VT0403 Kinh A Soa Mạt Bồ T�t 7q

�

佛山* Buddha Mountain * Ph�̣t Sơn

Calgary Alberta Canada

�TRANG CHỦ*--KINH ĐI�̉N*--ĐẠI TẠNG KINH*--TH�̀N CHÚ*--HÌNH ẢNH*--中文*--ENGLISH

VT0403-2

Quy�̉n 1� ��Quy�̉n 2 ��Quy�̉n 3� ��Quy�̉n 4� ��Quy�̉n 5� ��Quy�̉n 6� ��Quy�̉n 7

KINH A SOA MẠT BỒ T�T

H�n Dịch: Tam Tạng Ph�p Sư Tr�c Ph�p Hộ, Nước Nguyệt Chi - �ời T�y Tấn

Việt Dịch: Tuệ Khai Cư Sĩ - Phan Rang

Chứng Nghĩa: Tỳ Kheo Th�ch Đỗng Minh

Quyển thứ nhất

Nghe như vầy: Một thuở đức Phật ở tại v�ng đất du cư của Như Lai với đạo tr�ng b�u nghi�m tịnh lồng lộng. Ch�nh l� sự kiến lập của Ch�nh Gi�c, đại đức trang nghi�m m� nương theo t�ch lũy hạnh nghiệp thần diệu, l� b�o ứng th�nh Phật, cung của c�c Bồ t�t, tuy�n dương v� lượng biến h�a của Như, v�o tuệ kh�ng đ�y, dạo nơi th� thắng, l�ng mang vui vẻ, ph�n t�ch đều khắp, đ� tu hạnh Th�nh, hỏi han đương lai, c�ng hu�n kh�ng bờ c�i, danh xưng kh�ng giới hạn, b�nh đẳng Ch�nh Gi�c, đ� th�nh Phật đạo, giỏi chuyển ph�p lu�n, khai h�a v� số những m�n đồ theo học m� đối với c�c ph�p thường được tự tại, biết t�nh ch�ng sinh, hiểu r� c�c căn, qua đến bờ kia, t�y l�c phương tiện, trừ c�c ngăn ngại, Phật sự kh�ng chỗ, trụ kh�ng chỗ trụ. �ức Phật c�ng với ch�ng đại Tỳ kheo gồm s�u trăm vạn người. Họ đều l� những người t�m hạnh an h�a, ti�u diệt trần lao, �n �i, mọi thứ tệ �c, ch�nh l� ph�p vương tử của đức Như Lai đ� tu ph�p th�m �o, do ch�nh ph�p sinh ra, uy nghi, lễ tiết, tiến l�i s�ng ngời, l� thần hộ mệnh của đại ch�ng, th�n cận theo về với Như Lai.

��ức Phật lại c�ng với v� cực những Bồ t�t, số ấy rất nhiều chẳng thể n�i l�n hạn lượng. Tất cả �ại Th�nh thần th�ng đ� đạt, chứng được Tổng tr�, biện t�i v� ngại, thần tr� diệu đạt, chẳng thể n�u v� dụ, trong khoảnh khắc một niệm đi đến v� lượng đất nước c�ng dường những ch�ng Như Lai trong mười phương, phụng sự bậc minh thức, nghe ph�p kh�ng ch�n, hỏi han thọ tr�, t�n phụng, tuy�n dương. C�c vị ấy thường �m l�ng cần tu, dạy răn quần l�, đầy đủ tr� quyền biến, đ� độ v� cực, lập v� c�i m�n, đều vượt qua vọng tưởng, kh�ng ứng g� chẳng ứng, gần gũi Nhất thiết tr� v� c�c th�ng tuệ địa.

�Những vị Bồ t�t ấy t�n l� Thi�n Minh Bồ t�t, Tuyển Chiến Bồ t�t, Chiếu Tạng Bồ t�t, Trừ Mạn Bồ t�t, Dũng bộ Bồ t�t, Nh�n Căn (Qu�n) Bồ t�t, Ly Ng�n Bồ t�t, Trừ Minh (tối) Bồ t�t.v.v... Những hạng Bồ t�t như vậy tụ hội với phước đức chẳng thể nghĩ b�n m�nh m�ng rực rỡ. Tất cả những vị Bồ t�t đều như vậy.

�L�c bấy giờ, đức Thế T�n nhập v�o sở nguyện th�nh hạnh của c�c Bồ t�t. Ph�p ấy gọi l� V� C�i m�n. Ph�p m�n n�y l�m tịnh c�c khai sĩ, nghi�m diệu đạo tr�ng, ph�p lực ch�nh gi�c đủ v� sở �y, ở nh� Th�nh tuệ dạo chơi c�c ph�p m� được tự tại, nhiếp lấy ấn Tổng tr�, hiểu r� biện t�i, đ� v�o cửa đạo, d�ng đại thần th�ng, đến khắp nơi mở ra �nh s�ng, giảng th�ng ph�n biệt ph�p lu�n bất tho�i, b�nh đẳng điều ngự c�c thừa, th�ng tất cả ph�p, kh�ng bị ph� hoại, ban tuy�n c�c căn � t�nh của ch�ng sinh, th�ng đạt điều ki�n yếu, quyết định tất cả ph�p, h�ng phục ma trường, theo ứng thuận ph�p đều c� thể khai h�a. Trần lao kết chặc, m� hoặc t� kiến s�u mươi hai nghi, mở V� ngại tr�, minh giải v� tế, sự khuyến trợ nghiệp liền vi ph�n ph�t đi, v�o đến đạo tuệ b�nh đẳng của chư Phật, kh�ng th� kh�ng mong kh�ng xứ sở m�n, diễn n�i c�c ph�p như x�t ch�n đế, b�nh đẳng xử sự với c� tưởng v� c�ng v� tưởng, hiểu r� th�m �o mười hai nh�n duy�n, t�ch lũy c�ng đức chẳng thể n�i l�n hạn lường, trang nghi�m hạnh th�n miệng � của chư Phật, ch� được sự biết v� tận do th�n tu bốn th�nh đế, gi�o thọ th�n t�m Thanh văn tịch tịnh, h�a độ Duy�n gi�c thừa chứng Nhất thiết tr�, đủ A duy nhan hưng khởi �ại thừa học, v�o tất cả ph�p mặc t�nh độc bộ, khen vịnh đức c�ng hu�n của Như Lai, t�y thời m� tuy�n dương, hiển thị, ủy th�c, vỗ về, gi�p đỡ, răn dạy dần dần, dẫn đường mở mang ph�p tạng hiển b�y xứ sở ấy, diệt trừ sự ngăn che nhỏ, khai thị �nh s�ng. �ức Thế T�n đ�o tạo, diễn giảng, giải th�ch lời ph�p gi�o khiến cho lưu bố c�ng khắp mười phương.

�V�o l�c ấy, phương ��ng tự nhi�n xuất hiện �nh s�ng lớn m�u v�ng. �nh s�ng ấy soi đến đạo tr�ng Bảo Tịnh n�y v� s�ng ch�i cả ba ng�n đại thi�n thế giới, kh�ng đ�u chẳng c�ng khắp. �nh s�ng rực rỡ che hết c�i n�y. Mặt trời, mặt trăng, Phạm vương, �ế Th�ch v� Tứ Thi�n Vương, �nh s�ng oai thần của họ đều kh�ng thể hiện, l�m cho �nh s�ng của trời đại thần diệu, c�c đấng t�n qu� lồng lộng, trời, rồng, quỉ, thần, Kiền đạp h�a, A tu lu�n, Ca l�u la, Ch�n đ� la, Ma hầu lặc đều ti�u tan. �nh s�ng của những ngọc Minh nguyệt, ngọc b�u Diệm quang, lửa lớn đ�nh liệu... cũng đều ti�u diệt. Chỉ ri�ng c� �nh s�ng lớn v� cực của đức Như Lai ch� ch�n v� �nh s�ng th�n những A duy nhan Bồ t�t l� hiển hiện, c�n tất cả những �nh s�ng kh�c đều biến mất. Cả ng�n nước n�y trở lại xa xăm s�u k�n tối tăm. �nh s�ng mặt trời mặt trăng tuy l� rộng lớn, nhưng chẳng thể đuổi kịp �nh s�ng uy thần lồng lộng chiếu soi đến v�ng đ�. �nh s�ng ấy chẳng ngại c�y cối, tường v�ch, n�i đại Tu di, Tuyết sơn, Hắc sơn, n�i Mục L�n, n�i �ại Mục L�n, n�i Thiết Vi, n�i �ại Thiết Vi, �nh s�ng ấy đều th�ng qua, soi đến ba ng�n đại thi�n thế giới, đến ngục V� Trạch, soi l�n đến cực c�ng phương tr�n. Những người trong địa ngục, ngạ quỉ, s�c sinh th� th�n họ nhờ ơn luồng �nh s�ng n�y m� mọi nỗi khổ đều ti�u trừ, mọi đau đớn đều ngưng nghỉ, th�n t�m được y�n ổn, đều ch�c mừng nhau tự cho l� gặp thời. Ở đạo tr�ng Bảo Tịnh, ph�a b�n tr�i đức Phật, liền tự nhi�n sinh ra những s�u mươi ức hoa sen bảy b�u. Hương thơm hoa ấy sực nức lan tỏa khắp nơi, ngữi được kh�ng ai chẳng vui mừng. Hoa ấy nhu nhuyến lớn như b�nh xe, m�u sắc rực rỡ, c�nh hoa nhiều v� số ức. H�nh d�ng hoa ấy tr�n trỉnh do trăm ng�n thứ b�u tạo th�nh. Tr�n hoa ấy trưng b�y trướng giao lộ, trang ho�ng t�ng che ngọc. Hoa ấy ph� b�y vẻ đẹp đẽ, tỏa hương thơm ng�t khắp c�ng ba ng�n đại thi�n thế giới. Những hương thơm danh tiếng c� trong chư thi�n nh�n d�n của ba ng�n đất nước n�y gặp phải hương hoa ấy đều cũng ti�u tan. Những lo�i sống tr�n trời, ở thế gian nhờ ơn hương hoa n�y đều ưa ph�p hương, chẳng ưa �i dục.

��ến đ�y, hiền giả X� Lợi Phất nh�n thấy hiện tượng �nh s�ng v� cực hoa sen thanh tịnh như vậy th� kinh ngạc vui mừng kh�ng lường, liền đứng dậy, đi đến chỗ đức Phật, qu� d�i, v�ng tay, hỏi đức Thế T�n rằng :

�- Hiện tượng con thấy h�m nay l� điềm ứng g�? Hiện ra h�nh tượng, hiển đại quang minh, hoa sen thanh tịnh chẳng thể xưng kể như vậy, từ xưa đến nay con chưa từng thấy nghe.

��ức Phật bảo ng�i X� Lợi Phất rằng :

�- C� một vị Bồ t�t t�n l� A Soa Mạt từ phương ��ng đến c�ng s�u mươi ức Bồ t�t với quyến thuộc v�y quanh. Những vị ấy sắp đến c�i n�y n�n hiện trước điềm ứng!

��ức Phật n�i chưa bao l�u th� Bồ t�t A Soa Mạt tức thời hiện th�n c�ng với s�u mươi ức Bồ t�t đồng tiến đến. Do d�ng đại thần t�c hiển hiện thần uy của Bồ t�t, bậc khai sĩ biến h�a l�m chấn động nước Phật, tu�ng �nh s�ng ch�i l�a, mưa xuống mọi hương hoa, lại cũng tấu l�n trăm ng�n kỹ nhạc. �ến đạo tr�ng Bảo Tịnh rộng r�i rồi, những vị ấy đi đến chỗ đức Phật, trụ tr�n hư kh�ng như ở dưới đất, v�ng tay tự qui y, d�ng một �m thanh mời gọi ba ng�n đại thi�n thế giới, d�ng nghĩa kệ khen đức Thế T�n rằng :

�Th�nh h�ng bỏ tham dục

�Kh�ng nhiễm bẩn sạch trong

�Tuệ ấy trừ u tối

�Mắt thanh tịnh đem ban.

��oạn ba cấu mệt nhọc

�Mọi tỳ vết ti�u tan

�C�c trần lao diệt m�i

�Nay c�i đầu Thế T�n!

�Khử bỏ việc ph� hoại

�Lưới ngu si xẻ tan

�Th�nh chủ c� mười lực

�Sợ h�i đều phục h�ng.

�Si�u việt ở ch�ng hội

�Bỏ hết ba bu�ng lung

��ộc bộ như sư tử

�Dạo bước kh�ng kinh ho�ng.

��nh s�ng ly cấu ấy

�Kh�ng đ�u chẳng s�ng th�ng.

�Nghĩ đến khắp tất cả

�Tế độ mọi lỗi lầm

�V� minh c�n che k�n

�Ti�u diệt những tối tăm.

��nh s�ng ấy chiếu s�ng

�Như nhật xuất m�y tan

�Thấy mọi người c� khổ (c� độc)

�V� họ dấy x�t thương.

�Ti�u trừ gi� bệnh chết

�Cứu hộ kẻ lỡ l�ng (người kh�ng ai cứu)

��ạo sư dụ sinh ch�ng

�Hoằng từ thường x�t thương.

�� tu hạnh nghiệp ấy

�Như thầy thuốc chữa bệnh

�Ng�i X� Lợi ngự ch�ng

�H�a ngu xuẩn v� minh.

�Nghe xong hoạn người kh�c

��ộ họ như l�i thuyền

�Trần lao khởi vọng tưởng

�� h�a độ kh�ng lường.

�Chỗ du cư vị ấy

�Kh�ng (nhiễm) trước như hoa sen

�R� tất cả c�c ph�p

�Bản tịnh l� lặng y�n.

�A�m thanh miệng đ� diễn

��ều sinh từ nh�n duy�n

�Kh�ng ngang ngạnh tạo t�c

��ạt điều n�y do (tập) quen.

�Mang từ ai mẫn thế

�H�ng phục, dạy ch�ng sinh

�Như hư kh�ng qui mạng

�Thấy tất cả như tr�n (đấy).

�Ở tại nơi ph�p thế

�Chẳng động như đại sơn

�Ch�ng sinh do kh�ng biết

�Quen l�m nghiệp chẳng cầu (yếu).

�Tuy sống tập cư xứ

��ều qua nạn tử sinh

�Mắt đạo rất tươi s�ng

�Giống như hoa sen xanh.

�Uy thần ấy lồng lộng

�Như vầng trăng đầy tr�n

�Tất cả người thế gian

��ều chung hỏi han đức

�Bỏ n�o (phiền) chẳng ưa tục

�N�n con lễ Thế T�n!

��ến đ�y, ng�i A Soa Mạt c�ng s�u mươi ức Bồ t�t tung b�i kệ n�y, khen ngợi đức Phật xong th� từ hư kh�ng hạ xuống, c�i đầu dưới ch�n đức Phật, nhiễu quanh đức Th�nh bảy v�ng, lui về ngồi l�n hoa sen. Ng�i X� Lợi Phất thừa uy thần đức Phật m� hỏi rằng :

�- K�nh thưa đức Thế T�n! Bồ t�t A Soa Mạt từ đ�u lại? Danh hiệu đức Phật ở đ�? �ất nước loại g�? Thế giới xa gần? C�ch đ�y bao xa?

��ức Phật đ�p rằng :

�- �ng tự đem việc n�y hỏi �ng A Soa Mạt th� sẽ được tỏ b�y!

�Ng�i X� Lợi Phất hỏi ng�i A Soa Mạt rằng :

�- Thưa Tộc t�nh tử! Từ chỗ ng�i đến c�ch đ�y xa gần? Hiệu đức Phật ấy v� thế giới l� g�?

�Ng�i A Soa Mạt bảo ng�i X� Lợi Phất rằng :

�- Trưởng l�o c�n tư tưởng khứ (đi) lai (lại) ư?

�Ng�i X� Lợi Phất đ�p rằng :

�- Thưa Tộc t�nh tử! Tưởng t�i đ� đoạn!

�Ng�i A Soa Mạt n�i rằng :

�- Thưa ng�i X� Lợi Phất! Tưởng ấy đoạn rồi th� ch� chẳng mang hai, v� sao ng�i dấy niệm m� hỏi vấn đề từ đ�u lại. Thưa ng�i X� Lợi Phất! C� lại ấy l� dấu vết của hợp hội. Giả sử đi l� dấu vết của biệt ly. Nếu khiến cho chẳng hợp hội, kh�ng biệt ly th� đ� kh�ng đi, lại. Kh�ng đi, lại ấy l� hạnh Th�nh đạo. Thưa ng�i X� Lợi Phất! C� lại ấy l� tướng tự nhi�n tạo. Nếu c� đi l� tướng tội phước hết. Kể ra tội phước l� tướng tự nhi�n. Nếu đối với những tướng tội phước tận th� kh�ng c� tướng. Tướng kh�ng đến l� hướng đến của Th�nh đạo. Thưa ng�i X� Lợi Phất! C� lại ấy gọi l� tướng sở nguyện (?). Nếu c� đến (v�ng) th� l�a khỏi sở nguyện. Tướng sở nguyện ấy l�a khỏi tướng sở v�ng (đến) tức l� tướng của Th�nh đạo. Thưa ng�i X� Lợi Phất! C� lại ấy l� tướng sinh khởi. Nếu c� đến (v�ng) th� tức l� diệt tướng. Trừ diệt tướng sinh v�ng, chẳng khởi, chẳng diệt, kh�ng sở trụ th� tức l� tướng của Th�nh đạo. Thưa ng�i X� Lợi Phất! Tướng c� lại ấy l� cửa dạy răn (huấn hối m�n). Nếu c� đến (v�ng) th� dạy trao tan hết. Sinh v�o cửa v� tận kh�ng dạy trao tức l� hướng đến Th�nh đạo. Thưa ng�i X� Lợi Phất! Nếu c� v�ng lai th� rơi v�o Tục, kh�ng c� khứ lai mới gọi l� đạo. Thưa ng�i X� Lợi Phất! Ti�u diệt khứ lai, trừ khỏi đương lai v� c�c cảnh giới th� mới hướng đến Th�nh đạo. Thưa ng�i X� Lợi Phất! C� lại ấy l� tướng hiện tại. Nếu c� đi th� ch�nh l� tướng biệt ly. �ến với hiện tại v� bỏ tướng biệt ly tức l� hướng đến Th�nh đạo. Thưa ng�i X� Lợi Phất! C� lại ấy ch�nh l� tướng duy�n khởi b�o ứng. Nếu c� đi th� hết tướng b�o ứng. Kh�ng c� b�o ứng, chẳng khởi, chẳng diệt, đến với v� tướng th� mới hướng đến Th�nh đạo. Thưa ng�i X� Lợi Phất! C� lại ấy l� theo tục duy�n h�a hợp m� đạt đến đường lối. Nếu c� đi th� gọi đ� l� �m thanh. Ng�n gi�o văn tự l� đường tốt vậy. Giả sử loại trừ �m thanh, văn tự, nh�n duy�n, đường tắt th� hướng đến Th�nh đạo.

�Ng�i X� Lợi Phất hỏi ng�i A Soa Mạt rằng :

�- Thưa Tộc t�nh tử! T�i nay do sự giảng giải n�y biết ng�i c� biện t�i n�n muốn hỏi nhau. Sở dĩ vậy l� v� muốn được nghe v� th�u th�i những điều vốn chưa được nghe. Thưa Tộc t�nh tử! Giống như vị ch�a tr�m cửa ải n�n được người đẩy cửa hỏi xin ra v�o, qua lại. Giả sử c� người mang nặng h�ng h�a hoặc c� người lại đi kh�ng. Muốn cầu được thuế �ng ấy phải nạn vấn hạch hỏi : �Ngươi mang theo đồ g� th� phải nộp thuế!� Thưa Tộc t�nh tử! T�i cũng như vậy, thuộc hạng thấp h�n, l� giống Thanh văn nương cậy v�o �m thanh người kh�c m� được giải tho�t. Ch�ng t�i hợp c�ng duy�n �m hưởng n�n thường phải hỏi han để thọ lấy. C�c bậc Ch�nh sĩ.v.v... đem của d�ng ủng hộ t�ch ra nu�i dưỡng �ại thừa. Từ đ� sinh ra Thanh văn, Duy�n gi�c. Do đ� cho n�n, hay thay! Thưa Tộc t�nh tử! Ng�i v� ch�ng t�i ph�n biệt n�i r� chỗ ng�i từ đ� đến c�ch đ�y xa gần? �ức Như Lai v� đất nước hiệu tự l� g�?

�Ng�i A Soa Mạt n�i rằng :

�- Thưa ng�i X� Lợi Phất! �ức Như Lai ở trước mặt, ng�i n�n khải vấn, ng�i sẽ được mở mang, những lưới nghi của ch�ng hội sẽ được giải quyết!

�Ng�i X� Lợi Phất trước hỏi đức Phật rằng :

�- Từ chỗ đến của Bồ t�t A Soa Mạt c�ch đ�y xa gần? Hiệu của đức Phật ấy l� g�? �ất nước loại n�o? V� ương số người vang danh c�i ấy đều ph�t � đạo, mặc gi�p đại đức?

��ức Phật dạy rằng :

�- X� Lợi Phất! H�y lắng nghe v� suy nghĩ cho tốt! T�n thế giới đ� c� n�i l�n c�ng hu�n v� hiệu của đức Như Lai nếu c� người nghe th� chớ ho�i nghi m� đều phải chung tin tưởng, đức Như Lai Ch� Chơn kh�ng g� ngăn ngại cũng kh�ng ấm c�i, tất cả mẫn đạt kh�ng g� chẳng th�ng suốt, đều xin thọ gi�o - �ức Phật bảo ng�i X� Lợi Phất - Phương ��ng c�ch đ�y bằng một số c�i Phật nhiều như những bụi chứa trong mười hằng h� sa số c�c đức Phật. Qua khỏi ngần ấy c�i, c� thế giới t�n l� A Ni Di Sa, ở đ� c� đức Phật hiệu l� Tam Mạn Bạt �� Như Lai Ch� Chơn �ẳng Ch�nh Gi�c, ng�i hiện tại đang n�i ph�p (A Ni Di Sa : Bất Tuần, Tam Mạn Bạt �� : Phổ Hiền). Thế giới Bất Tuần kh�ng c� t�n của Thanh văn, Duy�n gi�c. Th�nh ch�ng của đức Thế T�n thuần l� c�c Bồ t�t ở đời xa xưa tạo hạnh đ� ho�n bị : Bố th�, điều �, an tường, th�nh triết, cấm giới, b�c văn, tịch kh�ng ph�ng dật, c�ng hu�n chỉ t�c, kiến lập nh�n tịnh, do sức nhẫn nhục l�ng chẳng �m hại, tinh tấn ki�n cố t�ch lũy c�ng đức, thường sống khắc kỷ, khắp đều thiền tư (suy nghĩ) Tho�t m�n tam muội m� ch�nh thọ, lấy thần th�ng tuệ m� tự vui sướng, d�ng �nh s�ng v� cực tr� quang minh để t�y l�c ph�n biệt, ban tuy�n tất cả chương c� nghĩa l�, đ� mang l�ng từ b�nh đẳng như hư kh�ng. Tấm l�ng ai của những vị ấy thương x�t ch�ng sinh, biết ch� t�nh của họ m� khai h�a. Họ vui mừng th� v� họ mưa xuống ph�p vị đạo cam lộ, trừ sạch tất cả s�n hận o�n kết. Họ h�nh hộ th� l�a khỏi hai thừa, d�ng kh�ng, v� tướng lập n�n ph�p v� nguyện, cứu vớt hoạn nạn trần lao c�c ma, uế trược, nguy hại. R� biết căn bản ch�ng sinh m� hướng đến mười hai duy�n khởi, quan s�t bệnh tật của họ ứng bệnh cho thuốc, nắm chắc chế ngự l�ng ấy b�nh đẳng lu�n lu�n l� một như đất nước lửa gi�, kh�ng c� y�u gh�t, h�ng phục trừ khử tất cả mọi t� dị học. Ngần ấy ph�p chiến đấu lập vững tr�ng phan giống như bậc dũng tướng thống so�i đại qu�n bẻ g�y h�ng phục qu�n địch, v�o s�u sự gi�c ngộ ch�nh ph�p của chư Phật, mười lực v� �y, l�a hai phẩm hội, thuận theo nghiệp nh�n duy�n hữu v�, si�u việt hạnh c�c kiến trung gian, n�m bỏ ng� ng� v� nh�n, thọ mạng, xứ sở c� kh�ng, phản ch�n, hướng ngụy vốn l� đ�o kiến. Những kinh điển m�n, ấn ph�p của Như Lai ph�p vương in v�o đ�. Biện t�i diễn n�i kh�ng g� ngăn ngại, ở v� ương số ức trăm ng�n kiếp, �m từ th�ng suốt kh�ng thể ngăn chận (tắc nghẻn) chẳng cho th�ng lưu. D�ng thần t�c của Phật cảm h�a v� lượng Phật quốc, qua lại gi�p v�ng, cuối rồi lại bắt đầu. Hiểu r� t�y thời ti�u trừ tất cả sợ sệt, s�n nhuế, ki�u mạn, tự đại, diễn n�i �m thanh như tiếng rống sư tử, cũng như sấm rền. Quan s�t hạnh thượng, trung, hạ của ch�ng sinh m� l�m bạn b� bền vững, đặt họ đất diệt độ rốt r�o vĩnh viễn. Nổi dậy m�y v� cực, cảm động rền sấm ph�p, th�ng suốt chớp tuệ giải, mưa xuống nước cam lồ, tuy�n dương đạo ph�p tr�n (qu�), chẳng đoạn tuyệt Tam Bảo, ch� t�nh thanh tịnh như ngọc Minh Nguyệt, th�ng đạt trong ngo�i (lộ ra ngo�i, g�i ở trong). Ch�nh Gi�c chiếu s�ng, tướng tốt th� thắng l� do cấm giới m� tự trang nghi�m. D�ng trăm ng�n đức m� trang sức th�n thể, d�ng ph�p chư Phật đến với A duy nhan nhất sanh bổ xứ, phụng tu�n tu h�nh. Ch�ng sinh dốc l�ng tin nghe lời gi�o h�a giải tho�t th� t�y theo ch� t�nh của họ m� khiến cho đều được cả. Gi�c �, tổng tr� l� t�a sư tử nghi�m tịnh đạo tr�ng. Minh thức si�u nhập v�o bốn v� sở �y đều hiện l�n sự hưng tạo sự nghiệp, th�nh thể ch�nh gi�c của chư Phật, lấy bỏ tiến l�i l�ng ấy mạnh mẽ m� được tự tại, chuyển ph�p lu�n b�u V� thượng.

�L�c bấy giờ, ch�ng hội nghe đức c�ng hu�n của c�c Bồ t�t, vui mừng nhảy nh�t chẳng thể tự kiềm chế, ph�t sinh l�ng s�ng suốt. Họ lấy hoa sen xanh v�ng đỏ trắng rất đẹp ở tr�n trời v� c�c hoa � để c�ng dường đức Phật v� tung l�n tr�n Bồ t�t A Soa Mạt rồi đồng cất tiếng khen ngợi uy đức rằng :

�- Ch�ng con được lợi lắm! V� thu hoạch được phước kh�nh (mừng) mới c� thể gặp gỡ vị Ch�nh sĩ n�y, được nh�n thấy cuộc hội ngộ nhiều thiện lợi. Ch�ng con c�i đầu qui mạng m� c�ng dường ng�i. Nếu c� ch�ng sinh được nghe t�n của c�c Bồ t�t c�ng hu�n n�y th� đức chẳng thể lường v� nhờ sự nghe ấy, đều sẽ hưng ph�t đại t�m Bồ đề.

��ến đ�y, ba vạn s�u ng�n những người đến hội đ� đều ph�t � đạo V� Thượng Ch�nh Chơn. �ức Phật n�i với ng�i X� Lợi Phất rằng :

�- C�i A Ni Di Sa kh�ng c� địa ngục, ng� quỉ, s�c sinh, mọi khổ, c�c �c, kh�ng phụng giới sắc (răn bảo) cũng kh�ng phạm cấm, chẳng nghe thấy nữ nh�n. Sở dĩ v� sao? V� đều do giao lộ hoa sen h�a sinh, kh�ng c� xan tham cũng kh�ng d�m dục, s�n nhuế, l�a khỏi ngu si sợ sệt... hết thẩy đều kh�ng c� t�n ba thứ độc n�y, huống l� c�n c� ư? Nh�n d�n c�i ấy kh�ng c� thượng, trung, hạ, đẹp, xấu sai biệt đều như nhau kh�ng kh�c, cũng kh�ng l� ng�v� chẳng phải ng� sở, lại chẳng ăn uống. Sở dĩ v� sao? V� ph�p hỉ (vui) l� m�n ăn, hiểu nghĩa l� nước uống, thường tự thản nhi�n, tỏ r� chẳng c�n � niệm kh�t, cũng kh�ng c� tư tưởng đ�i, cũng chẳng phải ta, cũng kh�ng c� người kh�c, cũng kh�ng hoạn nạn sợ ma ch�ng. Lại, c�i Phật ấy rất rộng lớn c�ng cực, một mặt trời mặt trăng chiếu soi s�u mươi ức khu vực của bốn phương. Sở dĩ v� sao? V� l� sự đạt đến của bổn nguyện Bồ t�t. Do đ� n�n chung một mặt trời mặt trăng. Lại nữa, c�i Phật ấy kh�ng c� g� đống, cao thấp, nghi�ng ng�, khắp nơi đều bằng phẳng, đều l� lưu ly xanh biếc, d�ng mọi thứ b�u đặt xen lẫn v�o. �ất c�i ấy mềm mại như xơ b�ng vải trời, d�ng mười t�m việc trang nghi�m quốc giới. C�y cối c�i ấy đều bằng b�u h�ng ngũ san s�t, thường sinh ra hoa quả m� m�a đ�ng m�a hạ lu�n lu�n sum su�. Ở c�i ấy kh�ng c� c�t, sỏi, đ�, mọi tỳ vết dơ bẩn, Hắc sơn, Tuyết sơn... Những n�i c�i ấy đều do c�c b�u hợp th�nh giống như n�i Tu di. Ở c�i Phật đ�, tr�n trời dưới đất như nhau kh�ng kh�c, xả bỏ nghiệp ba đời lấy ph�p l�m của cải. C�i đ� kh�ng c� vua, chỉ c� đức Như Lai Phổ Hiền Ch� Chơn l�m Ph�p vương. Lại nữa, ph�p của c�i ấy chẳng d�ng văn từ bảo răn. C�c vị Bồ t�t muốn hỏi han, th�nh thọ kinh điển th� đi đến chỗ đức Phật, qu�n tưởng ng�i kh�ng ch�n, chẳng biết mệt mỏi. V� sao vậy? V� ngay khi l�ng của c�c vị ấy mừng rỡ th� đ� chứng được định � Phật t�m, tức thời gần đến với ph�p nhẫn V� Sở T�ng Sinh. Do đ� cho n�n hiệu của c�i ấy l� Bất Tuần vậy. Sao gọi l� được định � Phật t�m? Chẳng d�ng sắc tướng, chẳng d�ng c�i đẹp, cũng lại chẳng d�ng bổn hạnh đời trước m� đạt đến c�i đức đ�, cũng chẳng hy vọng l�m thế, đạt đến thế. Sở dĩ v� sao? V� chẳng nghĩ đến đời qu� khứ, đương lai, cũng lại chẳng nghĩ đến đời hiện tại h�m nay, cũng chẳng do từ năm ấm, s�u bực m� đạt đến đ� vậy.

�Sao gọi l� năm? Năm ấm ấy l� nghĩ đến s�u căn. S�u căn ấy l� mắt, tai, mũi, miệng, th�n, � ri�ng biệt. S�u lực ấy l� biết sắc, thanh, hương, vị, x�c, ph�p. Chẳng d�ng t�m thức thấy nghe m� đạt đến mọi nghiệp n�y. Chẳng d�ng xảo ngụy m� đạt đến sinh diệt. Kh�ng ngang bằng, kh�ng t� vạy, cũng chẳng tạo �, kh�ng điều hy vọng, cũng chẳng phải do phải, cũng chẳng phải do chẳng phải m� đạt đến. Cũng chẳng từ một, hai, ba m� đạt đến. Chẳng nh�n t�m, � thức, cũng chẳng do hiểu mọi � niệm trong ngo�i, việc vọng tưởng thi phi (phải tr�i) m� đạt đến đ�. Cũng kh�ng do sắc thọ (thống dương) tưởng, h�nh, thức m� đạt đến. Cũng chẳng d�ng giới, định, tuệ �, giải tho�t, độ tri kiến, mười lực, bất hộ, bốn v� sở �y, ph�p của chư Phật, chẳng thể d�ng � tưởng biết điều đ�. Chẳng d�ng thấy nghe m� đạt đến điều đ�. Chẳng d�ng tướng tưởng, cũng kh�ng ng� tưởng, chẳng d�ng năm ấm, s�u bực, chỗ sinh diệt, cũng kh�ng sở trụ, cũng kh�ng chẳng trụ, kh�ng chỗ sắc thọ tưởng h�nh thức, cũng chẳng nh�n sắc, nhĩ thanh, tỵ hương, thiệc vị, th�n x�c, t�m ph�p m� đạt đến điều đ�, cũng chẳng được chỗ. Sở dĩ v� sao? V� chẳng thể d�ng mắt m� thấy mọi tướng, chẳng thể thấy chỗ tưởng. Chẳng thấy, chẳng khởi, chẳng diệt, chẳng cuối c�ng ấy th� tức l� kh�ng c� bắt đầu. Chỗ trụ ấy l� nh�n duy�n, đ� l�m mới đạt đến đ�, ti�u trừ qui diệt bẩn trần lao. Sở dĩ v� sao? V� dụng �i dục n�n n�i rằng phải diệt. Do c�i cớ ấy n�n đoạn với nh�n duy�n. Dụng ng� ng� n�n do đ� phải diệt. Tịnh ấy đều s�ng chẳng tăng chẳng giảm, cũng lại chẳng nghĩ đ� l� an hay đ� l� khổ. T�c khởi sự t�nh to�n th� chẳng l�a khỏi dục, cũng chẳng d�ng � nghĩ m� lấy l�m phiền n�o. C�c tưởng vốn giải tho�t n�n h�nh đủ hết. �� c� thể đủ hết, đạt được như kh�ng c� th�n th� sắc l�m sao c� thể được. Kh�ng c� thống th� từ c�i g� c� dương (bệnh), thường trụ như ph�p. Nếu chẳng tưởng đạo th� chẳng phải tục nghiệp. Giả sử kh�ng c� điều nghe th� từ c�i g� m� c� thức, kh�ng sở kiến th� cũng kh�ng sở đắc. Kh�ng sở đắc th� sao gọi l� giải tho�t, cũng lại chẳng được � niệm tư duy t�m sở ph�p, cũng chẳng mang theo v� kh�ng sở sanh vậy. Chẳng nh�n thấy đến th� chẳng thấy v�ng sanh. Vốn chẳng thể được giống như c�c ph�p đều ngang bằng kh�ng kh�c. V� như c� người hướng l�n chi�m ngưỡng hư kh�ng th� sự nh�n thấy của mắt người ấy chẳng thể ph�n biệt đ�u l� kh�ng, đ�u l� chẳng phải hư kh�ng. � Phật như vậy, khi Bồ t�t được định � Phật t�m th� biết c�c Phật ph�p, mọi thứ tướng tốt đều đầy đủ, th�nh tựu đạo tuệ ho�n bị. Nhưng điều Như Lai tuy�n dương, c�c vị Bồ t�t đều c� thể hiểu th�ng suốt, tức thời khải thọ, ph�ng tụng, th�ng lợi. Khắp mọi người c� thể hiểu đầy đủ c�c ph�p của đức Phật.

��ức Phật bảo ng�i X� Lợi Phất rằng :

�- �iều ban tuy�n ấy của đức Như Lai Phổ Hiền, đầu ti�n kh�ng c� hai lời. Sao gọi l� hai? Một l� chẳng giảng chấp trước, hai l� chẳng n�i đoạn dứt, tu h�nh b�nh đẳng kh�ng c� th�ch hay kh�ng. Sao gọi l� kh�ng (v�)? - Chưa từng c� � nghĩ theo người hỏi han th�nh thọ, cũng chẳng tự nghĩ l� m�nh c� sự hiểu biết. C�c vị Bồ t�t ấy vừa thấy đức Phật xong liền đầy đủ s�u độ v� cực - �ức Phật dạy - Sao gọi l� đầy đủ? Bỏ mọi sắc tưởng, kh�ng điều hy vọng th� đ� l� đầy đủ Th� độ v� cực. Chẳng tưởng th�n Phật, đạt đến �bản v�� th� đ� ho�n bị Giới độ v� cực. Sở dĩ v� sao? V� chẳng tự tưởng n�n đ� được th�nh tựu ba mươi hai tướng. Kể ra c�c ph�p giả c� danh hiệu, tướng kh�ng c� tận, trụ l� chẳng khởi. Vậy n�n gọi l� Nhẫn độ v� cực. Tất cả c�c ph�p đều chẳng thể thấy, cũng kh�ng c� c�i để nghe. Sở dĩ v� sao? V� Bồ t�t đại sĩ thấy thiện chẳng vui, thấy �c chẳng buồn, l�ng kh�ng th�ch hay kh�ng. Vậy n�n gọi l� Tấn độ v� cực. L�ng chẳng tưởng niệm, chẳng thể tưởng m� lặng y�n th� đ� gọi l� Tịch độ v� cực. Hiểu tướng sắc rỗng kh�ng, chẳng do tướng n�y m� mang l�ng tự đại. Vậy n�n gọi l� Tr� độ v� cực - �ức Phật dạy - C�c vị Bồ t�t ấy ở tại c�i đ� nh�n tiện đầy đủ s�u độ v� cực n�n chứng được ph�p nhẫn V� Sở T�ng Sinh v� quan s�t khắp c�c đất nước Phật trong mười phương, một �t ch�ng học Bồ t�t c� thể theo kịp lời răn dạy c�c Bồ t�t của đức Phổ Hi�n ở đất nước Bất Tuần.

�Ng�i X� Lợi Phất n�i với ng�i Bồ t�t A Soa Mạt rằng :

�- Kho�i thay! Thưa ng�i! Mọi c�ng hu�n của c�c Bồ t�t ở c�i Phật đ� thật kh� lường!

�Ng�i A Soa Mạt liền hỏi ng�i X� Lợi Phất :

�- Hiền giả c� muốn thấy đức Như Lai Phổ Hiền của đất nước Bất Tuần kh�ng?

�Ng�i X� Lợi Phất đ�p :

�- Thưa, muốn thấy! V� ch�ng hội th� đều sẽ được nhờ ơn phước kh�nh m� c�ng đức c�ng tăng!

�Ng�i A Soa Mạt liền ở tr�n t�a ch�nh thọ tam muội m� hiện thần t�c. Ng�i v�o tam muội hiệu danh l� Biến Kiến Chư Phật Thổ (Thấy khắp c�c c�i Phật) khiến cho những người trong hội v� ng�i X� Lợi Phất đều được tận mắt thấy nước Phật Bất Tuần v� đức Như Lai Phổ Hiền. Mọi người kh�ng ai chẳng mừng rỡ v� chưa từng c�, đều c�ng đứng dậy, đều v� đức Phật đ� c�i đầu l�m lễ. Th�nh chỉ của đức Phật sai ng�i X� Lợi Phất v� ch�ng hội, ở tr�n vạt �o tự nhi�n c� hoa hương trời, c�c vị liền lấy, hướng về ph�a đ�ng, tung l�n tr�n đức Phật đ�. Những hoa ấy đến đ�, ở tr�n đức Phật tại đất nước ấy v� c�c vị Bồ t�t khắp c�ng c�i Phật. C�c vị Bồ t�t đ� tự hỏi đức ấy rằng : �H�m nay những thứ hoa đặc th� vi diệu n�y l� từ đ�u đến m� rực rỡ như vậy (nhường ấy)?� �ức Như Lai Phổ Hiền bảo c�c vị Bồ t�t rằng : ��iềm ứng n�y ch�nh l� A Soa Mạt nay đ� đến c�i Nhẫn phụng dưỡng, hỏi han, th�nh thọ đức Th�ch Ca Văn Phật v� Bồ t�t mười phương đều đi đến hội ở đ�. Sở dĩ vậy l� v� ở đ� đang giảng n�i đại thừa�. C�c vị Bồ t�t c�i đ� lại hỏi đức Phật rằng : �Sự hiển biến nơi đ�y l� điều �n h�a của thần uy đức Phật n�o?� �ức Phật đ� đ�p rằng : �Của đức Phật Th�ch Ca Văn! Bồ t�t của mười phương đều đến hội ở đ�. Sở dĩ v� sao? V� nơi đ� giảng n�i �ại thừa!� C�c vị Bồ t�t c�i đ� lại hỏi đức Phật đ� rằng : �Nơi đ�y được nghe g�?� �ức Phật đ� bảo rằng : ��ức Phật Th�ch Ca Văn diễn n�i th�ng suốt, ph�n biệt, phẩm �ại hội duy�n!� C�c vị Bồ t�t đ� lại hỏi đức Phật ấy : �Thế giới Nhẫn ấy c�ch đ�y xa gần?� �ức Phật đ�p : �Phương t�y c�ch đ�y như vầy : Những hạt bụi đầy trong những đất nước Phật nhiều bằng mười lần c�t s�ng m� giả sử cứ một hạt bụi đặt v�o một c�i Phật như vậy đến hết. Rồi lấy mỗi một những hạt bụi ấy xếp theo thứ tự như c�c thế giới Phật ở phương t�y cho đến số bụi đ� hết. Qu� khỏi ngần ấy c�i mới đến c�i Nhẫn, chỗ gi�o h�a, sinh sống của đức Phật Th�ch Ca Văn�. Bồ t�t c�i đ� lại bạch đức Phật ấy rằng : �Ch�ng con nguyện xin muốn thấy đấng Năng Nh�n �ại Th�nh h�a đạo hưng thịnh!� �ức Phật Phổ Hiền diễn ph�t �nh s�ng của th�n m�nh soi chiếu th�ng suốt mười phương. C�c vị Bồ t�t v� ch�ng hội ở đ� đều nh�n thấy c�i Ta B� n�y. Những vị Bồ t�t đ� tức thời đều đứng dậy, tự qui mạng từ xa, v� đức Phật Th�ch Ca Văn nhất t�m đảnh lễ. Ch�ng Bồ t�t đ� từ xa thấy c�i Nhẫn đầy tr�n Bồ t�t, kh�ng c�n một chỗ trống khuyết th� lấy l�m lạ, kinh ngạc vui mừng m� hỏi đức Phật ấy. �ức Phật đ� bảo rằng : �C�c ch�ng Bồ t�t của nước Phật mười phương nhiều chẳng thể kể xiết nghe n�i nơi đ�y sẽ ban tuy�n phẩm �ại hội duy�n n�n đi đến khải thọ�.

�Ng�i X� Lợi Phất hỏi Bồ t�t A Soa Mạt rằng :

�- Ai cho ng�i tự danh l� A Soa Mạt? ( A Soa Mạt Hoa dịch l� V� Tận �).

�Ng�i A Soa Mạt đ�p ng�i X� Lợi Phất rằng :

�- Do c�c ph�p n�n gọi rằng Chẳng thể tận. Sở dĩ v� sao? V� tất cả c�c ph�p cũng chẳng thể tận.

�Ng�i X� Lợi Phất n�i rằng :

�- Nguyện xin ng�i đem ph�p chẳng thể tận m� giảng n�i cho!

�Ng�i A Soa Mạt n�i rằng :

�- Vốn khi ph�t � cũng chẳng thể tận. Sở dĩ v� sao? V� ở với khắp những dục, d�m, nộ, si, t�y (say) m� kh�ng bị tr�i buộc. Sở dĩ v� sao? V� chẳng c�ng với A la h�n v� Duy�n gi�c thừa m� đồng trần (đồng chung với trần lao) n�n từ khi ph�t t�m đến nay lu�n ki�n cố ch� ấy, chẳng thể chuyển dời. Sở dĩ v� sao? V� chẳng bị sự m� hoặc của t� nghiệp, tất cả ch�ng ma chẳng thể hoại �. Người c� t�m n�y th� c�c c�ng đức ấy đều được th�nh tựu, sống với v� thường m� một m�nh l�m nguy�n thủ nắm hết mọi người. Sở dĩ v� sao? V� c� kể l� thường th� tức l� nghiệp sinh tử. Sở dĩ ng�i đặc biệt hiểu được đạo hữu thường n�n gọi l� ng�i ra khỏi v� thường. Từ khi ph�t t�m trở lại đ�y, t�m � thản nhi�n kh�ng bị phược trước (r�ng buộc chấp trước). Sở dĩ v� sao? V� chẳng l�a khỏi nghiệp c�ng đức của chư Phật, sự nghiệp tu h�nh kh�ng thể bị lỗi lầm. Sở dĩ vậy l� v� tất cả mọi �c đều hết sạch, l�ng ấy y�n ổn m�i m�i, chẳng thể động n�n t�m ấy kh�ng ai bằng. Sở dĩ vậy l� v� �t c� ai đuổi kịp n�n t�m như Kim Cương. Sở dĩ vậy l� v� biết hết nguy�n cớ tất cả c�c ph�p chẳng thể tận, nguy�n cớ đạo tuệ c�c ph�p trong ngo�i, từ khi ph�t t�m trở lại cứng như kim cương. B�nh đẳng với ch�ng sinh n�n t�m ấy ch�n chất ngay thẳng m� kh�ng dua nịnh n�n hiệu l� Ch�nh m� kh�ng thi�n lệch. Từ khi ph�t t�m đến nay thường mang l�ng tươi s�ng. Sở dĩ vậy l� v� vốn thanh tịnh, đ� trừ khử mọi cấu bẩn, ti�u diệt những tối tăm. Tuệ ấy hiển s�ng nơi s�u k�n đều s�ng l�n. Từ khi ph�t t�m đến nay đ� tắm rửa mọi dơ bẩn. Sở dĩ vậy l� v� niềm tin ấy ki�n cố kh�ng bỏ được n�n ph�t t�m rất lớn, kh�ng c� bến bờ. Sở dĩ vậy l� v� l�ng như hư kh�ng, ph�t t�m s�ng m�nh m�ng. Sở dĩ vậy l� v� đều nhận độ ch�ng sinh n�n ph�t t�m v� tận. Sở dĩ vậy l� v� tuệ ấy huyền diệu m�nh m�ng kh�ng g� ngăn ngại ngay từ l�c ph�t t�m đầu ti�n kh�ng c� chỗ n�o chẳng nhận. Sở dĩ vậy l� v� �ại từ v� cực cũng kh�ng tận n�n t�m hạnh ph�t ấy kh�ng thể đoạn. Sở dĩ vậy l� v� c�ng đức nguyện n�n ph�t t�m rất y�n ổn, rất đ�ng y�u k�nh. Sở dĩ vậy l� v� được sự mừng vui của c�c ch�ng sinh n�n ph�t t�m đặc biệt t�n qu�, si�u dị với mọi người . Sở dĩ vậy l� v� được sự phụng k�nh của tất cả ngoại học. Thanh văn, Duy�n gi�c, sự ph�t t�m ấy kh�ng c� thể biết �. Sở dĩ vậy l� v� chẳng phải l� sự đuổi theo kịp của những kẻ ph�m tục, giống như người n�ng phu chẳng thể biết th�ng việc của bậc Th�nh Vương, ph�t khởi đủ thứ loại l�ng. Sở dĩ vậy l� v� mỗi mỗi đều từ c�i nghiệp vốn đ� gieo trồng kia m� thu hoạch kết quả ấy. Tất cả c�c ph�p thường tồn tại n�n từ l�c ban đầu ph�t t�m, lấy đạo l�m gốc. Sở dĩ vậy l� v� do sự đạt đến đ� được y�n ổn lớn n�n từ khi ph�t t�m về sau m� tự trang nghi�m. Sở dĩ vậy l� v� th�nh tựu c�ng hu�n, từ khi ph�t t�m đến nay, c�ng ch�ng sinh đặc biệt th� thắng.Sở dĩ vậy l� v� đạt được Th�nh tuệ n�n từ khi ph�t t�m về sau l� rất vi diệu. Sở dĩ vậy l� v� d�ng bố th� rộng r�i đến khắp ch�ng sinh, n�n từ khi ph�t t�m về sau kiến lập được ch� nguyện (đến nguyện, thỏa nguyện). Sở dĩ vậy l� v� đầy đủ giới cấm n�n từ khi ph�t t�m về sau m� kh�ng ai s�nh bằng. Sở dĩ vậy l� v� kh�ng c� điều g� chẳng nhẫn n�n từ khi ph�t t�m về sau kh�ng thể ức chế. Sở dĩ vậy l� v� d�ng hạnh tinh tấn kh�ng giải đ�i phế bỏ n�n từ khi ph�t t�m về sau kh�ng g� l�m cho ham th�ch. Sở dĩ vậy l� v� Tịch độ v� cực đạt đến định y n�n từ khi ph�t t�m về sau kh�ng chỗ qui th�. Nh�n hiểu r� Tr� độ v� cực n�n từ khi ph�t t�m về sau vĩnh viễn kh�ng sở trụ. Sở dĩ vậy l� v� d�ng v� cực Từ n�n từ khi ph�t t�m về sau gốc rễ ki�n cường. Sở dĩ vậy l� v� d�ng hạnh bi ai n�n từ khi ph�t t�m về sau thường mang l�ng vui vẻ. Sở dĩ vậy l� v� đối với c�c ch�ng sinh mang l�ng b�nh đẳng n�n từ khi ph�t t�m về sau tuy gặp khổ vui chẳng lấy l�m dao động. Sở dĩ vậy l� v� hộ tất cả n�n từ khi ph�t t�m về sau v� c�c đức Như Lai đ� diện kiến m� nu�i dưỡng. Sở dĩ vậy l� v� �p dụng thuận theo lời dạy của chư Phật mười phương n�n từ khi ph�t t�m về sau muốn độ mọi khổ nạn của tất cả năm đường. Sở dĩ vậy l� v� dẫn đường h�a độ hưng thịnh n�n từ khi ph�t t�m về sau chẳng bỏ Tam Bảo, kh�ng điều g� phế bỏ tr�i quấy. Sở dĩ vậy l� v� thuận theo giới cấm của Phật m� th�nh tựu Th�nh ch�ng.

�Bồ t�t A Soa Mạt lại n�i với ng�i X� Lợi Phất rằng :

�- T�m Nhất Thiết Tr� chắc c� thể tận ư?

�Ng�i X� Lợi Phất đ�p rằng :

�- Chẳng phải vậy! Giống như hư kh�ng chẳng thể c�ng tận t�m Nhất thiết tr� chẳng thể tận cực c�ng cũng lại như vậy. Cấm giới của đức Như Lai cũng chẳng thể tận. Sở dĩ v� sao? V� Giới ch�nh l� căn nguy�n n�n chẳng thể tận. �ịnh � của đức Như Lai do kh�ng c� tận th� tr� tuệ giải tho�t, độ tri kiến kh�ng căn nguy�n n�n chẳng thể tận. Kể cả mười lực, bốn v� sở �y, mười t�m ph�p bất cộng chư Phật... những thứ ấy tức l� căn, đ�y cũng l� gốc của t�m n�n chẳng thể tận. N�i t�m lại tất cả ph�p của chư Phật l� đứng đầu. Do t�m hạnh ấy n�n chẳng thể tận, Tam Bảo chẳng đoạn tuyệt. Nh�n c�i t�m đ� n�n chẳng thể tận, giống như bốn đại của tất cả ch�ng sinh. C�i g� l� bốn đại? L� đất nước lửa gi� cũng chẳng thể tận. Kể ra d�ng tất cả tr� tuệ đ� n�n đều lại hiểu r� chẳng thể nghĩ b�n t�m hạnh của ch�ng sinh. Bổn nguyện chẳng đoạn n�n chẳng thể tận. Sở dĩ v� sao? V� tu h�nh phụng sự đạo nguyện n�n chẳng thể tận. Tất cả đều kh�ng sở sinh, kh�ng g� chẳng hoảng hốt, tất cả căn nguy�n của c�c ph�p v� c�ng n�n chẳng thể tận.

KINH A SOA MẠT BỒ T�T

Quyển thứ nhất - hết.

Quy�̉n 1� ��Quy�̉n 2 ��Quy�̉n 3� ��Quy�̉n 4� ��Quy�̉n 5� ��Quy�̉n 6� ��Quy�̉n 7

KINH A SOA MẠT BỒ T�T

H�n Dịch: Tam Tạng Ph�p Sư Tr�c Ph�p Hộ, Nước Nguyệt Chi - �ời T�y Tấn

Việt Dịch: Tuệ Khai Cư Sĩ - Phan Rang

Chứng Nghĩa: Tỳ Kheo Th�ch Đỗng Minh

Quyển thứ hai

Bồ t�t A Soa Mạt n�i với ng�i X� Lợi Phất rằng :

�- Ph�t t�m Bồ t�t vĩnh viễn kh�ng c�ng tận. Sở dĩ v� sao ? V� chẳng văn vẻ, cũng chẳng dua nịnh. T�m ấy chất trực n�n gọi l� đặc th�. Chẳng l�m lời th�u dệt m� d�ng thanh tịnh n�n b�nh ch�nh kh�ng t� vậy. T�m ấy nhu nhuyến m� kh�ng th� �c, dốc l�ng tin chơn yếu chưa từng biến đổi. Tạo lập ki�n cường m� kh�ng chuyển động, ch�nh trụ chẳng lay, kh�ng ai c� thể ganh gh�t m� nhiễu hại. Do những g� n�n kh�ng thể nhiễu hại ? Do hạnh ấy sửa trị nghiệp kh�ng g� c� thể đuổi kịp. C� sự kiến tạo th� kh�ng ai c� thể b�i b�ng. Sở dĩ v� sao kh�ng ai c� thể ch� bai ? V� d�m hưng tạo kh�ng căn nguy�n. Sở dĩ kh�ng căn nguy�n sử dụng trung ch�nh n�n lời n�i ch� th�nh nhất định kh�ng c� kh�c. C� sự hưng khởi c�ng đức th� kh�ng hy vọng điều g�, chẳng cầu danh xưng, được mọi người khen, đều chung k�nh ngưỡng th� kh�ng thể được k�m cỏi (lỗi lầm). Sở dĩ kh�ng thể được sự k�m cỏi ấy l� v� c� sự tạo t�c y�n ổn l�u d�i. Sở dĩ v� sao tự đạt đến sự y�n ổn vĩnh cữu ? V� sự hưng khởi c�ng đức kh�ng lười biếng mệt mỏi. Sở dĩ chẳng ch�n l� v� do thương x�t tất cả ch�ng sinh vậy. Sở dĩ v� sao thương nghĩ đến ch�ng sinh ? V� sử dụng V� cực từ. V� người lười biếng mệt mỏi m� hưng khởi tinh tấn. Sở dĩ v� sao ? V� muốn d�ng nu�i dưỡng ch�ng sinh. Sở dĩ v� sao nu�i dưỡng ch�ng sinh ? V� do phương tiện ấy m� th�nh tựu c�ng đức v� hiệu lực của việc tu h�nh chẳng hy vọng phước. Sở dĩ kh�ng cầu l� v� t�m ấy thanh tịnh n�n đều nhờ ơn ph�p. Người kh�ng sở cầu cũng c� lực. Sao gọi l� lực ? �� l� Phật lực. D�ng nghĩa đ� hộ tất cả. Sở dĩ hộ l� v� muốn khiến cho quần l� đều được chỗ ấy. Sở dĩ muốn khiến cho đều được chỗ l� v� khiến cho kh�ng hận. Sở dĩ kh�ng hận l� v� tạo t�c sự nghiệp rất y�n ổn chắc chắn. Sở dĩ chắc chắn l� do những điều đ� kh�ng thể chế chỉ, kh�ng thể ngăn cản, �p đặt khiến cho dừng tịch nhi�n giống như v�ng t�a m� kh�ng lấm bẩn. Sở dĩ v� dụ n� như m�u v�ng t�a v� kh�ng c� bẩn. Sở dĩ kh�ng bẩn l� do bản tịnh. Sở dĩ l� tịnh v� bản hạnh trừ khử dơ bẩn. Sở dĩ trừ khử dơ bẩn l� v� b�n trong thanh tịnh. Sở dĩ ti�u trừ lầm lỗi m� lỗi lầm đ� hết n�n do đ� thanh tịnh - Ng�i A Soa Mạt n�i với ng�i X� Lợi Phất - T�m đ� tịnh th� tham dục chuyển ti�u. Kh�ng tham dục ấy ch�nh l� chẳng thể tận. Những �c t�m ấy chẳng thể lại loạn. Lại t�m ấy hộ tr� s�ng suốt đối với �c �. Do đ� cho n�n gọi l� chẳng thể tận. T�m ấy s�n nộ sở hữu mọi tham, miệt m�i với dục, cống cao, tự đại th� những điều chẳng thể đều hết sạch (?). V� Bồ t�t thường hộ t�m n�y, phải hiểu t�m n�y m� chẳng thể tận. Bỏ thế lực kh�ng xem v� c�c cấu bẩn, phải đạt t�m ấy chẳng khiến cho giải đ�i th� biết t�m ấy l� chẳng thể tận. Nếu người rối loạn th� t�y l�c bảo hộ. Kẻ v� tr� ấy th� nu�i dưỡng khiến cho th�nh thục. �ối với tất cả ch�ng sinh c� ph�p c�ng đức hay kh�ng ph�p c�ng đức đều muốn độ tho�t đến với đại an th� biết tấm l�ng ấy m� chẳng thể tận. Dạy răn tất cả ch�ng sinh.v.v..., những người ở chỗ �ch nạn đều khiến cho hưng lập c�ng đức v� cực th� biết tấm l�ng n�y m�i m�i chẳng thể tận.

�Ng�i Bồ t�t A Soa Mạt n�i với ng�i X� Lợi Phất rằng :

�- Sở tập của Bồ t�t cũng chẳng thể tận. Sở dĩ v� sao ? V� sử dụng việc Bố th� n�n chẳng thể tận. Những sự c� thể ban cho th� đ� gọi l� tập Th� độ v� cực. �ối với tất cả vật nhiều �t lấy đủ, chẳng d�ng miệt m�i th� đ� gọi l� Giới độ Ba la mật. Tất cả sự nhiễu loạn đối với th�n Bồ t�t m� chẳng khởi l�n l�ng s�n d� chỉ như một sợi l�ng một cọng t�c th� đ� gọi l� tập Nhẫn độ v� cực. Sự t�ch lũy c�ng đức thường ở trước ch�ng m� chẳng ở sau ch�ng th� đ� gọi l� tập Tấn độ v� cực. Tất cả sở học đều si�ng dụng t�m th� đ� gọi l� tập Tịch độ v� cực. Những điều nghe học đều muốn th�ng đạt th� đ� gọi l� tập Tr� độ v� cực. Bồ t�t thường tu học với �ại từ. Sao gọi l� �ại từ ? Nếu c� người nguy nạn đến qui y m�nh, muốn cầu cứu tế th� th� mất th�n mạng chẳng phụ lời yếu thệ. �� gọi l� tập Từ. Người h�nh ai ấy như được khen ngợi hoặc c� th�m lợi �ch chẳng lấy l�m vui vẻ, giả sử c� người b�i b�ng chẳng lấy l�m lo buồn th� đ� l� Bồ t�t t�y thời x�t thương b�nh đẳng. Sở học của Bồ t�t th� do ba việc. Tịnh th�n miệng �, nhất định chẳng truyền b� điều �c, chưa từng nghĩ đến nghiệp t� ngu xuẩn. Bồ t�t tuy tự học một m�nh, kh�ng thầy m� cũng chẳng tự đại. � sở học ấy chẳng bỏ c�c th�ng mẫn tuệ của Phổ tr�, nắm cả ph�p của chư Phật v� nghiệp của Bồ t�t, ở tại sở cầu của con người chẳng đi ngược lại l�ng của họ, kh�ng c� sự thiếu thốn, đạt đến tất cả ph�p m� được tự tại. Bồ t�t lại tập hối lỗi. Th�n c� tội �c chưa từng che giấu, d�ng v� lượng phước khuyến trợ c�ng đức. Bồ t�t tu học, khen ngợi, khuyến thỉnh c�c đức Phật ban tuy�n đạo nghĩa, si�ng năng tu�n phụng học tập ph�p của bậc Ch�nh sĩ. Sở dĩ học ph�p Ch�nh sĩ n�y l� v� muốn th�nh Ch�nh gi�c. L�ng ấy ki�n cố chẳng xả bỏ gi�p đức Hoằng Thệ v� cực. Sở dĩ chẳng xả bỏ l� v� muốn h�a độ tất cả ch�ng sinh - Ng�i Bồ t�t A Soa Mạt n�i với ng�i X� Lợi Phất - Bồ t�t c� bốn việc l�m chẳng thể tận. Sao gọi l� bốn ? Một l� khai thị mọi t�m. Hai l� ph�p th�. Ba l� răn dạy ch�ng sinh. Bốn l� t�ch lũy c�ng đức. �� l� bốn.

�Lại c� bốn nữa. Một l� tu tập tại nơi nh�n cư, n�i non, chỗ ri�ng một m�nh, c� được bố th� �t nhiều lấy đủ m� th�i. Hai l� đối với mọi c�ng đức th� kh�ng ch�n đủ. Ba l� học rộng chẳng mệt mỏi. Bốn l� sở nguyện, tr� tuệ chẳng lấy l�m nhọc nhằn. �� l� bốn.

�Lại c� bốn nữa. Một l� t�nh toan khu�n ph�p đo lường. Hai l� tư duy gốc ngọn. Ba l� tr� suy ngẫm th�ng đạt. Bốn l� việc suy nghĩ đủ khắp. �� l� bốn.

�Lại c� bốn nữa. Một l� l�a khỏi mọi �c m� tu giải tho�t v� thượng. Hai l� giải tho�t v� thượng ấy ch�nh l� Bồ t�t gi�o. Ba l� mở c�c gốc �c. Bốn l� nghĩ đến giải tho�t vi diệu V� thượng. �� l� bốn.

�Lại c� bốn việc nữa. Một l� hiểu được năm ấm. Hai l� hiểu thấu bốn đại, đất nước lửa gi�. Ba l� tỏ r� căn nguy�n s�u suy. Bốn l� sự nh�n thấy mười hai nh�n duy�n ấy kh�ng c� bi�n tế (bờ c�i). �� l� bốn.

�Lại c� bốn việc nữa. Một l� lời n�i sinh tử v� thường m� chẳng thể tận. Hai l� lời dạy khổ đau. Ba l� lời dạy bảo kh�ng ng� ng�. Bốn l� nghiệp v� vi tịch mịch cũng kh�ng thể tận. �� l� bốn

�- Ng�i A Soa Mạt n�i với ng�i X� Lợi Phất - N�i t�m lại, những học tập của Bồ t�t đều gần với Phật đạo. Do đ� cho n�n ph�n biệt đạo v� tục đều chẳng thể tận.

�Ng�i Bồ t�t A Soa Mạt n�i với ng�i X� Lợi Phất rằng :

�- Bồ t�t tu h�nh t�m chẳng thể tận. Sở dĩ v� sao ? V� đối với mọi c�ng đức m� chẳng giải đ�i. Theo thứ tự chuyển dần l�n m� th�nh tựu những chỗ ấy. C�i gọi chỗ ấy l� thập địa của Bồ t�t. Sự tu h�nh ấy giống như biển cả tu m�i kh�ng ch�n. Sở dĩ vậy l� v� trong nhiều việc cứu độ tất cả ch�ng sinh th� sự tu h�nh ấy l� đứng đầu. Sở dĩ vậy l� v� vượt l�n tr�n sự tu h�nh ấy th� c� thể nắm lấy tổng qu�t sự tu h�nh t�i thượng. Những người ở dưới khiến cho chuy�n tu h�nh tất cả ph�p, hoặc thọ tr� mọi thiện căn. Sở dĩ v� sao ? V� do tối t�n vậy. Sở dĩ tu nh�n độ th� thọ quyết (k�), đều nhờ chuy�n tinh sử dụng bất tho�i chuyển, tự m�nh đạt đến đầy đủ. Nh�n sự chuy�n tinh ấy m� sở nguyện liền th�nh. �� th�nh �ại nguyện th� sự tu h�nh ấy m�i m�i kh�ng sự cậy nhờ. �� l� �ịnh �. Nương sự tạo hạnh mềm dẻo tu h�nh m� chẳng khuyết lậu. Tu h�nh điều phục �, ch�nh đạo nghiệp tu h�nh ấy phải tự giữ g�n. Sở dĩ v� sao ? V� do chẳng c�ng với mọi �c t�ng sự nữa. Chuy�n tinh bố th�, Bồ t�t chẳng để cho th�n t�m c� sự tham �i c�ng tăng l�n. Chuy�n tinh phụng giới cũng l� rất kh�. Sở dĩ vậy l� v� dạy người phạm giới khiến cho chẳng l�m �c. Chuy�n tinh nhẫn nhục cũng l� rất kh�. Sở dĩ v� l� v� tuy ở địa vị t�n qu�, của cải gi�u c� cực vui m� chẳng khinh kẻ ngh�o h�n, gầy yếu, liệt nhược. �� l� Nhẫn nhục. Việc chuy�n tu h�nh tinh tấn l� kh� v� ngồi dưới gốc c�y Phật. Nếu c� người đến n�i rằng, dậy tr�nh đi cho ta ngồi chỗ ấy, th� trước chọn lấy Phật đạo, rồi nhường chỗ cho người ấy. �� l� tinh tấn. Chuy�n tinh thiền tư sở dĩ kh� l� v� kh�ng thể đuổi theo kịp. Việc tu chuy�n tinh liền c� thể th�nh tựu đầy đủ, kh�ng điều g� hy vọng. �� gọi l� Thiền tư. Chuy�n tinh tr� tuệ l� kh�. Sở dĩ v� sao ? V� t�ch lũy c�ng đức chẳng lấy l�m nhọc nhằn, phiền nhiễu. �� l� tr� tuệ. Ra v�o, bước đi an tường, h�a nh�, uy nghi đầy đủ. Sở dĩ vậy l� v� người ấy c�ng đức phước lộc mạnh kh�ng thể nguy hại. Tu v� sở �y hiểu r� ph�p s�u, c�u kết lẽ huyền vi, đạt đế cao xa n�n phụng tu l�ng t�n qu�. Sở dĩ vậy l� v� �nh s�ng ấy rất vi diệu, kh�ng g� chẳng đạt n�n h�nh chẳng thể tận. Sở dĩ v� sao ? V� sự trụ ở ki�n cố. Sao gọi l� chuy�n tinh ? - � ấy thản nhi�n lu�n nghĩ tất cả. Người kh�ng chỗ nương th� khiến cho họ được nương. Nếu c� người tối tăm th� khiến họ nh�n thấy �nh s�ng đạo. Người kh�ng chỗ về th� đều nh�n được nơi về của họ. Kẻ ấy kh�ng bạn l�nh th� l�m bạn l�nh của họ. Người dua nịnh th� khiến họ tu chất ph�c. Thấy người kia th� �c th� hiển thị nhẫn nhục, nhu nhuyễn, h�a nh�. Sở dĩ v� sao ? V� d�ng đức gi�o h�a n�n tại trong dối tr� lọc lừa (quỉ quyệt) m� v� họ lộ b�y nghĩa ch�n ch�nh, ở trong trang sức m� chẳng th�u dệt lớn, tại nơi kh�ng đ�p lại m� h�nh b�o �n đức, tại chỗ mọi �c m� l�m thiện, tại chỗ phế bỏ tho�i lui m� tu ph�c đức, tại chỗ khinh mạn thường h�nh cung k�nh, tại chỗ cống cao chẳng mang l�ng tự đại, tại chỗ cầu phương tiện kh�ng thể được lầm lỗi, chẳng nghĩ c�i �c của người, chẳng tuy�n dương khuyết lậu. Nếu tại nơi bất ch�nh th� liền đi đến nu�i hộ khiến họ v�o với ch�nh đế. Tất cả ch�ng sinh đi đến được thấy ch�nh đế th� vui mừng, l�ng kh�ng s�n nhuế. Nếu c� can ngăn dẫn dụ thị hiện tiến l�i n�n phải vậy hay chẳng vậy th� l�ng kh�ng th�m bớt, thuần t�n việc l�m họa phước sẽ về với th�n. Hoặc ở tại chỗ đồng trống, n�i non th� cũng theo đ�ng như ph�p kh�ng kh�c, chẳng tham lợi hại, chẳng tiếc th�n mạng. V� t�m thanh tịnh ban đầu chẳng tăng giảm, thường thủ hộ miệng m�nh chẳng dối truyền lời n�i, chẳng cầu phụng k�nh. Sở dĩ v� sao ? V� lu�n lu�n biết tiết chế hạn lượng, chỉ t�c m� th�i. T�m ấy nhu h�a, chẳng theo tệ �c mất lễ nghĩa th� c� c�ng đức, qua khỏi sinh tử, dứt mọi khổ hoạn. Sở dĩ v� sao ? Do đ� cho n�n tuệ � Bồ t�t vĩnh viễn chẳng thể tận, sinh tử qua lại cũng chẳng thể tận. D�ng quyền phương tiện, s�ng tỏ t�y l�c dạy răn ch�ng sinh, m� muội đến cuối rồi lại bắt đầu. Chẳng thể tận l� khiến cầu �nh s�ng Phật đạo chẳng thể tận.

�Ng�i X� Lợi Phất hỏi ng�i A Soa Mạt rằng :

�- Vả c� c�i chẳng thể tận kh�c ư ?

�Ng�i A Soa Mạt đ�p rằng :

�- C� !

�Hỏi rằng :

�- C�i đ� l� g� ?

�Ng�i A Soa Mạt đ�p rằng :

�- Bồ t�t Bố th� lại chẳng thể tận. Sở dĩ v� sao ? V� lục độ v� cực chẳng thể tận n�n Bồ t�t bố th� đều kh�ng c� giới hạn. C�i gọi l� hạn l� c�i n�y phải, c�i n�y chẳng phải, phải th� cho người n�y, chẳng th� cho người n�y... Bố th� m� chẳng cứu gi�p đều khắp th� chẳng n�n l�m bố th�.

�Ng�i X� Lợi Phất hỏi rằng :

�- Theo ph�p Bồ t�t phải bố th� ra sao ?

�Ng�i A Soa Mạt đ�p rằng :

�- Người đ�i th� cho ăn ! Sở dĩ v� sao ? Con người nương v�o ăn mặc mới được c�n mạng, c� thể sống lại, ngồi, đứng, n�i năng được y�n ổn, th�n thể khang ninh, kh� lực cường thịnh. Kẻ kh�t cho họ uống nước th� ti�u trừ c�i kh�t. Sở dĩ v� sao ? V� nếu đời sau Bồ t�t xoay vần trong sinh tử thường chẳng khao kh�t thiếu thốn. C� người cầu xe th� liền theo � họ m� cho. Do quả b�o n�y m� chỗ sinh đời sau, đi đến sở tại bằng thần t�c phi h�nh. Kẻ kh�ng �o ấy nhờ được ban cho �o n�n cuộc sống đời sau chẳng đường đột mạo phạm m� thường �m giữ t�m qu�. Nếu ở chỗ tối tăm th� cho đ�n lửa th� được đạo nh�n thấy th�ng mười phương. Nếu ở trước Thế T�n, sư phụ, tự x�, hai th�n (cha mẹ) trưởng l�o m� tấu xướng kỹ nhạc để l�m vui họ th� cuộc sống đời sau được đạo nhĩ (tai đạo) nghe suốt, nghe kh�ng c�ng cực. Nếu người kh�ng hương thơm m� th� cho hương thơm th� cuộc sống đời sau đạt được giới hương, huệ hương, định hương, giải tho�t hương, độ tri kiến hương, th�n n�y được phủ hương đức hu�n. Nếu lại c� người danh hu�n đủ loại hương liền cho sự ưa th�ch th� th�n thể đời sau hương thơm thanh khiết, kh�ng ai chẳng vui mừng. Nếu c� m�i vị kh�c lạ ngon ngọt m� người đến xin liền cho theo � của họ th� cuộc sống đời sau thường được ăn uống m�n ngon. Hoặc miếng ăn chẳng ngọt m� v�o miệng liền trở th�nh ngon l� do sự gieo trồng đời trước n�n được c�i tướng n�y. Nếu người kh�ng c� khăn tay m� nh�n đ� ban cho th� cuộc sống đời sau thanh tịnh kh�ng bẩn, được sự ủng hộ của người. Với kẻ kh�ng c� người hộ m� v� họ nu�i hộ giống như nh� cửa. Sở dĩ v� như nh� cửa che chở con người l� v� t�y theo sự thiếu thốn của họ m� th� cho. Cuộc sống đời sau của người h�nh th� n�y đều thu hoạch xứng đ�ng, liền được chu cấp. Người bệnh cho thuốc thang th� th�n thể trong cuộc sống đời sau thường kh�ng bệnh, chẳng sinh, chẳng chết, kh�ng c� mọi hoan nạn, lu�n lu�n được y�n ổn, tất cả đầy đủ, kh�ng chỗ n�o chẳng l� chủ. Với người kh�ng kẻ sai khiến m� cấp cho n� tỳ th� cuộc sống đời sau tự nhi�n đầy đủ, vua ch�a mu�n cỗ xe, chế tr�n, ngự dưới, kh�ng c� g� thiếu thốn. Với kẻ cầu ch�ng bảo m� c� thể ban cho th� cuộc sống đời sau đầy đủ hết, th�nh tựu ba mươi hai tướng của bậc đại nh�n. Bố th� đủ thứ vật, ngần ấy chủng loại th� cuộc sống đời sau được t�m mươi thứ vẻ đẹp. Bố th� voi ngựa th� đời sau được � �ại thừa v� cực. �em ruộng th� cho th� nh�n đ� được đầy đủ Tịch độ v� cực. �em vợ con th� cho, ban cho của y�u qu� m� đời sau l�ng kh�ng kh�c th� sẽ được Phật đạo. Sở dĩ v� sao ? V� Phật l� đấng cực thượng t�n, kh�ng ai s�nh bằng. Giả sử c� người theo Bồ t�t ấy cầu đầy kho l�a, Bồ t�t c� thể cho chưa từng tham lận (gian lận) th� đời sau đạt được ph�p tạng, đầy tr�n đạo tuệ, kh�ng thiếu thốn g�. Giả sử Bồ t�t được l�m vua Chuyển Lu�n, ch�a bốn thi�n hạ, bảy b�u tr�n đầy. Nếu c� người đến xin m� chẳng y�u tiếc, liền c� thể đem cho hết th� cuộc sống đời sau chứng được Nhất thiết tr�, c�c th�ng Th�nh tuệ, tế độ rộng r�i tất cả. �em kỹ nhạc vi diệu m� th� cho th� đời sau được niềm vui Kinh điển. Do niềm vui ph�p n�n kh�ng g� chẳng vui vẻ. Nếu v� người c� thế lực địa vị c� l�ng trung th�nh gi�p đỡ h�nh ph�p Bồ t�t giống như bề t�i trung của bậc vương giả. C� người đến cầu sự gi�p đỡ cai trị của m�nh th� liền c� thể th� cho. Do đ� cho n�n đời sau đối với Phật ph�p gi�o, Bồ t�t muốn ngồi đạo tr�ng ở dưới gốc c�y Phật, h�ng phục ma binh. D�ng tay th� cho người th� đời sau đứng đầu tất cả đạo ph�p. Người bố th� tai, mũi th� th�n đời sau đầy đủ, kh�ng một khuyết lậu. Người d�ng mắt bố th� th� đời sau chứng được Ph�p nh�n, đứng đầu tất cả mắt đạo ph�p. Người d�ng đầu bố th� th� chỗ sinh ra đời sau, được ba đời đặc biệt t�n trọng, độc bộ kh�ng bạn b� với những th�ng mẫn tuệ. Người bố th� da thịt th� đời sau th�nh Phật đạo người đến nghe Kinh xả bỏ những bất thiện, đều thu hoạch Bồ t�t ch�n ch�nh. Người ph� xương đem tủy bố th� th� đời sau được Phật đạo, th�n như kim cương, kh�ng thể lay động.

�Ng�i A Soa Mạt n�i rằng :

�- Bồ t�t chẳng d�ng sắc, m� c� sự bố th� l� do tu ch�nh. Nếu người đến cầu nhiều, người sau cầu �t th� đều cho khắp, khiến cho đều được đủ. Hoặc khi th� cho chẳng khủng, chẳng bố, chẳng �y, chẳng cụ, kh�ng kham, h�nh kh� chẳng �m l�ng hối hận, chưa từng biến đổi. Bồ t�t bố th� kh�ng khinh mạn, chuy�n t�m m� cho. Bố th� kh�ng dua nịnh, chẳng đem vật �c, đồ kh�ng đ�ng y�u cầu để cho người. Bồ t�t bố th� chưa từng quan s�t người n�y c� ph�c lộc, người kia c� tội ương, kh�ng c� hồ nghi, chẳng ph�n biệt tốt xấu, chẳng giữa chừng đoạn dứt v� s�t lọt việc bố th�. Sao gọi l� giữa chừng đoạn dứt v� s�t lọt sự bố th� ? Ở trong đại hội ri�ng cho một người, chẳng cho một người m� đều muốn tế độ khắp c�ng. Sở dĩ v� sao ? V� việc bố th� của Bồ t�t thường mang l�ng thuần t�n, chẳng nghĩ đến mệt mỏi, giải đ�i, kh�ng cho bố th� l� hoạn nạn, phiền n�o. Bồ t�t bố th� chẳng k�u gọi người đến trước m� mắt tự thấy mặt mới th� cho. Bồ t�t cũng chẳng suy nghĩ người n�y thiện, người n�y �c, chẳng nhất định chọn t�m được người th�nh đạo đến mới cho. Sau khi cho người chẳng nghĩ rằng người n�y đ� được đạo, người n�y chẳng được đạo. Bồ t�t th� cho m� thấy người phụng tr� giới đến nhận vật ấy chẳng lấy l�m vui mừng, thấy người kh�ng giới cũng kh�ng dị t�m (kh�c l�ng). Việc th� cho ấy, Bồ t�t chẳng mong được đền đ�p lại. C� được người để bố th�, Bồ t�t cũng chẳng cầu danh xưng, khiến cho xa gần đều nghe, chẳng tự kể lễ, chẳng gh�t, b�i b�ng sự th� cho của Bồ t�t, chẳng g�y phiền n�o, nhiễu loạn, bố th� chẳng mang l�ng hối hận, bố th� kh�ng s�n nhuế, bố th� kh�ng vui mừng. Bồ t�t bố th� chẳng nghĩ đời sau sẽ được phước ấy, chẳng khởi l�ng giận dữ mắng chửi bố th� ngu dại. C� người đến cầu xin Bồ t�t chẳng khước từ người đ� trước rồi mới th� cho, chẳng khinh dễ bố th�, chẳng nhờ người kh�c đem vật đến cho. Sở dĩ v� sao ? V� phải tự tay m�nh ch�m chước. Bồ t�t cũng chẳng nghĩ rằng, người ở trước mặt ta th� được cho, kẻ chẳng ở trước mặt ta th� ta chẳng th� cho. Bồ t�t bố th� kh�ng ngăn ngại, bố th� hết l�ng m�nh, chẳng bố th� l�m cho nổi bật, tự tay trao cho, chẳng bố th� trầm ng�m, khi cho, khi chẳng cho. Bồ t�t chẳng nghĩ rằng, c�ng việc bố th� của ta mệt mỏi v� cực nhọc. Bố th� cho người theo đến xin chẳng nhiều, chẳng �t, chẳng chọn lựa vật xấu đem cho, vật tốt để lại. Nếu c� người đến cầu xin th� Bồ t�t theo đ�ng lời y�u cầu của họ chưa từng giảm bớt. Việc bố th� của Bồ t�t l� thương nghĩ ch�ng sinh rộng r�i kh�ng c� thi�n lệch, muốn khiến cho người nhận thường được y�n ổn. Hoặc thi kh� cho th� nghĩ người ấy l� người ở trong đất nước của m�nh. Sở dĩ v� sao ? V� tất cả đều l� đất đạo (đạo địa) của Bồ t�t vậy. Lại, người đ� th�, �t chẳng khinh m�nh, nhiều chẳng vui mừng, Bồ t�t tuy bố th� nhiều người m� chẳng tự x�t rằng, ta nay bố th� rộng r�i đ� cho đ�ng như ph�p, kh�ng hy vọng. Bồ t�t bố th� chẳng nghĩ đến phước n�y th� sẽ c� cuộc sống nhận được quả b�o của c�ng đức ấy. Sở dĩ v� sao ? V� bố th� th� đối với tất cả ch�ng sinh được nhờ ơn m� người đ� th� cũng chẳng nghĩ đến. Bồ t�t nghĩ rằng, ở tr�n trời dưới trời, trong lo�i người ta ri�ng đạt đến thế lực t�n qu�, việc th� cho ấy l� khắp v� ch�ng sinh. Ta chẳng d�ng phước ấy m� mưu cầu địa vị Phạm Vương, �ế Th�ch, Tứ Thi�n Vương. Ta cũng lại chẳng tham địa vị Chuyển Lu�n Th�nh Vương, chẳng tập theo l�ng của h�ng Thanh văn, Duy�n gi�c. Bồ t�t th� cho, l�ng chẳng nghĩ rằng, việc bố th� đầy đủ, cũng chẳng nghĩ thiếu. �ủ c�ng chẳng đủ m� c� người được th� th� khiến cho tất cả mọi người chẳng l�a khỏi c�c th�ng mẫn tuệ của Phật. Người đ� th� cho thường cho ngay l�c ấy, kh�ng c� ai chẳng được đ�p ứng, chẳng đem binh kh�, thuốc độc th� cho, đem y�n ổn th� cho người, chẳng gia th�m nhiễu hại. Bồ t�t bố th� theo ph�p gi�o của đức Phật, những c�i c� thể ban cho th� biết tất cả đều rỗng kh�ng. Sở dĩ vậy l� v� nh�n duy�n c� sự hưng ph�t. Do vậy cho n�n m� chẳng thể tận. Người đ� th� cho đều hiểu v� tướng, v� c�c tưởng kiến lập nh�n duy�n ấy n�n chẳng thể tận. Người đ� bố th� đều đạt v� nguyện, v� c�c nguyện tạo t�c nh�n duy�n l�nh, do đ� cho n�n chẳng thể tận. Do � đạo ph�p m� c� sự bố th�. T�m ấy ki�n cường đầy đủ, rất y�n ổn, kh�ng g� ph� hoại. Việc bố th� của Bồ t�t nếu ở tại ba c�i kh�ng thể đạt được th� việc c� thể th� cho muốn khiến cho phước ấy chảy về tất cả nghiệp của Bồ t�t. Ch� ấy thường kiến lập t�m Nhất thiết tr�. Do đ� cho n�n l� chẳng thể tận. Người đ� th� cho do tho�t khỏi c�c tưởng, nắm hết mọi ma khiến cho ch�ng chẳng tự tại, l�a khỏi c�c phiền h� n�n chẳng thể tận. Bồ t�t đ� th� cho mọi sự si�u dị, s�ng tỏ N� Ho�n. �� c� thể bố th� th� giải quyết mọi l�ng hồ nghi n�n chẳng thể tận. Người đ� th� cho l� ch�nh trụ ở Phật đạo, chẳng mang tấm l�ng kh�c. Việc bố th� ngang bằng với nguyện n�n chẳng thể tận. Việc bố th� của Bồ t�t l� ngồi dưới gốc c�y Phật, được th�nh Ch�nh gi�c. Người đ� th� cho v� v� ương số chẳng thể xưng kể c�c lo�i ch�ng sinh đều nhờ ơn tế độ n�n chẳng thể tận. Ng�i đ� th� cho chẳng thể tận, việc ấy rộng lớn. Người đ� th� cho v� được đạo xứ n�n kh�ng thể lay động, kh�ng thể vượt qua, huống lại l� người bố th� n�n chẳng thể tận. Người đ� th� cho th� l�ng họ thản nhi�n như Nhất thiết tr� n�n chẳng thể tận.

�Ng�i X� Lợi Phất n�i rằng :

�- Hay thay ! Hay thay ! Thưa ng�i A Soa Mạt ! Ng�i đ� khen sự bố th� v� sự chẳng thể tận của Bồ t�t. Kho�i thay ! �ến vậy ! T�i nguyện muốn th�nh thọ cấm giới chẳng thể tận !

�Ng�i A Mạt Soa n�i rằng :

�- Giới thanh tịnh của Bồ t�t cũng chẳng thể tận, c� s�u mươi bốn việc. Những g� l� s�u mươi bốn ? Bồ t�t h�nh động thương người, chẳng �m l�ng độc hại th�m cho ch�ng sinh. Th�n cũng chẳng giết hại, chẳng lấy vật của người, chẳng x�m phạm vợ người kh�c. Nếu thấy Bồ t�t kịp hướng đến ch�ng sinh th� thường h�nh ch� th�nh, chưa từng n�i hai lưỡi. C� người tranh tụng th� Bồ t�t thường h�a giải họ, nhất định kh�ng mắng chửi, chẳng n�i lời �c khẩu. Sở dĩ v� sao ? V� Bồ t�t thường c� xấu hổ, n�i năng giữ miệng, chẳng n�i dối sự việc. �ối với tất cả mọi người chẳng c� � niệm ganh gh�t, chẳng hưng khởi l�ng s�n nhuế hướng đến ch�ng sinh. Sở dĩ v� sao ? V� nhờ sự c� thể nhẫn n�y m� đời sau được đoạn ch�nh. T�m ấy thường ch�n ch�nh chẳng phụng sự học ph�i kh�c, lu�n lu�n mang l�ng vui th�ch tại nơi Phật đạo. Sở dĩ v� sao ? V� t�m ấy thanh tịnh kh�ng c� trần cấu, y�u th�ch Phật ph�p. Sở dĩ vậy l� v� l� giải ph�p kh�ng c� kh�c m� c� thể vượt l�n, hết l�ng tại đạo, dụng t�m nh�n từ vậy. Nếu thấy Sa m�n, phạm ch� liền d�ng năm v�c m� tự qui y lễ b�i. C�i g� l� năm ? - Hai tay, hai gối v� đầu cổ c�i xuống dưới ch�n. Sở dĩ v� sao ? V� nh�n được Phật đạo m� tất cả qui y, t�m thường nhu nhuyến, thấy người vi phạm điều sai tr�i, răn d� m�nh chẳng v� việc chẳng khiếm khuyết giới. Kh�ng c� t�m Thanh văn, Duy�n gi�c n�n đối với c�c phạm giới m� kh�ng c� g� để phạm. Sở dĩ v� sao ? V� đời sau con người chẳng muốn sinh ra ở tại gia đ�nh đ�nh c�, săn bắn ngu tối n�n thường tu tinh tấn m� chẳng giải đ�i. Sở dĩ v� sao ? V� chẳng t�ng sự chung với lũ t� �c. Giới cấm đầy đủ chưa từng khuyết lậu, th�n cận kẻ tr� đức hiểu được th�m ph�p, chẳng vi phạm, dốc l�ng tin cấm giới, phụng tr� ch�n ch�nh, thuận theo giới đ�ng như ph�p tất cả ch�ng sinh đều khen ngợi. Sự hộ tr� giới cấm ấy trong suốt ch� chơn. Bản t�m kho�i lạc n�n h�nh tr� giới, kh�ng thể truyền đạt lời n�i sai quấy lỗi lầm ấy. L�ng kh�ng t� vậy n�n giới ấy đầy đủ, chẳng lại m� hoặc theo s�u suy. Giới hạnh đ� phụng tr� kh�ng điều g� chẳng tuy�n dương, nghe hết những hiểu biết của c�c đức Phật Ch�nh Gi�c. Giới kh�ng c� c�i để cầu như điều m�nh ưa th�ch, Giới l� biết dừng đủ, kh�ng c�i để tham lam. Giới ấy thuần khiết trong trẻo, chẳng xen tạp c�c �c, th�n � thản nhi�n kh�ng điều ưa th�ch, thường ưa nh�n cư, chưa từng vui th�ch theo mọi n�o loạn. Giới c� thể ho�n bị đ�ng như lời dạy của đạo ph�p, chẳng theo người kh�c thọ nhận. Cẩn thận cấm giới chẳng lấy quần �o đẹp m� l�m đức trang sức, kh�ng thể đạt được lời thề đ�ng như bản nguyện. Cấm giới chẳng lấy ngon ngọt m� l�m loạn � được. Sở dĩ v� sao ? V� c� đạo lực chế ngự mọi �c. Việc l�m đ�ng như Giới th� chư thi�n, nh�n d�n kh�ng ai chẳng vui mừng. H�nh giới từ t�m ủng hộ ch�ng sinh. Tu giới bi ai nhẫn nhịn mọi khổ. Tu�n theo giới Hộ chẳng giải đ�i. D�ng giới t�m b�nh đẳng (đẳng t�m giới) v� tất cả ch�ng sinh, mặc cho thiện �c, kh�ng hai l�ng. Thường xem x�t cấm giới chẳng l�m tổn hao, chẳng nghe theo l�ng ấy m� v� n� ruỗi dong. Giới chẳng nghĩ đến �c, chẳng truyền c�i sai quấy của người m� ủng hộ tất cả. Nắm giữ cấm giới ki�n cố chẳng nghe theo sự ham muốn của � ấy. Thuận theo giới bố th� m� nu�i dưỡng tất cả ch�ng sinh. V� giới nhẫn nhục m� chẳng dấy l�ng. �ể t�m v�o giới tinh tấn th� chẳng hồi chuyển. Giới thiền tư th� được an định. Phụng giới tr� tuệ th� rộng nghe ch�nh nghĩa kh�ng ch�n đủ. Tu giới nghe rộng (học rộng) th� gi�c ngộ ph�p cốt yếu. Theo giới thầy l�nh th� đạt c�c ph�p. Bỏ giới thầy �c th� l�a khỏi mọi t� học, những con đường chẳng ch�n ch�nh. Giới kh�ng cậy th�n th� biết những vạn vật đều v� thường. Giới chẳng tham mạng th� nghiệp c�ng đức ấy như v�ng r�ng t�a. Giới kh�ng hối hận th� � ấy thanh tịnh. Giới kh�ng hư sức (trang sức rỗng) th� học thanh tịnh. Giới chẳng phiền h� th� � ấy tươi s�ng kh�ng cấu bẩn. Giới chẳng đốt ch�y th� chẳng thi�u th�n. Giới chẳng m� hoặc th� chẳng theo dục. Giới chẳng nguy hại thi�u đốt th� kh�ng sự nguy hại. Giới kh�ng x�c chạm th� l�ng chẳng loạn. Giới phục t�m th� � kh�ng lầm. Giới th�ng tịch tịnh th� chẳng bị sự dấy l�n của nghiệp thế tục. Giới thuận ch�n ch�nh th� tr� đ�ng như lời dạy. Giới đủ c�c nguyện l� gốc thanh tịnh như giới của Như Lai. Sở dĩ v� sao ? V� t�y theo điều cần yếu căn bản. Như đức Phật định giới thường mang l�ng b�nh đẳng độ ch�ng sinh, theo giới Nhất thiết tr� v�o cửa đạo. Sở dĩ v� sao ? V� chẳng �m hận. �� l� s�u mươi bốn việc của Bồ t�t để thanh tịnh cấm giới m� chẳng thể tận.

�Ng�i A Soa Mạt Bồ t�t lại n�i với ng�i X� Lợi Phất rằng :

�- Bồ t�t lại c� tịnh giới, chẳng tự tham th�n, chẳng nghĩ tất cả, chẳng tưởng ng� nh�n, chẳng kể thọ mạng, chẳng nghĩ sắc thọ tưởng h�nh thức, chẳng cậy bốn thứ đất nước gi� lửa, mỗi thứ đều c� giới bốn đại. Chẳng c� nh�n sắc, nhĩ thanh, tỵ hương, thiệc vị, th�n x�c, t�m ph�p, kh�ng th�n miệng t�m... giới ấy hướng về thanh tịnh, tướng n�y một l�ng m� chẳng m� man. Giới quan s�t kỹ c�c ph�p đ� qua khỏi kh�ng, kh�ng tướng, chẳng nguyện, cũng kh�ng h�nh tượng, qua khỏi ba c�i, chẳng chấp trước, chẳng tr�i buộc. Giới ấy chẳng nghĩ vậy n�n chẳng bị đ� sinh ra. Sở dĩ v� sao ? V� kh�ng chỗ sinh. Sở dĩ vậy l� v� giới kh�ng việc l�m g� chẳng l�m m� vốn kh�ng tạo t�c. Do đ� cho n�n giới kh�ng c� giới hạn bộ phận, việc dừng giữa chừng cũng kh�ng chỗ dừng. Sự thanh tịnh của � l� nhận thức của giới cũng kh�ng chỗ trụ. Sở dĩ v� sao ? V� kh�ng tưởng niệm. Giới kh�ng c� sự c�u th�c. Sở dĩ vậy l� v� kh�ng c� dục lực, cũng chẳng trụ ở sắc, cũng chẳng trụ v� sắc m� đều đồng trần (đồng chung với thế gian). �� gọi l� Giới. L�a khỏi c�i nh�n d�m nộ si, tho�t khỏi ngu tối n�n gọi l� Giới. Chẳng chấp trước, chẳng đoạn tuyệt, xả bỏ mười hai duy�n n�n gọi l� Giới. Chẳng nghĩ ng� sở trừ ng� chẳng ng�, chẳng trụ ở dục n�n đ� gọi l� Giới. Kh�ng t�c, chẳng cầu, chẳng trụ sắc tưởng, cũng chẳng ở tại tất cả danh sắc n�n đ� gọi l� Giới. Chẳng theo nh�n duy�n, kh�ng phiền, kh�ng h�, v� ng�, phi ng�, chẳng c�ng với nghi hoặc h�a hợp, vậy n�n gọi l� Giới. Cũng chẳng tham phước, chẳng kh�ng c�ng đức v� vượt qua c�c �c, việc phi ph�p. Sở dĩ v� sao? - V� ngu l� phi ph�p n�n gọi l� Giới, kh�ng c� ưu n�o, th�n t�m ấy dừng (chỉ) n�n gọi l� Giới. Người phụng tr� trọng giới th� như bệnh được hết bệnh, chẳng đoạn tuyệt s�ch vở ch�n ch�nh, kinh điển của chư Phật. Th�n Ph�p thản nhi�n n�n chẳng đoạn đứt th�n ph�p. Sở dĩ v� sao ? V� kh�ng hai nghiệp : Một l� chẳng chấp trước, hai l� chẳng đoạn tuyệt. Chẳng đoạn c�i nh�n d�ng để giải tho�t của Th�nh ch�ng, chẳng đoạn c�c học. Sở dĩ v� sao ? V� thuận theo cấm giới.

�Ng�i A Soa Mạt Bồ t�t n�i với ng�i X� Lợi Phất rằng :

�- C�i nh�n vốn thanh tịnh n�n chẳng thể tận. Sao gọi l� tục giới ? �� gọi l� chỗ sinh tử cũng c� tận vậy. Sở dĩ v� sao ? V� tại nơi năm đường n�n gọi l� tận. Sở dĩ tận l� v� c� qua lại n�n chẳng trụ một chỗ. Ngo�i giới của thần ti�n ngũ th�ng, tr� của thế tục cầu mạng tận thần t�c sống l�u hơn. Sở dĩ v� sao ? V� giới cấm tận. Giới của người, mười thiện cũng c� tận nữa. Sở dĩ v� sao ? V� tr�i bỏ giới. Giới của c�c thi�n tử c�i dục cũng c� tận. Sở dĩ v� sao ? V� c�ng đức hết. �ịnh giới của c�c thi�n tử c�i Sắc cũng tận. Sở dĩ v� sao ? V� định ấy loạn. Tịch giới của c�c thi�n tử c�i V� Sắc cũng tận. Sở dĩ v� sao ? V� định � m� man. Giới của bậc học, bậc v� học, bậc A la h�n... những đạo t�ch ấy cũng tận. Sở dĩ v� sao ? V� nương cậy v�o N� ho�n. Giới của Duy�n gi�c ấy cũng lại c� tận. Sở dĩ tại sao ? V� kh�ng �ại ai vậy.

�Ng�i A Soa Mạt n�i với ng�i X� Lợi Phất rằng :

�- Chỉ c� ri�ng một m�nh giới Bồ t�t l� kh�ng thể tận.

�Ng�i X� Lợi Phất hỏi :

�- V� những g� m� giới Bồ t�t chẳng thể tận ?

�Ng�i A Soa Mạt đ�p rằng :

�- Giới ấy tận th� ấy đều chẳng phải giới. Sở dĩ giới Bồ t�t chẳng thể tận l� v� t�m ấy chẳng xả Nhất thiết tr�, l� giới ch�nh ch�n, v� chẳng đoạn tuyệt chủng tử n�n chẳng thể tận. Sao gọi l� đạo quả quả thật kh�ng tận ? C�i gọi chủng tử l� gọi t�m Bồ t�t. C�i gọi quả thật l� thập lực của đức Phật... �ến chẳng thể tận n�n gọi l� Giới của Bồ t�t chẳng thể tận.

�Ng�i A Soa Mạt n�i với ng�i X� Lợi Phất rằng :

�- Nhẫn nhục của Bồ t�t cũng chẳng thể tận. Ch�ng c� ba mươi hai việc. Những g� l� ba mươi hai việc v� tận ? Chẳng đắm trước dục th� chẳng dấy khởi � niệm n�y : L� th�n của vợ con ta đều chẳng x�m phạm, chẳng khiến cho người kh�c x�m phạm. Vậy n�n nhẫn nhục cũng chẳng thể tận. Chẳng nghĩ mọi �c, chẳng hận tất cả, chẳng s�n giận ch�ng sinh, chẳng nghĩ đến c�i �c của người, chẳng c�ng người tranh tụng, chẳng qu�n trợ gi�p người. C� sự hủy b�ng k�ch b�c cũng chẳng che dấu đ�a cợt, tự hộ th�n h�nh, nu�i hộ mọi người, thận trọng t�m m�nh chẳng bu�ng theo, thường nghĩ đến đức l�nh, kh�ng c� � �i dục, đức trang nghi�m th�n, tin l�m thiện hay �c sẽ được b�o ứng, miệng chẳng n�i dối, t�m ấy thanh tịnh. T�m Bồ t�t mạnh mẽ chẳng bỏ tất cả, tự suy t�nh kỹ c�ng t� niệm trong l�ng m� hiểu biết ch�ng. L�ng h�a thuận nhu nhuyến nu�i hộ l�ng ấy khiến cho việc �c chẳng sinh. Bồ t�t tu hạnh thanh tịnh sinh l�n c�i Phạm thi�n, rồi từ tr�n trời xuống trở lại nh�n gian, đầy đủ tướng đức, t�m mươi vẻ đẹp, đạt đến h�a �m giống như Phạm thi�n th�at d�m nộ si. Chẳng d�ng dung nhan �c s�n hận hướng về con người, việc l�m c�ng đức chưa từng qu�n mất, h�ng phục ngoại học v� mọi thuật t� kh�c, bỏ hết mọi bệnh, chẳng gặp �ch nạn, thuận theo đầy đủ đạo ph�p của chư Phật. �� l� ba mươi hai việc nhẫn nhục đều chẳng thể tận, ch�nh l� nhẫn nhục của Bồ t�t. Sao gọi l� nhẫn nhục ? - Như bị mắng chửi m� th�n lặng lẽ chẳng h�a theo họ. Như bị người đ�nh đập m� chẳng nghĩ đ�nh trả lại họ. �� gọi l� Nhẫn nhục. Sở dĩ v� sao ? V� chẳng thấy người đ�nh, chẳng nh�n thấy th�n m�nh v� c�y gậy vốn kh�ng. Như c� người s�n giận cũng chẳng �m hận. Lời n�i như huyễn h�a. Người kia khởi � đến m� ta chẳng sinh l�ng đối nghịch th� c� thể h�ng phục được �. Nếu người nghĩ �c th� l�ng như chẳng biết, tự nghĩ suy rằng, người ấy mang theo �c, ta chẳng n�n bắt chước. C� người khen ngợi th� chẳng cảm động vui mừng. Sở dĩ v� sao ? V� chẳng ph�t sinh � niệm n�y th� được �ch lợi vậy. H�ng phục t�m n�n nếu c� suy hao, chẳng lấy l�m lo buồn, m�nh tự biết đủ. Thấy người khen chẳng lấy l�m tốt đẹp. Nếu c� người b�i b�ng chẳng lấy l�m xao động. Sở dĩ v� sao ? V� tr� rộng lớn. C� người cung k�nh chẳng tự cống cao, sửa t�nh y�n ổn. Người b�y lễ b�i chẳng lấy l�m vui vẻ, cũng chẳng n�i rằng, �ng n�n phải vậy. Nếu được địa vị thế lực chẳng lấy l�m tự đại. Sở dĩ v� sao ? V� l�ng chẳng động vậy. V� thương x�t ch�ng sinh n�n tuy ở tại cần khổ m� chẳng cho l� hoạn nạn ch�n nản. Ở tại chỗ vui chẳng lấy l�m vui mừng. Hiểu r� việc thế tục đều l� v� thường, chẳng v� t�m việc đời (t�m nạn) m� thấy khuynh động. Sở dĩ v� sao ? V� sống trong đ� m� chẳng bị sự quấ�y nhiễu của con người, nhất định chẳng đ�p trả lại. Người kh�ng d�m phạm th� giả sử c� người chia xẻ th�n m�nh th�nh từng đốt từng đốt m� đều c� thể nhẫn được. Nh�n muốn đầy đủ nghiệp của Bồ t�t n�n nếu c� người hại th�n th� nhất định kh�ng c� � kh�c, r� th�n tứ đại hợp th�nh, tan diệt th� c� thể tham bao nhi�u cho đủ ? Sở dĩ v� sao ? V� nhờ nhẫn n�y n�n sẽ được th�n Phật. Nhẫn hết mọi n�o hại chẳng thể kể l� kh�. Sở dĩ v� sao ? V� nhờ đ� được đạt đến sự kiến lập y�n ổn lớn đến đạo lực. Bồ t�t nếu ở tại trong Phạm Ch� học th� hiện th�n v�o lửa kh�ng bị thương hại. Nếu muốn khiến cho người ấy biết l�ng thanh tịnh, h�a � nghi hoặc khiến cho ch� phản lại c�i nh�n ch�n thật th� được l�n trời. Phạm ch� học ấy ưa th�ch đền thờ lửa th� sự hiện v�o của Bồ t�t, kh�ng g� chẳng biến đổi, đạo đức si�u việt th� thắng kh�ng ai c� thể theo kịp. Sở dĩ v� sao ? V� những Phạm vương, �ế th�ch, vua trời bốn phương đều c�i đầu trước Bồ t�t v� v� ng�i l�m lễ. Nhẫn nhục của Bồ t�t kh�ng c� bi�n để (bờ, đ�y). Do đ� cho n�n gọi l� chẳng hết. Bị người mắng chửi m� nhẫn nhịn, chẳng lấy l�m hận, cũng chẳng nghĩ l� ai mắng chửi ta. Nh�n sự tịch nhi�n đ� liền v�o ph�p nhẫn. Bồ t�t chẳng suy nghĩ người đ� mắng chửi mắt, tai, mũi, miệng, th�n, � của ta. C�n nếu mắng chửi t�m ư ? Th� mắng chửi ở đ�u vậy ? Th�ng qua c�c suy liền đạt được ph�p nhẫn chẳng nghĩ tất cả những ai đến mắng chửi th� liền c� thể được v�o Nhẫn kh�ng người. C�c nhẫn đ�, th� đều chẳng l� nhẫn. Sở dĩ v� sao ? V� l� giả c� hiệu vậy. Chắc chắn kể ra nhẫn ấy giống như tiếng vang trong n�i. C� hiểu được vấn đề n�y th� v�o được nhẫn v� thường. Chẳng nghĩ được ng� v� được người kh�c, đạt đến nhẫn trung h�a cũng chẳng tự nghĩ : Th�n theo lời ph�p gi�o, người n�o đ� (mỗ) chẳng trụ ở ph�p. �� gọi l� nhẫn. Ta, một m�nh trụ ở đạo, c�n người kh�c th� chẳng kiến lập đạo, chẳng dấy khởi � niệm ấy. Ta nghĩ kh�ng chẳng nghĩ thật, nghĩ kh�ng tư tưởng chẳng nghĩ c� tưởng, nghĩ nhẫn kh�ng c�n chẳng nghĩ nhẫn kh�c, nghĩ nhẫn kh�ng nguyện chẳng nghĩ nhẫn c� nguyện, kh�ng sinh tử, chẳng c� chung thỉ. Nhẫn l� c� thể, kh�ng chẳng c� thể. Nhẫn l� c� đức, chẳng l� kh�ng đức. Nghĩ nhẫn kh�ng sinh, chẳng nghĩ c� sinh. Nhẫn qua khỏi đời chẳng c�ng đời h�a hợp. Nhẫn l� v�o đạo, chẳng l� kh�ng đạo. Nghĩ nhẫn l� giải tho�t, chẳng l� kh�ng tho�t. L� giải nhẫn l� N� ho�n chẳng l� sinh tử. Nhẫn nhục của Bồ t�t chẳng sinh � niệm n�y. Sở dĩ v� sao ? V� chẳng b�nh đẳng vậy. Sao gọi l� nhẫn b�nh đẳng của Bồ t�t ? L� giải v�o rỗng kh�ng, kh�ng c� g� đoạn dứt, kh�ng c� g� chấp trước. �� l� nhẫn của Bồ t�t. Cũng chẳng nghĩ sinh, chẳng nghĩ chẳng sinh, chẳng nghĩ h�a sinh. Nếu kh�ng h�a sinh th� chẳng dấy niệm n�i c� c�ng kh�ng. Hiểu r� � nghĩa n�y, đến chẳng thể tận. Do đ� gọi l� chẳng thể tận. Nhẫn đều kh�ng sở t�c, chẳng nghĩ đương nhi�n v� c�ng chẳng đương nhi�n, kh�ng c� hiện th� kh�ng tr�i buộc, kh�ng cởi mở, cũng kh�ng c�i sinh ra, kh�ng c� tạo khởi. �� kh�ng c�i sinh ra th� chẳng thể tận. Nhẫn ấy như vậy th� ch�nh l� chứng được ph�p nhẫn V� sở t�ng sinh. Như kể từ được ph�p nhẫn V� sở t�ng sinh cho đến l�c Như Lai ngồi dưới gốc c�y Phật th� người nhẫn n�y ứng được thọ quyết (thọ k�) n�i chẳng thể tận.

�Khi n�i phẩm ph�p Nhẫn n�y th� người ở tại đại hội ấy đều khen rằng :

�- Hay thay ! Hay thay ! Quả thật như lời n�i của ng�i A Soa Mạt kh�ng c� kh�c !

�Mười vạn trời đều d�ng hoa trời, danh hương, tr�ng phan, bảo c�i tung l�n tr�n th�n ng�i A Soa Mạt v� c�c vị Bồ t�t để c�ng dường. Kỹ nhạc của chư thi�n tự nhi�n k�u l�n để cho c�c vị vui vẻ. L�ng họ đều s�ng suốt, mang � nghĩ rộng lớn, tất cả đều n�i l�n rằng:

�- Nguyện khiến cho c�c ch�ng sinh đều được s�ng. Như nhẫn của đức Như Lai m� họ nghe �m thanh n�y chẳng khủng, chẳng cụ, l�ng chẳng ở trong sự lo lắng th� những hoa, danh hương, tr�ng phan, bảo c�i sẽ tr�n đầy khắp ba ng�n đại thi�n c�i Phật.

KINH A SOA MẠT BỒ T�T

Quyển thứ hai - hết.

Quy�̉n 1� ��Quy�̉n 2 ��Quy�̉n 3� ��Quy�̉n 4� ��Quy�̉n 5� ��Quy�̉n 6� ��Quy�̉n 7

KINH A SOA MẠT BỒ T�T

H�n Dịch: Tam Tạng Ph�p Sư Tr�c Ph�p Hộ, Nước Nguyệt Chi - �ời T�y Tấn

Việt Dịch: Tuệ Khai Cư Sĩ - Phan Rang

Chứng Nghĩa: Tỳ Kheo Th�ch Đỗng Minh

Quyển thứ ba

�ức Phật bảo ng�i A Soa Mạt rằng :

�- �ng h�m nay c� thể bao bọc tất cả ch�ng sinh ư ?

�Ng�i A Soa Mạt thưa rằng :

�- Thừa th�nh chỉ của đức Phật con đủ sức đảm nhiệm !

�Ng�i Bồ t�t A Soa Mạt vừa v�o tam muội th� tức thời tất cả c�c th�n hữu sắc, hương, hoa, tr�ng phan, bảo c�i bằng lụa ngũ sắc c�ng dường đều v�o trong rốn m� th�n ng�i như cũ chẳng tăng chẳng giảm. C� một vị Bồ t�t hiệu l� �ại Tịnh hỏi ng�i A Soa Mạt rằng :

�- Ng�i đ� v�o tam muội t�n l� g� vậy ? Sự hiển hiện biến h�a mới c� thể nhận hết tất cả sắc th�n, hương, hoa, phan, c�i m� th�n ng�i chẳng tăng chẳng giảm.

�Ng�i A Soa Mạt đ�p rằng :

�- �ịnh ấy hiệu l� Phổ Thọ Sắc Th�n.

�Ng�i �ại Tịnh hỏi :

�- Tam muội đ� chỉ thọ những c�i n�y th�i hay lại c� thọ những thứ kh�c nữa ư ?

�Ng�i A Soa Mạt đ�p :

�- Ba ng�n đại thi�n đất nước đều v�o hết trong th�n m� chỗ sở tại chẳng c�n nh�n thấy. Sở dĩ v� sao ? V� do uy thần n�n kh�ng c� g� tăng tổn cả !

�C�c ch�ng hội, chư thi�n, nh�n d�n, Bồ t�t, Thanh văn... đều c� � nghĩ giống như kẻ kh�t l�u mong tưởng được uống vậy. Họ muốn thấy sự hiển h�a thần biến của �ại Sĩ. �ức Phật biết l�ng của mọi người n�n n�i với ng�i A Soa Mạt v� tất cả mọi người m� hiện tam muội đ�. Ng�i A Soa Mạt liền phụng th�nh chỉ. Ngay tức thời c�c đức Phật, Bồ t�t của mười phương đến hội v� ch�ng tăng đều tự thấy th�n m�nh ngồi ở rốn của ng�i A Soa Mạt. Rốn ng�i A Soa Mạt hiện c� đất nước t�n l� Phổ Trang Nghi�m. C�c Bồ t�t ăn mặc như mọi Bồ t�t của nước Phổ Trang Nghi�m. Họ cũng lại đều hiện ở trong rốn ấy với sự hiển hiện khắp c�ng trang nghi�m lồng lộng. Hiện uy biến như vậy rồi th� ch�ng hội đều ngồi trở lại như cũ. Ng�i �ại Tịnh Bồ t�t b�o cho ng�i A Soa Mạt rằng :

�- Uy đức th�nh �n tam muội si�u việt th� thắng rực rỡ đến vậy !

�Ng�i A Soa Mạt n�i rằng :

�- Lời n�i đ� chẳng đủ để diễn tả đ�u ! Sở dĩ v� sao ? V� ba ng�n đại thi�n trời đất n�i g� thọ hết v�o sắc th�n l� việc nhỏ nhoi vậy. Thọ nhận số c�i nhiều như c�t s�ng m� chẳng lấy l�m dồn n�n huống g� l� những thứ kh�c nữa vậy ?

�Khi n�i phẩm Nhẫn Nhục, diễn ra thần t�c th� bảy mươi vạn vạn người thiện nh�n h�a ph�t l�ng đại đạo. Một vạn hai ng�n Bồ t�t đều được ph�p nhẫn V� Sở T�ng Sinh.

�Ng�i X� Lợi Phất hỏi ng�i A Soa Mạt rằng :

�- T�i nguyện ưa nghe tinh tấn chẳng thể tận của Bồ t�t nữa !

�Ng�i A Soa Mạt n�i rằng :

�- Bồ t�t c� t�m Tinh Tấn V� Tận. Những g� l� t�m ? Một l� trang bị gi�p đồng Hoằng Thệ �ại �ức. �� l� tinh tấn m� chẳng thể tận. Hai l� tập hợp tinh tấn m� kh�ng g� tho�i chuyển. Ba l� si�ng học, nu�i lớn tất cả c�ng đức. Bốn l� thường muốn nu�i dưỡng phổ cập ch�ng sinh. Năm l� tạo lập v� số nguồn phước kh�nh. S�u l� l�ng v� trăm họ cầu c�c độ v� cực. Bảy l� hiểu r� tr� tuệ m� kh�ng c�ng cực. T�m l� muốn được đủ hết tất cả Phật ph�p, v� vậy m� kh�ng tận. �� l� t�m tinh tấn m� chẳng thể tận - Ng�i A Soa Mạt n�i - Sở dĩ gọi l� trang bị gi�p đồng Hoằng Thệ l� v� chẳng do sinh tử m� lấy l�m lao khổ. Sở dĩ v� sao ? V� chẳng t�nh kể số kiếp sẽ th�nh Phật đạo, cũng chẳng suy nghĩ đến ngần ấy kiếp tu h�nh nghiệp Bồ t�t. Sở dĩ gọi l� Hoằng Thệ l� v� chẳng giới hạn v� lượng kiếp d�i xa. Bồ t�t c�n l� gốc của tất cả. Th�i tục lại bắt đầu t�nh, một ng�y đến mười lăm ng�y, hoặc ba mươi ng�y hợp l�m một th�ng, mười hai th�ng l�m một năm... như vậy chuyển dần tiến đến mười vạn năm, hoặc trăm ng�n vạn năm ph�t � cầu đạo. Qua hết số đ� bằng ngần ấy năm mới thấy một đức Phật. Số năm s�nh bằng c�t những d�ng s�ng như vậy mới bắt đầu ph�t � b�nh đẳng tất cả mọi người, từng người đều ph�t t�m, từng người đều bao dung. Những Bồ t�t nhiều như c�t s�ng cũng như vậy. V� ương số chẳng thể kể tất cả người đều ph�t � m� sự biết của � chỉ theo kịp một việc, c�n sự chưa biết của � th� chẳng thể xưng kể, giống như c�ng dường Phật nhiều như c�t s�ng... Nhi�n hậu mới đủ Th� độ v� cực. Giới, Nhẫn, Tinh Tấn, Nhất t�m, Tr� tuệ, ba mươi bảy phẩm trợ đạo cũng lại như vậy. Bồ t�t nghe điều n�y m� t�m chẳng giải đ�i, chẳng bỏ gi�p đồng Hoằng Thệ �ại �ức, người nhiều như c�t s�ng đều ph�t � đạo. Tập hợp hết đức n�y mới c� thể đầy đủ một tướng của bậc �ại Nh�n. Tất cả như vậy đều dụng c�ng như trước th� mới ho�n bị hết c�c tướng của bậc �ại nh�n. �ại nh�n ấy l� Bồ t�t vậy. Bồ t�t nghe những điều n�y chẳng lấy l�m lao nhọc. Sở dĩ v� sao ? V� chưa từng chối bỏ gi�p đồng Hoằng Thệ. �� l� Bồ t�t mặc gi�p đồng Hoằng Thệ m� chẳng thể tận vậy.

�Sao gọi l� tăng trưởng Tinh Tấn m� chẳng thể tận ? Như c� Bồ t�t si�ng muốn nghe ph�p m� chẳng kể xa gần, chẳng kể nước lửa hung dữ. Sở dĩ v� sao ? V� kh�ng giải đ�i, mỏi mệt. Bồ t�t tăng trưởng tập hợp c�ng đức chẳng chịu tho�i lui, hợp hội khuyến trợ mọi c�ng đức. V� sao hợp hội ? V� muốn để khai h�a ch�ng sinh, khiến cho họ được độ tho�t, khiến cho họ được v�o N� ho�n m� v�o N� ho�n chẳng do sự giải đ�i ki�u mạn. Muốn v�o N� ho�n th� phải c� l�ng ki�n cố, kh�ng thể quay trở lại, thường cầu c�ng đức, phước lộc chẳng biết ch�n nản mệt mỏi, lu�n lu�n trụ ở �ại ai (�ại bi) n�n gọi hợp tập. Bồ t�t thậm ch� bước đi, ngồi dậy chẳng qu�n t�m đạo, như trong khoảnh khắc một niệm, nghĩ đến lời ph�p gi�o của Phật, hộ tr� đến tất cả m� chẳng lấy l�m phiền nhiễu n�n gọi l� hợp tập m� chẳng thể tận. Sao gọi l� trưởng dưỡng tất cả tinh tấn m� chẳng thể tận ? Ch� nguyện đ� lập c�ng đức thường c�n ở c�c th�ng tuệ. Do vậy n�n gọi l� chẳng thể tận, giống như mọi con rồng đều mưa xuống trở lại biển cả m� chẳng thể ph�n biệt biết số giọt nhiều hay �t, cứ cho ch�ng l� v� tận. Những người th�ng tuệ như vậy c�ng đức cũng rất chẳng thể tận. Sao gọi l� tạo lập v� số c�ng đức ? Việc l�m dụng t�m v� tất cả n�n thường mang � b�nh đẳng, việc tạo lập c�ng đức ph�c lộc chẳng l�a khỏi th�ng tuệ, việc tu ph�c nguyện muốn khiến cho ch�ng sinh đều chung nhờ �n huệ... do vậy n�n gọi l� tạo lập v� số c�ng đức. Sao gọi l� l�ng cầu c�c �ộ v� cực ? Ch�ng sinh bốn đại đều chẳng thể tận, chẳng thể t�nh th� v�o những số n�y. Một lời dạy bảo hết c�c lo�i ch�ng sinh của ba ng�n đại thi�n thế giới. H�nh tượng so s�nh như vậy chẳng thể chuyển tải n�i l�n, a tăng kỳ con người đều khai h�a họ v� hạn như vậy, rồi gấp trăm lần, gấp ng�n lần, gấp vạn lần, gấp ức lần, gấp trăm ức vạn lần chẳng thể kể ra th� dụ được th� số người được gi�o h�a độ tho�t vẫn l� c�n �t vậy. Nghe thế n�y m� chẳng khủng, cũng chẳng �y cụ l� ứng hợp với tinh tấn. �� gọi l� tạo lập v� số c�ng đức m� chẳng thể tận. Sao gọi l� hiểu r� tr� tuệ m� kh�ng c�ng cực ? C�ng đức Bồ t�t chẳng thể tận. Như vậy kể hết những ch�ng sinh của tất cả Phổ Tr� vốn đ� tạo t�c c�ng đức mới b� kịp đạo t�ch (dấu đạo). Bậc v�ng lai, bậc Bất Ho�n, bậc V� Trước Duy�n gi�c đều tập hợp đức n�y lại mới th�nh được c�ng đức một sợi l�ng của đức Phật. Sự hợp tập kể ra đ�, từng sợi l�ng từng sợi l�ng đều th�nh mọi c�ng đức lồng lộng của những lỗ ch�n l�ng tr�n th�n thể th� mới c� thể th�nh tướng lưỡng mi gian của đức Phật. Như phước của tướng mi gian ấy gấp ng�n lần th� mới th�nh tướng đảnh của đức Phật. Sở dĩ v� sao ? V� tr�n trời dưới đất kh�ng ai c� thể đủ sức nh�n thấy đảnh của đức Phật. Do đ� cho n�n n�i rằng, đức chẳng thể tận, tuệ kh�ng c�ng cực. Lại nữa, sao gọi l� tuệ kh�ng c�ng cực ? Giả sử ch�ng sinh của ba ng�n đại thi�n thế giới đều dốc l�ng tin Phật. Tin Phật như vậy m� niềm tin ấy gấp l�n trăm lần th� mới c�ng đồng đẳng với người phụng t�n. Giả sử người phụng t�n đồng đẳng đầy khắp ba ng�n đại thi�n thế giới th� tr� của những người ấy gấp th�m trăm lần cũng chẳng b� kịp người b�t đẳng (?). Như người b�t đẳng đầy ba ng�n đại thi�n thế giới, tr� của những người ấy nh�n l�n trăm lần chẳng bằng đạo t�ch (dấu đạo). Nếu trong ba ng�n đại thi�n thế giới tr�n đầy người m� đều t�m nghiệp đạo t�ch như v�ng lai, bất ho�n v� c�ng v� trước th� tr� của những bậc ấy nh�n l�n một trăm lần chẳng bằng tr� của một Duy�n gi�c. Nếu trong ba ng�n đại thi�n thế giới đầy Duy�n gi�c c�n chẳng bằng tr� của một Ph�t � Bồ t�t. Giả sử ba ng�n đại thi�n thế giới m� trong đ� đầy ắp những Bồ t�t mới ph�t � th� tr� của họ nh�n l�n một trăm lần, chẳng bằng A duy việt tr�. Giả sử ch�ng sinh của ba ng�n đại thi�n thế giới đều th�nh Bất tho�i chuyển th� tr� của họ nh�n l�n một trăm lần c�n chẳng bằng tr� của một Bồ t�t Nhất Sinh Bổ Xứ. Giả sử ch�ng sinh của ba ng�n đại thi�n thế giới l� Nhất sinh bổ xứ th� tr� của họ nh�n l�n một trăm lần chẳng bằng xứ xứ tuệ của một đức Như Lai hợp với c�c lực, v� sở �y nhập v�o du yếu tuệ của Phật ph�p. Sở dĩ v� sao ? V� tuệ Nhất thiết tr� ấy đều v�o Phật �. Bồ t�t nghe những điều n�y chẳng khủng, chẳng cụ, chẳng �y, chẳng nạn th� đ� gọi l� tu tập v� c�ng tuệ m� chẳng thể tận. V� sao tu tập v� c�ng tuệ m� chẳng thể tận ? V� v�o t�m của tất cả ch�ng sinh vậy. Giả sử t�m niệm của ch�ng sinh qu� khứ m� sự ph�t � đạo của họ kh�ng giới hạn. Một người giải tỏ hiểu th�ng hết t�m niệm của những ch�ng sinh qu� khứ n�y, b�nh đẳng đối với ch�ng sinh giống như một người. H�nh tượng so s�nh như vậy nhiều chẳng thể kể xiết. Bọn ch�ng sinh đều bị sự che chắn của d�m nộ si. Lại c� một người v�o trong d�m, nộ, si, hoặc, loạn m� bị mọi trần kiến l�m rối loạn m� man. Bồ t�t ph�t � lu�n lu�n d�ng đạo tuệ đều biết ch�ng sinh d�m nộ si loạn. �� gọi l� tr� th�nh hoằng tuệ minh. Nếu c�c ch�ng sinh đều ph�t � nh�n duy�n thiện �c th� nh�n duy�n đ� khởi l�n l� phải diệt đi. Như vậy người tuệ tuy ở trong ấy m� l�ng chẳng lấy l�m phiền nhiễu, đều c� thể th�ng đạt giống như hư kh�ng. Hư kh�ng ấy th� kh�ng đ�u chẳng trống rỗng. Bậc Th�nh tuệ th� l�ng của họ hiểu s�ng ch�ng sinh ba đời, kh�ng đ�u chẳng th�ng đạt. Vậy n�n gọi l� Tuệ m� kh�ng c�ng cực cũng chẳng thể tận. Sao gọi l� tất cả Phật ph�p cũng chẳng thể tận ? - �ủ hết tất cả s�u độ v� cực cầu c�c Phật ph�p. Như c� Bồ t�t từ l�c bắt đầu ph�t � đ� tu phương tiện, nhi�n hậu mới đạt đến ngồi dưới c�y Phật. C�ng đức ph�t t�m chẳng thể kể xiết, đầy đủ khắp cả đều l� th�nh tựu Phật ph�p n�n gọi l� Bồ t�t hợp tập c�c Phật ph�p m� chẳng thể tận.

�Lại c� Bồ t�t hợp tập Tinh Tấn cũng chẳng thể tận. Sự lập đức của th�n chẳng lấy l�m kh�. Miệng n�i c�ng đức ph�c lộc cũng chẳng lấy l�m mệt. � chỉ si�ng tu h�nh. Tinh tấn ba việc th�n miệng � l� đứng đầu. Sao gọi l� � tinh tấn? � ấy rộng lớn (th�i nhi�n). Sao gọi l� rộng lớn ? Dụng � cầu Phật đạo. Dụng � cầu Phật đạo l� thế n�o ? T�m ấy rộng lớn vắng lặng v� vi. Ph�t khởi điều n�y gọi l� g� ? Ph�t khởi � n�y th� gọi l� ph�t t�m đạo đ�. ��y l� �ại ai của Bồ t�t vậy. Sao gọi l� Bồ t�t địa ? Tin ưa v� ng� th� gọi l� Nhẫn. Tại sao phải ph�t khởi điều n�y ? Ph�t khởi điều ấy th� c� thể tổng nhiếp hết tất cả ch�ng sinh. Sao gọi l� xử ? Do được đầy đủ hết c�c ph�p, chẳng lấy sinh tử l�m cần lao vậy. Người ph�t khởi điều n�y chẳng chấp trước ba c�i. Người ph�t khởi điều n�y th� sở hữu của th�n kh�ng c� g� y�u tiếc. Lại, xử ấy l� c�i c� thể th� cho m� chẳng tuy�n dương m�nh đ� c� đức hạnh ấy. C�i gọi l� xử l� chẳng d�ng cấm giới m� tự khen ngợi, � c�n tự đại. Lại, xử ấy l� nhẫn nhịn mọi khổ n�o, chẳng d�ng c�i nghiệp n�y m� �m l�ng ki�u mạn. C�i gọi l� xử ấy đ� thu hoạch c�ng đức ng�y c�ng tăng th�m lồng lộng kh�ng lường. C�i gọi l� xử ấy ch�nh l� ch� độ tho�t, chẳng l�a bố th�, điều phục t�m, chế ngự �. C�i gọi l� xử ấy l� học vấn kh�ng ch�n, đ�ng như ph�p, tu tập dạy bảo. C�i gọi l� xử ấy l� theo đ�ng � nghĩa đ� nghe m� phụng h�nh chẳng đổi, kh�ng c� � kh�c. C�i gọi l� xử l� học tập tư duy ph�p chẳng thể giảng, phương tiện quyền mưu chẳng lấy l�m kh�, tập ban tuy�n ph�p m� kh�ng hy vọng đ�p đền, tập t�nh đọc tụng, nghĩ x�t, hiểu r� điều qui th� của � nghĩa ấy, chẳng v� lao nhọc, ch�n nản m� lười biếng phế bỏ, trăm họ học tu m� kh�ng mong tưởng đ�p đền. Bốn việc đ� ch�nh l� điều tu h�nh của Bồ t�t. Sở dĩ v� sao ? V� Bồ t�t ấy c� thể ph�t khởi từ bi hỷ hộ n�y. Lại, xử ấy l� sự chi�m nghiệm xem x�t m� � mang đại ai c�ng khắp. Lại, xử ấy l� vin v�o cớ n�y m� đầy đủ năm th�ng, tu tập kh�ng sinh tử. Lại, xử ấy l� được bốn � chỉ, đạt đến thuận l�, chẳng đương đầu với suy m� chẳng nghĩ đến. Lại, xử ấy l� biết bốn � đoạn, chẳng phế bỏ c�ng đức, cũng chẳng ức chế người kh�ng phước kh�nh. Sở dĩ v� sao ? V� tu hạnh trung gian. Lại, xử ấy l� thần t�c đ� tu tập đ�ng như lời ph�p gi�o của đức Phật, kh�ng c� điều hy vọng. Lại, xử ấy l� học tập đức l�nh, c�c căn chẳng loạn, phi ph�p nhiều v� hạn đều c� thể ph�n biệt. Lại, xử ấy l� mười thứ lực, kh�ng c� g� c� thể thắng tấm l�ng mang th�nh tr�. Lại, xử ấy l� muốn cầu gi�c ngộ của Phật, những hạnh hưng tạo v�o mọi ph�p nghĩa m� chẳng tự đại, th�nh tựu bảy gi�c �. Lại, xử ấy l� cầu đạo đức ri�ng, chẳng nghĩ những người đến, ở v� đi, cũng kh�ng điều tưởng nghĩ. Lại, xử ấy l� h�m mộ t�m cầu cung k�nh tịch tịnh, ch� ấy m� kh�ng rối loạn. Lại, xử ấy l� muốn được ch�nh qu�n, s�ng suốt xem x�t c�c ph�p cầu t�m sự tồn tại ấy. Lại, xử ấy l� từng đ� nghe rộng th� c� thể tu tập, thường đ�ng như ph�p trụ, ham tu đức hạnh của th�n. Lại, xử ấy l� cầu đến ph�p th�n m� n�m bỏ mọi th�i tục, chấp trước vọng tưởng v� tin đạt v� h�nh. Lại, xử ấy l� gọi �m thanh đ� thường muốn trang nghi�m, t�y thời ph�t ra th�ng suốt đến mười phương. Lại, xử ấy l� ưa đ�ng như đạo hạnh, người tho�t hay chẳng tho�t đều khiến cho đến với y�n vui vĩnh viễn. Lại, xử ấy l� chẳng hợp với sai quấy, khuyến h�a bốn ma. Sao gọi l� bốn ma ? Một l� ma th�n, hai l� ma tội trần, ba l� ma chết, bốn l� ma trời. Lại, xử ấy l� l�a c�c �c, tu tập mọi gốc đức, c�c dơ bẩn lặng y�n m� chẳng dấy loạn. Lại, xử ấy l� thấy khắp đạo tuệ, x�t mọi duy�n khởi. Lại, xử ấy l� thấy những sở nhập, sở t�c thế tục, ti�u dứt nh�n duy�n phương tiện m� tế độ họ. Lại, xử ấy l� đều nh�n thấy đạo ph�p m� t�y l�c gi�o h�a. �� l� tinh tấn m� chẳng thể tận. Nếu c� người c� thể đủ tất cả xử th� nhất định kh�ng c� c�c nạn, c�c sở t�c đều h�a giải hết. Chẳng d�ng vọng tưởng trụ ở tuệ sở h�nh, cũng chẳng chuyển động, tất cả h�nh động đều chẳng l�a khỏi tuệ. Sao gọi l� h�nh động Bồ t�t chẳng l�a khỏi tuệ ? C�ng đức đ� l�m đều nh�n v�o ph�p đ�, thường v� tất cả hưng khởi V� Cực Từ. V� Cực Từ l� chẳng tận thế tục, nh�n v�o tuệ của Phật đạo m� chẳng theo v� vi. �� l� Tinh Tấn v� tận của Bồ t�t.

�Khi tuy�n n�i về Tinh Tấn chẳng thể tận th� ch�n mươi s�u vạn vạn chư thi�n, người đời đều ph�t � đạo V� thượng Ch�nh Chơn, ba vạn hai ng�n thi�n tử đều được ph�p nhẫn V� Sở T�ng Sinh.

�Ng�i X� Lợi Phất lại hỏi ng�i Bồ t�t A Soa Mạt rằng :

�- H� lại c� nghĩa Th� độ v� cực chẳng thể tận ư ?

�Ng�i A Soa Mạt đ�p rằng :

�- Do mười s�u việc m� chẳng thể tận ! Thanh văn, Duy�n gi�c đ� chẳng thể b� kịp. Sao gọi l� mười s�u ? Một l� việc bố th� chẳng mang dị t�m m� đều đầy đủ ph�p th� của Như Lai. Hai l� đ� bố th� th� chẳng dấy khởi � niệm n�y : Ta nhờ việc n�y n�n sẽ được phước b�o. Ba l� đ� bố th� th� thương khắp tất cả, chẳng mang dị t�m. Bốn l� đ� bố th� th� chẳng nghĩ mong được tam muội ch�nh thọ. Sở dĩ v� sao ? V� chẳng th�ch sinh l�n c�i trời Tịnh Cư m� thường ưa nh�n gian. Năm l� đ� bố th� th� đều c� thể biết được t�m hạnh của ch�ng sinh. S�u l� đ� bố th� th� � ấy thanh tịnh nhu h�a. Sở dĩ v� sao ? V� muốn khiến cho t�m ấy t�y theo sự t�nh to�n của m�nh, cũng khiến cho th�n ấy theo � nghĩ của t�m. Bảy l� đ� bố th� th� theo đ�ng � của người nhận. Sở dĩ v� sao ? V� đức ấy qua khỏi trời Sắc v� V� Sắc. T�m l� đ� bố th� th� cho tịch mịch v� điềm đạm. Sở dĩ vậy l� v� vượt l�n tr�n c�c Thanh văn, Duy�n gi�c. Ch�n l� đ� bố th� th� l�ng chẳng hối hận. Sở dĩ v� sao ? V� muốn khiến cho th�ng suốt đến th�nh tựu. Mười l� đ� bố th� th� uy thần lồng lộng kh�ng thể chế ngự đoạn tuyệt. Mười một l� đem tr� tuệ th� b�nh đẳng khắp ch�ng sinh, kiến lập, độ tho�t tất cả. Mười hai l� bố th� ấy l� bố th� cho người t�y theo � ưa th�ch m� l�ng ban cho cứu gi�p lu�n y�n ổn ch�n ch�nh. Sở dĩ v� sao ? V� c� thể chế ngự được �. Mười ba l� sự th� cho ấy chẳng đoạn tuyệt Tam Bảo. Sở dĩ v� sao ? V� chẳng xả bỏ giống Như Lai Ch� Chơn. Mười bốn l� Bố th� thường s�ng suốt, chẳng ho�i b�o do dự m� chẳng m� hoặc. Mười lăm l� việc th� cho l� thuận theo đ�ng như lời ph�p gi�o. Sở dĩ v� sao ? V� việc l�m theo nghĩa. Mười s�u l� việc th� cho kh�ng đ�u chẳng biết, c� sự hưng tạo th� ưa theo gốc tr� tuệ. Sở dĩ v� sao ? V� muốn cho tr� ấy kh�ng c� c�ng cực rất to rộng vậy. �� l� mười s�u sự nghiệp Th� độ v� cực m� chẳng thể tận của Bồ t�t.

�Sao gọi l� t�m thiền Tịch tịnh vậy ? Sao gọi l� thần th�ng Tuệ đầy đủ vậy ? Sao gọi việc thấy c�c sắc của tuệ l� chẳng th�ng ? Nh�n thấy c�c sắc tận, � ấy chẳng t�y theo c�i thấy th� đ�y gọi l� Th�ng. Sở dĩ v� sao ? V� thấy thế m� chẳng giữa đường tu h�nh thủ chứng. Việc th�nh văn (nghe) ấy đều ở tại chẳng th�ng. C�c �m thanh c� nghe đều kh�ng đạt được th� đ�y gọi l� th�ng. C� thể biết hết t�m hạnh của ch�ng sinh th� đ� l� chẳng th�ng. L�ng trừ diệt tr� n�y, chẳng đem hết l�ng m� tạo chứng vậy. Sở dĩ v� sao ? V� chẳng chọn lấy La h�n th� đ�y gọi l� Th�ng. C� thể tự biết vốn nh�n từ đ�u đến th� đ� l� chẳng Th�ng. Chắng đối với ba đời m� c� ngăn ngại th� đ�y gọi l� Th�ng. Ch�u biến c�c đất nước th� đ� l� chẳng Th�ng. Tuy ch�u biến c�c nước m� hiểu ra kh�ng sở hữu, kh�ng c� tư tưởng về đất nước th� đ�y gọi l� Th�ng. Tin hướng về c�c ph�p th� đ� l� chẳng Th�ng. Thấy được gốc, ngọn của tất cả c�c ph�p th� đ�y gọi l� Th�ng. Tất cả sở t�c c� � vọng tưởng th� đ� l� chẳng Th�ng. Hiểu r� ch�ng sinh m� kh�ng hy vọng điều g� th� đ�y gọi l� Th�ng. Ưa muốn v�ng sinh hoặc qua c�c trời �ế Th�ch, Phạm Vương, Tứ Thi�n vương th� đ� l� chẳng Th�ng. Bồ t�t đều biết việc tu Th�nh Tuệ của tất cả Thanh văn, Duy�n gi�c, c� thể nắm lấy chung hết th� đ�y gọi l� Th�ng, l� nguy�n thủ (đứng đầu) của mọi người. �� gọi l� nguy�n thủ th� ở tại bậc tối thượng của c�c ph�p. Nh�n đ� gọi l� Th�ng Tuệ c�ng đức m� chẳng thể tận - Ng�i A Soa Mạt Bồ t�t lại n�i với ng�i X� Lợi Phất - Nh�n c�c � loạn, Bồ t�t lấy cớ tu tập tự điều phục t�m th� đ� l� Thiền. Tr� tuệ ấy xả bỏ hết mọi �c th� đ� gọi l� Thiền �ịnh. Lại, Bồ t�t tu tập, trụ ở định � th� t�m kh�ng biến đổi. Sở dĩ v� sao ? V� rằng tu ch�nh trụ. Tu ch�nh trụ n�n tập s�u độ v� cực. C�c ph�p ch�n ch�nh n�n tập c�c ph�p. V� ch�n ch�nh n�n học tập hạnh Bồ t�t, l�ng b�nh đẳng với ch�ng sinh. �� b�nh đẳng với ch�ng sinh rồi liền b�nh đẳng với c�c ph�p. �� b�nh đẳng c�c ph�p th� biết t�m Bồ t�t. �� biết t�m Bồ t�t th� c� thể giải th�ng suốt ch� th�o của ch�ng sinh. Biết t�m ch�ng sinh rồi th� biết c�c ph�p. �� gọi l� tập b�nh đẳng rộng lớn với tất cả lo�i ch�ng sinh, b�nh đẳng với c�c ph�p m� kh�ng th�n sơ. B�nh đẳng trụ ở c�c ph�p th� đ� gọi l� �ịnh �, l� Ch�nh thọ vậy. Kh�ng, v� tướng, v� nguyện. Gọi l� b�nh đẳng với sinh tử. B�nh đẳng sinh tử th� liền b�nh đẳng c�c ph�p. Người ấy đ� b�nh đẳng, thản nhi�n kh�ng thi�n lệch. T�m đ� b�nh đẳng khắp th� b�nh đẳng với t�m ch�ng sinh. B�nh đẳng với t�m ch�ng sinh rồi th� mới gọi l� b�nh đẳng n�n gọi l� Phổ �ẳng. Sở h�nh của t�m ấy b�nh đẳng như hư kh�ng, như đất nước lửa gi�, kh�ng c� y�u gh�t. T�m ấy b�nh đẳng th� kh�ng lo kh�ng mừng. Th�n ấy đ� trụ ở c�i Phật Bất Tuần th� định như tam muội, chẳng d�ng dua nịnh như trụ ở bản tế m� chẳng tự đại, cũng chẳng h�n hạ. �� chẳng si, chẳng �c, cũng chẳng nhiều lời, chỉ muốn hiểu r� nguồn gốc của ph�p, đ�ng l�c chẳng đ�ng l�c thường t�y nghi theo thời, chẳng theo dơ bẩn của tất cả thế tục, vượt qua t�m việc thế gian : lợi, suy, hủy, dự (danh dự), khổ, vui, c� danh xưng, mất danh xưng, bỏ c�c hữu vi, chẳng ưa rối rắm ồn �o... t�y theo những ph�p đ� th� chẳng l�a tam muội. Sở dĩ v� sao ? V� đều thấy sự tạo lập hạnh của thi�n hạ t�y theo h�nh động ấy nối tiếp tại tam muội kh�ng thể biết được. �� gọi l� phương tiện thiện quyền của Bồ t�t th�m nhập v�o tr� tuệ tịch độ v� cực. Nếu muốn tam muội nắm giữ chế ngự t�m ấy th� nhờ V� cực ai m� t�y theo nh�n duy�n. Sở dĩ v� sao ? V� do ch�ng sinh vậy. � nghĩa ấy gọi l� phương tiện thiện quyền, nghiệp của tam muội tịch nhi�n điềm đạm. ��y l� Th�nh tuệ. Theo đ�ng như sự kiến lập của tam muội m� y ngưỡng Phật tuệ th� đ� gọi l� thiện quyền. Nếu đối với c�c ph�p m� m�i m�i kh�ng c� sự cầu xin th� đ� gọi l� Tr� tuệ. T�n phụng nắm giữ định �, lại d�ng c�ng đức gi�o h�a ủng hộ c�c ph�p th� đ� gọi l� thiện quyền. T�m ấy thản nhi�n chẳng hoại ph�p th�n th� đ� gọi l� tr� tuệ. D�ng tam muội định trụ ở niệm vẻ đẹp c�c tướng của th�n Phật th� đ� gọi l� thiện quyền. Ơn rộng đến trăm họ, nghĩ về ph�p th�n của Phật th� đ� gọi l� tr� tuệ. Ở trong tam muội niệm �m thanh của chư Phật giống như �m thanh Phạm th� đ� gọi l� thiện quyền. Nghĩ biết c�c ph�p kh�ng c� ng�n từ th� đ� gọi l� tr� tuệ. Trụ ở tam muội, l�ng như Kim cương th� đ� gọi l� thiện quyền. Tuy được thiền định m� chẳng qu�n bầy lũ ch�ng sinh thế tục th� đ� gọi l� tr� tuệ. Nếu ở tam muội nghĩ đủ bổn nguyện, nu�i lớn tất cả th� đ� l� nơi nơi t�y l�c thiện quyền. Lại, ở trong thiền tư giải thấu ch�ng sinh đều kh�ng ng� ng� th� đ� gọi l� tr� tuệ. Du h�nh trong tam muội m� chẳng xả c�c ph�p th� đ� gọi l� thiện quyền. Hiểu c�c ph�p kh�ng gốc ngọn cũng kh�ng căn nguy�n th� đ� gọi l� tr� tuệ. Tu ở tam muội m� nghĩ c�c c�i Phật đều l� thanh tịnh th� đ� gọi l� thiện quyền. Hiểu th�ng c�c c�i Phật đều kh�ng sở hữu th� đ� gọi l� tr� tuệ. Trụ tại tam muội tư duy c� c�y Phật tu trang nghi�m th� đ� gọi l� thiện quyền. Th�n l�a khỏi mọi dục m� kh�ng uế trược th� đ� gọi l� tr� tuệ. Lại, ở tại tam muội nghĩ chuyển ph�p lu�n th� đ� l� thiện quyền. Tu�n h�nh thiền định chuyển �kh�ng c� c�i chuyển� th� đ� gọi l� tr� tuệ. Trụ ở tam muội muốn thấy Bồ t�t d�ng tướng trang nghi�m th� đ� gọi l� thiện quyền. D�ng ph�p cứu tế mọi khổ m� kh�ng c� phiền n�o th� đ� l� thiền của Như Lai. Như Lai thiền th� liễu ngộ tất cả ph�p, vĩnh viễn chẳng tham dục, chẳng tưởng trần lao, biết c�c t�nh lạc, trừ mọi ph�p tưởng th� gọi l� Thiền tư. �� l� địa tuệ sở sinh của Bồ t�t. Bậc Khai Sĩ đại sĩ do sự nhất t�m (định) c�ng với ph�p chẳng �đồng trần� n�n mới gọi l� Thiền chẳng thể tận. Chẳng để cho tất cả ch�ng ma được tiện nghi th� v� Ch�nh Gi�c tạo c�c ph�p kh�. Sở dĩ v� sao ? V� kh�ng g� chẳng dung chứa.

�Khi vị Ch�nh Sĩ n�i Tịch đ� v� cực chẳng thể tận n�y th� bốn vạn Bồ t�t được Nhật Minh tam muội. Sao gọi l� Nhật Minh tam muội ? �ịnh n�y giống như l�c mặt trời mọc, lửa đ�n, �nh đuốc, �nh s�ng tinh t� bị che tối kh�ng s�ng được. Bồ t�t đ� chứng được tam muội n�y th� tất cả c�c Th�nh đều bị che phủ. Sở dĩ v� sao ? V� �nh s�ng của tuệ ấy lồng lộng rộng lớn. �nh s�ng tr� tuệ của Thanh văn, Duy�n gi�c đều bị che tr�m. Do vậy n�n gọi l� Nhật Minh tam muội. Bồ t�t đ� trụ ở Tịch độ v� cực đều c� thể chứng th�nh c�c tam muội định. Những điều th� thiển đ� n�u l�n đều l� sơ s�i. T�m lại, xin diễn n�i t�n c�c tam muội. C� tam muội t�n l� Chiếu Minh, c� định t�n l� Nguyệt Quang, c� định t�n l� Trang nghi�m, c� định t�n l� Nghi�m Diệu, c� định t�n l� Tu Nghi�m, c� định t�n l� V� Cục Huy M�nh Phục, c� định t�n l� Kỳ Minh Ti�u Minh (tối) , c� định t�n l� Như Chư Ph�p Gi�o, c� định t�n l� Th�nh Quang Minh, c� định t�n l� V� Sở Ưu, c� định t�n l� Lập Ki�n Cố, c� định t�n l� �ẳng Như Th�i Sơn, c� định t�n l� Ph�p Minh, c� định t�n l� Ph�p Ngự, c� định t�n l� Ph�p Qu�n (vua) , c� định t�n l� Ph�p Tuệ Thuận Gi�o, c� định t�n l� Cảm Ph�p Bảo, c� định t�n l� Ph�p Th�nh Tổng Tr� Ngự, c� định t�n l� Tri Nh�n � Hạnh, c� định t�n l� Tr�ng Anh Kh� Ch�ng Phiền H�, c� định t�n l� Lực Chế Tứ Ma, c� định t�n l� �� Th�nh Mười Lực, c� định t�n l� �oạn Chư Qu�i Ngại, c� định t�n l� Tạo �ăng Quang, c� định t�n l� Trụ Bền Như �ất, c� định t�n l� Như Tu Di, c� định t�n l� Do (giống như) An Minh, c� định t�n l� Tr� Hạnh Quang Diệu (�nh s�ng) , c� định t�n l� Tr� Bất Khả Kế T�y Cụ Gi�o, c� định t�n l� T�m Gi�o Nhu Nhuyến, c� định t�n l� V� Sở Cầu Tho�t, c� định t�n l� Như Thủy Nhật Nguyệt Quang, c� định t�n l� Giống Như Th�n Phật, c� định t�n l� �ẳng Chư V� Ng�, c� định t�n l� �iều Tượng T�y Gi�o, c� định t�n l� Kiến �ắc Chư Phật, c� định t�n l� Ph�p � V� Ngại, c� định t�n l� V� Tho�i Bất Chuyển, c� định t�n l� Ch�ng �ộc Ti�u Tịnh Như Nguyệt, c� định t�n l� Nhập Kh�ng Tịch, c� định t�n l� Hiểu Ch�ng Tưởng, c� định t�n l� V� Nguyện, c� định t�n l� Trụ Nhất T�m, c� định t�n l� Như Kim Cương, c� định t�n l� V� Cực Quang Mạc Năng �ương, c� định t�n l� Tự Tại Tịnh, c� định t�n l� Nội Chư Lao Phiền Tận, c� định t�n l� Quảng �ại Như Kh�ng, c� định t�n l� Nhập Nhất Thiết Nghiệp, c� định t�n l� T�m Tư �ắc Tuệ, c� định t�n l� Tuệ Duyệt Nh�n V� Tận, c� định t�n l� Th�nh Th�nh Tuệ, c� định t�n l� Tổng V� Sở Vong, c� định t�n l� Minh (tối) Phổ Kiến Minh (s�ng) Giai �a Lạc, c� định t�n l� Từ Hạnh, c� định t�n l� T�m Bản Tịnh �ại Ai, c� định t�n l� Nhập Chư Hộ, c� định t�n l� T�m �ẳng Nhập V� Sở Ngại Tho�t, c� định t�n l� Ph�p Ph�p Trụ, c� định t�n l� Tr� Minh �ạt, c� định t�n l� Giải Sướng, c� định t�n l� Bất Khả Sổ, c� định t�n l� Sung B�o Ch�ng, c� định t�n l� V� Bất Liễu, c� định t�n l� Tho�t Tuệ T�y H�a Ch�ng, c� định t�n l� Kim Cương Li�n Hoa, c� định t�n l� Liễu V� Thường, c� định t�n l� T�n Tr� Tuệ, c� định t�n l� Dũng Phục, c� định t�n l� Chư Phật Niệm, c� định t�n l� T�y Gi�o Minh Tho�t, c� định t�n l� Nghi�m Phật Thổ, c� định t�n l� Khai Tịch (mở) Tịnh Chư Quốc, c� định t�n l� Nhập Ch�ng Sinh T�m Hỷ, c� định t�n l� Ch�nh Ch�n Trực, c� định t�n l� Dĩ Bồ T�t �ạo Lục �ộ V� Cực Nghi�m, c� định t�n l� Gi�c Giải Kết, c� định t�n l� Gi�c � Hoa, c� định t�n l� Th� Tho�t Nhược Thi�n Dược, c� định t�n l� Quang V� Bất Ch�u, c� định t�n l� Minh V� Trụ Phật, c� định t�n l� Thậm Th�m Diệu, c� định t�n l� T�ch Bảo Như Hải, c� định t�n l� Như Sơn Phương Diện, c� định t�n l� Thần T�c Thậm Quảng V� Bất Tổng, c� định t�n l� Kiến V� Số Phật, c� định t�n l� Tổng Chư Học, c� định t�n l� Như ��n Chỉ Khoảnh V� Bất Tri, c� định t�n l� Tr� Bất Khả Hạn Kế Như �ại Hải.v.v... H�ng vạn vạn ức những định như vậy. Bồ t�t nhờ trụ ở Tịch độ v� cực m� ho�n bị khắp những định ấy.

�Ng�i A Soa Mạt Bồ t�t lại n�i với ng�i X� Lợi Phất rằng :

�- Sao gọi l� Tr� độ v� cực m� chẳng thể tận Theo đ�ng như chỉ th� tuệ nghe được m� kiến lập hạnh n�n gọi l� chẳng thể tận. Ứng như hạnh ấy th� c� t�m mươi việc. Những g� l� t�m mươi ?

�Thuận điều nghe - T�m đ�ng như � - Theo như lời dạy tu tập - Theo lệnh bạn l�nh - Chẳng tự đại - Việc l�m chẳng qu�n - Thường cung k�nh - Theo nghiệp kinh điển - ��ng như lời m� theo - Lu�n tu tập tr� - L�ng si�ng thọ - Chẳng mất tiết th�o - Chẳng qu�n niệm - � chẳng loạn - Dấy l�ng b�u - Hiển b�y ch� dược (thuốc) - Trừ c�c bệnh - Ch�nh l� � kh� (đồ chứa �) - Ưa nhẫn nhục - Tư duy ưa ch�n thật (ch�n l�) - V�o tuệ � - Học kh�ng ch�n - Bố th� kh�ng mưu cầu g� - Bố th� kh�ng th�n sơ - �iều nghe suy nghĩ thấu đ�o - Hoan hỷ khải thọ - L�ng vui th�n nhẹ - � ấy thanh tịnh nhu h�a - M� kh�ng phiền h� - Việc học theo đ�ng như gốc - Thường ưa n�i ph�p - Nghe muốn hướng về đạo - Ph�p tự giữ g�n - Ưa nghe ch�n ch�nh - Chẳng ở tại c�i học kh�c.

�Chỉ thọ nh� tr� độ v� cực - Theo đến với kinh Bồ t�t Phương �ẳng - Chỉ mộ nghe kinh quyền phương tiện - Lại ưa nghe tập tứ đẳng t�m - Lại xem x�t giải r� kh�ng thần th�ng (?) - Theo đ�ng như � ban đầu kh�ng nghĩ kh�c - L�ng cốt chăm đến đế thiện phương tiện - Chỉ muốn nghe đến ph�p V� sinh. Kh�ng tham qu�n, chỉ ưa Từ, r� mười hai duy�n, thấu v� thường.

�Biết đến khổ - Suốt th�ng v� ng� - Muốn biết Tịch - Ph�n biệt kh�ng - Giải v� tướng - Thể v� nguyện - Hiểu sinh tử - R� c�ng đức - �ạt ch�ng sinh - Biết kh�ng qu�n - Nghi�m �m ấy - Như th�nh qu�ch - �iều nghe si�ng nắm giữ - Ưa nghe c�i qu� b�u của kinh - Ở tại c�i tục biết tục - Mở mang ở trong � - Lấy l�m bạn b� - Muốn nghe h�ng phục (?) - C�c sự nghiệp.

�Ch� thường nghĩ may mắn - V�o khắp c�c ph�p - Ưa đoạn dứt ngh�o thiếu gọi l� ngh�o thiếu - Gọi l� tr� chẳng đủ - Niệm giải tu�n th�ng - Hiểu giải Th�nh tuệ - Mừng thọ Ch�nh đạo - Hiểu kẻ v� tr� - �ều gi�o h�a khiến cho biết - R� lu�n gặp khổ - Cấp cho kẻ chẳng đủ - Biệt ly tất cả - Kh�ng nghiệp c�ng đức - Hiểu s�ng gốc ấy - Mọi �c chẳng l�m - Th�ng suốt nghĩa của th�n - �ạt lợi ch�ng sinh - Giải hạnh y�n ổn - Ưa chẳng �m hận - Muốn ri�ng ch� t�n - Sự việc v� cực - Nghĩ c�c ph�p Phật - �� nhận được đạt đến.

�� gọi l� đ�ng như tuệ đ� nghe liền kiến lập hạnh.

�Ng�i A Soa Mạt Bồ t�t n�i với ng�i X� Lợi Phất rằng :

�- Bồ t�t c� ba mươi hai việc t�y l�c sở nhập. Những g� l� ba mươi hai ? Theo �m hưởng nhập (v�o) (1) Muốn v�o đến qu�n (2) Nhập t�m sở hạnh (3) Nhập th�n cầu tho�t (4) M� tế độ ch�ng sinh (5) Nhập� bất đoạn v� thường (6) Nhập v� sở trước (7) Nhập t�y nh�n duy�n để c� thể l�m việc (8) Chỗ v�o kh�ng người (9) V�o đến v� thọ (sống l�u) (10) V�o đến v� mạng (11) V�o chỗ sở trụ của qu� khứ, vị lai v� hiện nay (12) V�o nghiệp c�ng đức (13) V�o �kh�ng� chẳng giải đ�i (14) V�o đến v� tướng (15) M� v�o v� nguyện chẳng phế bỏ cần tu, chẳng d�ng �kh�ng� thủ chứng v� tướng v� nguyện, hộ tr� rồi chẳng đọa (16) Muốn v�o tam muội m� tu ch�nh thọ đều hướng về th�nh tựu tam muội ch�nh thọ. Do vậy n�n chẳng sinh l�n trời V� Sắc. Sở dĩ v� sao ? V� ủng hộ sự đạt đến (17) Lại v�o căn nguy�n của c�c th�ng tr� tuệ. Tuy vậy chẳng v�o con đường Tận Diệt (18) Lại v�o v� sinh cứu tế c�c chỗ sinh (19) Lại v�o bản tế để tư duy nghĩa ấy (20) Muốn v�o v� tế m� chẳng thủ chứng. Sở dĩ v� sao ? V� c� sự nu�i hộ vậy. C�i gọi l� kh�ng hộ tức l� Thanh văn (21) Muốn v�o ch�ng sinh l� giải kh�ng ng� ng�, chẳng bỏ �ại Ai (22) V�o tất cả nạn sinh tử đ�ng sợ (23) �� c� thể đi v�o th� tuy c� sinh tử m� kh�ng bị sinh (24) Lại v�o c�c trần lao m� mọi người đ� ch�n (25) V�o với kẻ ch�n dục cũng chẳng đọa lạc. Sở dĩ v� sao ? V� chẳng ở trong đ� thủ chứng (26) Lại v�o với nh�m chẳng nghĩ đến dục, v�o m� chẳng bỏ ph�p (27) V�o với những người phạm ph�p m� chẳng l�m điều sai quấy (28) V�o quyền phương tiện. Sở dĩ v� sao ? V� do nh�n � ch�ng sinh rơi v�o tham �i dục m� muốn khai h�a (29 - Nguy�n bản của kinh n�y ở c�c tạng đều khuyết mất việc thứ 30). �� v�o gi�o thọ th� ứng bệnh m� cho thuốc (31) Việc h�a độ của Bồ t�t đều được chỗ ấy (32). �� l� ba mươi hai việc m� sự dẫn đường đ�ng như sự việc. Sở dĩ v� sao ? V� chẳng mất tiết th�o vậy. Giống như muốn v�o th�nh th� theo cửa m� v�o, muốn th�ng suốt mọi duy�n th� phải d�ng mắt quan s�t. Người hiểu thấu duy�n nghiệp th� chẳng tranh tụng. Muốn cho kh�ng tranh tụng th� chớ như tự thủ (giữ). Muốn biết kh�ng n�i l� kho�i tột c�ng th� chẳng bằng chớ n�i. Sở dĩ v� sao ? V� chẳng ưa n�i l� tự hộ tr� th�n miệng. Chẳng muốn dừng lại th� chớ ở tại đ�. Chẳng muốn động th� thận trọng chớ được chuyển. Kh�ng hy vọng th� cũng kh�ng c� g� tưởng nghĩ. Vậy n�n gọi l� b�nh đẳng. Muốn chẳng m� sắc th� phải trụ vững v�ng ch�n ch�nh. �� trụ vững v�ng th� ấy mới l� đạt đến. Chẳng ưa khiến cho biến đổi, lu�n tự cẩn thận. Nếu h�m mộ tịch tịnh, nu�i dưỡng m�nh th� chớ được xưng dương m�nh. Chẳng muốn hạ thấp th� chớ tự ki�u căng cao ngạo. Chẳng cao, chẳng thấp đầy đủ ch�nh ph�p. Tổn hao chẳng mừng th� kh�ng c� thể tr�ch phạt. N�n ưa y�n ổn tiện nghi th� việc l�m kh�ng mất ! Kh�ng g� mất th� kh�ng c� nghi ngờ. Kh�ng c� nghi th� hiểu thấu v� bản n�n tiện nghi kh�ng mất g�, b�nh đẳng với ba đời m� kh�ng sai kh�c. Ba đời b�nh đẳng th� kh�ng c� sự tăng, tổn. Chẳng trụ ở sắc, thọ (thống), tưởng, h�nh, thức cũng kh�ng đặc th�. Mắt thấy biết sắc th� kh�ng sở trụ. Tai nghe biết tiếng, mũi ngửi biết hương, lưỡi nếm biết vị, th�n chạm biết mềm, � nhận biết ph�p đều kh�ng sở trụ. Từ bản tịnh l�m như ph�p, l�m như tuệ, l�m như ch�n l� (thẩm đế), l�m như kh�ng ng� ng�. Thấy c�c ph�p l�m v� ng� th� gọi l� Tuệ. Hiểu thấu c�c sở hữu đều kh�ng sở hữu, cũng đều v� bản th� đ� gọi l� Tuệ. Chẳng đem th�n th�u dệt m� mang l�ng tự đại th� đ� gọi l� Tuệ. Biết đối với Bồ t�t tu tập tuệ ch�nh chơn, th�ng đạt tất cả ch�ng sinh, v� tất cả ch�ng sinh n�n l�ng thường chẳng bỏ, chẳng l�a c�c ph�p. �� mới gọi l� Bồ t�t tập tuệ.

KINH A SOA MẠT BỒ T�T

Quyển thứ ba - hết.

Quy�̉n 1� ��Quy�̉n 2 ��Quy�̉n 3� ��Quy�̉n 4� ��Quy�̉n 5� ��Quy�̉n 6� ��Quy�̉n 7

KINH A SOA MẠT BỒ T�T

H�n Dịch: Tam Tạng Ph�p Sư Tr�c Ph�p Hộ, Nước Nguyệt Chi - �ời T�y Tấn

Việt Dịch: Tuệ Khai Cư Sĩ - Phan Rang

Chứng Nghĩa: Tỳ Kheo Th�ch Đỗng Minh

Quyển thứ tư

Ng�i A Soa Mạt Bồ t�t n�i với ng�i X� Lợi Phất rằng :

�- Bồ t�t tu tập tr� v�o với c�c ph�p n�n kh�ng sở trước. �� gọi l� Tuệ. C� mười s�u việc chẳng c�ng tuệ h�a hợp. Những g� l� mười s�u ? - Do v� minh n�n khởi �m dương. Tự sinh gi� chết đều chẳng c�ng Tuệ đồng. C�c sở t�c th� cũng chẳng đồng trần. Cũng lại chẳng c�ng s�u mươi hai kiến m� xen lẫn vậy. Chẳng tự cống cao cũng chẳng tự hạ thấp m�nh. C� lợi, kh�ng lợi, hoặc khen hoặc ch�, hoặc nổi tiếng, hoặc mất tiếng, hoặc khổ, hoặc vui, qua khỏi t�m việc của thế tục, cống cao tự đại, khi�m ty, cung thuận. C�i tục c� hai mươi mốt việc chẳng c�ng hợp đồng. Trừ khử mọi phiền n�o, chẳng bị ngu tối, tỉnh thức ngủ nghỉ, tho�t những sợ sệt, chẳng c�ng tội hợp v� c�c t�m cấu bẩn, chẳng ti�u trừ năm ấm n�n đến với sinh tử, ma th�n, ma tội, ma chết, ma trời m� chung h�a hợp vậy. Tất cả ch�ng sinh, ng�, nh�n, thọ mạng, những điều hy vọng m� tạo t�c nh�n duy�n. Những � niệm c� hy vọng thế tục, phải vậy, chẳng phải vậy, c�ng những việc sai quấy đều l� nghiệp tr�i buộc. C� sự tham mộ l� c�ng giới tr�i ngược vậy. Chẳng phụng cấm giới hay phụng cấm giới, nhẫn nhục hay s�n nhuế, tinh tấn hay giải đ�i, nhất t�m hay loạn �, tr� tuệ hay ngu tối, do độ v� cực m� cống cao hay khi�m tốn... đều l�a khỏi những việc đ�, trụ vững hay chẳng trụ th� gọi l� Phạm Ch� vậy. �ịnh � ki�n cường, c�ng đức cương nhu, ti�u tất cả niệm, khiến kh�ng c� c�n, liền thuộc v� vi, đất nước tốt, xấu, ch�ng sinh c�t hung, tất cả thiện �c, ngu tuệ, thức minh, sinh tử diệt độ, chắc chắn c�ng chẳng chắn chắn l�a tất cả niệm. Tr� ấy th� kh�ng c� sự nh�n thấy. Kh�ng c� thấy, kh�ng c� tướng, chẳng tưởng N� ho�n. Sao gọi l� tuệ ? Xem x�t t�nh to�n t�m ph�p c�ng đức, hiểu r� t�m ph�p. Sao gọi l� t�m ? Hiểu được năm ấm, tỏ r� bốn đại, hiểu thấu s�u suy, ph�n biệt bốn đế, th�ng đạt mười hai duy�n, th�ng suốt ba đời, ph�n biệt nhận thức được tất cả La h�n v� Duy�n gi�c đến Bồ t�t, diễn c�c ph�p. Sao gọi l� hiểu năm ấm ? Những việc sinh diệt giống như huyễn h�a, như việc thấy trong mơ, như c�y chuối, như ngựa hoang, như tiếng vang trong n�i, như h�nh tượng trong gương, như b�o bọt trong nước. Quan s�t đến c�c sắc, ng�, nh�n, thọ mạng m� hiểu thấu sắc như thế n�y, thọ (thống) như bọt nước, tưởng như ngựa hoang, sinh tử như c�y chuối, thức như huyễn h�a. Kể bọt nước, ngựa hoang, c�y chuối, huyễn h�a l� sở dĩ v� sao ? ��y l� vi diệu vậy. Sự vi diệu ấy l� v� ng�, v� nh�n, v� thọ mạng. �� l� hiểu năm ấm, ng�, nh�n, thọ mạng giống như huyễn h�a vậy. Thức cũng như huyễn đ�, đ� l� hiểu năm ấm. Năm ấm rơi v�o thế tục. Tướng thế tục th� tho�ng hiện liền kh�ng c�. �� l� tướng của cuộc đời. Tướng đời ấy l� nghiệp v� thường, khổ, kh�ng, v� ng�. Hiểu biết tướng ấy như thế th� gọi l� hiểu năm ấm. Sao gọi l� tỏ r� bốn đại, đất nước gi� lửa ? Ph�p giới ấy th� chẳng l� cương cường. Nước l� ph�p giới th� kh�ng c� nước. Lửa cũng l� ph�p giới th� chẳng do tự n�ng. Gi� l� ph�p giới th� chẳng d�ng lay động. Bốn đại ấy l� sự nhận biết của mắt đối với ph�p giới. Chẳng d�ng mắt nh�n m� nh�n biết hết. Ph�p giới ấy l� chẳng d�ng tai m� nghe tiếng. Mũi chẳng hướng đến hương, miệng chẳng nếm vị, th�n chẳng tiếp x�c, � chẳng chấp trước ph�p nhưng đều hiểu thấu ph�p giới, đều đ� đầy đủ. Ph�p giới ch�ng sinh như giảng trao. Ph�p giới th�n t�nh ch� t�nh b�nh đẳng, b�nh đẳng như xưng n�i. Ph�p giới Dục giới cũng b�nh đẳng như xưng n�i. Ph�p giới Sắc giới, V� sắc giới đều b�nh đẳng như xưng n�i. C�i sinh tử, c�i N� ho�n, c�i Ph�p th�n b�nh đẳng xưng n�i như rỗng kh�ng. Ph�p giới cũng như kh�ng. Sở dĩ v� sao ? V� c� đức kh�ng c� đức cũng b�nh đẳng như kh�ng m� kh�ng c� c�i kh�c, cũng chẳng thể lường, đều chẳng thể xưng t�n. N� ho�n ấy cũng lại như vậy chẳng thể giảng n�i. V�o ph�p giới n�y th� đ� gọi l� Tr� hiểu r� bốn đại. Sao gọi l� s�u suy ? Như giải n�i rằng, mắt ấy cũng kh�ng m� kh�ng ng� ng�, cũng chẳng v� ng�, ch�nh đ� cũng đều kh�ng. Sở dĩ v� sao ? V� giải được ng� kh�ng th� ở tại c�c suy m� chẳng bị suy. �� gọi l� hiểu thấu đến s�u suy. T�nh chắc chắn s�u suy, chẳng chấp trước, chẳng đoạn tuyệt th� đ� l� Bồ t�t hiểu đến s�u suy. Mắt thấy sắc l� c�i nh�n của suy chẳng đọa. Sở dĩ v� sao ? V� chẳng giữa đường thủ chứng. Tai, mũi, miệng, th�n, � cũng đều như vậy. �� gọi l� Bồ t�t hiểu đến s�u suy. Sao gọi l� s�u suy ? Bồ t�t ấy c� thể ph�n biệt s�u suy. Ph�n biệt s�u suy rồi liền v�o đến đạo. Chẳng ph�n biệt s�u suy th� chẳng phải l� đạo. Lại như Bồ t�t xử dụng đại ai n�n chẳng gần chẳng xa, v� ch�ng sinh n�n chẳng bỏ đại đạo, cũng chẳng l�a bố th�. �� gọi l� Bồ t�t hiểu thấu s�u suy. Sao gọi l� ph�n biệt bốn đế ? Biết khổ, tập, tận, đạo, chẳng được ngũ ấm xứ th� đ� gọi l� biết c�i sinh ra khổ l� tập. Sắc hiện ra liền diệt th� gọi l� Tận. �ắc đạo, kh�ng đắc đạo m� t�m b�nh đẳng trụ n�n gọi l� đạo. Bồ t�t biết bốn đế m� chẳng thủ chứng. Sở dĩ v� sao ? V� hộ tr� tất cả vậy. �� gọi l� ph�n biệt bốn đế. Lại c� ba việc. Sao gọi l� ba ? Tướng ch�n đế ấy x�t hiểu Như bản (gốc ch�n như). Lời n�i của thế tục ấy l� giả c� hiệu vậy. Liễu ngộ ch�n đế th� t�m chẳng nghĩ c� kh�ng. X�t hiểu gốc l� tất cả c�c sắc đều l� b�nh đẳng. Sở dĩ v� sao ? V� chẳng giữa đường thủ chứng, lấy tướng l�m ứng th� đ� gọi l� ph�n biệt bốn đế - Ng�i A Soa Mạt Bồ t�t n�i - �ế ấy c� một kh�ng c� hai. Sở dĩ v� sao ? V� đức Như Lai Ch� Chơn kh�ng c� g� hy vọng, cũng chẳng tưởng cầu sắc c�ng v� sắc. Kh�ng điều hy vọng vừa được ở trong ấy ch�nh l� ph�n biệt bốn đế. Lại c� khổ của năm ấm ch�nh l� tướng của phiền n�o. Ưa hiểu �kh�ng� th� đ� gọi l� Khổ đế. Th�ng đạt năm ấm l� từ duy�n khởi th� gọi l� Tập đế. Việc thấy mu�n vật đều c� tưởng cầu, ph�n biệt r� r�ng � ấy m� chẳng tham mộ, tuy chẳng cầu m� cũng lại chẳng qu�n. �� gọi l� b�nh đẳng biết nghĩa Tận diệt. Chẳng c�ng sự việc qu� khứ, vị lai v� hiện tại h�m nay m� chung đồng trần, cũng chẳng trụ ở trong. �� gọi l� Tận đế. Muốn đạt đến đạo, liễu ngộ được Khổ, Tập, Tận chẳng trụ ở hai việc. C�i gọi l� hai việc l� do dự, lưới kết sử. �� gọi l� Tận đế. Quan s�t chắc chắn đ�, biết đ� l� khổ th� đ� l� Bồ t�t ph�n biệt được bốn đế. Tất cả sự thấy khổ vui, thiện �c m� l�ng nh�n thấy r� hết gốc ngọn của thế gian. �� gọi l� biết khổ. C�c duy�n đều khổ th� đ� gọi l� Tập. Hiểu thấu c�i khổ của thế gian, chẳng lấy l�m cầu mong. Tuy chẳng cầu mong m� chẳng rơi v�o tận chứng. Sở dĩ v� sao ? V� chẳng giữa đường thủ chứng. �� gọi l� Bồ t�t nh�n biết m� cầu đạo. Giống như muốn qua d�ng nước m� chẳng t�m thuyền th� chẳng thể vượt ngang qua. Suy nghĩ phương tiện ấy hoặc được tấm v�n gỗ cưỡi l�n tr�n ấy để c� thể được qua. Sở dĩ v� sao ? V� chẳng ưa, chẳng độ, chẳng sầu tại khổ. Tạo t�c hạnh đ� th� trụ đ�ng như lời dạy của bốn đế. Chẳng d�ng sắc tranh tụng m� rơi v�o thủ chứng th� đ� gọi l� Bồ t�t ph�n biệt được �ế vậy. � xem x�t khổ của sinh m� khổ từ duy�n sinh, cũng chẳng từ duy�n th� đ� gọi l� biết sinh. Tất cả sự sinh cũng kh�ng c� sinh, kh�ng c� khởi, cũng chẳng diệt tận, chẳng hưng khởi � diệt th� đ� gọi l� � tịch m� khổ diệt vậy. Ưa biết cầu thắng m� điều phục t�m � ấy, giải nhập v�o Tịch � n�y. �� gọi l� biết đạo m� chẳng trụ ở trong ấy. Sở dĩ v� sao ? V� Tuệ kh�ng trụ vậy. �� gọi l� Bồ t�t ph�n biệt biết bốn �ế.

�Sao gọi l� đạt đến mười hai nh�n duy�n ? Gọi l� nh�n v� minh th� liền đến với sinh tử. Theo như lời c�c ph�p gi�o th� c�i c� sinh ấy r� r�ng chẳng thể thấy, cũng chẳng thể biết. Sở dĩ v� sao ? V� kh�ng c� sinh n�n cũng chẳng phải chẳng sinh. Do r� được việc nh�n duy�n như vậy n�n duy�n cầu N� Ho�n đế, thấu r� sở hạnh của ch�ng sinh chẳng b�nh đẳng, c� thượng, trung, hạ. Duy�n t�c tội phước n�n tạo sự h�nh đạo. Duy�n điều sẽ đạt đến th� hưng khởi duy�n V� Sinh. Tu c�c nghiệp ph�p th� c�ng với đạo h�a hợp. �� gọi l� hiểu mười hai duy�n. Giả sử kh�ng c� duy�n đ� th� ti�u trừ vậy. Sở dĩ gọi ti�u trừ l� gọi V� minh diệt. V� minh diệt tức l� l�o bịnh tử diệt. L�o, bịnh, tử diệt rồi, điều n�y c� thể đạt th� hiểu được mười hai duy�n. C�c nh�n sở hữu đều l� sự th�u t�m của ph�p c�c duy�n sở hữu đều l� sự hợp th�nh của ph�p. Nh�n duy�n ấy hợp th�nh chẳng phải ta, chẳng phải đ�, cũng lại chẳng phải ng�, nh�n, thọ mạng, đều kh�ng sở nhập. Như vậy nhập (v�o) l� chẳng ở tại tất cả c�c sở hữu vậy. � ấy hiểu khắp mười hai duy�n n�y. Bồ t�t đều muốn đầy đủ c�c ph�p. �ủ c�c ph�p rồi th� đều r� v� thường m� chẳng rơi v�o thủ chứng. Sở dĩ v� sao ? V� cứu hộ ch�ng sinh vậy. �� gọi l� Bồ t�t hiểu thấu mười hai duy�n. Sao gọi l� s�ng ba đời ? - Biết hết � qu� khứ c� đức hay kh�ng đức, qu�n th�n người kh�c b�nh đẳng kh�ng c� kh�c. Sở dĩ v� sao ? V� th�n c� lầm lỗi, người kh�c c� lỗi, đều đứng ra hối lỗi thay v� tạo t�c phước đức. Nh�n phước lộc n�y, ph�t t�m cầu đạo. �� l� c�ng đức qu� khứ của Bồ t�t. � tạo t�c c�ng đức ở đương lai ấy đều d�ng ph�t t�m lập nguyện Bồ t�t. Những điều ph�t t�m d�ng để hộ ngăn, nắm giữ l�ng ki�n cố chẳng thọ � vẩn đục. �� l� phước đương lai. Hiện tại h�m nay, sự tạo t�c cầu đức của � l� do ch�nh mọi duy�n. �� l� c�ng đức bỏ hết c�c bẩn, chẳng theo lời dạy sai quấy, l� chẳng l�a khỏi đức. Sở dĩ v� sao ? V� gần với Phật đạo, ch�nh l� phước của hiện tại. Xem x�t qu� khứ, vị lai v� hiện nay, tin ba đời rỗng kh�ng. Quan s�t ph�p ba đời th� d�ng tr� tuệ khuyến trợ trăm họ. Với Phật qu� khứ, vị lai v� hiện nay th� d�ng phương tiện thiện quyền. �� gọi l� s�ng ba đời c�c ph�p qu� khứ tận. Sở dĩ v� sao ? V� chẳng thể thấy. Chẳng d�ng đức qu� khứ m� biến đổi t�m ấy. C�c ph�p đương lai thấy kh�ng sở sinh, chẳng do sự nghi ngờ đ�. Xem x�t ph�p hiện tại cũng kh�ng sở trụ th� kh�ng xứ sở. Sở dĩ v� sao ? V� chẳng bỏ t�m đạo. �� gọi l� s�ng đến ba đời khắp đạt tr� tuệ. Qu� khứ đ� diệt, đương lai chưa đến, hiện tại kh�ng trụ, tr� kh�ng ph� hoại, Bồ t�t hưng khởi đức đều muốn hợp đồng. Vậy n�n gọi l� s�ng đến ba đời, d�ng tuệ nghĩ đến c�ng đức qu� khứ. Sở dĩ v� sao ? V� sở t�c h�m nay đều l� phước đời trước, l� nguy�n nh�n của sự ph�t t�m đương lai vậy. Nghiệp tr� tuệ ấy đầy đủ sở nguyện. Việc tạo t�c c�ng đức hiện tại ấy chẳng lấy l�m kh�. Sở dĩ v� sao ? V� l� nguyện của Bồ t�t vậy. �� gọi l� s�ng đến ba đời v� những ch�ng sinh ở đời qu� khứ biết hết sự tạo t�c c�ng đức. Sở dĩ v� sao ? V� hộ ch�ng sinh vậy. Sự dạy bảo thuở xưa đến nay tiếp tục chuyển h�a họ. Sự gi�o huấn l� muốn khiến cho những người ấy thấy thần t�c biến h�a của c�c đức Phật đương lai m� đối với nghĩa đạo ph�p liền c� tăng th�m. C� tăng th�m rồi th� cũng tăng th�m phước lợi cho c�c quần l�. �ức Phật đ� ra đời th�m nhiều �ch lợi m� lời thề nguyền ấy đều kh�ng ngăn ngại th� đ� gọi l� s�ng đến ba đời.

�Sao gọi l� hiểu r� La h�n v� Duy�n gi�c thừa, c�c đức của Bồ t�t ? Nếu kh�ng Phật th� kh�ng c� La h�n. Phật ra đời th� c� ph�p La h�n. Ph�p La h�n l� nh�n nghe tiếng m� l� giải. Người được Thanh văn th� liền ho�n bị giới cấm. Giới cấm đ� ho�n bị th� gọi l� theo đ�ng như giới. �� đ�ng như giới th� đủ giới, định, tuệ, độ tri kiến phẩm. �� gọi l� hiểu r� Thanh văn. Từ c�i duy�n đ� được A la h�n, biết c� đức, kh�ng c� đức m� liễu ngộ phi thường, được tho�t sinh tử, ở tại ba c�i ch�n hết mọi dục, th�ng đạt phi (v�) thường, khổ. Sở dĩ v� sao ? V� c�c ph�p v� thường, N� ho�n kia tịch tịnh cũng kh�ng sở hữu, chẳng cầu sở sinh. Sở dĩ v� sao ? V� sợ sinh tử vậy. Người sợ sinh tử th� chẳng tin nghiệp thế tục, coi th�n như o�n th�, bốn đại như rắn độc, s�u suy trống rỗng... chẳng nguyện sinh ra năm đường xoay vần, thọ nhận N� ho�n hộ (tr�). Người h�nh như vậy l� hiểu r� Thanh văn. Sao gọi l� hiểu biết Duy�n gi�c th� c�c Bồ t�t đều biết? Sao gọi l� sự tạo lập đức của Duy�n gi�c ? L� sự hưng tạo c�ng lộc vượt l�n tr�n La h�n. Sở dĩ v� sao ? V� việc h�nh tinh tấn si�u việt hơn l�n, bố th�, tr� giới, Thanh văn chẳng theo kịp. Sở dĩ v� sao ? V� việc l�m của Thanh văn, l�ng họ dồn chứa chẳng bao nhi�u, việc c�ng dường Phật tuệ chẳng đủ n�i. �� v�o Phật ph�p th� sở học của họ ưa nhỏ, chẳng ngu, chẳng tuệ. Sở dĩ v� sao ? V� nghe mọi �m thanh vui m� ch�n gh�t ch�ng. Sở học của họ �t th�i, thường ưa �m hận, nương theo đức lớn gắng hỏi m� ưa việc t�n qu�, hưng khởi việc th� cho, nghĩ đến mười hai duy�n. Do toan t�nh cầu được giải tho�t th�n m�nh m� ri�ng tin giữ đạo theo duy�n khởi hạnh m� kiến lập c�ng đức. �� gọi l� hiểu biết Duy�n gi�c.

�Sao gọi l� giải th�ng suốt nghiệp �ại thừa m� v�o hiểu r� đức chẳng thể xưng kể ghi ch�p ? Thừa ấy rộng lớn m�nh m�ng v� c�ng cực, v� lũ ch�ng sinh h�nh phương tiện thiện quyền. �ức ấy trang nghi�m chẳng lấy l�m kh� đều ban cho theo sự ưa th�ch của ch�ng sinh, d�ng độ v� cực gi�o h�a th�nh tựu �ại thừa, biết hết sở hạnh của tất cả l�ng người, muốn độ tho�t họ vượt mọi duy�n khởi, chẳng cho l� Phật đạo kh� được vậy. Lại đem �nh s�ng soi đến ch�ng sinh. T�m ấy đặc biệt t�n qu� tuyệt vời kh�ng ai bằng, độ tất cả khổ, hiểu r� c�c ph�p, kh�ng c� ấm c�i, h�ng phục mọi t� đều khiến cho thanh tịnh nhu h�a, tổng nhiếp ba mươi bảy phẩm đạo ph�p, uy đức đặc th� như dựng tr�ng phan, sống với mười hai duy�n m� chẳng đắm trước, chẳng đoạn tuyệt. Những điều được thấy như lo buồn, th�y mi�n (ngủ m�), d�m dục, s�n nhuế, điều h�, việc chẳng được... đều xa l�a hết. Ch�n thật d�ng Phật tuệ v� những vẻ đẹp của tướng m� l�m trang sức, d�ng thừa m� trang nghi�m hạnh của th�n, miệng, � m�nh. Sở dĩ v� sao ? V� kh�ng c� tội lỗi. �� gọi l� c�ng đức �ại thừa. C�ng đức của �ại thừa tức l� độ tho�t ch�ng sinh khắp tr�n trời dưới đất. Sao gọi l� độ tất cả ch�ng sinh ? C�c ph�p đều hợp gọi l� tho�t chẳng tho�t. Tho�t chẳng tho�t l� c�ng lộc của Bồ t�t �ại sĩ tr�n đầy nối tiếp. �� gọi l� tho�t. Hiểu r� sự hưng tạo c�ng đức trong sinh tử l� do th�n, miệng v� l�ng. D�ng s�ng suốt để hiểu r� miệng tạo t�c c�ng đức, th�n kiến lập ph�c lộc. �� l� ba việc h�nh động của th�n, miệng, l�ng trong sinh tử. Bồ t�t do duy�n hiểu biết giải tho�t liền nguyện xin Nhất thiết chủng tr� v� c�c th�ng mẫn tuệ. �� gọi l� minh đạt. Tho�t rồi lại hiểu những c�i chẳng tho�t. Năm độ v� cực v�o tr� độ v� cực gọi l� tho�t th� chẳng lấy l�m kh�. Giải thấu độ v� cực thường tổng nhiếp hết. Bồ t�t thiện quyền đều nhờ �nh s�ng soi đến tất cả. Sở dĩ v� sao ? V� do bốn việc gồm đến người kh�c, kh�ng ng�, kh�ng nh�n, kh�ng thọ, kh�ng mạng, kh�ng nắm lấy, kh�ng xả bỏ. Vậy n�n ph�n biệt, d�ng nguy�n cớ giải tho�t tạo t�c nguyện Bồ t�t đểminh giải độ tho�t. �� gọi l� ở trong sinh tử được tiến tới dần từng ch�t do kh�ng sở đoạn. Kh�ng sở đoạn th� chẳng diệt, chẳng sinh. Chẳng diệt chẳng sinh th� đ� l� kh�ng c� g� ph� hoại Bồ t�t. Sở dĩ v� sao ? V� chẳng t�ng sự c�ng người ngưỡng mộ thế lực. Do đ� cho n�n gọi l� ph�n biệt chưa giải tho�t, kh�ng, v� tướng, v� nguyện. D�ng ph�p n�y xem x�t hiểu r� c�c kiến t�n của Bồ t�t. Sở dĩ v� sao ? V� ở trong ba giải tho�t c� thể chẳng đọa lạc. Vậy n�n n�i rằng chưa giải tho�t, gọi l� chẳng thủ chứng. Ở tại ba c�i m� kh�ng bị đắm trước th� đ� gọi l� tho�t. Tuy ở tại ba c�i m� thi h�nh phương tiện rộng r�i. Sở dĩ v� sao ? V� sử dụng minh tr� n�n chẳng rơi v�o thủ chứng. �� gọi l� hiểu r� đức giải tho�t. Ph�p c�ng đức đ� tạo đều do đầy đủ c�c th�ng mẫn tuệ m� đ� đủ th�ng tuệ th� chẳng l�a khỏi phổ tr�, l� hiểu r� c�c ph�p - Ng�i A Soa Mạt n�i với ng�i X� Lợi Phất - �� l� t�m ph�p sự hợp c�ng tr� tuệ m� chẳng thể tận. �� l� ph�p tr� tuệ bao h�m sự hiểu biết ph�n minh để c� thể ph�n biệt r� r�ng đ�ng như Phật ph�p, kh�ng c� th� dị. Sở dĩ v� sao ? V� đ� trừ khử căn cớ th�y mi�n phi ph�p th� tức l� nguyện lực li�n đạt đến đạo ph�p. �nh s�ng tr� tuệ của tuệ tướng c�c kinh điển chiếu soi đến bản tế m� đ� v�o tuệ th� c�c dục kiến đều đ� hiểu r� c� thể đến N� ho�n, tổng tr� tuệ n�n chẳng xả bỏ đạo ph�p, đ� tin tr� tuệ th� mọi cấu bẩn đều ti�u trừ. �ại tr� ấy ch�nh l� nguy�n thủ của c�c ph�p vậy. Tự nhi�n tuệ th� kh�ng c� sư chủ, giải thấu hết c�c dục m� kh�ng chấp trước. Sở dĩ v� sao? V� nh�n đạt đến �nh s�ng của �ạo, d�ng tuệ đoạn căn n�n chẳng thể tận. Mọi tưởng đều rỗng kh�ng m� sở dĩ tạo căn l� do si tối n�n muốn đạt đến Th�nh minh th� d�ng thuốc tuệ m� gi�o h�a kẻ giữ đạo đều được ch�nh trụ. C� người đến học th� d�ng tuệ dạy răn đe�u khiến cho họ được sở đắc, d�ng �nh s�ng tr� tuệ soi rọi hết si tối đều khiến cho họ được s�ng. Nếu người kh�ng mắt th� khiến cho được ph�p nh�n, được nh�n thấy th�ng suốt, �nh s�ng tuệ v� dư đều vượt c�c sắc, tuệ ch�n đế kh�ng kết lưới nữa, d�ng tuệ để dạy bảo. Nếu kẻ chẳng phục th� đều khiến cho họ đều tự qui h�ng. V� những người tối tăm hiển hiện mắt tr� tuệ, tuệ chẳng thể tận kh�ng đ�u chẳng v�o, kh�ng h�nh động g� chẳng chu to�n. Sở dĩ v� sao ? V� suốt th�ng mười hai nh�n duy�n, đ� tuy�n dương minh tr�, hiểu r� c�c phược tr�i buộc khiến cho kh�ng lầm lỗi, chẳng v� sinh tử m� m� man - Ng�i A Soa Mạt n�i với ng�i X� Lợi Phất - Bồ t�t �ại sĩ d�ng tuệ nắm lấy chung hết, v�o trong l�ng ch�ng sinh, t�y theo h�nh động của họ, thấy hết � niệm trong l�ng, minh giải ph�n biệt mọi quần l� (ch�ng sinh). Người kh�ng c�ng đức th� Bồ t�t tuệ dẫn đường đến lợi �ch. Tr� tuệ Bồ t�t khắp c�ng hết c�c thừa Thanh văn, Duy�n gi�c, l�n đến bậc Ch�nh Gi�c. �� l� Tuệ xứ. Bồ t�t học ấy gọi l� Tr� tuệ m� chẳng thể tận.

�Khi diễn giảng Tr� độ v� cực th�ng suốt chẳng thể tận v� tuy�n n�i. �ạo phẩm ph�p th� ba vạn hai ng�n Bồ t�t đều được ph�p nhẫn V� Sở T�ng Sinh.

�Ng�i A Soa Mạt Bồ t�t lại n�i với ng�i X� Lợi Phất rằng :

�- Bồ t�t Từ Thị m� chẳng thể tận. Sở dĩ v� sao ? V� từ ấy rộng lớn kh�ng bờ c�i. L�ng nh�n (từ) như hư kh�ng chẳng thể hạn lường. Sở dĩ n� v� bi�n l� v� giống như bốn đại của ch�ng sinh như hư kh�ng, kh�ng đ�u chẳng khắp c�ng. Bồ t�t d�ng từ che chở khắp cũng như bốn đại, đất nước lửa gi�, chẳng thể xưng n�i hạn lường n�n chẳng thể tận. Từ rộng lớn của Bồ t�t cũng lại như vậy, chẳng thể c�ng cực n�n n�i rằng �v� tế�. Giống như hư kh�ng v� bi�n, tất cả bốn đại đều chẳng thể lường, ch�ng sinh v� tận n�n l�ng nh�n từ chẳng thể giới hạn. Vậy n�n l�ng đại từ của Bồ t�t v� tận.

�L�c bấy giờ, ng�i X� Lợi Phất hỏi ng�i A Soa Mạt rằng :

�- Bốn đại ch�ng sinh t�nh chẳng thể tận th� l�m sao gọi được ?

�Ng�i A Soa Mạt n�i rằng :

�- �ất nước lửa gi�, số ấy hơn cả dược thảo, rừng rậm.

�Ng�i X� Lợi Phất lại hỏi :

�- Ng�i c� thể v� ch�ng sinh n�n dẫn th� dụ ư ?

�Ng�i A Soa Mạt đ�p :

�- C� thể giả mượn th� dụ ! Chẳng thể lấy d�n ch�ng l�m số cực c�ng !

�Ng�i X� Lợi Phất lại hỏi :

�- Th� dụ ra sao ?

�Ng�i A Soa Mạt đ�p :

�- Giống như ��ng, T�y, Nam, Bắc, bống phương b�ng, phương tr�n, phương dưới hợp l�m thế giới m� mỗi thế giới c� số c�i Phật mười phương nhiều như c�t s�ng hợp l�m biển lớn. Chọn lấy hết tất cả số người trụ ở bờ biển m� mỗi người d�ng một sợi l�ng để lấy số nước biển. Lấy một giọt nước v� cho số người nhiều bằng c�t một d�ng s�ng. Lấy hai giọt nước v� cho số người nhiều bằng c�t hai d�ng s�ng. Cứ như vậy t�nh số giọt cho hết nước của biển lớn m� hạn lượng của ch�ng sinh chẳng thể tận c�ng cực. Bốn đại của quần l� cũng chẳng c� thể t�nh cũng lại như vậy. �ại từ của Bồ t�t kh�ng đ�u chẳng khắp c�ng - Ng�i A Soa Mạt Bồ t�t n�i với ng�i X� Lợi Phất - Nếu c� thể hoằng từ th� phước đức đ�ng mừng ấy chẳng thể tận c�ng cực.

�Ng�i X� Lợi Phất n�i rằng :

�- Thật chẳng thể tận !

�Ng�i A Soa Mạt n�i rằng :

�- Nếu c� Bồ t�t nghe số lượng ch�ng sinh chẳng thể c�ng tận m� chẳng sợ chẳng kinh, chẳng �m l�ng tủi thẹn th� đ� mới n�n gọi l� Từ chẳng thể tận - Ng�i A Soa Mạt n�i với ng�i X� Lợi Phất - Hoằng từ ấy ch�nh l� sự hộ tr� của Bồ t�t m� lại v� nghiệp ch�ng sinh c� c�ng hiệu. Sở dĩ v� sao ? V� kh�ng c� mất vậy. Mọi th� �c dữ dằn đều ti�u trừ vĩnh viễn, h�ng phục mọi nộ hại v� c�c �i dục. Kẻ ấy nếu c� người thấy th� kh�ng ai chẳng vui lộ ra mặt. Sở dĩ v� sao ? V� kh�ng c� c�c t� vạy. Những sự sợ h�i đều tan t�c hết. �ạo ấy đoan ch�nh m� kh�ng thi�n lệch t� vạy c� thể gi�o h�a dẫn đường cho những kẻ loạn t�m. Nếu kẻ ấy c� nguy nan th� Bồ t�t đến nơi an ủi cứu gi�p. Sở dĩ v� sao ? V� muốn độ tho�t vậy. C�c tr�i buộc của c�i hữu kh�ng g� chẳng giải t�n được, những kẻ dua nịnh th� tu h�nh đầy đủ chất ph�c, chỉ học yếu nghĩa của đạo, chẳng h�m mộ thế vinh, đều được sự phụng k�nh của �ế Th�ch, Phạm Vương, thường quan s�t bằng tr� tuệ n�n kh�ng đ�u chẳng nh�n thấy. Sở dĩ v� sao ? V� hộ ch�ng sinh vậy. Tu bốn đẳng t�m, chẳng mang l�ng kh�c bỏ hết trần lao, v�o yếu nghĩa của Phật đạo, tổng tr� tuệ nghiệp, d�ng đức tự trang nghi�m, vượt qua mọi đức, ba mươi hai tướng, t�m mươi vẻ đẹp đều đầy đủ cả, kh�ng g� chẳng ho�n bị. �ộ tho�t kho�i thay ! Kho�i thay ! n� ho�n hiển hiện dẫn đường ch�ng sinh ! Chẳng ở tại nơi c� t�m tủi thẹn (?), chẳng ở đất nh�n cư, ưa lấy ph�p tự l�m vui, tổng nhiếp lấy mọi dục, chẳng tham vương thổ, l�ng b�nh đẳng với ch�ng sinh, sở hạnh kh�ng kh�c, l�m thanh tịnh Phổ Tuệ n�y. Nếu c� người phạm giới th� đều nu�i hộ họ. Hiện sức nhẫn nhục kh�ng được tự dụng m� �m l�ng ki�u mạn, bu�ng lung, chẳng bỏ tinh tấn, thiền tư, nhất t�m, tam muội ch�nh thọ. L�ng ấy chẳng loạn nhờ nghiệp tr� tuệ, những điều th�nh thọ đầy đủ hoằng từ. Những điều đ� từ th�n ph�t ra chẳng nương nhờ, ngưỡng mong ở người, chẳng theo lời dạy của ma. Sở dĩ v� sao ? V� thu hoạch được sự y�n ổn lớn. Nhờ tr� tuệ hiểu được sự xấu hổ những phi ph�p, bớt hẳn mọi bệnh, che hộ ch�ng sinh, thường tự an th�n, cũng l�m y�n tất cả. Ph�p của La h�n th� chỉ muốn tự hộ, chẳng hộ ch�ng sinh. Bồ t�t sẽ d�ng �ại Từ th�m thương tất cả.

�Ng�i A Soa Mạt Bồ t�t n�i với ng�i X� Lợi Phất rằng :

�- Từ c� ba việc. Những g� l� ba ? Một l� Từ th� tất cả, hiểu r� ph�p từ th� b�nh đẳng. Hai l� Từ ch�nh chơn b�nh đẳng. Ba l� thường d�ng Phổ Từ gia hộ ch�ng sinh. Sở dĩ gọi l� �ẳng bởi v� khi ph�t t�m Bồ t�t th� Từ c�ng Ph�p b�nh đẳng gọi l� nghiệp th�nh tựu. Hưng khởi Phổ từ b�nh đẳng, nh�n đ� th�nh tựu nhẫn nhục. �� gọi l� ba việc Từ chẳng thể tận.

�Ng�i A Soa Mạt n�i với ng�i X� Lợi Phất rằng :

�- Bồ t�t �ại sĩ phụng V� Cực Ai m� chẳng thể tận. Sao gọi l� người ? C�i gọi l� người th� lấy hơi thở l�m gốc. Gốc ấy gọi l� mạng. Ch� hạnh của Bồ t�t lấy Ai l�m gốc để th�nh tựu �ại thừa vậy. C�n vua Chuyển lu�n lấy tử ma kim lu�n (v�ng b�nh xe v�ng t�a) l�m nguy�n thỉ, nhi�n hậu bảy m�n b�u liền đến đầy đủ. �ại thừa Bồ t�t cũng lại như vậy. Nhờ c� �ại Ai m� ph�p bảo của chư Phật phổ biến đầy đủ khắp c�ng. Giống như �ng trưởng giả ưa thứ nhạc vi diệu thanh h�a. Tiếng nhạc ấy ai mỹ v�o đến cốt tủy. Bồ t�t �ại sĩ đạt đến hoằng ai, thương nghĩ ch�ng sinh qu� hơn cốt nhục. Giống như �ng trưởng giả c� con một n�n y�u v� c�ng cực. Nghiệp Bồ t�t lấy �ại ai l�m gốc, nhi�n hậu đầy đủ cả. Sở dĩ v� sao ? V� Bồ t�t v� tất cả gi�o h�a �ại ai kh�ng dua nịnh. H�nh động kh�ng dua nịnh th� c� hoằng ai (thương x�t rộng lớn), liền chẳng tự đại, chuy�n � tự dụng, cũng chẳng ph� trương rỗng... cho đến h�nh động ch�n ch�nh. Trong l�ng rất thẳng m� kh�ng c� kh�c. �� l� hoằng ai. Sở dĩ v� sao ? V� kh�ng c� l�ng t�, đ� đạt đến sự thương x�t. L�ng ấy thuần th�nh cũng kh�ng ki�u mạn m� tự bu�ng thả, thuận theo tất cả, dỗ d�nh, s�ch tấn, khai h�a m� độ tho�t họ. Th�n kh�ng c� g� hao tổn l� nhờ thế lực. Chẳng tham thọ mạng th� tự y�u m�nh, mọi �c l�a tan, che hộ ch�ng sinh. L�ng ấy đ� tịnh, chẳng bỏ ngh�o thiếu, c�c �ch nạn. Sở dĩ v� sao ? V� chẳng lấy l�m nhọc nhằn. L�ng ấy ki�n cố tức l� mẫn ai. L�ng ấy chẳng tho�i chuyển th� v�o �ại �ạo. Ch�n � của Bồ t�t c� khả năng si�ng nu�i dưỡng hộ tr� th� đ� l� �ại ai. Nếu được c�c đức Phật t�c chứng giải minh th� cũng được tự m�nh chứng minh c�ng dường. Lại nữa, đạt đến đại ai th� l�ng ấy thanh tịnh, việc l�m kh�ng kh�c. Sở dĩ v� sao ? V� c�thể bỏ sự y�n ổn của m�nh m� tạo y�n ổn cho ch�ng sinh. Thấy kẻ nguy �ch th� th�n muốn thay cho họ. L�ng chẳng mang hận, g�nh v�c tất cả chẳng lấy l�m nặng, l�ng bền tinh tấn. �� gọi l� Ai. Sở dĩ v� sao ? V� c� thể nhẫn nhục vậy. Nếu c� người gầy yếu th� nu�i hộ, ph� trợ họ. Nếu c� người bệnh m� th�n thể h�i thối th� đối với họ l�ng chẳng nhờm tởm. Muốn bằng sự lao nhọc đến với mọi nguy nan, thỉnh mời người giảng ph�p chẳng lấy l�m mệt mỏi, đầy đủ đạo t�m, t�y theo sự vui mừng của từng người. Những kẻ mừng theo dị học cũng đều được khai giải. Bồ t�t thường bảo giữ c�ng đức để l�m trang nghi�m th�n, c�c căn đầy đủ m� chẳng rơi v�o khổ nạn. Nh�n th�nh thục l�ng mẫn ai, b�nh đẳng v� dư để y�n ổn tất cả. Sở dĩ gọi l� ai l� v� kh�ng người tranh tụng. Sở dĩ v� sao ? V� kh�ng tham n�n mới c� thể đầy đủ ai. L�ng kh�ng hối hận, thường hộ cấm giới, ưa dẫn đường lợi cho hết tất cả ch�ng sinh. Th�n như Kim cương, chẳng thể hủy thương. �em th�n ban cho kh�ng hề nuối tiếc, khuy�n gi�p người kh�c khiến cho họ hưng tạo c�ng đức. �� l� mẫn ai. Tuy th�n lập đức m� �m l�ng mừng vui chẳng bằng khuy�n người kiến lập ph�c lộc, chẳng dụng t�m ở niềm vui thiền. Sở dĩ v� sao ? V� thường v� tất cả. �� ở tại trong dục suy nghĩ quan s�t đạo tuệ chẳng lấy l�m nhọc nhằn. �� l� mẫn ai. Việc tạo c�ng đức chưa từng lười mệt. L�m v� �y th�, từ bỏ l�ng tham lận, muốn khiến cho ch�ng sinh đều th�nh sở nguyện. Người suy nghĩ khai đạt th� liền khiến cho kiến lập V� cực �ại Ai. Sở dĩ v� sao ? V� Bồ t�t lấy giải khải, ủng hộ, khuyến lệ, khen ngợi, dẫn đường l�m đầu vậy. Nếu c� người phạm giới v� b�i b�ng th� Bồ t�t tịch định chẳng nghĩ đến những lời n�i đ�. Sở dĩ v� sao ? V� Bồ t�t thường d�ng Phật giới dạy bảo mười phương. Nếu c� người l�m �c th� đem l�ng thương x�t họ, đem nhẫn của Như Lai m� răn bảo, kh�ng ngước nh�n b� đảng thế lực v� ngu tối. Sở dĩ v� sao? V� gi�o h�a khiến cho người ấy v�o b�n trong Phật ph�p. Bồ t�t dạy khắp mọi người khiến cho họ học được ba mươi hai �ai� của đức Phật m� �ai� cũng chẳng thể tận.

�Ng�i A Soa Mạt lại n�i với ng�i X� Lợi Phất rằng :

�- Tất cả việc bố th� của Bồ t�t �ại sĩ đều lấy �ai� l�m gốc n�n gọi l� kiến lập V� cực �ại Ai. Bồ t�t cũng đều ứng dụng bố th�, tr� giới, nhẫn nhục, tinh tấn, nhất t�m, tr� tuệ, s�u độ v� cực v� cũng lại ho�n bị ba mươi bảy phẩm trợ đạo. Sở dĩ v� sao ? V� Bồ t�t, một m�nh c� thể bước đi, kh�ng ai c� thể l�m thầy. Việc tu h�nh y�n ổn chắc chắn m� kh�ng lầm lỗi, d�ng tr� tuệ v� t�nh thương th�nh tựu tất cả ch�ng sinh n�n gọi l� Ai của Bồ t�t l� chẳng thể tận. Sở dĩ v� sao ? V� suy nghĩ, xem x�t ph�p điển th� t�m ấy vui vẻ, chẳng lấy l�m nhọc nhằn, xả bỏ c�c �m nhạc, chẳng lấy l�m ưa th�ch, l�ng khắp trụ ở ph�p, lấy ph�p tự l�m vui, th�n � h�ng phục. Sở dĩ gọi l� phục l� v� thấy việc l�m của người chẳng ph� hợp nghĩa l� th� dựng t�c g�y (sợ), l�ng buồn rơi nước mắt. Người ưa th�ch đạo Bồ t�t th� l�ng ấy k�nh ưa, nguyện lấy đủ c�c vẻ đẹp v� ba mươi hai tướng của th�n Như Lai l�m trang nghi�m. C�ng hu�n đối với c�c ph�p l� thường muốn nghe kinh chưa từng no ch�n, lu�n lu�n nắm lấy kinh văn, thường muốn ki�n tr�. Do ứng với ph�p th� chẳng do thế vinh m� ho�i b�o ở trong l�ng, thường d�ng niềm vui của ph�p m� lấy l�m tự vui sướng. L�ng b�nh đẳng với tất cả, t�y theo sự vui mừng của họ m� khai h�a cho. Sở dĩ v� sao ? V� đều khiến cho họ được đ�ng như ph�p gi�o của đức Phật. �� gọi l� h�nh hỷ. Nắm giữ �, hiểu biết rộng lớn m� chẳng tr�i ph�p ch� chơn của đức Như Lai, th�ng suốt uy linh. Kẻ yếu h�n ấy th� l�ng chẳng mộ ph�p. Những người tham �i th� l�ng chẳng thanh tịnh. Tuy Bồ t�t ở tại Tam Tạng m� chẳng �m l�ng tự đại, c� thể với người cẩn thận th� thay họ mừng vui. Với kẻ phạm sai quấy ấy th� th�m cho họ l�ng thương x�t, hiển b�y con đường đạo. Th�n t�m đ� vượt qua nỗi sợ h�i đường �c, ki�n phụng giới ph�p giống như điều cấm của Như Lai ngang bằng kh�ng sai kh�c. Nếu c� người chửi mắng th� l�ng chẳng nổi s�n nhuế m� điều phục khiến cho l�ng nhẫn nhịn nhu h�a... T�n k�nh bậc trưởng l�o, khi�m tốn với h�ng tuổi trẻ, nhan sắc thường h�a, l�ng kh�ng th�c loạn, ứng đối với người th� t�y thuận, thăm hỏi trước người m� chưa từng dua nịnh. �� gọi l� h�nh hộ của Bồ t�t m� chẳng thể tận.

�Ng�i A Soa Mạt n�i với ng�i X� Lợi Phất rằng :

�- Thần th�ng của Bồ t�t cũng chẳng thể tận. Sao gọi l� thần th�ng ? Một l� thi�n nh�n, hai l� thi�n nhĩ, ba l� biết t�m niệm của người kh�c, bốn l� biết việc thuở xưa, năm l� bay đi, s�u l� lậu tận. Sao gọi l� thi�n nh�n ? Kể ra sự thấy của mắt c�c trời, rồng, Kiền đạp h�a v� c�c quỉ thần, La h�n, Duy�n gi�c chẳng bằng sự nh�n thấy của mắt Bồ t�t. Sự nh�n thấy ấy vượt qua những c�i thấy kia, tất cả sự nh�n thấy th�ng suốt kh�ng thể b� kịp. Sự nh�n thấy ấy l� t�n qu�, l� tr�n hết, l� rất th� diệu, lồng lộng kh�ng g� s�nh bằng. Mắt Bồ t�t th� kh�ng chỗ n�o m� chẳng nh�n thấu đạt c�c đường lối. Sự thấy của mắt ấy khắp c�ng v� bi�n thế giới của mười phương. Những sắc tượng của c�i hữu th� tế, lớn nhỏ, xa gần, rộng hẹp... đều d�ng thi�n nh�n nh�n thấy hết, mỗi mỗi đều ph�n biệt r� r�ng. Nhờ thi�n nh�n đ� thấy được mười phương rồi, c�n nh�n thấy trụ xứ sinh ra ở năm đường m� xem x�t chỗ về sinh tử của quần l�, biết việc sẽ gặt h�i kết quả của sự b�o ứng ấy, nhận thức được căn nguy�n ấy, cũng lại hiểu r� c�c căn mạnh yếu. Những c�ng hu�n thanh tịnh tươi s�ng trong đất nước của c�c đức Phật Thế T�n ở mười phương thế giới kia đều cũng nh�n thấy hết. Xem x�t giới cấm thanh tịnh ấy, đem c�ng hu�n n�y m� khuyến trợ c�i của m�nh, thường trụ ở cấm giới, sở nguyện liền th�nh. D�ng thi�n nh�n n�y quan s�t chư Phật, c�c ch�ng Bồ t�t bất tho�i chuyển địa vừa thấy � nghĩa ấy th� c�c ch�nh sĩ liền học tập sở hạnh của c�c vị ấy. Ch�nh sĩ học tập uy nghi, lễ tiết, cử động tiến dừng, an tường h�a nh�, đứng v�o cửa ph�p, tổng tr� biện t�i, tr� tuệ thiện quyền, t�y l�c phương tiện dạy, học đầy đủ. D�ng mắt ch�n đế thấy khắp tất cả kh�ng g� ngăn ngại, x�t thấy tất cả sắc đều l� hy ngụy, kh�ng một thứ g� chơn ch�nh. Do mắt ch� th�nh cũng thấy giải tho�t c�ng với tr�i buộc. Do mắt ch� th�nh n�n thấy những thứ đ� vốn tịnh hiển chiếu tươi s�ng, ở c�c cảnh giới đều kh�ng chấp trước. Do mắt ch� th�nh n�n chẳng lại khởi sinh lưới kết trần lao, thấy ngần ấy tối m� chẳng mang l�ng trầm ng�m. Do mắt ch� th�nh n�n chẳng trụ ở đi�n đảo, tất cả tệ ngại chẳng d� chừng đến ph�p, sự nh�n thấy s�ng suốt, d�ng �nh s�ng ph�p m� soi s�ng. Do mắt ch� th�nh n�n tuy�n bố th�nh tuệ, chẳng h�m mộ c�c hạnh nh�n duy�n tạo th�nh, chưa từng �m hận, kh�ng kết sử, kh�ng mong chờ, chẳng nương cậy trần lao, tất cả ph�ng dật. Do mắt ch� th�nh n�n mổ phanh lao nhọc, kẻ ch�n hiền th�nh th� theo căn do m� khai h�a, tướng chẳng tội lỗi th� đều khiến cho �nh s�ng soi chiếu ch�ng sinh b�nh đẳng. Do mắt ch� th�nh n�n l�ng ấy thanh tịnh, trừ c�c gốc rễ m�i m�i, khiến cho kh�ng c�n, l�a khỏi tự đại, kh�ng c� cấu bẩn, t�m t�nh thanh tịnh m� kh�ng chấp trước. Do mắt ch� th�nh n�n chứng kiến Phật nh�n, xả t�m tự tại m� chẳng ruỗi dong, trừ khử hư ngụy, chẳng để y�n c�c tật mọi nh�m kết sử. Do mắt ch� th�nh n�n đạt biết nghĩa l�, tiến l�i nẻo về. Ph�p ấy tịnh th� tuệ Th�nh chương c� tu h�nh kh�ng ngăn ngại, nắm giữ chế ngự ch�ng sinh, kiến lập �ại Ai, cắt bỏ loạn ph�p, chắc chắn qua đến bờ kia, khiến kh�ng ngăn ngại, điều đ� thấy thẩm x�t chắc chắn, th�n cận đạo tr�ng, kh�ng chỗ nương cậy, thấy người cầu xin chẳng mang l�ng s�n hận, răn bảo kẻ hủy giới, hộ mọi kẻ hận t�m, nu�i dưỡng người giải đ�i. Kẻ ấy loạn t�m th� v� họ hiện thiền định. Người kia t� tr� th� cho họ mắt tuệ. Nếu kh�ch lạc đường th� hiển b�y ch�nh lộ. Người ch� tại Tiểu thừa chỉ dạy bằng đại ph�p vi diệu của Phật đạo khiến cho họ v�o Phổ tr� thuận theo ch�nh gi�c, chẳng phế bỏ thần th�ng. �� l� thi�n nh�n của Bồ t�t, thần th�ng nh�n thấy suốt v� tận.

�Sao gọi l� Thi�n nhĩ v� tận thần th�ng ? Do thi�n nhĩ n�y m� nghe khắp mười phương, chẳng thể n�i l�n giới hạn. Những �m thanh n�i l�n của trời, rồng, quỉ thần, Kiền đạp h�a, A tu la, Ca lưu la, Khẩn đ� la, Ma hầu lặc..., những ng�n ngữ của người c�ng chẳng phải người, những ng�n từ của tất cả hiền th�nh, c�c đức Phật, Thanh văn, Duy�n gi�c, những �m thanh th�ng suốt c�c Bồ t�t.v.v... n�i chung l� tất cả �m thanh của c�c loại h�nh tượng c� trong thế giới của chư Phật, d�ng Thi�n nhĩ n�y đều được nghe hết m� nghe tỏ r� kh�ng một ch�t ngăn ngại. V� nữa, Thi�n nhĩ n�y c�n nghe thấu �m thanh của địa ngục, ng� quỉ, s�c sinh, ngay cả những �m thanh nhỏ x�u của lo�i c�n tr�ng như muỗi, ruồi, ong phẩy c�nh đều nghe được cả. Sự ưa th�ch thiện �c, phải quấy đều từ sự diễn n�i của miệng ch�ng sinh, thi�n nhĩ ấy cũng biết hết. Sự tuy�n dương tội phước, b�o ứng của miệng, như c� miệng n�i l�n sự tr�i buộc của tham d�m, s�n nhuế, ngu si, hoặc c� miệng ho�i kết lo�i th� �c, hoặc miệng tham lam giận dữ xuất hiện ngu xuẩn, hoặc miệng n�i ra, n�i thuần những lời th� tục tệ �c, hoặc miệng tham dục m� diễn n�i sự kết nhiễm, hoặc mang l�ng kết nộ miệng diễn n�i lời hung hiển, hoặc mang l�ng ngu tối miệng diễn n�i lẩn thẩn si dại, hoặc c� t�m t�nh thanh tịnh điều h�a m� miệng n�i lừa dối, hoặc miệng n�i thiện m� t�m t�nh mang � hại, hoặc miệng n�i nhu h�a t�m t�nh y�n ổn lời n�i ra thanh tịnh, hoặc th�n miệng � chẳng tương ứng... tất cả thần th�ng Thi�n nhĩ nghe hết, kh�ng ngăn ngại v� đều hiểu r� cả. Thi�n nhĩ n�y nghe những điều nh�n hiền v� những điều chẳng hiền m� đối với hiền, chẳng hiền cũng kh�ng chấp trước. Tai nghe tiếng �c chẳng mang lo buồn m� thường hưng khởi l�ng bi ai x�t thương rộng lớn. Nếu gặp tiếng �c th� đạt đến v� cực từ, biết hết tất cả việc l�m của ch�ng sinh qu� khứ vị lai v� hiện tại, th�ng đạt đ�ng như thẩm đế (x�t biết chắc chắn). Do Thi�n nhĩ n�y n�n nghe được lời ban tuy�n ph�p của chư Phật mười phương v� liền thọ tr�, chẳng qu�n, theo đ�ng như những điều nghe của m�nh, thường ưa đạo ph�p, xem x�t những ph�p kh� th�ch ứng m� dạy bảo, đều khiến cho họ được nghe chẳng chỉ một lần m� nghe ph�p Như Lai để lần lữa khải thọ, kh�ng thể g�y hại phế bỏ khiến cho l�ng tho�i lui qu�n mất. Lại Bồ t�t ấy vốn khi h�nh đạo đều theo chư Phật mở mang phụng thờ đạo gi�o. Ngần ấy ch�ng hội m� mỗi mỗi Bồ t�t đều phải n�i ph�p n�n đều quan s�t sự nghe của những tai ch�ng sinh rồi liền tự nhi�n diễn n�i lời ph�p gi�o cho từng người ấy. Như trong số quần l� đ�, c� người hiểu kinh nghĩa th� họ nghe lời n�i ph�p, c�n người chẳng hiểu nghĩa th� họ chẳng chịu nghe. Giả sử ph�p giới nhĩ căn thanh tịnh th� Thi�n nhĩ giới ấy l� Th�nh tuệ thanh tịnh. Giả sử Nhĩ giới tự nhi�n tịnh th� ch�ng sinh cũng tịnh. Nếu xem x�t nhĩ giới t�y theo �m thanh, văn tự, lời n�i b�n ấy th� Bồ t�t đều c� thể nghe hết. Tất cả ch�ng sinh sống tại năm đường được Bồ t�t truyền đi ngần ấy �m vang lời n�i chẳng đồng, nhiều chẳng thể kể xiết để t�y theo �m thanh họ th�ng suốt m� v�o n�i ph�p. Sự nghe của tai ấy đều từ ch�n đế, đều do đạo nhĩ của Như Lai khuyến trợ, chẳng ưa thừa kh�c. �� l� sự nghe v� tận thần th�ng của Thi�n nhĩ Bồ t�t.

KINH A SOA MẠT BỒ T�T

Quyển thứ tư - hết.

Quy�̉n 1� ��Quy�̉n 2 ��Quy�̉n 3� ��Quy�̉n 4� ��Quy�̉n 5� ��Quy�̉n 6� ��Quy�̉n 7

KINH A SOA MẠT BỒ T�T

H�n Dịch: Tam Tạng Ph�p Sư Tr�c Ph�p Hộ, Nước Nguyệt Chi - �ời T�y Tấn

Việt Dịch: Tuệ Khai Cư Sĩ - Phan Rang

Chứng Nghĩa: Tỳ Kheo Th�ch Đỗng Minh

Quyển thứ năm

Ng�i A Soa Mạt n�i rằng :

�- Thưa ng�i X� Lợi Phất ! Thần th�ng biết t�m niệm người kh�c của Bồ t�t cũng chẳng thể tận. Sao gọi l� biết t�m ? Th�ng đạt � niệm qu� khứ, suy nghĩ đương lai, tư tưởng hiện tại của c�c quần l�. Lại, Bồ t�t ấy biết t�m như huyễn th� t�y l�c, n�n khuy�n bảo ch�ng sinh. Như n�i về h�nh động b�o ứng, con đường họa phước. L�ng người n�y nhu h�a được b�o thiện đức. H�nh động người n�y bậc trung được b�o trung gian. H�nh động người n�y hạ liệt (thấp h�n) được b�o liệt nhược. Ch� t�nh người n�y, l�ng ưa bố th�. Người n�y th�ch tr� giới, nhẫn nhục, tinh tấn, nhất t�m, tr� tuệ. Ch� t�nh người n�y y�u th�ch từ t�m, bi ai, hỉ, hộ. Ch� t�nh người n�y h�m mộ học �ại thừa. Ch� t�nh người n�y th�ch học thừa Thanh văn, Duy�n gi�c. Thể t�nh người n�y vốn gieo trồng chủng tử mỗi kh�c chẳng đồng. Gốc đức người n�y phải d�ng thuốc n�y để m� trị liệu. Do tu phước mỏng n�n sinh ở chỗ hạ tiện. Người n�y h�nh tịnh đức m� t�m t�nh chẳng s�ng. Người n�y t�m sạch, h�nh động trong. Người n�y t�m tịnh, h�nh động liễu định... Những loại so s�nh như vậy Bồ t�t đều biết hết. Khi ch�ng sinh đời xa xưa, � niệm trong l�ng của của họ kh�c nhau, việc tu h�nh của họ chẳng đồng, Bồ t�t nh�n h�nh động của họ m� v� họ n�i ph�p th� đ� gọi l� biết t�m niệm của người kh�c. �ức Phật biết ho�i b�o của mọi người đời đương lai. Người n�y đời đương lai nhờ phụng tr� cấm giới được b�o ứng như vầy, bố th� được b�o ứng cũng lại như vậy, nhẫn nhục, tinh tấn, nhất t�m, tr� tuệ b�o ứng ấy cũng như vậy. H�nh động theo nghiệp thế tục th� được b�o việc tục. Người mỗ (người n�o đ�) đời sau tu học �ại thừa th� h�nh động ph�p tắc, uy nghi, lễ tiết... b�o ứng như vậy. Ch�ng sinh đời đương lai, cử động tiến dừng, uy nghi, c�c nghiệp, t�m niệm... từng người đều kh�c. Về sau họ sẽ thọ b�o, Bồ t�t hiểu r� hết kết quả của sự gieo trồng đ�. Người n�o ch� t�nh, h�nh động chẳng thuần thục sẽ t�y theo mọi hoạn nạn đi�n đảo. Nh�n biết t�m hạnh ấy m� Bồ t�t cởi mở, theo những ph�p kh� ấy m� v� họ diễn n�i ph�p. Kẻ được tuy�n n�i ph�p nhất định chẳng chao đảo lầm lẫn, ứng theo bệnh m� cho thuốc. Nếu khi diễn n�i ph�p, kh�ng điều g� để t�m, Bồ t�t đều lại nh�n thấy th�ng đạt ch�ng sinh hiện tại, t�m niệm phải quấy thẩm x�t chắc chắn r� r�ng. Bồ t�t biết được người n�y (mỗ) mang l�ng tham dục, người n�y t�nh nhiều s�n nhuế, người n�y hẹp h�i si tối. Bồ t�t biết người n�y kh�ng tham dục, người n�y kh�ng c� l�ng s�n nhuế, ngu đần. Nh�n t�m t�nh trần lao bu�ng lung m� Bồ t�t hiểu được điều suy nghĩ của những ch�ng sinh n�y, duy�n v�o sự lao nhọc dơ bẩn ấy m� v� họ n�i ph�p, đều khiến cho họ khai giải th�ng đạt. Bồ t�t đi đến ch�ng hội, quan s�t gốc t�m của họ, ứng theo bệnh m� cho thuốc, đều v� họ m� tuy�n dương th�ng suốt. Giả sử l�ng mọi người mang nỗi do dự, ch� chẳng tự quyết, m� hoặc dong ruỗi, tuy c� tiến l�i m� ho�i b�o nghi ngờ trầm uất, tr� tuệ chẳng s�ng, l�ng m� hoặc, h�nh động �c, sở niệm đi đến chẳng thể giải hết... th� Bồ t�t hiểu r� t�m t�nh, đoạn trừ trần lao, lại khử trừ ngăn ngại, l�a cấu bẩn, thanh tịnh, quang minh hiển s�ng m� kh�ng thọ nhận, kh�ng việc tạo lập, xả bỏ tỳ vết (lồi lầm), d�ng �nh s�ng ph�p soi s�ng t�m hạnh của tất cả ch�ng sinh, t�y l�c họ nhập gi�o m� v� họ n�i ph�p khiến cho họ đều th�ng đạt khắp cả. �� l� nghiệp thứ ba của Bồ t�t, biết t�m niệm của người kh�c v� tận thần th�ng.

�Ng�i A Soa Mạt n�i rằng :

�- Bồ t�t nghĩ về xa xưa biết chẳng thể tận. D�m c� thể nghĩ nhớ tỏ r� đến gốc. C�c loại quần l� đều thảy nhờ ơn th�nh chỉ của đức Như Lai trụ vững ở ph�p giới. Thuần thục l� t�nh c�ch ch�n thật duy nhất m� chẳng thể động, t�nh chẳng bộc lộ, đủ hết thiền định, chẳng mang o�n, mong, trụ như thẩm đế. Bồ t�t biết đến năm mươi đời, một trăm đời, một ng�n đời, nhận thức được việc đời h�ng ức năm nhiều chẳng thể kể, về trời đất th�nh bại, hợp tan, tiến l�i từ một kiếp đến mười kiếp, trăm kiếp, ng�n kiếp. Bồ t�t tỏ r� danh tự, d�ng họ, ng�n ngữ, ẩm thực. Việc thay đổi, khổ vui của v� số ức trăm ng�n ức ức kiếp. Bồ t�t tự biết nguồn gốc, thấy được gốc g�c của mọi người kh�c, từ cổ xưa đến nay đ� ri�ng biệt gieo trồng đức, gốc thiện của ch�ng sinh, việc lập c�ng của th�n, khuyến trợ Phật đạo, soi l�ng ch�ng sinh, l�m cho biết gốc thiện, khuy�n ph�t � đạo, khổ vui, an nguy của t�c mạng đời trước... chốc đ� qua hết, đều qui về v� thường, khổ, kh�ng, phi th�n. Kẻ ngu m� hoặc bởi sắc tự cậy v�o thế lực gi�u c� cống cao m� ki�u căng bu�ng lung, mặc cho quyến thuộc hoang loạn tự đại cậy nhờ địa vị quyền qu�, tham chức �ế Th�ch, Phạm Vương, h�m mộ Tứ Thi�n Vương v� Chuyển Lu�n Th�nh �ế, ưa những th� hướng kết cục của năm nẻo lu�n hồi, th�ch đến chỗ �i dục t�n cao, mừng v� th�n m�nh cầu tưởng y�n ổn. Bồ t�t nhờ v�o dục đ� được h�a độ người kh�c, thiết b�y h�m mộ thế vị phải xem x�t phi thường, khổ, kh�ng, phi th�n, th�ng suốt gốc ngọn h�nh động của kiếp qu� khứ, việc hiện tại ấy kh�ng c� xứ sở, th� mất mạng th�n chẳng phạm điều phi nghĩa, việc lập gốc c�ng đức thuở xưa đều d�ng khuyến trợ đầy đủ đại đạo, gốc đức hiện tại nắm giữ chế ngự ch�ng sinh, bỏ hạnh nghiệp t�, chẳng đoạn Tam Bảo, Phật, Ph�p v� Th�nh ch�ng, ph�t khởi Nhất thiết tr�. �� l� thần th�ng chẳng thể tận thứ tư, Bồ t�t biết đời xa xưa m� tự chứng minh. Sao gọi l� thần t�c phi h�nh của Bồ t�t ? Người m� thần th�ng đ� đạt chẳng thể tận th� tự quan s�t l�ng m�nh m� ưa th�ch tinh tấn nhiếp lấy ph�p điển, tu h�nh nghiệp hạnh liền c� thể th�nh tựu, lu�n được do m�nh, thường phụng h�nh chắc chắn, với bốn thần t�c hiện ở trước mắt, c�c thần th�ng đều đạt kh�ng c�n g� nữa. Bồ t�t ấy d�ng v� số phẩm vật để hiển hiện thần t�c, uy biến kh�ng lường. Như d�ng một th�n h�a ra v� số th�n, đem v� số th�n trở về lại một thể, phi h�nh bay nhanh như khoảnh khắc một niệm, chẳng ngại tường v�ch, n�i Thiết vi....đi qua th�ng suốt như chim bay trong hư kh�ng, ngồi ở hư kh�ng như ngồi tr�n mặt đất, dẫm l�n nước m� như đi ở đất bằng, ra v�o kh�ng ngăn c�ch như kh�ng cửa ng�. Bồ t�t d�ng thần t�c đ� quan s�t căn cơ của người m� khai h�a họ. Từ những ch�ng sinh ấy, Bồ t�t nh�n c� thể dạy bảo m� hiển hiện thần t�c. Bồ t�t v� họ hiện nhan sắc đoan ch�nh kh�ng g� s�nh, hoặc nh�n lỗ ch�n l�ng m� diễn ra �nh s�ng lớn, hoặc lập uy thần t�y theo h�nh loại của họ m� khai h�a độ cho... ứng theo bệnh m� cho thuốc đều khiến cho họ được khỏi bệnh. Hoặc hiện h�nh d�ng sắc mạo của Thanh văn, Duy�n gi�c để kiến lập họ. Hoặc hiện th�n Phật m� khai h�a họ. Hoặc hiện h�nh d�ng sắc mạo của Phạm vương, �ế th�ch cũng như của bốn trấn Chuyển Lu�n Th�nh Vương v� đủ chủng loại h�nh tượng kh�c m� gi�o h�a quần sinh. Hoặc hiện h�nh d�ng sắc mạo lo�i s�c sinh theo sự ưa th�ch của những người ấy m� đều v� họ n�i ph�p v� nh�n đ� m� nu�i dưỡng. Kẻ c� thế lực ki�n cường mang nhiều độc hại, lắm s�n nhuế th� nh�n sự th�ch nghi của họ m� ph�t triển Từ t�m. Hoặc hiển thị đại lực, hoặc lực chinh phạt bốn c�i, hoặc lực c�u tỏa một nửa hoặc lực c�u tỏa đủ... Những lực ấy uy thế v� cực, chẳng thể hạn lường. Vua n�i Tu di rất lớn, cao lồng lộng, rộng d�i ba trăm ba mươi s�u vạn dặm nhập v�o biển th� số ấy cũng chẳng ngang bằng. Bồ t�t d�ng một ng�n tay n�ng đỡ ch�ng l�n n�m sang nước Phật phương kh�c như n�m một tr�i c�y m� sức của Bồ t�t ấy chẳng hề hao tổn. Lại, ba ng�n đại thi�n thế giới n�y rộng d�i v� bi�n, xuống đến tận bờ c�i của đất, l�n đến tầng trời ba mươi hai, c�ng cực ở thượng phương. N�ng hết ch�ng đặt v�o b�n tay phải. Với ngần ấy kiếp n�ng đỡ ch�ng m� chẳng nhọc nhằn. Kiến lập lực thần t�c, hiển b�y th�nh tuệ ấy, Bồ t�t d�ng uy đức Th�nh Tuệ n�y đ� đạt đến sở dục theo � m�nh. Bồ t�t c� thể n�ng biển lớn n�m v�o vết ch�n tr�u m� tại vết ch�n tr�u cũng chẳng bị dồn n�n, cũng chẳng lọt tr�n ra. Bồ t�t c� thể biến vết ch�n tr�u trở th�nh biển cả. Giả sử kiếp lửa ch�y, trời đất sắp hoại diệt, Bồ t�t kiến lập uy thần biến l�m hồng thủy, theo th�nh chỉ đạo h�a l�m th�nh thủy tai. Rồi muốn khiến thủy tai th�nh hỏa tai th� Bồ t�t liền được như � niệm. N�i t�m lại, ở tại chỗ hiển thị kh�ng một thứ g� ngăn che khiến cho sự biến h�a l� hư huyễn, ph�p thượng, trung, hạ theo đ�ng như sở dục của �, kh�ng g� chẳng th�nh tựu, kh�ng người n�o c� lay động, dời đổi, l�m hại phế bỏ được. �ế Th�ch, Phạm Vương, ma, trời v� c�ng phương kh�c m� việc l�m đ�ng như ph�p liền theo lời dạy của kinh. Ngoại trừ đạo uy thần v� tận của chư Phật, kỳ dư mọi người tr�n trời dưới thế gian kh�ng ai c� thể t�c oai di dời đức của Bồ t�t. Bồ t�t d�ng uy lực n�y v� những thứ d�n hiển b�y ngần ấy biến h�a, vui vẻ cộng t�c, ban tuy�n kinh đạo. C� thần t�c đ� l�ng Bồ t�t ki�n cường, chưa từng l�i lại, qua khỏi trần lao dơ bẩn của cảnh giới ma, đi v�o cảnh giới Phật, chẳng người phiền nhiễu, ứng theo chỗ thiếu thốn ấy m� đều khiến cho được đủ đầy. Thuở xưa, đời trước Bồ t�t đ� tạo gốc đức, c�c ma v� quyến thuộc chẳng thể hủy hoại. �� l� thần t�c biến h�a của Bồ t�t, thần th�ng thứ năm, m� chẳng thể tận.

�Ng�i A Soa Mạt lại n�i với ng�i X� Lợi Phất rằng :

�- �iều cốt yếu của Bồ t�t Lậu Tận thần th�ng l� chẳng trụ ở hữu vi, chẳng ở tại v� vi m� nhờ �ại Từ n�n chẳng tạo sanh tử, nhờ �ại Bi n�n chẳng trụ ở diệt độ. Muốn th�nh tựu đạo đức th� chẳng chấp trước chung thỉ, muốn hiện th�n Phật th� chẳng trụ ở diệt độ. Luyến thương tất cả m� chẳng m� trần dục, h�a độ mười phương n�n chẳng thủ diệt độ. H�nh th�, giới, nhẫn, tinh tấn, nhất t�m, tr� tuệ t�y l�c chẳng m� chảy thấm, h�nh phương tiện quyền biến chẳng mộ v� vi. Muốn đủ bổn nguyện ch� t�nh thanh tịnh, chẳng tr�i đạo tuệ phương tiện khai h�a. Ở tại năm đường sinh tử m� thản nhi�n s�ng suốt, chẳng ưa v� vi, s�u th�ng b�nh ch�nh, chẳng l�a năm đường, s�u độ, bốn đẳng t�m, bốn �n, bốn biện, ba mươi bảy phẩm, trị liệu sanh, bệnh, tử th�nh tựu c�i Phật ấy, nghi�m tịnh ba trường, chẳng ở hữu v�, sinh tử hữu v�, đều quan s�t tự nhi�n b�nh đẳng như hư kh�ng, kh�ng tiến kh�ng l�i. �� l� thần th�ng thứ s�u của Bồ t�t m� chẳng thể tận.

�Ng�i A Soa Mạt n�i rằng :

�- Thưa ng�i X� Lợi Phất ! Bồ t�t �ại Sĩ c� bốn �n hạnh m� chẳng thể tận. Những g� l� bốn ? - Một l� Bố th�, hai l� Nh�n �i, ba l� Lợi �ch, bốn l� cho B�nh đẳng. Bố th� ấy c� hai điều, một l� cho y phục, v�ng bạc, tr�n b�u, xe ngựa, người theo. Hai l� ph�p th� l� bố th� rộng r�i kinh điển kh�ng đ�u chẳng lưu h�nh khắp. Nh�n �i ấy cũng c� hai điều, nếu c� người cầu xin th� t�y � cho họ. C� kẻ muốn nghe Kinh th� cũng v� họ giảng n�i ph�p. Lợi �ch ấy cũng c� hai điều, tự th�nh tựu hạnh của m�nh v� đầy đủ nguyện của người kh�c. Cho b�nh đẳng ấy cũng c� hai điều, như � niệm của tự th�n m�nh suy nghĩ kiến lập c�ng đức. Người đến cầu xin y thực, những sự thiếu thốn đều th� cho họ, lại c�n th�m khuy�n người khiến cho họ trụ ở đạo nghiệp. Lại, Sở dĩ gọi l� th� l� thấy người cầu xin th� mừng rỡ cho họ, sắc mặt chẳng biến đổi m� c�ng th�m tươi vui. Nh�n �i đ� l� thấy người đến cầu xin th� thương x�t như con đỏ. Lợi �ch đ� l� khuy�n những người đến cầu xin trụ tr�n đất b�nh đẳng thản nhi�n. Cho b�nh đẳng đ� l� giả sử c� người th�n h�nh động, miệng n�i, l�ng nghĩ đều khuyết lậu th� gi�o huấn khiến cho hộ ba việc tương xứng, khiến cho họ v�o �ại thừa. Lại nữa, bỏ l�ng tham tật th� gọi l� bố th�, tinh tấn chẳng đoạn th� gọi l� Nh�n �i, c� sự lợi �ch m� ch� t�nh thanh h�a, sau chẳng �m hận mới gọi l� Lợi �ch, khuy�n v�o �ại thừa chẳng rời v�o tiểu � th� đ� l� cho b�nh đẳng. Lại nữa, từ t�m thuận c�ng th� gọi l� bố th�, hưng ph�t vui mừng mang l�ng tha thứ luyến thương mới gọi l� Nh�n �i, hưng khởi đại bi ai, mặc gi�p giới đức, v� quần l� n�n nhẫn chịu mọi khổ th� gọi l� lợi �ch, nu�i dưỡng hộ tr� c�c hạnh khiến cho chẳng tốn hao, khuyến Nhất thiết tr� th� đ� gọi l� cho b�nh đẳng. Lại nữa, nếu người cầu ph�p cũng c� thể ban cho, kh�ng điều g� tiếc lận th� gọi l� bố th�. Nh�n �i ấy l� c� th� cho g� th� ki�m lu�n việc đem ph�p gi�o h�a khiến họ được thản nhi�n. Lợi �ch ấy l� c�ng v� th�n m�nh, lại v� người kh�c m� dấy thịnh đạo h�a. Cho b�nh đẳng ấy l� v� tất cả n�n liền ph�t � đạo, c�c t�m th�ng tuệ. Lại nữa, sở hữu trong ngo�i đều c� thể bu�ng bỏ, chẳng mang vọng tưởng th� gọi l� bố th�. T�n dương tất cả tuệ c�ng hu�n, chẳng tr�i thầy bạn mới gọi l� nh�n �i. Bỏ sự y�n ổn của th�n, sự tiện nghi của th�n m� lo nghĩ cho người kh�c th� gọi l� �ch lợi. Tập họp yếu hạnh hoặc trụ ở khổ n�o, đ� si�ng tu tư duy tuệ th�nh tựu đạo, xem thấy điều đ� như ở trong l�ng b�n tay, rồi đem cho người kh�c m� chẳng �m l�ng �y n�y th� đ� gọi l� cho b�nh đẳng. Sao gọi l� ph�p th� ? Như đem ph�p m�nh nghe v� người kh�c giảng n�i. Nh�n �i ấy l� nếu c� điều giảng n�i m� chẳng tham y thực, nghiệp lợi dưỡng. �ch lợi đ� l� nếu dạy người đọc tụng Kinh điển th� t�y l�c m� trao, chưa từng mệt nhọc. Sao gọi l� cho b�nh đẳng ? Chưa từng l�a xa l�ng Nhất thiết tr�, thường theo lời ph�p huấn m� chẳng lấy l�m khổ hoạn. Sao gọi l� bố th� ? Người y�u th�ch ph�p th� chẳng thiếu thốn y thực, b�nh b�t, gi�y d�p, giường ch�ng, ngọa cụ, thuốc men trị bệnh... Người được những thứ ấy thấy người kh�c thiếu thốn liền c� thể cho họ. Rồi quan s�t ch� t�nh của kẻ ấy m� liền v� họ n�i ph�p để khiến cho họ được những thứ ấy. Cho b�nh đẳng ấy l� c� thể gia th�m bố th� cho người, l�m tịnh ba đạo tr�ng, chẳng mong tưởng b�o đ�p, đem d�ng khuyến trợ t�m V� Thượng Ch�nh Ch�n Tối �ẳng Ch�nh Gi�c. Lại nữa, ph�p th� ấy l� ở trong c�c th� th� n� l� tối đệ nhất t�n. T�c khởi sự xem x�t đ� rồi mới hưng t�c ph�p th�. Nh�n �i ấy l� tấm l�ng ấy chất ph�c hiển b�y nghĩa mẫn ai. Lợi �ch ấy l� nghĩ nghĩa l� đạo chẳng thọ nghi�m sức. Cho b�nh đẳng ấy l� ban tuy�n đạo tuệ của Phật ph�p đầy đủ. Lại nữa, bố th� ấy l� cụ t�c ho�n bị c�c độ v� cực. Nh�n �i ấy l� th�nh tựu giới cấm, nhẫn nhục độ v� cực. Lợi �ch ấy l� tinh tấn độ v� cực, chẳng rơi v�o đi�n đảo, nghĩ lui, th�m lỗi. Cho b�nh đẳng ấy l� Thiền tư rộng lớn, tr� độ v� cực. Lại nữa, Bố th� ấy l� ứng với hạnh của Bồ t�t mới ph�t t�m. Nh�n �i ấy l� phụng tu ch�nh hạnh, thuận theo gốc Bồ t�t. �ch lợi ấy l� th�nh tựu ph�p gi�o của Bồ t�t bất tho�i chuyển. Cho b�nh đẳng ấy l� gọi cơ nghiệp của Bồ t�t nhất sinh bổ xứ. Lại nữa, Bố th� ấy l� kiến lập căn bản của đạo. Nh�n �i ấy l� v� việc th�nh tựu đạo gi�o với sự ho�n bị mầm, th�n, c�nh, l�, ngọn của một c�i c�y. �ch lợi ấy l� dụ với cứu c�nh của đạo như hoa nở sum su�, hương thơm sực nức. Cho b�nh đẳng ấy l� nghiệp đạo đức rốt r�o như hoa tr�i v�o m�a. �� gọi l� bốn ơn của Bồ t�t.

�Ng�i A Soa Mạt n�i rằng :

�- Thưa ng�i X� Lợi Phất ! Bồ t�t �ại Sĩ c� bốn biện t�i cũng chẳng thể tận. Những g� l� bốn ? Một l� nghĩa biện, hai l� ph�p biện, ba l� ứng biện, bốn l� từ biện. Sao gọi l� Nghĩa biện ? Hiểu đến nghĩa ch�n đế của c�c ph�p, s�ng tỏ sở đạt của m�nh, hiểu tuệ b�o ứng, điều biết h�a nh�, chẳng tự sửa c�ng, v�o nh�n duy�n tuệ, chẳng hoại ph�p giới, th�ng hết bản tịnh, v�o đến v� bản, hiểu thấu bản v�, r� trụ bản tế, vĩnh viễn kh�ng c� bờ c�i, hiểu nghĩa giải kh�ng, phụng tu v� tướng, ở tại v� nguyện, hiểu kh�ng sở cầu, lập c�ng sở hạnh, s�ng tỏ c�c hạnh, v�o cửa nhất tuệ, chẳng kể c� người, chẳng thấy ng� ng�, kh�ng thọ kh�ng mạng, đạo tr� l� một, sống tuệ ch�nh chơn, biết đến qu� khứ v� ương số kiếp, hiểu đến tương lai nghĩa kh�ng bờ c�i, biết ở hiện tại tất cả mọi hạnh, hiểu hết năm ấm giống như huyễn h�a, bốn đại như rắn độc, c�c nhập như hư kh�ng, h�nh b�n trong Tịch diệt, kh�ng đi ở b�n ngo�i, hiểu c�c đất nước kh�ng c� cảnh giới, t�m � v� h�nh, sở hạnh ấy đến l� kh�ng chỗ đến xem ch� t�nh ấy s�ng biết thẩm đế (x�t thấy chắc chắn) khổ kh�ng xứ sở, với c�c sở tập m� kh�ng tạo t�c, diệt tận ấy l� tướng của tự nhi�n, hiểu v�o đường lối ph�n biệt th� hướng c�u nghĩa c�c ph�p, th�ng v�o c�c căn, đạt suốt năm lực, kiến lập tịch nhi�n, điều xem x�t r�, tất cả sở hữu như huyễn h�a, c�y chuối, ngựa hoang, h�nh ảnh thấy trong mơ, tiếng vang trong n�i, trăng trong nước đều hư kh�ng thật, bằng ngần ấy tướng m� r� l� một tướng, biết hội hợp th� ắt phải biệt ly, nay mừng mừng th� sau phải lo buồn, hiểu Thanh văn thừa nhờ �m thanh m� giải ngộ, biết Duy�n gi�c thừa từ mười hai duy�n m� tịch tịnh qui về một, th�ng suốt �ại thừa học l� do t�ch lũy v� lượng tất cả gốc đức mới th�nh đại đạo. �� gọi l� biện nghĩa. Lại nữa, Nghĩa biện ấy l� chỉ qui ngưỡng nghĩa. Tất cả c�c ph�p đều về với nghĩa m� cũng kh�ng chỗ về. Sở dĩ v� sao ? V� sự qui th� của tất cả c�c ph�p đều rỗng kh�ng hết. �� gọi l� nghĩa. Tất cả c�c ph�p đều kh�ng c� tướng, hiểu thấu kh�ng tướng ấy th� đ� gọi l� nghĩa. Tất cả c�c ph�p đều kh�ng c� nguyện, c�i kh�ng c� nguyện ấy l� nghĩa. Tất cả c�c ph�p đều về với đạm bạc, c�i đạm bạc ấy gọi l� nghĩa. Tất cả c�c ph�p đều kh�ng c� nh�n, kh�ng thọ, kh�ng mạng, ch�nh c�i kh�ng thọ kh�ng mạng ấy gọi l� nghĩa. Nếu hiểu c�c ph�p như đ�y ph�n biệt th� đ� gọi l� Nghĩa biện. Bồ t�t ấy giảng n�i ph�p kh�ng xứ sở m� phải n�i c� xứ sở. Sự giảng n�i vị đ� th� chẳng thể tận, biện t�i diễn n�i kh�ng thể ngăn chận, lời ng�n gi�o của c�c đức Phật Thế T�n đều từ xa khuyến trợ sự tuy�n dương th�nh tuệ, ch�n đế kh�ng kh�c, kh�ng c� tội huấn. �� gọi l� Nghĩa biện.

�Sao gọi l� Ph�p biện ? Nếu r� c�c ph�p t�y l�c m� v�o thiện �c, họa ph�c, hưng khởi phước đức, tội hấn, hữu lậu, v� lậu, tại thế, độ thế, khổ vui, nguy hại, trần lao, s�n hận đều c� phẩm loại, v�o với sinh tử như ở N� ho�n, ph�n biệt nghiệp phương tục ph�p giới. �� gọi l� Ph�p biện. Lại nữa, Ph�p biện ấy l� hiểu sự luyến mộ của l�ng tham dục. Người n�y h�o sắc th� biết phải d�ng thuốc g� m� trị liệu. Người n�y d�m dật thịnh, người n�y tham dục mạnh hoặc c� �t dục, người n�y c� thể trừ dục, người n�y chẳng thể trừ, hoặc c� dục từ xưa n�n nay dục đến, hoặc đời đương lai tập (quen) tướng tham dục, hoặc ở đời hiện tại tập tướng tham dục. Hoặc c� người b�n trong mang tham dục m� b�n ngo�i kh�ng �n �i. Hoặc lại c� người b�n ngo�i mang tham dục m� b�n trong kh�ng �n �i. Hoặc lại c� người trong ngo�i đều c� dục. Hoặc lại c� người, nh�n thấy nhan sắc họ m� ph�t t�nh dục c�n nghe tiếng chẳng động l�ng. Hoặc lại c� người, nghe tiếng của họ m� hưng khởi tham dục, chẳng do sắc t�c động. Hoặc lại c� người nh�n �m thanh, h�nh d�ng m� hưng khởi sắc dục. Hoặc lại c� người nh�n hương thơm c�c m�i vị, chạm x�c v� c�c ph�p m� khởi tham dục. Hoặc lại c� người kh�ng � niệm sắc, thanh, hương, vị, x�c. �� l� h�nh động của ch�ng sinh tham dục. Phải l�m thế để v�o sự tập quen của cửa tham dục ấy, hoặc dục hai vạn một ng�n, hoặc h�nh động s�n nhuế cũng hai vạn một ng�n, hoặc h�nh động ngu si cũng hai vạn một ng�n, hoặc h�nh động đẳng ph�n cũng hai vạn một ng�n. Nếu c� thể hiểu r� được những h�nh động n�y t�m vạn bốn ng�n th� liền c� thể t�y l�c khai h�a ch�ng m� kh�ng c� hao tổn. Ch�ng sinh ấy chẳng v�o tuệ th� Bồ t�t dẫn dụ họ tiến về trước m� chẳng l�m mất tiết th�o của họ. Bồ t�t hiểu biết ứng ph�p kh� của m�nh đặc th� hay hạ liệt để c� sự ban tuy�n ph�p m� kh�ng c� sự lấn hiếp, �p uổng. �� l� Ph�p biện.

�Sao gọi l� Ứng biện ? Nếu c� thể v�o khắp tất cả �m từ như �m thanh của chư thi�n, �m thanh của người thế gian, �m thanh của những rồng, quỉ thần, c�n đạp h�a, A tu lu�n, Ca lưu la, Ch�n đ� la, Ma hưu lặc, người c�ng chẳng phải người... Bồ t�t c� thể nghe được hết �m vang lời n�i của ch�ng sinh năm đường, rồi t�y theo �m hưởng ấy m� v� l� thứ giảng n�i kinh ph�p. �� gọi l� Ứng biện. Như vậy t�y thuận để m� diễn ph�p th� tức l� Ứng biện. Hiểu r� Kinh điển, biết văn tự ấy, quan s�t v�o đến nghĩa l�. Với những phẩm loại như vậy, Bồ t�t hiểu được một thứ ng�n ngữ, mười thứ ng�n ngữ, trăm thứ ng�n ngữ. Bồ t�t r� được ng�n ngữ của trai g�i lớn nhỏ v� trẻ con, cũng biết nghĩa th� của văn tự qu� khứ, đương lai v� hiện tại. Bồ t�t cũng hiểu một chữ m� lại biết chỗ sở nhập của hai chữ, cũng biết độc một chữ m� kh�ng c� bạn, cũng biết hai chữ m� kh�ng c� bạn (?). �� gọi l� Ứng biện. Ứng với ch�n đế n�i kh�ng khuyết lậu, tỏ r� ph�n minh m� kh�ng lầm lỗi, lời n�i � tứ k�n đ�o m� nghĩa l� đủ hết, mọi người sở tại đều vui l�ng, kh�ng ai o�n vọng. Ban tuy�n th�m nghĩa, văn từ chơn chất, hợp b�n văn vẻ, tự x�t l�ng ấy, theo lời Phật dạy, quan s�t th� hướng của ch� t�nh ch�ng sinh m� v� họ ứng nghĩa khiến cho l�ng cởi mở, vui mừng hớn hở, đều được sự mong muốn của họ. �� gọi l� Ứng biện.

�Sao gọi l� Từ biện ? Lời n�i đ�ng l�c, ng�n từ chẳng th�c loạn, n�i chẳng dừng giữa chừng, kh�ng ai c� thể ngăn được, nghĩa đ� n�i ra kh�ng thể ngăn cản, chợt hỏi liền đ�p ứng kh�o l�o nhanh như gi� thổi, đ�p chẳng chậm chạp, đ�p đ�ng như điều đ� hỏi, chẳng mất ứng tiết (những chi tiết đ�p ứng), chẳng tr�i người hỏi, biện t�i kh�ng tranh c�i, lời n�i biện t�i ứng với ph�p ch�n đế, đứng ở lực nhẫn nhục, điều tuy�n n�i th�m diệu diễn đạt ngần ấy nghĩa, biện t�i theo thứ lớp, chẳng vượt thứ tự � hiện đến. Bố th�, tr� giới, nhẫn nhục, tinh tấn, nhất t�m, tr� tuệ th� ph�n biệt tất cả chương c� nghĩa l�. Giảng n�i � chỉ, � đoạn, thần t�c, căn, lực, gi�c �, ph�t t�m, th�nh đạo, quan s�t tịch nhi�n, hiểu th�ng suốt tất cả thiền tư, giải tho�t m�n, tam muội ch�nh thọ, v�o đến th�nh tuệ mổ xẻ ph�n t�ch ba thừa, l�m vui l�ng tất cả ch�ng sinh, ng�n từ h�a nh�, n�i kh�ng lầm lỗi, cũng kh�ng lời th� �c. Gặp người chẳng hợp nghĩa th� miệng chẳng bộc lộ, lưỡi chẳng m� man dạy lời n�i �c m� lời n�i ra nhu h�a thanh tịnh, kh�ng bệnh hoạn, lời n�i chậm r�i r� r�ng, kh�ng lời n�o chẳng thật. T�y l�c sự, nghĩa đ� truyền liền trở n�n ch�nh thức, chẳng bộc chẳng lộ, phương tiện t�y �, kh�ng c� lời kh�c, cũng kh�ng n�i nhỏ lời n�i che giấu l�n l�t, lời n�i lộ b�y, n�i kh�ng chỗ che khuất, cất tiếng cực cao, ng�n từ ổn định, c� điều g� n�i ra th� kh�ng được sai s�t. C�c ch�ng hiền th�nh đ� chung than thở, đ� xưng dương th� th�ng lưu đến nước kh�c. A�m thanh vi diệu ấy cũng như �m thanh trời Phạm, người nghe đều thấu đạt. Ng�n từ của miệng chẳng tr�i với ph�p gi�o, Bồ t�t đều thấy căn bản của tất cả ch�ng sinh n�n ứng theo t�m niệm của họ m� v� họ n�i ph�p. Những người nghe ph�p ấy liền theo, b�nh đẳng đoạn tuyệt hoạn nạn khổ n�o. �� l� Từ biện v� tận của Bồ t�t.

�Ng�i A Soa Mạt n�i rằng :

�- Thưa ng�i X� Lợi Phất ! Biện t�i của Bồ t�t lại c� bốn việc m� chẳng thể tận. Những g� l� bốn ? Một l� thủ nghĩa chẳng thủ thức (nhận biết). Hai l� về với tuệ chẳng thủ lấy điều đ� biết. Ba l� về với yếu kinh m� chẳng m� hoặc . Bốn l� tự về với ph�p m� chẳng thủ lấy người. Sao gọi l� nghĩa ? Sao gọi l� thức ? V�o với thế ph�p th� đ� gọi l� thần thức trước, v�o với ph�p độ thế th� mới gọi l� nghĩa. Sở dĩ gọi l� Thức l� v� bố th�, điều �, minh tr�, an tường. Sở dĩ gọi l� Nghĩa l� v� biến h�a điều định, tịch mịch, đạm bạc về với Th�nh tuệ. Sở dĩ gọi l� Thức l� v� than thở sinh tử m� chẳng ch�n hoạn. Sở dĩ gọi l� Nghĩa l� v� tuy ở tại sinh tử m� chẳng sống đi�n đảo, c� thể vượt qua hết hoạn nạn chung thỉ. Sở dĩ gọi l� Thức l� v� than thở c�ng hu�n N� ho�n. Sở dĩ gọi l� Nghĩa l� v� tất cả c�c ph�p vốn tịnh, diệt độ chẳng mang vọng tưởng. Sở dĩ gọi l� Thức l� v� t�y theo thừa gốc của họ m� v� họ ph�n biệt. Sở dĩ gọi l� Nghĩa l� v� v�o một ph�p tuệ. Sở dĩ gọi l� Thức l� v� tất cả sở hữu đều c� thể bố th� kh�ng thứ g� y�u tiếc. Sở dĩ gọi l� Nghĩa l� v� tịnh ba đạo tr�ng về với một �ại �ạo. Sở dĩ gọi l� Thức l� v� hộ tr� th�n miệng �, tu học hết cấm giới, khen ngợi c�ng đức chỉ t�c (dừng đủ). Sở dĩ gọi l� Nghĩa l� v� hộ tr� th�n miệng �, l� giải điều chẳng thể được đều kh�ng sở t�c. �� gọi l� cấm giới c� thể l�m thanh tịnh. Sở dĩ gọi l� Thức l� v� thấy những người cống cao, tự đại, ki�u mạn, bu�ng lung, �m s�n, ngậm độc th� v� họ diễn n�i đức nhẫn nhục an tường. Sở dĩ gọi l� Nghĩa l� v� tu h�nh c� thể tự đạt đến Ph�p nhẫn V� sở t�ng sinh. Sở dĩ gọi l� Thức l� v� �n cần tinh tấn phiền n�o nghĩa của tất cả gốc đức. Sở dĩ gọi l� Nghĩa l� v� kh�ng ứng g� chẳng ứng, kh�ng đ�i, kh�ng chiếc, tu h�nh tinh tấn m� kh�ng chỗ trụ. Sở dĩ gọi l� Thức l� v� giải tho�t thiền tư tho�t m�n an tường, tam muội ch�nh thọ. Sở dĩ gọi l� Nghĩa l� v� hiểu r� diệt tận định � ch�nh thọ. Sở dĩ gọi l� Thức l� v� tất cả những điều nghe được liền c� thể thọ tr� nguồn đạo tr� tuệ. Sở dĩ gọi l� Nghĩa l� v� quan s�t đến tr� tuệ kh�ng c� xứ sở cũng chẳng thể được. Sở dĩ gọi l� Thức l� v� ban tuy�n đến lời dạy ba mươi bảy phẩm đạo nghĩa ấy. Sở dĩ gọi l� Nghĩa l� v� phụng h�nh tu�n tu đạo ph�p của chư Phật, nh�n c�c b�o ứng đạt đến đạo quả. Sở dĩ gọi l� Thức l� v� l� v� mổ xẻ ph�n t�ch Khổ đế v� cả Tập đế, Tận đế, �ạo đế. Sở dĩ gọi l� Nghĩa l� v� đến với tịch diệt, chứng minh đạm bạc. Sở dĩ gọi l� Thức l� v� nh�n sự sinh ấy đều do từ v� minh đến l�o bệnh tử. Sở dĩ gọi l� Nghĩa l� v� do diệt v� minh... v� l�o bệnh tử, cũng kh�ng trừ m�i. Sở dĩ gọi l� Thức l� v� giảng n�i sự quan s�t gốc của tịch nhi�n, căn nguy�n chỗ về. Sở dĩ gọi l� Nghĩa l� v� nh�n tuệ minh ấy m� được giải tho�t, đến tr� vi diệu. Sở dĩ gọi l� Thức l� v� hiểu d�m nộ si số phận b�nh đẳng vốn chẳng thể ri�ng biệt. Sở dĩ gọi l� Nghĩa l� v� đ� được vĩnh viễn ti�u trừ mọi �c, c�c tưởng, chẳng nghĩ mang hận. Sở dĩ gọi l� Thức l� v� giải tho�t nạn ngăn ngại của tất cả c�c ph�p ấm c�i. Sở dĩ gọi l� Nghĩa l� v� đi v�o cửa giải tho�t tuệ kh�ng trệ ngại. Sở dĩ gọi l� Thức l� v� khen ngợi c�ng đức Tam Bảo v� lượng. Sở dĩ gọi l� Nghĩa l� v� đ� l�a khỏi tham, chẳng c�ng dục hợp, phụng tuy�n c�ng hu�n. Sở dĩ gọi l� Thức l� v� nếu c� Bồ t�t từ l�c bắt đầu ph�t � thường khen c�i đẹp của bậc Khai sĩ v� danh xưng tất cả cấm giới. Sở dĩ gọi l� Nghĩa l� v� trong một khoảnh khắc t�m niệm đều c� thể hiểu r� v� liền được th�nh tựu tất cả mẫn tuệ. N�i t�m lại l� c� thể tuy�n giảng hết t�m vạn bốn ng�n những phẩm ph�p tạng th� đ� gọi l� Thức. �ối với những văn tự, những điều nhận thức được m� hiểu thấu nghĩa kh�ng sở đắc, kh�ng xứ sở th� gọi l� Nghĩa.

�Sao gọi l� Tuệ ? Sao gọi l� Thức ? Trụ ở thức th� c� bốn việc. Một l� Thức ở tại sắc, t�m ở trong ấy. Hai l� t�m ở trong ấy m� mang vọng tưởng ở tại phược trước (tr�i buộc chấp trước). Ba l� sống ở sinh tử thức ở tại xoay vần (gi�p rồi quay trở lại). Bốn l� Thức trước m� hoặc chẳng thể tự bứng khỏi. �� gọi l� bốn. Sao gọi l� Tuệ ? Thức ấy chẳng trụ ở đất năm ấm, đoạn c�c ấm c�i, sắc, thống, tưởng, h�nh, thức th� đ� gọi l� Tuệ. Lại nữa, Sở dĩ gọi l� Thức l� v� hiểu r� bốn đại đất nước lửa gi�. Giả sử thức h�nh chẳng trụ bốn thứ, thức chẳng dong ruỗi, chẳng hoại ph�p giới th� đ� gọi l� Tuệ. Lại nữa, Sở dĩ gọi l� Thức l� v� nh�n sắc, nhĩ thanh, tỵ hương, thiệc vị, th�n x�c, t�m ph�p, nếu chấp trước sự nhận thức đ� th� gọi l� Thức. Giả sử ti�u trừ hết ngoại cảnh, chẳng bu�ng lung theo m� bằng sự dẫn đường của tuệ đến với tất cả ph�p, kh�ng c� g� hy vọng th� đ� gọi l� Tuệ. C� sự ỷ trước th� sinh ra Thức vậy. Cũng từ tưởng niệm, hy vọng, cầu nhiều m� sinh ra Thức vậy. �� gọi l� Thức. Nếu kh�ng c� sự thọ nhận, cũng kh�ng hy vọng, l�ng chẳng ho�i niệm, kh�ng sự ưa th�ch, ch� chẳng mong b�o đ�p th� đ� gọi l� Tuệ. H�nh ph�p hữu vi th� trụ ở Thức. Tu hạnh v� vi th� thức kh�ng sở trụ. T�n phụng �nh s�ng v� vi mới gọi l� Tuệ. Nếu trụ ở dấy khởi ph�n biệt th� gọi l� Thức. Cũng chẳng khởi diệt, thức kh�ng sở trụ mới gọi l� Tuệ.

�Sao gọi l� Thủ kinh nghĩa ? Sao gọi l� Thủ ? A�n cần trăm họ cầu c�c Kinh điển th� đ� gọi l� Thủ. Nếu ở Kinh điển đạt đến đạo quả th� đ� gọi l� Thủ nghĩa. Nếu ở c�c Kinh điển th�nh tựu mọi hạnh th� đ� gọi l� Thủ. Nếu c� thể ph�n biệt gốc ngọn c�c Kinh th� đ� gọi l� Thủ nghĩa. Nếu tại c�c Kinh v�o tạo hạnh nghiệp th� đ� gọi l� Thủ. Nếu ở c�c Kinh diệt hết tội phước, vĩnh viễn trừ trần lao th� đ� gọi l� Thủ nghĩa. Nếu ở c�c Kinh gặt h�i lấy yếu tuệ m� v� người kh�c n�i nghiệp trần lao th� gọi l� Thủ. Nếu ở c�c Kinh tỏ r� ph�n biệt chương c� Thanh tịnh th� đ� gọi l� Thủ nghĩa. Nếu ở c�c Kinh ch�n nạn sinh tử, lo buồn chẳng vui th� đ� gọi l� Thủ. Nếu ở c�c Kinh quan s�t sinh tử v� c�ng diệt độ m� chẳng cho l� hai th� đ� gọi l� Thủ nghĩa. Nếu ở c�c Kinh chỉ tuy�n n�i tạp c�, lời dạy hoa mỹ (nghi�m sức) th� đ� gọi l� Thủ. Nếu ở c�c kinh y�u th�ch th�m nghĩa, uy�n �o, cao xa, thản nhi�n v� vi th� đ� gọi l� Thủ nghĩa. Nếu ở c�c Kinh tưởng thức v� số t�m niệm ch�ng sinh th� đ� gọi l� Thủ. Nếu ở c�c Kinh � thức biết được t�m kh�ng chỗ sinh th� đ� gọi l� Thủ nghĩa. Nếu ở ch�nh Kinh kể c� ng� ng�, nh�n v� c�ng thọ mạng, lo�i c� sự sống mang l�ng được chẳng thể được tạo lập hy vọng, điều c� thể n�i đều kh�ng c� chủ m� cưỡng lập gốc ngọn, ch�a qu�n trưởng th� đ� gọi l� Thủ. Nếu ở c�c Kinh hiểu thấu ph�p kh�ng, v� tướng, v� nguyện, chẳng khởi, chẳng sanh đều kh�ng sở hạnh, chẳng kể ng� ng� v� c�ng thọ mạng giảng ba cửa giải tho�t th� đ� gọi l� Thủ nghĩa. Sao gọi l� ph�p ? Sao gọi l� người ? Nếu đặt vấn đề con người từ đ�u tu ph�p th� đ� gọi l� người. Nếu ở tại người chẳng bỏ c�c ph�p m� trụ cảnh giới th� gọi l� thủ ph�p. Lại nữa, Sở dĩ gọi l� người l� gọi t�nh hạnh của c�c ph�m phu, ph�m thứ th� mới gọi l� người. Nếu ở ph�m phu phụng nghĩa ch�n nh�n, tu h�nh dốc l�ng tin nắm giữ kinh điển, hợp với ng�i B�t �ẳng, người �ại T�ch (Tu �� Ho�n), người V�ng lai (Tư �� H�m), người Bất Ho�n (A Na H�m), người V� Trước (A La H�n), người Duy�n gi�c, người Bồ t�t. Lại c� một người xuất hiện ở đời với nhiều thương x�t, nhiều những y�n ổn, l�nh thương ba c�i, chư thi�n, người đời v� ba đường �c kh�ng ai chẳng nhờ tế độ. �� gọi l� Như Lai. Như Lai Ch�nh Ch�n đem an l�nh khắp tất cả, hiển b�y đường lối, gi�o h�a l� thứ khiến cho họ v�o với �ạo nghĩa. Giả sử c� người nương cậy chấp cầu th� kh�ng c� hộ (?). Nh�n muốn khai h�a những người m� hoặc n�y n�n v� họ n�i l�, phải về với ph�p chớ thủ lấy người. Kể ra đối với ph�p th� kh�ng sự tạo t�c, kh�ng c� đồng dạng, kh�ng t�c chẳng t�c, trụ kh�ng chỗ trụ, cũng kh�ng căn bản, khắp h�nh b�nh đẳng ngang bằng ch�nh ch�n cũng ngang bằng t� nghiệp. Do t� ngang bằng ch�nh, do ch�nh ngang bằng t� n�n t� ch�nh kh�ng hai, kh�ng điều hy vọng, đều kh�ng sở hạnh, ở tất cả ph�p đạt đến tự nhi�n. Tướng ấy rốt r�o giống như hư kh�ng th� đ� gọi l� Ph�p. Việc mở đường dẫn lối đạo ph�p cũng chẳng suy nghĩ cho l� ơn đức. Nếu v�o đến nghĩa của cửa ph�p n�y th� xem thấy tất cả ph�p đều l� �ạo ph�p, đều điều ngự c�c ph�p m� chẳng lấy l�m mệt nhọc. �� l� nghĩa bốn qui � của Bồ t�t m� chẳng thể tận.

KINH A SOA MẠT BỒ T�T

Quyển thứ năm - hết.

Quy�̉n 1� ��Quy�̉n 2 ��Quy�̉n 3� ��Quy�̉n 4� ��Quy�̉n 5� ��Quy�̉n 6� ��Quy�̉n 7

KINH A SOA MẠT BỒ T�T

H�n Dịch: Tam Tạng Ph�p Sư Tr�c Ph�p Hộ, Nước Nguyệt Chi - �ời T�y Tấn

Việt Dịch: Tuệ Khai Cư Sĩ - Phan Rang

Chứng Nghĩa: Tỳ Kheo Th�ch Đỗng Minh

Quyển thứ s�u

Ng�i A Soa Mạt n�i rằng :

�- Thưa ng�i X� Lợi Phất ! Nghiệp c�ng đức v� nghiệp Th�nh tuệ của Bồ t�t cũng chẳng thể tận. Sao gọi l� �ức nghiệp ? Nếu c� thể bố th� ra sở hữu của bản th�n, đức tr� giới, nghiệp đạo tuệ. Thường h�nh Từ t�m, tư duy định �, h�nh v� cực ai, phụng mọi gốc thiện, v� th�n m�nh th� cũng v� người kh�c. Tập hợp c�ng đức, khuyến th� tất cả ch�ng sinh ba đời, phổ cập đến những bậc học v� c�ng chẳng học, c�c Duy�n gi�c thừa. Cũng lại khuyến trợ những người mới ph�t � học ph�p Bồ t�t, người đ� chứng nhập hạnh, bậc Bất tho�i chuyển, bậc Nhất sinh bổ xứ, c�c đức Phật qu� khứ, đương lai v� hiện tại. Khuy�n khắp gốc đức, h�nh động ph�c lộc tốt l�nh hết thẩy đều ch�c nguyện chư Phật hiền th�nh. Thầy giảng Kinh ph�p nhờ c�ng đức đ� khiến cho được trường tồn, thọ mạng v� cực. Khuy�n mọi gốc đức, tuy hợp ph�c lộc m� họ chẳng ph�t � th� khuy�n ph�t t�m đạo. Kẻ đ� ph�t t�m th� khiến cho độ v� cực. Nếu c� kẻ ngh�o thiếu th� cứu lấy bằng của cải. Người ấy th�n bệnh th� cấp cho thuốc thang, tuy l�c cung dưỡng chẳng mang l�ng dua nịnh. Người ấy yếu h�n th� khuy�n lập nhẫn nhục. Người ấy che giấu tội th� khiến cho họ chẳng giấu lỗi, thường mang l�ng xấu hổ lộ b�y tội ương, phụng k�nh c�c đức Phật hiện tại v� qu� khứ, y�u k�nh qui mạng thầy h�a thượng, thường h�nh ph�p th�, gi�o h�a v� sư chủ, si�ng tu tinh tấn, cầu ph�p chẳng giải đ�i, thấy c�c ph�p sư như nh�n thấy Phật, nghe ph�p kh�ng ch�n, ho�i b�o trong t�m niệm. C�ch xa mười bốn ng�n dặm m� c� Kinh th� n�n tự đi đến, chẳng lấy l�m nhọc nhằn. Tuy n�i Kinh ph�p, chẳng h�m mộ lợi dưỡng. Hiếu thuận với cha mẹ, ng�y đ�m cung dưỡng, chẳng rời b�n cạnh, thường nghĩ lại ơn nhũ bộ, chẳng �m l�ng hận, t�ch đức kh�ng ch�n, h�nh động của th�n k�nh cẩn, h�nh thể kh�ng trang điểm di�m d�a, thường giữ g�n lời của miệng, chẳng diễn lời n�i th� �c, tự giữ � m�nh, l�ng chẳng mang độc hại. Kiến lập ch�a Phật, giảng đường tinh x� thi thu hoạch c�ng đức phước b�o giống như trời Phạm. Sao gọi l� Phước Phạm (phước đức của trời Phạm) ? - Khi đức Phật mới th�nh đạo, liền muốn Diệt độ th� chư thi�n nghiễm nhi�n đều đến khuyến trợ : �Ng�i vốn v� tất cả, muốn độ mười phương, năm s�ng, ba nguồn chảy tr�n chẳng dứt, nguyện giữ bổn thệ khai độ tất cả m� hoặc, m� tối, đi�n đảo, tr�n dưới s�u mươi hai kiến, ch�m đắm bế tắc tại ch�n mươi s�u đường. Nguyện xin đức �ại Th�nh d�ng �nh s�ng tế độ cho !� �ức Phật n�i rằng : �Hay thay ! Vua trời mang l�ng từ ! �ời ngũ trược rất kh� khai h�a ! Ta sẽ ph�n ra ba thừa m� khai h�a, dẫn dụ, s�ch tấn rồi nhi�n hậu mới c� thể v�o �ại �ạo V� thượng�. Phước của trời Phạm n�y chẳng thể n�i l�n giới hạn, Kẻ hưng tạo Phật tự c�ng đức cũng vậy, chứa v� lượng đức. Nh�n c�ng hu�n n�y m� đầy đủ những ba mươi hai tướng. Nhờ phụng h�nh ngần ấy những gốc thiện n�n đầy đủ t�m mươi vẻ đẹp. Tu h�nh thập thiện m� chẳng tự đại n�n th�n ấy trang nghi�m đoan ch�nh đẹp đẽ. N�m bỏ tất cả lời n�i th� �c, nhờ đ� miệng trang nghi�m, diễn n�i biện t�i.Thường c� l�ng từ chẳng mang độc hại th� l�ng trang nghi�m thanh tịnh như ngọc s�ng. C�i Phật trang nghi�m, thần th�ng biến h�a. Kinh điển trang nghi�m v� người kh�c giảng n�i. Ch�ng hội trang nghi�m khiến cho mọi người phụng sự đạo gi�o. Trừ bỏ lưỡng thiệc, �c khẩu, s�m ng�n (n�i gi�m pha), ganh tị người. Hỏi han th�nh thọ kinh điển m� quan s�t. Lấy g� khai h�a độ tho�t khiến cho đến với �ại đạo ? C� điều ban tuy�n th� chưa từng vượt thứ lớp, cũng kh�ng �p uổng, sắc mặt vui h�a, mọi người thấy kh�ng ai chẳng vui vẻ, cắt bỏ ấm c�i, một l�ng nghe kinh, lấy � niệm th�ng minh linh lợi l�m trang nghi�m, c�i đầu qui mạng c�c đức Phật ch�nh gi�c, trang nghi�m đạo tr�ng, tu�n theo mọi gốc đức lấy l�m nguy�n thủ. L�m thanh tịnh chỗ sinh sống, tương hộ tội phước, �i dục, trần lao, đạt được b�n tay b�u đều c� thể bố th� tất cả của b�u quan trọng m� kh�ng hy vọng. D�ng của cải nhiều v� cực m� th� cho th� đạt được kho b�u rộng lớn v� tận. Mặt thường h�a vui, chẳng lộ n�t mặt lo buồn n�n th�n hữu, b� bạn đồng học, kh�ng ai chẳng vui mừng. T�m b�nh đẳng đối với ch�ng sinh, nhờ đ� đạt được b�nh thản như l�ng b�n tay, chẳng khinh người chưa học. Ưa đốt đ�n lửa cống hiến l�n ch�a Phật, cha mẹ, thầy bạn th� được �nh s�ng thanh tịnh kh�ng đ�u chẳng chiếu soi. T�ch đức, phụng giới tu h�nh kh�ng thấm bẩn, đời đời sống tại chỗ thanh tịnh, chẳng nhiễm dơ bẩn của người kh�c, hoặc ở tại thai tạng thường kh�ng nhiễm cấu bẩn. Phụng h�nh thập thiện th� sinh l�n trời. Trở lại ở tại nh�n gian chưa từng tưởng niệm tất cả lưới kết sử. Do vậy n�n độc bộ m� kh�ng hư vọng, dạy bảo ph�p v� sư n�n đối với c�c ph�p l� bậc t�n h�o c�ng cực, ch� t�nh thanh tịnh, khắp đời mọi người nh�n thấy kh�ng ch�n. Chẳng tiếc th�n mạng, chưa từng hư dối, kh�ng lấn lướt �p uổng, nhờ những nguyện xưa c� thể th�nh tựu đầy đủ đạo ph�p của c�c đức Phật. Do vậy cho n�n đầy đủ mọi gốc đức. Thưa ng�i X� Lợi Phất ! Kiến lập gốc đức mỏng manh m� t�y l�c nu�i dưỡng th� thu được phước kh�ng lường, lại qu� hơn phước n�y chẳng thể n�i l�n hạn lượng. T�i th� thiển n�u l�n đ�i điều cần yếu, chẳng phu diễn hết được. Sao gọi l� tuệ nghiệp đ� từ nh�n do thọ thần thức ấy biết năm tuệ th�ng ? Sao gọi l� nh�n ? Sao gọi l� do ? Người nhiều dục ấy th� thường cầu Phật ph�p, th�n hữu minh tuệ thường c�ng với họ hỏi han, th�nh thọ, phụng k�nh, chấp ngự Phật tuệ, chẳng cầu thừa Thanh văn, Duy�n gi�c, l�a khỏi tự đại, phụng như bậc T�n Th�nh, k�nh như bậc Ch�nh Gi�c, Ch� t�nh điều h�a nh�n thấy c�c th�n hữu, tu�n theo tuệ nghĩa, chẳng chấp trước ng�n từ. Thấy c�c ph�p sư tu h�nh đạo phẩm th� chẳng ưa ngoại h�nh m� nghe lời n�i ph�p, si�ng tu theo lời ph�p gi�o. Người h�nh ph�p ấy ch�nh l� l�m tuệ nghiệp.

�Sao gọi l� ph�p nghiệp ? �t cầu, thiểu dục chẳng tại miệt m�i, thiểu lời �t n�i thường tự gi�c ngộ, tu h�nh tinh tấn. C� được nghe nghĩa th� suy nghĩ xưng lường, đ�i rỗng đối với ph�p th� chưa từng lười biếng mệt mỏi. L�ng ấy tươi s�ng chẳng bị sự che chắn của năm c�i, hối hận tội lỗi, ti�u h�a mọi tai ương. � ấy chất ph�c m� kh�ng dua nịnh, lấy hạnh l�m cốt yếu, y�u ph�p, ưa ph�p, lấy ph�p l�m gốc, cử động l�m ph�p, lu�n lu�n cầu Kinh nghĩa như cứu đầu ch�y tơ t�c v� da. Si�ng năng tu th�n, tập l�m theo trăm họ chưa từng l�a xa, dong ruỗi theo đường th� thắng, n�m bỏ loạn hội, một m�nh ở ri�ng một chỗ, ưa th�ch nh�n cư. Tu tập nh�n hiền, giới hạn điều tiết biết đủ, chưa từng tho�i lui quay lại. Ưa th�ch ph�p lạc, chẳng mộ thế vinh, cứu độ thế ph�p, ch� chẳng bỗng qu�n mất. Cử động tiến l�i thường ưa yếu nghĩa, cầu nghiệp nhu thuận, t�ch lũy điều bền vững cần yếu, mang hổ thẹn, tu niệm tuệ s�ng suốt, điều khiển những kẻ v� tr� trừ bỏ ngu si năm lưới m� tối, tuệ nh�n thanh tịnh. Sự gi�c liễu ấy rất l� m�nh m�ng, lấy � Th�nh tuệ v� vi soi chiếu xa x�i. Tr� tuệ hiện tại, c�ng hu�n đương lai chẳng tự dương danh m� khen ngợi c�ng hu�n người kh�c, kh�o tu nghiệp Th�nh, chẳng l�a tội phước, tịnh tu đạo tuệ. Lại nữa, tuệ nghiệp ấy c� bốn việc th� m� đạt đến được. Một l� th� giấy, tre, lụa. Hai l� đem viết ban cho để viết Kinh bản. Ba l� th� cho mực tốt v� cả nghi�n m�i mực. Bốn l� ph�p sư đ� diễn giảng ngần ấy ph�p, nh�n theo đ� mở mang thọ nhận những điều c� thể kh� đạt đến của thế gian. �ể c�ng dường ph�p sư, hoặc d�ng kệ tụng th� cho người, hoặc c� diệu ph�p trao cho ph�p sư m� chẳng mang l�ng dua nịnh, ch� th�nh bố th�. Th� bốn việc n�y th� được đạt đến tuệ nghiệp, chứng được năm việc l� t�n, giới, tuệ, giải tho�t, độ tri kiến. Nu�i hộ bốn tuệ m� được tự tại. Sao gọi l� bốn ? Một l� nu�i hộ ph�p sư lấy l�m sư chủ. Hai l� nu�i hộ d�ng giống chẳng khởi loạn t�m. Ba l� nu�i hộ đất đai, l�ng ấp, � người. Bốn l� tự thủ hộ t�m khiến cho chẳng dong ruỗi. �� l� bốn việc. Lại c� bốn việc gần gũi tuệ nghiệp khiến cho đức th�nh tựu. Sao gọi l� bốn ? Một l� đem kinh điển s�u xa d�ng tiến ph�p sư. Hai l� ng�y đ�m �n cần gần gũi tuệ nghĩa. Ba l� sự thiếu thốn y thực được cung cấp. Bốn l� dần dần gần gũi đạo tr�ng m� chẳng tho�i lui quay lại. �� l� bốn việc. Nhờ đ� n�n h�nh giả đạt đến năm lực tuệ. Sao gọi l� năm ? Một l� t�n lực. Hai l� giải tho�t lực, tinh tấn chẳng phế bỏ, nghe rộng chẳng ch�n. Ba l� � lực, chẳng bỏ đạo t�m. Bốn l� định lực, b�nh đẳng nh�n c�c ph�p. Năm l� tr� lực, điều nghe được chẳng qu�n. �� l� năm lực. Nghiệp giới tuệ lực lại c� bốn việc. Sao gọi l� bốn ? Một l� d�ng ph�p an đế (y�n ổn chắc chắn) để phụng h�nh căn bản của cấm giới. Hai l� suy nghĩ về kinh điển xem x�t sự qui th� của nghĩa. Ba l� d�ng ph�p để khuyến trợ đối với đạo ch�n ch�nh. Bốn l� cốt cầu lời dạy bảo quan trọng lấy ph�p l�m giới (cấm). �� l� bốn tuệ. H�nh nghiệp Nhẫn lại c� bốn việc. Sao gọi l� bốn ? Một l� tinh tấn cầu ph�p. Nếu c� kẻ gia �c mắng chửi th�n m�nh m� đều nhẫn hết. Hai l� y�u th�ch ph�p. Nếu gặp chiến đấu, tranh tụng, đ�i kh�t, n�ng lạnh... đều c� thể nhẫn nhịn được. Ba l� phụng k�nh thiện sư, thuận theo mệnh lệnh của H�a Thượng. Bốn l� trăm họ suy nghĩ ph�p nhẫn l� nghĩa Kh�ng, V� tướng, V� nguyện. �� l� bốn việc. H�nh nghiệp tinh tấn lại c� bốn việc. Một l� si�ng cầu nghe kinh chẳng lấy l�m nhọc mệt. Hai l� nghe rồi th� chấp tr� chưa từng qu�n s�t. Ba l� tinh tu n�i ph�p, chẳng lười biếng phế bỏ. Bốn l� trăm họ phụng h�nh, lấy l�m ch�nh nghiệp. �� l� bốn việc. H�nh nghiệp thiền định lại c� bốn việc. Một l� căn t�m tịch tịnh m� kh�ng rối loạn ồn �o. Hai l� thường một � ấy, khổ vui kh�ng hai. Ba l� một l�ng tinh chuy�n cầu c�c thần th�ng. Bốn l� v�o đến Phật tuệ, ti�u trừ tr� thế tục. �� l� bốn việc. H�nh nghiệp tr� tuệ lại c� bốn việc. Một l� chẳng trụ ở đoạn diệt. Hai l� chẳng ở �hữu thường�. Ba l� t�m ấy chẳng m�, hiểu r� chẳng loạn gốc của duy�n khởi. Bốn l� tin kh�ng ng� ng�. �� l� bốn việc. Nghiệp thiện quyền tuệ nghiệp lại c� bốn việc. Một l� với kẻ ưa thế ph�p th� t�y theo thế tục m� gi�o h�a. Hai l� kẻ cho l� c� người th� theo đ� m� dắt dẫn lại. Ba l� lại d�ng kinh đạo v� nh�n theo đ� dẫn dụ s�ch tiến. Bốn l� người tu tuệ giải nh�n theo �nh s�ng m� độ. �� l� bốn việc. Nghiệp đạo tuệ lại c� bốn việc. Một l� tu lục độ v� cực m� được đến đạo. Hai l� đ� đạt qui tận (về hết), đi với ch�nh h�a. Ba l� học ấy điều h�a t�m, gọi l� bảy gi�c �. Bốn l� thường tinh tấn tu�n h�nh tất cả gốc tr� tuệ. �� l� bốn việc. Nghiệp kh�ng ch�n Th�nh lại c� bốn việc. Một l� nghe ph�p kh�ng ch�n. Hai l� ban tuy�n kinh điển m� kh�ng lười biếng kh� khăn. Ba l� th�ch thức phiền n�o th� xem x�t căn nguy�n chẳng lấy l�m nhọc nhằn. Bốn l� s�ng đạt tiết th�o cao, th�ng lợi kh�ng mệt mỏi. �� l� bốn việc vậy.

�Ng�i A Soa Mạt lại n�i rằng :

�- Bồ t�t ấy c� thể v�o c�ng khắp, nếu bố th� th� phải ch�nh qu�n nghiệp tr� giới, nhẫn nhục, tinh tấn, nhất t�m, tr� tuệ, từ bi hỷ hộ. Sở dĩ v� sao ? V� Bồ t�t tuy chưa th�nh tựu tất cả nhưng lấy tr� tuệ l�m đầu ở đất đai Th�nh n�n đều về với đạo, trụ ở Ch�nh tuệ, gi�o h�a kẻ kh�ng tuệ nghĩa khiến cho về �ại thừa, tất cả c�c ma chẳng được tiện nghi của ch�ng. Tất cả đều l� sự kiến lập của chư Phật để đến Nhất thiết tr� V� Thượng Ch�nh Chơn. �� l� nghiệp Th�nh tuệ của Bồ t�t m� chẳng thể tận.

�Ng�i A Soa Mạt n�i rằng :

�- Thưa ng�i X� Lợi Phất ! � chỉ của Bồ t�t cũng chẳng thể tận. Bồ t�t đ� tự qu�n th�n m�nh, qu�n th�n người kh�c, qu�n bổn hạnh của th�n th�nh tựu nghiệp tinh tấn, xem x�t theo sự hợp th�nh b�o ứng của th�n để biết th�n kh�ng c� chủ, kh�ng thể tham giống như quan s�t b�n ngo�i cỏ c�y, hoa tr�i, rừng rậm, cỏ rơm... từ nh�n duy�n sinh, đều kh�ng chủ, kh�ng t�n. Th�n đ� như vậy. Giống như cỏ c�y, tường v�ch, s�nh đ�, b�ng trong nước... sự m� hoặc của năm ấm, bốn đại như vậy. Phải qu�n th�n m�nh rỗng kh�ng, kh�ng c� ng� ng�, chẳng thường c�n m�i, kh�ng c� bền chắc l� vật dễ vỡ n�t, l� ph�p ph�n ly. Do vậy cho n�n chẳng được cho rằng th�n ch�nh l� ng� sở (vật sở hữu của ta). V� th�n dễ tan vỡ, kh�ng bền chắc n�y n�n phải cầu yếu nghĩa. Sao gọi l� yếu nghĩa ? Th�n Như Lai mới gọi l� ch�n yếu. Ta phải si�ng cầu th�nh tựu Th�nh thể của Phật, ph�p th�n v� cực, giống như Kim cương chẳng thể ph� hoại, si�u việt tất cả th�n ph�m tục của ba c�i. Giả sử th�n thể n�y tỳ vết kh�ng lường, nh�n đ� phải trừ tất cả vẩn đục th� phải đạt đến ph�p th�n kh�ng tuệ của Như Lai. Do sức si�ng tu tập hợp mọi đức, ch�n th�nh tụ hội xem x�t th�n bốn đại. Ta đem th�n n�y để v� ch�ng sinh, ch� cầu tu đạo. Giống như xem x�t b�n ngo�i c� bốn đại, đất nước lửa gi� đ� tạo th�nh ngần ấy h�nh tượng n�o l� cửa ng�, giếng bếp, tạo lập nh� cửa, nghề nghiệp sinh sống để y�n ổn mọi người. Th�nbốn đại của ta cũng lại như vậy, nhờ ngần ấy việc m� nương cậy v�o để dấy khởi ngần ấy tiện nghi, v� lượng của cải. Vậy mới được nghiệp an dưỡng th�n. Quan s�t th�n đau khổ chẳng thể n�i l�n giới hạn, quan s�t v� thường sinh tử qua lại m� chẳng n�n lại tham thọ h�nh kh�ng c�ng cực. Quan s�t th�n v� ng� m� lo�i ch�ng sinh chẳng hiểu thấu gốc ngọn th� phải dạy bảo khiến cho họ ch�n nản hoạn nạn n�y. Quan s�t th�n tịch nhi�n, đem đến một định khiến cho h�nh giả tu tịnh mặc. Phải quan s�t th�n Kh�ng, V� tướng, V� nguyện th� liền với bản tế thanh tịnh đạm bạc. Bồ t�t đ� tự qu�n th�n m�nh, qu�n th�n người kh�c kh�ng c� sự ưa th�ch, chẳng cho l� bền chắc, biết chẳng trường tồn. X�t b�n trong th�n hạnh chẳng lại nghe từ b�n trong c�c hoạn nạn trần lao �i dục. Lại qu�n b�n ngo�i th�n th� chưa từng được c�ng ngoại trần hợp chung. Th�n kh�ng nhọc nhằn dơ bẩn, h�nh động thanh tịnh. Th�n đ� thanh tịnh nhi�n hậu liền đạt đến h�nh d�ng đẹp, th�n thể trang nghi�m. Th�n thể h�nh d�ng đ� th�nh tựu l� qu� hơn chư thi�n v� người thế gian, dung nhan lồng lộng kh�ng c� ai s�nh bằng. �� l� Bồ t�t tự quan s�t th�n m�nh, quan s�t th�n người kh�c kiến lập � chỉ.

�Sao gọi l� Bồ t�t tự quan s�t thống dương, quan s�t thống dương người kh�c m� được � chỉ ? Bồ t�t ph�t � quan s�t như vầy. �iều c� thể trải qua đều ch�nh l� khổ n�o. Xem x�t thống dương đ� để cầu gặt h�i Th�nh tuệ, tuyển chọn minh tr�, ưa th�ch tịch nhi�n. Giả sử gặp vui th� chẳng buộc m�nh ở dục. Nếu tồn tại ở dục th� d�nh d�ng đến đau khổ. Thấy c�c ch�ng sinh đọa v�o những đường �c, hoạn nạn nơi tam đồ th� v� họ dấy khởi �ại Ai, chẳng do lưới kết sử m� thấy tr�i buộc. Tuy th�n đ� gặp những thống dương chẳng khổ, chẳng vui th� chẳng bị si tối, lưới kết sử m� thấy tr�i buộc. Tuy ở tại � thống dương m� tịch định. Từ chỗ đến lại chẳng thống dương khổ, lạc th� do Th�nh tuệ hiển b�y cho ch�ng sinh. N�m bỏ nghĩa v� �ch của thống dương. Ti�u trừ thống dương của tất cả ch�ng sinh. Mặc �o gi�p đồng đạm bạc, l�ng tự nghĩ rằng : �Những quần l� n�y đều về tại thống dương, chẳng tự hiểu r�, tr�i buộc ở đất của mọi khổ thống dương thường �m l�ng lo buồn. Nương cậy thống dương chẳng khổ chẳng vui m� v� đ� m� man. Do đ� cho n�n chẳng v�o được tr� tuệ c�n nhiếp lấy �ại ai th� v�o đến tr� tuệ, hiểu r� ngưng nghỉ tất cả thống dương. Nh�n �ại ai n�y m� khiến cho c�c ch�ng sinh miễn trừ mọi nạn, v� họ tuy�n n�i Kinh điển. Sao gọi t�n đ� l� Thống dương ? Trong l�ng mang phiền n�o, hoặc lại th�nh niềm vui. Sao gọi l� chọn lựa ? ��y kh�ng thống dương, kh�ng ng�, nh�n, thọ mạng. Lại Bồ t�t đ� chẳng cậy v�o thống dương, cũng kh�ng tham lam hộ tr�. Việc thọ thống dương kh�ng ngược lại với hạnh, kh�ng đảo lộn thống dương, cũng kh�ng vọng tưởng thống dương c�c kiến, cũng kh�ng thống dương của mắt, tai, mũi, miệng, th�n, t�m, cũng kh�ng thống dương sắc, thanh, hương, vị, x�c. C�i thuộc về mắt l� từ nh�n duy�n khởi m� cho l� khổ, vui, kh�ng khổ, kh�ng vui th� đ� gọi l� thống dương. N�i t�m lại, trong ngo�i cũng vậy, từ nh�n duy�n sanh cho đến thống dương, khổ vui, thiện �c, chẳng khổ, chẳng vui. Cứ một thống dương nh�n theo một t�m thức. Hai thống dương th� gọi l� c� trong ngo�i. Ba thống dương th� t�y theo lời dạy qu� khứ, từ h�nh động đương lai nh�n theo sự nhận thức hiện tại. Bốn thống dương th� gọi l� từ bốn thứ đất nước lửa gi�. Năm thống dương th� từ � niệm năm ấm : sắc, thống dương, tư tưởng, sinh tử, thức. S�u thống dương l� từ s�u suy. Bảy thống dương l� từ bảy thức. T�m thống dương l� hoặc từ t�m t� m� m� man. Ch�n thống dương th� gọi l� ch�n chỗ thần. Mười thống dương th� gọi l� mười nghiệp �c. N�i t�m lại tất cả thống dương đều do tham lạc. Nh�n từ � niệm dục m� đạt đến mọi thống dương. Vậy n�n n�i rằng chẳng thể t�nh thống dương nhiều kh�ng lường của con người. Bồ t�t ở đ� quan s�t thống dương của m�nh v� quan s�t thống dương của người kh�c, biết được sự khởi l�n, ph�n biệt thống dương của mọi quần l�, rồi sẽ hiển b�y tuệ nghiệp khiến cho c�c ch�ng sinh nh�n tuệ thống dương m� nh�n thấy gốc đức, trừ khử c�c tội. �� l� Bồ t�t quan s�t thống dương của m�nh quan s�t thống dương của người kh�c m� t�m � dừng vậy.

�Sao gọi l� Bồ t�t tự quan s�t t�m m�nh v� quan s�t t�m người kh�c m� � ấy dừng ? T�m Bồ t�t ấy chưa từng bỗng chốc qu�n. Cử động bước đi thường tự nu�i hộ m� lại xem x�t. L�ng vừa dấy l�n đ� liền ti�u diệt ngay, kh�ng chỗ thường trụ, chẳng trụ tại b�n trong, cũng chẳng ở b�n ngo�i, chẳng được cả hai nơi. Ta từ l�c mới bắt đầu ph�t t�m Bồ t�t đến nay t�m đ� tận diệt, ly biệt, tan nhỏ ra, đều kh�ng c� chỗ. T�m ấy kh�ng v� xứ m� chẳng thể ở đ�. T�m ở chỗ n�o đ� th� t�m ấy đ� gom mọi gốc đức, ch�nh đ� cũng diệt tận, ly biệt, tan nhỏ ra, kh�ng chỗ n�o chẳng ở, chẳng thể ph�n biệt, đ� c� thể nh�n đ� khuy�n ph�t � đạo th� cũng lại tự nhi�n. Do đ� n�n n�i rằng, t�m th� chẳng biết t�m, t�m th� chẳng thấy t�m, t�m t�m chẳng đợi nhau. Sao gọi t�m ấy m� ph�t � đạo V� Thượng Ch�nh Chơn, th�nh Tối Ch�nh Gi�c. T�m đạo ấy th� chẳng c�ng thiện h�a hợp. T�m gốc thiện ấy chẳng c�ng khuyến trợ, � chung đều h�a hợp. T�m thanh tịnh ấy chẳng bỏ t�m đạo. Người ấy quan s�t điều n�y chẳng sợ chẳng h�i, cũng chẳng �m l�ng tủi thẹn. Lại nữa, l�ng nghĩ mười hai nh�n duy�n rất l� th�m diệu chẳng mất b�o ứng kết quả đ� gieo trồng. T�m cũng chẳng đắm trước với tất cả ph�p. Giả sử nh�n duy�n từ b�o ứng đạt đến th� tất cả c�c ph�p kh�ng c� ch�n đế, cũng kh�ng vua ch�a (?). Bu�ng thả sở dục ấy m� tự m� hoặc. Ta phải tinh tấn nắm giữ sự nhất t�m ấy khiến cho chẳng hồi chuyển. Sao gọi l� t�m ph�p ? Sao gọi l� m� hoặc ? T�m như huyễn h�a kh�ng thể tịnh th� đ� l� t�m ph�p. Giả sử cởi bỏ hết việc m� hoặc, khuyến trợ đất nước Phật m� đ� cũng m� hoặc th� t�m như giấc mơ đ�m, thức dậy chẳng biết ở đ�u. �� l� t�m ph�p. Nếu đối với cấm giới m� tu h�nh cẩn thận rồi nhi�n hậu tư khuy�n th� đ� l� năm thần th�ng, đ� l� biến h�a. T�m như ngựa hoang, gốc ngọn diệt hết, đ� l� t�m ph�p. Giả sử do thuận theo tất cả nhẫn lực, an h�a Ch�nh Gi�c trang nghi�m t�m ấy m� biến h�a, d�ng để khuyến trợ th� đ� l� biến h�a. T�m như vầng trăng trong nước rốt r�o tự nhi�n, tịch tịnh đạm bạc th� đ� l� t�m ph�p. Nếu tinh tấn khuyến ph�t đều đầy đủ v� số Phật ph�p th� đ� l� biến h�a. T�m chẳng thể giữ, cũng chẳng thể thấy th� đ� l� T�m ph�p. Nếu lại đủ hết thiền tư tho�t m�n, tam muội ch�nh thọ, nguyện Phật định � th� đ� l� biến h�a. T�m l� v� h�nh, kh�ng so s�nh, kh�ng mệnh lệnh, cũng kh�ng sắc tượng th� đ� l� T�m ph�p. Nếu c� thể ban tuy�n ph�n biệt tr� tuệ, khuyến trợ Phật đạo, t�m về đời xa xưa th� đ� l� biến h�a. T�m kh�ng nh�n duy�n, nhất định chẳng khởi sinh th� đ� l� T�m ph�p. Nếu c� thể dẫn đường, ngự trị tất cả gốc đức th� đ� l� biến h�a. Giả sử t�m kh�ng c� đối, nhất định chẳng khởi th� đ� l� T�m ph�p. Nếu nh�n b�o ứng của ph�p m� tu theo đạo t�m th� đ� l� biến h�a. Cảnh giới t�m ấy vĩnh viễn l�a khỏi cấu bẩn, ban đầu kh�ng c� g� sinh ra th� đ� gọi l� T�m ph�p. Nếu dẫn đường ngự trị t�m được đạt đến sự b�o ứng, đến với c�i Phật th� đ� gọi l� biến h�a. Bồ t�t tự qu�n s�t t�m m�nh, quan s�t t�m người kh�c đắc thần th�ng, t�m đ� đ� nhất định, rồi t�m thấy tất cả t�m niệm ch�ng sinh, nh�n đ� n�i tội phước đều tự nhi�n. Bồ t�t tự thấy t�m ấy, thấy t�m người kh�c rồi th� dấy khởi �ại ai. �� dấy khởi đại ai gi�o h�a ch�ng sinh, chẳng lấy l�m nhọc mệt. T�m ấy chẳng diệt, cũng lại chẳng tận ki�n trụ ở t�m ấy, chẳng c�ng với sinh tử m� chung đồng trần, c� thể tự chế ngự t�m m�nh. D�ng t�m Th�nh tuệ th�ng đạt n�y v�o với ph�p Bất Khởi v� sở sinh, chẳng rơi v�o đất Thanh văn, Duy�n gi�c, thường tự chế ngự t�m, kham nhận đầy đủ đạo ph�p của chư Phật, trong khoảnh khắc một niệm d�ng t�m tr� tuệ chứng được đạo V� thượng Ch�nh Chơn, l�m Tối Ch�nh Gi�c. �� l� Bồ t�t tự quan s�t l�ng m�nh, quan s�t l�ng người kh�c được đến � chỉ.

�Sao gọi l� Bồ t�t tự quan s�t ph�p của m�nh, quan s�t ph�p của người kh�c được � chỉ ph�p ? D�ng mắt minh tr� nh�n thấy khắp c�c ph�p, chưa từng giữa chừng qu�n mất th�nh tựu Phật đạo. Tự quan s�t ph�p của m�nh, quan s�t ph�p người kh�c th� l�c đ� Bồ t�t thấy hết c�c ph�p. Tưởng ấy đối với kh�ng khiến cho tho�t khỏi nghĩa kh�ng, tho�t khỏi v� tưởng nguyện, qua khỏi kh�ng sở sanh cũng kh�ng sở diệt m� l�a khỏi c�c hạnh, b�nh đẳng thấy c�c ph�p, bỏ cả duy�n khởi, mười hai dẫn dắt nối liền, quan s�t hạnh ph�p giới. Bồ t�t xem x�t ph�p chẳng t�y theo phi ph�p, chẳng kể ng� ng�, cũng chẳng kể nh�n, thọ mạng, xứ sở. �� gọi l� Ph�p. Sao gọi l� phi ph�p ? Tự thấy ng� ng�, kể c� nh�n, thọ mạng, nh�n thấy đoạn diệt, kể c� thường c�n m� thấy sự c� kh�ng, hợp tan. Tất cả c�c ph�p đều cũng ch�nh l� Ph�p, tất cả c�c ph�p cũng lại chẳng phải ph�p (phi ph�p). Sở dĩ v� sao ? V� hiểu nghĩa kh�ng, v� tướng v� v� nguyện. Tất cả ph�p đ� đều l� ứng ph�p, tự cho l� ng� ng�, tr�i buộc tại c�c kiến. Tất cả ph�p đ� đều l� phi ph�p, người đ� tự qu�n ph�p, qu�n ph�p người kh�c. Bồ t�t tu h�nh như thế n�y th� chẳng thấy c�c ph�p. Phật ph�p ở đ�u ? Ai chẳng phải Phật ph�p ? - Người ấy kh�ng đường lối, kh�ng c� giải tho�t, cũng kh�ng sinh tử th� đều c� thể mở đường dẫn lối tất cả c�c ph�p, ở với ch�ng sinh, chứng được v� c�i v� cực �ại ai, trị liệu c�c trần lao, l�ng m�nh ph�t khởi niệm. V� trần dục đ� cũng kh�ng g� chẳng trần dục. Sở dĩ v� sao ? V� th� hướng đ� l� khai h�a độ tho�t b�nh đẳng, chẳng nghi trần lao, chẳng sợ tham dục. Người hiểu r� vậy th� mới gọi l� Phật. Trần dục tự nhi�n, đạo cũng tự nhi�n, kiến lập t�m như vậy, tuy c� sở trụ cũng kh�ng xứ sở, chẳng trụ ở � kiến lập m� gọi l� trụ. �� gọi l� trụ lập ở ph�p giới. Chẳng trụ ph�p giới, chẳng trụ nh�n giới th� kh�ng chỗ trụ th� gọi l� hư kh�ng. Tất cả c�c ph�p b�nh đẳng như hư kh�ng. Nếu c� Bồ t�t tự qu�n ph�p của th�n, qu�n ph�p người kh�c th� c� thể dẫn đường ngự trị đạo ph�p của chư Phật. Tất cả c�c ph�p đều qui về ph�p giải tho�t. Nếu người hiểu r� th� mới c� thể hiển ph�t. Tận c�ng đến v� vi cũng kh�ng tận c�ng. �ạo kh�ng sinh ở chỗ chẳng sinh. Quan s�t ch�ng sinh chưa từng l�a bỏ. Bản tế v� sinh hướng đến � chỉ của ph�p. � ở tại c�c ph�p m� khiến cho trụ vững bền, chẳng chấp trước ph�p của Thanh văn, Duy�n gi�c v� Phật. Sao gọi l� trước ? Sao gọi l� xứ đương ? Chỗ sở tại của t�m thường c� thể trụ bền. Trụ ấy chẳng m�, chưa từng bỗng chốc qu�n mất. Quan s�t bi�n tế về sau, nguy�n do của ph�p ấy, cũng qu�n ph�p của người kh�c m� được � chỉ. Ban tuy�n v� lượng, ph�n biệt chương c�. Sở hạnh kh�ng bờ bến, b�nh đẳng, ngự trị Phật ph�p, c� thể l�m vui l�ng của tất cả ch�ng sinh, h�ng phục mọi ma, được tuệ tự tại th� mới gọi l� đạo nghĩa. �� l� Bồ t�t tự thấy ph�p của m�nh, thấy ph�p người kh�c được đạt đến � chỉ. Sao gọi l� bốn � đoạn m� chẳng thể tận ? C�c ph�p �c của th�n chưa dấy khởi th� khiến cho ch�ng chẳng khởi sinh. Do sinh ra liền diệt đi m� tu tinh tấn, tự nhiếp lấy sở niệm của t�m m�nh thuận theo nghĩa c�ng th�m tinh cần. �� gọi l� b�nh đẳng phụng tr� hạnh tinh tấn, chẳng mất thuận tiết, tập tu b�nh qu�n (chia đều). Do c� thể nhiếp lấy t�m, quan s�t đến Ch�nh đế n�n gọi điều n�y vậy. Sở dĩ v� sao ? V� sở niệm thuận nghĩa, ph�p �c bất thiện chẳng lại đến nữa. Sao gọi l� bất thiện ? Hủy giới, loạn định, m� hoặc tr� tuệ. Sao gọi l� hủy giới ? Muốn sinh l�n trời th� gọi l� hủy giới. Chẳng theo lời ph�p gi�o, khuyết lậu giới phẩm ấy th� gọi l� hủy giới. Sao gọi loạn định ? Tr�i mất lễ nghi, tu h�nh chẳng chuy�n tinh, l�ng ở tại � niệm kh�c th� ch�nh l� � loạn định. Sao gọi l� m� hoặc tr� tuệ ? �oạn c�c t� kiến, thấy ngần ấy thứ những việc đi�n đ�o, ấm c�i ngăn ngại ph�p. Tr� tuệ khuyết lậu ấy th� gọi l� bất thiện. Giả sử c�c �c như vậy, đời tượng ph�p hưng khởi đến m� chẳng nghe th� đ� l� một � đoạn. Giả sử c�c ph�p �c bất thiện hưng khởi tức th� hiểu ngay, biết đ� l� phi ph�p, b�o ứng bất thiện, r� đ� l� hao tổn, l� l�m bẩn, t�n đ� l� nh� tối. Tu h�nh phụng tr� thuận nghĩa, ti�u trừ dục bất tịnh th� d�ng từ t�m m� trừ s�n nhuế, hiểu mười hai nh�n duy�n m� diệt ngu tối. Hết trần lao ấy th� đ� gọi l� đoạn. �ồng với nh�n duy�n khởi, quan s�t sự sinh ấy, chẳng được gốc ngọn m� kh�ng sở đoạn, tất cả c�c ph�p từ tập h�nh đạt đến, đ� l� hai � đoạn. Giả sử khiến cho thiện ph�p chưa dấy khởi th� khuyến trợ khiến cho hưng ph�t, hiển hiện khiến cho tinh tấn tự nhiếp lấy t�m ấy khen đức kh�ng lường. Sở dĩ v� sao ? V� thiện ph�p kh�ng lường m� Bồ t�t đại sĩ đ� ứng tu h�nh phải ưa th�ch mọi gốc đức của tuệ căn. Tất cả đều do tinh tấn m� đạt đến c�c phước kh�nh. Hiển dương thần th�ng đạt đến căn nguy�n của đức lộc, đ� l� ba � đoạn. �iều c� thể gọi l� thiện ph�p, nếu hưng ph�t m� khiến cho được trụ bền vững th� chẳng sợ mất tiết th�o, chẳng bỗng chốc qu�n mất, th�m vui cho trăm họ, ng�y đ�m tinh tấn, tự nhiếp lấy t�m ấy để khuyến trợ đạo, ấy gọi l� b�nh đẳng. Sở dĩ v� sao ? V� khuyến trợ đạo t�m th� gốc đức chẳng mục n�t. Sở dĩ v� sao ? V� t�m ấy thanh tịnh. Tuy ở ba c�i m� t�m ấy kh�ng chấp trước. Nếu c� khuyến trợ đức m� nương cậy v�o ba c�i th� gọi l� tan t�c hết. Nếu c� thể khuy�n ch� ưa th�ch Nhất thiết tr� th� c�c gốc th�ng tuệ nhất định chẳng tổn hao. �� l� bốn � đoạn. Sao gọi l� Bồ t�t m� tu thần t�c. Thần t�c c� bốn đ� tự ph�t khởi ưa th�ch �n cần tinh tấn. Bồ t�t đ� lấy g� tập hưng khởi gốc thần t�c ? Phải h�nh bốn đẳng t�m, từ bi hỷ hộ, thường phải tu�n h�nh tu tập bốn điều kh�ng ph�ng dật. T�m Bồ t�t ấy rộng lớn m� chẳng tham th�n. Do c� thể ngự trị được t�m, phụng h�nh đệ nhất thiền. Cứ như vậy cho đến được bốn thiền định th� th�n t�m nhẹ nh�ng thuận tiện. Th�n t�m đ� thuận tiện th� gọi l� nhập thần th�ng. �� nhập thần th�ng th� liền sinh ra thần t�c. Si�ng tu tinh tấn, � ch� đạo của trăm họ. Do si�ng năng ưa th�ch n�n liền th�n cận với đạo nghĩa. Do tinh tấn n�n c� thể th�nh tựu ph�p n�y. Do si�ng tu n�n đạt đến nghĩa n�y. Một l�ng quan s�t d�ng ph�p phương tiện hiểu thấu thần th�ng n�n gọi l� thần t�c. Thường y�u th�ch n�n c� thể c� sự biến h�a. Do tinh tấn n�n c� thể khiến cho th�nh tựu. Do chuy�n tinh n�n c� thể tỏ r� rộng lớn. Người tự tu đức liền th�nh tựu đạo. C� kể đến thần t�c Bồ t�t đ� th� nhờ đ� n�n được th�n cận. C� t�m tự tại th� sở dục đạt đến kh�ng ai c� thể tr�i phạm. H�nh động chắc chắn đ� đạt đến rốt r�o căn nguy�n, mọi hạnh đầy đủ, ma chẳng thể chế ngự, b�nh đẳng như hư kh�ng, nh�n thấy suốt v� bi�n, nghe thấu v� tế, định � kh�ng hạn, thần t�c kh�ng đ�y, thấy tất cả căn, tự nh�n thấy nguồn gốc của ch�ng. �� l� Bồ t�t h�nh bốn thần t�c m� chẳng thể tận.

�Sao gọi l� Bồ t�t tu đến năm căn m� chẳng thể tận ? Sao gọi l� năm ? Một l� t�n căn, hai l� tinh tấn căn, ba l� � căn, bốn l� định căn, năm l� tuệ căn. Sao gọi l� t�n căn ? Thường tin c�c ph�p. Sao gọi l� ph�p ? Người ch�nh t�n ấy tin sống trong sinh tử, t�y theo thần t�c ấy để th�nh tựu hạnh đ�, chẳng ưa thần t�c kh�c m� hiểu được nghĩa của đệ nhất ch�n đế. Người đ� tho�t khỏi mười hai nh�n duy�n th�m diệu, kh�ng ng� ng�, nh�n, kh�ng, v� tướng, v� nguyện, kh�ng tướng chấp trước, tin khắp c�c ph�p, chẳng rơi v�o c�c kiến, tin ph�p của chư Phật, tin theo mười lực, bốn v� sở �y, chẳng mang hồ nghi cũng kh�ng do dự, tập hợp Phật ph�p khiến cho kh�ng c�n giới hạn. �� gọi l� t�n căn. Sao gọi l� tinh tấn căn ? �� tin ph�p th� nh�n tinh tấn n�y c�c căn s�ng th�m, vượt qua �nh s�ng mặt trời mặt trăng. Việc c� thể d�ng ph�p tu tinh tấn căn th� do đ� n�n chẳng mất � căn. � ấy rộng lớn chẳng trụ ở bờ c�i th� đ� gọi l� � căn. � ấy vắng lặng chẳng tr�i � căn, � rộng như hư kh�ng. Do định � căn, chuy�n tinh chẳng loạn th� đ� gọi l� �ịnh căn. �ịnh � căn ấy thường trụ ở tịch tịnh m� giữ chuy�n nhất th� đ� gọi tuệ căn quan s�t hiểu r�. Nếu đối với ph�p n�y, sắc tượng như vậy m� ph�n biệt v� ng� th� đ� gọi l� tuệ căn. Như vậy năm căn c� thể đầy đủ th� đủ c�c Phật ph�p. Năm căn ấy c� thể đủ th� trụ ở thọ quyết (thọ k�) địa m� chẳng di động. Giống như ti�n nh�n ngũ th�ng của ngoại học tuy nh�n thấy trong thai m� chẳng thể ph�n biệt, dự b�o căn nam hay nữ, c�c đức Phật Thế T�n cũng lại như vậy, sở học của Bồ t�t chưa th�nh tựu năm căn th� chẳng trao quyết (thọ k�), năm căn đạt rồi nhi�n hậu mới thọ quyết. �� l� năm căn của Bồ t�t v� tận.

�Sao gọi l� c�c lực ? C� năm lực m� chẳng thể tận. Những g� l� năm ? - Một l� t�n lực, hai l� tinh tấn lực, ba l� � lực, bốn l� định lực, năm l� tuệ lực. Sao gọi l� t�n lực ? Thường mang t�m thuần hậu ở tại tịch tịnh m� chẳng m� man, kh�ng c� sắc tượng, trụ thấy Phật h�nh, cũng biết ph�p kh�c, một l�ng tịch tịnh, t�n lực hiện c� chưa từng tho�i chuyển. �� gọi l� t�n lực. Sao gọi l� tinh tấn lực ? Giả sử trăm họ tu h�nh tinh tấn, ở tại khắp nơi tu đức, tinh cần với kinh điển, ở chỗ sinh sống, l�ng họ ki�n cường, việc tu gốc đức, tr�n trời, dưới thế gian, kh�ng ai c� thể hủy hoại, cũng chẳng thể chế ngự khiến cho chẳng tăng th�m. Do đ� cho n�n gốc đức hưng thịnh đến kh�ng hạn lượng. �� l� lực tinh tấn. Sao gọi l� � lực ? Nghĩ về ph�p hiện c� m� l�ng chẳng lười biếng phế bỏ, mọi nạn �i dục kh�ng thể x�m phạm. Do � lực n�y vượt qua mọi trần lao n�n � niệm của Bồ t�t ấy, tr�n trời, dưới thế gian kh�ng ai c� thể l�m loạn được. �� l� � lực. Sao gọi l� định lực ? Nếu tại ch�ng hội sống trong n�o loạn, với tịch tịnh của m�nh, ban tuy�n đạo lực, tiến dừng, bước đi m� người được thiền thứ nhất kh�ng thể ngăn che g�y trở ngại. Việc tu gốc đức, chuy�n tinh đạo hạnh cũng kh�ng thể hủy m� người được thiền thứ hai h�n hoan vui vẻ. B�n trong thanh tịnh đạm bạc m� chẳng c� trở ngại. Người được thiền thứ ba muốn h�a độ ch�ng sinh, nu�i hộ ch�nh ph�p, kh�ng tự quan s�t. Người chứng đến thiền thứ tư cũng kh�ng ngăn ngại. D�ng bốn thiền n�y để tu c�c phẩm loại thiền th� người kh�ng thể vượt qua. �� tu định � th� người kh�ng thể l�m loạn. �ịnh � tự tại th� đ� gọi l� định lực. Sao gọi l� tuệ lực ? Nếu xử theo ph�p thế tục v� ph�p độ thế th� đều c� thể hiểu r� chỗ sinh sống kh�ng thể l�m thầy, biết hết văn tự chương c� của thế tục, tạo lập nghiệp thần ti�n dị thuật, năm kinh, s�u nghệ, s�ch kh�c về phương tục... tất cả Bồ t�t chẳng cần học m� tự nhi�n biết hết v� ph�p độ thế kh�ng chỗ n�o chẳng th�ng. Bồ t�t d�ng tuệ Th�nh minh n�y, l�ng c� thể th�ng suốt tr�n trời, dưới thế gian, đi một m�nh kh�ng b� bạn, t�y l�c m� ban tuy�n. �� gọi l� tuệ lực m� chẳng thể tận.

KINH A SOA MẠT V� BỒ T�T

Quyển thứ s�u - hết.

Quy�̉n 1� ��Quy�̉n 2 ��Quy�̉n 3� ��Quy�̉n 4� ��Quy�̉n 5� ��Quy�̉n 6� ��Quy�̉n 7

KINH A SOA MẠT BỒ T�T

H�n Dịch: Tam Tạng Ph�p Sư Tr�c Ph�p Hộ, Nước Nguyệt Chi - �ời T�y Tấn

Việt Dịch: Tuệ Khai Cư Sĩ - Phan Rang

Chứng Nghĩa: Tỳ Kheo Th�ch Đỗng Minh

Quyển thứ bảy

�Thế n�o l� gi�c �? Sự tu tập của Bồ-t�t c� bảy Gi�c �. Những g� l� bảy?

1.� gi�c � (niệm).

2.Trạch ph�p gi�c �.

3.Tinh tấn gi�c �.

4.Hỷ gi�c �.

5.T�n (kinh an) gi�c �.

6.Định gi�c �.

7.Hộ (xả) gi�c �.

Sao gọi l� � gi�c �? Suy nghĩ về ph�p để quan s�t kinh, x�t kỹ về kinh điển để tư duy đ�ng ph�p, khen ngợi người chuy�n ch� để tự x�t về t�m � m�nh, tướng của c�c ph�p kh�ng thể nắm bắt được, n�n hiểu r� về điều n�y. Sao gọi l� c�c ph�p kh�ng c� tướng? V� tướng ấy l� như nhi�n, tất cả c�c ph�p đều kh�ng. C� thể thấu r� về gi�c niệm như thế. Đ� gọi l� � gi�c �. Sao gọi l� Trạch ph�p gi�c �? Nếu c� thể ph�n biệt t�m vạn bốn ng�n kho ph�p của c�c kinh, lựa chọn c�c ph�p th�ch ứng với nghĩa l�. Nếu kh�ng th�ch ứng với nghĩa l� th� khiến quy về với nghĩa ch�nh, hoặc kh�ng nghĩa ch�nh, nghĩa gần, nghĩa xa, nghĩa thanh tịnh, nghĩa th�m s�u, hoặc Đệ nhất nghĩa đế, hiểu r� r�ng về diệu lực của ph�p h�a hợp, ph�n t�n, chắc chắn, kh�ng chắc chắn đều c� thể lựa chọn, biết được gốc ngọn của ch�ng. Đ� gọi l� Trạch ph�p gi�c �.

Sao gọi l� Tinh tấn gi�c �? Nếu d�ng � n�y để giảng thuyết ch�nh ph�p th� dốc th�u t�m niềm tin, quyết định, giữ g�n tr� tuệ bậc Th�nh, d�ng năng lực vi diệu để nhận thức một c�ch ch�nh x�c, đ�ng đắn kh�ng g� c� thể g�y trở ngại, si�ng năng tu tập c�c ph�pb�nh đẳng ấy. Đ� gọi l� Tinh tấn gi�c �.

Sao gọi l� Hỷ gi�c �? Ưa th�ch ch�nh ph�p, dốc l�ng tin tưởng kh�ng xa l�a, thường vui vẻ kh�ng khiếp sợ, th�n, khẩu, � lu�n được an ổn, tư duy về đạo ph�p, dứt hết c�c hoạn nạn thuộc �i dục. Đ� gọi l� Hỷ gi�c �.

Sao gọi l� T�n (kinh an) gi�c �? Nếu đ� c� niềm tin th� vĩnh viễn xa l�a những �i dục, phiền n�o của th�n t�m, t�m an trụ v�o thiền định. Đ� gọi l� T�n gi�c �.

Sao gọi l� Định gi�c �? Nhờ thiền định n�n thấu đạt c�c ph�p, ph�n biệt nhận biết tr� tuệ của bậc Th�nh, t�m được thuần nhất, hiểu r� c�c ph�p, c�c căn lanh lợi, đoạn dứt c�c t� kiến đi�n đảo, trụ m� kh�ng trụ, nhờ định m� đạt đến nghĩa n�y, hiểu kh�ng c� ng�, ng� sở v� c�c ph�p b�nh đẳng. Đ� gọi l� Định gi�c �.

Sao gọi l� Hộ (xả) gi�c �? Như c� thể tư duy ph�n biệt về ph�p giới th� t�m kh�ng giong ruổi, nương v�o c�c ph�p thế tục, t�m kh�ng giới hạn, kh�ng bị c�c ph�p thế tục l�m m� hoặc, kh�ng chấp trụ v�o giả danh, kh�ng g� c� thể lay động, kh�ng suy nghĩ, kh�ng nhớ, kh�ng vui, kh�ng buồn. Do đ�, n�n chứng được quả vị bậc Th�nh, lu�n thuận hợp với ph�p nhẫn. Đ� gọi l� Hộ gi�c �. Bảy gi�c � n�y l� kh�ng c�ng tận.

Sao gọi l� ch�nh kiến? Bậc Hiền th�nh vượt khỏi thế gian, kh�ng c�n chấp nơi ng�, ng� sở, kh�ng chấp v�o nh�n, thọ mạng, kh�ng bị vướng mắc v�o sự nhận thức, kh�ng trụ v�o hữu kiến, v� kiến, kh�ng tr� v�o gốc c�ng đức, kh�ng rơi v�o luật nghi của s�u mươi hai thứ t� kiến. Đ� gọi l� ch�nh kiến.

Sao gọi l� ch�nh niệm (tư duy)? Ch�ng sinh bị niệm theo c�c phiền n�o tham, s�n, si che lấp. Người học hạnh Bồ-t�t th� kh�ng tưởng niệm như thế, chỉ niệm về c�c ph�p như giới, định, tuệ, giải tho�t, giải tho�t tri kiến đ� được chỉ b�y, thường nhất t�m nghĩ nhớ về nghĩa l� của đạo, tức t�m kh�ng sai lệch. Đ� l� ch�nh niệm.

Sao gọi l� ch�nh ngữ? Lời n�i kh�ng chấp nơi m�nh, kh�ng chấp nơi người, n�i năng h�a nh�, kh�ng th� �c, d�ng lời n�i để giảng giải gi�o ph�p, hội nhập đạo của bậc Th�nh. Chẳng b�n luậnvề thế gian, n�i lời kh�ng lợi �ch. Đ� l� ch�nh ngữ.

Sao gọi l� ch�nh trị (mạng)? Trong sự tu tập th� c�c nghĩa về tội phước, kh�ng n�n theo ph�p ấy m� chỉ tu theo nghĩa l� của ch�nh đạo b�nh đẳng. Đ� gọi l� ch�nh trị.

Sao gọi l� ch�nh nghiệp? Những lời dạy của bậc Th�nh đem lại nhiều an lạc, biết đủ, �t ham muốn, kh�ng tham lợi dưỡng, t�m kh�ng dua nịnh, kh�ng bu�ng lung, tu tập đ�ng ph�p, g�n giữ oai nghi, thấy người kh�c được c�ng dường th� kh�ng ganh gh�t n�n suy nghĩ: Ta đ� được an ổn, đầy đủ kh�ng n�n g�y tạo lỗi lầm, thực h�nh theo lời dạy của Phật. Đ� gọi l� ch�nh nghiệp.

Sao gọi l� ch�nh tiện (tinh tấn)? Tu tập theo phương tiện nơi gi�o ph�p ch�n ch�nh, kh�ng từ nơi c�c �i dục, tham, s�n, si để nhiễm đắm. Thường xa l�a c�c thứ phiền n�o ấy, vui th�ch đạo của bậc Th�nh để đạt đến nghĩa l� Niết-b�n v� vi, lu�n suy nghĩ về cảnh giới n�y. Đ� l� ch�nh tiện.

Sao gọi l� ch�nh � (niệm)? � ấy an tr� ch�n ch�nh, kh�ng cảm thọ, chẳng dua nịnh, thấy được hoạn nạn của sinh tử, một l�ng tư duy về đạo l� v� vi, kh�ng qu�n mất con đường đi của bậc Th�nh hiền. Đ� l� ch�nh � (niệm).

Sao gọi l� ch�nh định? Do thiền định n�n t�m được b�nh đẳng, v� thế c�c ph�p đều b�nh đẳng. C�c ph�p ấy ở nơi ch�nh định để kiến tạo b�nh đẳng. Nếu c� Bồ-t�t an tr� nơi định n�y m� tu tập dốc độ tho�t hết thảy ch�ng sinh th� lu�n gắn liền với ch�nh tuệ. Đ� l� ch�nh định kh�ng c�ng tận. C�c Đức Phật thời qu� khứ, vị lai v� hiện tại đều đi tr�n con đường ấy. Nếu c� Bồ-t�t thuận theo lời dạy n�y m� tu tập, giảng thuyết th� đ� gọi l� t�m con đường kh�ng c�ng tận.

Bồ-t�t A-soa-mạt n�i Hiền giả X�-lợi-phất:

�Sự qu�n x�t vắng lặng của Bồ-t�t cũng kh�ng c�ng tận. Thế n�o l� vắng lặng? T�m của vị ấy an nhi�n, tịch tĩnh, c�c căn chẳng loạn động, nhất t�m kh�ng vọng tưởng, khiến t�m t�nh lu�n an ổn, kh�ng vội v�ng, kh�ng hấp tấp, thường suy nghĩ r� r�ng, xả bỏ những � niệm tr�i nghịch, vui với Đệ nhất nghĩa đế, diệt trừ c�c sự ồn �o, ưath�ch chốn nh�n tĩnh. Th�n ấy vắng lặng, t�m chưa từng vang động, lu�n suy nghĩ về sự an định, kh�ng c� c�c việc �c, kh�ng che giấu lỗi của m�nh, kh�ng rơi v�o t� kiến, biết dừng lại, t�m � vắng lặng, oai nghi đầy đủ, kh�ng vượt qua ph�p tắc, biết thuận theo thời, h�nh động ứng hợp với nghĩa l�, c�ng dường đ�ng ch�nh ph�p, tập hợp được diệu lực nơi c�ng đức m� kh�ng tự đại, kh�ng cậy v�o danh tiếng đ� c�. T�mvị ấy lu�n tinh chuy�n, ưa th�ch ở một m�nh, nhất t�m thiền định, ph�t khởi t�m Từ, thực h�nh t�m Bi, tu tập hạnh Hoan hỷ, phụng h�nh ph�p qu�n Xả bỏ. Từ Thiền thứ nhất đến ph�p m�n Định � kh�ng thể nghĩ b�n. Đ� l� vắng lặng. Lại nữa, chỗ tạo t�c nơi sự vắng lặng ấy l� kh�ng thể suy lường. Nếu c� thể th�ng suốt về chỗ tạo t�c ấy th� gọi l� sự vắng lặng.

Sao gọi l� qu�n? Tr� tuệ ph�n biệt về đạo ph�p để phụng tr� tu tập. Qu�n kh�ng ng�, kh�ng nh�n, kh�ng thọ, kh�ng mạng. Qu�n th�n năm ấm, bốn đại, mười hai nhập giống như sự t�ch tụ kh�ng thật, ph�n biệt đầy đủ để qu�n x�t nhận biết về mười hai duy�n khởi thuận hợp kh�ng loạn động, l�a bỏ c�c kiến chấp thấy r� về quả b�o, biết quả của nh�n duy�n l� biết r� về quả của c�ng đức, chỗ tạo t�c được nhận biết r� r�ng l� nhập v�o nẻo ch�nh ch�n. Đ� c� thể nhập v�o trong ấy th� phải x�t kỹ về tr� tuệ của bậc Th�nh. Gọi l� qu�n v� �nh s�ng nơi ph�p b�nh đẳng, chỗ thấy c�c ph�p ấy theo sự qu�n x�t kỹ, đ�ng đắn, kh�ng thấy theo ph�p kh�c, chỉ thấy ở ba cửa giải tho�t n�y l� Kh�ng, V� tướng, V� nguyện. Sở dĩ gọi qu�n l� v� kh�ng thấy c� nơi chốn, nh� cửa, cũng lại kh�ng phải l� kh�ng thấy, để khởi l�n sự ph�n biệt, kh�ng bị chi phối theo vọng tưởng, đi�n đảo. Đ� gọi l� qu�n, vĩnh viễn kh�ng c� đối tượng được thấy. Giả sử kh�ng c� đối tượng được thấy, đ� gọi l� qu�n. Ở nơi c�c đối tượng được thấy m� kh�ng vướng chấp nơi chỗ thấy, đ� gọi l� qu�n. Người thấy như vậy, gọi l� thấy ch�n đế, mới c� thể thấu tỏ thuận theo lời dạy của Phật. Người thấy như vậy l� Bồ-t�t, kh�ng rơi v�o hạnh t�, kh�ng trụ ở hạnh ch�nh. Đ� l� qu�n. Đ�y gọi l� Bồ-t�t h�nh ch�nh qu�n vắng lặng kh�ng c�ng tận.

Bồ-t�t A-soa-mạt n�i:

�N�y Hiền giả X�-lợi-phất! Biện t�i, Tổng tr� của Bồ-t�t kh�ngc�ng tận. Sao gọi l� t�ch lũy c�ng đức của Tổng tr�? Tư duy về nghiệp lớn, giữ g�n, đọc tụng t�m vạn bốn ng�n c�c phẩm của ph�p tạng, suy nghĩ, ghi nhớ, kh�ng xả bỏ sự tinh tấn, đ� gọi l� Tổng tr� (Đ�-la-ni). Lại nữa, tổng th� c� thể nhận l�nh c�c ph�p nơi Đức Phật đ� thuyết giảng. Lời n�i, văn tự của c�c ch�ng Thanh văn, Duy�n gi�c, Bồ-t�t đ� giảng thuyết cho ch�ng sinh với mọi thứ nghĩa l� đều c� thể nhận biết, ghi nhớ, đ� l� Tổng tr�. Giả sử v�o kiếp thi�u, trời đất gặp nạn lửa lớn, tất cả đều diệt tận, Bồ-t�t tuy gặp nạn n�y nhưng trong t�m vẫn nhớ nghĩ về ph�p Tổng tr�, chưa từng qu�n mất, cũng kh�ng m� loạn. Nhờ tuệ nh�n của bậc Th�nh n�n thấy c�c ph�p như xem x�t l�ng b�n tay. Đ� l� Tổng tr� kh�ng c�ng tận.

Sao gọi l� biện t�i kh�ng c�ng tận? Nghĩa l� sự biện luận, chỗ n�i ra lu�n thuận hợp. Như khi giảng thuyết th� kh�ng ai c� thể chế ngự bắt bẻ, n�n thấu đạt biện t�i kh�ng hề gi�n đoạn, �m từ v� hạn, đối đ�p hợp căn cơ, th�ng suốt như nước kh�ng ch�t chướng ngại. Nhờ từ đời trước đ� tạo hạnh thanh tịnh, n�n đạt quả b�o l� biện t�i n�y, được chư Phật hộ tr�, chư Thi�n bảo vệ. Bồ-t�t đ� giảng thuyết th� ho�n to�n ch�n thật, lời n�i kh�ng g� c� thể ngăn ngại, lu�n hướng đến đạo giải tho�t, biện t�i như vậy đều được trọn vẹn, thường hết mực khi�m tốn, th�ch hợp căn cơ của mọi ch�ng sinh để thuyết ph�p cho họ. C� người nghe được những điều n�y, đều l�nh hội đầy đủ, kh�ng c�n nghi ngờ. C� người đến hỏi, ta n�n giảng giải đ�ng như vậy. Nơi c�c ch�ng hội đều xem x�t kỹ về căn cơ của con người, để ph�t t�m thuyết giảng. Từ xưa đến nay Bồ-t�t sinh v�o nh�n gian, t�m t�nh lu�n ch�n ch�nh, giảng n�i kinh điển trong một kiếp chưa từng dừng nghỉ. Chỗ giảng giải ấy kh�ng hề bị chướng ngại. Đ� l� biện t�i kh�ng c�ng tận của Bồ-t�t.

Bồ-t�t A-soa-mạt n�i:

�Lại c� Bồ-t�t thuyết giảng tất cả c�c ph�p đều quy về v� thường, vạn vật chẳng phải l� ta c�, tr� tuệ để n�u giảng ấy l� kh�ng c�ng tận. Tất cả c�c ph�p đều l� khổ, l� v� ng�. Bồ-t�t giảng n�i về điều n�y cũng kh�ng c�ng tận.

Thế n�o l� v� thường? Qu�n x�t nơi gốc ngọn của sự vật đều trở về v� thường, kh�ng thể ph�n đo�n. Sự v� thường ấy l� kh�ng thểkhiến cho thường c�n. Từ xưa đến nay kh�ng g� l� c�n m�i. Đ� l� nghĩa v� thường.

�� Thế n�o l� nghĩa khổ? Tuy c� niềm vui nhưng rồi cũng mất, ước nguyện kh�ng tồn tại d�i l�u, luận b�n về c�c khổ, đều hướng về kh�ng, v�. Kh�ng, v� ấy cũng l� hư giả, kh�ng thật. Nghĩa hư giả v� khổ l� như nhau kh�ng sai kh�c.

�� Thế n�o l� v� ng�? Đối với ng� l� kh�ng c� ng�, vĩnh viễn kh�ng c� gốc ngọn, th�n ấy cũng l� rỗng lặng, tịch tĩnh, kh�ng quan hệ. C� người cho hư kh�ng ấy v� nghĩa kh�ng đều l� kh�ng c� th�n. Thế n�o l� nghĩa tịch tĩnh? Đối với vắng lặng m� kh�ng vắng lặng, mới gọi l� tịch tĩnh. Người được giải tho�t, đối với sự an nhi�n m� kh�ng chấp v�o an nhi�n mới gọi l� tịch tĩnh. Người được gọi giải tho�t l� tu tập ở chỗ vắng lặng, trừ diệt tất cả tưởng, trừ c�c tưởng rồi th� đấy l� sự vắng lặng của Niết-b�n giải tho�t. Đ�y gọi l� nghĩa ho�n to�n vắng lặng. Đ� l� Bồ-t�t thực h�nh ph�p bốn Đế kh�ng c�ng tận.

Nẻo h�nh của Bồ-t�t thường tu một đạo, kh�ng theo h�nh kh�c. Sao gọi l� đạo Nhất thừa? Bồ-t�t tự m�nh tu tập, với những nỗ lực tự th�n để th�nh tựu đạo V� thượng Ch�nh đẳng Ch�nh gi�c. Mặc �o gi�p đức lớn, tự th�n th�u t�m uy lực của tinh tấn vượt bờ, ri�ng tự m�nh tu học, kh�ng theo lời dạy của người kh�c. Vị đ� vượt qua mọi uy lực của thế tục, một m�nh bước đi, mặc �o gi�p đức lớn hết mực ki�n cố, d�ng việc n�y để mở b�y h�a độ tất cả ch�ng sinh. Đ� gọi l� gi�o h�a. Gi�o ph�p đem n�u giảng l� gi�o ph�p của c�c bậc Hiền th�nh được truyền trao cho Bồ-t�t. Sự giảng dạy ấy cũng gọi l� gi�o h�a. Bố th� chẳng phải l� bạn của ta. Ta l� bạn của bố th�. Tr� giới, nhẫn nhục, tinh tấn, thiền định, tr� tuệ chẳng phải l� bạn ta. Ta l� bạn của tr� tuệ, cũng lại kh�ng chấp trụ v�o s�u ph�p Độ v� cực. Ta t�y thuận phụng h�nh s�u ph�p Độ v� cực, h�nh bốn �n (bốn Nhiếp ph�p) kh�ng ph�t khởi � niệm ta, t�i, n�n kiến lập, th�u giữ bốn �n. N�i t�m lại, gốc của c�ng đức thiện kh�ng thể x�y dựng tr�n ng�. Ta n�n x�y dựng, th�u t�m c�c gốc c�ng đức. Trong thời tượng ph�p, như vậy, kh�ng c� bạn tu, n�n tự sống một m�nh, an tr� trong đạo tr�ng kim cang, d�ng diệu lực của tự th�n để h�ng phục c�c ma. Chỉtrong một khoảnh khắc ph�t t�m liền th�nh tựu đạo quả V� thượng Ch�nh đẳng Ch�nh gi�c. Đ� l� đạo Nhất thừa kh�ng c�ng tận của Bồ-t�t.

Bồ-t�t A-soa-mạt n�i:

�N�y Hiền giả X�-lợi-phất! Phương tiện quyền xảo của Bồ-t�t cũng kh�ng c�ng tận. Thế n�o l� phương tiện quyền xảo? Chư Phật, Thế T�n lu�n th�ch ứng với ho�n cảnh, căn cơ, từ chỗ được gặp đạo ph�p, c� đối tượng được gi�o h�a, liền d�ng phương tiện quyền xảo để ph�t huy t�m đạo. Phương tiện quyền xảo ấy l� nh�n nơi hư kh�ng m� ph�t sinh, n�n kh�ng c� giới hạn, t�y theo t�m t�nh, khiến đạt được sở trường. Phương tiện quyền xảo ấy tức c� thể tu tập đầy đủ s�u ph�p Độ v� cực. Nơi chốn sinh ra, nhờ v�o phương tiện quyền xảo để thực h�nh giới, bố th�, nhẫn nhục, hộ tr� th�n, khẩu, �, chứng đắc Phật đạo, kh�ng hề phế bỏ tinh tấn. Người kh�ng c� phương tiện quyền xảo th� tr�i với tinh tấn. Phương tiện quyền xảo ở nơi nhất t�m th� chuyển tiến đến tr� tuệ của bậc Th�nh, nếu kh�ng như vậy th� t�m t�n loạn. Phương tiện quyền xảo nơi tr� tuệ th� kh�ng hề l�a bỏ khổ nạn nơi sinh tử, lu�n hồi. Phương tiện quyền xảo ở t�m Từ l� l�m nhiều việc cứu gi�p, nu�i dưỡng, trừ bỏ những điều bất nh�n. Phương tiện quyền xảo nơi Bi l� kh�ng nh�m ch�n sinh tử, mở b�y, h�a độ mu�n lo�i. Phương tiện quyền xảo nơi Hỷ l� kh�ng ham th�ch những ưa muốn. Phương tiện quyền xảo nơi Hộ (xả) l� tu tập c�c c�ng đức m� kh�ng mong nắm giữ trở lại. Phương tiện quyền xảo nơi Thi�n nh�n l� đạt được mười nh�n của Phật, thấy suốt khắp mười phương, kh�ng bi�n giới. Phương tiện quyền xảo nơi Thi�n nhĩ l� được mười nhĩ của Phật, nghe �m thanh của cả mười phương, t�m nhớ nghĩ đến h�nh tượng. Phương tiện quyền xảo nơi sự nhận biết l� thấy được căn cơ của ch�ng sinh hiểu r� về gốc ngọn. Phương tiện quyền xảo nơi phương tiện l� nhớ nghĩ về c�c sự việc đời qu� khứ, thấy được nghĩa l� của ba đời qu� khứ, hiện tại, vị lai. Phương tiện quyền xảo ở thần th�ng l� đối với nơi chốn đi đến kh�ng c� giới hạn, để gi�o h�a khắp ch�ng sinh trong mười phương. Phương tiện quyền xảo nơi phương tiện nhận biết t�m t�nh của ch�ng sinh, tức t�y theo đ� m� kh�o l�o dẫn dắt, gi�p đỡhọ. Phương tiện quyền xảo ở sự tu h�nh l� hiểu biết về chỗ khởi đầu, kết th�c nơi h�nh tướng của con người. Phương tiện quyền xảo nơi h�a độ l� vượt qua c�i n�y, đạt đến bờ kia. Phương tiện quyền xảo nơi nhập thế l� gi�o h�a ch�ng sinh bị cuốn theo �i dục, khiến họ kh�ng c�n mọi cấu uế. Phương tiện quyền xảo nơi việc bỏ g�nh nặng xuống l� từ bỏ hết những tai ương của năm ấm. Phương tiện quyền xảo nơi giới hạn h�nh h�a l� sự thuyết giảng kh�ng thể n�u b�y hết, d�ng c�c thứ hữu hạn m� giảng n�i về v� hạn. Phương tiện quyền xảo nơi sự khuyến h�a l� gi�o h�a những kẻ căn cơ yếu k�m, dẫn dắt người biết chỗ tiến l�i, khiến họ ph�t t�m rộng lớn kh�ng c�ng tận. D�ng phương tiện quyền xảo để nhận biết về ho�n cảnh, thời tiết, căn cơ, mọi l�c, khi tăng, khi giảm, tới, lui, kh�ng phải thời, đ�ng thời. Nhờ phương tiện quyền xảo m� thấu r� con đường ch�nh. Đối với ch�ng sinh đi v�o nẻo t� trụ nơi đường t� th� dốc gi�o h�a, dẫn dắt họ trở về với ch�nh đạo. D�ng phương tiện quyền xảo, c� thể khiến những t�m nhỏ hẹp biến th�nh t�m rộng lớn nếu đ� lớn mạnh th� c� thể khiến th�nh v� hạn. D�ng phương tiện quyền xảo để khuyến kh�ch những người hay tranh c�i n�n h�a hợp, l�m bạn với nhau. D�ng phương tiện quyền xảo, đối với c�c hạng căn tr� thấp, theo Tiểu thừa th� khiến họ trụ nơi gi�o ph�p vi diệu. Nhờ phương tiện quyền xảo m� đạt đến Niết-b�n, trở lại trong sinh tử để độ hết ch�ng sinh. Nhờ phương tiện quyền xảo để cởi bỏ bao thứ lưới tr�i buộc, che lấp. Nhờ phương tiện quyền xảo, n�n c� thể trừ diệt mọi kết sử, t�m ch� được nhẫn nhục. D�ng phương tiện quyền xảo n�n thường ở chỗ vắng lặng m� kh�ng rơi v�o nẻo diệt tận. Nhờ phương tiện quyền xảo n�n c� thể hiểu r� về tất cả sự tu tập, n�n oai nghi, h�nh động lu�n th�ch hợp. Nhờ phương tiện quyền xảo, qu�n thấy tất cả ch�ng sinh kh�ng hủy hoại giới ph�p, thường thuận theo giới cấm. Nhờ phương tiện quyền xảo n�n th�u giữ được tất cả m� kh�ng tranh chấp. Nhờ phương tiện quyền xảo m� ph�t triển đạo ph�p rộng khắp mười phương. Nhờ phương tiện quyền xảo n�n một m�nh đi v�o ba c�i m� kh�ng bị hoạn nạn. Nhờ phương tiện quyền xảo n�n đạt được ph�p m�n giải tho�t, đạt đến nẻo �Kh�ng chốn h�nh�. D�ng phương tiện quyền xảo n�n kh�ng bỏ hạnh của bậcTh�nh, tuy ở trong thế gian nhưng kh�ng bị kh�ch trần l�i cuốn. Nhờ phương tiện quyền xảo, n�n c�ng với đạo hội nhập, hợp với gi�o ph�p. D�ng phương tiện quyền xảo l� xả bỏ v� vi, c� thể đi v�o sinh tử để cứu độ mọi hoạn nạn. Nhờ phương tiện quyền xảo, n�n đối với cảnh giới ma, chiếu soi r� về nguồn gốc của �i dục, phiền n�o. D�ng phương tiện quyền xảo để x�t r� về ch�ng sinh, kh�ng c� ch�ng sinh, cũng kh�ng phải l� kh�ng c�. Đ� gọi l� chỗ h�nh theo phương tiện quyền xảo của Bồ-t�t, nhập v�o chốn kh�ng c�ng tận.

Bồ-t�t A-soa-mạt n�i:

�N�y Hiền giả X�-lợi-phất! Nẻo h�nh của Bồ-t�t l� t�m mươi phẩm kh�ng c�ng tận. Chư Phật Thế T�n đều từ t�m mươi ph�p kh�ng c�ng tận n�y m� sinh ra.

Khi Bồ-t�t A-soa-mạt giảng n�i về ph�p m�n kh�ng c�ng tận n�y th� c� bảy vạn t�m ng�n người,từ xưa đến nay chưa từng ph�t t�m Bồ-đề, liền ph�t t�m cầu đạo quả V� thượng Ch�nh đẳng Ch�nh gi�c.� Năm vạn hai ng�n Bồ-t�t tức thời chứng được ph�p Nhẫn v� sinh. Tất cả chư vị nơi ch�ng hội đều d�ng v� số c�c loại hoa, hương, c�c lọng hoa b�u, d�ng l�n c�ng dường Đức Phật v� Bồ-t�t A-soa-mạt, tất cả đều cung k�nh phụng h�nh kinh điển thiết yếu n�y. Chư Thi�n ở giữa hư kh�ng liền tấu nhạc trời, ph�t ra �m thanh t�n th�n Đức Phật:

�Đức Thế T�n, từ v� số kiếp đ� t�ch lũy c�ng đức, tự th�nh Ch�nh gi�c, độ khắp mu�n lo�i. Nay Bồ-t�t A-soa-mạt đ� khen ngợi Kinh điển, diễn giảng, n�u r� về nghĩa l� kh�ng c�ng tận. Nếu c� người nghe được kinh điển thiết yếu kh�ng c�ng tận n�y m� t�m kh�ng nghi ngờ, lại tin tưởng, giữ g�n đọc tụng, v� người kh�c giảng n�i, dốc l�ng tin nơi sự giảng dạy của Phật th� sẽ đạt được c�ng đức kh�ng c�ng tận như vậy.

Bấy giờ, Đức Phật lấy y của m�nh trao cho Bồ-t�t A-soa-mạt v� khen ngợi:

�L�nh thay, l�nh thay! �ng đ� kh�o giảng n�i kinh n�y, Như Lai rất vui mừng, chư Phật hiện c� trong mười phương nhiều như c�ts�ng Hằng cũng đồng khen ngợi.

Bồ-t�t A-soa-mạt nhận l�nh tấm y của Đức Phật trao, đội tr�n đầu, bạch Phật:

�Tấm y n�y của Đức Phật con xin hết sức qu� trọng, ng�y đ�m giữ g�n. V� đ� l� y phục của v� lượng chư Phật, Thế T�n m� h�ng trời, người đều ủng hộ.

Ngay l�c ấy, khắp mười phương đều c� cờ lọng, phướn b�u tự nhi�n xuất hiện, che phủ ph�a tr�n Bồ-t�t A-soa-mạt. Trong c�c vật b�u ấy tự nhi�n ph�t ra �m thanh diễn n�i như vầy:

�L�nh thay, l�nh thay! Bồ-t�t A-soa-mạt c� khả năng giảng thuyết về ph�p m�n v� tận n�y, mười phương chư Phật đều c�ng khen ngợi.

Bấy giờ, Hiền giả X�-lợi-phất bạch Phật:

�H�m nay những vật b�u: y phục, d� lọng, cờ phướn kia, từ đ�u đến m� ph�t ra �m thanh như thế?

Đức Phật bảo Hiền giả X�-lợi-phất:

�Những ch�ng sinh trước đ�y được gi�o h�a trong ch�ng quả V� thượng Ch�nh đẳng Ch�nh gi�c. C�c vị ấy, ở khắp mười phương đều th�nh Ch�nh gi�c. H�m nay, Như Lai bảo họ đến đ�y để c�ng dường, b�o đ�p �n đức nơi vị Bồ-t�t đ� tuy�n giảng phẩm Hồng nghiệp đại hội nhằm để c�ng dường kinh điển n�n đ� hiện ra c�c thứ h�nh tướng che phủ ở tr�n.

Khi ấy, ch�ng hội thấy sự biến h�a ấy, lại nghe Phật n�i như vậy, lại c�ng tăng th�m sự cung k�nh đối với Bồ-t�t A-soa-mạt. Họ hết sức vui mừng, suy nghĩ: Ch�ng ta được lợi lớn l� nhờ phước đức s�u d�y từ đời trước mới được gặp Bồ-t�t A-soa-mạt, đảnh lễ, thưa hỏi v� nghe ph�p n�y với phước đức kh�ng c�ng tận. Giả sử c� người được nghe danh hiệu của Bồ-t�t A-soa-mạt th� phước đức đ� kh�ng thể hạn lượng huống chi c�n được thấy mặt, quy y, nghe giảngkinh ph�p, được chư Phật đại Th�nh khen ngợi, khuyến kh�ch th� đ�u phải l� việc tầm thường!

Đức Phật bảo Hiền giả X�-lợi-phất:

�Nếu c� thiện nam, thiện nữ, tu học theo thừa Bồ-t�t, khi thấy chư Phật Thế T�n trụ ở đời một kiếp th� c�ng nhau c�ng dường vật hiện c�, phụng h�nh giới cấm kh�ng hề hủy phạm. Giả sử gặp sự thống khổ của con người c�ng nhiều, họ đều chịu đựng, lu�n lu�n tinh tấn thực h�nh, như cứu lửa ch�y đầu, thiền định nhất t�m kh�ng hề t�n loạn, thường d�ng tr� tuệ quan s�t, kh�ng để qu�n mất, cung k�nh phụng h�nh theo chư Phật như thế l� trọn kiếp. Lại c� thiện nam, thiện nữ nghe kinh điển n�y, dốc l�ng tin hiểu, thọ tr�, đọc tụng, si�ng năng tu tập, r� biết chỗ tiến l�i tại t�m. Đức Phật khen ngợi s�u ph�p Độ v� cực n�y đều l� những con đường ho�n to�n mau ch�ng để đạt đến đạo quả V� thượng Ch�nh đẳng Ch�nh gi�c. V� sao? V� nếu c� Bồ-t�t đọc tụng Kinh điển n�y tự t�m khởi � niệm: �Ta học kinh n�y, dốc v� người kh�c giảng n�i�. Đ� gọi l� c� thể ho�n th�nh đầy đủ ph�p bố th� vượt bờ. V� sao? V� người thọ tr� kinh n�y, x�t trong c�c phương thức bố th� th� bố th� ph�p l� tr�n hết, gần với Phật đạo. Nếu thực h�nh đầy đủ ph�p Tr� giới độ v� cực th� người h�nh tr� kh�ng bị tr�i phạm, c�c hạnh nghiệp lu�n trọn vẹn. Đ� gọi l� Tr� giới độ v� cực. V� sao? V� khi Bồ-t�t giảng n�i kinh n�y với đầy đủ giới cấm th� tất cả ch�ng sinh cũng kh�ng thể kh�ng xưng t�n, n�n c�ng đức t�ch tập cũng kh�ng thể n�i hết. Giả sử Bồ-t�t nhẫn chịu tất cả những sự quấy nhiễu, ph� hoại m� t�m vẫn kh�ng dấy khởi, cũng chẳng bằng đọc tụng kinh điển n�y, lại v� người kh�c giảng n�i, lấy đ� l�m tr� tuệ thực h�nh để c� được đầy đủ Nhẫn nhục độ v� cực. Th�n, miệng, � thường h�nh tinh tấn, mong muốn độ tho�t ch�ng sinh chưa từng ch�n bỏ. Đ� gọi l� Tinh tấn độ v� cực. Lu�n chuy�n ch�, si�ng năng, ở nơi kinh n�y tư duy kh�ng loạn động, đạt được thiền định nhất t�m, đ� l� Thiền định độ v� cực. Đối với kinh điển n�y, d�ng tr� tuệ quan s�t về hiện tại, với nghĩa l� đ�ng sai để biết phương hướng h�nh tr�. Đ� l� Tr� tuệ độ v� cực.

�� N�y Hiền giả X�-lợi-phất! Nếu c� người chuy�n cần tu học kinh n�y, chỉ từ c�c việc l�m nhỏ nhặt m� c� được đầy đủ s�u ph�p tu vượt bờ của Bồ-t�t. V� vậy, cần phải qu�n x�t điều ấy. Hoặc c� Bồ-t�t thọ tr� kinh điển, đọc tụng, bi�n ch�p tr�n tre, lụa, đ�ng th�nhquyển, nhờ đ� m� t�m th�u tất cả c�c ph�p, hoặc cung k�nh giữ g�n kinh điển của chư Phật, giả sử th�n tứ đại bị tan hoại th� cũng kh�ng l�m lay chuyển t�m Bồ-đề. V� sao? V� kinh n�y được gọi l� Ph�p ấn của Bồ-t�t mong cầu được ấn chứng. Nếu c� người phụng tr� ấn n�y th� c� thể xem l� người đ� dốc phụng tr�, thực h�nh tất cả ph�p của chư Phật.

Khi ấy, Bốn Thi�n vương c�ng với quyến thuộc đều bỏ hết binh kh�, chắp tay bạch Phật:

�Bốn Thi�n vương ch�ng con l� đệ tử của Phật, nhờ chứng được quả Dự lưu n�n c� thể đảm nhận sự việc c�ng dường, bảo vệ cho c�c h�ng thiện nam, thiện nữ, những người thọ tr�, đọc tụng, phụng h�nh kinh n�y như giữ g�n chư Phật. V� sao? V� tất cả c�c thừa đều từ kinh n�y sinh ra.

Khi ấy, trời Đế Th�ch đến trước Phật, thưa:

�Lu�n theo Đức Như Lai để thưa hỏi, thọ nhận kinh điển, số ấy c� đến trăm ng�n người, nhưng họ chưa từng được nghe � nghĩa của kinh n�y để th�ng đạt về diệu l�, kh�ng c�n nghi ngờ. Con đ� từng c�ng với chư Thi�n c�i trời Đao-lợi lu�n lu�n được l�nh hội ch�nh ph�p nhưng chưa từng gặp kinh n�y. Thế n�n nếu c� người ở nơi c�c x�m l�ng, huyện, quận, th�nh phố khắp cả nước, giảng thuyết kinh ấy th� n�n đến đ� để l�nh hội, thưa hỏi, ủng hộ Ph�p sư. Do vậy, người n�u giảng kinh sức lực sẽ tăng th�m, tinh tấn, vững ch�, kh�ng khiếp sợ, biện t�i lu�n th�ng suốt, một m�nh kh�ng sợ h�i. Thiện nam n�y do t�m kh�ng hề khiếp sợ, n�n một m�nh giữa ch�ng hội hay ở chốn vắng vẻ, giảng thuyết rộng khắp về kinh n�y.

Đức Phật bảo:

�L�nh thay, l�nh thay! N�y C�u Dực! Nếu �ng ph�t t�m dũng m�nh nhằm ủng hộ Ph�p sư, tạo sự vui th�ch, khiến vị ấy dốc sức tinh tấn, vượt mọi kh� khăn.

Đức Phật lại bảo C�u Dực:

�Nếu �ng hộ tr� Ph�p sư tức l� giữ g�n kinh n�y. Do hộ tr� kinh n�y n�n c� thể cứu gi�p đối với tất cả ch�ng sinh.

Khi ấy, Thi�n vương Phạm Nhẫn đến trước chỗ Phật, thưa:

�Con sẽ xả bỏ những hoạn lạc ở c�i Phạm thi�n, t�m lu�n thực h�nh thiền định tư duy, đến chỗ Ph�p sư để nghe giảng kinh ph�p, hộ tr� Ph�p sư, hiện bốn điềm l�nh l�m cho vị Ph�p sư ấy nhận biết. Những g� l� bốn?

1.Khiến cho ch�ng hội thấy được �nh s�ng vi diệu.

2.Được ngửi thấy m�i thơm của chư Thi�n.

3.Những lời thuyết giảng của Ph�p sư lu�n lưu lo�t, kh�ng trở ngại.

4.C�u chương, nghĩa l�, thứ tự kh�ng chống tr�i nhau.

Đ� l� bốn việc.

Khi thuyết giảng kinh n�y, t�m kh�ng vọng tưởng, d�ng tr� tuệ để biện luận, tất cả ch�ng hội đều ch� � lắng nghe, kh�ng loạn động, t�m � nhớ nghĩ về ph�p, một l�ng lắng nghe kinh. Do bốn việc ấy m� được tr� tuệ, n�n chư Thi�n v� quyến thuộc đều c� mặt ở ch�ng hội đ�.

Khi ấy, ma Ba-tuần đến trước Phật thưa:

�Do kinh n�y l�m cho t�i trở n�n yếu k�m, kh�ng c�n� một ch�t thế lực. Nếu c� Bồ-t�t l�nh hội kinh ấy th� chắc chắn sẽ thọ tr�, v�o trong c�i n�o đều được thấy kinh như thấy Phật. Bạch Thế T�n! H�m nay, t�i thấy r� uy thần nơi diệu lực của Bồ-t�t A-soa-mạt n�n đ� dứt bỏ mọi thứ cao ngạo, tự đại. V� sao? V� nhờ kinh n�y m� dấy khởi sự ủng hộ, bảo vệ Ph�p sư. Từ nay, t�i tự giữ g�n, kh�ng d�m tr�i phạm gi�o ph�p. Những nơi được lưu truyền v� thực h�nh kinh ấy, t�i đều ủng hộ, kh�ng c�n quấy ph� nữa.

Khi ấy, Đức Thế T�n bảo Hiền giả A-nan:

�Hiền giả n�n dốc sức thọ tr�, đọc tụng v� v� người kh�c thuyết giảng kinh n�y, khiến cho ch�nh ph�p tồn tại l�u d�i.

Hiền giả A-nan bạch Phật:

�Bạch Thế T�n! Con xin dốc t�m thọ tr�, đọc tụng kinh ấy, nhưng kh�ng c� khả năng l�m cho kinh được lưu truyền khắp nơi như c�c vị Bồ-t�t kh�c.

Đức Phật bảo Hiền giả A-nan:

�Hiền giả cứ y�n t�m! Từ đ�y, sẽ c� người truyền b� kinh n�y.H�m nay, trong ch�ng hội c� c�c Bồ-t�t lo giữ việc hộ tr� ch�nh ph�p, sẽ l�m cho đạo ph�p được lưu truyền rộng khắp.

Bấy giờ, trong ch�ng hội c� s�u mươi ức c�c vị Bồ-t�t, từ chỗ ngồi đứng dậy, muốn hộ tr� ch�nh ph�p, liền đến trước Phật, thưa:

�Bạch Thế T�n! Ch�ng con xin c�ng nhau thọ nhận phẩm Đại hội ph�p của kinh n�y, t�y thời lưu truyền khắp mười phương v� ch�ng sinh nơi c�i Ta-b� đều được nhờ v�o �n đức ấy. Bồ-t�t Di-lặc, bậc Nhất sinh bổ xứ giữ việc bảo vệ kinh điển sẽ giảng thuyết rộng r�i những điều cốt yếu của kinh ấy. Sau khi Phật diệt độ, nếu c� Bồ-t�t ở trong thời kỳ mạt ph�p, gồm đủ năm thứ � trược, m� được nghe, thọ tr�, đọc tụng kinh n�y th� n�n biết đ� l� do c� sự biến lập của Bồ-t�t Di-lặc.

Khi ấy, Đức Phật khen ngợi c�c vị Bồ-t�t:

�L�nh thay, l�nh thay! C�c �ng ở trước Như Lai m� tự n�u b�y, nhằm hộ tr� ch�nh ph�p tức l� ủng hộ ch�nh ph�p của hằng h� sa số chư Phật trong mười phương.

Bấy giờ, Bồ-t�t A-soa-mạt đến trước Đức Phật, bạch:

�Nguyện xin bậc đại Th�nh tha thứ, v� con sức k�m, tr� mỏng, n�n sự giảng thuyết về c�u nghĩa của kinh điển kh�ng đầy đủ. C�i xin Thế T�n bỏ qua những lỗi lầm, để con c� thể s�nh c�ng với c�c Bồ-t�t, phụng h�nh ph�p v� tận.

Đức Phật bảo Bồ-t�t A-soa-mạt:

��ng thuyết giảng ph�p theo thứ tự, c�u nghĩa kh�ng �chỗ� n�o tr�i với đạo l�, hết thảy đều th�ng suốt, kh�ng ngăn ngại. Nếu c� Bồ-t�t n�o kh�ng bị phiền n�o ngăn che th� sự thuyết giảng về đạo l� kh�ng hề thiếu s�t, lu�n ph�n biệt, x�t r� về nghĩa l� của kinh như đ� n�u. Huống chi, hiện tại Bồ-t�t đ� th�ng suốt kinh điển n�y, ti�u biểu l� th�ng đạt về c�c ph�p Độ v� cực sao lại n�i l� kh�ng s�nh kịp. Nay, Bồ-t�t A-soa-mạt đ� đạt được bốn thứ ph�n biệt, tr� tuệ, biện t�i, thấu suốt, tự tại, đối với ph�p Đại thừa, khỏi phải nương tựa, một m�nh an nhi�n, giảng thuyết chắc chắn c�c điều nghi ngờ, đạt đến bờ giải tho�t. Nếu c� Bồ-t�t an tr� nơi quả vị n�y th�n, miệng, � ho�n to�n thanh tịnh, d�ng Nhất thiết tr� ở h�ng đầu,thấu r� tất cả, h�nh động nơi ba nghiệp đều ho�n bị, v� số trăm ng�n ức chư Phật trong mười phương đều khen ngợi sự giảng thuyết gi�o ph�p của �ng. H�m nay, Như Lai biểu dương sự giảng thuyết th�ng đạt, kh�ng thiếu s�t ấy v� chư Phật khắp mười phương cũng như vậy.

Bấy giờ, Hiền giả A-nan bạch Phật:

�Bạch Thế T�n! Kinh n�y t�n gọi l� g�? L�m sao phụng h�nh?

Đức Phật bảo Hiền giả A-nan:

�Kinh n�y gọi l� Sự Giảng Thuyết Về Văn Từ Nghĩa L� Kh�ng C�ng Tận Của Bồ-t�t A-soa-mạt. Gọi tắt l� phẩm A-soa-mạt. N�y Hiền giả A-nan! Nếu c� người thọ tr� kinh n�y th� t�m � người ấy trở n�n s�ng suốt, nhận thức về nghĩa l� r� r�ng, c�ng đức ch�n ch�nh tăng l�n trăm ng�n lần, lại v� người kh�c thuyết giảng tức l� đ� tạo lập được Phật sự.

Phật thuyết giảng kinh ấy rồi, Bồ-t�t A-soa-mạt, Hiền giả A-nan, c�c ch�ng Trời, Rồng, Quỷ thần đều hoan hỷ, đảnh lễ rồi lui ra.

KINH A SOA MẠT BỒ T�T

Quyển thứ bảy - hết.

�

TRANG CHỦ*--KINH ĐI�̉N*--ĐẠI TẠNG KINH*--TH�̀N CHÚ*--HÌNH ẢNH*--中文*--ENGLISH

Uploaded / Updated on 2020-10-29

�