Trang Chủ ��� ��� Hình ảnh�� ������ Kinh đi�̉n�� � ��� Th�̀n Chú �������� Li�n lạc �

KINH NH�N QUẢ TRONG ĐỜI QU� KHỨ V� HIỆN TẠI H�n dịch: Đời Tống, Tam tạng ph�p sư Cầu-na-bạt-đ�-la, người Thi�n tr�c Việt dịch: Linh-Sơn Ph�p Bảo Đại Tạng Kinh Quyển 2 Năm Th�i tử l�n mười tuổi, trong họ Th�ch c� năm trăm đồng tử c�ng tuổi với Ng�i. Th�i tử lại c� những người em như Đề-b�-đạt-đa, Nan-đ�, T�n-đ�-la Nan-đ�... Trong số ấy c� người c� ba mươi tướng tốt, người c� ba mươi mốt tướng, cũng c� người đủ ba mươi hai tướng nhưng kh�ng hiển lộ r�; c� người giỏi nhiều m�n, c� người sức lực mạnh mẽ v� c�ng. Đề-b�-đạt-đa nghe Th�i tử c�c m�n đều giỏi, danh tiếng lừng lẫy khắp nơi n�n b�n với năm trăm vị đồng tử: -Th�i tử tuy th�ng minh tr� tuệ, biết nhiều s�ch vở, biện luận giỏi nhưng sức mạnh chưa chắc bằng ch�ng ta. Ta muốn thi sức mạnh với Th�i tử. L�c bấy giờ vua Bạch Tịnh cho người đi t�m những vị thầy dạy bắn cung giỏi trong nước đến truyền nghề cho Th�i tử. Một h�m vị thầy dạy Th�i tử bắn cung, Đề-b�-đạt-đa c�ng năm trăm đồng tử cũng đi theo đến hậu vi�n của ho�ng cung để tập luyện, đ�ch bắn l� những chiếc trống bằng sắt. Vị thầy trao cho Th�i tử một c�i cung nhỏ, Th�i tử mỉm cười hỏi: -Thầy trao vật n�y cho con để l�m g�? Vị Xạ sư đ�p: -Ta muốn Th�i tử bắn tr�ng c�i trống sắt đ�. Th�i tử cho rằng cung ấy yếu lắm, y�u cầu bảy c�i cung như thế, vị thầy liền trao cho Th�i tử. Th�i tử cầm cả bảy c�nh cung bắn một mũi t�n m� xuy�n qua bảy chiếc trống sắt. Khi ấy vị Xạ sư liền đến t�u l�n vua. -T�u đại vương, Th�i tử đ� tự biết thuật bắn cung, chỉ bắn một mũi t�n xuy�n bảy chiếc trống sắt. Trong c�i Di�m-ph�-đề n�y kh�ng ai hơn được Th�i tử. Vậy sao bệ hạ c�n truyền cho thần l�m thầy của Th�i tử? Vua nghe thế rất mừng, thầm nghĩ: "Con ta rất th�ng tuệ, mọi m�n học thuật s�ch vở, biện luận, to�n số đều giỏi, th� mọi người đều biết nhưng việc Th�i tử giỏi bắn cung th� �t người biết". Nh� vua lập tức truyền lệnh bố tr� c�c trống sắt, tổ chức thi t�i cho Th�i tử v� nh�m năm trăm người của Đề-b�-đạt-đa. Vua cũng th�ng b�o cho d�n ch�ng biết bảy ng�y sau Th�i tử v� Đề-b�-đạt-đa sẽ thi v� nghệ ở hậu vi�n, ai l� người giỏi v� nghệ đều c� thể đến thi. Đến ng�y thứ bảy, Đề-b�-đạt-đa c�ng s�u vạn người trong th�n quyến ra khỏi th�nh đầu ti�n. Bỗng c� một con voi to đứng chặn ở cổng th�nh, qu�n l�nh kh�ng ai d�m đi tới. Đề-b�-đạt-đa thấy thế hỏi: -V� sao đứng lại kh�ng tiến tới? Qu�n thưa v� c� con voi lớn chặn ở cổng th�nh. Đề-b�-đạt-đa nghe xong liền một m�nh tiến tới gần con voi, d�ng tay đấm mạnh v�o đầu voi, con voi quỵ ng� xuống đất chết ngay. Khi đ� qu�n l�nh mới lần lượt đi qua. Đến khi Nan-đ� v� quyến thuộc đi ra th�nh, qu�n l�nh cũng lần lượt đi qua một b�n, Nan-đ� hỏi tại sao mọi người đi chậm thế, c� người thưa: -Đề-b�-đạt-đa d�ng tay đắm chết voi, x�c nằm ngay cổng th�nh, mọi người phải tr�nh sang một b�n n�n kh�ng đi nhanh được. Nan-đ� nghe thế liền một m�nh đi đến đ� d�ng ng�n ch�n hất x�c voi qua một b�n lề đường để mọi người đi qua. L�c đ� nhiều người xung quanh đều tụ tập lại để xem. Đến lượt Th�i tử c�ng mười vạn quyến thuộc muốn ra khỏi th�nh, nhưng thấy mọi người đang tụ tập đ�ng đảo, hỏi ra mới biết Đề-b�-dạt-đa d�ng tay đắm chết voi để x�c ở cổng th�nh, Nan-đ� d�ng ng�n ch�n hất x�c voi sang b�n lề do vậy mọi người v�y quanh để xem. Khi ấy Th�i tử nghĩ đ� đến l�c thị hiện thần lực n�n liền đến n�ng x�c voi n�m ra ngo�i th�nh rồi lại đưa tay đỡ m� kh�ng l�m cho voi bị tổn thương. Con voi bỗng sống lại, mạnh khỏe như trước, kh�ng hề bị đau đớn, khổ n�o. D�n ch�ng thấy thế khen l� việc chưa từng c�. Đức vua khi nghe việc ấy cũng cho l� v� c�ng lạ thường. Khi Th�i tử, Đề-b�-đạt-đa, Nan-đ� c�ng d�n chung đến nơi hậu vi�n đ� được sắp đặt trang nghi�m, b�y sẵn c�c loại trống bằng v�ng, bạc, đồng, đ�, sắt... mỗi loại đều c� bảy chiếc. Đề-b�-đạt-đa bắn trước xuy�n thủng ba chiếc trống bằng v�ng, Nan-đ� bắn thứ hai cũng bắn xuy�n ba chiếc trống, d�n ch�ng ai cũng khen ngợi. L�c ấy c�c quan thưa với Th�i tử: -Đề-b�-đạt-đa v� Nan-đ� đ� bắn xong, nay đến lượt Th�i tử. Xin Th�i tử h�y bắn những chiếc trống kia. C�c vị ấy thưa đến ba lần như thế. Th�i tử bảo: -Nếu muốn bắn những chiếc trống ấy th� c�nh cung n�y yếu lắm, h�y t�m cho Ta c�nh cung n�o cứng hơn. C�c quan thưa: -Ti�n vương c� một chiếc cung rất tốt, hiện ở trong kho, c� thể đem đến cho Th�i tử. Khi cung được đưa đến, Th�i tử cầm l�n, bắn một mũi t�n xuy�n qua tất cả trống v� cắm xuống ao l�m nước trong ao bắn vọt l�n, mũi t�n c�n xuy�n suốt đến n�i Thiết vi. L�c ấy Đề-b�-đạt-đa v� Nan-đ� đ�a giỡn vật nhau, nhưng cả hai đều ngang sức n�n kh�ng người n�o thắng được. Th�i tử bước tới d�ng tay nắm chặt cả hai em vật ng� xuống đất nhưng do l�ng từ bi n�n cả hai người đều kh�ng hề bị đau đớn. D�n ch�ng thấy Th�i tử c� sức mạnh như vậy n�n đồng thanh h� to: -Th�i tử con vua Bạch Tịnh kh�ng những tr� tuệ vượt hơn tất cả người m� sức mạnh cũng kh�ng ai s�nh bằng. Kh�ng ai kh�ng th�n phục, c�ng cung k�nh Th�i tử hơn. L�c bấy giờ vua Bạch Tịnh truyền gọi c�c quan đến để c�ng b�n luận, vua n�i: -Nay Th�i tử đ� lớn, đ� c� đầy đủ tr� tuệ v� sức lực. Nay trẫm cần phải lấy d�ng nước bốn biển để l�m lễ Qu�n đảnh cho Th�i tử. N�i rồi vua liền truyền lệnh cho tất cả c�c tiểu vương đến ng�y t�m th�ng hai h�y tụ họp về cung để dự lễ Qu�n đảnh của Th�i tử. Đến ng�y ấy, Quốc vương c�c nước kh�c v� c�c đạo sĩ B�-la-m�n đều tụ hội đ�ng đảo. Ho�ng cung l�c bấy giờ được trang ho�ng rực rỡ, treo dựng phướn, lọng, đốt hương, rải hoa, cử chu�ng trống, tấu c�c kh�c nhạc hay, d�ng b�nh thất bảo đựng nước bốn biển. C�c Ti�n nh�n, mỗi vị đều đội b�nh nước trao cho c�c đạo sĩ B�-la-m�n, c�c vị B�-la-m�n chuyền b�nh nước trong ch�ng rồi trao cho c�c vị đại thần; c�c quan đều đội b�nh nước trao cho nh� vua. Khi ấy nh� vua rưới nước l�n đầu v� trao ấn thất bảo cho Th�i tử, kế đ� truyền đ�nh trống lớn, xướng lớn: -Nay lập T�t-b� Tất-đạt l�m Th�i tử. Nơi kh�ng trung l�c đ� t�m bộ ch�ng Trời, rồng... đều tấu nhạc đồng thanh ca ngợi: -L�nh thay! Đ�ng v�o l�c Bồ-t�t l�n ng�i Th�i tử, tại th�nh Ca-tỳ-la, t�m vị vua của nước kh�c cũng lập Th�i tử. Một h�m, Th�i tử xin vua cha ra ngo�i th�nh du ngoạn. Đức vua bằng l�ng, c�ng Th�i tử v� quần thần lần lượt ra th�nh đến thăm khu đất canh t�c của ho�ng gia. Đi tới cội c�y Di�m-ph�, Th�i tử dừng lại đứng xem n�ng phu c�y ruộng. Bấy giờ vị Thi�n tử ở c�i trời Tịnh cư h�a th�n th�nh tr�ng đất bị những con chim s� theo lu�ng c�y mổ ăn. Th�i tử thấy cảnh ấy, khởi niệm Từ bi thương x�t: "Ch�ng sinh thật đ�ng thương, lo�i n�y ăn thịt lo�i kia". Rồi Th�i tử ch�m trong suy nghĩ: "L�m thế n�o để xa rời c�i �i dục". T�m Th�i tử định tĩnh đi v�o Tứ thiền. �nh dương quang chuyển dời, nhưng c�y Di�m-ph� vội uốn c�nh phủ l� che m�t cho Th�i tử kh�ng rời. L�c đ� nh� vua kh�ng thấy Th�i tử liền t�m kiếm khắp nơi, hỏi c�c quan, một vị thần thưa với nh� vua: Th�i tử đang ngồi dưới b�ng c�y Di�m-ph�, vua liền c�ng c�c quan đến đ�. Chưa đến nơi, từ xa, đức vua đ� thấy Th�i tử ngồi nhập định dưới b�ng c�y, tuy trời chiều nhưng b�ng c�y kh�ng di chuyển, vẫn che cho Th�i tử l�m nh� vua v� c�ng kinh ngạc. Vua cha bước đến cầm tay Th�i tử hỏi: -Sao con lại ngồi nơi đ�y? Th�i tử đ�p: -Con xem thấy c�c lo�i ch�ng sinh ăn thịt nhau, thật l� đ�ng thương. Vua nghe lời ấy, trong l�ng lo sợ Th�i tử xuất gia, liền nghĩ tới việc phải cưới vợ cho Th�i tử để Th�i tử vui m� qu�n nghĩ ngợi. Nh� vua truyền bảo con trở về cung, nhưng Th�i tử lại tỏ � mu�n ở lại. Vua li�n tưởng đến lời ti�n A-tư-đ� n�n rơi nước mắt, khuy�n Th�i tử n�n về. Thấy vua cha c� vẻ buồn b�, Th�i tử thuận theo cha trở về. Nh� vua lu�n nghĩ đến việc Th�i tử sẽ xuất gia n�n truyền tăng th�m số kỹ nữ để l�m vui l�ng Th�i tử. Năm Th�i tử mười bảy tuổi, vua triệu tập c�c quan để b�n việc h�n nh�n của Th�i tử. C�c quan t�u c� một người B�-la-m�n họ Th�ch t�n l� Ma-ha-na-ma sinh được người con g�i l� Da-du-đ�-la dung nhan xinh đẹp, t�nh nết đoan trang, lại th�ng minh, tr� tuệ, t�i đức hơn người, rất xứng đ�i với Th�i tử. Vua nghe xong bảo nếu thế th� n�n cưới cho Th�i tử. Vua liền v�o nội cung cho gọi một cung nh�n lanh lợi th�ng minh đến nh� trưởng giả Ma-ha-na-ma để xem x�t dung mạo v� đức hạnh của n�ng ấy. Vị cung nữ theo lệnh đến nh� vị trưởng giả trong bảy ng�y quan s�t kỹ n�ng Da-du-đ�-la rồi về t�u với vua: -Thần xem n�ng ấy dung mạo xinh đẹp, nết na đoan trang, đi đứng uy nghi, thật �t c� ai bằng! Vua nghe thế rất mừng, lập tức sai người đến n�i với trưởng giả Ma-ha-na-ma: -Nay Th�i tử đ� trưởng th�nh, nh� vua muốn cưới vợ cho Ng�i. Đức vua nghe c�c quan trong triều đều khen ngợi con g�i của �ng, nh� vua rất vừa � n�n sai t�i đến đ�y để b�n việc h�n sự. Ma-ha-na-ma đ�p: -Xin tu�n sắc chỉ của đức vua. Vua liền sai c�c quan chọn ng�y l�nh rồi truyền đưa một vạn cỗ xe đến để rước d�u. Khi rước Da-du-đ�-la về cung, nh� vua cho tổ chức đầy đủ c�c nghi thức h�n sự v� cũng cho tăng th�m kỹ nữ ng�y đ�m ca m�a l�m vui l�ng Th�i tử. Th�i tử tuy c�ng vợ đi, đứng, nằm, ngồi kh�ng rời, nhưng ho�n to�n kh�ng vướng � t�nh thế tục, đ�m n�o Th�i tử cũng chỉ tu tập thiền qu�n. Vua thường d� hỏi c�c thể nữ về đời sống vợ chồng của Th�i tử. C�c thể nữ đều t�u: -Kh�ng thấy Th�i tử c� cử chỉ g� tỏ ra l� đạo vợ chồng. Vua nghe thế lại c�ng sầu n�o, vội truyền c�c cung nữ b�y th�m nhiều th� vui hơn nữa cho Th�i tử. Trải qua một thời gian, Th�i tử vẫn tuyệt nhi�n kh�ng gần gũi vợ n�n nh� vua c� � nghi ngờ, lo Th�i tử kh�ng c� khả năng nam nhi. Một h�m, Th�i tử nghe c�c thể nữ ca vịnh phong cảnh xinh tươi của khu vườn rừng với nhiều c�y cối, hoa l� sum su�, suối khe trong m�t n�n muốn ra th�nh, đến đ� thưởng ngoạn, liền sai thể nữ t�u vua l� Ng�i ở trong cung cấm đ� l�u, nay muốn được ra th�nh du ngoạn. Vua nghe t�u trong l�ng rất vui mừng nhưng rồi lại nghĩ: "Th�i tử ở trong cung, kh�ng vui th�ch với đời sống vợ chồng n�n mới xin ra ngo�i du ngoạn m� th�i!". Vua truyền lệnh cho c�c quan dọn dẹp đường phố, sửa sang hoa vi�n thật sạch đẹp. Khi Th�i tử đến lễ vua cha xin ph�p đi du ngoạn, vua liền sai một vị cựu thần th�ng minh, giỏi t�i biện luận theo hầu Th�i tử. Th�i tử c�ng c�c quan t�y t�ng ra khỏi cửa th�nh ph�a Đ�ng. D�n ch�ng trong nước nghe Th�i tử ra th�nh du ngoạn n�n tụ hội đứng xem dầy đặc như thể m�y trời. L�c ấy vị Thi�n tử c�i trời Tịnh cư h�a th�n th�nh một cụ gi� t�c bạc, lưng kh�m chống gậy l� bước đi, Th�i tử thấy thế liền hỏi người hầu: -Đ� l� người g� vậy? Người hầu thưa: -Đ� l� một người gi�. Th�i tử liền hỏi: -Sao gọi l� gi�? Người hầu thưa: -Người ấy trước đ�y từng l� một đứa trẻ lớn dần l�n theo năm th�ng, đến nay th�n thể đ� gi� cỗi, sắc h�nh suy nhược, t�n phai, ăn uống thật kh� khăn, sức lực đ� yếu n�n đứng ngồi cũng rất kh� khăn, kh�ng c�n sống bao l�u nữa n�n gọi l� gi�. Th�i tử lại hỏi: -Chỉ c� một m�nh �ng ta như thế hay tất cả mọi người đếu như vậy? Thưa: -Tất cả mọi người đều sẽ phải như thế cả. Th�i tử nghe trả lời như vậy, l�ng buồn rầu suy nghĩ: "Ng�y th�ng qua mau, gi� đến nhanh như chớp; thế th� th�n n�y đ�u c� g� chắc chắn. Ta tuy gi�u sang cũng đ�u thể n�o tho�t được, sao người đời vẫn kh�ng lo sợ?" Từ trước tới nay, Th�i tử vốn kh�ng ham th�ch cuộc sống ph�m tục, nay nghe điều ấy lại c�ng nh�m ch�n, muốn l�a xa c�i đời, liền cho quay xe về cung m� trong l�ng buồn lo, kh�ng vui. Vua nghe biết việc ấy c�ng lo sợ Th�i tử xuất gia n�n truyền lệnh cho c�c cung nữ tăng th�m những tr� ca m�a để l�m khu�y l�ng Th�i tử. Một thời gian sau, Th�i tử lại xin ra ngo�i du ngoạn. Vua nghe t�u trong l�ng lo �u, thầm nghĩ: "Lần trước dạo chơi, Th�i tử đ� gặp một người gi� n�n trong l�ng buồn b�, kh�ng vui, sao nay lại xin đi dạo nữa?" Nhưng v� thương con n�n vua kh�ng nỡ từ chối, liền triệu tập c�c quan đến truyền lệnh: -Lần trước Th�i tử rời cửa th�nh ph�a Đ�ng đi dạo đ� gặp một người gi� n�n trở về cung l�ng buồn bực. Nay Th�i tử lại muốn dạo chơi nữa, trẫm kh�ng thể kh�ng bằng l�ng. C�c khanh c� � g� h�y t�u cho trẫm r�. C�c quan t�u xin ra lệnh cho c�c quan địa phương chuẩn bị thật chu đ�o, trang nghi�m, sửa sang, dọn sạch đường s�, treo cờ, rải hoa, đốt hương v� kh�ng cho bất cứ thứ g� dơ uế, kh�ng sạch v� người gi� cả hay bệnh hoạn n�o lảng vảng tr�n đường. Ở ph�a Nam ngo�i th�nh Ca-tỳ-la l�c ấy c� một khu vườn, c�y cối xanh tươi đang ra hoa, kết tr�i; lại c� ao tắm v� lầu ngoạn cảnh, khung cảnh v� c�ng trang nh�, xinh đẹp kh�ng đ�u bằng. Vua truyền hỏi c�c vị đại thần: -Phong cảnh của khu vườn ở ngo�i th�nh c� g� đặc biệt? C�c quan đ�p: -To�n cảnh quan của khu vườn đ� rất đẹp như khu vườn Hoan hỷ của Đế Th�ch. Vua truyền c�c quan h�y đưa Th�i tử ra cửa th�nh ph�a Nam. Khi Th�i tử v� quan qu�n theo hầu vừa ra khỏi th�nh, vị trời Tịnh cư lại h�a th�n th�nh một người bệnh, th�n thể xấu x�, chỉ c�n da bọc xương, bụng trướng to, hơi thở kh� kh�, sắc mặt nhợt nhạt xanh xao, kh�ng thể tự đi được n�n c� hai người d�u đỡ đứng ở b�n đường. Th�i tử nh�n thấy liền hỏi: -Đ� l� người g�? Người hầu trả lời: -Đ� l� một người bệnh. Th�i tử lại hỏi: -Sao gọi l� bệnh? T�u: -Thường th� bệnh đều bởi l�ng tham m� ra, ăn uống kh�ng điều độ, bốn đại kh�ng qu�n b�nh n�n sinh ra bệnh, th�n thể đau nhức, kh� lực yếu đuối, ăn uống kh� khăn, ngủ nghỉ kh�ng y�n, d� c� ch�n tay nhưng kh�ng thể tự l�m g� được, đi đứng ngồi nằm đều phải nhờ người kh�c gi�p. Nghe thế Th�i tử buồn b� hỏi: -Chỉ c� người ấy bệnh hay ai cũng mắc bệnh? Thưa: -Tất cả mọi người, kh�ng ph�n sang h�n đều c� thể mắc bệnh. Th�i tử nghe thế liền suy nghĩ: "Như vậy nỗi khổ v� bệnh tật kh�ng chừa một ai, thế m� sao người đời lại cứ ham vui kh�ng sợ". Nghĩ xong, Th�i tử trong l�ng c�ng lo sợ, th�n t�m r�ng động như thủy triều d�ng l�n khi trăng tr�n. Th�i tử n�i với người hầu cận: -Th�n n�y như vậy ch�nh l� nơi tụ họp của c�c nỗi khổ. Người đời ngu si kh�ng biết, cứ m�i vui say hoan lạc. H�y quay về. Ta l�m sao c�n t�m tr� để dạo chơi, ngoạn cảnh vườn hoa nữa". Đo�n xa gi� đưa Th�i tử hồi cung, về đến cung Th�i tử lu�n suy nghĩ, �u sầu. Vua hỏi những người t�y t�ng: -H�m nay Th�i tử ra th�nh dạo chơi c� vui kh�ng? Người hầu thưa: -Vừa ra khỏi cửa th�nh ph�a Nam, Th�i tử gặp một người bệnh n�n l�ng Ng�i kh�ng vui, truyền lệnh lập tức quay xe về. Vua nghe t�u lại c�ng lo sợ Th�i tử xuất gia, lập tức truyền gọi c�c quan đến quở tr�ch: -Lần trước Th�i tử ra cửa th�nh ph�a Đ�ng đ� gặp một người gi� n�n trong l�ng sầu n�o, kh�ng vui. Ta đ� ra lệnh cho c�c khanh dọn dẹp đường s�, kh�ng cho những người gi� bệnh đến gần, sao lại c� người bệnh ở đ� để Th�i tử tr�ng thấy? C�c quan t�u: -Ch�ng thần v�ng lệnh đại vương, đ� c�ng c�c quan địa phương chuẩn bị rất kỹ, lu�n phi�n thay nhau kiểm tra, kh�ng để cho bất cứ người gi�, bệnh hay hiện tượng dơ, xấu, kh�ng đẹp mắt ở hai b�n đường nhưng kh�ng biết người bệnh kia bỗng từ đ�u xuất hiện. Đ� chẳng phải l� tội của ch�ng thần. Xin đại vương minh gi�m. Vua hỏi c�c qu�n hầu nhưng họ đều kh�ng biết người bệnh đ� từ đ�u đến. Khi ấy nh� vua c�ng l�c c�ng lo sợ Th�i tử xuất gia n�n truyền cho c�c cung nữ b�y nhiều tr� vui cho Th�i tử vơi sầu, cố � r�ng buộc Th�i tử ch�m đắm trong kho�i lạc năm dục. L�c đ� c� một người B�-la-m�n t�n Ưu-đ�-di l� người rất th�ng tuệ, giỏi biện luận. Vua cho triệu người ấy v�o cung bảo: -Th�i tử hiện nay kh�ng vui th�ch cuộc sống thọ hưởng năm dục ở đời. Trẫm chỉ sợ kh�ng bao l�u, Th�i tử sẽ xuất gia, học đạo. Khanh h�y kết th�n để khuy�n Th�i tử kh�ng n�n xuất gia. Ưu-đ�-di t�u: -Th�i tử th�ng minh học rộng, biện t�i kh�ng ai bằng. Thần chưa thấy ai c� thể s�nh ngang với Th�i tử, l�m thế n�o thần c� thể thuyết phục Th�i tử được? Điều ấy chẳng kh�c g� d�ng sợi chỉ m� lật đổ n�i Tu-di. Thần cũng như thế, quyết kh�ng thể lay chuyển được � ch� của Th�i tử. Nay đại vương đ� truyền lệnh cho thần kết bạn th�n với Th�i tử thật đ�ng l� điều đang ao ước bấy l�u nay của thần. Từ đ� Ưu-đ�-di lu�n theo gần Th�i tử cả khi đi đứng nằm ngồi. C�n nh� vua th� truyền tuyển những cung nữ c� nhan sắc xinh đẹp, lại th�ng minh, giỏi ca m�a, c� sức m� hoặc l�ng người, trang điểm thật lộng lẫy để theo hầu Th�i tử. Đến một ng�y kia Th�i tử lại xin vua cha ra ngo�i du ngoạn, vua suy nghĩ: "Nay c� ưu-đ�-di l�m bạn, nếu Th�i tử c� đi dạo chơi chắc l� kh�c trước, kh�ng sợ Th�i tử sinh t�m ch�n c�i đời, muốn xuất gia". Nghĩ thế n�n vua bằng l�ng, v� lại triệu tập c�c quan đến ra lệnh: -Nay Th�i tử lại muốn ra ngo�i th�nh du ngoạn, ta kh�ng nỡ kh�ng cho. Hai lần trước, Th�i tử ra cửa th�nh ph�a Đ�ng v� ph�a Nam đều gặp người gi�, người bệnh n�n buồn rầu quay xe về. Nay cho đi cửa th�nh ph�a T�y trẫm lại sợ gặp c� điều g� kh�ng vui, nhưng c� ưu-đ�-di l�m bạn th�n, hy vọng kh�c trước. C�c khanh h�y cho sửa sang đường s�, c�c khu l�m vi�n, đ�i qu�n thật trang nghi�m; chuẩn bị sắp xếp phan lọng, hương hoa nhiều hơn lần trước v� tuyệt đối kh�ng cho những người gi� cả, bệnh tật đi tr�n đường. Vua lại cho đo�n kỹ nữ xinh đẹp đến vườn hoa trước v� lại bảo Ưu-đ�-di: -Nếu dọc đường c� những g� kh�ng vui th� ngươi phải cố biện luận sao cho Th�i tử kh�ng ưu sầu nữa. Vua lại truyền dặn c�c quan đi theo phải lu�n xem chừng, hễ thấy người gi� xấu x� lập tức xua đuổi đi nơi kh�c ngay. Khi ấy Th�i tử v� ưu-đ�-di c�ng c�c quan hầu đốt hương, tung hoa, tấu nhạc ra khỏi cửa th�nh ph�a T�y. Bấy giờ vị trời Tịnh cư suy nghĩ: "Hai lần trước ta h�a th�n th�nh người gi�, người bệnh ai cũng tr�ng thấy, n�n vua Bạch Tịnh giận dữ quở tr�ch c�c quan. Nay ta h�a ra người chết sao cho chỉ một m�nh Th�i tử v� ưu-đ�-di thấy th�i để c�c quan khỏi bị quở tr�ch xử tội". Nghĩ rồi, trời Tịnh cư liền h�a th�nh x�c người chết c� bốn người đẩy xe, tr�n x�c c� thắp hương rải hoa, c� người nh� gi� trẻ kh�c l�c tiễn đưa. L�c Th�i tử tr�ng thấy cảnh ấy liền hỏi Ưu-đ�-di: -Đ� l� vật g� m� c� hương hoa rải tr�n, lại c� người kh�c l�c đưa tiễn? Ưu-đ�-di v� c� lệnh vua n�n im lặng kh�ng trả lời. Th�i tử hỏi đến ba lần, vị trời Tịnh cư d�ng thần lực l�m cho ưu-đ�-di tự nhi�n thốt l�n: -Đ� l� người chết. Th�i tử lại hỏi: -Sao gọi l� chết? Ưu-đ�-di thưa: -Chết tức l� th�n x�c kh�ng c�n, sức lực, thần thức rời khỏi th�n thể, c�c căn ngưng hoạt động, kh�ng c�n biết g� nữa. Người đ� khi c�n sống ở đời, tham luyến năm dục, khổ sở l�m lụng, chỉ biết lo chứa giữ tiền của m� kh�ng hay khi v� thường đến phải chết đi, trong ph�t chốc rời bỏ tất cả, lại l�m cho cha mẹ b� con th�n thuộc buồn khổ. Con người khi chết rồi th� giống như c�y cỏ, �n t�nh tốt xấu kh�ng c�n d�nh l�u nữa. Quả thật chết thật l� đ�ng buồn. Th�i tử giật m�nh hỏi Ưu-đ�-di: -Chỉ c� người ấy chết hay tất cả mọi người đều phải chết? Thưa: -Tất cả sinh vật tr�n thế gian n�y đều phải như thế cả. Dẫu sang gi�u hay ngh�o h�n đều kh�ng ai tr�nh khỏi. Th�i tử vốn l� người trầm tĩnh nhưng nghe xong cũng cảm thấy bất an liền n�i nhỏ với Ưu-đ�-di: -Thế gian lại c�n c� nỗi khổ l� c�i chết, vậy sao mọi người sống trong nỗi khổ đ� vẫn cứ bu�ng lung, l�ng như gỗ đ�, kh�ng biết sợ h�i. N�i xong liền bảo đ�nh xe quay về, người đ�nh xe thưa: -Hai lần trước đi chơi nữa chừng quay về n�n khiến đức vua rất giận dữ quở tr�ch, nay ch�ng t�i đ�u d�m quay về. Khi ấy Ưu-đ�-di n�i với người đ�nh xe: -Nếu ngươi kh�ng d�m quay về th� cứ đ�nh xe đi đến vườn hoa. Khi Th�i tử v� đo�n người đến nơi, trong vườn đ� được sắp xếp, chuẩn bị trang nghi�m hương, hoa, lọng, lại c� tấu nhạc. C�c n�ng kỹ nữ xinh đẹp như thể nữ ở c�i trời đến trước Th�i tử dập d�u ca m�a để l�m rung động l�ng Th�i tử nhưng l�ng Th�i tử vẫn thản nhi�n kh�ng động. Th�i tử truyền lệnh cho c�c thị vệ đứng ngo�i, một m�nh đi đến ngồi thẳng lưng suy nghĩ dưới b�ng m�t một cội c�y trong vườn. Th�i tử nhớ lần trước dưới b�ng c�y Di�m-ph�, Ng�i đ� từng nhập định l�a xa c�c dục tưởng đạt đến c�i Tứ thiền. L�c ấy Ưu-đ�-di đến trước Th�i tử thưa: -Vua đ� truyền lệnh cho t�i l�m bạn với Th�i tử, kh�ng được xa rời l� để khuy�n giải Th�i tử. Ph�m l�m bạn c� ba điều: một l� thấy bạn sai tr�i phải khuy�n ngăn, hai l� thấy bạn c� điều tốt th� vui mừng theo bạn, ba l� gặp nguy hiểm kh�ng bỏ nhau. Nay t�i xin tỏ lời th�nh thực mong Th�i tử đừng quở tr�ch. C�c vị vua xưa nay đều trước hưởng th� vui năm dục, sau mới xuất gia, thế sao Th�i tử lại định đoạn tuyệt thế gian. Xin Th�i tử h�y như người xưa, đừng n�n c� � định bỏ ng�i đi học đạo. Xin Th�i tử cứ thọ hưởng năm dục, n�n c� con để d�ng vương tộc kh�ng bị tuyệt hậu. Th�i tử đ�p: -Theo lời anh n�i th� Ta c� l�m g� tổn hại quốc gia đ�u. Ta bảo năm dục kh�ng c� g� vui l� v� sợ sinh tử lu�n hồi n�n kh�ng đắm say ch�ng. Anh bảo c�c vị vua xưa kia trước hưởng qua năm dục rồi sau mới xuất gia, nhưng nay c�c vị vua ấy sinh ở nơi n�o? V� đắm say năm dục n�n sa v�o địa ngục, hoặc v�o ngạ quỷ hay s�c sinh, hoặc ở c�i trời người, bị chuyển xoay khổ sở. Ch�nh v� vậy n�n Ta muốn t�m phương ph�p xa l�a sinh l�o bệnh tử. Nay v� sao anh lại khuy�n Ta thọ hưởng ch�ng. Khi ấy Ưu-đ�-di d� l� kẻ biện t�i giỏi nhưng vẫn kh�ng thuyết phục được Th�i tử n�n đ�nh trở về chỗ ngồi. Th�i tử bảo chuẩn bị xe ngựa trở về cung. C�c cung nữ v� Ưu-đ�-di rất buồn, dung mạo của họ ảo n�o chẳng kh�c g� đang c� tang người th�n, về đến cung, Th�i tử tỏ ra buồn nhiều hơn những lần trước. Vua Bạch Tịnh liền gọi ưu-đ�-di hỏi: -Th�i tử h�m nay đi du ngoạn sao lại kh�ng vui? Ưu-đ�-di thưa: -Ra khỏi th�nh kh�ng xa, Th�i tử v� thần từ xa đ� thấy một người chết kh�ng biết từ đ�u đến, Th�i tử hỏi đ� l� vật g�, thần bỗng tự nhi�n đ�p đ� l� người chết. Vua lại hỏi quan qu�n t�y t�ng kh�c: -C�c ngươi c� thấy người chết ở ngo�i cửa th�nh ph�a T�y kh�ng? Tất cả người trong đo�n đều trả lời: -Ch�ng t�i kh�ng thấy. Nghe thế vua chợt hiểu ra, thầm nghĩ: "Chỉ c� Th�i tử v� ưu-đ�-di thấy vậy l� do sức của chư Thi�n, kh�ng phải l� lỗi ở c�c quan, chắc l� đ�ng như lời ti�n A-tư-đ� đ� n�i". Nghĩ thế n�n vua rất đau buồn, lại cho tăng th�m số kỹ nữ phục vụ Th�i tử. H�ng ng�y vua đều cho người đến an ủi Th�i tử: -Đất nước l� của Th�i tử, sao người cứ m�i buồn khổ kh�ng vui. Vua c�n truyền lệnh cho c�c kỹ nữ ng�y đ�m t�m mọi c�ch l�m vui l�ng Th�i tử. Tuy vua biết đ� l� uy lực của chư Thi�n, con người kh� thể cưỡng lại được nhưng v� qu� y�u con n�n vua kh�ng thể kh�ng ngăn cản Th�i tử. Vua tự nghĩ: �Th�i tử đ� đi dạo ba cửa th�nh, chắc thế n�o rồi cũng sẽ xin ra cửa th�nh ph�a Bắc đi dạo. Ta phải truyền lệnh dọn dẹp, trang tr� cảnh vườn ở ph�a Bắc kinh th�nh thật rực rỡ, trang nghi�m lộng lẫy gấp bội c�c lần trước, kh�ng để một h�nh ảnh xấu xa n�o ở đ�y". Nghĩ thế rồi, vua truyền sai c�c quan thi h�nh việc ấy thật ho�n bị. Vua lại khấn trong l�ng: "Nay Th�i tử du ngoạn ở cửa Bắc, cầu xin chư Thi�n chớ hiện ra những điều chẳng l�nh khiến Th�i tử buồn rầu", cầu nguyện xong, vua truyền lệnh cho người đ�nh xe: Nếu Th�i tử ra ngo�i th�nh du ngoạn n�n l�m thế n�o để Th�i tử thấy to�n những cảnh phồn vinh, mỹ lệ rực rỡ của người d�n. Một lần nữa, Th�i tử lại xin ra ngo�i th�nh du ngoạn, vua kh�ng nỡ chối từ n�n truyền Ưu-đ�-di v� c�c quan hộ tống Th�i tử ra cửa th�nh ph�a Bắc. Khi đo�n người đ� đến khu vườn, Th�i tử xuống ngựa để thị vệ đứng ngo�i, đến an tọa dưới một b�ng c�y, trầm tư về nỗi khổ gi�, bệnh, chết trong cuộc đời. Khi ấy vị Thi�n tử c�i trời Tịnh cư hiện th�n th�nh một vị Tỳ-kheo vận ph�p phục, �m b�nh b�t, cầm t�ch trượng, mắt kh�p nhẹ nh�n xuống đất đi ngang trước Th�i tử. Th�i tử nh�n thấy liền hỏi: -�ng l� ai? Vị Tỳ-kheo đ�p: -T�i l� một Tỳ-kheo. Th�i tử hỏi: -Sao gọi l� Tỳ-kheo? Đ�p: -Tỳ-kheo l� người ph� được kết tặc (phiền n�o), kh�ng thọ th�n sau n�n gọi l� Tỳ-kheo. Trong thế gian, tất cả đều l� v� thường, hư ảo, con đường t�i đang tu tập l� Th�nh đạo v� lậu, kh�ng say đắm trong sắc, thinh, hương, vị, x�c, ph�p, đạt gi�c ngộ ho�n to�n, đến được bờ giải tho�t. N�i xong, ngay trước Th�i tử vị h�a Tỳ-kheo hiện sức thần th�ng bay l�n kh�ng m� đi. L�c ấy, c�c quan qu�n theo hầu đều tr�ng thấy. Th�i tử sau khi thấy vị Tỳ-kheo ấy v� nghe n�i r� về c�ng đức của việc xuất gia, trong l�ng vốn đ� nh�m ch�n cảnh ham muốn ở đời n�n cất tiếng h� lớn: -L�nh thay! L�nh thay! Trong c�i trời người, chỉ c� con đường đ� l� hơn hết. Ta nhất định tu học theo con đường ấy. N�i xong, Th�i tử truyền đ�nh xe quay về th�nh. L�c ấy l�ng Th�i tử rất vui, tự nghĩ: "Trước đ�y, Ta thấy nỗi khổ của gi�, bệnh, chết, khiến ng�y đ�m lo sợ ch�ng bức b�ch. Nay gặp vị Tỳ-kheo l�m cho tỏ ngộ, chỉ r� con đường giải tho�t". Nghĩ thế n�n Th�i tử lu�n t�m c�ch xuất gia. Khi đo�n người hồi cung, vua Bạch Tịnh liền hỏi Ưu-đ�-di: -Th�i tử h�m nay ra th�nh đi dạo c� được vui kh�ng? Ưu-đ�-di thưa: -Th�i tử tr�n đường đi kh�ng gặp điều g� kh�ng l�nh. Khi v�o trong vườn, Th�i tử một m�nh đến ngồi dưới b�ng c�y th� từ xa tr�ng thấy một người cạo bỏ r�u t�c, th�n kho�c y c�-sa, đến trước Th�i tử tr� chuyện, tr� chuyện xong th� bay l�n hư kh�ng m� đi, kh�ng ai biết họ n�i với nhau điều g�. Sau đ� Th�i tử truyền lệnh đ�nh xe trở về. L�c ấy khu�n mặt Th�i tử rất vui vẻ, khi về đến cung mới sinh buồn rầu. Vua Bạch Tịnh nghe những lời Ưu-đ�-di t�u l�ng sinh nghi ngờ, kh�ng biết đ� l� điềm g� n�n c�ng lo buồn, thầm nghĩ: "Th�i tử chắc sẽ bỏ nh� đi học đạo, vả lại Th�i tử cưới vợ đ� l�u m� kh�ng c� con. Nay ta phải bảo Da-du-đ�-la phải l�m thế n�o; nếu kh�ng sẽ kh�ng người nối ng�i, lại phải đề ph�ng, kẻo Th�i tử đi l�c n�o kh�ng biết". Nghĩ thế rồi vua liền đem những � nghĩ đ� bảo với Da-du-đ�-la. Da-du-đ�-la nghe vua n�i thẹn th�ng im lặng v� từ đ� đi, đứng, nằm, ngồi kh�ng rời Th�i tử, c�n nh� vua th� truyền tuyển những cung nữ thật xinh đẹp đến để l�m vui l�ng Th�i tử. Năm Th�i tử được mười ch�n tuổi, Ng�i suy nghĩ: "Nay đ�ng l� l�c Ta n�n xuất gia tu tập". Nghĩ rồi liền đến chỗ vua cha với thần th�i ung dung, nghi�m trang như trời Đế Th�ch đến gặp trời Phạm Thi�n. Những quan hầu cận tr�ng thấy Th�i tử đến vội v�o tr�nh t�u với vua. Vua nghe t�u trong l�ng nửa mừng nửa lo. Th�i tử đến gần c�i đầu lễ vua cha, nh� vua liền đỡ Th�i tử l�n v� bảo Th�i tử ngồi. Sau khi ngồi xuống, Th�i tử thưa vua cha: -�n �i c� hội hợp phải c� chia ly. C�i xin phụ vương cho con đi xuất gia học đạo. Tất cả mọi người khi y�u thương m� phải xa nhau sẽ rất đau khổ. Nay con muốn l�m cho mọi người đều được giải tho�t, xin phụ vương chấp thuận, đừng cản trở con. Vua Bạch Tịnh nghe xong lời Th�i tử t�u, l�ng rất đau khổ, kh�c n�o n�i Kim cang x� ng� những n�i kh�c, to�n th�n run rẩy, kh�ng thể ngồi vững được. Vua cầm tay Th�i tử ứa lệ kh�ng n�i n�n lời. Một l�c l�u sau, vua mới cất giọng nghẹn ng�o n�i: -Con n�n bỏ � định xuất gia đi, v� sao? V� tuổi con c�n trẻ, nước nh� lại chưa c� người nối d�i, giờ chỉ c�n một m�nh cha, con nỡ n�o lại bỏ ra đi. Th�i tử thấy vua cha buồn b� kh�c l�c, kh�ng ưng thuận n�n quay về cung, suy nghĩ đến việc xuất gia m� buồn rầu kh�ng vui. Bấy giờ c�c thầy tướng giỏi ở th�nh Ca-tỳ-la đều đo�n trong v�ng bảy ng�y nếu Th�i tử kh�ng xuất gia th� sẽ l�n ng�i Chuyển lu�n th�nh vương cai trị bốn ch�u thi�n hạ, bảy m�n b�u sẽ tự nhi�n hiện n�n liền đến t�u vua: -D�ng họ Th�ch-ca nay sắp hưng thịnh. Vua nghe thế rất vui, lập tức truyền lệnh cho c�c quan v� c�c vị trong Th�ch tộc đến bảo: -C�c khanh c� nghe lời ti�n đo�n của c�c tướng sư kh�ng? Vậy nay mọi người đều phải ng�y đ�m theo hầu, canh giữ Th�i tử. Ở bốn cửa th�nh, mỗi cửa phải bố tr� một ng�n người canh giữ, khắp chu vi b�n ngo�i th�nh, cứ một do-tuần phải đặt một đội qu�n canh ph�ng. Nh� vua c�n truyền cho Da-du-đ�-la v� c�c quan trong nội cung phải n�n gia tăng canh ph�ng hơn nữa, suốt trong bảy ng�y kh�ng để Th�i tử xuất gia. Vua lại đến cung của Th�i tử. Th�i tử thấy vua cha đến liền ra nghinh tiếp, vấn an sức khỏe. Vua n�i với Th�i tử: -Xưa kia ti�n A-tư-đ� v� nay c�c tướng sư cũng n�i l� con nhất định kh�ng ưa th�ch sống trong cảnh trần tục, nhưng việc nối d�i t�ng đường rất quan trọng, vương tộc phải c� người kế vị. Vậy cha xin con h�y sinh cho cha đứa ch�u rồi h�y xuất gia. Con kh�ng n�n tr�i � cha. Th�i tử nghe lời phụ vương n�i xong, trong l�ng suy nghĩ: "Sở dĩ vua cha kh�ng cho Ta xuất gia ch�nh l� v� chưa c� người nối ng�i". Th�i tử liền thưa với vua cha: -Qu� h�a thay lời dạy của phụ vương! Th�i tử liền d�ng tay tr�i chỉ v�o bụng Da-du-đ�-la. V�i ng�y sau, Da-du-đ�-la thấy trong người kh�c lạ, biết l� đ� thọ thai. Vua nghe Th�i tử khen lệnh của m�nh n�n rất vui mừng nghĩ rằng trong bảy ng�y nữa nhất định chưa thể c� ch�u ngay được. Nếu qu� kỳ hạn bảy ng�y tự nhi�n Th�i tử sẽ l�n ng�i Chuyển lu�n vương, hẳn l� kh�ng c�n � định xuất gia nữa. L�c ấy Th�i tử suy nghĩ: "Nay Ta đ� mười ch�n tuổi. H�m nay l� m�ng bảy th�ng hai ch�nh l� l�c Ta phải t�m đường xuất gia, vả lại sở nguyện của vua đ� được đ�p ứng". Nghĩ thế xong Th�i tử từ th�n ph�ng h�o quang chiếu s�ng cung điện của Tứ Thi�n vương v� đến tận cung trời Tịnh cư, nhưng kh�ng để nh�n gian tr�ng thấy. Bấy giờ chư Thi�n thấy �nh s�ng ấy biết Th�i tử đ� đến l�c xuất gia liền xuống chỗ Th�i tử, cung k�nh lễ v� chắp tay thưa: -Từ v� lượng kiếp Ng�i đ� ph�t nguyện tu h�nh, nay đ� đến l�c xuất gia. Th�i tử đ�p: -Đ�ng như lời c�c �ng vừa n�i, nay đ� đến l�c Ta xuất gia nhưng phụ vương đ� ra lệnh bố tr� từ trong cung đến ngo�i th�nh đều c� quan qu�n canh g�c cẩn thận, muốn đi rất kh�. Chư Thi�n thưa: -Ch�ng t�i sẽ c� c�ch để Th�i tử ra khỏi th�nh m� kh�ng ai hay Chư Thi�n liền d�ng thần lực khiến quan qu�n ngủ say. Bấy giờ Da-du-đ�-la trong giấc ngủ mộng thấy ba điềm: một l� thấy mặt trăng rơi xuống đất, hai l� thấy răng rụng, ba l� thấy mất c�nh tay phải. Da-du-đ�-la giật m�nh tỉnh giấc v� c�ng lo sợ b�o với Th�i tử: -Thiếp vừa thấy ba giấc mộng dữ. Th�i tử hỏi: -N�ng mộng thấy những g�? Da-du-đ�-la kể lại c�c giấc mộng ấy. Th�i tử n�i: -Trăng vẫn ở tr�n trời, răng n�ng vẫn c�n đ�, tay n�ng n�o c� mất. N�ng cần biết mộng mị đều l� giả, kh�ng n�n lo sợ. Da-du-đ�-la vội thưa: -Theo điềm mộng ấy, thiếp chỉ lo sợ Th�i tử sẽ xuất gia. Th�i tử liền trấn an: -N�ng h�y ngủ y�n, đừng lo nghĩ về việc ấy, sẽ kh�ng c� g� xấu đến với n�ng đ�u. Da-du-đ�-la nghe thế b�n y�n t�m ngủ lại. L�c ấy Th�i tử từ chỗ ngồi đứng dậy, nh�n ngắm c�c thị nữ v� Da-du-đ�-la ngủ say bất động như c�c h�nh nh�n bằng gỗ, v� như th�n c�y chuối rỗng xốp kh�ng chắc thật. C� người nằm �m cho�ng c�c dụng cụ ngủ say, ch�n tay bu�ng th�ng xuống đất; lại c� người say ngủ c�c nước dịch trong mắt, mũi, miệng ứa tr�n ra. Rồi Th�i tử nội qu�n thấy r� c�c h�nh h�i xinh đẹp kia n�o l� t�c, m�ng tay ch�n, n�o tủy, xương răng, hộp sọ, da, mỡ, thịt, m�u, mủ, tim, gan, phổi, ruột gi�, ruột non, thận, mật... v� c�c loại vật � uế như ph�n, nước tiểu, đờm d�i... Bao bọc tất cả những thứ � uế đ� l� một lớp da, chẳng c� g� l� xinh đẹp. Thế m� họ lại d�ng hương, hoa, đồ trang sức để xoa ướp v� trang điểm cho n�. Th�n n�y v� như đồ vay mượn rồi phải mất, kh�ng thể tồn tại l�u được. Con người sống trăm năm th� đ� ngủ mất một nửa thời gian, c�n lại l� những l�c đau khổ sầu n�o, c� mấy khi được vui. Người đời lu�n nh�n thấy việc ấy nhưng tại sao kh�ng tỉnh ngộ, lại m� đắm d�m dục, nay cần phải xuất gia tu tập theo con đường của chư Phật xưa kia để mau rời khỏi tai họa như hỏa hoạn n�y. Th�i tử suy nghĩ như thế đến nửa đ�m, vị Thi�n vương ở c�i trời Tịnh cư v� chư Thi�n ở c�c c�i trời Dục giới hiện ra đầy khắp kh�ng trung, đồng thanh thưa với Th�i tử: -Nay c�c quan qu�n v� quyến thuộc trong ngo�i đều đ� ngủ say, ch�nh l� l�c Ng�i n�n xuất gia. Th�i tử liền đến chỗ Xa-nặc. Do thần lực của chư Thi�n n�n Th�i tử vừa gọi l� Xa-nặc liền tỉnh giấc. Th�i tử bảo: -Ngươi h�y thắng con ngựa Kiền-trắc v� dắt đến đ�y cho Ta. Xa-nặc l�c ấy to�n th�n run sợ, trong l�ng do dự v� kh�ng muốn tr�i lời Th�i tử, nhưng cũng lại sợ nghi�m lệnh của đức vua n�n ngẫm nghĩ hồi l�u rồi kh�c thưa: -Lệnh của nh� vua rất nghi�m, vả lại giờ n�y kh�ng phải giờ đi du ngoạn, cũng kh�ng phải l�c ngăn chặn địch qu�n, vậy trong đ�m thanh vắng n�y, Th�i tử muốn thần thắng ngựa để đi đ�u? Th�i tử n�i: -Ta nay muốn diệt trừ mọi kết sử phiền n�o cho tất cả ch�ng sinh. Vậy ngươi kh�ng n�n tr�i � Ta. Xa-nặc liền kh�c lớn c� � l�m cho Da-du-đ�-la c�ng với quan qu�n quyến thuộc tỉnh giấc nhưng do thần lực của chư Thi�n n�n mọi người vẫn ngủ say kh�ng ai hay biết g�. Xa-nặc đ�nh dắt ngựa đến. Th�i tử bước đến bảo Xa-nặc v� ngựa Kiền-trắc. -Tất cả mọi sự y�u thương, hễ c� sum họp phải c� chia ly. Đ� l� lẽ thường t�nh của thế gian, nếu kh�ng thế th� việc xuất gia kh� m� th�nh được. Xa-nặc nghe những lời ấy lặng thinh kh�ng n�i, Kiền-trắc cũng kh�ng cất tiếng h�. Bấy giờ thấy trời gần s�ng, Th�i tử liền từ th�n ph�ng h�o quang chiếu s�ng khắp mười phương, cất tiếng oai h�ng như Sư tử n�i: -Chư Phật trong qu� khứ đ� xuất gia như thế n�o, Ta nay cũng như vậy. Chư Thi�n liền n�ng bốn v� ngựa v� cả Xa-nặc, c�n trời Đế Th�ch cầm lọng đi theo, chư Thi�n l�m cho cửa th�nh ph�a Bắc tự nhi�n mở ra m� kh�ng g�y tiếng động. Th�i tử ra khỏi th�nh, chư Thi�n th�p t�ng theo sau ca ngợi. V� l�c ấy Th�i tử cất tiếng h�ng như sư tử ph�t lời thệ nguyện: -Nếu Ta kh�ng dứt trừ được sinh, l�o, bệnh, tử v� khổ đau sầu n�o cho cả thế gian, trọn đời Ta sẽ kh�ng trở về cung. Nếu kh�ng chứng được V� thượng Ch�nh đẳng Ch�nh gi�c, chuyển ph�p lu�n độ ch�ng sinh th� Ta kh�ng trở về gặp phụ vương. Nếu kh�ng dứt được t�nh �n �i th� kh�ng bao giờ Ta gặp lại d� Ma-ha Ba-x�-ba-đề v� Da-du-đ�-la. Lời nguyện của Th�i tử vừa ph�t ra, chư Thi�n tr�n hư kh�ng đồng thanh ca ngợi: -Qu� h�a thay! Lời nguyện ấy nhất định sẽ th�nh tựu. Trời vừa s�ng tỏ, Th�i tử đ� đi được ba do-tuần. Chư Thi�n th�p t�ng theo Th�i tử đi đến đ� thấy c�ng việc đ� xong n�n liền biến mất. Sau đ�, Th�i tử lần bước đi tới khu rừng c� Ti�n nh�n Bạt-gi� đang tu khổ hạnh. Thấy khu rừng thanh vắng Th�i tử rất vui mừng, th�n t�m khoan kho�i nhẹ nh�ng liền xuống ngựa, vỗ l�n lưng ngựa Kiền-trắc an ủi: -Việc gian kh� nhất ngươi đ� vượt qua. Th�i tử lại n�i với Xa-nặc: -Ngựa Kiền-trắc đi nhanh như Kim s� điểu, vua của lo�i chim, ngươi vẫn lu�n theo Ta kh�ng rời. Ta từng suy ngẫm ở đời c� người l�ng l�nh m� bề ngo�i tr�ng như �c, c� người bề ngo�i xem hiền l�nh nhưng t�m lại kh�ng thế, c�n ngươi th� t�m v� th�n kh�ng tr�i nhau. Trong thế gian c� người v� ham gi�u sang m� suốt đời b�m v�u; nay Ta bỏ vương quốc đến khu rừng n�y chỉ c� một m�nh ngươi đi theo, quả thật l� hiếm c�. Nay Ta đ� đến nơi vắng vẻ y�n tịnh rồi, ngươi n�n dắt ngựa Kiền-trắc trở về cung. Xa-nặc nghe Th�i tử n�i thế buồn b� kh�c than đến nỗi quỵ ng� xuống đất, c�n ngựa Kiền-trắc th� quỳ hai ch�n trước, c�i đầu liếm ch�n Th�i tử, đ�i d�ng lệ tu�n tr�n. Xa-nặc thưa: -Nay thần l�m sao nghe theo lời Th�i tử được, bởi v� thần đ� tr�i lệnh của đức vua, dắt ngựa đưa Th�i tử đến đ�y. Vua v� phu nh�n Ma-ha Ba-x�-ba-đề mất Th�i tử chắc chắn sẽ rất đau khổ, trong cung cũng sẽ n�o động v� việc Th�i tử ra đi. Hơn nữa, ở đ�y rừng s�u hiểm trở, th� dữ, tr�ng độc c�ng bao nhi�u nguy hiểm kh�c nay thần nỡ n�o rời xa Th�i tử, một m�nh trở về cung. Th�i tử đ�p: -Khi sinh ra, Ta cũng một m�nh v� khi chết tất cũng một m�nh, đ�u c� bạn b�, vả lại trong đời c� bốn điều khổ lớn l� sinh, l�o, bệnh, tử, lẽ n�o Ta l�m bạn với ch�ng. Nay Ta v� muốn trừ dứt hẳn những nỗi khổ ấy n�n mới đến đ�y. Sau khi đ� đoạn tận khổ đau, Ta sẽ l� bạn với tất cả ch�ng sinh, c�n nay Ta chưa xa l�a khổ được th� l�m sao c� thể l�m bạn với ngươi. Xa-nặc lại thưa: -Từ khi sinh đến nay, Th�i tử lu�n ở nơi cung cấm, th�n thể tay ch�n đều mềm yếu, ngủ nghỉ c� giường nệm �m �i, kh�ng hề c� ch�t g� kh� chịu, bỗng chốc đến ở nơi n�i non, nằm nghỉ tr�n gai g�c sỏi đ�, lại ngồi dưới b�ng c�y, sao m� chịu được? Th�i tử bảo Xa-nặc: -Đ�ng như ngươi n�i, Ta ở trong cung kh�ng bao giờ phải nằm tr�n gai g�c, nhưng nỗi khổ sinh gi� bệnh chết c� tr�nh được kh�ng? Xa-nặc nghe Th�i tử n�i thế chỉ biết đứng lặng c�m, đ�i d�ng lệ r�n rụa, l�ng đau đớn v� c�ng. Bấy giờ Th�i tử đến b�n Xa-nặc lấy thanh gươm b�u rồi cất tiếng oai vệ như tiếng Sư tử n�i: -Chư Phật trong qu� khứ khi đắc quả V� thượng Ch�nh đẳng Ch�nh gi�c đ� xả bỏ trang sức, cạo r�u t�c, nay Ta cũng phải l�m đ�ng theo ph�p của chư Phật. N�i rồi Th�i tử lấy mũ v� hạt ngọc tr�n b�i t�c trao cho Xa-nặc bảo: -Ngươi h�y đem mũ v� vi�n ngọc n�y về cho phụ vương Ta v� quỳ dưới ch�n người t�u rằng: Ta nay kh�ng phải v� muốn sinh l�n c�i trời để hưởng lạc th�; cũng kh�ng phải l� người con bất hiếu, kh�ng phải v� giận hờn m� ra đi, Ta ra đi chỉ v� nh�m ch�n v� muốn dứt nỗi khổ sinh gi� bệnh chết. Ngươi n�n vui mừng với niềm vui của Ta, xem như gặp điều l�nh, chớ c� buồn rầu. Nếu cha Ta c� � bảo Ta xuất gia chưa đ�ng l�c, ngươi h�y thưa lại lời n�i của Ta với vua cha l� bệnh gi� chết đ�u c� hẹn ng�y, d� tuổi trẻ thanh tr�ng cũng kh�ng thể tho�t được. Nếu vua tr�ch Ta chưa c� con v� chưa tr�nh t�u m� đ� rời bỏ cung điện xuất gia th� người t�u cho vương phụ r� Da-du-đ�-la đ� mang thai, vua hỏi n�ng sẽ r�. Trước đ�y phụ vương đ� ra lệnh như thế chứ Ta kh�ng tự �. Xưa kia c�c vị Chuyển lu�n th�nh vương rời bỏ cung v�o rừng tu h�nh, kh�ng c� ai nửa chừng trở lại thọ hưởng năm dục, nay Ta xuất gia cũng như vậy. Nếu chưa đạt được đạo Bồ-đề, Ta sẽ kh�ng về cung. Đối với tất cả những th�n thuộc nội ngoại c� t�nh y�u thương với Ta, ngươi h�y an ủi gi�p Ta để họ khỏi buồn rầu thương nhớ. Th�i tử lại cởi x�u chuỗi anh lạc tr�n người trao cho Xa-nặc v� dặn: -Ngươi h�y đem chuỗi n�y về d�ng lại cho d� Ma-ha Ba-x�-ba-đề v� thưa rằng Ta v� muốn giải tho�t bao nỗi khổ ở đời n�n xuất gia để ho�n th�nh ch� nguyện ấy. Vậy chớ v� Ta m� buồn khổ. Th�i tử lại th�o bỏ tất cả trang sức c�n lại tr�n th�n đưa cho Xa-nặc bảo đem về trao cho Da-du-đ�-la v� cũng an ủi: "ở đời hễ y�u thương m� xa nhau l� khổ, nay Ta v� muốn dứt khổ n�n mới xuất gia học đạo, chớ v� Ta m� đau buồn". Đối với những người th�n thuộc cũng vậy." Xa-nặc nghe xong trong l�ng c�ng đau buồn, nhưng kh�ng thể tr�i lời của Th�i tử n�n quỳ xuống nhận mũ, chuỗi ngọc anh lạc v� những đồ trang sức kh�c rồi ứa lệ thưa: -Thần nghe ch� nguyện của Th�i tử m� to�n th�n r�ng động, ngay những kẻ l�ng như gỗ đ� nghe những lời ấy cũng c�n thương cảm; huống chi thần đ� bao năm hầu hạ Th�i tử, nay nghe những lời ấy tr�nh sao khỏi đau đớn trong l�ng. Xin Th�i tử h�y từ bỏ ch� nguyện ấy để đức vua, phu nh�n Ma-ha Ba-x�-ba-đề v� ch�nh phi Da-du-đ�-la c�ng với bao vị quyến thuộc kh�c khỏi phải sầu đau khổ sở. Nếu Th�i tử nhất định kh�ng đổi � th� chớ bỏ thần. Thần nay nguyện xin nương theo g�t Th�i tử trọn đời kh�ng rời bởi nếu về cung chắc chắn đức vua sẽ quở tr�ch thần sao lại để Th�i tử ở một m�nh nơi rừng vắng m� về th� thần t�u l�m sao với đức vua? Th�i tử đ�p: -Ngươi kh�ng n�n n�i thế. Ớ đời lu�n c� sự chia l�a, đ�u phải l�c n�o cũng sum họp. Ta vừa sinh ra bảy ng�y th� mẹ ta đ� qua đời, mẹ con c�n chia l�a huống chi l� người kh�c. Ngươi chớ ri�ng v� Ta m� quyến luyến, n�n c�ng Kiền-trắc trở lại ho�ng cung. Th�i tử ra lệnh đến lần thứ hai m� Xa-nặc vẫn kh�ng chịu ra về. L�c ấy Th�i tử liền d�ng kiếm tự cạo bỏ r�u t�c v� ph�t lời thệ nguyện: -Nay Ta dứt bỏ r�u t�c nguyện đoạn trừ tất cả phiền n�o v� bao tập kh� chướng ngại. Trời Đế Th�ch liền nhận lấy t�c đem đi, chư Thi�n trong hư kh�ng đốt hương, tung hoa xuống v� đồng l�n tiếng khen ngợi: -L�nh thay! Thật l� tốt l�nh! Th�i tử đ� cạo bỏ r�u t�c. L�c bấy giờ nh�n lại tr�n th�n m�nh vẫn vận y phục bằng bảy b�u, Th�i tử suy nghĩ: "Chư Phật trong qu� khứ khi xuất gia kh�ng thể mặc như thế n�y". Bấy giờ vị trời Tịnh cư biết � nghĩ ấy n�n h�a th�n th�nh một người thợ săn m�nh mặc c�-sa đi đến trước Th�i tử. Th�i tử tr�ng thấy v� c�ng vui mừng n�i với người thợ săn: -Chiếc �o �ng đang mặc l� y thanh tịnh của chư Phật trong qu� khứ đ� vận. Sao �ng lại mặc �o n�y m� l�m việc tội �c? Người thợ săn đ�p: -T�i mặc c�-sa để dụ bầy nai, ch�ng thấy c�-sa đều đến gần b�n t�i, t�i mới bắn ch�ng được". Th�i tử bảo: -Theo lời �ng n�i th� �ng mặc c�-sa chỉ v� muốn giết hại bầy nai chứ kh�ng phải v� cầu giải tho�t. Nay Ta đổi cho �ng chiếc �o bằng bảy b�u n�y, Ta mặc c�-sa chỉ v� muốn dứt trừ phiền n�o v� cứu độ tất cả ch�ng sinh. Người thợ săn liền n�i: -Hay lắm! Xin v�ng theo lời của Ng�i. Hai người b�n đổi �o cho nhau. Th�i tử vận c�-sa v�o giống như chư Phật trong qu� khứ. Vị Thi�n tử c�i trời Tịnh cư cũng hiện trở lại th�n trời, bay l�n kh�ng trung trở về Thi�n cung. Trong kh�ng trung l�c bấy giờ hiện ra một vầng s�ng lạ, Xa-nặc thấy thế ngạc nhi�n khen l� chuyện chưa từng c� v� điềm l�nh ấy chẳng phải l� việc b�nh thường. Xa-nặc thấy Th�i tử đ� cạo bỏ r�u t�c, vận ph�p phục th� biết r� Th�i tử nhất định kh�ng bao giờ đổi � n�n trong l�ng c�ng đau khổ, buồn rầu đến nỗi lại quỵ ng� xuống đất. Th�i tử khuy�n: -Ngươi n�n bớt sầu khổ bi lụy, trở về th�nh b�o cho mọi người biết � của Ta. N�i xong Th�i tử thong thả cất bước về ph�a trước. Xa-nặc sụt s�i rơi lệ, c�i đầu lạy theo Th�i tử cho đến khi kh�ng c�n tr�ng thấy người nữa mới đứng l�n run rẩy quay nh�n Kiền-trắc v� những đồ trang sức m� Th�i tử để lại, l�ng c�ng buồn nhớ, nước mắt tu�n tr�o, tay dắt ngựa, tay cầm những đồ trang sức ấy rồi cả người ngựa đều buồn b� theo đường cũ trở về kinh th�nh. C�ng l�c ấy Th�i tử đ� tới nơi tu h�nh của Ti�n nh�n Bạt-gi�. C�c lo�i chim, th� trong rừng nh�n thấy Th�i tử đều sững sờ kh�ng chớp mắt, đứng y�n kh�ng bay chạy. Ti�n nh�n Bạt-gi� tr�ng thấy Th�i tử từ xa liền suy nghĩ: "Vị thần n�o k�a? Phải chăng l� Trời Nhật nguyệt, hay vua trời Đế Th�ch?". Ti�n nh�n c�ng với th�n hữu vội ra ngh�nh đ�n Th�i tử rất t�n k�nh, thưa: -K�nh ch�o Nh�n giả. Th�i tử thấy c�c vị đạo sĩ t�nh t�nh h�a nh�, d�ng vẻ khi�m tốn liền đi đến chỗ họ. C�c vị đạo sĩ kh�ng ai kh�ng phục sắc tướng uy nghi�m của Th�i tử n�n c�ng đến mời Ng�i ngồi. Sau khi ngồi xong, Th�i tử quan s�t c�ch tu của c�c đạo sĩ th� thấy c� người d�ng cỏ l�m �o mặc; c� người d�ng vỏ c�y hoặc l� c�y l�m quần �o. Người th� chỉ ăn rau tr�i. C� người ăn một ng�y một bữa, người th� hai, ba ng�y một bữa. Họ sống khổ hạnh như thế để thờ thần nước, thần lửa hoặc thờ mặt trời mặt trăng. C� người đứng co một ch�n; c� người nằm m�i tr�n đất; hoặc nằm tr�n gai g�c, b�n nước lửa. Th�i tử thấy lối tu khổ hạnh như thế liền hỏi Ti�n nh�n Bạt-gi�: -C�c vị tu khổ hạnh như thế thật l� lạ l�ng nhưng để cầu được g�? Ti�n nh�n đ�p: -Ch�ng t�i tu c�c ph�p khổ hạnh ấy v� muốn được sinh l�n c�i trời. Th�i tử lại hỏi: -Chư Thi�n tuy vui nhưng khi hết phước vẫn lu�n hồi trong s�u nẻo, cuối c�ng vẫn chịu khổ. Sao c�c vị tu c�i nh�n khổ để hưởng c�i quả khổ như thế? Th�i tử trong l�ng buồn b�, thầm nghĩ: "Người đi bu�n v� muốn c� của b�u n�n đi v�o biển cả nguy hiểm. Nh� vua v� muốn mở rộng đất nước m� cử binh giao chiến, nay c�c đạo sĩ n�y v� muốn l�n c�i trời m� tu khổ hạnh". Nghĩ như thế rồi Th�i tử đứng lặng y�n kh�ng n�i. Đạo sĩ Bạt-gi� thấy Th�i tử y�n lặng n�n hỏi: -Thưa Nh�n giả, � Ng�i như thế n�o? Sao lại y�n lặng kh�ng n�i g�? C� phải c�ch tu của ch�ng t�i kh�ng đ�ng chăng? Th�i tử đ�p: -C�c vị chọn con đường tu thật đau khổ để cầu phước b�o nhưng cuối c�ng vẫn kh�ng tho�t được khổ. Th�i tử c�ng c�c vị đạo sĩ thảo luận cho đến chiều tối, đ�m ấy Th�i tử ngủ lại nơi đ�. Trời vừa s�ng, Th�i tử nghĩ: "Những vị Ti�n nh�n n�y chọn con đường tu khổ hạnh nhưng chẳng phải l� con đường gi�i tho�t ch�n ch�nh, vậy Ta kh�ng n�n ở đ�y". Th�i tử liền từ biệt c�c vị Ti�n nh�n ấy. C�c Ti�n nh�n hỏi: -Nh�n giả đến đ�y, ch�ng t�i đều vui mừng, khiến uy thế ch�ng t�i tăng th�m. Nay sao đột nhi�n Ng�i lại muốn đi nơi kh�c l�m cho ch�ng t�i bị giảm bớt uy thế, hay l� trong ch�ng t�i c� ai x�c phạm đến Ng�i? Hay v� việc g� kh�c n�n Ng�i kh�ng ở lại? Th�i tử đ�p: -Kh�ng phải c�c vị thất lễ trong giao tiếp chủ kh�ch, m� v� c�ch tu tập của c�c vị chỉ l�m tăng trưởng th�m sự khổ đau. Nay t�i học đạo l� v� muốn diệt trừ tận gốc khổ đau, do đ� mu�n đi nơi kh�c. C�c đạo sĩ n�i với nhau: -Con đường tu tập của vị ấy thật l� rộng lớn, ch�ng ta l�m thế n�o m� giữ người ở lại được? L�c ấy trong số c�c đạo sĩ c� một người coi tướng giỏi n�i với c�c đạo sĩ kia: -Vị nh�n giả n�y c� đủ c�c tướng tốt, chắc chắn sẽ đạt được Nhất thiết chủng tr�, sẽ l� Bậc Đạo Sư của cả trời người. C�c vị đạo sĩ nghe thế liền c�ng đến trước Th�i tử thưa: -V� con đường tu h�nh c� kh�c nhau n�n kh�ng d�m lưu Ng�i ở lại. Nếu Ng�i muốn đi, n�n đi về phương Bắc, nơi ấy c� hai vị Đại ti�n t�n l� A-la-la v� Ca-lan. Nh�n giả h�y đến đ� thảo luận với c�c vị Đại ti�n ấy, nhưng ch�ng t�i nghĩ l� Nh�n giả cũng kh�ng n�n ở lại nơi ấy l�u. Th�i tử nghe n�i thế liền từ tạ đi về hướng Bắc. C�c đạo sĩ nh�n Th�i tử ra đi trong l�ng rất buồn n�n c�ng nhau chắp tay đi theo tiễn đưa Ng�i, nh�n theo cho đến khi Ng�i đi khuất mới quay trở lại. Từ l�c Th�i tử rời ho�ng cung cho đến trời chiều, Da-du-đ�-la v� c�c cung nữ mới thức dậy. Kh�ng tr�ng thấy Th�i tử, tất cả đều hoảng hốt than kh�c, vội v�ng đến b�o với phu nh�n Ma-ha Ba-x�-ba-đề: -S�ng nay bỗng kh�ng t�m thấy Th�i tử đ�u cả. Di mẫu nghe thế hoảng hốt, m� loạn ng� quỵ xuống đất, ngất đi tỉnh lại mấy lần. Khi tỉnh lại, b� vội đến chỗ vua b�o tin. Vua nghe xong ngồi lặng đi kh�ng n�i được một lời, to�n th�n r� rời như kẻ mất hồn. Cả trong lẫn ngo�i cung, ai nghe cũng rụng rời. L�c ấy c�c quan đại thần vội đến cung của Th�i tử v� tuần h�nh khắp kinh th�nh t�m kiếm, đến cổng th�nh ph�a Bắc thấy cửa th�nh tự nhi�n mở toang, lại cũng kh�ng tr�ng thấy Xa-nặc v� ngựa Kiền-trắc liền hỏi c�c quan phụ tr�ch rằng ai đ� mở cửa, nhưng mọi người đều n�i l� kh�ng biết, hỏi ngay người giữ cửa cũng kh�ng biết v� sao cửa tự nhi�n mở. C�c vị đại thần nghĩ cửa th�nh ph�a Bắc mở chắc chắn Th�i tử đi ra cửa ấy, vậy phải mau đi t�m, liền sai một ng�n cỗ xe, một vạn kỵ binh bủa ra bốn hướng t�m kiếm, nhưng v� thần lực của chư Thi�n n�n kh�ng ai t�m ra được đường Th�i tử đ� đi. Họ trở về t�u vua đ� t�m Th�i tử khắp nơi nhưng kh�ng gặp. L�c ấy Xa-nặc đi bộ dắt ngựa Kiền-trắc, mang những đồ trang sức qu� b�u của Th�i tử vừa đi vừa kh�c hướng về cửa th�nh. D�n ch�ng c�c l�ng b�n đường thấy thế rất kinh ngạc, ai cũng buồn b� c�ng nhau chạy đến hỏi Xa-nặc: -�ng đưa Th�i tử đi đ�u m� sao nay chỉ c� một m�nh �ng v� ngựa Kiền-trắc trở về như thế? Xa-nặc nghe mọi người hỏi c�ng th�m đau buồn kh�ng thể n�i được th�nh lời. D�n ch�ng thấy ngựa Kiền-trắc được mang đai thắng y�n bằng bảy b�u rất trang nghi�m m� kh�ng thấy Th�i tử chẳng kh�c hoa đẹp trang điểm tr�n x�c chết. Xa-nặc vừa đi v�o th�nh, ngựa Kiền-trắc bỗng cất tiếng h� buồn b� khiến bầy ngựa trong chuồng cũng l�n tiếng h� vang. C�c quan b�n ngo�i vội v�o cung thưa với phu nh�n Ma-ha Ba-x�-ba-đề v� ch�nh phi Da-du-đ�-la chỉ c� Xa-nặc c�ng ngựa Kiền-trắc trở về. Hai người nghe thế v� c�ng đau khổ nghĩ: "Tại sao nghe b�o Xa-nặc v� ngựa Kiền-trắc trở về m� kh�ng nghe n�i đến Th�i tử". Phu nh�n Ma-ha Ba-x�-ba-đề than thở: -Ta nu�i Th�i tử từ thuở ấu thơ đến khi trưởng th�nh vậy m� trong tho�ng chốc Th�i tử đ� bỏ ta kh�ng biết đi về phương n�o, kh�c chi tr�i c�y ch�n rời c�nh, lại kh�c chi người đ�i gặp bữa cơm thịnh soạn đang muốn ăn bỗng bị đổ đi tất cả. Da-du-đ�-la cũng cất lời thống thiết: -Thiếp c�ng Th�i tử đi đứng nằm ngồi kh�ng rời một bước, nay người bỗng bỏ thiếp kh�ng biết đi về đ�u. C�c vua ng�y xưa, khi bỏ ng�i v�o n�i học đạo đều dẫn theo vợ con kh�ng nỡ chia l�a. Người ở đời, một lần gặp biết nhau, khi chia tay c�n kh�ng qu�n nhau, nay t�nh �n �i vợ chồng vốn s�u nặng m� sao người lại bạc bẽo như thế. C�ng ch�a quay lại mắng Xa-nặc: -Th� l�m kẻ th� của người c� tr� c�n hơn l� th�n thuộc với người ngu, ngươi l� kẻ ngu si �m độn, l�n đưa Th�i tử đến nơi n�o để cho họ Th�ch kh�ng c�n thịnh vượng được nữa. Lại tr�ch ngựa Kiền-trắc: -Ngươi chở Th�i tử rời cung, l�c gần đi sao kh�ng l�n tiếng, giờ một m�nh quay về lại h� l�n buồn b�. Xa-nặc liền thưa: -Xin phu nh�n chớ tr�ch thần v� ngựa Kiền-trắc. Đ� l� do thần lực của chư Thi�n chứ kh�ng phải người l�m được. Đ�m ấy khi phu nh�n c�ng thể nữ đều ngủ say, Th�i tử ra lệnh cho thần thắng ngựa. L�c ấy thần đ� lớn tiếng khuy�n can Th�i tử, c� � muốn cho phu nh�n v� c�c thể nữ giật m�nh tỉnh giấc. Đến khi thần thắng ngựa Kiền-trắc cũng kh�ng ai hay. Trước đ�y cổng th�nh mỗi lần mở, tiếng vang đến bốn mươi dặm, nhưng l�c ấy cửa tự mở toang kh�ng c� một tiếng động, những việc như thế chẳng phải l� do thần lực của chư Thi�n sao? Đến khi ra khỏi th�nh, chư Thi�n đ� n�ng v� ngựa v� cả thần bay l�n kh�ng trung, lại c� v� số chư Thi�n đi theo, vậy thần l�m sao ngăn cản được? Trời vừa rạng s�ng th� Th�i tử đi được ba do-tuần, đến chỗ của đạo sĩ Bạt-gi� lại c� những chuyện kỳ lạ xảy ra. Xin phu nh�n lắng nghe lời thần kể. Khi Th�i tử đến khu rừng của Ti�n nh�n Bạt-gi� đang tu khổ hạnh, người liền xuồng ngựa vỗ v�o lưng ngựa Kiền-trắc v� ra lệnh cho thần trở về cung. L�c ấy thần cứ đi theo Th�i tử, kh�ng chịu trở về. Th�i tử nhất định kh�ng cho thần ở lại, lấy gươm b�u rồi tuy�n bố rằng chư Phật qu� khứ v� muốn đắc đạo V� thượng Ch�nh đẳng Ch�nh gi�c đều bỏ những trang sức qu� b�u, cắt bỏ r�u t�c, nay Ng�i cũng theo như chư Phật trong qu� khứ. N�i xong Ng�i liền cởi m�o v� lấy hạt minh ch�u đưa cho thần bảo đem về d�ng vua, lại đưa chuỗi anh lạc bảo đem về d�ng cho di mẫu, c�n c�c trang sức kh�c th� bảo trao lại cho phu nh�n. L�c đ� d� nghe Ng�i hối th�c nhưng l�ng thần kh�ng muốn trở về. Th�i tử liền d�ng gươm tự cắt bỏ r�u t�c v� được chư Thi�n đến tiếp lấy t�c đem đi. Th�i tử đi tới trước một đoạn th� gặp một người thợ săn, liền lấy �o thất bảo của m�nh đổi lấy y c�-sa m� người thợ săn đang mặc. L�c ấy tr�n hư kh�ng c� luồng �nh s�ng rất lớn. Thần thấy Th�i tử đ� thay đổi y phục, biết r� Th�i tử nhất quyết kh�ng về nữa, l�ng thần v� c�ng đau đớn. Th�i tử đi đến chỗ Ti�n nh�n Bạt-gi� đang tu, thần đ�nh từ biệt trở về. Những sự lạ l�ng ấy đều do sức thần của chư Thi�n l�m ra chứ con người l�m sao m� l�m được, vậy xin phu nh�n khiển tr�ch thần v� Kiền-trắc. Khi đ� phu nh�n Ma-ha Ba-x�-ba-đề v� Da-du-đ�-la nghe Xa-nặc kể những việc lạ l�ng ấy xong, trong l�ng đ� đ�i phần tỉnh ngộ n�n im lặng kh�ng n�i. Khi nh� vua vơi bớt đau đớn buồn b�, liền k�u Xa-nặc hỏi: -Tại sao ngươi l�m khổ d�ng họ Th�ch như thế. Ta đ� nghi�m lệnh cho mọi người trong ngo�i giữ g�n Th�i tử chỉ e sợ Th�i tử xuất gia. Sao ngươi lại l�n thắng ngựa Kiền-trắc v� ra đi c�ng Th�i tử? Xa-nặc nghe lời vua quở tr�ch run sợ vội t�u: -Th�i tử rời khỏi ho�ng th�nh đi kh�ng phải lỗi tại thần, xin đại vương h�y nghe thần kể đầu đu�i. N�i xong Xa-nặc liền lấy mũ b�u, hạt minh ch�u đặt dưới ch�n vua rồi thưa: -Th�i tử bảo thần đem mũ v� hạt minh ch�u n�y về d�ng l�n bệ hạ, x�u chuỗi anh lạc th� d�ng cho di mẫu, c�n c�c đồ trang sức kh�c th� trao cho ch�nh phi Da-du-đ�-la. Vua thấy những thứ ấy l�ng c�ng buồn nhớ Th�i tử kh�ng ngu�i, đến gỗ đ� c�n phải động l�ng huống chi t�nh cảm cha con s�u nặng. Xa-nặc thuật lại to�n bộ sự việc đ� xảy ra cho vua nghe v� t�u: -Th�i tử truyền lệnh cho thần l� nếu đại vương cho l� cần c� con nối d�i rồi mới xuất gia, nay chưa c� con sao đ� xuất gia th� thưa với bệ hạ rằng v�o l�c ra đi Th�i tử chưa t�u cho bệ hạ r� l� ch�nh phi Da-du-đ�-la đ� c� thai rồi, bệ hạ n�n hỏi n�ng. Trước kia bệ hạ đ� hứa như thế, nay Ng�i đ� thực hiện đ�ng như vậy chứ kh�ng phải Ng�i tự tiện ra đi. Vua nghe thế liền cho mời Da-du-đ�-la đến hỏi: -Th�i tử bảo con đ� c� thai, phải đ�ng như vậy kh�ng? Da-du-đ�-la liền thưa vua: -V�o h�m đại vương đến cung, Th�i tử lấy tay chỉ v�o con, con lập tức cảm thấy trong người kh�c lạ n�n biết m�nh đ� thụ thai. Vua nghe thế lấy l�m lạ, l�ng ưu sầu c� giảm bớt, thầm nghĩ: "L�c ấy ta hứa như thế l� nghĩ chỉ trong bảy ng�y l�m sao c� con được v� như vậy ng�i Chuyển lu�n vương tự nhi�n sẽ đến, kh�ng ngờ chưa hết bảy ng�y m� Da-du-đ�-la đ� c� mang thật l� do lỗi ta thiếu tr�, v� muốn t�m c�ch lưu Th�i tử n�n hứa như thế, giờ c�ng hối hận. Th�i tử mưu tr� vượt ngo�i sự dự liệu của người kh�c. Việc n�y c�n c� thần lực của chư Thi�n, nay ta kh�ng n�n tr�ch Xa-nặc". Vua nghĩ Th�i tử quyết kh�ng về th� d� c� l�m c�ch g� cũng kh�ng đưa Th�i tử về được. Tuy Th�i tử xuất gia học đạo nhưng nay đ� c� người nối d�i kh�ng sợ vương tộc tuyệt hậu. Hiện nay cần phải bảo Da-du-đ�-la n�n giữ g�n cẩn thận đứa con trong bụng. Vua Bạch Tịnh v� qu� nặng t�nh cha con n�n n�i với Xa-nặc: -Nay ta nhất định cho đi t�m Th�i tử nhưng kh�ng biết Th�i tử đang ở đ�u. Th�i tử bỏ ta đi học đạo, ta l�m sao c� thể sống một m�nh. Ta nhất định phải đi t�m Th�i tử. L�c ấy Quốc sư v� một vị đại thần nghe vua muốn đi t�m Th�i tử liền đến can ngăn: -Đại vương chớ qu� buồn phiền. Ch�ng t�i thấy tướng mạo của Th�i tử chắc l� trong đời qu� khứ đ� nhiều kiếp xuất gia tu học n�n ngay ng�i vị Đế Th�ch cũng kh�ng muốn huống chi l� ng�i Chuyển lu�n vương l�m sao giữ ch�n Th�i tử được. Đại vương kh�ng nhớ l�c mới sinh, Th�i tử đ� từng đi bảy bước, chỉ tay l�n cao m� n�i: "Ta kh�ng c�n chuyển sinh nữa, đ�y l� th�n sau c�ng". L�c ấy c�c vị trời Phạm thi�n, Đế Th�ch đều đến ch�c mừng, c� điều kỳ diệu như vậy th� Th�i tử đ�u c�n lưu luyến c�i trần, vả lại ti�n A-tư-đ� đ� từng xem tướng cho Th�i tử v� quả quyết l� năm mười ch�n tuổi Th�i tử sẽ xuất gia học đạo v� sẽ th�nh Bậc Nhất Thiết Chủng Tr�. Ng�y nay sự việc xảy ra đều đ�ng, đại vương sao c�n sầu khổ như thế. Hơn nữa đại vương đ� từng ra nghi�m lệnh cho quan qu�n trong v� ngo�i th�nh giữ g�n Th�i tử sợ Th�i tử xuất gia nhưng rồi chư Thi�n đ� đến đưa Th�i tử ra khỏi th�nh, như thế th� sức người l�m sao ngăn cản được. Vậy xin đại vương n�n vui mừng, đừng m�i �m l�ng buồn phiền v� kh�ng n�n ra đi t�m Th�i tử, c�n nếu bệ hạ lo lắng cho Th�i tử th� ch�ng t�i sẽ đi t�m xem Th�i tử hiện nay đang ở đ�u. Vua nghe lời can ngăn b�n suy nghĩ: "Ta biết Th�i tử kh�ng về, l�ng ta kh�ng thể qu�n được nhưng cũng chẳng thể t�m kiếm được, vậy ta nay phải nhờ quốc sư v� quan đại thần đi xem sao". Nghĩ xong nh� vua liền đ�p: -L�nh thay! C�c khanh h�y l�n đường t�m Th�i tử gi�p ta. Mọi người ở trong v� ngo�i cung đều đang sầu khổ, vậy hai khanh kh�ng n�n chậm trễ. Quốc sư v� vị đại thần liền từ gi� đức vua ra đi t�m Th�i tử. Quyển 1 � �Quyển 2 �� Quyển 3 �� Quyển 4 � � � �