƠNG

 

Có chàng lặn lội biển khơi

T́m trầm hương quư kiếm lời bán ra

Trải nhiều năm tháng trôi qua

Công lao kết quả thật là tốt thay

Trầm hương được một xe đầy

Đem về giữa chợ chàng bầy bán rao

V́ hàng quư, nên giá cao

Thành ra chẳng có ai nào muốn mua

Chàng buồn chán, chàng ưu tư

Băn khoăn tính toán nhưng chưa được ǵ.

Chợt chàng ngó thấy người kia

Mang than ra chợ bán th́ hết mau

Có bao giờ ế hàng đâu

Chàng nh́n, tính toán trong đầu loay hoay:

“Ta đem đốt trầm hương này

Thành than rồi bán xong ngay dễ dàng.”

Nghĩ xong chàng đă vội vàng

Mang trầm hương đốt thành than hết liền

Đưa ra chợ bán kiếm tiền

Thế là bán chạy quả nhiên hết hàng.

Buồn thay giá một xe than

So ra rẻ mạt sao bằng trầm hương.

*

Truyện này khuyên khách thập phương

Tu hành chớ ngại con đường gian truân

Nếu mong Phật quả thành tâm

Khó chi ta cũng ngàn lần vượt ngay.

Giữ nguyên quả vị Phật này

Chớ nên thoái chí chẳng hay chút nào,

Giữ nguyên quả vị tối cao

Quyết tâm thành đạt chớ nao núng ḷng.

 

* 23 *

TRỘM MỀN

 

Có tên trộm thật ngu si

Vào nhà giàu có lấy đi ít hàng

Toàn là gấm quư hạng sang

Rồi c̣n vơ vét trên đường rút lui

Một mền rách nát tả tơi

Và quần áo cũ của người chủ gia

Xong rồi mới chịu đi ra

Đem hàng gấm quư bao qua ngoài cùng

Áo quần, mền rách phía trong

Gói thành một gói, cơi ḷng thảnh thơi.

Sau này đi khắp mọi nơi

Hắn mang gói đó chẳng rời phút giây.

Mọi người biết được chuyện này

Đêu chê cười hắn là tay ngu đần.

*

Ở đời ai đă phát tâm

Tin theo Phật Pháp chuyên cần tu thân

Không nên trở lại sai lầm

Tham lam danh lợi dương trần làm chi

Để rồi Giới Luật phá đi.

Nếu ai điên đảo nghĩ suy sai đường

Giới thanh tịnh cứ coi thường

Tất nhiên đức hạnh tổn thương nặng nề

Khiến cho thiên hạ cười chê!

 

* 24 *

GIEO MÈ

 

Có người ăn chút vừng mè

Khi ăn mè sống anh chê bai liền

Ăn mè rang chín anh khen

Rồi anh tự nghĩ: “Ḿnh nên trồng mè

Mè rang chín ăn ngon ghê

Nếu đem mè chín trồng th́ tốt cây

Chắc cây cho hạt ngon đây.”

Nghĩ xong anh thực hiện ngay tức th́

Rang vừng mè cho chín đi

Rồi mang tới mảnh đất kia gieo trồng.

Than ôi kết quả chờ trông

Chẳng cây nào mọc! Uổng công mất rồi!

*

Truyện này ví dụ có người

Tu theo hạnh Bồ Tát thời không vui

Than tu khổ hạnh buồn đời

Con đường Phật quả xa vời, gian nan.

Sau khi nghĩ bèn chuyển sang

Chỉ tu theo hạnh dễ dàng mà thôi

Làm A La Hán được rồi

Đường tu mau chứng, luân hồi thoát ngay

Chẳng c̣n sinh, tử vần xoay.

Tu như vậy thật tiếc thay vô cùng

Sau này khó thể trông mong

Muốn cầu Phật quả có ḥng được đâu!

 

* 25 *

NƯỚC VÀ LỬA

 

Có người sống tại nhà này

Thường hay làm mọi việc ngay trong pḥng

 Cần nước lạnh, cần lửa hồng,

Lửa chàng nhóm ở bên trong chén sành

Nước thời chứa ở trong b́nh

Cái b́nh bằng thiếc nhỏ xinh, nóng liền.

Chàng lo chuẩn bị làm đêm

Để b́nh đựng nước lên trên chén sành

Trong ḷng tự nghĩ khôn lanh:

“Lửa hồng, nước lạnh sẵn dành tại đây

Tối nay làm việc có ngay.”

Khi quay lại đó tiếc thay cho chàng

Nước thời nóng, thật lỡ làng

Lửa v́ bị đậy nên tàn mất đi

Cả hai dùng chẳng được chi

Việc làm chậm trễ cũng v́ khờ thôi.

*

Truyện này ví dụ ở đời

Xuất gia cầu học lắm người hăng say

Học theo Phật Pháp điều hay

Nhưng rồi quyến luyến lại quay về nhà

Về gia đ́nh, khó thoát ra

Thân ch́m cơi dục, tâm sa biển t́nh

Lửa công đức tàn lụi nhanh

Nước tŕ giới, đức tu hành mất đi

Thế gian sự nghiệp c̣n ǵ

Chỉ c̣n một nỗi sầu bi dâng tràn!

 

* 26 *

BẮT CHƯỚC VUA

 

Có người nọ thuở xa xưa

Muốn t́m cách khiến cho vua của ḿnh

Được hài ḷng, vui thật t́nh

T́m người quen hắn chân thành hỏi han,

Người quen mách kế cho rằng:

“Lấy ḷng vua cũng dễ dàng, khó chi

Anh nên bắt chước ngài đi

Theo từng điệu bộ mỗi khi gần ngài.”

Hắn khen: “Ư kiến thật tài.”

Xong rồi hắn đến nơi ngai vàng liền

Dơi theo cử chỉ vua hiền

Để rồi bắt chước giống in mọi điều.

Bấy giờ vua nháy mắt nhiều

Hắn bèn cũng chớp mắt theo liên hồi

Giống như in, giống quá trời

Nhà vua thấy lạ thốt lời hỏi ngay:

“Sao ngươi chớp mắt măi đây

Bị lông hay bụi bẩn bay rớt vào?”

Hắn bèn lên tiếng thưa mau:

“Mắt tôi vẫn tốt từ bao lâu rồi

Cầu mong lấy được ḷng ngài

Nên tôi bắt chước, tức thời theo ngay

Nhái cho thật giống, thật hay

Ngài vui, ban thưởng, thân này thăng hoa.”

Vua nghe nổi giận thét la:

“Nhà ngươi láo xược chẳng tha được nào!”

Vua sai quân lính lôi vào

Phạt về tội dám hỗn hào cùng vua

Đánh đ̣n một trận cho chừa

Đuổi ra khỏi nước kể như tàn đời.

*

Truyện này thí dụ nhiều người

Được nghe Phật Pháp để rồi tu theo

Nhưng không hiểu được một điều

Phật v́ đại chúng tuy nêu Pháp lành

Pháp nhiều khi thấp thật t́nh

Giúp người kém cỏi thấm nhanh đạo mầu,

Họ nào hay biết được đâu

Khi nghe Pháp thấy có câu, chữ nào

Tỏ ra không được thanh cao

Họ bèn lên tiếng ồn ào chê bai

Hoặc là bắt chước làm sai

Mất đi thiện lợi, gánh tai hại về

Đọa vào đường ác năo nề

Mất đi chứng ngộ, thảm thê khổ h́nh.

 

* 27 *

TRỊ VẾT THƯƠNG

 

Tội thay có một ông già

Bị vua đánh đập rất là nhẫn tâm

Mang thương tích nặng vô ngần

Ông dùng phân ngựa thoa luôn ngay vào

Vài hôm thương tích lành mau.

Có người ngu nọ thấy sao lạ lùng

Bèn lên tiếng nói vui mừng:

“Ta vừa học được một phương thuốc này

Trị thương tích thật là hay.”

Người ngu vội vă về ngay nhà ḿnh

Gọi con ra khẽ tâm t́nh:

“Cha vừa biết thuốc chữa lành vết thương

Thật hay ho, thật lạ thường

Con để cha đánh sau lưng bây giờ

Rồi khi thương tích hiện ra

Thuốc hay kia sẽ đem thoa chữa liền

Chắc là hiệu nghiệm vô biên.”

Con nghe cha nói xong bèn chịu ngay

Đánh lưng con cha ra tay

Rồi đem phân ngựa thoa đầy vết thương

Thật là ngu xuẩn trăm đường

Khiến cho thiên hạ bốn phương chê cười.

*

Truyện này thí dụ có người

Muốn tu học Phật Pháp thời lầm mê

Để phiền năo, tham sân si

Tự do phát khởi. Mất đi Pháp Lành

Lại thêm nghiệp lụy tăng nhanh.

Tỉ như nghe nói thực hành tốt thay

“Quán thân bất tịnh” thật hay

Thân phàm ngũ uẩn bỏ ngay dễ dàng

Thoát ly sinh tử đôi đường,

Hắn bèn “nữ sắc” coi thường quán mau

Quán thêm “ngũ dục” xem sao

Than ôi kết quả thảm sầu tới nhanh

“Quán thân bất tịnh” không thành

V́ tâm chưa vững nên đành đớn đau

Đường mê sắc dục dấn sâu

Tử sinh nghiệp báo tránh đâu thoát nào!

 

* 28 *

XẺO MŨI

 

Trong làng có một anh chàng

Sánh duyên cùng với một nàng vợ xinh

Đẹp nhan sắc, tuổi xuân xanh

Chỉ riêng cái mũi quả t́nh khó coi.

Thời gian chắp cánh dần trôi

Bỗng nhiên chàng gặp một người như tiên

Dung nhan rực rỡ một miền

Lại thêm mũi đẹp có duyên vô cùng

Anh chàng tự nghĩ trong ḷng:

“Nàng này mũi đẹp, ḿnh mong ước rằng

Làm sao có được mũi nàng

Để thay vào mũi khó thương vợ ḿnh

Vợ ḿnh sẽ đẹp sẽ xinh.”

Thế rồi chàng thực hiện nhanh ư này

Cắt đi mũi người đẹp ngay

Cầm về khoe vợ giọng đầy sướng vui:

“Em ơi! Có mũi đẹp rồi

Tặng em thay mũi cũ thời tuyệt luân!”

Chàng bèn xẻo mũi vợ luôn

Quăng đi mũi cũ chẳng buồn tiếc chi

Thay vào bằng mũi đẹp kia

Cuối cùng không ráp được v́ dễ đâu,

Vợ chàng mất mũi đớn đau

Càng thêm xấu xí thảm sầu tang thương.

V́ tṛ ngu xuẩn của chàng

Gây tai hại cả hai nàng than ôi!

*

Truyện này thí dụ có người

Nghe Sa Môn đức tuyệt vời từ lâu

Bà La Môn đức kém đâu

Mọi người cung kính trước sau cúng dường

Người này bèn nghĩ điên cuồng:

“Ta cùng các vị đó không khác ǵ.”

Thế là lên giọng u mê

Xưng ḿnh đức lớn khác chi đâu nào

Thật là bất lợi xiết bao

Tổn thêm phẩm hạnh từ lâu của ḿnh.

 

* 29 *

ĐỐT ÁO

 

Có chàng nọ nghèo thật nghèo

Làm thuê, tiền bạc không nhiều là bao

Chàng dành dụm măi trước sau

Đủ tiền may một áo sao tầm thường

Vải thô, áo ngắn thảm thương

Nên khi chàng mặc ra đường khó coi.

Có người chặn hỏi chê cười:

“H́nh dung, mặt mũi anh thời đẹp xinh

Chắc là thuộc một gia đ́nh

Giàu sang, phú quư ở quanh trong làng

Sao anh mặc áo vải thường?

Tôi nay có cách t́m đường giúp anh

Có quần áo đẹp tốt lành

Nhưng anh phải thật tâm thành tin tôi

Tôi không dối. Nói thật thôi.”

Chàng nghèo mừng rỡ: “Được rồi tôi tin

Nghe theo anh chỉ bảo liền.”

Thế là kẻ lạ ngay bên mé rừng

Đốt lên ngọn lửa bập bùng

Bảo chàng nghèo đó: “Anh đừng ngại chi

Cởi mau cái áo xấu kia

Bỏ vào trong lửa đốt đi tức thời

Sau khi áo cháy xong xuôi

Anh nên đợi một chút rồi thấy ngay

Áo quần đẹp hiện ra đây.”

Chàng nghèo tuân lệnh kẻ này làm theo

Cởi ra áo cũ xấu, nghèo

Vứt vào lửa đốt cháy vèo đi mau.

Chàng đi qua lại chờ lâu

Nào quần áo đẹp có đâu hiện h́nh.

*

Truyện này khuyên nhủ chúng sinh

Phải theo lời Phật dạy ḿnh chớ quên

Thân người khó đạt được liền

Chúng ta đă được phải nên giữ ǵn

Tu thân, tích đức, tạo duyên

Vun bồi cội phúc luôn thêm tốt lành

Y theo Chánh Pháp tu hành.

Tiếc thay ngoại đạo gian manh vô vàn

Lập ra tà thuyết dối gian

Khuyên nên hủy hoại tấm thân con người

Nhảy vào hầm lửa ngạt hơi

Là sinh lên được cơi trời tối cao

Hưởng đời sống thật dài lâu

Hưởng nhiều khoái lạc ngọt ngào mai sau.

Lời vô lư, khó tin sao

Đời này tổn hại tránh nào thoát đây,

Đời sau mê hoặc tới ngay

Sa vào địa ngục đọa đày khổ đau.

 

* 30 *

NUÔI DÊ

 

Chàng kia nuôi một bầy dê

Đúng theo phương pháp, tay nghề giỏi giang

Nên dê sinh sản từng đàn

Từ ngàn con đến chục ngàn rất mau

Nhưng chàng hà tiện hàng đầu

Không hề dám giết con nào để ăn

Hoặc là đăi khách đến thăm

Dù ai năn nỉ cũng bằng thừa thôi

Không cho, không bán lâu rồi.

Ngày kia xuất hiện một người dối gian

Tới làm quen với anh chàng

Dùng lời ngon ngọt kết làm bạn thân,

Chàng tin ngay, chẳng ngại ngần

Giao du kẻ lạ không cần nghĩ thêm.

Một hôm kẻ đó nói liền:

“Chúng ta là bạn thân quen bao ngày

Muốn cùng anh bàn chuyện này

Anh chưa có vợ. Buồn thay cuộc đời

Cô đơn, hiu quạnh, đơn côi,

Tôi nghe ở hướng Đông nơi tỉnh ḿnh

Có cô gái nọ đẹp xinh

Nếu mà anh cưới quả t́nh xứng đôi

Tôi xin giới thiệu hai người

Kết duyên chồng vợ nghĩ thời thành công.”

Chàng nuôi dê mừng vô cùng

Giao dê cho bạn nhiều không tính tiền

Sắm bao lễ vật đưa thêm

Làm đồ sính lễ đầu tiên của chàng.

Vài ngày sau ông bạn vàng

Bỗng quay trở lại nói rằng: “Anh ơi!

Cô nàng chịu lấy anh rồi

May thay cô vợ anh thời mới sinh

Một con ngộ nghĩnh thật t́nh

Tôi quay lại báo để anh được mừng.”

Chàng nuôi dê sướng vô cùng

Hôn thê mặt mũi đă từng thấy đâu

Nhưng nghe nói sinh con đầu

Vui không thể tả. Dê nào tiếc chi

Cấp dê cho bạn lia chia

Hai bên từ biệt. Bạn đi đến nàng.

Vài ngày sau ông bạn vàng

Lại quay lui báo tin rằng: “Anh ơi!

Thảm thê, đau đớn quá trời

Con anh vừa mới ĺa đời ít hôm

Tôi xin thành thật chia buồn

Tỏ ḷng bạn hữu t́nh luôn đậm mầu.”

Chàng nuôi dê chợt u sầu

Nghe tin vật vă buồn đau khóc hoài.

*

Truyện này thí dụ cuộc đời

Ở trong Phật Giáo có người đa văn

Nhưng v́ danh lợi bản thân

Đă không giáo hoá cho dân quanh ḿnh

Lại ham dục lạc thường t́nh

Cho nên bị lường gạt thành đớn đau

Một ngày nọ chợt quay đầu

Tới bờ mê hoặc, ghé cầu vô minh

Bao công đức, bao pháp lành

Than ôi phút chốc thôi đành buông trôi

Tu hành lơ đăng mất rồi

Mạng thân, tài sản tức thời tiêu tan

Thật là tủi nhục vô vàn

Tự ḿnh chuốc khổ, chuốc oan cho ḿnh!

 

* 31 *

MUA LỪA

 

Thuở xưa đạo Bà la môn

Tín đồ một nhóm họp luôn cùng bàn

Cử hành đại hội huy hoàng

Cần nhiều chén bạc, chén vàng đem trưng

Nên giáo chủ không ngại ngùng

Sai người lên chợ mời ông thợ về

Thợ đồ sứ giỏi tay nghề.

Tuân lời đệ tử tức th́ đi ngay

Giữa đường họ gặp ông này

Dắt lừa ra chợ hôm nay bán hàng

Lưng lừa chở nặng rộn ràng

Toàn đồ sứ quư sẵn sàng bán ra,

Lừa đang đi chợt bất ngờ

Xảy chân, té quỵ bên bờ đường mương

Bao nhiêu đồ sứ trên lưng

Rơi luôn xuống đất và cùng vỡ tan

Thế là ông thợ bàng hoàng

Buồn rầu cất tiếng khóc than năo nùng.

Mấy chàng đệ tử lạ lùng

Bèn lên tiếng hỏi: “Sao ông khóc hoài?”

Thở dài ông thợ trả lời:

“Bao nhiêu đồ sứ đi đời nhà ma

Công lao làm suốt năm qua

Giờ lừa làm bể, thế là công toi

Các anh nh́n đó mà coi

Tôi buồn đứt ruột khóc thời lạ đâu.”

Mấy chàng đưa mắt ngó nhau

Nghĩ thầm mừng rỡ: “Lừa sao thật tài

Một năm ông thợ miệt mài

Công tŕnh khó nhọc lừa thời phá tan

Chỉ trong giây phút dễ dàng

Chú lừa thật giỏi, nên mang lừa về.”

Họ bèn thương lượng tức th́

Xin ông thợ bán lừa kia cho ḿnh.

Đang tức giận, đang bất b́nh

Nên ông đồng ư bán nhanh chú lừa

Khi nghe thấy họ hỏi mua

Đôi bên thanh toán êm ru mọi bề.

Các chàng đệ tử ra về

Mang lừa tŕnh diện, hả hê vô vàn

Chợt nghe giáo chủ hỏi han:

“Mua lừa chuyên chở đâu cần dùng chi

Chỉ cần ông thợ khéo kia

Sao không mời thợ lại đi mua lừa?”

Các chàng hăng hái vội thưa:

“Lừa này bản lănh rất ư lạ lùng

Giỏi hơn ông thợ vô cùng

Bao đồ sứ thợ làm trong năm rồi

Chỉ cần vài phút giây thôi

Một ḿnh lừa đă tức thời phá tan.”

Lắc đầu giáo chủ khẽ than:

“Các con dại dột nên ham lừa này

Lừa trong khoảnh khắc chưa đầy

Làm bao đồ sứ bể ngay dễ dàng

Nhưng dù trải trăm năm trường

Lừa này cũng chẳng biết đường làm chi

Tạo ra đồ sứ quư kia

Dù cho một cái, nói ǵ nhiều hơn.”

*

Thế gian lắm kẻ thọ ơn

Nhờ người giúp đỡ ân cần lắm khi

Nhưng không đền đáp chút chi

Lại đem thù oán mà đi trả người

Vong ân, bội nghĩa ở đời

Chỉ thêm tai hại. Ta thời tránh xa! 

 

* 32 *

TRỘM VÀNG

 

Hai thương gia nọ từ lâu

Ở cùng một chỗ cạnh nhau bán hàng

Một người buôn bán bạc vàng

Một người bông vải. Hai chàng thảnh thơi.

Một hôm có khách tới nơi

Mua vàng nên muốn tức thời thử ngay

Xem vàng thật, giả sao đây

Để vàng vào lửa là hay biết liền.

Người bông vải nổi tham lên

Trộm luôn một cục vàng trên lửa hồng

Vội vàng đem giấu trong bông

Sợ ai nh́n thấy thời không hay ǵ.

Vàng đang nóng đỏ kể chi

Khiến cho bông vải cháy đi điêu tàn

Sạch sành sanh, cháy tiêu tan

Thế là bại lộ chuyện gian manh rồi

Vàng không trộm được của người

Bao nhiêu bông vải ḿnh thời tiêu ma.

*

Đôi khi ngoại đạo quanh ta

Trộm luôn Chánh Pháp Phật Đà quang vinh

Đem làm giáo lư của ḿnh 

Nhưng mà nguyên lư quả t́nh hiểu đâu

Vụng về sử dụng cùng nhau

Việc làm kết quả trước sau tiêu tùng:

“Đạo ḿnh pha trộn lung tung

Rất là mâu thuẫn, vô cùng kỳ khôi.”

Khi cơ mưu bại lộ rồi

Làm tṛ cười măi cho người bàng quan.

 

* 33 *

CHẶT CÂY T̀M TRÁI

 

Có cây nọ trong vườn vua

Cây sinh ra trái rất ư khác đời

Sum sê tàn nhánh xanh tươi

Trái thời ngon ngọt tuyệt vời hiếm thay.

Từ nơi quốc ngoại một ngày

Có người khách nọ ghé đây thăm vườn

Nhà vua đưa khách đi luôn

Tới xem cây quư, cành vươn, lá dày

Vua khoe rằng: “Trái của cây

Rất nhiều nước ngọt, lại đầy vị ngon

   Thật là hiếm quư vô song.”

Khách xin ăn thử, cầu mong hưởng liền

Vua bằng ḷng, nhưng nh́n lên

Thấy cây cao lớn, bốn bên vươn cành

Vua bèn ra lệnh lính canh

Đốn cây đổ xuống cỏ xanh ven rào

Nhưng t́m không được trái nào

Đành trồng cây lại. Biết sao bây giờ!

Vua sai dựng lại chỗ xưa

Dựng cây lên chỗ mới vừa chặt xong

Rồi t́m mọi cách vun trồng,

Than ôi cây quư nay không sống c̣n

Không c̣n sinh trái ngọt ngon

Chồi non, cành lá héo hon thảm sầu.

*

Truyện này thí dụ đạo mầu

Phật từng khuyên dạy ta mau tu hành

Tŕ giới cấm, theo pháp lành

Để như cây quư tươi xanh giữa trời

Sinh ra quả báu tuyệt vời

Từ bi, trí tuệ bao người cầu mong

Thêm thiền định, thêm thần thông

Nở hoa, kết trái vô cùng khả quan,

 Nhưng nhiều người lại hoang đàng

Buông lung, phạm giới, đạo vàng buông lơi

Mà mong cây phước tốt tươi

Vô minh như vậy nghĩ thời đáng thương!

 

* 34 *

THÂU NGẮN ĐƯỜNG ĐI

 

Làng thôn kia cách kinh thành

Tính ra trăm dặm quả t́nh xa xôi

Trong làng có một giếng khơi

Nước trong, ngon ngọt khác đời lâu nay,

Vua ra lệnh dân làng này

Phải lo chở nước mỗi ngày về kinh

Cho vua uống với triều đ́nh.

Dân làng từ đó tội t́nh khổ đau

Tới lui mệt mỏi dăi dàu

Chịu đời không thấu rủ nhau trốn dần

Đến phương xa cho yên thân,

Trưởng thôn làng biết chuyện dân muộn phiền

Nên ông triệu tập dân liền

Họp thành đại hội một phiên bất thường

Ông tuyên bố giọng khẩn trương:

“Bà con đừng có t́m đường đi đâu

Tôi vào gặp vua thỉnh cầu

Xin t́m biện pháp giúp mau dân làng

Đổi thay khoảng cách con đường

Đang dài trăm dặm c̣n chừng sáu mươi

Bà con đi lại thảnh thơi

Không c̣n khó nhọc như thời xưa kia.”

Sau khi hội họp trở về

Trưởng thôn làng vội vă đi vào triều

Yêu cầu vua chỉ một điều

Đổi thay khoảng cách đường theo ư làng.

Nhà vua phê chuẩn dễ dàng

Chỉ thay tên gọi quăng đường này thôi

“Một trăm” nay gọi “sáu mươi”,

Dân nghe tin đó mọi người đều vui

Tự nhiên cảm thấy gần rồi

Dù trong thực tế có lời rỉ tai:

“Đường như cũ, vẫn c̣n dài

Nào đâu rút ngắn sao ai cũng mừng?”

Dân làng nghe rơ tỏ tường

Chẳng tin lời đó, đồng ḷng tin vua

Cùng nhau ở lại làng xưa

Không hề c̣n muốn di cư đổi rời.

*

 Truyện này thí dụ người đời

Phát tâm Chánh Pháp tu thời thiết tha

Luân hồi, sinh tử mong qua

Nhưng thời gian học thấy là dài thay

Nên mệt mỏi, rồi loay hoay

Nửa đường thoái chí ngưng ngay tu hành.

Đức Như Lai rất tinh anh

Nhất thừa Ngài lại nói thành ra ba

Hàng hạ căn khắp gần xa

Nghe xong cảm thấy thật là dễ tu.

Sau khi họ chứng Tiểu thừa

Như Lai mới dạy đúng như ban đầu

Rằng: “Phật Pháp đă từ lâu

Nhất thừa là đúng, có đâu ba thừa

Nhớ rằng Sự Thật từ xưa

Luôn luôn chỉ một, hầu như vậy rồi.”

Người tu lúc đó nghe lời

Ḷng tin tưởng Phật tức thời vững thêm

Đường tu Chánh Đạo an nhiên

Đại thừa Bồ Tát tiến lên tâm thành.

 

* 35 *

THẤY BÓNG TRONG GƯƠNG

 

Có người nghèo khổ quá trời

Nợ nần vay mượn khắp nơi ngập đầu

Cách nào trả nợ nổi đâu

Chỉ c̣n biện pháp trốn mau cho rồi,

Một ngày y đến một nơi

Cánh đồng bát ngát, không người, vắng hoang

Y nh́n thấy một cái rương

Mở xem thấy thật bất thường lạ thay

 Ngọc ngà châu báu trong đây

Kho tàng quư giá đựng đầy cả rương.

Nắp rương gắn một cái gương

Ḷng y hồi hộp vui mừng kể chi

Y tḥ tay vào rương kia

Định tâm lấy của báu đi cho rồi

Chợt y thấy hiện một người

Trong gương thấp thoáng, vẻ thời gớm ghê

Như dọa nạt, như hăm he,

Thật ra là bóng của y trong này,

Y kinh hăi vội dừng tay

Tâm tràn lo sợ, giọng đầy hoang mang

Nói cùng người hiện mặt gương:

“Ta cho là ở trong rương không người

Ai dè lại thấy có ngươi

Thật là kỳ quái lạ đời xưa nay.”

Nói xong y vội chạy ngay

Bỏ đi nơi khác xa đây tức thời.

*

Truyện này thí dụ người đời

Bị bao phiền năo cuốn trôi buộc ràng

Nên khốn khổ, nên lầm than

Mất đi phúc đức, tiêu tan duyên lành

Quay cuồng trong chốn tử sinh

Ma vương chủ nợ dập d́nh ngày đêm

Muốn cầu giải thoát ngay liền

Nên theo Phật Pháp thuận duyên tu hành

Vun cội phúc, tạo giống lành

Được như rương báu quả t́nh khác chi

Nhưng rồi lại bị mê si

Khư khư cố chấp nghĩ suy “thân ḿnh”

Cái “ta” tưởng có thật t́nh

Hay đâu nào khác bóng h́nh trong gương.

Tu hành như vậy lầm đường

Thiền định, đạo phẩm thân thương xa ĺa

Cùng bao công đức trôi đi

So cùng kẻ được rương kia khác nào.

 

* 36 *

LẦM MÓC CON MẮT

 

Có chàng nọ thuở xa xưa

Lên trên núi thẳm luyện tu lâu đời

Đạt thành pháp thuật tuyệt vời

Có tài khám phá dưới nơi đất bằng

Ngọc ngà, châu báu, kho tàng

Dù chôn vùi đó đă hằng bao lâu.

Vua nghe chuyện lạ tŕnh tâu

Rất là mừng rỡ, có đâu ngại ngần

Bèn ra lệnh cho quần thần

Đi mời chàng đó về luôn triều đ́nh

Để lưu chàng lại nước ḿnh

Nhờ t́m của báu thật t́nh khẩn trương

Hiện chôn vùi khắp bốn phương

Hầu mong đất nước phú cường mau thôi.

Đại thần thời đó có người

Nhận trao sứ mạng tức thời đi ngay

Quả nhiên t́m được chàng này

Nhưng ông không thỉnh về ngay cung vàng

Chỉ đưa tay rất phũ phàng

Móc ra cặp mắt về dâng vua ḿnh.

Đại thần ngu ngốc tâu tŕnh:

“Hạ thần đă móc mắt anh chàng rồi

Chàng này phải ở lại thôi

Muốn đi khỏi nước chẳng rời được đâu.”

Vua nghe, ngán ngẫm, lắc đầu

Lấy làm bất măn phán mau đôi lời:

“Nhà ngươi khờ dại quá trời

Ư ta muốn thỉnh mời người tài ba

Chính v́ cặp mắt chàng ta

Có tài khám phá ngọc ngà, báu châu

Dù chôn giấu dưới đất sâu

Nay ngươi làm vậy chàng đâu thấy ǵ,

Mắt khi đă hủy hoại đi

Không dùng chàng được việc chi nữa rồi.”

*

Truyện này thí dụ ở đời

Tín đồ đạo Phật lắm người nhận ra

Thầy tu đạo đức cao xa

Tu thân khắc khổ rừng già núi sâu

Thấy phi thường, đáng phục sao

Cho nên cung kính rước mau về nhà

Cúng dường tâm nguyện thiết tha

Rơ đâu làm vậy thật là lầm đây

Chỉ gây trở ngại cho thầy

Vốn tu khắc khổ lâu nay quen rồi

Khiến thầy bị hại thêm thôi

Huỷ tiêu giới hạnh, buông trôi pháp lành

Khó mà đắc quả viên thành.

Tại gia Phật tử tinh anh rất cần

Tránh mù quáng, tránh sai lầm

Để mà hộ pháp muôn phần đúng thay

Thanh cao giới, định các thầy

Đừng làm hoen ố mà gây tội t́nh.

 

* 37 *

GIẾT TRÂU

 

Một người nuôi đă từ lâu

Hai trăm năm chục con trâu tốt lành

Thả ra ăn cỏ đồng xanh

Thông thường trâu chỉ ăn quanh cùng bầy.

Một hôm có cọp tới đây

Vồ đi một chú trâu ngay tức th́

Rồi ăn thịt mất trâu kia

Người nuôi trâu thấy, nghĩ suy trong ḷng:

“Trâu ta đă mất một con

Giờ không đủ số ta c̣n tiếc chi

Bầy trâu dùng chẳng được ǵ.”
Thế là người đó xua đi cả bầy

Rơi vào vực thẳm thảm thay

Chết không sót lại trong tay con nào.

*

Truyện này thí dụ giống sao

Xuất gia có vị đă vào Cửa Không

“Giới cụ túc” đă thọ xong

Hai trăm năm chục giới mong giữ ǵn

Rồi sau bất cẩn lỡ quên

Phạm vào một giới thời nên sửa ḿnh

Để quay về chốn tịnh thanh,

Tiếc thay vị đó tu hành lầm sai

Không hề xấu hổ cùng ai

Ăn năn, sám hối đồng thời cũng lơ

Lại lầm tưởng rất mê mờ:

“Phạm vào một giới, bây giờ cần chi

Một khi giới hạnh khuyết đi

Giới điều c̣n lại ích ǵ giữ thêm.”

Thế là từ đó ngang nhiên

Phạm bao giới luật. Năo phiền gia tăng.

Tu hành mê muội đáng thương!

 

* 38 *

BẢO NƯỚC ĐỪNG CHẢY

 

Chàng kia lê bước dọc đường

Rất là khát nước, thấy hang cận kề

Suối ḍng trong đó tràn trề

Nước trong leo lẻo tuôn về cửa hang

Chảy vào thùng hứng sẵn sàng

Thùng ngoài hang đó, nước dâng tràn đầy

Anh chàng kê miệng uống ngay

Sau khi đỡ khát chỉ tay vào thùng

Nói rằng: “Ta đă đủ dùng

Nước ơi ngưng lại, xin đừng chảy thêm.”

Nhưng mà nước vẫn tự nhiên

Chảy thêm ra măi liên miên chẳng dừng

Anh chàng tức bực vô cùng

Om ṣm chửi rủa bên thùng nước kia.

Mọi người thấy thế cười chê

Trách anh: “Sao lại làm chi điên khùng

Lánh đi nơi khác là xong

Không cần bảo nước nguồn ngừng chảy ra.”

*

Ngẫm xem trong cơi ta bà

Tử sinh tham ái người ta đắm ch́m

Nước tanh “ngũ dục” uống thêm

Đôi khi cảm thấy buồn phiền chán chê

Thầm mong ma “ngũ dục” kia

“Sắc, thanh, hương, vị, xúc” th́ dừng chân

 Mong đừng tuôn chảy tới gần,

Tiếc thay “ngũ dục” vẫn luôn quấy rầy.

Chúng sinh muốn toại ư này

Giác quan cần phải ra tay đề pḥng,

“Thân” ǵn giữ, chớ buông lung,

Duyên trần dính líu “tâm” dừng lại thôi,

 “Ư” đừng vọng tưởng sự đời

Trong ḷng nhơ bợn tức thời xả ngay

Mới mong diệt “ngũ dục” này

Thoát đường trụy lạc tràn đầy thương đau

Thoát mầm tội lỗi hố sâu,

Thoát nhanh phiền năo, thoát mau mê lầm.

 

* 39 *

SƠN TƯỜNG

 

Một ngày nọ có anh chàng

Đến chơi nhà người bạn thường thân quen

Nh́n lên tường vách kế bên

Thấy sơn bóng loáng đẹp thêm bội phần

Ráo khô, sạch sẽ, sáng ngần

Chàng lên tiếng hỏi bạn thân chủ nhà:

“Vách tường tô trát đẹp ra

Anh dùng chi vậy để mà sơn đây?”

Bạn chàng lên tiếng giăi bày:

“Tôi dùng cám trộn với ngay nước bùn.”

Chàng nghe bèn nghĩ thầm luôn:

“Sơn tường bằng cám mà c̣n tốt sao

Nếu dùng nguyên lúa thay vào

Trộn bùn chắc tốt hơn bao nhiêu lần.”

Chàng về nhà chẳng ngại ngần

Mang nhiều thóc lúa trộn luôn cùng bùn

Trét lên vách, thấy lạ lùng

Vách tường không phẳng, vô cùng khó coi

Chỗ này lơm, chỗ kia lồi

Lại thêm sứt mẻ nhiều nơi thật kỳ,

Thế là không được việc chi

Bao nhiêu lúa tốt mất đi tiêu rồi.

*

Truyện này thí dụ ở đời

Hiểu lầm Phật Pháp lắm người vụng tu

Tưởng ḿnh tài giỏi có thừa

Rời xa chánh pháp từ xưa rạng ngời

Khổ tu nhưng chỉ hại thôi!

Lấy thêm thí dụ có người phàm phu

Được nghe thuyết pháp thời ưa

Thánh nhân truyền dạy: “Phải tu pháp lành

Thân này hăy xả cho nhanh

Thời sau khi chết sẽ sinh lên Trời

Hay là giải thoát cuộc đời.”

Phàm phu lại hiểu lầm lời thánh nhân

Để rồi tự sát bản thân

Tưởng rằng phước báu được phần hưởng thêm,

Tưởng rằng sẽ được sinh Thiên,

Than ôi kết quả thấy liền đớn đau

Thân ḿnh lỡ hủy c̣n đâu

Tu hành không được chút nào! Dại thay!

 

* 40 *

NGƯỜI SÓI ĐẦU T̀M THUỐC

 

Chàng kia bị bệnh sói đầu

Không c̣n một sợi tóc nào buồn thay,

Mùa Đông tuyết lạnh phủ đầy

Mùa hè tia nóng gắt gay đỉnh đầu

Lại thêm muỗi cắn canh thâu

Anh chàng đau đớn, buồn rầu kể chi.

Nghe đồn có vị lương y

Giỏi nghề chữa bệnh sói kia lâu rồi

Trị thêm nhiều bệnh rất tài

Bệnh dù khó trị ông thời thành công.

Chàng bèn t́m đến nhờ ông:

“Tôi đây đầu sói vô cùng đớn đau

Nghe đồn thầy giỏi từ lâu

Có tài chữa bệnh sói đầu lành ngay

Xin thầy thương xót ra tay

Chữa cho tôi khỏi bệnh này thầy ơi.”

Vị lương y nọ tức cười

Lột luôn mũ đội trên nơi đầu ngài

Khoe đầu sói cũng như ai

Xong rồi lên tiếng khoan thai nói rằng:

“Đầu ta cũng sói, thấy chăng

Và ta đau khổ cũng hằng bao lâu,

Nếu ta trị được sói đầu

Thời ta đă chữa ta mau khỏi rồi.”

*

Truyện này thí dụ ở đời

“Sinh, già, bệnh, chết” con người tránh đâu

Bệnh “vô thường” khổ ngập đầu

Con người do đó muốn cầu trường sinh

Nhưng mà lại mắc vô minh

Không t́m Phật học pháp lành thánh nhân

Đạo thoát ly rất siêu quần

Mà rồi mù quáng dấn thân, quay đầu

T́m phường ngoại đạo thỉnh cầu

Dầu cho hay biết họ đâu tốt lành

Họ chưa giải thoát chính ḿnh

Vẫn trôi lăn chốn quẩn quanh luân hồi

Vẫn c̣n sinh tử nổi trôi

Làm sao mà cứu được người khác đây.

 

* 41 *

HAI CON QUỶ TRANH VẬT

 

Có hai con quỷ trong vùng

Bất ngờ lượm được giữa rừng của rơi:

“Một rương quư thật tuyệt vời,

Một cây gậy báu, một đôi guốc thần”

Con nào cũng muốn giành phần

Cùng nhau tranh chấp vô ngần hung hăng.

Bấy giờ có kẻ đi ngang

Dừng chân, chạy đến hỏi han đôi lời:

“Chúng bay giành giật tơi bời

Vậy thời ba món đồ nơi chốn này

Có công dụng tốt sao đây?”

Hai con quỷ trả lời ngay tức th́:

“Cái rương quư hoá kể chi

Làm ra được những món ǵ ta mong

Thức ăn, quần áo, mền mùng

Với bao tài sản vô cùng thiết thân,

C̣n cây gậy quư bội phần

Với cây gậy đó anh cầm trong tay

Bao thù địch quy phục ngay

Dám đâu chống cự. Gậy hay tuyệt trần,

C̣n mang đôi guốc vào chân

Thời anh có thể đằng vân lên trời

Cưỡi mây bay khắp mọi nơi

Chỉ trong nháy mắt đă rời đi xa.”

Nghe xong kẻ lạ thiết tha

Bảo hai con quỷ: “Để ta giúp liền

Chúng bay hăy tạm cảm phiền

Lánh xa vài phút là yên chuyện rồi

Quay về ta sẽ xử thôi

Ta công b́nh lắm, người đời biết danh.”

Quỷ tin, tưởng gặp kẻ lành

Cùng đi nơi khác. Tranh giành tạm ngưng.

Ngờ đâu kẻ đó gian hùng

Hắn thâu ba báu vật trong tay rồi

Ôm rương, cầm gậy đồng thời

Chân mang guốc báu nhắm trời bay lên,

Từ hư không hắn cúi nh́n

Cười hai quỷ nọ đứng bên mé rừng

Rồi lên tiếng nói vang lừng:

“Chúng bay hiện tại đều cùng bằng nhau

Hưởng công b́nh rồi c̣n đâu

Không c̣n chi để đối đầu đua tranh!”

Hai con quỷ giận cùng ḿnh

Bó tay, mất của, nay đành chịu thôi.

*

Hăy xem “bố thí” ở đời

So cùng rương quư ngẫm thời khác chi

Chính nhờ nhân bố thí kia

Tư tài hưởng dụng tức th́ phát sinh.

Hăy xem “thiền định” nhiệt t́nh

Ví như gậy báu dẹp nhanh năo phiền

Tham, sân, si giặc cuồng điên

Gậy kia hàng phục được liền khó đâu.

Hăy xem “tŕ giới” trước sau

Ví như guốc báu đưa vào cơi Thiên

Giữ ǵn giới luật cho chuyên

Niết Bàn tịch tịnh là miền chờ ta.

Hai con quỷ tựa tà ma

Tựa phường ngoại đạo gần xa tranh giành

T́m cầu quả báo an lành

Đều không toại nguyện. Khó thành đạt thay.

Chỉ riêng những kẻ hàng ngày

Tu hành bố thí với đầy thành tâm

Lại thêm tŕ giới thật chăm

Rồi thêm thiền định quanh năm chuyên cần

Mới mong chứng đạo Niết Bàn

Thoát ly khổ năo, dâng tràn an vui.

 

* 42 *

CHE DA LẠC ĐÀ

 

Có thương gia nọ đi buôn

Cùng hai đệ tử giắt con lạc đà

Ra xứ ngoài, tới phương xa

T́m đường sinh sống thật là khó khăn

Hàng mang theo quư vô vàn

Lụa tơ, thảm tốt, chăn màn đẹp thay

Lạc đà được xử dụng ngay

Bao nhiêu hàng quư chất đầy trên lưng.

Nhưng đi mới được nửa đường

Lạc đà bỗng chết, đoàn ngừng lại đây

Ông thương gia vội ra tay

Lạc đà bị lột da dày đem phơi.

Xong ông đi trước luôn thôi

C̣n hai đệ tử kia thời đi sau

Khi đi ông dặn đôi câu:

“Hai con cố gắng cùng nhau xem chừng

Da này quư giá vô cùng

Chăm nom cẩn thận để dùng nay mai

Hăy căng da để mà phơi

Kẻo da ẩm ướt không người nào ưng.”

Khi ông vừa mới đi xong

Trời mưa bỗng chốc vô cùng lớn lao

Hai chàng đệ tử lo sao

Sợ mưa tuôn nước thấm vào ướt da

Bèn mang thảm tốt, lụa là

Cùng chăn màn quư đem ra giăng liền

Phủ che ở phía bên trên

Để da khỏi ướt, khỏi phiền chủ nhân,

Họ quên da rẻ bội phần

C̣n như hàng hóa ngàn lần đắt hơn

Hai chàng đệ tử không khôn

Khiến cho hàng quư mục luôn mất rồi.

*

Truyện này thí dụ ở đời

Học tu Phật Pháp lắm người dễ duôi

Giới và Định, Tuệ buông xuôi

Chỉ lo công đức tô bồi quanh năm

Nào dâng vật thực chư Tăng,

Nào xây chùa, tháp rộn ràng khắp nơi

Làm như vậy cũng tốt thôi

Nhưng mà đă bỏ gốc rồi c̣n chi

Để mà theo tại ngọn kia

Làm sao sinh tử thoát ly dễ dàng

Khó mà chứng quả Niết Bàn

Cho nên Phật tử đạo vàng theo tu

Ưu tiên Giới Luật phải lo

Kế là Định, Tuệ theo cho nhiệt t́nh

Rồi tu đến các hạnh lành

Muốn tu tài thí nên dành lại sau.

Che da lạc đà khác đâu

Ưu tiên hàng quư phải mau giữ ǵn

Rồi sau mới tới da trên

Mới là hợp lư! Chớ quên điều này!

 

* 43 *

MÀI ĐÁ

 

Có người thuở trước quyết tâm

Mỗi ngày mài đá chuyên cần hăng say

Đá kia viên thật lớn thay

Mài nhiều năm đá giờ đây nhỏ rồi

Thành con trâu làm đồ chơi

Dùng vào việc khác đá thời ích đâu

Kẻ này lao lực dăi dầu

Thời giờ phí phạm bao lâu uổng hoài.

*

Truyện này thí dụ ở đời

Tinh cần tu học lắm người khổ công

Chỉ cầu danh lợi viển vông

Chẳng cầu đạo quả vô cùng cao siêu

Dụng công thời rất là nhiều

Mà thu hoạch chẳng bao nhiêu, đáng buồn!

Tu hành sai lạc lỡ lầm

Tăng thêm tội lỗi vô ngần đáng thương!

 

* 44 *

ĂN BÁNH

 

Đang khi đói bụng bội phần

Chàng kia ghé tiệm bánh gần một bên

Mua luôn sáu cái ăn liền

Không no, chàng muốn ăn thêm nữa rồi

Mua thêm cái thứ bảy thôi

Vừa ăn một nửa bánh thời no luôn

Bấy giờ hối hận vô ngần

Đưa tay vả miệng, lầm bầm đôi câu:

“Sao ta ngu ngốc biết bao

Tính t́nh cần kiệm lẽ nào quên mau

Chỉ cần nửa cái bánh sau

Ăn vào là đă no đâu cần nhiều

Nửa này ích biết bao nhiêu

Tiền mua sáu cái đầu tiên phí rồi.”

*

Truyện này thí dụ người đời

 Khổ công tu học kéo dài thời gian

Mới mong chứng ngộ đạo vàng

Quán thông chánh pháp của hàng thánh nhân,

Lắm người không chịu chuyên cần

Luyện tâm hờ hững, tu thân lơ là

Sống trong cảnh giới xót xa

Si mê cứ tưởng đó là an vui,

Giống người ăn bánh kia thôi

Tưởng ăn chỉ nửa bánh thời làm no.

Chúng sinh tăm tối âm u

Giàu sang cầu khẩn rất ư nhọc nhằn

Được lo giữ, khổ vô vàn

Đến khi bị mất lại càng đớn đau

Cả ba giai đoạn vui đâu,

Phật dạy: “Ba cơi khi nào được yên

Dục, sắc, vô sắc chớ quên

Đều là đại khổ. Đừng nên mê lầm!”

 

* 45 *

GIỮ CỦA

 

Có ông chủ tại vùng kia

V́ công việc gấp phải đi xa nhà

Nên kêu người giúp việc ra

Dặn rằng: “Ở lại thay ta ḍm chừng

Phải canh cửa kỹ vô cùng

Phải coi dây buộc lừa đừng sút ra

Kẻo lừa chạy mất đi xa.”

Dặn xong mọi chuyện chủ nhà ra đi.

Vài ngày chưa xảy chuyện ǵ

Nhưng rồi lối xóm rất chi rộn ràng

Đờn ca, hát xướng ầm vang

Anh chàng giúp việc xốn xang cơi ḷng

Biết rằng có đám hát rong

Tới đây tŕnh diễn tưng bừng đông vui

Chàng mong muốn được đi coi

Bèn mau gỡ cánh cửa nơi mặt tiền

Lưng lừa đem buộc cửa lên

Dắt lừa ra khỏi nhà liền ngay thôi

Cùng đi xem hát, vui chơi

Tưởng rằng như vậy đúng lời chủ nhân.

Sau khi chàng đă rời chân

Thế là kẻ trộm c̣n chần chờ chi

Vào nhà vơ vét hết đi

Bạc tiền, đồ đạc sót ǵ lại đâu.

Chủ nhà trở lại hôm sau

Thấy nhà bị trộm, nghĩ sao lạ kỳ

Hỏi người giúp việc ngu si

Chàng thưa rằng: “Mọi việc th́ tốt thay

Ông sai giữ cửa nhà này

Xem chừng lừa với cái dây buộc lừa

Bây giờ c̣n đủ thấy chưa,

Cả ba món đó coi như vẹn toàn,

Điều ông dặn tôi đă làm

Ngoài ra tôi chẳng quan tâm thêm ǵ.”

Chủ nghe bực bội kể chi

Đùng đùng nổi giận tức th́ hét la:

“Nhà ngươi khờ dại quá mà

Ta sai canh cửa căn nhà ḿnh đây

Tức là giữ sản nghiệp này,

Bây giờ tài vật đă bay hết rồi

Chỉ c̣n cánh cửa mà thôi

Dùng làm chi được hỡi người đần ngu!”

*

Truyện này thí dụ từ xưa

Phật từng khuyên dạy rất ư nhiều lần

“Sáu căn” ǵn giữ tối cần

“Mắt, tai, mũi, lưỡi” và “thân, ư” ḿnh,

Ngăn “sáu trần” khỏi hoành hành

Sáu tên giặc cướp quả t́nh nguy tai.

Nhiều thầy tu chẳng nghe lời

Ngồi thiền ḷng vẫn ham mồi lợi danh,

Ăn ngon, mặc đẹp thân ḿnh

Tiền nhiều, bạc lắm thoả t́nh ước mơ

Khư khư ôm giữ từng giờ

Sợi dây tham ái, con lừa vô minh

“Sáu căn” cửa mở vô t́nh

“Sáu trần” trộm cướp gian manh nhập vào

Mang theo phiền năo biết bao

Trộm đi công đức từ lâu vun trồng

Bao nhiêu đạo phẩm mất luôn

Bao nhiêu tài bảo có c̣n nữa đâu

Thế là khốn khó ngập đầu

Tử sinh biển khổ dăi dầu trôi lăn!

 

* 46 *

ĂN TRỘM TRÂU

 

Nhóm dân làng nọ cùng nhau

Lén đi trộm một con trâu mang về

Giết trâu ăn thịt thoả thê.

Chủ trâu bị mất vội đi kiếm t́m

Lần theo dấu đến làng trên

Gặp người nhóm đó ông liền hỏi luôn:

“Các ngươi có ở làng không?”

Trộm trâu cả bọn đều cùng chối ngang:

“Chúng ta không có cái làng.”

Chủ trâu nghe vậy vội vàng hỏi mau:

“Trong làng có một cái ao

Các ngươi đă giết con trâu trên bờ?”
Trộm trâu đáp chẳng chần chờ:

“Chúng ta không có ao mà nói chi.”

Chủ trâu: “Bên cạnh ao kia

Bụi cây một đám rậm ŕ mọc đây?”
Trộm cười: “Không có bụi cây.”

Chủ trâu hỏi bọn gian này: “Các ngươi

Trộm trâu ở phía Đông thôi?”

“Phía Đông không có!” trộm thời chối ngay.

Chủ trâu lại hỏi: “Bọn bay

Trộm vào chính ngọ, giữa ngày chứ chi?”

Trộm trâu lại chối luôn đi:

“Giữa ngày? Chính ngọ? Làm ǵ có trưa!”

Chủ trâu: “Chuyện lạ từ xưa

Các ngươi chối căi về hùa cùng nhau

Không có làng, không có ao

Và không cây. Cũng nghe sao hợp t́nh,

Nhưng trong vũ trụ quanh ḿnh

Phương Đông không có nghe thành kỳ khôi.

 Giữa ngày, chính ngọ, trưa rồi

Các ngươi cũng nói trưa thời có đâu

Thế là dễ đoán ra mau

Toàn lời gian dối trước sau cả bày

Chối làm chi, khó tin thay

Tụi bay ăn trộm trâu này của ta.”
Nghe xong cả bọn gian tà

Cúi đầu nhận tội khó mà chối quanh.

*

Người theo Phật Pháp tu hành

Sau khi phá giới, gian t́nh chối nhanh

Không hề cải dữ làm lành

Không hề sám hối tâm thành sửa sai

Loay hoay t́m cách chối dài

Để rồi kết cuộc mọi người đều hay

Bao nhiêu tội ác lộ ngay

Chết sa địa ngục, đọa đày, đau thương.

Riêng ai thành khẩn hoàn lương

Nguyện lời giữ giới, t́m đường tu thân

Mới mong tiến lại được gần

Con đường giải thoát vô ngần quang vinh.

 

* 47 *

GIẢ TIẾNG CHIM KÊU

 

Thuở xưa trong một quốc gia

Đến ngày lễ lớn thật là vui tươi

Chị em phụ nữ khắp nơi

Ganh đua khoe sắc, mọi người điểm trang

Hoa sen xanh đẹp vô vàn

Hoa này quư giá nên càng hiếm hoi.

Tại kinh thành có một người

Nghèo, nhưng yêu vợ, cả đời mến thương

Khi ngày lễ tới rộn ràng

Các bà sửa soạn điểm trang sẵn rồi

Cùng nhau chuẩn bị hoa tươi

Sen xanh đắt giá hiếm hoi lạ kỳ

Vợ chàng nghèo chợt nghĩ suy:

“Tiền đâu mua nổi hoa kia bây giờ

Thế là thể diện tiêu ma.”

Nàng bèn than thở xót xa cùng chồng:

“Cần hoa trang điểm vô cùng

Nếu anh mà kiếm thành công chuyện này

Vợ anh măi măi c̣n đây

Không thời ly dị chia tay đôi đàng.”

Anh chồng nghe nói bàng hoàng

Sợ rằng sẽ mất cô nàng vợ xinh

Chợt chàng nghĩ tới hoàng thành:

“Trong vườn thượng uyển quả t́nh lắm hoa

Loài hoa vợ muốn thiết tha

Ta vào bẻ trộm chắc là được luôn

Trong ao có nhiều chim muông

Khi ta vào đó t́m đường hái hoa

Nếu người canh gác biết ra

Th́ ta giả tiếng chim là xong thôi

Tài ta bắt chước lâu đời

Giả chim lên tiếng hót thời giống y.”

Nghĩ xong không ngại ngần chi

Nhắm vườn thượng uyển chàng đi tới liền

Lẻn vào ao, hái hoa sen

Đang khi bẻ trộm chẳng hên chút nào

Chàng làm mặt nước lao xao

Quân canh nghe thấy tới ao hỏi rằng:

“Có ai trong đó phải chăng?”

Giật ḿnh, hoảng loạn nên chàng quên đi

Quên không hót giả chim kia

Lại lên tiếng đáp tức th́: “Tôi đây

Là chim sống ở ao này.”

Thế là mọi chuyện lộ ngay mất rồi

Quân canh nghe thấy tiếng người

Xuống ao bắt trộm tức thời khó đâu

Giải vào vua và tŕnh tâu

Xin vua trị tội để mau răn đời.

Dọc đường chàng mới trổ tài

Hót như chim chóc chẳng sai chút nào

Quân canh cười nhạt nói mau:

“Bây giờ giả tiếng chim đâu ích ǵ.”

*

Ở đời đáng làm việc chi

Làm ngay đừng đợi đến khi muộn màng

Thời cơ qua, chuyện lỡ làng

Bấy giờ hối hả chẳng mang lợi về.

Nhiều người làm ác kể chi

Không hề hối cải tính bề hoàn lương

Khi gần chết mới t́m đường

Ăn năn quá muộn, đáng thương vô cùng

Trễ rồi, hối cũng bằng không

Bao nhiêu quả dữ chớ mong van nài!

 

* 48 *

CHÓ VÀ CÂY

 

Chó kia ngủ dưới gốc cây

Chợt đâu gió thổi găy ngay một cành

Rơi trên lưng chó th́nh ĺnh

Khiến cho chó bị hoảng kinh thất thần

Chạy qua chỗ trống ở gần

Nằm dài nghỉ mệt tấm thân biếng lười

Mắt thời vẫn nhắm lại thôi

Không cần biết đến cành rơi lưng ḿnh

Chẳng cần ngó cây rung rinh

Nơi đây ngơi nghỉ thoả t́nh dài lâu,

Đến chiều chó mới ngóc đầu

Và rồi mở mắt nh́n mau bốn bề

Thấy xa xa gió thổi về

Hàng cây, nhánh lá tức th́ nhẹ rung

Như chào mừng trên không trung

Chó bèn tự nhủ: “Cây mong ta về

Cành đang vẫy gọi trên kia.”

Thế là chó chẳng c̣n chi ngần ngừ

Nhắm qua phía gốc cây xưa

Chạy về nằm lại coi như b́nh thường.

*

Người tu học quyết một đường

Quyết theo Phật pháp, đạo vàng chuyên tâm

Nếu thay đổi là lỡ lầm,

Khi thầy quở trách phải cần lắng nghe

Không nên tự ư bỏ đi

Để rồi gặp khó khăn th́ quay lui,

Ăn năn trở lại đúng rồi

Nhưng mà đi lại ngược xuôi bao lần

Uổng thời gian, mệt xác thân

Cực kỳ sai trái, vô ngần đáng thương.

 

* 49 *

VỊ TIÊN LẦM LỘN

 

Có hai đứa trẻ c̣n thơ

Cùng nhau chơi giỡn bên bờ con sông

Chợt đâu vớt được sợi lông

Nổi trên mặt nước bềnh bồng trôi xuôi

Chúng cùng tranh luận tay đôi

Đứa này quả quyết: “Đây thời là râu

Râu tiên ông khác ǵ đâu.”

Đứa kia căi lại trước sau một lời:

“Đó là lông gấu đấy thôi.”

Cả hai to tiếng một hồi rất hăng

Không chịu thua, chẳng chịu nhường

Cho ḿnh là đúng, đối phương sai lầm.

Bờ sông chợt vẳng tiếng chân

Một tiên ông tiến lại gần chốn đây

Cả hai đứa trẻ mừng thay

Thỉnh cầu ngài phán đoán ngay giúp ḿnh.

Ngài không giải đáp ngọn ngành

Để xem hai trẻ ai rành, ai sai

Ngài tḥ tay vào túi ngài

Lấy ra một nắm gạo nơi túi này

Thêm vừng một nắm trong đây

Bỏ nhai trong miệng loay hoay một hồi

Rồi ngài nhổ ra tay thôi

Đưa cho hai trẻ coi nơi tay liền

Nói rằng: “Hai đứa hăy nh́n

Vật ǵ thật giống phân chim vô cùng

Giống phân chim sẻ lạ lùng.”

Cả hai đứa trẻ đều không hiểu ǵ

Tiên ông nói chẳng đúng chi

Sai câu trẻ hỏi. Lạ kỳ biết bao.

*

Truyện này tỉ dụ giống sao

Nhiều người thuyết pháp nhắm vào lư suông

Vừa mơ hồ, lại viển vông

C̣n phần chánh lư thời không thuyết tŕnh

Không mang lợi cho chúng sinh

Nhọc công, uổng phí, chính ḿnh ích đâu

 

* 50 *

SỬA LƯNG GÙ

 

Một ngày có kẻ lưng gù

Mời thầy điều trị rất ư kịp thời

Thầy bèn lấy ít sữa tươi

Thoa đều trên khắp lưng người gù kia

Lấy hai tấm ván nặng nề

Ép chàng vào giữa, ván kè hai bên

Rồi khiêng vào để nằm lên

Trước nhà, ngay phía trên thềm hành lang,

Tay thầy ép mạnh bất thường

Chàng gù đau đớn tang thương thảm sầu

Hai tṛng mắt lọt ra mau

Lưng gù nào có hết đâu. Vẫn gù!

*

Ở đời có kẻ muốn tu

Muốn làm việc phước rất ư tốt lành

Tỉ như bố thí nhiệt thành

Nhưng dùng thủ đoạn của ḿnh bất lương

Đoạt tiền tài của thập phương

Gian tham, bất chính, không màng khen chê

Rồi mang của cải gian kia

Cúng tăng, xây tháp và đi cất chùa

Thỉnh tượng Phật. Ngỡ nhân từ

Nhưng mà làm thế kể như sai lầm

Tạo thêm nghiệp ác trầm luân

Tăng gia khổ năo vào thân tâm ḿnh

Bao phúc đức chẳng viên thành

Cúng dường, bố thí cũng đành công toi.

 

* 51 *

NGƯỜI TỚ GÁI

 

Chủ nhân xưa có năm ông

Hùn tiền thuê kẻ làm công việc nhà

Mướn người lối xóm không xa

Đến làm tớ gái thật là tiện thay.

Thế rồi chợt đến một ngày

Một trong năm chủ bảo ngay cô rằng:

“Áo quần ta để sẵn sàng

Con lo giặt giũ kỹ càng nghe con.”

Bốn người kia cũng sai luôn

Cũng đưa quần áo không c̣n chờ thêm,

Áo quần một đống để bên

Cô nh́n mà thấy muộn phiền khó khăn

Khiến cô nghĩ ngợi băn khoăn:

“Khó mà một lúc giặt năm người này

Đành lần lượt, biết sao đây.”

Nghĩ xong cô giặt cho ngay người đầu.

Người thứ hai có chịu đâu

Đùng đùng nổi giận ồn ào quát la:

“Tiền thuê ta cũng bỏ ra

Sao mi chẳng giặt cho ta tức th́

Lại đi phục vụ chủ kia

Giặt riêng chủ đó làm chi ngược đời.”

Ông liền trừng phạt cô thôi

Đánh cô tớ gái mười roi thảm sầu.

Các người chủ c̣n lại sau

Cũng đều nổi giận theo nhau đánh đ̣n

Mỗi ông đánh mười roi luôn

Khiến cô tớ gái tâm hồn nát tan

Lại thêm thân xác héo tàn

Bỗng dưng gánh chịu vô vàn oan khiên.

*

Truyện này thí dụ thấy liền

Thân do phiền năo nhân duyên hợp thành

Tấm thân “ngũ ấm” mong manh

Chính do “sắc, thọ, tưởng, hành, thức” kia

Cùng nhau hợp một hạn kỳ

Đem “sinh, lăo, bệnh, tử” về cho thân

Thêm đau khổ, thêm gian truân

Luân phiên hành hạ muôn phần tang thương

Chúng sinh khốn đốn trăm đường

Một ngày thân ră, “vô thường” mà thôi!

Chủ nhân đếm đủ năm người

So cùng “ngũ ấm” thấy thời giống nhau,

C̣n cô tớ gái đớn đau

So cùng với tấm thân đâu khác ǵ!

 

* 52 *

TR̉ VUI GIẢ DỐI

 

Nghe chàng nhạc sỹ trứ danh

Vua bèn triệu đến kinh thành ngày mai

Mời chàng tŕnh tấu phô tài

Nhà vua hứa hẹn nghe rồi trả công

Tiền vàng đủ một ngh́n đồng,

Anh chàng nghệ sỹ vui ḷng chịu ngay.

Sau khi tŕnh tấu tuyệt hay

Nhà vua không trả chàng này chút chi

Chàng đ̣i măi chẳng được ǵ

Lại nghe vua nói: “Nhạc th́ tuyệt luân

Ngươi tŕnh diễn hay vô ngần

Nhưng tṛ vui đó muôn phần giả thôi

Toàn gian dối, chỉ nhất thời

Nên vàng ta hứa trả ngươi khác ǵ

Cho ngươi nghe tạm vui đi

Niềm vui cũng dối có chi thật nào.”

*

Truyện này thí dụ giống sao

Cái vui nhân thế ồn ào ngợi khen

Ngẫm ra giả dối vô biên

Cuộc đời sinh diệt biến thiên không ngừng

Chỉ là huyễn hoá, vô thường

Như là chiếc bóng trong gương hiện h́nh,

Như trăng dưới nước lung linh

Làm sao t́m được thật t́nh an vui

Chân thường vĩnh viễn ở đời?

Đó là đạo lư sáng ngời nêu gương

Ai không hiểu được tận tường

Tự sinh phiền năo đáng thương vô cùng!

 

* 53 *

LĂO SƯ BỊ HÀNH HẠ

 

Thuở xưa có một lăo sư

Và hai đệ tử sớm trưa theo hầu,

Chân ngài già cả nên đau

Duỗi thời khổ sở, đi sao nhọc nhằn

Phải chống nạng rất khó khăn

Nên nhờ đệ tử bóp chân cho ngài

Mỗi người bóp một bên thôi

Hai chân phải, trái hai người chia nhau.

Hai chàng đệ tử từ lâu

Măi luôn ḱnh chống, có đâu thuận ḥa

Dù cho cùng ở chung nhà

Coi như nghiệp báo oan gia lâu đời.

Đợi ngày một kẻ đi chơi

Kẻ kia ở lại tức thời ra tay

Đập chân bên đó găy ngay

Cái chân mà bạn thường ngày bóp xoa.

Bạn chàng khi trở về nhà

Thấy thời giận giữ bùng ra thét gầm

Trả thù cho hả cơn sân

Đập chân c̣n lại chẳng cần xót xa

Cái chân mà kẻ ở nhà

Thường hay xoa bóp. Thế là hoà nhau.

Riêng ông thầy chịu đớn đau

Hai chân bị đập găy mau hết rồi.

*

Truyện này thí dụ ở đời

Cùng tu học Phật lắm người ganh đua

Đại thừa bài xích Tiểu thừa,

Tiểu thừa lại chẳng thích ưa Đại thừa

Ḱnh qua, chống lại dây dưa

Cùng nhau tranh chấp kể như tự ḿnh

Đều là Phật tử thuận thành

Lại đem giáo pháp vô t́nh hủy tiêu.

 

* 54 *

ĐẦU VÀ ĐUÔI RẮN TRANH CĂI

 

Đầu và đuôi rắn một hôm

Sinh ra tranh chấp om x̣m vui thay,

Đuôi lên giọng nói gắt gay:

“Để ta đi trước hôm nay xem nào.”

Đầu bèn phản đối: “Lạ sao

Ta thường đi trước từ bao lâu rồi

Đuôi ḅ trước thấy ngược đời.”

Cả hai căi cọ tơi bời kể chi.

Thế rồi đầu rắn cứ đi

Nhưng mà đuôi rắn dễ ǵ chịu đây

Quấn ngay vào khúc thân cây

Không buông, hét lớn: “Đuôi này thua ai!”

Tất nhiên đầu rắn chịu thôi

Làm sao ḅ được, đành mời đuôi đi.

Đuôi nào biết đến hiểm nguy

Cứ ḅ chẳng thiết nghĩ suy thêm phiền

Đuôi đâu có mắt để nh́n

Lần ṃ ḅ tới qua bên kia đường

Thấy đâu hầm lửa than hồng

Rơi vào bị đốt thảm thương quá trời

Toàn thân đều bị cháy thui

Đầu đuôi chú rắn đi đời nhà ma!

*

Truyện này thí dụ cho ta

Thầy tṛ nên sống chan ḥa tương thân,

Có nhiều đệ tử sai lầm

Chê thầy già cả thiếu phần tinh anh

Cho nên tṛ lại muốn tranh

 Giành quyền lănh đạo phô danh với đời

Nghĩ ḿnh tài giỏi hơn người

Nào hay kinh nghiệm ḿnh thời c̣n non

Tính t́nh bồng bột hăy c̣n

Nhiều khi giới luật cũng luôn lơ là,

Tṛ cầm đầu thường xảy ra

Bao nhiêu lầm lạc thấy mà đáng chê

Gánh vào thất bại ê chề

Cùng sa địa ngục năo nề bản thân.

 

* 55 *

CẠO RÂU VUA

 

Một ông vua thuở xa xưa

Có chàng hầu cận rất ư trung thành

Vua tin cẩn chàng thật t́nh

Giữ luôn trong chốn triều đ́nh cạnh bên.

Có lần vua ra trận tiền

Mang quân giao chiến liên miên hiểm nghèo

Chàng hầu trung tín đi theo

Khi vua lâm nạn chàng liều tấm thân

Tỏ ra can đảm vô ngần

Cứu vua thoát hiểm b́nh an trở về

Nên vua cảm mến tràn trề

Muốn ban thưởng lớn không hề tiếc chi

Vua bèn hỏi chàng hầu kia:

“Nếu nhà ngươi muốn thưởng ǵ lớn to

Nói ra ta sẽ ban cho.”

Chàng hầu cận chẳng thẹn tḥ khẽ thưa

Chỉ xin được cạo râu vua

Ngoài ra chẳng muốn, chẳng ưa xin nhiều.

Vua nghe thuận ư xuôi chiều:

“Cho ngươi măn nguyện với điều ước mong.”

Mọi người nghe chuyện trên xong

Đều chê chàng đó: “Vô cùng ngu si!

Sao không xin được phân chia

Giang sơn một nửa c̣n ǵ sướng hơn,

Hay xin làm một chức quan

Ngang hàng với chức đại thần trong cung,

Hay xin làm tướng oai phong,

Hay xin vàng bạc tiền nong thật nhiều,

Chắc là vua sẽ thuận theo

Tại sao xin chỉ một điều nhỏ nhen

Cạo râu vua, thật ươn hèn

Thật là ngu ngốc nhất trên trần đời!”

*

Truyện này thí dụ thân người

Nếu sinh ra được nghĩ thời khó sao,

Được nghe Phật Pháp tối cao

Lại càng thấy khó gấp bao nhiều lần,

Chúng ta may mắn bội phần

Được nghe Pháp, lại mang thân con người,

Giữ thêm chút giới luật thôi

Với tâm nhỏ hẹp nghĩ thời là xong

Nghĩ rằng đă đủ vô cùng

Không cần tiến tới và không mong cầu

Niết Bàn diệu pháp thiết đâu

Si mê lầm lạc dấn sâu đời đời

Tử sinh măi măi lăn trôi

Ngẫm ra thật đáng chê cười lắm thay!

 

* 56 *

CÁI KHÔNG CÓ

 

Hai người bạn đang đi đường

Chợt đâu thấy có một chàng đẩy xe

Trên xe toàn những vừng mè

Xe sa xuống hố khó bề kéo lên

Chủ xe nhờ hai người liền:

“Giúp tôi kéo chiếc xe trên hố bùn.”

Hai người lên tiếng hỏi luôn:

“Chúng tôi giúp hộ chẳng c̣n khó chi

Nhưng mà bạn sẽ đền ǵ

Trả công lao kéo xe kia lên đường?”

Chủ xe bèn trả lời suông:

“Đền ơn các bạn tôi ‘không có’ ǵ”.

Hai người xúm xít tức th́

Kéo giùm xe khỏi hố kia dễ dàng

Giúp xong đ̣i chủ xe hàng

Trả công cho họ đàng hoàng trước sau:

“Cái ‘không có’ của ông đâu

Mang đền ơn chúng tôi mau lên nào.”

Chủ xe lúng túng biết bao

Đáp: “V́ ‘không có’ làm sao đáp đền.”

Một người bướng bỉnh nói liền:

“Chính ông đă hứa chớ nên nuốt lời

Hăy mang ‘không có’ cho tôi.”

Nói xong đứng đợi, tay thời ch́a ra.

Chủ xe bối rối ngẩn ngơ

Tính sao giải quyết bây giờ cho xuôi.

Bạn kề bên chợt bật cười

Hiểu ra sự thật thốt lời nói ngay:

“Chúng ḿnh hăy rời khỏi đây

Đừng đ̣i hỏi chủ xe này làm chi,

Chủ xe nói ‘không có’ ǵ

Chính là đă tặng tức th́ cho ta

Tặng cái ‘không có’ đó mà

Hai chữ hợp lại chính là ‘giả’ danh.”

*

Phàm phu tục tử thường t́nh

Chấp vào khái niệm “không” thành vấn vương

Sa vào cảnh giới bất thường

Chỗ “vô sở hữu”, con đường mê si

Bạn kia nói “không có” chi

Tức là “vô tướng” c̣n ǵ nữa đâu

Lại thêm “vô nguyện” trước sau

Và thêm “vô tác” ta mau hiểu liền.

 

* 57 *

BỊ ĐẠP RỤNG RĂNG

 

Phú ông giàu có trong vùng

Thuê người hầu hạ ở chung quanh ḿnh

Họ cung kính, họ tận t́nh

Luôn ca tụng chủ tâm thành măi thôi.

Phú ông có bệnh lâu đời

Cổ vương đàm răi ông thời khạc ra

Những người hầu quanh ông ta

Mỗi lần thấy vậy thế là tranh nhau

Vội vàng chạy tới cho mau

Đạp lên đàm răi mong sao tỏ rằng

Ḿnh thương quư chủ như vàng,

Một chàng hầu nọ lại thường chậm chân

Bị xô lấn nên mất phần

Đạp đâu đờm răi chủ nhân kịp thời

Trong ḷng buồn bă khôn vơi

Nghĩ thầm: “Nếu đợi đàm rơi ra ngoài

Nằm trên mặt đất xong xuôi

Ta mà chạy đến trễ rồi c̣n chi

Khó mà đạp được đàm kia

Nếu ta đạp được trước th́ hay hơn

Ông sắp nhổ, ta đạp luôn

Mới là kế hoạch tinh khôn hơn người.”

Một hôm cơ hội tới nơi

Chủ vừa đằng hắng miệng thời há to

Đàm chưa nhổ, chỉ mới ho

Chàng khờ vội vă lấn xô mọi người

Chen vào thật lẹ quá trời

Đạp lên mặt chủ. Rụng rời! Đớn đau!

Phú ông răng rớt ra mau

Sứt môi. Méo miệng. Buồn rầu hỏi ngay:

“Tại sao ngươi ác thế này?”

 Chàng khờ hầu cận chắp tay phân trần:

“Tôi thương mến chủ vô vàn

Ước mong được đạp lên đàm của ông

Nhưng chờ hoài vẫn uổng công

Bị người chen lấn khó ḷng lắm thay,

Đàm ông sắp nhổ hôm nay

Tôi bèn đạp trước vào ngay miệng mồm

Mong rằng vượt kẻ khác luôn

Mới ḥng thoả nguyện được lần đầu tiên.”

Phú ông nghe giận như điên

Đồng thời nghĩ lại cũng thêm tức cười.

*

Truyện này mục đích khuyên người

Làm chi cũng phải chờ thời tới tay

Không thời cơ cứ làm ngay

Khó thành công nổi, chỉ đầy sầu bi

Mỗi khi muốn làm việc chi

Phải cần quan sát, nghĩ suy đủ điều

Xem thời cơ có thuận chiều

Mới mong đạt được mục tiêu của ḿnh.

 

* 58 *

CHIA CỦA

 

Có ông già ở nước kia

Gia đ́nh quư phái rất chi sang giàu

Nhưng ông đau ốm từ lâu

Biết ḿnh bệnh nặng sắp mau ĺa đời

Con trai chỉ có hai người

Ông bèn gọi lại thốt lời trối trăng:

“Sau khi cha đă ĺa trần

Hăy đem tài sản ra phân chia đều

Thật công bằng, hỡi con yêu.”

Ít lâu cha chết, con theo đúng lời

Như trong di chúc cha thôi

Bao nhiêu tài sản chia đôi hai phần.

Nhưng chia đều khó vô ngần

Chia đi chia lại bao lần không xong

Anh em măi chẳng thuận ḷng

Chê nhiều, chê ít mà không chịu ngừng

Thật là khó xử vô cùng

Đành nhờ ông lăo trong vùng tiếp tay.

Lăo ông giúp ư kiến ngay:

“Hăy theo biện pháp sau này của ta

Món nào cũng cắt đôi ra

Mỗi người một nửa thế là đều nhau

Hoàn toàn b́nh đẳng trước sau

Cả hai hoan hỉ c̣n đâu than phiền.”

Anh em nghe đồng ư liền

Cắt đôi mọi thứ luân phiên khắp nhà

Áo quần đem xé đôi ra

Xẻ từ giường chiếu, cưa qua ghế bàn

Bẻ chén bát, cắt chăn màn

Đến như tiền bạc xé làm hai luôn

Thế là chỉ một vài hôm

Bao nhiêu tài sản thấy buồn biết bao

Cắt đôi tan nát, tiêu hao

Trở thành đồ bỏ ai nào c̣n ham.

*

Tu Phật pháp, theo Đạo vàng

Là mong gỡ bỏ buộc ràng cho mau

Mỗi khi thuyết pháp tại đâu

Phải nên vận dụng cho sao hợp thời

Tùy nghi thay đổi từng nơi

Môn thời b́nh đẳng, môn thời lại không

Du di sai biệt là thường

Không nên chấp nhặt mà vương lỗi lầm.

Như bên ngoại đạo nhiều lần

Cho ḿnh là phải chẳng cần đổi thay

Măi theo một pháp lâu nay

Cho rằng như vậy là hay hoàn toàn

Thật là đáng tiếc vô vàn

Pháp lành bỗng chốc suy tàn ích chi.

 

* 59 *

XEM LÀM B̀NH

 

Thong dong dạo bước hai người

Cùng đi hội nghị thảnh thơi kể ǵ

Giữa đường thấy thợ sứ kia

Làm b́nh sành khéo rất chi có tài

B́nh sao trông đẹp tuyệt vời

Hai người dừng bước ghé chơi xem liền

Hồi lâu, tuy muốn xem thêm

Một người vội vă không quên lên đường

Đúng giờ tới kịp hội trường

Vào trong hội nghị sẵn sàng tham gia

Rồi sau dự tiệc xa hoa

Nhận thêm tặng phẩm thật là quư thay.

Chàng kia chẳng chịu rời ngay

Đứng yên xem thợ loay hoay làm b́nh

Nhởn nhơ thầm nghĩ riêng ḿnh:

“Thợ xong một cái mới đành ra đi.”

Nhưng ông thợ đồ sứ kia

Làm xong một cái tức th́ tiếp luôn

Làm thêm cái nữa trong khuôn

Và rồi lần lượt không buồn ngưng tay.

Anh chàng cứ đứng xem đây

Đến chiều, rồi tối, hết ngày chưa đi

Thế là hỏng việc c̣n chi

Lỡ luôn hội nghị c̣n ǵ nữa đâu

Bụng thời lại đói như cào

Không c̣n được chút việc nào xong xuôi.

*

Truyện này thí dụ nhiều người

Thời giờ quư báu buông trôi lẹ làng

Chỉ ham công việc buộc ràng

Cho nên chẳng chịu siêng năng tu hành,

Nơi thường tụ hội chúng sanh

Nơi mà Phật thuyết pháp lành cho nghe

Cứ lơ là chẳng chịu đi

Chỉ ham việc chẳng ích chi cho ḿnh

Khó mà thoát khỏi tử sinh

Khó mà chứng ngộ được nhanh Phật thừa,

Đời vô thường vẫn cứ ưa

Con đường giải thoát kể như xa vời

Trầm luân bể khổ măi thôi

Hăy quay đầu lại kịp thời cho mau!

 

* 60 *

THẤY VÀNG DƯỚI NƯỚC

 

Một anh chàng đi lang thang

Đến bờ ao thấy có vàng dưới đây

Miếng vàng lấp lánh đẹp thay

Chàng bèn lội xuống ao ngay tức th́

Ṃ trong nước kiếm vàng kia

Ṃ hoài chẳng thấy vàng chi dưới này

Mệt thân người, mỏi chân tay

Chàng lên nghỉ ở bụi cây trên bờ.

Hồi sau mặt nước lặng lờ

Nước ao trong trẻo hiện ra miếng vàng

Chàng nh́n xuống lại thấy ham

Đứng lên bước vội bước vàng xuống ao

Ṃ t́m không thấy vàng đâu

Nước ao vẩn đục, vàng nào có đây

Chàng leo lên lại gốc cây

Ngồi nh́n mặt nước nhẹ lay thèm thuồng.

Cha chàng đang đi trên đường

Chợt nh́n xuống thấy con đương thẫn thờ

Mặt ngơ ngác, vẻ bơ phờ

Cha bèn bước xuống tới bờ hỏi thăm:

“Con đang lo nghĩ ǵ chăng?”

Chàng bèn than thở: “Con đang ṃ t́m

Vàng trong ao nước hiện lên

Hai lần ṃ xuống chẳng nên chuyện ǵ

Chỉ toàn bùn, thật lạ kỳ

Vàng kia bất chợt biến đi mất rồi

Giờ đây con mệt quá trời

Chịu đời không thấu, ră rời chân tay.”

Cha nghe nói thấy lạ thay

Đến bờ ao ngó xuống đây xem liền

Mới hay cái bóng hiện lên

Bóng vàng dưới nước đang in rành rành

Suy ra vàng chắc trên cành

Trên cây gần đó rọi h́nh xuống thôi

Cha bèn nói: “Này con ơi

Leo t́m vàng thử trên nơi cây này.”

Chàng con không hiểu hỏi ngay:

“Vàng thời dưới nước, lên cây làm ǵ?”

Cha chàng giải thích cho nghe

Nói thêm: “Chim chắc tha về trên cây

Nên vàng vướng mắc tại đây.”

Chàng con nghe vậy loay hoay leo trèo

Quả nhiên thấy miếng vàng treo

Bóng in xuống nước trong veo rơ ràng.

*

Phàm phu vô trí đáng thương

Tấm thân “vô ngă” lại thường hiểu ra

Cho rằng quả thực có “ta”

Nào hay cái đó chỉ là giả thôi

Như hoa in bóng gương soi

Như trăng dưới nước nổi trôi hiện h́nh

Cái “ta” tưởng măi là ḿnh

Phàm phu ám muội quả t́nh lầm sai

Trôi lăn trong biển khổ hoài

Nhọc công, mệt xác. Than ôi ích ǵ!

Như chàng ṃ dưới ao kia

Khuấy bùn, quậy nước kiếm chi được vàng.

 


Tiếp Tục

Trang 1     Trang 2     Trang 3

 

 

Trang Chủ      Hình ảnh      Kinh điển      Thần Chú      Liên lạc

 

google-site-verification=Iz-GZ95MYH-GJvh3OcJbtL1jFXP5nYmuItnb9Q24Bk0