|
Kinh Bát Nhă Ba La Mật
(Mahàprajnàparamitàsatra) - Tác giả: Nàgàrjuna (Long Thọ)
Dịch Phạn ra Hán: Cưu Ma La Thập - Dịch Hán ra Việt: Thích Trí Tịnh
Thành Hội Phật Giáo TP. Hồ Chí Minh Ấn Hành P.L 2539 DL 1995 (Trọn Bộ 3 Tập)
QUYỂN 16
PHẨM LƯỠNG BẤT H̉A HIỆP QUÁ
THỨ BỐN MƯƠI BẢY
Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: “Người thính pháp nơi Bát nhă ba la mật muốn biên chép, đọc tụng, vấn nghĩa, chánh ức niệm mà người thuyết pháp lười biếng chẳng muốn nói, phải biết đây là ma sự của Bồ Tát.
Người thuyết pháp tâm chẳng lười biếng mà người nghe pháp chẳng chịu nghe lănh, tâm hai bên chẳng ḥa hiệp, phải biết đây là ma sự của Bồ Tát.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Người thính pháp muốn biên chép đến chánh ức niệm Bát nhă ba la mật mà người thuyết pháp muốn đi qua phương khác, phải biết đây cũng là ma sự của Bồ Tát.
Người thuyết pháp muốn cho biên chép, thọ tŕ mà người thích pháp muốn đi qua phương khác, tâm hai bên chẳng ḥa hiệp, phải biết đây là ma sự của Bồ Tát.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Người thuyết pháp quư trọng của bố thí, những y phục, thực phẩm, pḥng nhà, thuốc men, người thính pháp thiểu dục tri túc, nhiếp niệm tinh tấn, thiền định, trí tuệ, tâm hai bên chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đây là ma sự của Bồ Tát.
Người thuyết pháp thiểu dục tri túc, nhiếp niệm tinh tấn, thiền định, trí huệ, người thính pháp quư trọng của bố thí, những tứ sự tư sanh, tâm hai bên chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mậtt, phải biết đây là ma sự của Bồ Tát.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Người thuyết pháp thọ mười hai hạnh Đầu Đà: một là thường là thường khất thực, hai là thứ đệ khất thực, ba là nhứt tọa thực, bốn là tiết lượng thực, năm là sau ngọ trung chẳng ẩm tương, sáu là chỉ chứa ba y, bảy là nạp y, tám là ở a lan nhă, chín là ở trong g̣ mă, mười là ở gốc cây, mười một là ở đất trống, mười hai là ngồi luôn không nằm, người thính pháp chẳng thọ mười hai hạnh Đầu Đà, hai bên chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đây là ma sự của Bồ Tát.
Người thính pháp thọ mười hai hạnh Đầu Đà, người thuyết pháp chẳng thọ mười hai hạnh Đầu Đà, hai bên chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đây là ma sự của Bồ Tát.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Người thuyết pháp có tín tâm, có giới hạnh, muốn biên chép, thọ tŕ Bát nhă ba la mật nhẫn đến chánh ức niệm, người thính pháp không tín tâm, không giới hạnh, chẳng muốn biên chép nhẫn đến chẳng muốn chánh ức niệm Bát nhă ba la mật, phải biết đây là ma sự của Bồ Tát.
Người thính pháp có tín tâm, có giới hạnh, người thuyết pháp không tín tâm, không giới hạnh, hai bên chẳng ḥa hiệp, phải biết đây là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Người thuyết hay bố thí tất cả chẳng lẫn tiếc, người thính pháp bỏn xẻn, chẳng thí xả, hai bên chẳng ḥa hiệp, phải biết đây là ma sự.
Người thính pháp hay bố thí tất cả chẳng lẫn tiếc, người thuyết pháp bỏn xẻn, chẳng thí xả, hai bên chẳng ḥa hiệp, phải biết đây là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Người thích pháp muốn cúng dường cho người thuyết pháp những đồ vật tư sanh, người thuyết pháp chẳng chịu nhận, phải biết đây là ma sự.
Người thuyết pháp muốn cung cấp đồ tư sanh cho người thính pháp, người thính pháp chẳng chịu nhận, hai bên chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đây là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Người thuyết pháp dễ tỏ ngộ, người thuyết pháp ám độn, phải biết đây là ma sự.
Người thính pháp mau tỏ ngộ, người thính pháp ám độn, hai bên chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được, nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đây là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Người thuyết pháp biết nghĩa thứ lớp của mười hai bộ kinh là khế kinh nhẫn đến luận nghị, người thính pháp chẳng biết. Hoăc người thính pháp biết nghĩa thứ đệ của mười hai bộ kinh, người thuyết pháp chẳng biết, hai bên chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đều là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Người thuyết pháp thành tựu sáu ba la mật, người thính pháp chẳng thành tựu. Hoặc người thính pháp có sáu ba la mật, người thuyết pháp chẳng có. Hai bên chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đều là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Người thuyết pháp có sức phương tiện nơi sáu ba la mật, người thính pháp không có. Hai bên chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đều là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Người thuyết pháp đắc đà la ni, người thính pháp không đắc. Hoặc người thính pháp đắc đà la ni, người thuyết pháp không đắc. Hai bên chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đều là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Người thuyết pháp muốn cho biên chép nhẫn đến chánh ức niệm Bát nhă ba la mật, người thính pháp chẳng muốn. Hoặc người thính pháp muốn biên chép nhẫn đến chánh ức niệm, người thuyết pháp chẳng muốn biên chép nhẫn đến chẳng muốn cho chánh ức niệm Bát nhă ba la mật, hai bên chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đều là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Người thuyết pháp không tham dục, giận hờn, ngủ nghỉ, điệu hối, nghi ngờ, người thính pháp có tham dục nhẫn đến nghi ngờ. Hoặc người thính pháp ĺa ngũ cái: tham dục nhẫn đến nghi ngờ, người thuyết pháp có ngũ cái. Hai bên chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đều là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Lúc biên chép nhẫn đến chánh ức niệm Bát nhă ba la mật, có người đến nói những sự thống khổ trong ba ác đạo rồi bảo rằng sao Ngài chẳng ở tại thân đời nầy dứt khổ nhập Niết Bàn, lại cầu Vô thượng Bồ đề làm chi?
Hai bên chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đây là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Lúc biên chép nhẫn đến chánh ức niệm Bát nhă ba la mật, có người đến ca ngợi các cơi Trời, ca ngợi Trời Tứ Thiên Vương đến Trời Phi Phi Tưởng, ca ngợi sơ thiền đến phi phi tưởng định rồi bảo rằng: Thưa Ngài, ba cơi dầu hưởng thọ phước vui nhưng cũng đều là vô thường, là khổ không, vô ngă, tướng biến tận tán ly. Sao ngài chẳng ở tại thân đời nầy chứng quả Tu Đà Hoàn đến quả A La Hán, quả Bích Chi Phật, lại ở trong thế gian sanh tử chịu khổ để cầu Vô thượng Bồ đề làm chi? Hai bên chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đây là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Người thuyết pháp một thân không phiền lụy, tự tại vơ ngại, người thính pháp dắt theo chúng nhơn đông, hoặc người thính pháp một thân không phiền lụy, tự tại vô ngại, người thuyết pháp, hai bên chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đây là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Người thuyết pháp bảo người thính pháp rằng nếu ngươi có thể tùy theo ư ta, thời sẽ cho người biên chép nhẫn đến chánh ức niệm Bát nhă ba la mật, bằng không tùy theo ư ta, thời không cho. Hai bên chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đây là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Người thính pháp muốn thuận theo ư người thuyết pháp mà người thuyết pháp chẳng cho, hai bên chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đây là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Người thuyết pháp v́ muốn được tài lợi mà cho biên chép nhẫn đến cho chánh ức niệm Bát nhă ba la mật, người thính pháp v́ cớ nầy nên chẳng chịu theo nghe. Hoặc người thính pháp v́ tài lợi mà muốn biên chép nhẫn đến muốn chánh ức niệm Bát nhă ba la mật, v́ cớ nầy nên người thuyết pháp chẳng muốn cho. Hai bên chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đều là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Người thuyết pháp muốn đến xứ nguy nạn, người thính pháp chẳng muốn đi theo. Hoặc người thính pháp muốn đến xứ nguy nạn, người thuyết pháp chẳng muốn đến. Hai bên chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đều là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Người thuyết pháp muốn đến xứ lúc mắc nghèo đói, người thính pháp không muốn đi theo. Hoặc người thính pháp muốn đến xứ đói khát, người thuyết pháp chẳng muốn đến. Hai bên chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đều là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Người thuyết pháp muốn đến xứ giàu vui, người thính pháp muốn đi theo. Người thuyết pháp bảo rằng ngươi v́ tài lợi mà đi theo ta, ngươi nên suy nghĩ kỹ, hoặc được tài lợi hoặc chẳng được, chớ để ngày sau ăn năn, người thính pháp nghe nói cho rằng không muốn ḿnh đi theo nên sanh ḷng chán mà không đi. Hai bên chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đây là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Người thuyết pháp muốn đến xứ hoang vắng có nạn giặc ướp, ác thú, độc trùng, người thính pháp muốn đi theo. Người thuyết pháp bảo rằng ngươi đến xứ hoang vắng hiểm nạn làm chi. Người thính pháp nghe nói cho rằng không muốn cho ḿnh biên chép nhẫn đến chánh ức niệm Bát nhă ba la mật, sanh ḷng chán chẳng đi theo. Hai bên chẳng ḥa hiệp, đây là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Người thuyết pháp có nhiều thí chủ, thường đến nhà họ viếng thăm, bảo người thính pháp rằng ta có việc phải đến nhà họ. Người thính pháp biết ư bèn chẳng cùng đi. Hai bên chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đây là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Ác ma làm Tỳ Kheo đến chỗ thiện nam, thiện nữ dùng phương tiện phá hoại chẳng cho biên chép nhẫn đến chánh ức niệm Bát nhă ba la mật”.
Ngài Tu Bồ Đề thưa: “Bạch đức Thế Tôn! Ác ma làm Tỳ Kheo dùng cách nào để phá hoại?”
Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: “Ác ma làm Tỳ Kheo đến chỗ thiện nam, thiện nữ mà bảo rằng kinh của ta nói mới là Bát nhă ba la mật, c̣n kinh đó không phải. Lúc ác ma dùng lời phá hoại tín tâm như vậy, có thiện nam, thiện nữ chưa được tho kư bèn sanh ḷng nghi, v́ nghi nên chẳng biên chép nhẫn đến chẳng chánh ức niệm Bát nhă ba la mật. Chẳng ḥa hiệp, phải biết đây là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Ác ma làm Tỳ Kheo đến bảo rằng Bồ Tát thật hành Bát nhă ba la mật, chứng thiệt tế được quả Tu Đà Hoàn nhẫn đến quả Bích Chi Phật. Do đó mà chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đây là ma sự.
Nầy Tu Bồ Đề! Lúc nói Bát nhă ba la mật sâu xa nầy, có nhiều ma sự khởi lên làm trở ngại. Đại Bồ Tát phải sớm biết để xa ĺa”.
Ngài Tu Bồ Đề thưa: “Bạch đức Thế Tôn! Những ma sự ǵ làm trở ngại Bát nhă ba la mật mà Bồ Tát phải sớm biết để xa ĺa?”
Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: “Tương tợ Bát nhă ba la mật nhẫn đến Đàn na ba la mật là ma sự phát khởi. Bồ Tát phải sớm biết để xa ĺa.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Những kinh sở hành của hàng Thanh văn, Bích Chi Phật là ma sự của Bồ Tát, phải sớm hay biết xa ĺa.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Ác ma làm Tỳ Kheo t́m phương tiện trao cho Bồ Tát những kinh dạy về nội không, ngoại không nhẫn đến vô pháp hữu pháp không, dạy về tứ niệm xứ nhẫn đến bát chánh đạo, ba môn giải thoát, không, vô tướng, vô tác để được quả Tu Đà Hoàn đến quả Bích Chi Phật. Do đó chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đây là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Ác ma do hóa làm Phật thân vàng trượng lục chói sáng đến chỗ Bồ Tát. V́ ham thích thân Phật nầy mà Bồ Tát hao tổn chánh trí huệ. Do đó chẳng ḥa hiệp, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đây là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Ác ma hóa làm Phật và chúng Tỳ Kheo đến chỗ Bồ Tát. Các Tỳ Kheo nầy nói pháp cho Bồ Tát. Bồ Tát ham thích tự nghĩ rằng đời sau tôi cũng sẽ được như vậy. V́ ham thích thân ma mà hao tổn chánh trí huệ, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đây là ma sự.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Ác ma hóa làm vô số Bồ Tát thật hành sáu ba la mật, chỉ dạy cho thiện nam, thiện nữ. V́ ham thích mà thiện nam, thiện nữ hao tổn chánh trí huệ, chẳng biên chép được nhẫn đến chẳng chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật, phải biết đây là ma sự.
Tại sao vậy? V́ trong Bát nhă ba la mật sâu xa nầy không có sắc thọ, tưởng, hành, thức nhẫn đến không có nhứt thiết chủng trí.
Nầy Tu Bồ Đề! V́ không có sắc nhẫn đến không có nhứt thiết chủng trí, nên trong Bát nhă ba la mật sâu xa nầy không có Phật, không có Bồ Tát, Thanh văn , Bích Chi Phật. Tại sao vậy? V́ tất cả pháp tự tánh không vậy.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Như vàng bạc châu ngọc ở Diêm Phù Đề có nhiều nạn, nhiều cướp. Cũng vậy, lúc thiện nam, thiện nữ biên chép nhẫn đến chánh ức niệm Bát nhă ba la mật phát khởi nhiều nạn, nhiều oán”.
Ngài Tu Bồ Đề thưa: “Bạch đức Thế Tôn! Đúng như vậy. Vàng bạc châu ngọc trong Diêm Phù Đề có nhiều nạn, nhiều cướp. Lúc thiện nam, thiện nữ biên chép nhẫn đến chánh ức niệm Bát nhă ba la mật phát khởi nhiều nạn, nhiều oán, nhiều ma sự.
Tại sao vậy? Hạng người ngu si bị ma sai sử mà phá hoại, xa ĺa công việc biên chép nhẫn đến chánh ức niệm Bát nhă ba la mật sâu xa.
Bạch đức Thế Tôn! Thiện nam, thiện nữ ngu si ít trí ít huệ nầy lúc biên chép nhẫn đến lúc chánh ức niệm Bát nhă ba la mật sâu xa lại phá hoại, xa ĺa.
Bạch đức Thế Tôn! Hạng người ngu si nầy ḷng họ chẳng thích pháp Đại thừa nên họ chẳng biên chép, đọc tụng, thọ tŕ, chánh ức niệm, chẳng tu hành đúng như lời, họ lại phá hoại người khác chẳng cho biên chép nhẫn đến chánh ức niệm”.
Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: “Đúng như vậy. Hàng thiện nam, thiện nữ mới phát tâm Đại thừa v́ bị ma sai sử, chẳng gieo căn lành, chẳng cúng dường chư Phật, chẳng theo thiện tri thức nên chẳng biên chép nhẫn đến chánh ức niệm Bát nhă ba la mật mà lại làm sự lưu nạn.
Nầy Tu Bồ Đề! Nếu có thiện nam, thiện nữ hay biên chép nhẫn đến chánh ức niệm Bát nhă ba la mật sâu xa nầy th́ ma sự chẳng phát khởi. Người nầy đầy đủ Thiền na ba la mật nhẫn đến Đàn na ba la mật, đầy đủ được tứ niệm xứ nhẫn đến nhứt thiết chủng trí.
Nầy Tu Bồ Đề! Phải biết đó là do Phật lực nên thiện nam, thiện nữ ấy có thể biên chép được nhẫn đến chánh ức niệm được Bát nhă ba la mật sâu xa nầy, cũng đầy đủ được Thiền na ba la mật nhẫn đến Đàn na ba la mật, đầu đủ được nội không nhẫn đến vô pháp hữu pháp không, đầy đủ được tứ niệm xứ nhẫn đến nhứt thiết chủng trí.
Nầy Tu Bồ Đề! Hiện tại mười phương vô lượng vô biên vô số chư Phật, chư đại Bồ Tát bất thối chuyển cũng trợ giúp ủng hộ cho thiện nam, thiện nữ nầy biên chép nhẫn đến chánh ức niệm Bát nhă ba la mật sâu xa”.
PHẨM PHẬT MẪU
THỨ BỐN MƯƠI TÁM
Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: “Ví như bà mẹ có con trai, hoặc năm hoặc mười hoặc trăm ngàn người con trai. Bà mẹ phải bịnh, các con đều lo buồn cần cầu cứu chữa, v́ nhớ ơn mẹ sanh dục và dạy dỗ ḿnh.
Cũng vậy, nầy Tu Bồ Đề! Phật và chư Phật hiện tại mười phương đều thường dùng Phật nhăn nh́n Bát nhă ba la mật sâu xa nầy.
Tại sao vậy? v́ Bát nhă ba la mật sâu xa nầy hay hiển thị tướng thế gian, hay xuất sanh chư Phật, hay cho nhứt thiết chủng trí, cũng hay sanh Thiền ba la mật nhẫn đến Đàn na ba la mật, hay sanh nội không nhẫn đến vô pháp hữu pháp không, hay sanh tứ niệm xứ nhẫn đến nhứt thiết chủng trí, hay sanh Tu Đà Hoàn, Tư Đà Hàm, A Na Hàm, A La Hán, Bích Chi Phật, hay sanh chư Phật.
Nầy Tu Bồ Đề! Chư Phật đă được Vô thượng Bồ đề, chư Phật hiện nay được cùng chư Phật sẽ được đều do Bát nhă ba la mật sâu xa nầy mà được.
Nầy Tu Bồ Đề! Thiện nam, thiện nữ cầu Phật đạo nên biên chép nhẫn đến chánh ức niệm Bát nhă ba la mật sâu xa nầy. Chư Phật thường dùng Phật nhăn nh́n người nầy, gia hộ cho họ được chẳng thối chuyển Vô thượng Chánh giác”.
Ngài Tu Bồ Đề thưa: "Bạch đức Thế Tôn! Như lời đức Phật dạy, Bát nhă ba la mật hay sanh chư Phật, hay hiển thị tướng thế gian.
Bạch đức Thế Tôn! Thế nào là Bát nhă ba la mật hay sanh chư Phật? Hay hiển thị tướng thế gian? Thế nào là chư Phật từ Bát nhă ba la mật sanh? Chư Phật nói tướng thế gian như thế nào?
Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: “Trong Bát nhă ba la mật sâu xa nầy xuất sanh mười trí lực nhẫn đến nhứt thiết chủng trí. V́ được các pháp trên đây mà gọi là Phật, nên Bát nhă ba la mật hay sanh chư Phật.
Nầy Tu Bồ Đề! “Chư Phật nói ngũ ấm là tướng thế gian”.
Ngài Tu Bồ Đề thưa: "Bạch đức Thế Tôn! thế nào là trong Bát nhă ba la mật nói ngũ ấm? thế nào là trong Bát nhă ba la mật hiển thị tướng ngũ ấm?”
Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: “Bát nhă ba la mật chẳng hiển thị ngũ ấm phá, chẳng hiển thị ngũ ấm hoại, chẳng hiển thị sanh, diệt, cấu, tịnh, tăng, giảm, chẳng hiện thị xuất, nhập, chẳng hiện thị quá khứ, vị lai, hiện tại.
Tại sao vậy?
V́ tướng không chẳng phá chẳng hoại. V́ tướng vô tướng chẳng phá chẳng hoại. V́ tướng vô tác chẳng phá chẳng hoại. V́ pháp bất khởi, pháp bất sanh, pháp vô sở hữu, pháp tánh chẳng phá chẳng hoại. V́ tướng hiển thị như vậy nên Phật nói Bát nhă ba la mật sâu xa hay hiển thị tướng thế gian.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Do Bát nhă ba la mật mà chư Phật biết rơ tâm niệm của vô lượng vô biên vô số chúng sanh.
Nầy Tu Bồ Đề! Trong Bát nhă ba la mật sâu xa nầy không chúng sanh, không danh từ chúng sanh, không sắc, thọ, tưởng, hành, thức, không danh từ sắc, thọ, tưởng, hành, thức, nhẫn đến không nhứt thiết chủng trí, không danh từ nhứt thiết chủng trí. Thế nên Bát nhă ba la mật sâu xa nầy hay hiển thị tướng thế gian.
Nầy Tu Bồ Đề! Bát nhă ba la mật sâu xa nầy chẳng hiển thị sắc, thọ, tưởng, hành, thức, nhẫn đến chẳng hiển thị nhứt thiết chủng trí.
Tại sao vậy? V́ trong Bát nhă ba la mật sâu xa nầy c̣n không Bát nhă ba la mật huống là sắc nhẫn đến nhứt thiết chủng trí.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Có bao nhiêu danh số chúng sanh hoặc loài có sắc hay không sắc, có tưởng hay không tưởng, hoặc chẳng phải có tưởng, chẳng phải có tưởng, chẳng phải không tưởng, ở quốc độ nầy nhẫn đến khắp quốc độ mười phương. Những chúng sanh ấy hoặc nhiếp tâm, đức Phật đều biết thiệt rơ tất cả tâm niệm của họ.
Do đâu mà đức Phật biết thiệt rơ tướng dạng tâm niệm của chúng sanh?
V́ đức Phật dùng pháp tướng nên biết rơ.
Dùng pháp tướng ǵ để biết?
Nầy Tu Bồ Đề! Trong pháp tướng nầy c̣n không có tướng pháp tướng huống là nhiếp tâm với loạn tâm. V́ dùng pháp tướng nầy mà đức Phật biết rơ nhiếp tâm, loạn tâm của tất cả chúng sanh.
Lại nầy Tu Bồ Đề! đức Phật biết thiệt rơ nhiếp tâm, loạn tâm của chúng sanh.
Do đâu mà biết?
V́ do tận tướng nên biết, do vô nhiễm tướng nên biết, do diệt tướng nên biết, do đoạn tướng nên biết, do tịch tướng nên biết, do ly tướng nên biết. Đức Phật do nơi Bát nhă ba la mật mà biết rơ nhiếp tâm, loạn tâm của tất cả chúng sanh.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Do Bát nhă ba la mật mà đức Phật biết thiệt rơ nhiễm tâm của chúng sanh, biết thiệt rơ sân tâm, si tâm của chúng sanh, nếu chúng sanh có nhiễm tâm, sân tâm, si tâm.
Tại sao đức Phật biết thiệt rơ như vậy? Nầy Tu Bồ Đề! V́ thiệt tướng của nhiễm tâm không có tướng nhiễm, v́ thiệt tướng của sân tâm, si tâm không có tướng sân, không có tướng si.
Tại sao vậy? V́ trong thiệt tướng không có tâm vương, tâm sở, huống là có được nhiễm tâm, sân tâm, si tâm, huống là có được tâm chẳng nhiễm, chẳng sân, chẳng si.
Thế nên, nầy Tu Bồ Đề! Do Bát nhă ba la mật mà đức Phật biết thật rơ tâm nhiễm, tâm sân, tâm si của tất cả chúng sanh.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Do Bát nhă ba la mật mà đức Phật biết thiệt rơ tâm không nhiễm, không sân, không si của tất cả chúng sanh nếu chúng sanh không tâm nhiễm sân, sân, si.
Tại sao vậy? V́ trong tâm không nhiễm, không sân, không si nầy chẳng có tướng nhiễm, sân, si. V́ hai tâm chẳng cùng chung vậy. Thế nên, nầy Tu Bồ Đề! Do Bát nhă ba la mật mà đức Phật biết rơ tâm không nhiễm, sân, si của chúng sanh nếu có chúng sanh không có tâm nhiễm sân, si.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Do Bát nhă ba la mật, nếu chúng sanh c̣ quảng tâm, đức Phật biết thiệt rơ quảng tâm của chúng sanh.
Tại sao vậy? V́ đức Phật biết tâm tướng của chúng sanh chẳng rộng, chẳng hẹp, chẳng tăng, chẳng giảm, chẳng đến, chẳng đi, v́ tâm tướng rời rời ĺa, v́ tâm tánh vốn không nên không có ǵ làm rộng, làm hẹp, làm tăng, làm giảm, chẳng đến, chẳng đi.
Thế nên, nầy Tu Bồ Đề! Do Bát nhă ba la mật mà đức Phật biết thiệt rơ đại tâm của chúng sanh. Tại sao vậy? V́ đức Phật chẳng thấy tâm chúng sanh có tướng lai, tướng khứ, tướng sanh, trụ, dị, diệt. Tại sao vậy? v́ tâm tánh vốn không nên không có ai đến, đi, không có sanh, trụ, dị, diệt.
Thế nên, nầy Tu Bồ Đề! Nếu chúng sanh có đại tâm, do Bát nhă ba la mật mà đức Phật biết thiệt rơ đại tâm của chúng sanh.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Nếu chúng sanh có tâm vô lượng, do Bát nhă ba la mật mà đức Phật biết thiệt rơ tâm vô lượng của chúng sanh. Tại sao vậy? V́ do Bát nhă ba la mật mà đức Phật biết rơ tâm ấy của chúng sanh; chẳng thấy an trụ, chẳng thấy chẳng an trụ. V́ tướng của tâm vô lượng không chỗ y chỉ, nào có chỗ trụ, chẳng trụ.
Thế nên, nầy Tu Bồ Đề! Chúng sanh có tâm vô lượng, do Bát nhă ba la mật mà đức Phật biết thiệt rơ tâm vô lượng ấy.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Tâm chẳng thể thấy được của chúng sanh, do Bát nhă ba la mật mà đức Phật biết thiệt rơ tâm chẳng thể thấy được ấy. Tại sao vậy? V́ tâm chúng sanh là vô tướng, v́ tự tướng vốn không, đức Phật biết thiệt rơ vô tướng. Tâm của chúng sanh cả ngũ nhăn đều không thấy được.
Thế nên, nầy Tu Bồ Đề! Tâm chẳng thể thấy được của chúng sanh, do Bát nhă ba la mật mà đức Phật biết thiệt rơ tâm chẳng thể thấy được ấy.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Do Bát nhă ba la mật, những tâm số xuất một co giăn của chúng sanh, đức Phật biết thực rơ. Tại sao vậy? V́ tất cả tâm số xuất một co giản của chúng sanh đều y cứ nơi sắc, thọ, tưởng, hành, thức mà sanh khởi. Ở trong ấy, đức Phật biết rơ tâm số xuất một co giăn của chúng sanh. Đó là thần và thế gian thường, đây là sự thiệt, ngoài ra là nói sai. Kiến thức nầy y cứ nơi sắc thần và thế gian vô thường, đây là sự thiệt, ngoài ra là nói sai. Kiến thức nầy y cứ nơi sắc thần và thế gian cũng thường cũng vô thường, đây là sự thiệt, ngoài ra là nói sai. Kiến thức nầy y cứ nơi sắc thần và thế gian chẳng thường chẳng vô thường, đây là sự thiệt, ngoài ra là nói sai. Kiến thức nầy y cứ nơi sắc thần và thế gian thường, đây là sự thiệt, ngoài ra là nói sai.
Như kiến thức nầy y cứ nơi sắc, kiến nầy y cứ nơi thọ, y cứ nơi tưởng, y cứ nơi hành, y cứ nơi thức cũng như vậy.
Kiến thức nầy y cứ nơi sắc và thế gian hữu biên, đây là sự thiệt, ngoài ra là nói sai. Kiến thức nầy y cứ nơi sắc và thế gian vô biên, đây là sự thiệt, ngoài ra là nói sai. Kiến thức nầy cứ nơi sắc và thế gian cũng hữu biên cũng vô biên, đây là sự thiệt, ngoài ra là nói sai. Kiến thức nầy y cứ nơi sắc và thế gian chẳng hữu biến chẳng vô biên, đây là sự thiệt, ngoài ra là ṇi sai.
Như y cứ nơi sắc, kiến thức nầy y cứ nơi thọ, tưởng, hành, thức cũng như vậy.
Thần chính là thân.
Kiến thức nầy y cứ nơi sắc thần khác thân khác, y cứ nơi thọ, tưởng, hành và thức cũng như vậy.
Sau khi chết có như đi, đây là sự thiệt, ngoài ra là nói sai. Kiến thức nầy y cứ nơi sắc, sau khi chết có như đi hoặc không có như đi, đây là sự thiệt, ngoài ra là nói sai. Kiến thức nầy y cứ nơi sắc, sau khi chết chẳng phải có như đi, chẳng phải không có như đi, đây là sự thiệt, ngoài ra là nói sai.
Như y cứ nơi sắc, y cứ nơi thọ, tưởng, hành, thức cũng như vậy.
Thế nên, Nầy Tu Bồ Đề! Do Bát nhă ba la mật mà đức Phật biết thiệt rơ những tâm số xuất một co giăn của chúng sanh.
Lại nầy Tu Bồ Đề! đức Phật biết rơ sắc tướng. Biết rơ sắc tướng thế nào? Như là như tướng: chẳng hoại, không phân biệt, không tướng, không nhớ ghi, không hí luận, không được, sắc tướng sắc tướng cũng như vậy, cũng chẳng hoại nhẫn đến cũng không được.
Nầy Tu Bồ Đề! đức Phật biết rơ thọ tướng nhẫn đến biết rơ thức tướng là chẳng hoại nhẫn đến không được như là như tướng.
Thế nên, nầy Tu Bồ Đề! đức Phật biết rơ chúng sanh như tướng và chúng sanh tâm số xuất một co giăn như tướng, ngũ ấm như tướng, chư hành như tướng, cũng chính là tất cả pháp như tướng, đó là sáu ba la mật như tướng, đó là ba mươi bảy phẩm trợ đạo như tướng, đó là thập bát không như tướng, đó là bát bội xả như tướng, đó là chín thứ đệ định như tướng, đó là mười trí lực như tướng, đó là tứ vô úy, tứ vô ngại trí, đại từ đại bi, mười tám pháp bất cộng như tướng, đó là nhứt thiết chủng trí như tướng, đó là pháp thiện, pháp bất thiện, pháp thế gian, pháp xuất thế gian, pháp hữu lậu, pháp vô lậu, pháp quá khứ, vị lai, hiện tại, pháp hữu vi, pháp vô vi như tướng, đó là quả Tu Đà Hoàn, quả Tư Đà Hàm, quả A Na Hàm, quả A La Hán, quả Bích Chi Phật, quả Vô thượng Bồ đề và chư như tướng. Chư Phật như tướng đều là tướng nhứt như, chẳng hai chẳng khác, chẳng tận. Đây gọi là tất cả pháp như tướng.
Đức Phật do Bát nhă ba la mật mà được như tướng vậy.
V́ thế nên Bát nhă ba la mật hay sanh chư Phật, hay hiển thị tướng thế gian. thế nên, nầy Tu Bồ Đề! Đức Phật biết rơ tất cả pháp như tướng, chẳng biệt dị, chẳng phải chẳng như. V́ được như tướng như vậy nên đức Phật được gọi là Như Lai”.
Ngài Tu Bồ Đề thưa: "Bạch đức Thế Tôn! Các pháp như tướng chẳng biệt dị, chẳng phải chẳng như ấy là rất sâu xa.
Bạch đức Thế Tôn! Chư Phật dùng pháp ấy mà v́ người nói Vô thượng Bồ đề. Ai là người tin hiểu được? Chỉ có bức bất thối Bồ Tát, người đầy đủ chánh kiến, bực vô lậu A La Hán. V́ pháp nầy rất sâu xa”,
Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: “V́ pháp nầy tướng vô tận nên rất là sâu xa”.
Ngài Tu Bồ Đề thưa: "Bạch đức Thế Tôn! Pháp nào tướng vô tận nên là rất sâu xa?”
Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: “V́ tất cả pháp vô tận nên là rất sâu xa.
Như vậy, nầy Tu Bồ Đề! Đức Phật được tất cả pháp như ấy rồi v́ chúng sanh mà thuyết pháp”.
PHẨM VẤN TƯỚNG
THỨ BỐN MƯƠI CHÍN
Lúc bấy giờ trong cơi Đại Thiên có chư Thiên cơi Dục, Sắc vói rải hoa hương rồi bay đến chỗ đức Phật, đảnh lễ chưn Phật rồi đứng qua một phía mà thưa rắng: “Bạch đức Thế Tôn! Đă nói ba la mật rất sâu. Những ǵ là tướng Bát nhă ba la mật rất sâu?”
Đức Phật bảo chư Thiên cơi Dục, cơi Sắc: “Nầy chư Thiên Tử! Tướng không, tướng vô tướng, tướng vô tác là tướng Bát nhă ba la mật rất sâu, tướng vô khởi, vô sanh, vô diệt, vô cấu, vô tịnh, vô sở hữu, vô tướng, vô sở y, tướng hư không là tướng Bát nhă ba la mật.
Nầy chư Thiên Tử! Những tướng như là tướng Bát nhă ba la mật rất sâu.
Đức Phật dùng pháp thế gian để giảng nói cho chúng sanh, chớ chẳng phải là đệ nhứt nghĩa.
Nầy chư Thiên Tử! Các tướng ấy, tất cả Thiên, Nhơn, A Tu La trong đời không phá hoại được. Tại sao vậy? V́ Thiên, Nhơn, A Tu La trong đời cũng là tướng.
Nầy chư Thiên Tử! Tướng không thể phá hoại tướng, tướng không thể biết tướng, tướng không thể biết vô tướng, vô tướng không thể biết tướng, tướng và vô tướng chỗ biết cho rằng biết đó là v́ pháp biết đều chẳng thể được. Tại sao vậy? Nầy chư Thiên Tử! Các tướng chẳng phải sắc làm ra, chẳng phải thọ, tưởng, hành, thức làm ra, chẳng phải sáu ba la mật làm ra, nhẫn đến chẳng phải nhứt thiết chủng trí làm ra.
Nầy chư Thiên Tử! các tướng ấy chẳng phải sở hữu của người, của trời, chẳng phải thế gian, xuất thế gian, chẳng phải hữu lậu, vô lậu, chẳng phải hữu vi, vô vi.
Nầy chư Thiên Tử! Như có người hỏi rằng những ǵ là tướng của hư không? Lời hỏi nầy có đúng không?
Chư Thiên thưa: "Bạch đức Thế Tôn! Lời hỏi ấy không đúng. V́ hư không chẳng có tướng nói được, v́ hư không chẳng sanh khởi, chẳng bị làm ra”.
Đức Phật bảo chư Thiên cơi Dục, cơi Sắc: “Có Phật hay không có Phật, tánh tướng vẫn thường trụ. V́ được tánh tướng đúng như thiệt mà đức Phật được gọi là Như Lai”.
Chư Thiên thưa: "Bạch đức Thế Tôn! Đức Phật được các pháp tánh tướng rất sâu. Được tánh tướng ấy rồi được vô ngại trí. An trụ trong tướng nầy dùng Bát nhă ba la mật họp tự tướng của các pháp.
Bát nhă ba la mật nầy là chỗ thường hành đạo của chư Phật. Do hành đạo nầy nên được Vô thượng Chánh giác. Do được Vô thượng Bồ đề mà thông đạt tất cả pháp tướng, hoặc sắc tướng nhẫn đến nhứt thiết chủng trí tướng”.
Đức Phật phán: “Đúng như vậy. Nầy chư Thiên Tử! Tướng năo hoại là tướng của sắc, cảm giác là tướng của thọ, duyên lấy tướng của tưởng, sanh khởi tạo tác là tướng của hành, liễu biệt là tướng của thức. Đức Phật được không các tướng ấy.
Nầy chư Thiên Tử! Hay xả thí là tướng Đàn na ba la mật, không nhiệt năo là tướng của Thi la ba la mật, chẳng đổi khác là tướng của Nhẫn ba la mật, chẳng thối lui là tướng của Tấn ba la mật, nhiếp tâm là tướng của Thiền ba la mật, bỏ ĺa là tướng Bát nhă ba la mật. Đức được không có các tướng ấy.
Nầy chư Thiên Tử! Ḷng không nhiễu hại năo loạn là tướng của tứ thiền, tứ vô lượng tâm, tứ vô sắc định. Đức Phật được không các tướng ấy.
Nầy chư Thiên Tử! Xuất thế gian là tướng của ba mươi bảy phẩm trợ đạo, rời ĺa là tướng của không giải thoát, tịch diệt là tướng của vô tướng giải thoát, khổ là tướng của vô tác giải thoát. Đức Phật được không các tướng ấy.
Nầy chư Thiên Tử! Siêu thắng là tướng của mười trí lực, chẳng kinh sợ là tướng của bốn vô úy, biết khắp hết là tướng của bốn trí vô ngại, người khác không được là tướng của mười tám pháp bất cộng. Đức Phật được không các tướng ấy.
Nầy chư Thiên Tử! Thương xót chúng sanh là tướng của đại từ đại bi, chơn thiệt là tướng của không sai lầm, vô sở thủ là tướng của thường xả, hiện tại biết rơ là tướng của nhứt thiết chủng trí. Đức Phật được không các tướng ấy.
Nầy chư Thiên Tử! V́ được tất cả pháp không tướng nên đức Phật được gọi là bực trí vô ngại”.
Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: “Bát nhă ba la mật là mẹ chư Phật. Bát nhă ba la mật hay hiển thị tướng thế gian. Thế nên Phật y chỉ pháp để an trụ, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ca ngợi pháp ấy. Pháp ấy là ǵ? Chính là Bát nhă ba la mật. Đức Phật y chỉ nơi Bát nhă ba la mật để an trụ, cúng dường, cung kính, tôn trọng, ca ngợi Bát nhă ba la mật. V́ Bát nhă ba la mật nầy xuất sanh chư Phật.
Nầy Tu Bồ Đề! V́ đức Phật là người biết tác động. Nếu có người hỏi đúng. Là người biết tác động đáp đúng, không ai hơn đức Phật.
Nầy Tu Bồ Đề! V́ đức Phật là người biết tác động nên pháp của đức Phật đi và đạo của đức Phật đến chừng được Vô thượng Bồ đề. Đức Phật trở lại cúng dường, cung kính, tôn trọng, ca ngợi pháp ấy, đạo ấy và thọ tŕ thủ hộ pháp ấy, đạo ấy.
Nầy Tu Bồ Đề! Đó gọi là đức Phật là người biết tác động.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Đức Phật biết tất cả pháp không có tướng tạo tác v́ không có tướng tác giả. Tất cả pháp không có tướng sanh khởi v́ không có h́nh sự.
Nầy Tu Bồ Đề! Do Bát nhă ba la mật mà đức Phật biết các pháp không có tướng tạo tác, không có tướng sanh khởi. Cũng v́ cớ nầy mà đức Phật là người biết tác động.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Đức Phật do Bát nhă ba la mật mà được tất cả pháp chẳng sanh, v́ là vô sở đắc vậy. Thế nân Bát nhă ba la mật hay sanh chư Phật, hay hiển thị tướng thế gian”.
Ngài Tu Bồ Đề thưa: "Bạch đức Thế Tôn! Nếu tất cả pháp là không biết, là không thấy, sao Bát nhă ba la mật lại hay sanh chư Phật, hay hiển thị tướng thế gian?”
Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: “Đúng như vậy. Tất cả pháp không biết, không thấy. Thế nào là không biết, là không thấy? V́ tất cả pháp vốn không, là hư giả chẳng kiên cố, nên tất cả pháp không biết, không thấy.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Tất cả pháp không y chỉ, không chỗ hệ phược, thế nên tất cả pháp không biết không thấy.
Do đó mà Bát nhă ba la mật hay sanh chư Phật, hay hiển thị tướng thế gian.
V́ chẳng thấy sắc, chẳng thấy thọ, tưởng, hành, thức nhẫn đến chẳng thấy nhứt thiết chủng trí nên Bát nhă ba la mật hay hiển thị tướng thế gian, hay sanh chư Phật”.
Ngài Tu Bồ Đề thưa: "Bạch đức Thế Tôn! Tại sao chẳng thấy sắc nhẫn đến chẳng thấy nhứt thiết chủng trí nên Bát nhă ba la mật hay hiển thị tướng thế gian?”
Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: “Nếu chẳng duyên nơi sắc để sanh phân biệt, chẳng duyên nơi thọ, tưởng, hành, thức để sanh phân biệt, nhẫn đến chẳng duyên nơi nhứt thiết chủng trí để sanh phân biêt, đó chẳng gọi là chẳng thấy tướng của sắc, thọ, tưởng, hành, thức, nhẫn đến chẳng gọi là chẳng thấy tướng của nhứt thiết chủng trí, nên hiển thị tướng thế gian. Do đây mà Bát nhă ba la mật hay sanh chư Phật, hay hiển thị tướng thế gian.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Thế nào là Bát nhă ba la mật hay sanh chư Phật, hay hiển thị tướng thế gian?
Nầy Tu Bồ Đề! Bát nhă ba la mật hiển thị thế gian không.
Hiển thị thế gian không như thế nào?
Hiển thị ngũ ấm thế gian không, hiển thị thập nhị nhập thế gian không, hiển thị thập bát giới thế gian không, hiển thị thập nhị nhơn duyên thế gian không, hiển thị ngă kiến cùng sáu mươi hai kiến thức thế gian không, hiển thị mười thiện đạo thế gian không, hiển thị tứ thiền, tứ vô lượng tâm, tứ định thế gian không, hiển thị ba mươi bảy phẩm trợ đạo thế gian không, hiển thị sáu ba la mật thế gian không, hiển thị nội không, ngoại không nhẫn đến vô pháp hữu pháp không thế gian không, hiển thị hữu vi tánh, vô vi tánh thế gian không, hiển thị mười trí lực nhẫn đến nhứt thiết chủng trí thế gian không. Đó là hiển thị thế gian không.
Thế nên, nầy Tu Bồ Đề! Bát nhă ba la mật hay sanh chư Phật, hay hiển thị tướng thế gian.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Đức Phật do Bát nhă ba la mật hiển thị thế thế gian không nên biết thế gian không, hay thế gian không, tư duy thế gian không, phân biệt thế gian không. Thế nên Bát nhă ba la mật hay sanh chư Phật, hay hiển thị tướng thế gian.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Bát nhă ba la mật hiển thị phất thế gian không.
Hiển thị Phật thế gian không thế nào?
Hiển thị ngũ ấm thế gian không, nhẫn đến hiển thị nhứt thiết chủng trí thế gian không.
Thế nên Bát nhă ba la mật hay sanh chư Phật, hay hiển thị tướng thế gian.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Bát nhă ba la mật hiển thị Phật thế gian bất khả tư ngh́:
Hiển thị ngũ ấm thế gian bất khả tư ngh́ nhẫn đến hiển thị nhứt thiết chủng trí thế gian bất khả tư ngh́.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Bát nhă ba la mật hiển thị Phật thế gian ly:
Hiển thị ngũ ấm thế gian ly nhẫn đến hiển thị nhứt thiết chủng trí thế gian ly.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Bát nhă ba la mật hiển thị Phật thế gian tịch diệt:
Hiển thị ngũ ấm thế gian tịch diệt nhẫn đến hiển thị nhứt thiết chủng trí thế gian tịch diệt.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Bát nhă ba la mật hiển thị Phật thế gian rốt ráo không:
Hiển thị ngũ ấm thế gian rốt ráo không nhẫn đến hiển thị nhứt thiết chủng trí thế gian rốt ráo không.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Bát nhă ba la mật hiển thị Phật thế gian tánh không:
Hiển thị ngũ ấm thế gian tánh không nhẫn đến hiển thị nhứt thiết chủng trí thế gian tánh không.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Bát nhă ba la mật hiển thị Phật thế gian vô pháp không:
Hiển thị ngũ ấm thế gian vô pháp không nhẫn đến hiển thị nhứt thiết chủng trí thế gian vô pháp không.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Bát nhă ba la mật hiển thị Phật thế gian hữu pháp không:
Hiển thị ngũ ấm thế gian hữu pháp không nhẫn đến hiển thị nhứt thiết chủng trí thế gian hữu pháp không.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Bát nhă ba la mật hiển thị Phật thế gian hữu pháp không, hiển thị ngũ ấm thế gian hữu pháp không, nhẫn đến hiển thị nhứt thiết chủng trí thế gian hữu pháp không.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Bát nhă ba la mật hiển thị Phật thế gian vô pháp hữu pháp không:
Hiển thị ngũ ấm thế gian vô pháp hữu pháp không nhẫn đến hiển thị nhứt thiết chủng trí thế gian vô pháp hữu pháp không.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Bát nhă ba la mật hiển thị Phật thế gian độc không:
Hiển thị ngũ ấm thế gian độc không nhẫn đến hiển thị nhứt thiết chủng trí thế gian độc không.
Thế nên, nầy Tu Bồ Đề! Bát nhă ba la mật hay xuất sanh chư Phật, hay hiển thị tướng Phật thế gian.
Lại nầy Tu Bồ Đề! Bát nhă ba la mật sâu xa nầy hiển thị tướng thế gian, đó là tướng chẳng sanh đời nầy, đời sau. Tại sao vậy? V́ các pháp không có tướng dùng sanh đời nầy, đời sau được”.
Ngài Tu Bồ Đề thưa: "Bạch đức Thế Tôn! Bát nhă ba la mật nầy v́ sự lớn mà phát khởi, v́ sự bất khả tư ngh́ mà phát khởi, v́ sự bất khả xưng mà phát khởi, v́ sự vô lượng mà phát khởi, v́ sự vô đẳng mà phát khởi”.
Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: “Đúng như vậy. Nầy Tu Bồ Đề, Bát nhă ba la mật nầy v́ đại sự, v́ bất khả tư ngh́ sự, v́ bất khả xưng sự, v́ vô đẳng đẳng sự, v́ vô đẳng sự mà phát khởi.
Thế nào Bát nhă ba la mật v́ đại sự nên phát khởi?
Nầy Tu Bồ Đề! Đại sự của chư Phật là: cứu tất cả chúng sanh, chẳng rời bỏ tất cả chúng sanh.
Thế nào Bát nhă ba la mật v́ bất khả tư ngh́ sự nên phát khởi?
Nầy Tu Bồ Đề! bất khả tư ngh́ sự là Phật pháp, là pháp của Như Lai, là pháp của đấng tự nhiên, là pháp của bực nhứt thiết trí.
Thế nào là Bát nhă ba la mật v́ bất khả xưng mà phát khởi?
Nầy Tu Bồ Đề! Sự bất khả xưng là v́ trong tất cả chúng sanh không ai có thể tư duy xưng lược được pháp của Phật, pháp của Như Lai, pháp của đấng tự nhiên, pháp của bực nhứt thiết trí.
Thế nào là Bát nhă ba la mật v́ sự vô lượng mà phát khởi?
Nầy Tu Bồ Đề! Trong tất cả chúng sanh không có ai thể lường được pháp của Phật, pháp của đấng Như Lai, pháp của đấng tự nhiên, pháp của bực nhứt thiết trí, thế nên Bát nhă ba la mật v́ sự bất khả lượng mà phát khởi.
Thế nào là Bát nhă ba la mật v́ vô đẳng đẳng sự mà phát khởi?
Nầy Tu Bồ Đề! Trong tất cả chúng sanh không ai có thể ngang bằng đức Phật huống là hơn, thế nên Bát nhă ba la mật v́ sự vô đẳng đẳng mà phát khởi”.
Ngài Tu Bồ Đề thưa: "Bạch đức Thế Tôn! Bát nhă ba la mật chỉ v́ pháp của Phật, pháp của Như Lai, pháp của đấng tự nhiên, pháp của bực nhứt thiết trí, là sự bất khả tư ngh́, bất khả xưng, bất khả lượng, vô đẳng đẳng mà phát khởi ư?”
Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: “Đúng như vậy. Pháp của Phật, của Như Lai, của đấng tự nhiên, của bực nhứt thiết trí là sự bất khả tư ngh́, bất khả xưng, bất khả lượng, vô đẳng đẳng. sắc thọ, tưởng, hành, thức nhẫn đến nhứt thiết chủng trí, pháp tánh, pháp tướng đều cũng bất khả tư ngh́, bất khả xưng, bất khả lượng, vô đẳng đẳng. Trong đây, tâm và tâm đều bất khả đắc.
Lại nầy Tu Bồ Đề! V́ sắc bất khả đắc nhẫn đến nhứt thiết chủng trí bất khả đắc nên sắc nhẫn đến nhứt thiết chủng trí đều bất khả ngh́, bất khả xưng, bất khả lượng, vô đẳng đẳng.
Ngài Tu Bồ Đề thưa: "Bạch đức Thế Tôn! Do đâu mà v́ sắc bất khả đắc nên sắc bất khả tư ngh́, đến vô đẳng đẳng? Nhẫn đến do đâu mà v́ nhứt thiết chủng trí bất khả đắc nên nhứt thiết chủng trí bất khả tư ngh́ đến vô đẳng đẳng?”
Đức Phật bảo Ngài Tu Bồ Đề: “V́ không ai có thể lường được sắc nhẫn đến không ai có thể lường được nhứt thiết chủng trí nên sắc bất khả đắc, nhẫn đến nhứt thiết chủng trí bất khả đắc.
Tại sao vậy? Nầy Tu Bồ Đề! V́ sắc tướng bất khả tư ngh́ nên không ai lường được nhẫn đến v́ sắc tướng vô đẳng đẳng nên không ai lường được. V́ nhứt thiết chủng trí bất khả tư ngh́ nên không ai lường được nhẫn đến v́ nhứt thiết chủng trí vô đẳng đẳng nên không ai lường được.
Nầy Tu Bồ Đề! Ư của ông thế nào? Trong bất khả tư ngh́ đến trong vô đẳng đẳng chừng có thể được chăng? Sắc, thọ, tưởng, hành, thức đến nhứt thiết chủng trí chừng có thể được chăng?”
Bạch đức Thế Tôn! Không thể được!
Thế nên, nầy Tu Bồ Đề! tất cả pháp đều bất khả tư ngh́ nhẫn đến cũng đều vô đẳng đẳng.
Nầy Tu Bồ Đề! Phật pháp đây bất khả tư ngh́, bất khả xưng, bất khả lượng, vô đẳng đẳng. Đây gọi là Phật pháp bất khả tư ngh́ nhẫn đến gọi là vô đẳng đẳng.
Nầy Tu Bồ Đề! Phật pháp bất khả tư ngh́ v́ quá tư ngh́ vậy. Phật pháp bất xưng v́ quá xưng vậy. Phật pháp bất khả lượng v́ quá lượng vậy. Phật pháp vô đẳng đẳng v́ quá đẳng đẳng vậy.
Nầy Tu Bồ Đề! Do đây nên tất cả pháp bất khả tư ngh́ đến vô đẳng đẳng.
Nầy Tu Bồ Đề! Bất khả tư ngh́ là gọi nghĩa ấy bất khả tư ngh́, bất khả xưng là gọi nghĩa ấy bất khả xưng, bất khả lượng là gọi nghĩa ấy bất khả lượng, vô đẳng đẳng là gọi nghĩa ấy vô đẳng đẳng.
Nầy Tu Bồ Đề! Pháp của chư Phật đây bất khả tư ngh́ đến vô đẳng đẳng.
Bất khả tư ngh́ như hư không bất khả tư ngh́, bất khả xưng như hư không bất khả xưng, bất khả lượng như hư không bất khả lượng, vô đẳng đẳng như hư không vô đẳng đẳng.
Nầy Tu Bồ Đề! Đây gọi là Phật pháp bất khả tư ngh́ nhẫn đến vô đẳng đẳng.
Phật pháp vô lượng như vậy. Tất cả Trời, Người, A Tu La không ai có thể tính lường nghĩ bàn được”.
Lúc đức Phật nói phẩm Phật pháp bất khả tư ngh́, bất khả xưng, vô lượng , vô đẳng đẳng nầy, có năm trăm Tỳ Kheo và hai mươi Tỳ Kheo Ni v́ chẳng thọ tất cả pháp nên phiền năo hết, tâm được giải thoát, chứng A La Hán, sáu muôn Ưu Bà Tắc và ba muôn Ưu Bà Di xa ĺa trần cấu, được pháp nhăn thanh tịnh, hai mươi đại Bồ Tát được vô sanh pháp nhẫn, sẽ được thọ kư trong Hiền Kiếp nầy.
Hết quyển 16
  
|