|
Kinh Pháp Bảo Đàn Lược Giải
Lục Tổ Huệ Năng
Ḥa Thượng Tuyên Hóa Giảng Thuật
-o0o-
Phẩm Tọa Thiền Đệ Ngũ
Thiền, không nhất định giới hạn nơi im lặng tịnh tọa, mà là đi đứng nằm ngồi đều là thiền, cho nên nói "đi cũng thiền, ngồi cũng thiền, nói im động tĩnh thể an nhiên." Người biết dụng công, không chỉ giới hạn nơi tịnh tọa mới dụng công, mà bất cứ lúc nào, ở đâu cũng đều có thể dụng công.
Đại sư bảo đại chúng rằng: "Pháp môn tọa thiền nầy nguyên là chẳng chấp trước tâm, cũng chẳng chấp trước tịnh, cũng chẳng phải chẳng động. Nếu nói chấp tâm th́ tâm nguyên là giả. Biết rằng cái tâm như là huyễn, cho nên không có chỗ nào mà chấp được. Bằng nói chấp tịnh, th́ tánh người vốn tịnh. Chỉ bởi vọng niệm nên thể Chơn như mới bị lấp che. Nếu không có vọng tưởng, th́ tánh tự nhiên thanh tịnh. Khởi tâm chấp tịnh, th́ sanh ra cái vọng về chỗ tịnh. Cái vọng không có chỗ nơi, chấp ấy là vọng. Cái tịnh không có h́nh tướng, bởi lập ra tướng tịnh mới gọi là công phu. Sự thấy hiểu ấy làm ngăn trở Bổn tánh của ḿnh, và cái tịnh trở lại trói buộc ḿnh vậy.
Giảng:
Đại sư khai thị đại chúng:
Tọa thiền vốn không chấp nơi tâm, cũng không chấp thanh tịnh. Tại sao vậy? Nếu chấp tâm, th́ có hai cái tâm. Nếu chấp tịnh, th́ có hai cái tịnh. Cũng không nói tôi ngồi hoài không động. Nếu các ông chấp nơi tâm, th́ có hai cái tâm, đó thành ra vọng tâm, cần phải biết tâm vốn huyễn hóa không thực, không phải chân tâm, cho nên các ông không nên chấp vào nó.
Tự tánh của người vốn thanh tịnh, vốn đă là thanh tịnh, th́ tại sao các ông lại phải chấp vào tịnh? Nếu chấp vào tịnh, th́ có hai loại thanh tịnh, tức có chân có vọng. V́ có vọng niệm, cho nên Chân như bị vọng niệm che đậy. Nếu các ông không có vọng tưởng th́ trở về diện mục bổn lai thanh tịnh. Nếu các ông sanh tâm chấp vào cảnh, trên bổn lai thanh tịnh mà làm việc "đầu thượng an đầu," lại sanh một cái tịnh, đó chính là cái vọng, không phải là bổn thể thanh tịnh. Nhưng cái vọng này vốn không có một chỗ nào, nếu ông chấp vào vọng hoặc tịnh đó là điều sai lầm. Đó chính là đầu thượng an đầu, gắn thêm cái đầu trên đầu nữa.
Sao gọi là thanh tịnh? Thanh tịnh vốn không h́nh không tướng, mà các ông lại lập ra một cái h́nh tướng thanh tịnh, quán tịnh và chấp vào tịnh, nói đây là công phu. Có kiến giải như thế, liền chướng ngại bản tánh của ḿnh, mà bị tịnh trói buộc. V́ các ông đă chấp vào tịnh, đây cũng là một loại chấp trước.
Chư Thiện tri thức! Tu hành mà chẳng vọng động, nghĩa là lúc thấy cả thảy mọi người mà chẳng thấy các điều phải quấy lành dữ, tội lỗi của người, tức là tánh ḿnh chẳng động.
Chư Thiện tri thức! Người mê muội, thân tuy chẳng động, mà khi mở miệng ra, th́ nói chỗ phải quấy, hay dở, tốt xấu của người, v́ thế mà trái nghịch với Đạo. Bằng chấp tâm chấp tịnh, tức là làm ngăn lấp cái Đạo vậy.
Giảng:
Quư vị tu bất động à? Vậy cái ǵ bất động? Bất động không phải là bảo quư vị ngồi đó không động, mà ở trong động tu bất động, ở trong những việc xảy ra thường ngày mà tâm không động. Lúc nh́n thấy mọi người, không thấy cái tốt cái xấu, cái đúng cái sai của người, không phân biệt thiện ác của người, không t́m lỗi lầm của người, đó mới là tự tánh chân chánh bất động.
Người mê tuy thân không động, nhưng vừa mở miệng là tùy tiện nói cái đúng cái sai, cái hay cái dở, cái tốt cái xấu của người, hành vi này trái ngược với đạo. Quư vị vẫn c̣n chấp tâm chấp tịnh, đó chính là pháp chướng ngại.
Sư bảo chúng rằng: "Chư Thiện tri thức! Sao gọi là tọa thiền? Trong pháp môn nầy không có chỗ nào ngăn, không có sự ǵ cản. Ngoài đối với tất cả các điều lành dữ các cảnh giới, mà tâm chẳng khởi vọng niệm, gọi là tọa. Trong thấy tánh ḿnh chẳng động, gọi là thiền."
Giảng:
Sao gọi là tọa thiền? Trong pháp môn này, không có chỗ chướng ngại, đối với những cảnh giới đẹp xấu bên ngoài, tâm niệm đều không bị nó giao động, gọi là tọa, không nhất thiết phải ngồi một chỗ ở đó, mới gọi là tọa. Quư vị có thể bên trong nh́n thấy tự tánh mà không giao động, đó gọi là thiền.
Chư Thiện tri thức! sao gọi là thiền định? ngoài ĺa tướng là thiền, trong không tán loạn là định. Nếu ngoài dính tướng, th́ trong tâm tán loạn. Bằng ngoài ĺa tướng, th́ trong tâm không tán loạn. Bổn tánh vốn tự định, chỉ v́ thấy cảnh rồi nghĩ cảnh, nên mới tán loạn. Nếu thấy các cảnh giới mà tâm chẳng tán loạn, thế mới là thiệt định.
Giảng:
Cái ǵ gọi là thiền định? Tức ngoài không chấp trước mọi tướng, trong tâm không vọng tưởng, không khởi tạp niệm, đó chính là định. Nếu bên ngoài chấp tướng, th́ bên trong không c̣n định nữa. Nếu ngoài không chấp vào tướng, tâm sẽ không loạn. Bổn lai giác tánh viên minh của chính ḿnh th́ tự nhiên thanh tịnh, tự ḿnh sẽ sanh định, nhưng bởi v́ quư vị thấy cảnh giới th́ chấp vào cảnh giới, nhớ tưởng lại cảnh giới, cho nên tâm loạn. Nếu quư vị có thể ngoài nh́n thấy tất cả cảnh giới mà trong tâm không loạn, đó chính là định chân chánh.
Chư Thiện tri thức! Ngoài ĺa tướng tức là thiền, trong không tán loạn tức là định. Ngoài thiền trong định, ấy là thiền định. Kinh Bồ Tát Giới nói: ‘Bổn tánh của ḿnh vốn tự thanh tịnh.’
Chư Thiện tri thức! Trong niệm niệm tự ḿnh thấy Bổn tánh thanh tịnh, tự ḿnh tu, tự ḿnh hành, tự ḿnh thành Phật đạo."
Giảng:
Ngoài rời tất cả tướng, đó gọi là thiền; trong tâm không loạn, đó chính là định. Ngoài có thiền, trong có định, đó mới là thiền định chân chánh. Kinh Duy Ma Cật nói: "Lập tức hoát nhiên quán triệt, hiểu rơ bổn tâm của ḿnh." Kinh Phạm Vơng nói: "Tự tánh bổn lai của chúng ta vốn tự thanh tịnh."
Quư vị Thiện tri thức! Trong mỗi niệm, tự thấy được bổn tánh thanh tịnh. Cho nên tự ḿnh tu, tự ḿnh hành, tự nhiên liền có thể thành tựu Phật đạo.
o0o
|
