VT0403 Kinh A Soa Mạt Bồ T�t 7q LSPB

�

佛山* Buddha Mountain * Ph�̣t Sơn

Calgary Alberta Canada

�TRANG CHỦ*--KINH ĐI�̉N*--ĐẠI TẠNG KINH*--TH�̀N CHÚ*--HÌNH ẢNH*--中文*--ENGLISH

VT0403

| Q01 | Q02 | Q03 | Q04 | Q05 | Q06 | Q07 |

KINH A-SOA-MẠT B�̀-TÁT

Hán Dịch: Đời T�y T�́n, Tam Tạng Trúc Pháp H�̣, Người Nước Đại Nguy�̣t Chi.

Vi�̣t Dịch: Linh Sơn Ph�p Bảo Đại Tạng Kinh

QUY�̉N 1

Nghe như v�̀y:

M�̣t thời, Đức Ph�̣t ngự tại đạo tràng Bảo nghi�m tịnh, h�́t mực trang nghi�m, r�̣ng lớn, thu�̣c vùng đ�́t du hóa của Đức Như Lai, đ�̀u là ch�̃ ki�́n l�̣p của b�̣c Chánh giác, là sự trang nghi�m của c�ng đức lớn, dựa vào đó đ�̉ t�ch lũy những hạnh nghi�̣p th�̀n di�̣u, là nơi tụ h�̣i của các b�̣c B�̀-tát, theo báo ứng đ�̉ thành Ph�̣t, tuy�n dương v�̀ v� lượng sự bi�́n hóa của Đức Như Lai, h�̣i nh�̣p vào tr� tu�̣ v� cùng s�u xa, hi�̣n bày nơi di�̣u dụng thù thắng, t�m lu�n an vui, nh�̣n định ph�n bi�̣t r�̣ng khắp, là ch�̃ tu t�̣p các hạnh của b�̣c Thánh, mở bày v�̀ đương lai, c�ng đức v� bi�n, danh xưng v� hạn, giác ng�̣ đúng đắn v�̀ pháp b�nh đẳng đ�̉ thành tựu Ph�̣t đạo, khéo chuy�̉n pháp lu�n, khai hóa v� s�́ chúng sinh, nhưng đ�́i với các pháp thường được tự tại, nh�̣n bi�́t rõ các tánh của chúng sinh, th�́u tỏ các căn, vượt đ�́n bờ giác, tùy thời, dùng phương ti�̣n đ�̉ di�̣t trừ mọi chướng ngại, Ph�̣t sự lu�n r�̣ng mở, an trú nơi �Kh�ng ch�̃ trụ�, cùng với chúng đại Tỳ-kheo sáu trăm vạn người. Chư vị �́y t�m ý lu�n hòa hợp, an lạc, đoạn trừ bao thứ phi�̀n não, mọi h�̣ lụy nơi th�́ tục, đ�̀u là hàng Pháp vương tử của Đức Như Lai, tu t�̣p pháp th�m di�̣u, nh�n đó mà chánh pháp được t�̀n tại. H�́t thảy mọi uy nghi thường th�̉ hi�̣n đ�̀y đủ, sáng tỏ. Là b�̣c được th�́ gian t�n k�nh, lu�n th�n c�̣n quy hướng v�̀ Như Lai. Lại cùng với v� s�́ các chúng B�̀-tát h�̣i đủ, s�́ lượng đ�ng đảo kh�ng th�̉ t�nh k�̉. T�́t cả các B�̀-tát đ�̀u đạt được th�̀n th�ng, pháp T�̉ng tr�, bi�̣n tài v� ngại. Th�̀n tr� th�́u đạt nẻo vi di�̣u kh�ng th�̉ n�u, dụ, chỉ trong m�̣t ni�̣m có th�̉ đi đ�́n v� lượng cõi, cúng dường các Đức Như Lai trong mười phương, lãnh h�̣i giáo pháp kh�ng h�̀ chán m�̣t, thưa hỏi thọ nh�̣n, phụng hành, giảng nói, lu�n tu t�̣p tinh t�́n, giáo hóa chúng sinh với tr� phương ti�̣n hoàn bị, đ�́i tượng được hóa đ�̣ là v� lượng, tạo l�̣p pháp m�n dứt trừ mọi phi�̀n não, đ�̀u vượt khỏi mọi vọng tưởng, lu�n lu�n ứng hợp, g�̀n gũi với b�̣c Nh�́t thi�́t tr� và các vị B�̀-tát trong mười Địa. T�n các vị đó là B�̀-tát Thi�n Minh, Tuy�̉n Chi�́n, Chi�́u Tạng, Trừ Mạn, Dũng B�̣, Nhãn Căn, Ly Ng�n, Trừ Minh. Các vị B�̀-tát như th�́ đ�̀u đ�́n h�̣i hợp, uy đức v� lượng, sáng ngời, kh�ng th�̉ nghĩ bàn.

B�́y giờ, Đức Th�́ T�n nh�̣p vào pháp hạnh nguy�̣n thành tựu của các B�̀-tát, pháp �́y gọi là �Pháp m�n dứt trừ sạch mọi phi�̀n não, làm thanh tịnh các b�̣c B�̀-tát, trang nghi�m đạo tràng vi di�̣u.� Pháp lực của b�̣c Chánh giác g�̀m đủ v� sở úy, là ng�i nhà tr� tu�̣ của b�̣c Thánh, qua lại trong các pháp mà v�̃n t�̀n tại. Th�u tóm các pháp T�̉ng tr� n�n hi�̉u rõ bi�̣n tài. Đ�́i tượng được h�̣i nh�̣p vào cõi đạo do đại th�̀n th�ng n�n đạt đ�́n nẻo giác ng�̣ trọn vẹn, thuy�́t giảng rõ v�̀ pháp lu�n kh�ng thoái chuy�̉n, với đủ các thừa, th�ng tỏ v�̀ pháp giới kh�ng h�̀ hủy hoại, giảng nói, n�u bày v�̀ căn tánh của mọi chúng sinh, th�ng đạt th�̣t tướng của các pháp, di�̣t trừ các thứ ma, tùy theo pháp thu�̣n hợp đ�̀u có th�̉ mở bày, hóa đ�̣. Dứt trừ bao thứ phi�̀n não, trói bu�̣c, vướng mắc, m� l�̀m, tà ki�́n, sáu mươi hai thứ nghi, xi�̉n dương tr� v� ngại, hi�̉u rõ t�nh ch�́t v� hạn của tr� �́y. Ch�̃ h�̃ trợ, tạo tác lu�n t�m xét nhằm phát tri�̉n, h�̣i nh�̣p nơi tr� tu�̣ b�nh đẳng của chư Ph�̣t, vào m�n kh�ng bày bi�̣n, kh�ng đ�́i chi�́u, kh�ng nơi ch�́n, di�̃n nói các pháp như th�̣t nơi ch�n đ�́, b�nh đẳng nơi các cảnh giới hữu tưởng và v� tưởng, th�́u tỏ mười hai duy�n khởi vi di�̣u, t�ch lũy c�ng đức kh�ng th�̉ n�u t�nh h�́t. Trang nghi�m các hành nơi th�n, kh�̉u, ý của chư Như Lai, ch� đạt do th�n, với đ�́i tượng được nh�̣n thức là v� t�̣n, tu t�̣p b�́n Thánh đ�́, chỉ dạy trao truy�̀n cho hàng Thanh văn, đạt được th�n t�m tịch tĩnh đ�̉ giáo hóa hàng Duy�n giác, đạt Nh�́t thi�́t tr� g�̀m đủ b�̣c B�́t thoái chuy�̉n đ�̉ phát huy pháp Đại thừa. H�̣i nh�̣p nơi t�́t cả pháp, đạt được tự tại, tán thán các c�ng đức của Ph�̣t, theo hoàn cảnh mà chỉ bày, v�̃ v�̀, giảng dạy d�̀n d�̀n, xi�̉n dương pháp tạng, làm rõ nơi ch�́n, trừ mọi thứ ngăn che, khai thị nẻo sáng tỏ. Đức Th�́ T�n giảng nói giáo pháp khi�́n được truy�̀n r�̣ng khắp mười phương.

Lúc này, ở phương Đ�ng tự nhi�n xu�́t hi�̣n m�̣t vòm sáng lớn màu vàng ròng, ánh sáng đó tỏa chi�́u đ�́n đạo tràng Bảo tịnh, cùng khắp cả tam thi�n đại thi�n th�́ giới. Ánh sáng rực rỡ �́y phủ trọn cả cõi này, khi�́n cho mọi thứ ánh sáng hi�̣n có của mặt trời, mặt trăng, Phạm vương, Đ�́ Th�ch, b�́n Thi�n vương đ�̀u kh�ng th�̉ hi�̣n ra. K�̉ cả ánh sáng của các chư Thi�n, tám b�̣ chúng Trời, R�̀ng, Quỷ th�̀n, Càn-thát-bà, A-tu-la, Ca-l�u-la, Ch�n-đà-la, Ma-h�̀u-lặc, thảy đ�̀u bi�́n m�́t. Cho đ�́n ánh sáng của mọi thứ ngọc báu cũng đ�̀u �̉n khu�́t. Chỉ ri�ng ánh hào quang của Như Lai các B�̀-tát B�́t thoái chuy�̉n là còn hi�̉n hi�̣n, ngoài ra, mọi thứ ánh sáng đ�̀u bị che l�́p. Những vùng xa x�i, t�́i tăm nh�́t của cõi đại thi�n này, ánh sáng mặt trời, mặt trăng tuy r�̣ng lớn nhưng kh�ng th�̉ chi�́u đ�́n, chỉ có ánh sáng phương Đ�ng �́y là tỏa tới được. Ánh sáng soi rọi khắp nơi từ c�y c�́i, tường, vách, núi Đại tu-di, núi Tuy�́t, núi Đen, núi Mục-l�n, núi Đại mục-l�n, núi Thi�́t vi, núi Đại thi�́t vi, đ�́n mọi ch�́n trong tam thi�n đại thi�n th�́ giới, cho tới cõi trời nơi phương tr�n và địa ngục V� gián. Các chúng sinh trong ba đường dữ, th�n t�m đ�̀u nhờ ánh sáng vi di�̣u của đạo pháp an lạc, cùng nhau vui mừng, tự cho th�̣t là đúng lúc. Nơi đạo tràng Bảo tịnh, v�̀ b�n tay trái Đức Ph�̣t, b�̃ng nhi�n xu�́t hi�̣n sáu mươi ức đóa sen bằng bảy báu. Mùi thơm x�ng ngát, tỏa khắp nơi nơi, khi�́n mọi người nghe th�́y đ�̀u ưa th�ch. Các hoa sen �́y tươi t�́t, lớn như những bánh xe, màu sắc rực rỡ. M�̃i đóa sen có v� s�́ cánh do trăm ngàn ch�u báu k�́t thành h�nh tròn. Ph�a b�n tr�n hoa giăng mắc các thứ phướn, màn, lọng. Hoa �́y mùi hương ngào ngạt, lan khắp tam thi�n đại thi�n th�́ giới. Mọi thứ danh hương của chư Thi�n và loài người nơi các qu�́c đ�̣ trong tam thi�n đại thi�n th�́ giới này gặp phải hương �́y đ�̀u tan bi�́n. Các loài s�́ng đ�y đó ở th�́ gian và nơi cõi trời, nhờ hương của hoa này n�n ưa th�ch hương pháp, mà kh�ng tham luy�́n ái dục.

B�́y giờ, Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t tr�ng th�́y hi�̣n tượng có những đóa sen thanh tịnh tỏa sáng rực rỡ, n�n h�́t sức kinh ngạc, vui mừng, li�̀n từ tòa ng�̀i đứng d�̣y, đi đ�́n ch�̃ Ph�̣t, quỳ g�́i, chắp tay thưa:

�H�m nay, chúng con đã th�́y vòm ánh sáng lớn rực rỡ và hoa sen thanh tịnh, kh�ng th�̉ di�̃n tả, từ xưa đ�́n nay chưa từng nghe th�́y. Đó là ứng hợp đi�̀m lành g�?

Ph�̣t bảo Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�Có m�̣t B�̀-tát t�n là A-soa-mạt, từ phương Đ�ng cùng với sáu mươi ức B�̀-tát khác và hàng quy�́n thu�̣c v�y quanh sắp đ�́n cõi này, cho n�n trước ti�n là hi�̣n đi�̀m lành.

Đức Ph�̣t nói xong kh�ng l�u th� B�̀-tát A-soa-mạt tức thời hi�̣n th�n và sáu mươi ức B�̀-tát đ�̀u có mặt. Do oai th�̀n r�́t lớn của B�̀-tát n�n tạo các sự bi�́n hóa làm ch�́n đ�̣ng cõi Ph�̣t, phóng ra ánh sáng lớn, mưa xu�́ng các loài hương, hoa, lại tr�̉i l�n trăm ngàn thứ nhạc hay, vang khắp đạo tràng Bảo tịnh, đ�́n nơi Đức Ph�̣t. B�̀-tát A-soa-mạt cùng với sáu mươi ức B�̀-tát đi tới ch�̃ Ph�̣t, ở tr�n hư kh�ng chắp tay hướng v�̀ ph�a Như Lai, cùng phát ra �m thanh vi di�̣u khi�́n cả tam thi�n đại thi�n th�́ giới đ�̀u được nghe. Tức th�, chư B�̀-tát dùng k�̣ tán thán Đức Th�́ T�n:

B�̣c Thánh bỏ tham dục

Trong lành kh�ng c�́u nhi�̃m

Tr� tu�̣ trừ tăm t�́i

Hi�̉n bày mắt thanh tịnh.

Đoạn ba phi�̀n não u�́

Dứt sạch mọi l�̃i l�̀m

Vĩnh vi�̃n dứt phi�̀n não

N�n nay k�nh l�̃ Ph�̣t.

Di�̣t trừ mọi phá hoại

Xé tan lưới ngu si

Thánh chủ có mười Lực

Kẻ sợ hãi khu�́t phục.

Vượt l�n tr�n đại chúng

Trừ h�́t ba phóng d�̣t

Vững bước như sư tử

Tự tại kh�ng lo sợ.

Ánh sáng l�a các c�́u

Chi�́u soi khắp mọi nơi

Nhớ nghĩ các chúng sinh

Cứu vớt những l�̀m l�̃i.

Ti�u trừ các bóng t�́i

Do v� minh che phủ

Ánh sáng �́y rực rỡ

Như mặt trời thoát m�y.

Th�́y chúng sinh kh�́n kh�̉

Li�̀n khởi t�m Từ bi

Di�̣t trừ già, b�̣nh, ch�́t

Cứu giúp cho mu�n loài.

Đạo sư đ�̣ chúng sinh

Lòng từ lu�n thương xót

Những hành nghi�̣p tu t�̣p

Như lương y trị b�̣nh.

Xá-lợi quý trong chúng

Giáo hóa kẻ ngu t�́i

Như thuy�̀n trưởng cứu người

Khi nghe họ mắc nạn.

Chuy�̉n hóa mu�n phi�̀n não

Và vọng tưởng d�́y khởi

Du hóa khắp mọi nơi

Như hoa sen kh�ng nhi�̃m.

Rõ th�́u t�́t cả pháp

V�́n thanh tịnh vắng lặng

Mi�̣ng phát ra �m thanh

Đ�̀u từ nh�n duy�n sinh.

V�́n dứt mọi tạo tác

V� đ�̣ sinh mà đ�́n

T�m Từ bi thương đời

Hi�̣n, dạy cho chúng sinh.

Quy mạng như hư kh�ng

Th�́y t�́t cả như th�́

Ở nơi pháp th�́ gian

Kh�ng đ�̣ng như núi lớn.

Chúng sinh do kh�ng hi�̉u

Tạo tác nghi�̣p kh�ng lành

Tuy ra vào nhà lửa

Đ�̀u vượt nạn sinh tử.

Mắt Ph�̣t thường sáng tỏ

Cũng như hoa sen xanh

Oai th�̀n �́y vời vợi

Như mặt trăng tròn đ�̀y.

T�́t cả người th�́ gian

Đ�̀u tán thán c�ng đức

Bỏ kh�̉ não th�́ tục

Th�́ n�n đảnh l�̃ Ph�̣t.

B�̀-tát A-soa-mạt và sáu mươi ức B�̀-tát sau khi nói k�̣ khen Ph�̣t xong, từ hư kh�ng hạ xu�́ng đảnh l�̃ nơi ch�n Ph�̣t, đi quanh bảy vòng r�̀i ng�̀i tr�n hoa sen.

Khi �́y, Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t nương vào oai th�̀n của Ph�̣t, thưa:

�Bạch Th�́ T�n! B�̀-tát A-soa-mạt từ phương nào đ�́n? Đức Ph�̣t ở đó hi�̣u là g�? Qu�́c đ�̣ ra sao? Cách đ�y xa hay g�̀n?

Ph�̣t nói:

�Hi�̀n giả n�n đ�ch th�n hỏi B�̀-tát A-soa-mạt sẽ được bi�́t rõ.

Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t hỏi B�̀-tát A-soa-mạt:

�Thưa B�̀-tát! Nh�n giả từ phương nào đ�́n? Đức Ph�̣t ở đó hi�̣u là g�? Qu�́c đ�̣ ra sao? Cách đ�y xa hay g�̀n?

B�̀-tát A-soa-mạt hỏi:

�Thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Hi�̀n giả v�̃n lu�n tưởng v�̀ đ�́n, đi chăng?

Xá-lợi-ph�́t đáp:

�Thưa B�̀-tát! Tưởng của t�i đã đoạn trừ.

A-soa-mạt hỏi:

�Thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! N�́u như tưởng của Hi�̀n giả đã đoạn trừ th� t�m ý kh�ng còn dựa vào hai b�n. V�̣y do duy�n g� lại hỏi từ đ�u đ�́n. Thưa Hi�̀n giả! Có đ�́n là có d�́u v�́t của h�̣i hợp. Giả sử đi tức có d�́u v�́t của bi�̣t ly. N�́u kh�ng h�̣i hợp, kh�ng bi�̣t ly th� kh�ng có đ�́n, đi. Kh�ng đ�́n, đi là nẻo hành của Thánh đạo. Thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Có đ�́n là tự nhi�n tạo tướng, có đi th� dứt h�́t tướng của t�̣i phước. Xét v�̀ t�̣i phước là tướng tự nhi�n. N�́u ở nơi t�̣i phước dứt sạch các tướng tức là kh�ng có tướng. Kh�ng có tướng đi là nẻo hướng v�̀ của Thánh đạo. Này Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Như có đ�́n là tướng của ch�̃ th�̣ nguy�̣n. N�́u có đi tức là l�a ch�̃ th�̣ nguy�̣n. Tướng nơi ch�̃ th�̣ nguy�̣n l�a tướng của đ�́i tượng được đ�́n, đó là tướng của Thánh đạo. Xá-lợi-ph�́t! N�́u có đ�́n là tướng sinh, n�́u có đi là tướng di�̣t, ngoại trừ tướng đ�́n, đi th� kh�ng sinh, kh�ng di�̣t. Kh�ng có ch�̃ đi là tướng của Thánh đạo. Thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! N�́u có đ�́n là pháp m�n giảng dạy, như có đi th� sự chỉ dạy, truy�̀n trao cũng dứt bặt, kh�ng có dạy, trao th� kh�ng có pháp m�n t�̣n cùng, đó là hướng đ�́n của Thánh đạo. Xá-lợi-ph�́t! N�́u có đ�́n, đi th� rơi vào nẻo tục. N�́u kh�ng đ�́n, đi mới là chánh đạo. Thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Do dứt trừ đi, đ�́n trừ tưởng v�̀ vị lai cùng các cảnh giới, n�n ch�nh là hướng đ�́n Thánh đạo.

Xá-lợi-ph�́t! Như có đ�́n là tướng hi�̣n tại. Như có đi là tướng xa l�a. Đạt được tướng hi�̣n tại và tướng xa l�a th� hướng đ�́n Thánh đạo.

Xá-lợi-ph�́t! Như có đ�́n th� ch�nh là tướng duy�n khởi hòa hợp. Như có đi là dứt tướng hòa hợp. Kh�ng có hòa hợp th� chẳng sinh, chẳng di�̣t. Đạt đ�́n v� tướng ch�nh là hướng đ�́n Thánh đạo.

Xá-lợi-ph�́t! Như có đ�́n là thu�̣n theo duy�n hợp của th�́ tục mà đi theo con đường tắt. Như có đi nghĩa là �m thanh, ng�n từ giảng dạy, văn tự là con đường tắt. Như dứt h�́t �m thanh, văn tự, nh�n duy�n nơi đường tắt th� hướng đ�́n Thánh đạo.

B�́y giờ, Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t hỏi B�̀-tát A-soa-mạt:

�Thưa B�̀-tát! T�i nay do ch�̃ bi�̣n tài của B�̀-tát n�n mu�́n thưa hỏi. V� sao? V� đ�̉ được lãnh h�̣i những đi�̀u chưa từng nghe. Thưa B�̀-tát! V� như người chủ giữ cửa phải n�n xét hỏi những người ra, vào, qua, lại, người chở hàng, kẻ đi kh�ng, nhằm đ�̉ th�u thu�́ th� phải xét hỏi kỹ, �ng mang những v�̣t g�... đ�̉ th�u thu�́.

Thưa B�̀-tát! T�i cũng như th�́, v� chỉ là hàng Thanh văn, nương tựa vào �m thanh của người khác đ�̉ được giải thoát, hợp cùng �m hưởng của các duy�n lu�n th�ch nghi mà thưa hỏi, thọ nh�̣n. Các b�̣c Chánh sĩ do d�́c lòng h�̣ tr� giáo pháp Đại thừa, từ đó mới phát sinh Thanh văn và Duy�n giác.

Lành thay! Xin B�̀-tát v� chúng t�i mà nói rõ từ phương nào đ�́n? Th�́ giới đó cách đ�y xa g�̀n? Qu�́c đ�̣ Như Lai t�n hi�̣u là g�?

B�̀-tát A-soa-mạt nói:

�Thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! N�n đ�́n trước Đức Như Lai thưa hỏi, t�́t sẽ được giải đáp rõ, khi�́n cho chúng h�̣i khỏi nghi ngờ.

Lúc này, T�n giả Xá-lợi-ph�́t thưa Ph�̣t:

�Bạch Th�́ T�n! B�̀-tát A-soa-mạt từ phương nào đ�́n? Cách đ�y xa hay g�̀n? Đức Ph�̣t ở cõi đó t�n hi�̣u là g�? Cõi nước ra sao? V� s�́ người n�́u được nghe danh xưng của Đức Ph�̣t kia, sẽ phát t�m B�̀-đ�̀, mặc áo giáp Đại thừa.

Đức Ph�̣t nói:

�Này Xá-lợi-ph�́t! Hãy lắng nghe, khéo suy xét, t�n hi�̣u của Đức Như Lai và t�n của th�́ giới kia đ�̀u bao hàm nhi�̀u c�ng đức. N�́u có người nghe kh�ng sinh t�m nghi ngờ, mà thảy đ�̀u d�́c lòng tin tưởng th� đ�́i với Như Lai V� thượng Chánh đẳng Chánh giác cũng kh�ng bị chướng ngại, kh�ng bị ngăn che. T�́t cả đ�̀u mau chóng th�́u đạt và cùng lãnh h�̣i, thọ tr�.

Ph�̣t dạy Xá-lợi-ph�́t:

�V�̀ phương Đ�ng, từ cõi này trải qua v� lượng th�́ giới nhi�̀u như s�́ vi tr�̀n trong mười hằng hà sa qu�́c đ�̣ của chư Ph�̣t, có th�́ giới t�n A-ni-di-sa (B�́t Huy�̃n), Đức Ph�̣t ở cõi �́y hi�̣u là Tammạn-bạt-đà (Ph�̉ Hi�̀n) là B�̣c Như Lai V� Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác, hi�̣n đang thuy�́t pháp. Th�́ giới B�́t huy�̃n kh�ng có t�n v�̀ Thanh văn, Duy�n giác. Thánh chúng của Ph�̣t chỉ thu�̀n là B�̀-tát, từ đời xa xưa đã tu t�̣p đ�̀y đủ các pháp b�́ th�, đi�̀u phục t�m ý, an trú nơi giáo pháp của b�̣c Thánh, giữ giới, học t�̣p, dứt mọi phóng d�̣t, g�̀m đủ c�ng đức, tạo l�̣p sự tịch tĩnh. Do di�̣u lực của nh�̃n nhục mà t�m lu�n thanh tịnh, lu�n ki�n c�́ tinh t�́n, t�ch chứa c�ng đức, m�̃i đời tự khắc phục, thực hành các pháp Thi�̀n định, Tam-mu�̣i, Giải thoát. Dùng tu�̣ của th�̀n th�ng đ�̉ tự tạo mọi di�̣u lạc. Do ch�̃ chi�́u soi của ánh sáng nơi đại tu�̣, theo thời mà ph�n bi�̣t, giảng nói rõ v�̀ nghĩa lý của t�́t cả c�u, chương, lu�n mang t�m Từ r�̣ng lớn như hư kh�ng, lòng thương xót của B�̀-tát lu�n b�̀n vững đ�́i với mu�n loài, bi�́t t�m tánh của chúng sinh mà chỉ bày cho họ. Đ�́i với hạng người vui th�ch, đón nh�̣n v� họ mà mưa xu�́ng hương vị đạo pháp giải thoát, giác ng�̣, di�̣t trừ mọi k�́t bu�̣c của oán h�̣n. Đ�́i với người h�̣ tr�, thực hành th� khi�́n họ xa l�a cả Nhị thừa, đứng vững nơi pháp: Kh�ng, V� tướng, V� nguy�̣n đ�̉ dứt sạch, cứu vớt mọi thứ tai họa, nguy hại, u�́ trược của các ma phi�̀n não, bi�́t rõ c�̣i ngu�̀n của chúng sinh theo mười hai duy�n khởi, quan sát các b�̣nh t�̣t, ứng hợp mà cho thu�́c, giữ vững t�m �́y, b�nh đẳng thu�̀n nh�́t như đ�́t, nước, gió, lửa, kh�ng có thương ghét, hàng phục, loại trừ các tà thuy�́t khác.

Trong bao nhi�u giáo pháp, nhằm xi�̉n dương, truy�̀n bá n�n giữ vững ngọn cờ chánh pháp, gi�́ng như vị dũng tướng chỉ huy đại qu�n di�̣t trừ qu�n địch mạnh, h�̣i nh�̣p nơi ch�́n giác ng�̣ s�u xa của chánh pháp chư Ph�̣t, đạt mười Lực, V� úy, xa l�a hai nẻo ki�́n ch�́p v�̀ có, kh�ng, thu�̣n theo nh�n duy�n, vượt qua các nh�̣n thức sai l�̀m, thực hành trung đạo, xả bỏ ngã, ngã sở, người, thọ mạng, có, kh�ng, nơi ch�́n, trở v�̀ ngu�̀n ch�n, d�̃n dắt những kẻ đã từng theo tà ki�́n, đi�n đảo, hư d�́i. Như Lai đ�́ng Pháp vương dùng pháp �́n đ�̉ �́n chứng t�́t cả kinh đi�̉n, ch�̃ di�̃n thuy�́t, bi�̣n tài kh�ng bị chướng ngại, trong v� s�́ ức trăm ngàn ki�́p đã phát ra �m thanh, ng�n từ, kh�ng th�̉ cùng t�̣n. Do th�̀n lực của Ph�̣t cảm hóa đ�́n v� lượng cõi Ph�̣t, thường xuy�n lui tới, trọn kh�ng có ch�̃ ban đ�̀u, đúng thời hi�̉u rõ, trừ bỏ t�́t cả lo sợ, s�n gi�̣n, ki�u mạn, tự đại, đã phát ra �m thanh như ti�́ng g�̀m của sư tử, như ti�́ng s�́m sét. Xét hạnh nghi�̣p của chúng sinh cao, th�́p, vừa, lu�n g�̀n gũi các b�̣c Thi�̣n tri thức, tạo dựng cảnh giới cứu cánh Ni�́t-bàn, hưng khởi đám m�y lớn, phát ra ti�́ng s�́m sét giáo pháp, tr� tu�̣ th�ng su�́t, lý giải nhanh như ánh chớp, như mưa nước cam l�̣, tuy�n giảng sự cao quý của đạo pháp, kh�ng đoạn dứt Tam bảo, tr� tánh thanh tịnh như ngọc minh nguy�̣t, trong ngoài th�ng su�́t, tướng t�́t của chư Ph�̣t rực rỡ, thù thắng, dùng giới c�́m đ�̉ tự trang nghi�m th�n, dùng trăm ngàn phước đức đ�̉ trang nghi�m th�̉, nhờ pháp của chư Ph�̣t đạt đ�́n quả vị Nh�́t sinh b�̉ xứ, v�ng theo đó mà tu hành khi�́n chúng sinh d�́c lòng tin tưởng, nghe pháp giáo hóa, tùy theo t�m tánh của các loài mà giảng thuy�́t, khi�́n họ được giải thoát. Theo các pháp giác ng�̣ T�̉ng tr�, thi�̀n định, ng�̀i tòa Sư tử làm trang nghi�m thanh tịnh đạo tràng, hi�̉u rõ các pháp, h�̣i nh�̣p b�́n V� sở úy, nhằm hi�̉n hi�̣n sự nghi�̣p giác ng�̣ nơi đạo Thánh được hưng khởi, đ�̀u hi�̣n bày ra, tới, lui, l�́y, bỏ đ�̀u phải tự tại, chuy�̉n pháp lu�n báu v� thượng.

B�́y giờ, trong chúng h�̣i nghe Ph�̣t nói v�̀ những c�ng đức của các B�̀-tát, đ�̀u h�́t sức vui mừng, li�̀n l�́y các loại hoa tươi đẹp như hoa sen xanh, vàng, đỏ, trắng và các hoa th�ch ý, cùng nhau d�ng cúng Đức Ph�̣t cùng tung rải l�n B�̀-tát A-soa-mạt và các B�̀-tát khác, đ�̀ng thanh khen ngợi oai đức của Ph�̣t và B�̀-tát:

�Chúng con h�m nay được lợi �ch nhờ có phước đức mới gặp các vị B�̀-tát này, hi�̉u rõ, đảnh l�̃, quy y, cúng dường các vị �́y. N�́u có chúng sinh nào được nghe danh hi�̣u, c�ng đức kh�ng th�̉ lường của các vị B�̀-tát này, nh�n đ�́y đ�̀u sẽ phát t�m đại B�̀-đ�̀.

Khi �́y, ba vạn sáu ngàn người đã đ�́n trong h�̣i đ�̀u phát t�m c�̀u đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác.

Ph�̣t nói với Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�Cõi nước A-ni-di-sa kh�ng có các kh�̉ nơi địa ngục, ngạ quỷ, súc sinh, các đường ác, kh�ng có người giữ giới cũng kh�ng người phạm giới, kh�ng có người nữ. V� sao? V� đ�̀u do hoa sen hóa sinh ra, kh�ng có tham lam, keo ki�̣t, cũng kh�ng d�m dục, gi�̣n dữ, xa l�a các thứ ngu si, sợ hãi, cũng kh�ng có t�n ba đ�̣c tham, s�n, si, hu�́ng g� có những vi�̣c khác. Con người ở cõi nước này kh�ng có cao, th�́p, vừa, t�́t, x�́u, đ�̀u b�nh đẳng kh�ng sai khác, cũng kh�ng có ngã và ngã sở, kh�ng có u�́ng ăn. V� sao? V� pháp hỷ là thức ăn, nghĩa lý là nước u�́ng, lu�n b�nh thản, bi�́t rõ, kh�ng có ý ni�̣m khát, cũng kh�ng có tư tưởng đói, chẳng phải ta cũng chẳng phải người khác, cũng kh�ng có các ma g�y hoạn nạn. Cõi nước của Đức Ph�̣t �́y bao la r�̣ng lớn, mặt trời, mặt trăng chi�́u đ�́n sáu mươi ức bi�n vực trong b�́n phương. V� sao? V� là ch�̃ đạt đ�́n của bản nguy�̣n nơi B�̀-tát, do v�̣y n�n cùng m�̣t mặt trời, mặt trăng. Lại nữa, đ�́t trong cõi �́y kh�ng có gò, h�̀m, cao, th�́p, thảy đ�̀u bằng phẳng, do lưu ly xanh bi�́c và các ngọc báu khác k�́t hợp mà thành. Đ�́t này m�̀m mại như áo cõi trời, dùng mười tám vi�̣c đ�̉ trang nghi�m cõi nước, c�y c�́i làm bằng v�̣t báu, x�́p hàng thẳng tắp, lu�n sinh hoa trái, thường tươi t�́t vào mùa Đ�ng và hạ, kh�ng có d�́u v�́t của các thứ nhơ b�̉n, cát, sỏi, đá. Các núi trong cõi này như núi Đen, núi Tuy�́t đ�̀u do các loại báu hợp lại mà thành gi�́ng như núi Tu-di. Nơi cõi Ph�̣t �́y, trời người đ�̀u gi�́ng nhau kh�ng khác, bỏ các nghi�̣p th�́ gian, dùng chánh pháp làm tài v�̣t, kh�ng có vua, chỉ có Đức Như Lai Ph�̉ Hi�̀n, Chánh Đẳng Chánh Giác làm Pháp vương. Lại nữa, chánh pháp của cõi �́y kh�ng dùng văn tự, ng�n từ đ�̉ dạy bảo các B�̀-tát. Người mu�́n lãnh thọ kinh đi�̉n phải đi đ�́n ch�̃ Ph�̣t chi�m ngưỡng qua m�̣t thời gian dài, kh�ng h�̀ nhàm chán, m�̣t mỏi. V� sao? V� t�m người �́y h�n hoan, hợp thời, đạt được Định ý Ph�̣t t�m, sẽ chứng đắc quả vị pháp Nh�̃n v� sinh. Do những vi�̣c tr�n mà cõi nước �́y t�n là B�́t huy�̃n. Th�́ nào gọi là đạt được Định ý Ph�̣t t�m? Nghĩa là kh�ng dùng sắc tướng, kh�ng do các thứ vẻ đẹp, lại cũng kh�ng dùng hành nghi�̣p đời trước mà đạt đ�́n c�ng đức �́y, cũng kh�ng mong c�̀u, tạo tác đ�̉ đạt được. V� sao? V� người kh�ng nghĩ v�̀ quá khứ, kh�ng nghĩ đ�́n vị lai, lại cũng kh�ng nghĩ đ�́n đời hi�̣n tại, cũng kh�ng từ năm �́m, sáu tr�̀n mà đạt đ�́n. Sao gọi là năm? Năm �́m đó là suy xét v�̀ sáu căn. Sáu căn đó là ch�̃ ph�n bi�̣t của mắt, tai, mũi, lưỡi, th�n và ý. Sáu căn là sự nh�̣n bi�́t v�̀ sắc, thanh, hương, vị, t�́ hoạt (xúc), pháp. Kh�ng dùng ki�́n văn nơi t�m, ý, thức làm ch�̃ đạt đ�́n của các nghi�̣p. Kh�ng dùng ch�̃ đạt đ�́n của sự sinh di�̣t hư giả, kh�ng b�nh đẳng, kh�ng tà ki�́n, cũng kh�ng tạo ý, kh�ng có ch�̃ mong c�̀u, cũng chẳng phải ch�̃ đạt đ�́n của đúng, kh�ng đúng, cũng kh�ng từ ch�̃ đạt đ�́n của m�̣t, hai, ba, kh�ng nh�n nơi t�m, ý, thức, cũng kh�ng làm vi�̣c hi�̉u bi�́t v�̀ trong, ngoài, các ý ni�̣m vọng tưởng phải trái mà đạt được đi�̀u �́y, cũng kh�ng do năm �́m mà đạt tới, kh�ng do sắc, thọ, tưởng, hành, thức mà đạt được, cũng kh�ng dùng giới, định, tu�̣, giải thoát, giải thoát tri ki�́n, mười Lực, B�́t c�̣ng, b�́n V� sở úy là pháp của chư Ph�̣t, kh�ng th�̉ dùng ý tưởng đ�̉ hi�̉u bi�́t được. Kh�ng dùng ch�̃ đạt được do ki�́n văn, kh�ng dùng tướng của tưởng cũng kh�ng dùng ngã tướng, kh�ng do nơi năm �́m, sáu tr�̀n sinh di�̣t, kh�ng ch�́n trụ cũng kh�ng nơi nào là kh�ng trụ, kh�ng có nơi ch�́n của sắc, thọ, tướng, hành, thức, cũng kh�ng có ch�̃ đạt tới của nhãn sắc, nhĩ thanh, tỷ hương, thi�̣t vị, th�n xúc, t�m pháp, cũng kh�ng đạt được từ �́m, xứ, giới. V� sao? Kh�ng th�̉ dùng mắt đ�̉ th�́y các tướng, kh�ng nghĩ đ�́n nơi ch�́n th�́y, kh�ng phải th�́y, kh�ng sinh, kh�ng di�̣t, kh�ng cu�́i cùng th� kh�ng bắt đ�̀u. Trụ xứ �́y, do tạo tác của nh�n duy�n mà có được, di�̣t trừ h�́t các c�́u u�́ của phi�̀n não. V� sao? Do ái dục n�n gọi là phải di�̣t. V� đi�̀u này n�n đoạn trừ nh�n duy�n. Do ngã và ngã sở n�n phải di�̣t. Sự thanh tịnh �́y là rõ ràng, kh�ng th�m, kh�ng bớt, cũng kh�ng nghĩ là an lạc hay kh�̉ đau. Người ch�́p trước th� kh�ng xa l�a được các dục, cũng kh�ng dùng ý ni�̣m nhớ nghĩ cho là phi�̀n não. Các tưởng được giải thoát th� các hành đ�̀u đ�̀y đủ. Đã đ�̀y đủ r�̀i th� đạt được như kh�ng có th�n. Sắc làm sao đạt được n�́u kh�ng có thọ? Thọ từ đ�u mà có? Như pháp thường trụ. N�́u kh�ng tưởng ch�́p v�̀ đạo th� chẳng phải là nghi�̣p của th�́ gian. Giả như kh�ng có đ�́i tượng nghe th� từ đ�u mà có thức? Kh�ng có đ�́i tượng th�́y th� cũng kh�ng có đ�́i tượng chứng đắc, kh�ng có đ�́i tượng chứng đắc mới gọi là giải thoát. Cũng lại kh�ng ch�́p giữ ý ni�̣m, suy nghĩ nơi các pháp của t�m, cũng kh�ng nắm giữ, kh�ng có đ�́i tượng sinh, kh�ng th�́y đ�́n, cũng kh�ng th�́y đi, v�́n kh�ng th�̉ nắm bắt, gi�́ng như các pháp đ�̀u b�nh đẳng kh�ng sai khác. V� như có người nh�n l�n hư kh�ng, đ�́i tượng được nh�n th�́y nơi mắt người �́y kh�ng th�̉ ph�n bi�̣t, bi�́t được đ�u là hư kh�ng, đ�u chẳng phải là hư kh�ng. Ý Ph�̣t cũng th�́. Khi B�̀-tát chứng được Định ý Ph�̣t t�m th� bi�́t được pháp của chư Ph�̣t, các tướng t�́t đ�̀u đ�̀y đủ, thành tựu đạo tu�̣ hoàn toàn. Pháp của Ph�̣t đã giảng dạy, các vị B�̀-tát đ�̀u có th�̉ hi�̉u rõ, th�ng su�́t tức sẽ suy xét, nh�̣n lãnh, đọc tụng d�̃ dàng, t�́t có th�̉ th�́u tỏ t�́t cả pháp của chư Ph�̣t.

Ph�̣t bảo Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�Đức Ph�̣t Ph�̉ Hi�̀n khởi đ�̀u kh�ng h�̀ giảng nói hai lời. Sao gọi là hai?

1.�� Kh�ng giảng v�̀ thường.

2.�� Kh�ng nói v�̀ đoạn, đ�̀u tu hành b�nh đẳng kh�ng có đúng sai.

Sao gọi là kh�ng? Chưa từng có suy nghĩ, học hỏi nơi người khác, cũng kh�ng tự nghĩ là m�nh có được sự hi�̉u bi�́t. Các vị B�̀-tát này đi đ�́n gặp Ph�̣t r�̀i, li�̀n đ�̀y đủ sáu pháp tu vượt bờ.

Ph�̣t nói:

�Th�́ nào là đ�̀y đủ?

Xả bỏ các tưởng v�̀ sắc, kh�ng có đ�́i tượng được mong c�̀u, đó là đ�̀y đủ pháp B�́ th� ba-la-m�̣t. Kh�ng tưởng ch�́p v�̀ th�n Ph�̣t, đạt đ�́n �g�́c kh�ng� th� đ�̀y đủ pháp Tr� giới ba-la-m�̣t. V� sao? V� kh�ng có tưởng v�̀ m�nh n�n thành tựu ba mươi hai tướng, xét các pháp chỉ là giả có t�n gọi mà th�i. Tướng kh�ng cùng t�̣n trụ vào ch�̃ này mà t�m kh�ng d�́y khởi n�n gọi là pháp Nh�̃n nhục ba-lam�̣t. T�́t cả pháp kh�ng th�̉ th�́y, kh�ng có đ�́i tượng được nghe. V� sao? V� các b�̣c B�̀-tát th�́y thi�̣n kh�ng vui, th�́y ác kh�ng lo, t�m kh�ng có đúng sai, n�n gọi là pháp Tinh t�́n ba-la-m�̣t. T�m kh�ng nhớ nghĩ, tịch tĩnh, an nhi�n, n�n gọi là pháp Thi�̀n định ba-la-m�̣t. Hi�̉u sắc tướng là kh�ng, kh�ng giữ l�́y tướng này mà sinh lòng tự đại, đó gọi là pháp Tr� tu�̣ ba-la-m�̣t.

Ph�̣t nói:

�Các B�̀-tát trong cõi đó, nh�n v� đ�̀y đủ sáu pháp tu Ba-lam�̣t n�n đạt được pháp Nh�̃n v� sinh, quan sát cõi nước của chư Ph�̣t nơi mười phương. Chúng B�̀-tát tu học m�̣t �t các pháp kia đ�̀u có th�̉ đ�́n cõi B�́t huy�̃n và được Đức Ph�̣t Ph�̉ Hi�̀n dạy d�̃.

Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t nói với B�̀-tát A-soa-mạt:

�Lành thay, nh�n giả! C�ng đức của B�̀-tát ở cõi Ph�̣t kia th�̣t là khó lường.

B�̀-tát A-soa-mạt hỏi Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�Này Hi�̀n giả! Hi�̀n giả mu�́n th�́y cõi B�́t Huy�̃n của Đức Ph�̣t Ph�̉ Hi�̀n chăng?

Xá-lợi-ph�́t thưa:

�T�i mu�́n th�́y và trong chúng h�̣i đ�̀u sẽ nhờ vào đó đ�̉ được tăng trưởng các phước đức.

Khi �́y, B�̀-tát A-soa-mạt ng�̀i tr�n tòa, nh�̣p vào thi�̀n định, thị hi�̣n th�̀n th�ng. Thi�̀n định mà B�̀-tát nh�̣p có t�n là Th�́y khắp qu�́c đ�̣ của chư Ph�̣t làm cho mọi người trong chúng h�̣i và Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t đ�̀u th�́y rõ Như Lai Ph�̉ Hi�̀n và cõi B�́t huy�̃n. T�́t cả đ�̀u vui mừng cho là vi�̣c chưa từng có, r�̀i cùng nhau rời khỏi ch�̃ ng�̀i, đ�́n cúi đ�̀u cung k�nh đảnh l�̃ Đức Ph�̣t kia. Nhờ uy th�̀n của Ph�̣t khi�́n cho tr�n áo của Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t và đại chúng tự nhi�n có hương hoa quý đẹp, li�̀n l�́y hoa đó hướng v�̀ phương Đ�ng cùng tung rải l�n Đức Ph�̣t. Hoa đó rải đ�́n Đức Ph�̣t, các vị B�̀-tát và cùng khắp cõi nước Ph�̣t. Các B�̀-tát ở cõi đó hỏi Đức Ph�̣t:

�H�m nay, các hoa t�́t đẹp, vi di�̣u này là do từ đ�u sinh ra mà rực rỡ như v�̣y?

Như Lai Ph�̉ Hi�̀n bảo các B�̀-tát:

�H�m nay ứng hi�̣n đi�̀m lành này là do B�̀-tát A-soa-mạt đã đ�́n th�́ giới Ta-bà cúng dường, thăm hỏi Đức Ph�̣t Th�ch-ca Văn và chúng B�̀-tát nơi mười phương hi�̣n có mặt nơi chúng h�̣i. V� sao? V� ở chúng h�̣i �́y, Đức Ph�̣t giảng nói v�̀ pháp Đại thừa.

Các vị B�̀-tát ở cõi �́y thưa hỏi Đức Ph�̣t Ph�̉ Hi�̀n:

�Sự bi�́n hóa hi�̉n hi�̣n ở cõi này là do th�̀n th�ng của Đức Ph�̣t nào?

Ph�̣t bảo:

�Sự vi�̣c này là của Đức Ph�̣t Th�ch-ca Văn đã v� chư B�̀-tát nơi mười phương đ�́n với pháp h�̣i đó. V� sao? V� ở cõi �́y được Đức Ph�̣t giảng nói pháp Đại thừa.

Các vị B�̀-tát lại hỏi Đức Ph�̣t Ph�̉ Hi�̀n:

�Ở cõi này nghe pháp �́y được chăng?

Ph�̣t bảo:

�Đức Ph�̣t Th�ch-ca Văn sẽ di�̃n giảng, ph�n bi�̣t rõ v�̀ ph�̀n nh�n duy�n đại h�̣i.

Các vị B�̀-tát lại hỏi Đức Ph�̣t Ph�̉ Hi�̀n:

�Th�́ giới Ta-bà cách đ�y xa hay g�̀n?

Ph�̣t bảo:

�V�̀ phương T�y, cách đ�y vượt qua các cõi nước nhi�̀u như s�́ vi tr�̀n trong mười hằng hà sa cõi nước của chư Ph�̣t, mới đ�́n th�́ giới Ta-bà của Đức Ph�̣t Th�ch-ca Văn đang giáo hóa.

Các vị B�̀-tát cõi �́y bạch Ph�̣t Ph�̉ Hi�̀n:

�Chúng con nguy�̣n xin được gặp Đức Ph�̣t Th�ch-ca Văn đã thực hi�̣n c�ng vi�̣c giáo hóa chúng sinh, xi�̉n dương chánh pháp.

Khi �́y, Đức Ph�̣t Ph�̉ Hi�̀n li�̀n phóng ra ánh sáng của th�n, chi�́u su�́t khắp mười phương. Các vị B�̀-tát và chúng h�̣i kia đ�̀u tr�ng th�́y cõi này. Chư vị thảy đ�̀u đứng d�̣y, từ xa hướng v�̀ Đức Ph�̣t Th�ch-ca Văn nh�́t t�m đảnh l�̃. Các vị B�̀-tát từ xa nh�n th�́y nơi cõi Ta-bà có s�́ lượng B�̀-tát h�́t sức đ�ng đảo, cả vùng h�̀u như kh�ng còn m�̣t ch�̃ tr�́ng n�n ngạc nhi�n tự hỏi Đức Ph�̣t v�̀ vi�̣c �́y.

Ph�̣t bảo:

�Các vị B�̀-tát nơi các cõi Ph�̣t trong mười phương nhi�̀u kh�ng th�̉ k�̉ h�́t, đã có mặt nơi pháp h�̣i kia, v� mu�́n được nghe thuy�́t giảng v�̀ ph�̀n nh�n duy�n của đại h�̣i, cho n�n đ�́n thưa thỉnh, lãnh thọ.

Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t hỏi B�̀-tát A-soa-mạt:

�Thưa B�̀-tát! V� sao nh�n giả có t�n là A-soa-mạt? (A-soa-mạt: đời T�́n gọi là V� T�̣n Ý) B�̀-tát A-soa-mạt đáp:

�Thưa Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Th�́u tỏ di�̣u dụng nơi các pháp n�n gọi là kh�ng cùng t�̣n. V� sao? V� t�́t cả các pháp cũng kh�ng cùng t�̣n.

Xá-lợi-ph�́t hỏi:

�Xin giảng v�̀ pháp kh�ng cùng t�̣n.

A-soa-mạt nói:

�Lúc mới phát t�m B�̀-đ�̀ th� cũng kh�ng cùng t�̣n. V� sao? V� đ�̀u l�a mọi trói bu�̣c của các dục, tham, s�n, si. V� sao? V� kh�ng c�̀u đạt hai thừa Thanh văn và Duy�n giác. Đã phát t�m r�̀i n�n ki�n c�́ th� ch� kia kh�ng th�̉ lay chuy�̉n. V� sao? V� kh�ng bị những m� l�̀m theo tà nghi�̣p, t�́t cả chúng ma kh�ng th�̉ phá hoại được t�m ý. Người có t�m �́y th� các c�ng đức của họ đ�̀u được thành tựu trọn vẹn, du hóa trong cảnh v� thường mà lu�n là người đứng đ�̀u, nắm giữ toàn b�̣ chúng. V� sao? V� ch�́p v�̀ thường là tạo nghi�̣p sinh tử. Do đ�́y, đặc bi�̣t t�n quý, th�́u tỏ v�̀ đạo gọi là ra khỏi nẻo thường, chẳng thường. Từ lúc phát t�m trở đi, t�m lu�n an nhi�n tự tại, dứt mọi trói bu�̣c, kh�ng l�a các c�ng đức của chư Ph�̣t, mọi nẻo tu t�̣p kh�ng bị gián đoạn. V� v�̣y, mọi thứ ác đ�̀u dứt trừ sạch, t�m lu�n an �̉n, kh�ng g� làm lay đ�̣ng, kh�ng g� có th�̉ sánh, vững chắc như kim cang, đ�̀u nh�̣n rõ t�́t cả các pháp kh�ng cùng t�̣n, dùng tr� tu�̣ đ�̉ g�̀m th�u các pháp. Từ lúc phát t�m lu�n ki�n c�́ tr�n đường hành hóa, b�nh đẳng với chúng sinh, t�m ý ch�n th�̣t, dứt mọi dua nịnh, n�n gọi là ch�n chánh kh�ng thi�n l�̣ch. Từ lúc phát t�m lu�n sáng su�́t. Sở dĩ như v�̣y v� t�m �́y v�́n thanh tịnh, loại trừ các thứ c�́u u�́, di�̣t trừ các ch�̃ t�́i tăm, tr� tu�̣ hi�̣n bày sáng rõ. Tức lúc phát t�m lu�n t�̉y trừ các thứ � trược, ni�̀m tin h�́t sức vững chắc, phát t�m v� cùng lớn lao, kh�ng có bờ b�́n, v� t�m như hư kh�ng. Phát t�m r�̣ng lớn, v� ti�́p nh�̣n mọi loài chúng sinh theo đó đ�̉ giáo hóa. Phát t�m kh�ng cùng t�̣n, v� tr� tu�̣ huy�̀n di�̣u, m�nh m�ng kh�ng bi�n vực. Từ lúc phát t�m, kh�ng nơi nào là kh�ng đi vào, v� t�m đại Từ là v� cùng v� t�̣n. Phát t�m hành hóa kh�ng g� có th�̉ làm gián đoạn, v� do c�ng đức, hạnh nguy�̣n. Phát t�m an �̉n th�̣t đáng k�nh quý, v� đem lại mọi an lạc cho chúng sinh. Phát t�m thù thắng, hơn hẳn mọi người, v� t�́t cả ngoại đạo, Thanh văn, Duy�n giác đ�̀u t�n trọng. Ch�̃ phát t�m �́y vượt mọi nh�̣n thức của t�m ý. Sở dĩ như v�̣y, v� chẳng phải là ch�̃ đạt đ�́n của phàm phu. V� như người n�ng d�n kh�ng th�̉ hi�̉u được c�ng vi�̣c của b�̣c Thánh vương. Phát v� s�́ t�m, v� m�̃i m�̃i t�m đ�̀u từ ch�̃ tạo tác của chủng loại g�́c mà đạt được quả. T�́t cả các pháp thường hi�̣n hữu n�n từ lúc mới phát t�m đ�̀u l�́y đó làm ngu�̀n g�́c của đạo, v� ch�̃ đạt đ�́n �́y lu�n có được sự an �̉n lớn. Phát t�m r�̀i lu�n tự trang nghi�m, v� d�́c thành tựu các thứ c�ng đức. Từ lúc phát t�m đ�́n nay, so với các chúng lu�n đặc bi�̣t, thù thắng, v� đạt được Thánh tu�̣. Từ lúc phát t�m lu�n tạo được mọi vi di�̣u, v� dùng pháp b�́ th� r�̣ng rãi đ�́n khắp chúng sinh. Từ lúc phát t�m, lu�n tạo l�̣p ch� nguy�̣n lớn, v� g�̀m đủ giới c�́m. Từ lúc phát t�m kh�ng ai sánh bằng, v� lu�n theo hạnh nh�̃n nhục. Từ lúc phát t�m kh�ng g� có th�̉ hạn ch�́, v� các nẻo thực hành lu�n tinh t�́n, kh�ng bi�́ng tr�̃. Từ khi phát t�m, thường được ưa th�ch, v� tu pháp Thi�̀n vượt bờ, đạt được các Tam-mu�̣i. Từ lúc phát t�m đ�́n nay, kh�ng nơi nào là kh�ng quy k�nh, hướng v�̀, nh�n đó mà th�́u tỏ Tr� tu�̣ ba-la-m�̣t, hoàn toàn kh�ng có ch�́n trụ. Sở dĩ như th�́, v� th�̉ hi�̣n v� lượng t�m Từ. Từ lúc phát t�m ngu�̀n g�́c lu�n vững chắc, v� lu�n th�̉ hi�̣n t�m Bi. Từ lúc phát t�m thường đem lại sự vui th�ch, v� lu�n th�̉ hi�̣n t�m b�nh đẳng với các chúng sinh. Từ lúc phát t�m, tuy gặp các vi�̣c kh�̉ vui, nhưng t�m kh�ng h�̀ loạn đ�̣ng, v� lu�n h�̣ tr� h�́t thảy. Từ lúc phát t�m được các Đức Như Lai gia h�̣, d�̃n dắt, v� ch�̃ ứng dụng thu�̣n hợp với sự giảng dạy của chư Ph�̣t trong mười phương. Từ lúc phát t�m đ�́n nay, d�́c vượt qua các nạn trong năm đường, v� c�ng vi�̣c giáo hóa lu�n phát tri�̉n, hưng thịnh. Từ lúc phát t�m lu�n phụng tr� Tam bảo, v� cùng thu�̣n hợp nơi giới pháp của Ph�̣t, khi�́n cho Thánh chúng thành tựu.

B�̀-tát A-soa-mạt lại hỏi Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�T�m của b�̣c Nh�́t thi�́t tr� có cùng t�̣n chăng?

Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t đáp:

�Kh�ng th�̉ cùng t�̣n. Gi�́ng như hư kh�ng, kh�ng th�̉ cùng t�̣n, t�m của b�̣c Nh�́t thi�́t tr� cũng lại như th�́. Giới pháp của Như Lai cũng kh�ng cùng t�̣n. V� sao? V� ngu�̀n g�́c của giới là v� t�̣n, Định ý của Như Lai do v� cùng, n�n tr� tu�̣ giải thoát, giải thoát tri ki�́n, kh�ng có ngu�̀n g�́c n�n cũng v� cùng t�̣n. Xét v�̀ các pháp của chư Ph�̣t như mười Lực, b�́n V� sở úy, mười tám pháp B�́t c�̣ng th� đ�́y là g�́c, do cũng là ngu�̀n g�́c của t�m n�n v� cùng t�̣n.

Tóm lại, các pháp của chư Ph�̣t là b�̣c nh�́t. Do nẻo hành của t�m là v� cùng n�n Tam bảo lu�n được n�́i ti�́p. Nh�n đ�́y n�n sự phát t�m cũng v� cùng t�̣n. Gi�́ng như b�́n đại của t�́t cả chúng sinh. Sao gọi là b�́n đại? Đó là đ�́t, nước, lửa, gió cũng v� t�̣n. N�n xét v�̀ tr� tu�̣, ứng dụng t�́t cả, lại cùng hi�̉u rõ v�̀ ch�̃ hành nơi t�m của chúng sinh là kh�ng th�̉ nghĩ bàn. Bản nguy�̣n kh�ng dứt n�n cũng v� cùng t�̣n. V� sao? V� tu t�̣p, phụng tr� đạo pháp theo bản nguy�̣n, n�n cũng v� cùng t�̣n. T�́t cả các pháp đ�̀u kh�ng nơi sinh ra n�n kh�ng g� là kh�ng hi�̉n hi�̣n. C�̣i ngu�̀n của h�́t thảy các pháp là v� cùng n�n v� t�̣n.

KINH A-SOA-MẠT B�̀-TÁT

| Q01 | Q02 | Q03 | Q04 | Q05 | Q06 | Q07 |

KINH A-SOA-MẠT B�̀-TÁT

Hán Dịch: Đời T�y T�́n, Tam Tạng Trúc Pháp H�̣, Người Nước Đại Nguy�̣t Chi.

Vi�̣t Dịch: Linh Sơn Ph�p Bảo Đại Tạng Kinh

QUY�̉N 2

B�̀-tát A-soa-mạt nói với Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�Phát t�m B�̀-tát vĩnh vi�̃n là v� cùng t�̣n. V� sao? V� kh�ng văn vẻ, cũng kh�ng dua nịnh, t�m �́y ngay thẳng n�n gọi là thù thắng, kh�ng nói lời th�u d�̣t, chỉ dùng lời thanh tịnh, đúng đắn, kh�ng tà vạy. T�m �́y hòa dịu, kh�ng hung dữ, h�́t lòng tin tưởng, chắc chắn chưa từng bi�́n đ�̉i, tạo được sự vững b�̀n, kh�ng thoái chuy�̉n, đứng vững kh�ng lay đ�̣ng, kh�ng ai có th�̉ ganh ghét mà qu�́y r�́i, nhi�̃u hại được. V� sao kh�ng th�̉ nhi�̃u hại? Nhờ nẻo hạnh chuy�̉n hóa nghi�̣p chẳng có g� sánh kịp, ch�̃ tạo l�̣p n�n kh�ng ai có th�̉ bài bác, phỉ báng. V� sao kh�ng ai có th�̉ ch� bai? V� đã dám phát khởi, tạo dựng từ ch�̃ kh�ng c�̣i ngu�̀n, do kh�ng c�̣i ngu�̀n n�n di�̣u dụng ch�nh đáng, ng�n từ ch�n th�̣t, hoàn toàn kh�ng có khác. D�́y khởi c�ng đức mà kh�ng mong c�̀u đi�̀u g�, chẳng c�̀u danh ti�́ng, được mọi người khen ngợi và k�nh ngưỡng th� kh�ng mắc l�̃i l�̀m. V� sao kh�ng mắc l�̃i l�̀m? V� ch�̃ tạo tác lu�n được an �̉n. V� sao tự đạt được an �̉n l�u dài? V� đã bi�́t phát huy các c�ng đức kh�ng h�̀ m�̣t mỏi. Sở dĩ kh�ng m�̣t mỏi v� thương y�u t�́t cả chúng sinh. V� sao thương y�u t�́t cả chúng sinh? V� dùng lòng từ v� t�̣n, làm cho những kẻ lười bi�́ng trở n�n tinh t�́n. V� sao? V� nhằm đ�̉ giáo hóa chúng sinh. V� sao giáo hóa chúng sinh? V� thực hi�̣n các đi�̀u này mới thành tựu các c�ng đức, gắng sức tu t�̣p kh�ng mong c�̀u phước báo. Sở dĩ kh�ng mong c�̀u phước báo v� t�m �́y thanh tịnh, đ�̀u nhờ �n pháp n�n người kh�ng có đ�́i tượng được mong c�̀u cũng có di�̣u lực. Sao gọi là di�̣u lực? Đó là di�̣u lực của Ph�̣t, dùng ý nghĩa này đ�̉ h�̣ tr� chúng sinh. Sở dĩ h�̣ tr� chúng sinh là mu�́n cho mu�n loài đ�̀u đạt được sở nguy�̣n. Sở dĩ mu�́n cho họ đạt được sở nguy�̣n là khi�́n họ kh�ng còn s�n h�̣n. Sở dĩ kh�ng s�n h�̣n là v� những hạnh nghi�̣p đã thực hi�̣n r�́t an �̉n, vững chắc. Sở dĩ vững chắc là do tạo được những đi�̀u như v�̣y n�n kh�ng g� có th�̉ ngăn cản, ch�́ ngự khi�́n t�m ý trở n�n vắng lặng, trong lành gi�́ng như vàng ròng kh�ng chút tạp ch�́t. Sở dĩ v� dụ như vàng ròng v� kh�ng có c�́u u�́, kh�ng có c�́u u�́ v� v�́n thanh tịnh. Sở dĩ thanh tịnh v� g�́c của các hành đã dứt mọi thứ nhơ b�̉n. Sở dĩ dứt trừ nhơ b�̉n v� b�n trong lu�n thanh tịnh, ti�u trừ h�́t l�̃i l�̀m n�n được thanh tịnh.

B�̀-tát A-soa-mạt nói với Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�T�m đã thanh tịnh th� tham dục ti�u trừ. T�m kia kh�ng tham dục th� v� cùng t�̣n. Các t�m ác kh�ng th�̉ khu�́y đ�̣ng. Lại, t�m �́y sáng su�́t, h�̣ tr� đ�́i với những kẻ có ý x�́u, do ý nghĩa này cho n�n gọi là v� cùng t�̣n. T�m s�n h�̣n v� có tham dục, lu�n lu�n mong mu�́n, tự cao, tự đại. Những kh�ng th�̉ di�̣t trừ �́y thảy đ�̀u di�̣t trừ h�́t. V� B�̀-tát thường h�̣ tr� t�m này, n�n hi�̉u được t�m �́y là v� t�̣n. Xả bỏ, kh�ng còn chú trọng đ�́n th�́ lực của m�nh và các u�́ trược, phải đạt được t�m �́y mới kh�ng còn bi�́ng nhác, li�̀n bi�́t t�m này là v� cùng. N�́u người r�́i loạn th� tùy theo lúc giúp đỡ. Với kẻ v� tr� th� giáo hóa họ thành người tr�. Đ�́i với t�́t cả chúng sinh có c�ng đức hay kh�ng có, đ�̀u được đ�̣ thoát, đ�́n nẻo an lạc th� bi�́t t�m �́y v� t�̣n. Chỉ dạy t�́t cả chúng sinh đang gặp hoạn nạn, làm cho họ tạo dựng v� s�́ c�ng đức th� bi�́t t�m �́y mãi mãi là v� cùng t�̣n.

B�̀-tát A-soa-mạt nói với Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�Sự tu t�̣p của B�̀-tát cũng v� t�̣n. V� sao? Do b�́ th� n�n v� t�̣n. Những g� có th�̉ ban cho gọi là hạnh b�́ th� vượt bờ. Đ�́i với t�́t cả đ�̀ v�̣t nhi�̀u hay �t, bi�́t đủ kh�ng tham đắm gọi là tr� giới vượt bờ. T�́t cả sự nhi�̃u loạn đ�́n th�n B�̀-tát đ�̀u kh�ng khởi l�n s�n h�̣n dù chỉ m�̣t mảy may, gọi là nh�̃n nhục vượt bờ. T�ch lũy các c�ng đức, thường d�̃n đ�̀u trong chúng gọi là tinh t�́n vượt bờ. T�́t cả sự học thường xuy�n chú t�m, gọi là Thi�̀n định vượt bờ. Những đi�̀u nghe bi�́t đ�̀u mu�́n th�ng đạt, gọi là tr� tu�̣ vượt bờ. B�̀-tát phải tu t�̣p lòng Từ r�̣ng lớn. Lòng Từ r�̣ng lớn là g�? N�́u có người gặp khó khăn đ�́n xin m�nh giúp đỡ, dù bỏ th�n mạng, kh�ng trái với th�̣ nguy�̣n ch�nh, gọi là lòng Từ r�̣ng lớn. Người thực hành lòng Bi b�nh đẳng n�́u có người khen ngợi hoặc được lợi �ch chẳng l�́y làm vui vẻ. Giả sử có ai phỉ báng cũng kh�ng lo bu�̀n, đó là B�̀-tát thương y�u b�nh đẳng. Sự tu học của B�̀-tát có ba vi�̣c.

1.�� Làm thanh tịnh th�n, mi�̣ng, ý.

2.�� Trọn kh�ng thực hành đi�̀u ác.

3.�� Chưa từng nhớ nghĩ các vi�̣c làm ngu t�́i, tà vạy.

B�̀-tát tuy học m�̣t m�nh kh�ng th�̀y cũng kh�ng tự đại. Mọi sự tu học, t�m ý kh�ng qu�n m�́t, tr� tu�̣ th�ng su�́t t�́t cả, th�m t�n các pháp của chư Ph�̣t và các hạnh nghi�̣p của B�̀-tát. Thu�̣n theo t�m ý của người mong c�̀u, kh�ng thi�́u sót. Th�́u rõ t�́t cả pháp mà lu�n được tự tại. Thường sám h�́i l�̃i l�̀m, n�́u th�n có t�̣i chưa từng che gi�́u, dùng v� lượng phước đ�̉ khuy�́n trợ c�ng đức. B�̀-tát tu học lu�n tán thán, khuy�́n thỉnh Ph�̣t di�̃n giảng nghĩa lý, phụng hành, tu t�̣p pháp học của b�̣c Chánh sĩ. Sở dĩ học pháp của b�̣c Chánh sĩ v� mu�́n đạt đ�́n giác ng�̣. T�m đó vững chắc v� kh�ng bỏ th�̣ nguy�̣n lớn với v� lượng c�ng đức đã tạo được. Sở dĩ kh�ng xả bỏ là nhằm đ�̉ giáo hóa chúng sinh.

B�̀-tát A-soa-mạt nói với Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�B�̀-tát có b�́n vi�̣c kh�ng cùng t�̣n, đó là:

1.�� Mở bày, chỉ rõ v�̀ t�m chúng sinh.

2.�� B�́ th� pháp.

3.�� Dạy bảo chúng sinh.

4.�� T�ch lũy c�ng đức.

Lại có b�́n pháp:

1.�� Tu t�̣p m�̣t m�nh ở nơi núi hang, vắng vẻ, nh�̣n được sự cúng dường nhi�̀u hay �t đ�̀u cho là đủ.

2.�� Đ�́i với t�́t cả c�ng đức kh�ng nhàm chán.

3.�� Học r�̣ng kh�ng mỏi m�̣t.

4.�� Sở nguy�̣n đạt đ�́n tr� tu�̣ B�̀-đ�̀ kh�ng cho là nhọc nhằn.

Lại có b�́n pháp:

1.�� T�nh toán đ�́i chi�́u.

2.�� Tư duy v�̀ g�́c ngọn.

3.�� Tr� tu�̣ th�ng su�́t.

4.�� Suy nghĩ cùng khắp.

Lại có b�́n pháp:

1.�� L�a mọi vi�̣c ác, tu hành pháp giải thoát v� thượng.

2.�� Người đạt giải thoát v� thượng �́y là B�̀-tát giáo hóa.

3.�� Hi�̉u rõ v�̀ ngu�̀n g�́c của mọi đi�̀u ác.

4.�� Nghĩ đ�́n đạo giải thoát v� thượng B�̀-đ�̀ vi di�̣u.

Lại có b�́n pháp:

1.�� Hi�̉u rõ v�̀ năm �́m.

2.�� Th�ng tỏ v�̀ b�́n đại: đ�́t, nước, gió, lửa.

3.�� Th�́u tri�̣t ngu�̀n g�́c của sáu tr�̀n.

4.�� Th�́y được mười hai nh�n duy�n là kh�ng giới hạn.

Lại có b�́n vi�̣c:

1.�� Giảng nói v�̀ sinh tử, v� thường mà kh�ng cùng t�̣n.

2.�� Dạy bảo v�̀ thọ kh�̉.

3.�� Giảng giải v�̀ ngã, ngã sở.

4.�� Hành nghi�̣p v� vi là vắng lặng, kh�ng cùng t�̣n. B�̀-tát A-soa-mạt nói với Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�Nói m�̣t cách t�̉ng quát, các B�̀-tát tu học đ�̀u g�̀n gũi Ph�̣t đạo. V� v�̣y, ph�n bi�̣t đạo và đời là kh�ng cùng t�̣n.

B�̀-tát A-soa-mạt nói với Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�T�m tu hành của B�̀-tát kh�ng th�̉ cùng t�̣n. V� sao? Đ�́i với các c�ng đức tu t�̣p kh�ng bi�́ng nhác, l�̀n lượt thành tựu các quả vị. Quả vị �́y được gọi là mười Địa của B�̀-tát. Ch�̃ tu t�̣p của B�̀-tát gi�́ng như bi�̉n cả bao trùm khắp. Sở dĩ như v�̣y là v� cứu đ�̣ t�́t cả chúng sinh, n�n sự tu hành �́y là đứng đ�̀u, vượt l�n tr�n t�́t cả, có th�̉ th�u tóm h�́t thảy pháp tu hành t�́i thượng. Đ�́i với hạng người kém hơn th� khi�́n họ chuy�n tu t�́t cả pháp như hành tr� mười đi�̀u thi�̣n. V� sao? V� đó là pháp tr�n h�́t. Sở dĩ tu t�̣p nh�n giải thoát được chắc chắn đ�̀u do chuy�n c�̀n tinh t�́n, kh�ng thoái lui, tự m�nh thành tựu đ�̀y đủ. Do si�ng năng tu t�̣p, n�n những sở nguy�̣n chóng thành tựu. V� đạt được nguy�̣n lớn, n�n sự tu hành của B�̀-tát hoàn toàn kh�ng bị l�̣ thu�̣c, đó là Định ý (Tam-mu�̣i). Nhờ sự tu t�̣p uy�̉n chuy�̉n, n�n những vi�̣c đã làm kh�ng còn th�́u sót. Đi�̀u hòa được t�m ý là đạo nghi�̣p tu hành do tự m�nh quy�́t định. V� sao? V� những vi�̣c làm kh�ng đ�̉ các đi�̀u ác xen vào. Chuy�n t�m b�́ th�, B�̀-tát kh�ng đ�̉ th�n t�m l�̣ thu�̣c nơi tham ái, chuy�̉n đ�̉i th�m l�n. Si�ng năng hành tr� giới lu�̣t cũng th�̣t là khó. V� sao? V� d�̃n dắt người phạm giới khi�́n họ kh�ng làm các vi�̣c ác. Tinh t�́n, nh�̃n nhục cũng r�́t khó. Sở dĩ gọi là nh�̃n nhục, v� tuy s�́ng trong cảnh giàu sang phú quý, mà kh�ng khinh hạng người nghèo hèn, thi�́u th�́n, y�́u đu�́i. Thực hành chuy�n c�̀n tinh t�́n là khó. V� như khi B�̀-tát an tọa nơi c�̣i B�̀-đ�̀, có người đ�́n mu�́n chi�́m đoạt ch�̃ này, v� nhằm giữ l�́y Ph�̣t đạo n�n B�̀-tát ki�n quy�́t kh�ng rời ch�̃, đó là tinh t�́n. Chuy�n tu thi�̀n định là khó, v� kh�ng ai có th�̉ vượt hơn, phải thường xuy�n tu t�̣p thi�̀n định mới có th�̉ thành tựu bi�̣n tài, kh�ng có đ�́i tượng được mong c�̀u, đó là thi�̀n định. Chuy�n tu tr� tu�̣ là khó. V� sao? V� t�ch lũy các c�ng đức, kh�ng h�̀ bi�́t m�̣t nhọc, đó là tr� tu�̣. Đi đứng, ra vào, an nhi�n, hòa nhã, oai nghi đ�̀y đủ. Sở dĩ như v�̣y, v� c�ng đức lu�n b�̀n vững, kh�ng ai có th�̉ hại được. Tu t�̣p v� sở úy, hi�̉u rõ t�̣n cùng lý s�u xa của các pháp, n�n h�́t lòng t�n k�nh tu t�̣p. Sở dĩ như v�̣y, v� ánh sáng �́y r�́t vi di�̣u soi chi�́u cùng khắp, n�n nẻo hành v� t�̣n. V� sao? V� đã an trụ m�̣t cách vững chắc. Sao gọi là si�ng năng? T�m ý thản nhi�n, thường nhớ nghĩ đ�́n chúng sinh. Người kh�ng nơi nương tựa làm cho được nương tựa. N�́u có người m� mu�̣i khi�́n cho họ th�́y được ánh sáng của đạo. Người kh�ng có ch�̃ quy v�̀, đ�̀u được quay v�̀. Người kh�ng có bạn lành th� làm bạn lành với họ. Người dua nịnh th� thi�́u khi�́n họ trở n�n th�̣t thà. Th�́y người hung dữ th� m�nh tỏ ra nhường nhịn, hòa nhã. V� sao? V� dùng đức đ�̉ giáo hóa, n�n đ�́i với những kẻ xảo trá mà hi�̣n bày nghĩa ch�n chánh, ở trong giao ti�́p th� n�n khi�m t�́n. Đ�́i với những trường hợp kh�ng báo đáp th� thực hành báo đáp �n đức. Ở những nẻo ác mà tu t�̣p hạnh lành, ở ch�̃ người ta ph�́ bỏ, thoái lui th� tu phước đức. Ở ch�́n ki�u mạn th� thực hành cung k�nh. Ở ch�̃ cao ngạo, chẳng n�n tự đại. Ở nơi c�̀u đạt mọi ti�̣n lợi, kh�ng n�n làm đi�̀u sai trái, kh�ng nhớ nghĩ vi�̣c ác của người, kh�ng nói l�̃i l�̀m. N�́u ở nơi b�́t chánh, li�̀n đ�́n giúp đỡ khi�́n họ đi vào ch�n chánh. T�́t cả chúng sinh đ�̀u đạt đ�́n ch�̃ này, th�́y được vi�̣c �́y t�́t vui mừng, t�m kh�ng gi�̣n dữ. N�́u có người can gián, dụ d�̃, bảo tới hoặc lui, n�n như v�̣y hay kh�ng n�n như v�̣y th� t�m kh�ng th�m bớt. D�́c lòng tin vào vi�̣c làm có họa hay phước đ�̉ trở v�̀ với ch�nh m�nh. N�́u ở nơi đ�̀ng hoang, núi non vắng vẻ th� theo như pháp tu t�̣p kh�ng khác, chẳng tham lợi, hại chẳng ti�́c th�n mạng. T�m thanh tịnh n�n trước h�́t kh�ng tăng giảm, thường giữ g�n lời nói, kh�ng vọng ngữ, kh�ng mong c�̀u sự cung k�nh. V� sao? V� lu�n bi�́t ti�́t ch�́, bi�́t đủ, t�m �́y hòa dịu, kh�ng theo vi�̣c x�́u ác làm m�́t l�̃ nghĩa, nhờ có c�ng đức n�n vượt qua sinh tử, dứt mọi kh�̉ nạn. V� sao? V� nhờ những vi�̣c �́y n�n tr� tu�̣ của B�̀-tát mãi mãi là kh�ng cùng t�̣n. Vào ra trong sinh tử cũng v� cùng t�̣n, dùng phương ti�̣n quy�̀n xảo, tùy theo căn cơ, nh�̣n bi�́t toàn b�̣ sự m� mờ của chúng sinh đ�̉ giáo hóa họ. V� cùng t�̣n là đ�̉ c�̀u ánh sáng của Ph�̣t đạo v� t�̣n.

Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t hỏi B�̀-tát A-soa-mạt:

�Có pháp v� t�̣n khác sao?

B�̀-tát A-soa-mạt nói:

�Có.

Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t hỏi ti�́p:

�Pháp �́y là g�?

A-soa-mạt đáp:

�B�̀-tát b�́ th� là v� cùng t�̣n. V� sao? V� sáu pháp Ba-la-m�̣t là v� t�̣n, n�n B�̀-tát b�́ th� cũng kh�ng giới hạn. Có giới hạn v� có phải trái, n�n cho người này, kh�ng cho người kia b�́ th� kh�ng cùng khắp th� kh�ng n�n b�́ th�.

Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t hỏi:

�Pháp B�̀-tát phải làm v�̀ b�́ th� là như th�́ nào?

A-soa-mạt nói:

�Người đói th� cho họ ăn. V� sao? V� con người nhờ ăn mặc mà được t�̀n tại, có th�̉ s�́ng lại, đi đứng nói năng đ�̀u được an �̉n, th�n th�̉ mạnh khỏe, sức lực d�̀i dào. Người khát th� cho nước u�́ng, sẽ được h�́t khát. V� sao? V� n�́u ở đời sau, B�̀-tát lưu chuy�̉n trong sinh tử thường kh�ng đói khát. N�́u có người c�̀u xin xe, n�n tùy ý của họ mà ban cho, nhờ phước báu �́y, đời sau sinh ra có th�̀n th�ng bay đi tự tại đ�́n nơi mu�́n đ�́n. Người kh�ng có áo mặc th� nh�n đó ban cho y phục, đời sau sinh ra li�̀n đủ y phục, thường có đủ h�̉ thẹn. Đ�́i với những nơi ch�́n t�́i tăm th� ban cho đèn đu�́c, li�̀n được mắt đạo th�́y khắp mười phương. N�́u ở trước Đức Ph�̣t, th�̀y t�̉, anh em, cha mẹ, những b�̣c Trưởng lão mà xướng l�n những thứ �m nhạc đ�̉ làm vui lòng họ th� đời sau sinh ra được lãnh h�̣i giáo pháp, nghe hi�̉u, th�́u su�́t v� t�̣n. N�́u người kh�ng có hương thơm th� ban cho họ, đời sau sinh ra được năm ph�̀n hương: Giới, định, tu�̣, giải thoát và giải thoát tri ki�́n, th�n này được th�́m nhu�̀n hương c�ng đức. N�́u có người c�̀u hương tạp, hương danh, li�̀n ban cho theo sự mong mu�́n th� đời sau sinh ra th�n th�̉ có mùi hương thanh khi�́t, ai cũng ưa th�ch. N�́u có những mùi vị khác lạ, thơm ngon mà có người đ�́n xin th� tùy theo ý mu�́n của họ mà ban cho, đời sau sinh ra thường được các món ăn thượng hạng, hoặc thức ăn kh�ng ngon khi ăn li�̀n trở thành thơm ngon, nhờ đời trước đã gieo tr�̀ng căn lành mà được phước đức này. N�́u người kh�ng có khăn lau, li�̀n b�́ th� cho họ, đời sau sinh ra được sạch sẽ, được người khác che chở. N�́u có người kh�ng được giúp đỡ th� n�n cứu giúp họ, gi�́ng như nhà cửa. Sở dĩ dụ cho nhà cửa v� nhà cửa lu�n che chở con người. Tùy theo ch�̃ thi�́u th�́n mà cứu giúp, đời sau sinh ra chắc chắn được cung c�́p đ�̀y đủ. Gặp b�̣nh cho thu�́c th� đời sau sinh ra th�n thường mạnh khỏe, kh�ng sinh, kh�ng di�̣t, kh�ng có các hoạn nạn, thường được an �̉n, t�́t cả đ�̀u đ�̀y đủ, kh�ng ch�̃ nào là kh�ng làm chủ. Người kh�ng có kẻ h�̀u hạ th� giúp họ người h�̀u hạ, đời sau sinh ra tự nhi�n đ�̀y đủ, như b�̣c vua có vạn c�̃ xe, kẻ h�̀u người hạ, kh�ng g� thi�́u th�́n. Người c�̀u của báu th� ban cho họ của báu, đời sau sinh ra thành tựu đ�̀y đủ ba mươi hai tướng của b�̣c Đại nh�n.

B�́ th� nhi�̀u thứ với ng�̀n �́y chủng loại th� đời sau sinh ra được tám mươi vẻ đẹp. Người b�́ th� voi, ngựa th� đời sau t�m ý th�́u đạt pháp Đại thừa v� lượng. Dùng ru�̣ng vườn b�́ th� th� nh�n đó được đ�̀y đủ Thi�̀n định ba-la-m�̣t. Đem của báu và vợ con y�u quý ban cho người khác mà sau đó t�m kh�ng h�́i ti�́c th� thành tựu Ph�̣t đạo. V� sao? V� Ph�̣t là b�̣c t�́i thượng kh�ng ai sánh bằng. Giả sử có người theo B�̀-tát c�̀u được kho lúa gạo đ�̀y ắp, B�̀-tát li�̀n ban cho họ, chưa từng tham ti�́c, đời sau li�̀n đạt được kho tàng chánh pháp, đ�̀y đủ đạo tu�̣, kh�ng ch�̃ thi�́u th�́n. Giả như B�̀-tát được ng�i Chuy�̉n lu�n vương làm chủ b�́n cõi thi�n hạ, bảy báu g�̀m đủ, n�́u có người đ�́n xin, li�̀n ban cho h�́t, kh�ng luy�́n ti�́c th� đời sau sinh ra đạt được Nh�́t thi�́t tr�, các tr� tu�̣ của b�̣c Thánh và cứu giúp khắp chúng sinh. Người dùng các thứ nhạc hay b�́ th� cho người khác th� đời sau được th�́u hi�̉u kinh đi�̉n, l�́y đó làm pháp lạc, lu�n được vui vẻ. Hoặc v� b�̣c có uy lực, ng�i vị cao được người trung thành giúp đỡ, thực hành pháp b�́ th�, gi�́ng như trung th�̀n của nhà vua, n�́u có người đ�́n xin nh�̣n c�ng vi�̣c cai trị cũng li�̀n ban cho. Nhờ những sự vi�̣c này, n�n đời sau sinh ra, gặp pháp Ph�̣t d�́c sức giáo hóa, an tọa ở đạo tràng nơi c�y B�̀-đ�̀, hàng phục các ma. Dùng tay b�́ th� cho người, đời sau đứng đ�̀u trong t�́t cả đạo pháp. Người b�́ th� tai, mũi, đời sau th�n được đ�̀y đủ, kh�ng bị khi�́m khuy�́t. Người dùng mắt b�́ th�, v�̀ sau được mắt pháp, là b�̣c nh�́t trong t�́t cả mắt đạo pháp. Người dùng đ�̀u b�́ th�, đời sau sinh ra, ba đời đ�̀u được đặc bi�̣t t�n trọng, các tr� tu�̣ th�̀n th�ng kh�ng ai sánh bằng. Người b�́ th� da thịt, đời sau thành Ph�̣t đạo, người đ�́n nghe kinh, li�̀n bỏ các pháp b�́t thi�̣n, đạt được hạnh của b�̣c B�̀-tát ch�n chánh. Dùng xương tủy b�́ th� cho người, đời sau được thành Ph�̣t đạo, th�n như kim cang kh�ng th�̉ lay đ�̣ng.

B�̀-tát A-soa-mạt nói:

�B�̀-tát kh�ng dùng sắc mà có sự b�́ th� là do tu t�̣p ch�n chánh. N�́u có người đ�́n xin nhi�̀u hay �t, thảy đ�̀u cho họ được đ�̀y đủ. Khi b�́ th� mà kh�ng lo sợ, kh�ng tham đắm th� thực hành b�́ th� kh�ng �m lòng h�́i h�̣n, chưa từng bi�́n đ�̉i. B�̀-tát b�́ th� kh�ng ki�u mạn, lu�n thành t�m ban cho. B�́ th� kh�ng dua, d�́i, chẳng đem v�̣t x�́u, kh�ng đúng ch�̃ mong c�̀u mà cho người.

B�̀-tát b�́ th� chưa từng nghĩ người có phước đức, người có t�̣i l�̃i kh�ng có h�̀ nghi, kh�ng ph�n bi�̣t t�́t x�́u, kh�ng giữa chừng bỏ sót vi�̣c b�́ th�. Sao gọi là giữa chừng bỏ sót vi�̣c b�́ th�? Tức như ở trong h�̣i lớn cho người này, bỏ sót người kia, mà ch�nh là nhằm t�́ đ�̣ cùng khắp. V� sao? V� B�̀-tát đã b�́ th� lu�n h�́t thảy tin tưởng, chẳng nghĩ v�̀ ch�̃ m�̣t mỏi, kh�ng cho là cực kh�̉.

B�̀-tát b�́ th� kh�ng nghĩ người nào có mặt mới cho, cũng kh�ng suy xét người này thi�̣n, người kia ác, chẳng nh�́t định t�m người c�̀u đạt đạo mới cho. Sau khi b�́ th� cho người th� kh�ng ph�n bi�̣t người này được đạo, người kia kh�ng được đạo.

B�̀-tát b�́ th� th�́y người tr� giới hoặc kh�ng tr� giới đ�́n nh�̣n đ�̀ v�̣t, t�m hoan hỷ kh�ng có khác nhau. B�̀-tát đã b�́ th�, kh�ng c�̀u mong được báo đáp lại, kh�ng c�̀u danh ti�́ng khi�́n cho xa, g�̀n đ�̀u nghe, chẳng tự k�̉ l�̉, chẳng ghét, chẳng phỉ báng. Vi�̣c b�́ th� của B�̀-tát chẳng g�y phi�̀n não, nhi�̃u loạn, b�́ th� kh�ng mang lòng oán h�̣n, b�́ th� kh�ng tức gi�̣n, b�́ th� kh�ng vui mừng.

B�̀-tát b�́ th� kh�ng nghĩ là đời sau sẽ được phước này, chẳng khởi lòng gi�̣n dữ, mắng nhi�́c cho là ngu dại. Có người đ�́n xin chẳng trước th� từ ch�́i, sau r�̀i mới ban cho, chẳng xem nhẹ vi�̣c b�́ th�, chẳng thay người khác đem v�̣t đ�́n cho. V� sao? V� phải tự tay m�nh b�́ th�, cũng kh�ng nghĩ người ở trước mặt ta th� ban cho, người kh�ng ở trước mặt th� kh�ng ban cho.

B�́ th� kh�ng ngăn ngại, tự m�nh h�́t lòng th�, kh�ng v�̣i vàng, tự tay trao cho họ, b�́ th� kh�ng đắn đo, suy nghĩ, khi cho, khi kh�ng cho. B�̀-tát kh�ng nghĩ vi�̣c b�́ th� của ta r�́t m�̣t mỏi, cực nhọc, b�́ th� từ trước đ�́n nay kh�ng nhi�̀u kh�ng �t, kh�ng chọn lựa v�̣t x�́u đem cho giữ lại v�̣t t�́t. N�́u có người đ�́n xin lu�n theo y�u c�̀u của họ, chưa từng giảm bớt. Vi�̣c b�́ th� của B�̀-tát thường nghĩ đ�́n các chúng sinh khắp ch�́n kh�ng thi�n l�̣ch, khi�́n cho người nh�̣n lu�n được an �̉n.

Khi b�́ th� th� nghĩ người �́y như là người ở trong đ�́t nước m�nh. V� sao? V� t�́t cả chúng sinh đ�̀u ở trong cõi đạo của B�̀-tát.

Lại nữa, c�ng vi�̣c b�́ th�, �t kh�ng xem thường, nhi�̀u kh�ng vui mừng. Tuy b�́ th� nhi�̀u nhưng kh�ng xét nghĩ: Ta đã b�́ th� r�̣ng rãi v� đã như pháp b�́ th� th� chẳng mong c�̀u.

B�̀-tát b�́ th� kh�ng nghĩ đ�́n phước này sẽ thọ nh�̣n c�ng đức trong đời s�́ng. V� sao? V� t�́t cả chúng sinh đ�̀u mang �n b�́ th� n�n ch�̃ b�́ th� cho người th� kh�ng nhớ nghĩ đ�́n. Cũng kh�ng cho tr�n trời, dưới trời và trong loài người, ri�ng chỉ m�nh là đạt được uy lực t�n k�nh.

Vi�̣c b�́ th� của B�̀-tát là b�́ th� cùng khắp cho chúng sinh, kh�ng v� phước �́y mà mong c�̀u ng�i vị Phạm vương, Đ�́ Th�ch, Tứ Thi�n vương, cũng kh�ng mong c�̀u ng�i Chuy�̉n lu�n thánh vương, kh�ng tu t�̣p t�m Thanh văn, Duy�n giác.

B�̀-tát b�́ th� t�m kh�ng nhớ nghĩ, b�́ th� đ�̀y đủ cũng kh�ng h�̀ t�nh toán đủ hay kh�ng đủ cũng đ�̀u b�́ th� là nhằm khi�́n cho t�́t cả chúng sinh kh�ng xa l�a tr� tu�̣ th�ng su�́t của chư Ph�̣t. Người nh�̣n sự b�́ th� thường được đáp ứng ngay, kh�ng dùng binh kh�, thu�́c đ�̣c ban cho, mà lu�n đem sự an �̉n b�́ th� cho người, kh�ng tăng th�m nhi�̃u hại.

B�̀-tát b�́ th� theo giáo pháp của Đức Ph�̣t, những v�̣t đem cho bi�́t rõ v�̀ t�́t cả đ�̀u là kh�ng. Sở dĩ như v�̣y, v� người b�́ th� dùng nh�n duy�n làm nơi phát khởi, do những vi�̣c tr�n mà kh�ng cùng t�̣n. Người b�́ th� đ�̀u hi�̉u rõ là kh�ng có tướng, v� các tưởng được phát khởi từ duy�n �́y n�n v� t�̣n. Người đã b�́ th� đ�̀u đạt đ�́n v� nguy�̣n. V� các nguy�̣n lu�n tạo nh�n duy�n lành, v� các vi�̣c này n�n v� t�̣n. L�́y ý của đạo pháp mà có vi�̣c b�́ th�, t�m này vững chắc hoàn toàn, đ�̀y đủ, an �̉n, kh�ng th�̉ tan hoại.

Vi�̣c b�́ th� của B�̀-tát trong ba cõi kh�ng ai sánh kịp. Những vi�̣c b�́ th� của B�̀-tát khi�́n cho phước đó quay v�̀ theo hành nghi�̣p của B�̀-tát. T�m ch� �́y thường ki�́n l�̣p, t�m c�̀u đạt đ�́n Nh�́t thi�́t tr�, do đó n�n gọi là v� t�̣n. Người được b�́ th� đó thoát khỏi các tưởng, nắm giữ các ma khi�́n chúng kh�ng còn nhi�̃u hại, xa l�a các phi�̀n não n�n v� cùng t�̣n. Sự b�́ th� của B�̀-tát vượt hẳn t�́t cả, làm sáng rõ Ni�́t-bàn. Những trường hợp b�́ th� dứt bỏ t�m nghi ngờ của họ n�n v� t�̣n. Người được b�́ th� an trú trong Ph�̣t đạo, kh�ng mong t�m khác, ch�̃ b�́ th� th�ch hợp n�n kh�ng cùng t�̣n. B�̀-tát b�́ th� ng�̀i nơi c�y B�̀-đ�̀ của Ph�̣t thành tựu b�̣c Đẳng chánh giác. Người được b�́ th� là v� s�́ các loại chúng sinh kh�ng th�̉ t�nh k�̉, đ�̀u t�́ đ�̣ kh�ng cùng t�̣n, cho n�n gọi là v� t�̣n. V�̀ trường hợp b�́ th� kh�ng cùng t�̣n, tức vi�̣c làm �́y là r�̣ng lớn. Người được b�́ th� do chứng được đạo n�n kh�ng ai có th�̉ lay đ�̣ng, kh�ng ai có th�̉ vượt hơn. Hu�́ng chi là người b�́ th�, n�n kh�ng cùng t�̣n. Người th� và người được b�́ th� t�m đ�̀u b�nh thản, như b�̣c Nh�́t thi�́t tr� n�n v� t�̣n.

Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t nói:

�Lành thay, lành thay! Thưa nh�n giả A-soa-mạt, nh�n giả đã khen ngợi sự b�́ th� của B�̀-tát là v� t�̣n. Th�̣t vui thay! Xin mu�́n được nghe B�̀-tát giảng rõ v�̀ nghĩa giới c�́m v� t�̣n.

B�̀-tát A-soa-mạt nói:

�Nghĩa của giới thanh tịnh nơi B�̀-tát cũng v� t�̣n. Có sáu mươi b�́n vi�̣c. Những g� gọi là sáu mươi b�́n?

B�̀-tát thực hành lòng nh�n, kh�ng giữ t�m làm t�̉n thương chúng sinh, th�n cũng kh�ng gi�́t hại, kh�ng l�́y v�̣t của người khác, kh�ng x�m phạm vợ của người khác. N�́u th�́y B�̀-tát hướng đ�́n chúng sinh th� thường nói lời ch�n th�̣t, chưa từng nói hai lưỡi. N�́u có người tranh tụng th� B�̀-tát thường giải hòa cho họ, hoàn toàn kh�ng mắng nhi�́c, chẳng nói lời ác. V� sao? V� B�̀-tát thường có t�m h�̉ thẹn, nói năng giữ lời, kh�ng nói d�́i sự vi�̣c.

Đ�́i với t�́t cả mọi người kh�ng có ý nghĩ ganh ghét, kh�ng khởi t�m gi�̣n dữ đ�́i với chúng sinh. V� sao? V� nhờ nh�̃n được vi�̣c này, đời sau được th�n tướng đoan nghi�m.

T�m �́y thường ch�n chánh kh�ng theo các học phái khác, t�m thường vui th�ch nơi Ph�̣t đạo. V� sao? V� t�m �́y thanh tịnh, kh�ng có tr�̀n c�́u, y�u th�ch pháp Ph�̣t. Sở dĩ như v�̣y là v� hi�̉u rõ kh�ng có pháp nào có th�̉ vượt l�n tr�n, n�n dùng t�m nh�n từ, h�́t lòng v� đạo.

N�́u th�́y Sa-m�n, Phạm ch� li�̀n dùng năm vóc đảnh l�̃ quy y. Năm vóc là g�? Hai tay, hai đ�̀u g�́i và đ�̀u của m�nh cúi sát ch�n. V� sao? Nhờ vị �́y chứng đạo mà t�́t cả đ�̀u quy y.

T�m lu�n hòa dịu, th�́y người phạm đi�̀u sai trái, m�nh phải th�̣n trọng kh�ng làm, đ�́i với giới pháp lu�n được đ�̀y đủ, kh�ng có t�m c�̀u Thanh văn, Duy�n giác, đ�́i với những người phạm giới mà m�nh kh�ng ch�̃ phạm. V� sao? V� đời sau kh�ng mu�́n sinh vào các gia đ�nh đánh cá, săn bắn, ngu t�́i, n�n thường tu hành tinh t�́n, kh�ng lười bi�́ng. V� sao? V� kh�ng cùng làm vi�̣c với những kẻ tà ác, n�n giữ giới đ�̀y đủ kh�ng thi�́u sót, g�̀n gũi b�̣c Tr� đức, hi�̉u rõ pháp th�m s�u, kh�ng trái phạm, h�́t lòng tin tưởng giới c�́m, phụng tr� ch�n chánh thu�̣n theo giới đúng như pháp, t�́t cả chúng sinh đ�̀u khen ngợi, giữ g�n giới c�́m thanh tịnh đạt đ�́n t�̣n cùng nẻo V� thượng B�̀-đ�̀.

Bản t�m vui th�ch hành tr� giới c�́m, kh�ng n�n truy�̀n đạt lời nói sai trái và l�̃i l�̀m của người khác, do t�m kh�ng tà vạy n�n giới được đ�̀y đủ, kh�ng bị m� hoặc theo sáu tr�̀n, phụng tr� giới hạnh, chẳng có đi�̀u g� là kh�ng tuy�n dương. Lãnh h�̣i những đi�̀u chư Ph�̣t Chánh giác đã bi�́t, giới kh�ng có ch�̃ đ�̉ mong c�̀u như đi�̀u m�nh th�ch, giới bi�́t vừa đủ dứt mọi tham lam. Giới �́y thu�̀n khi�́t, kh�ng l�̃n l�̣n những đi�̀u ác. Th�n t�m thanh thản, kh�ng có đi�̀u lo bu�̀n, thường ưa ch�̃ vắng vẻ, chưa từng ham ở nơi �̀n ào.

Giới có th�̉ hoàn bị đúng như lời dạy của đạo pháp, kh�ng th�u nh�̣n từ người khác, c�̉n th�̣n đ�́i với giới c�́m, lu�n dùng y phục th�ch hợp, c�ng đức �́y kh�ng ai sánh kịp, hợp với bản nguy�̣n kh�ng dùng đ�̀ ngon v�̣t lạ mà làm r�́i loạn t�m ý. V� sao? V� có đạo lực hạn ch�́ những đi�̀u ác, nẻo hành đúng giới lu�̣t th� trời người đ�̀u vui mừng, thực hành giới t�m Từ đ�̉ cứu giúp chúng sinh, tu t�̣p t�m Bi nh�̣n chịu mọi thứ kh�̉, tu�n phụng, h�̣ tr� giới chẳng bi�́ng nhác, dùng giới t�m b�nh đẳng với t�́t cả chúng sinh, đ�́i với thi�̣n hoặc ác kh�ng có t�m ph�n bi�̣t, thường xem xét giới c�́m kh�ng làm hao t�̉n, kh�ng đ�̉ cho t�m m�nh giong ru�̉i.

Giới kh�ng nghĩ đ�́n đi�̀u ác, kh�ng nói l�̃i của người, h�̣ tr� t�́t cả chúng sinh, giữ g�n giới ki�n c�́, đừng đ�̉ t�m chạy theo những ham mu�́n, thu�̣n theo giới b�́ th�, d�̃n dạy t�́t cả chúng sinh, v� giới nh�̃n nhục n�n kh�ng khởi t�m tức gi�̣n. Ch� t�m vào giới tinh t�́n, mãi mãi kh�ng thoái chuy�̉n. Tr� giới thi�̀n định th� t�m ý được an �̉n. Phụng tr� giới tr� tu�̣ th� r�̣ng nghe nghĩa ch�n chánh kh�ng nhàm chán. Tr� giới đa văn th� giác ng�̣ các pháp ch�nh y�́u. Thu�̣n theo giới của các b�̣c Thi�̣n tri thức th� th�ng đạt các pháp. Xả bỏ giới của các tri thức ác th� xa l�a các tà ki�́n và các nẻo kh�ng ch�n chánh của các học thuy�́t. Giữ giới kh�ng c�̣y vào th�n th� bi�́t vạn v�̣t đ�̀u v� thường. Giữ giới kh�ng tham ti�́c mạng s�́ng th� ch�̃ tạo tác c�ng đức �́y như vàng ròng. Giữ giới kh�ng h�́i h�̣n th� t�m ý lu�n thanh tịnh. Giữ giới kh�ng phi�̀n hà th� ý �́y trong sáng, kh�ng c�́u u�́. Giữ giới kh�ng s�n h�̣n th� được an lạc. Giữ giới kh�ng m� hoặc th� kh�ng bị các dục l�i cu�́n. Giữ giới kh�ng tạo sự nguy khó th� tránh được mọi t�̉n hại. Giữ giới kh�ng xung đ�̣t th� t�m kh�ng r�́i loạn. Giữ giới t�m được đi�̀u phục th� ý kh�ng l�̀m lạc. Giữ giới th�ng su�́t, vắng lặng th� kh�ng bị nghi�̣p th�́ tục phát khởi. Giữ giới thu�̣n theo ch�n chánh th� bi�́t đúng như lời dạy. Giữ giới bi�́t các hạnh nguy�̣n là g�́c thanh tịnh th� như giới của Như Lai. V� sao? V� thu�̣n theo những đi�̀u căn bản như giới Đức Ph�̣t đã quy định, thường dùng b�́n T�m v� lượng đ�̉ hóa đ�̣ chúng sinh, từ Nh�́t thi�́t tr� đi vào cửa đạo. V� sao? V� chẳng bao giờ mang h�̣n. Đó là sáu mươi b�́n vi�̣c của B�̀-tát đ�̉ làm thanh tịnh giới c�́m mà v� t�̣n.

B�̀-tát A-soa-mạt lại nói với Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�B�̀-tát lại có tịnh giới chẳng tham th�n m�nh, chẳng nghĩ nhớ v�̀ t�́t cả, chẳng tưởng nơi ta, người, chẳng k�̉ tu�̉i thọ, chẳng nghĩ sắc, thọ, tưởng, hành, thức, kh�ng nương b�́n đại đ�́t, nước, gió, lửa, m�̃i thứ đ�̀u có b�́n giới lớn, kh�ng có các tưởng mắt nh�n sắc, tai nghe ti�́ng, mũi ngửi hương, lưỡi n�́m vị, th�n ti�́p xúc pháp, kh�ng th�n, mi�̣ng, ý. Giới �́y thường thanh tịnh, đó là tướng nh�́t t�m kh�ng m� loạn. Giới quán sát kỹ các pháp đã qua: Kh�ng, V� tướng, V� nguy�̣n, cũng kh�ng h�nh tượng, vượt qua ba cõi, kh�ng ch�́p chặt, kh�ng trói bu�̣c, giới �́y kh�ng suy nghĩ, cho n�n kh�ng sinh ra. V� sao? V� kh�ng có ch�̃ sinh. Sở dĩ như v�̣y, v� giới kh�ng tạo tác, kh�ng tạo tác v� v�́n kh�ng có đ�́i tượng được tạo tác. Do v�̣y n�n giới kh�ng hạn lượng, mọi ý ni�̣m v�̀ trung gian cũng kh�ng có ch�̃ dừng, t�m ý thanh tịnh làm giới nh�̣n bi�́t kh�ng có ch�̃ trụ. V� sao?

V� dứt mọi tưởng ni�̣m. Giới kh�ng có đ�́i tượng bị trói bu�̣c. Sở dĩ như v�̣y, v� kh�ng có sự x� đ�̉y của dục, cũng kh�ng trụ vào sắc, cũng kh�ng trụ nơi v� sắc mà lu�n gắn li�̀n với các tr�̀n. Đó là giới. Xa l�a d�m dục, gi�̣n dữ, si m�, nh�n nơi ch�̃ t�́i tăm mà được giải thoát gọi là giới. Kh�ng ch�́p, kh�ng bỏ, xả mười hai duy�n gọi là giới. Kh�ng ni�̣m v�̀ ngã và ngã sở, chẳng trụ nơi dục v� th�́ gọi là giới. Kh�ng tạo tác, kh�ng mong c�̀u, chẳng trụ nơi tưởng v�̀ sắc, kh�ng ở nơi t�́t cả danh sắc, đó là giới. Kh�ng tùy thu�̣c nh�n duy�n, kh�ng phi�̀n, kh�ng não, kh�ng ngã, kh�ng phi ngã, kh�ng thu�̣n hợp với nghi, gọi là giới. Kh�ng tham c�̀u phước mà có c�ng đức do vượt qua các sự vi�̣c ác, phi pháp. V� sao? V� kẻ ngu t�́i là phi pháp, đó là giới. Kh�ng có ưu não, th�n t�m lu�n ch�n chánh n�n gọi là giới tướng. Phụng hành giới, th�̣n trọng như b�̣nh được chữa khỏi, khi�́n cho kinh đi�̉n nơi chánh pháp của chư Ph�̣t lu�n được truy�̀n bá. Pháp th�n tự tại v� t�̣n n�n thường hi�̣n hữu. V� sao? V� kh�ng rơi vào nhị bi�n: M�̣t là thường, hai là đoạn. Thánh chúng ti�́p n�́i nh�n đó mà thuy�́t pháp, mọi sự tu học kh�ng gián đoạn. V� sao? V� thu�̣n theo giới lu�̣t.

B�̀-tát A-soa-mạt bảo Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�Nh�n nơi g�́c thanh tịnh n�n kh�ng cùng t�̣n. Th�́ nào là giới của th�́ gian? Nghĩa là ch�́n sinh tử n�n có t�̣n. V� sao? V� ở nơi năm cõi n�n gọi là t�̣n. Sở dĩ gọi t�̣n là có v� thường n�n kh�ng trụ nơi m�̣t ch�̃. Ngoài ra, giới nơi năm th�̀n th�ng của th�̀n ti�n đ�̀u là tr� th�́ gian, c�̀u s�́ng l�u, các phép lạ nhưng mạng s�́ng v�̃n ch�́m dứt. V� sao? V� giới c�́m có hạn lượng. Giới của hàng người như mười thi�̣n cũng có hạn lượng. V� sao? V� đã l�a bỏ giới giải thoát. Giới của chư Thi�n cõi Dục cũng có hạn lượng. V� sao? V� c�ng đức đã h�́t. Giới định của chư Thi�n cõi Sắc cũng có hạn lượng. V� sao? V� định �́y chưa phải là định giải thoát. Giới tịch di�̣t của chư Thi�n cõi V� sắc cũng có hạn lượng. V� sao? V� pháp tịch di�̣t �́y chưa hướng tới giác ng�̣. Giới của b�́n b�̣c Thanh văn cũng có hạn lượng. V� sao? V� đã ch�́p vào Ni�́t-bàn. Giới của hàng Duy�n giác cũng có hạn lượng. V� sao? V� kh�ng có t�m đại Bi.

B�̀-tát A-soa-mạt bảo Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�Chỉ có giới pháp của B�̀-tát là v� t�̣n.

Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t hỏi:

�Do những g� mà giới pháp của B�̀-tát v� t�̣n?

B�̀-tát A-soa-mạt đáp:

�V� các giới có hạn lượng đ�̀u chẳng phải là giới đúng nghĩa. Do đó, giới của B�̀-tát v� t�̣n. Giới ch�n chánh này là hạt gi�́ng lu�n ti�́p n�́i n�n v� t�̣n. Th�́ nào gọi là �quả th�̣t� nơi đạo quả v� t�̣n ch�̃ gọi chủng tánh là t�m của B�̀-tát, gọi là quả th�̣t tức là mười Lực v� t�̣n của Ph�̣t, n�n gọi là giới pháp của B�̀-tát v� t�̣n.

B�̀-tát A-soa-mạt nói với Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�Nh�̃n nhục của B�̀-tát cũng v� t�̣n, có ba mươi hai vi�̣c: Những g� là ba mươi hai thứ v� t�̣n?

Kh�ng tham vướng nơi dục, kh�ng d�́y khởi ý ni�̣m v�̀ chúng, th�n kh�ng phạm và kh�ng khi�́n người khác phạm. Đó gọi là nh�̃n nhục v� t�̣n. Kh�ng nhớ đ�́n các đi�̀u ác, kh�ng oán h�̣n t�́t cả, kh�ng gi�̣n dữ với chúng sinh, kh�ng nghĩ vi�̣c ác của người, kh�ng tranh ch�́p với người, kh�ng qu�n giúp đỡ người, n�́u bị người hủy báng mà v�̃n nh�̃n chịu, tự giữ g�n các hạnh của th�n và giúp đỡ mọi người, th�̣n trọng với t�m m�nh kh�ng bị l�̣ thu�̣c, thường nhớ nghĩ v�̀ đức thi�̣n, kh�ng có t�m ái dục, được th�n trang nghi�m, tin tưởng làm vi�̣c thi�̣n, ác đ�̀u có báo ứng, mi�̣ng kh�ng nói lời hư d�́i, t�m thanh tịnh. T�m của B�̀-tát lu�n vững chắc, kh�ng bỏ chúng sinh, tự xét kỹ đ�̉ nh�̣n bi�́t v�̀ các t�m ni�̣m tà vạy, t�m thu�̣n hợp hòa nhã, lu�n giữ g�n t�m khi�́n cho các đi�̀u ác kh�ng th�̉ sinh, tu hành thanh tịnh sinh vào cõi Phạm thi�n, từ cõi trời sinh vào loài người, đ�̀y đủ các tướng đức và tám mươi vẻ đẹp, đạt đ�́n �m thanh �m dịu như là Phạm thi�n, giải thoát khỏi d�m dục, s�n gi�̣n, ngu si, giao ti�́p với mọi người qua sắc di�̣n dịu hòa tươi vui, các c�ng đức được tạo chưa từng qu�n m�́t, hàng phục các tà thuy�́t của ngoại đạo, do bỏ các thứ b�̣nh n�n kh�ng gặp các hoạn nạn, do thu�̣n hợp đ�̀y đủ nơi đạo pháp của chư Ph�̣t đó gọi là nh�̃n nhục, là ba mươi hai thứ v� t�̣n, là nh�̃n nhục của B�̀-tát.

Sao gọi là nh�̃n nhục? N�́u có người mắng nhi�́c, m�nh v�̃n im lặng. N�́u có người đánh đ�̣p, m�nh kh�ng t�m cách đánh trả. Đó là nh�̃n nhục. V� sao? V� kh�ng th�́y có người đánh, m�nh bị đánh và v�̣t đánh cũng kh�ng. N�́u có người gi�̣n dữ, m�nh v�̃n kh�ng oán trách. Xem lời nói như huy�̃n hóa, n�n dù có người khởi ý x�́u ta v�̃n kh�ng ch�́ng đ�́i, như v�̣y mới có th�̉ đi�̀u phục được t�m ý. N�́u có người nghĩ v�̀ đi�̀u x�́u ác, ta v�̃n b�nh thản và xét người này có lòng ác nhưng ta kh�ng n�n làm theo. N�́u có người khen ngợi th� cũng chẳng cảm đ�̣ng, vui mừng. V� sao? V� n�́u kh�ng phát sinh ý ni�̣m �́y th� được lợi �ch, đi�̀u phục được t�m ý. N�́u có bị suy hao chẳng l�́y làm lo bu�̀n n�n tự bi�́t đủ. Th�́y người tán thán cũng kh�ng cho là đi�̀u hay. N�́u bị người phỉ báng th� chẳng đ�̣ng lòng. V� sao? V� có tr� tu�̣ r�̣ng lớn. N�́u được người cung k�nh cũng kh�ng cao ngạo, v� c�̀u sửa đ�̉i t�m tánh. V� như có người l�̃ bái cũng kh�ng vui mừng, cũng kh�ng n�n nói: ��ng phải như v�̣y�. N�́u được địa vị, th�́ lực v�̃n kh�ng tự đại. V� sao? V� t�m kh�ng lay đ�̣ng, lu�n thương xót t�́t cả chúng sinh. Tuy ở nơi cực kh�̉ nhưng v�̃n kh�ng cho là hoạn nạn, chán bỏ. Tuy ở ch�́n vui sướng v�̃n kh�ng vui mừng, do hi�̉u rõ các vi�̣c th�́ gian là v� thường, kh�ng v� tám sự ở đời mà chao đ�̣ng. V� sao? V� s�́ng trong th�́ gian n�́u có người qu�́y nhi�̃u v�̃n kh�ng ch�́ng trả, kh�ng dám phạm. Giả sử có người ph�n th�n ra từng đoạn ta v�̃n nh�̃n chịu, v� d�́c th�̉ hi�̣n đ�̀y đủ hạnh nghi�̣p của B�̀-tát. N�́u có người não hại, t�m ý m�nh cũng hoàn toàn kh�ng thay đ�̉i v� bi�́t rõ th�n này do b�́n đại hợp thành, có th�̉ tan hoại, l�́y g� đ�̉ tham đắm. V� sao? Do nh�̃n nhục n�n được th�n Ph�̣t. Nh�̃n nhục h�́t mọi kh�̉ não kh�ng th�̉ nói h�́t là đi�̀u khó. V� sao? V� nhờ đó mà đạt được sự ki�́p l�̣p an �̉n lớn cùng năng lực của đạo V� thượng B�̀-đ�̀. N�́u ở trong ch�̃ tu của hàng Phạm ch�, dù hi�̣n th�n vào lửa v�̃n kh�ng bị t�̉n hại, v� mu�́n cho người �́y bi�́t t�m thanh tịnh, chuy�̉n hóa t�m m� hoặc khi�́n cho t�m ch� họ trở v�̀ với nh�n ch�n th�̣t th� sẽ được sinh Thi�n. Ch�̃ tu học của Phạm ch� kia ưa th�ch thờ lửa th� sự thị hi�̣n của B�̀-tát lu�n bi�́n đ�̉i, đạo đức si�u vượt, thù thắng chẳng ai sánh bằng. V� sao? V� các b�̣c Phạm vương, Đ�́ Th�ch, Tứ Thi�n vương đ�̀u cúi đ�̀u đảnh l�̃ B�̀-tát.

Nh�̃n nhục của B�̀-tát kh�ng có giới hạn, do đó kh�ng th�̉ cùng t�̣n. Đ�́i với người mạ l� kh�ng s�n h�̣n, cũng chẳng nghĩ là ai mạ l� m�nh, nh�n nơi tự tại đó mà được pháp nh�̃n. B�̀-tát kh�ng suy nghĩ, người �́y nhục mạ v�̀ mắt, tai, mũi, th�n, mi�̣ng, ý của ta. Hoặc mạ l� nơi t�m chăng? V�̣y th� mắng chửi ở đ�u? Kh�ng phụ thu�̣c vào các tr�̀n li�̀n đạt được pháp nh�̃n. Kh�ng nghĩ v�̀ những ai đ�́n nhục mạ m�nh n�n có th�̉ h�̣i nh�̣p pháp nh�̃n kh�ng người. Các nh�̃n �́y đ�̀u chẳng phải là nh�̃n. V� sao? V� chỉ giả n�u, gọi t�n. Xét kỹ v�̀ nh�̃n �́y cũng như ti�́ng vang nơi hang núi. Người hi�̉u được v�́n đ�̀ này th� lãnh h�̣i được pháp nh�̃n v� thường. Chẳng nghĩ ta và người khác đạt được pháp nh�̃n trung hòa, cũng kh�ng nghĩ m�nh theo pháp giáo hóa của ai đó, kh�ng trụ trong pháp �́y, đó gọi là nh�̃n. Kh�ng n�n d�́y khởi ni�̣m chỉ ta ở trong đạo, những người khác kh�ng ki�́n l�̣p được đạo. Ta nghĩ v�̀ kh�ng, chẳng nghĩ v�̀ th�̣t. Nghĩ v�̀ kh�ng tướng tư duy, chẳng nghĩ v�̀ có tưởng, nghĩ v�̀ nh�̃n r�́t ráo, chẳng nghĩ v�̀ nh�̃n chưa r�́t ráo, nghĩ v�̀ nh�̃n v� nguy�̣n, chẳng nghĩ v�̀ nh�̃n hữu nguy�̣n. Nh�̃n kh�ng sinh tử, chẳng khởi đ�̀u, chung cu�̣c, nh�̃n là có th�̉ thực hi�̣n, chẳng phải là kh�ng th�̉ thực hi�̣n. Nh�̃n là có đức, chẳng phải là kh�ng có đức. Nghĩ v�̀ nh�̃n là kh�ng sinh, chẳng nghĩ v�̀ đ�́i tượng được sinh. Nh�̃n vượt ra khỏi th�́ gian kh�ng cùng với th�́ gian hòa hợp. Nh�̃n là nơi h�̣i nh�̣p đạo, chẳng phải là kh�ng h�̣i nh�̣p đạo. Nghĩ v�̀ nh�̃n là giải thoát, chẳng phải là kh�ng giải thoát. Hi�̉u rõ nh�̃n là Ni�́t-bàn, kh�ng phải là sinh tử. Nh�̃n nhục của B�̀-tát kh�ng sinh các ý ni�̣m �́y. V� sao? V� chúng chẳng b�nh đẳng.

Các nh�̃n của B�̀-tát gọi là g�? Là hi�̉u rõ, h�̣i nh�̣p vào kh�ng, kh�ng đoạn, kh�ng thường, đó là nh�̃n của B�̀-tát. Cũng kh�ng nghĩ v�̀ sinh, chẳng nghĩ v�̀ kh�ng sinh, kh�ng nghĩ v�̀ hóa sinh. N�́u kh�ng hóa sinh th� chẳng khởi ý ni�̣m v�̀ có kh�ng. Hi�̉u rõ nghĩa này đ�́n v� t�̣n n�n gọi là kh�ng cùng t�̣n. Nh�̃n tức kh�ng có ch�̃ tạo tác, kh�ng nghĩ phải như v�̣y hay chẳng phải như v�̣y, kh�ng có n�u bày tức kh�ng có trói bu�̣c, kh�ng cởi mở, kh�ng có ch�́n sinh ra n�n chẳng tạo dựng, đã kh�ng có ch�́n sinh ra n�n là v� t�̣n. Nh�̃n như v�̣y là đạt được pháp nh�̃n V� sở tùng sinh (nh�̃n v� sinh). K�̉ từ lúc đạt được pháp nh�̃n V� sở tùng sinh cho đ�́n lúc Như Lai an tọa nơi c�̣i B�̀-đ�̀ th� người h�̣i nh�̣p nh�̃n này sẽ được thọ ký gọi là v� t�̣n.

Khi B�̀-tát A-soa-mạt giảng nói ph�̉m Pháp nh�̃n này, trong chúng h�̣i đ�̀u tán thán:

�Lành thay, lành thay! Th�̣t đúng là lời giảng của B�̀-tát A-soa-mạt.

Khi �́y, mười vạn chư Thi�n đ�̀u dùng hoa trời, danh hương, cờ phướn, dù lọng tung rải l�n cao đ�̉ cúng dường B�̀-tát A-soa-mạt và các vị B�̀-tát khác. �m nhạc của chư Thi�n tự nhi�n vang l�n, làm vui lòng mọi người. T�m của họ đ�̀u trong sáng, mang ý nghĩa r�̣ng lớn, t�́t cả đ�̀u nói:

�Nguy�̣n làm cho h�́t thảy chúng sinh lu�n được sáng su�́t như nh�̃n của Đức Như Lai. N�́u người nghe được �m thanh này mà kh�ng khi�́p, kh�ng sợ, t�m kh�ng còn lo lắng th� những danh hương, hoa trời, cờ phướn, dù lọng này sẽ tràn đ�̀y, bi�́n khắp tam thi�n đại thi�n cõi Ph�̣t.

KINH A-SOA-MẠT B�̀-TÁT

| Q01 | Q02 | Q03 | Q04 | Q05 | Q06 | Q07 |

KINH A-SOA-MẠT B�̀-TÁT

Hán Dịch: Đời T�y T�́n, Tam Tạng Trúc Pháp H�̣, Người Nước Đại Nguy�̣t Chi.

Vi�̣t Dịch: Linh Sơn Ph�p Bảo Đại Tạng Kinh

QUY�̉N 3

Đức Ph�̣t bảo B�̀-tát A-soa-mạt:

�H�m nay nh�n giả có th�̉ che chở cho chúng sinh kh�ng?

A-soa-mạt thưa:

�V�ng theo Thánh chỉ của Ph�̣t, con có đủ sức đảm nhi�̣m c�ng vi�̣c �́y.

B�̀-tát A-soa-mạt li�̀n nh�̣p Tam-mu�̣i, tức thời các h�nh sắc nơi th�n tướng, các thứ hoa hương, dù lọng, cờ phướn, các v�̣t dụng cúng dường đ�̀u nh�̣p vào r�́n, nhưng th�n của B�̀-tát v�̃n kh�ng th�m bớt.

Khi �́y, có m�̣t B�̀-tát hi�̣u là Đại Tịnh hỏi B�̀-tát A-soa-mạt:

�Tam-mu�̣i Hi�̀n giả đã nh�̣p t�n là g� mà có sự bi�́n hóa hi�̉n hi�̣n và khả năng th�̣u nh�̣n t�́t cả h�nh sắc nơi th�n, các hoa hương, dù lọng� nhưng th�n v�̃n như cũ kh�ng th�m, kh�ng bớt.

B�̀-tát A-soa-mạt đáp:

�Tam-mu�̣i �́y gọi là Ph�̉ thọ sắc th�n.

B�̀-tát Đại Tịnh lại hỏi:

�Tam-mu�̣i này có th�̉ th�u giữ những thứ như v�̣y hay còn th�u nh�̣n những g� khác nữa chăng?

B�̀-tát A-soa-mạt đáp:

�Những cõi nước trong tam thi�n đại thi�n th�́ giới đ�̀u có th�̉ nh�̣p trọn vẹn vào th�n �́y. V� sao? V� do th�̀n lực n�n kh�ng h�̀ có sự tăng giảm.

Lúc này, chư vị trong chúng h�̣i g�̀m các hàng Trời, Người, B�̀-tát, Thanh văn đ�̀u suy nghĩ, gi�́ng như người khát nước l�u ngày mu�́n được u�́ng, h�́t thảy đ�̀u mong được th�́y th�̀n th�ng bi�́n hóa của B�̀-tát.

Đức Ph�̣t bi�́t t�m ni�̣m của chúng h�̣i bèn bảo B�̀-tát A-soa-mạt:

�N�n v� t�́t cả mọi người mà hi�̣n Tam-mu�̣i �́y.

B�̀-tát A-soa-mạt li�̀n v�ng theo lời dạy của Ph�̣t. Ngay lúc �́y, Đức Ph�̣t, chư vị B�̀-tát và chúng Tăng có mặt nơi pháp h�̣i, đ�́n từ khắp mười phương đ�̀u th�́y m�nh an tọa trong r�́n của B�̀-tát A-soa-mạt với r�́n �́y đã hi�̣n ra cõi nước t�n là Ph�̉ trang nghi�m, y phục của các B�̀-tát ở đ�y gi�́ng như y phục của các b�̣c Đại sĩ nơi cõi Ph�̉ trang nghi�m kia, t�́t cả đ�̀u hi�̣n rõ trong r�́n của B�̀-tát A-soa-mạt với những bi�́n hóa l�̀ng l�̣ng �t có. Hi�̣n bi�́n hóa xong, chúng h�̣i li�̀n trở lại như cũ. B�̀-tát Đại Tịnh bảo B�̀-tát A-soa-mạt:

�Đức lớn si�u vi�̣t của Tam-mu�̣i này th�̣t là thù thắng, rực rỡ.

B�̀-tát A-soa-mạt đáp:

�Lời khen ngợi �́y v�̃n chưa đủ. V� sao? V� bao thứ đ�́t, núi, khe trong tam thi�n th�́ giới thu vào th�n ta chỉ là vi�̣c nhỏ. Hoặc có th�̉ thu tóm s�́ lượng các qu�́c đ�̣ nhi�̀u như cát s�ng Hằng mà chẳng bị d�̀n nén, hu�́ng g� là những thứ khác.

Khi B�̀-tát giảng nói v�̀ th�̀n th�ng của ph�̉m Nh�̃n nhục th� bảy mươi tri�̣u vị thi�̣n nh�n phát t�m B�̀-đ�̀, m�̣t vạn hai ngàn B�̀-tát đ�̀u chứng pháp Nh�̃n v� sinh.

Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t thưa B�̀-tát A-soa-mạt:

�Nguy�̣n xin được nghe pháp tinh t�́n kh�ng cùng t�̣n của B�̀-tát.

B�̀-tát A-soa-mạt nói:

B�̀-tát có tám pháp tinh t�́n kh�ng cùng t�̣n. Những g� là tám?

1.�� Mặc áo giáp c�ng đức s�u dày với th�̣ nguy�̣n r�̣ng lớn, đó là tinh t�́n kh�ng cùng t�̣n.

2.�� T�ch t�̣p mọi tinh t�́n kh�ng thoái chuy�̉n.

3.�� Chuy�n c�̀n tu học, nu�i lớn t�́t cả các thứ c�ng đức.

4.�� H�̣ tr�, giáo hóa h�́t thảy chúng sinh.

5.�� Tạo dựng v� s�́ ngu�̀n an lạc.

6.�� T�m lu�n mong c�̀u các pháp Ba-la-m�̣t.

7.�� Hi�̉u rõ tr� tu�̣ v� t�̣n.

8.�� Nhằm đạt được đ�̀y đủ giáo pháp của Ph�̣t, kh�ng cùng t�̣n.

Đó là tám pháp tinh t�́n kh�ng cùng t�̣n.

B�̀-tát A-soa-mạt nói:

�Sở dĩ mặc áo giáp, với th�̣ nguy�̣n r�̣ng lớn v� kh�ng cho sinh tử là cực kh�̉. V� sao? V� kh�ng t�nh k�̉ phải trải qua bao nhi�u ki�́p s�́ đ�̉ thành tựu Ph�̣t đạo, cũng kh�ng nhớ là có bao nhi�u ki�́p đã hành hóa pháp B�̀-tát. Sở dĩ gọi là th�̣ nguy�̣n r�̣ng lớn, v� kh�ng giới hạn nơi s�́ ki�́p l�u dài. B�̀-tát lu�n l�́y chúng sinh làm g�́c. Theo th�́ gian bắt đ�̀u t�nh s�́ từ m�̣t ngày đ�́n mười lăm ngày, hoặc ba mươi ngày là m�̣t tháng, mười hai tháng là m�̣t năm. Như v�̣y d�̀n đ�́n mười vạn năm, hoặc m�̣t trăm, m�̣t ngàn vạn năm mà phát t�m B�̀-đ�̀, c�̀u đạo v� thượng hoặc đ�́n bao nhi�u s�́ ki�́p mới gặp m�̣t vị Ph�̣t. S�́ năm như v�̣y so sánh với s�́ cát s�ng Hằng. B�̀-tát mới phát t�m cùng với t�́t cả chúng sinh, m�̃i m�̃i đ�̀u phát t�m r�̣ng lớn. Các vị B�̀-tát nhi�̀u như s�́ cát s�ng Hằng cũng lại như th�́. T�́t cả chúng sinh v� s�́ kh�ng th�̉ t�nh k�̉ cũng đ�̀u phát t�m. Đ�́i tượng được nh�̣n bi�́t của t�m ý mới chỉ là m�̣t vi�̣c, còn những g� t�m ý chưa bi�́t th� kh�ng th�̉ k�̉ h�́t. Cũng như sự cúng dường các Đức Ph�̣t nhi�̀u như s�́ cát s�ng Hằng, sau đó mới thực hành đ�̀y đủ được pháp B�́ th� ba-la-m�̣t. Các pháp tr� giới, nh�̃n nhục, tinh t�́n, nh�́t t�m, tr� tu�̣, ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo cũng lại như v�̣y. B�̀-tát nghe những pháp này mà t�m kh�ng bi�́ng tr�̃, kh�ng xả bỏ áo giáp c�ng đức r�̣ng lớn, với th�̣ nguy�̣n s�u dày. S�́ người nhi�̀u như cát s�ng Hằng đ�̀u phát t�m B�̀-đ�̀, t�̣p hợp t�́t cả c�ng đức của những vị �́y mới có th�̉ tạo đủ m�̣t tướng của b�̣c Đại nh�n. T�́t cả như v�̣y đ�̀u nhờ vào c�ng đức từ trước mới tạo hoàn toàn đ�̀y đủ các tướng của b�̣c Đại nh�n. B�̣c Đại nh�n ch�nh là B�̀-tát. B�̀-tát nghe những đi�̀u như th�́ mà kh�ng cho là m�̣t mỏi. V� sao? V� chưa từng từ bỏ áo giáp với th�̣ nguy�̣n r�̣ng lớn. Đó là B�̀-tát mặc áo giáp tinh t�́n với th�̣ r�̣ng lớn kh�ng cùng t�̣n.

Sao gọi là tăng trưởng tinh t�́n kh�ng cùng t�̣n? N�́u có B�̀-tát si�ng năng mu�́n nghe pháp chẳng k�̉ g�̀n, xa, chẳng ngại nước lửa hung dữ. V� sao? V� B�̀-tát kh�ng h�̀ bi�́ng nhác, mỏi m�̣t. B�̀-tát t�ch lũy các c�ng đức kh�ng thoái chuy�̉n, h�̣i nh�̣p, h�̃ trợ đ�̉ chúng phát tri�̉n. V� sao phải h�̣i nh�̣p? V� mu�́n chỉ bày cho chúng sinh, khi�́n họ được đ�̣ thoát, vào Ni�́t-bàn. Mu�́n vào cõi giải thoát tức kh�ng do bi�́ng nhác, ki�u mạn, mà phải có t�m b�̀n vững, kh�ng xoay chuy�̉n, lu�n c�̀u c�ng đức chẳng bi�́t mỏi m�̣t, thường an trú nơi t�m đại Bi, n�n gọi là h�̣i nh�̣p. B�̀-tát, đ�́n t�́t cả vi�̣c đi, đứng, ng�̀i, nằm cũng kh�ng qu�n t�m đạo, như trong khoảng m�̣t ni�̣m lu�n nghĩ đ�́n giáo pháp của Ph�̣t, h�̣ tr� cho t�́t cả mà chẳng phi�̀n mu�̣n n�n gọi là t�ch t�̣p kh�ng cùng t�̣n.

Th�́ nào gọi là nu�i lớn t�́t cả pháp tinh t�́n kh�ng cùng t�̣n? Tạo l�̣p các c�ng đức, ch� nguy�̣n vững b�̀n với tr� tu�̣ th�ng su�́t n�n gọi là v� t�̣n. Gi�́ng như các loài r�̀ng phun mưa xu�́ng bi�̉n cả, kh�ng th�̉ t�nh được s�́ giọt nước là bao nhi�u n�n gọi là v� t�̣n. V� s�́ c�ng đức của các b�̣c tr� tu�̣ th�̀n th�ng cũng kh�ng cùng t�̣n.

Sao gọi là tạo dựng v� s�́ c�ng đức? Chở dụng t�m tạo tác là v� t�́t cả chúng sinh n�n thường giữ t�m ý b�nh đẳng. Tạo l�̣p c�ng đức kh�ng xa l�a tr� tu�̣ th�ng tỏ, đã tu phước đức đ�̀u mong mu�́n cho chúng sinh cùng được hưởng �n đức �́y, n�n gọi là tạo l�̣p v� s�́ c�ng đức. Th�́ nào gọi là t�m mong c�̀u pháp vượt bờ? Chúng sinh nơi b�́n ch�u thi�n hạ cũng kh�ng cùng t�̣n, chẳng th�̉ t�nh đ�̉ lãnh h�̣i v�̀ s�́ lượng �́y. M�̣t l�̀n giáo hóa dù đủ h�́t thảy các loài chúng sinh trong tam thi�n đại thi�n th�́ giới, s�́ lượng như v�̣y, dùng h�nh tượng so sánh cũng kh�ng th�̉ di�̃n tả. S�́ chúng sinh trong a-tăng-kỳ ki�́p đ�̀u được mở bày, d�̃n dắt, cũng kh�ng có hạn lượng. G�́p trăm, ngàn, vạn, ức, trăm ức, vạn l�̀n chẳng th�̉ k�̉ ra đ�̉ v� dụ. S�́ người được giáo hóa, đ�̣ thoát như th�́ là v�̃n còn quá �t. B�̀-tát nghe v�̣y mà chẳng lo sợ, là th�ch hợp với tinh t�́n. Đó là tạo l�̣p v� s�́ c�ng đức kh�ng cùng t�̣n. Sao gọi là tr� tu�̣ th�́u rõ kh�ng cùng t�̣n? V� c�ng đức của B�̀-tát là v� t�̣n. Như v�̣y t�nh k�̉ t�́t cả tr� tu�̣ mà chúng sinh dùng đ�̉ tạo l�̣p c�ng đức mới h�̣i nh�̣p vào hàng Dự lưu, Th�́t lai, B�́t hoàn, V� sinh (A-la-hán) và Duy�n giác. T�̣p hợp các c�ng đức �́y mới thành tựu được m�̣t ph�̀n nhỏ c�ng đức của chư Ph�̣t. K�́t hợp những c�ng đức k�̉ tr�n cùng với v� s�́ c�ng đức uy nghi nơi mu�n ngàn l�̃ ch�n l�ng tr�n th�n Ph�̣t mới có th�̉ thành tựu được tướng l�ng trắng giữa chặng mày. N�́u phước của tướng l�ng trắng giữa chặng mày �́y g�́p ngàn l�̀n mới thành V� ki�́n đảnh tướng của chư Ph�̣t. V� sao? V� hàng trời, người đ�̀u kh�ng th�̉ nh�n th�́y Đảnh tướng của Đức Ph�̣t, do đó, n�n nói phước đức tr� tu�̣ kh�ng th�̉ cùng t�̣n. Lại nữa, sao gọi là tr� tu�̣ kh�ng cùng t�̣n? Giả sử chúng sinh trong tam thi�n đại thi�n th�́ giới h�́t lòng tin Ph�̣t, lòng tin �́y g�́p trăm l�̀n th� mới sánh bằng c�ng đức của người phụng t�n. Giả sử những người phụng t�n đ�̀y khắp trong tam thi�n đại thi�n th�́ giới, tr� đó g�́p trăm l�̀n cũng kh�ng bằng người đạt đủ tám b�̣c. N�́u người đạt đủ tám b�̣c đ�̀y khắp tam thi�n đại thi�n th�́ giới, tr� �́y g�́p trăm l�̀n cũng kh�ng bằng b�̣c Dự lưu. N�́u s�́ người đ�̀y khắp trong tam thi�n đại thi�n th�́ giới đ�̀u d�́c c�̀u quả Dự lưu, Th�́t lai, B�́t hoàn và V� trước (A-la-hán), tr� tu�̣ của các b�̣c �́y g�́p trăm l�̀n cũng kh�ng bằng tr� tu�̣ của m�̣t Duy�n giác. N�́u b�̣c Duy�n giác đ�̀y khắp trong tam thi�n đại thi�n th�́ giới, tr� tu�̣ của những vị �́y cũng kh�ng bằng tr� tu�̣ của m�̣t B�̀-tát mới phát t�m. Giả sử B�̀-tát mới phát t�m đ�̀y khắp tam thi�n đại thi�n th�́ giới, tr� tu�̣ của những vị �́y g�́p trăm l�̀n cũng kh�ng sánh bằng b�̣c B�́t thoái chuy�̉n. Giả sử các chúng sinh trong tam thi�n đại thi�n th�́ giới đ�̀u thành tựu b�̣c B�̀-tát B�́t thoái chuy�̉n, tr� tu�̣ của các vị �́y g�́p trăm l�̀n cũng kh�ng bằng tr� tu�̣ của m�̣t B�̀-tát Nh�́t sinh b�̉ xứ. Giả sử có B�̀-tát Nh�́t sinh đ�̀y khắp b�̉ xứ trong tam thi�n đại thi�n th�́ giới, tr� tu�̣ của các vị �́y g�́p trăm l�̀n cũng kh�ng sánh bằng tr� tu�̣ của m�̣t Đức Như Lai với mười Lực, V� sở úy, h�̣i nh�̣p vào chánh pháp giáo hóa của chư Ph�̣t. V� sao? V� t�́t cả tr� tu�̣ �́y đ�̀u h�̣i nh�̣p vào t�m ý của Ph�̣t.

B�̀-tát nghe như v�̣y mà kh�ng lo, kh�ng sợ, kh�ng ngại gian kh�̉, đó gọi là t�ch t�̣p tr� tu�̣ kh�ng cùng t�̣n. V� sao gọi là t�ch t�̣p tr� tu�̣ kh�ng cùng t�̣n? Là do hi�̉u được t�m nơi t�́t cả chúng sinh. Giả sử t�m của chúng sinh trong quá khứ nhớ nghĩ kh�ng hạn lượng, khi�́n họ đ�̀u phát khởi t�m c�̀u đạo. N�́u m�̣t người hi�̉u rõ t�́t th�ng su�́t t�m nhớ nghĩ của chúng sinh trong quá khứ n�n đ�́i với các chúng sinh khác cũng gi�́ng như người này. Theo đó mà so sánh như v�̣y th� kh�ng th�̉ t�nh k�̉. Nhưng chúng sinh đ�̀u bị che l�́p do tham, s�n, si. Lại có người ở trong ch�́n l�̀m lạc của tham, s�n, si bị các thứ phi�̀n não làm cho tán loạn, hoang mang. B�̀-tát phát t�m thường dùng tr� tu�̣ đ�̉ bi�́t được tham, s�n, si của chúng sinh. Đó là tr� tu�̣ sáng su�́t của b�̣c Thánh. N�́u chúng sinh bi�́t được m�nh phát khởi nh�n thi�̣n, ác th� có th�̉ khi�́n cho nh�n duy�n �́y ti�u di�̣t. Người có tr� tu�̣ như v�̣y, tuy ở trong ch�́n kia nhưng t�m kh�ng bị phi�̀n nhi�̃u mà lu�n tĩnh lặng như hư kh�ng. B�̣c Thánh tu�̣ như th�́ là hi�̉u rõ được chúng sinh trong ba đời, kh�ng nơi nào là kh�ng th�ng đạt. V� sao gọi là t�́t cả pháp của Ph�̣t kh�ng cùng t�̣n? Đ�̀y đủ t�́t cả sáu pháp Ba-la-m�̣t, đ�̉ c�̀u đạt pháp của chư Ph�̣t. N�́u có B�̀-tát từ lúc mới phát t�m đã tu t�̣p hợp đủ các phương ti�̣n, sau đó mới đ�́n an tọa b�n c�̣i B�̀-đ�̀, d�́c sức tu t�̣p các c�ng đức kh�ng th�̉ t�nh k�̉, đạt đ�̀y đủ cả th� thành tựu pháp Ph�̣t, gọi là B�̀-tát đ�̀y đủ pháp Ph�̣t kh�ng cùng t�̣n.

Lại có B�̀-tát t�ch t�̣p tinh t�́n cũng kh�ng cùng t�̣n, tạo l�̣p các c�ng đức nơi th�n chẳng cho là khó khăn giảng thuy�́t v�̀ c�ng năng cũng kh�ng h�̀ m�̣t mỏi. T�m ý tinh t�́n tu t�̣p ba vi�̣c: th�n, mi�̣ng, ý th� ý đứng đ�̀u. Sao gọi là ý tinh t�́n? V� ý đó lu�n an nhi�n. Sao gọi là an nhi�n? V� d�́c c�̀u Ph�̣t đạo. Sao gọi là c�̀u Ph�̣t đạo? V� t�m �́y r�̣ng lớn, vắng lặng, kh�ng có đ�́i tượng tạo tác. Sao gọi là phát ý? V� phát ý là phát t�m đạo. Đ�y là t�m đại Bi của B�̀-tát. Th�́ nào là địa của B�̀-tát? Tin tưởng, ưa th�ch pháp v� ngã là nh�̃n. V� sao phát khởi đi�̀u này? V� đ�̉ th�u tóm hóa đ�̣ toàn b�̣ t�́t cả chúng sinh. V� sao gọi là xứ? Do đ�̀y đủ các pháp, kh�ng cho sinh tử là cực kh�̉, phát khởi đi�̀u này là kh�ng ch�́p vào ba cõi. Người phát khởi như th�́ th� kh�ng còn luy�́n ti�́c th�n mạng. Lại, xứ đó là đ�́i tượng có th�̉ b�́ th�, kh�ng tự khen ngợi m�nh cho là đủ các đức hạnh, kh�ng l�́y vi�̣c giữ giới đ�̉ tự ca ngợi m�nh với t�m tự cao, tự đại. Lại, xứ đó là nh�̃n nơi các kh�̉ não kh�ng cho là nghi�̣p lu�n ki�u mạn. Ch�̃ gọi là xứ tức đạt được c�ng đức, ngày m�̣t tăng th�m v� lượng, v� bi�n. Gọi là xứ, tức ch� nguy�̣n đ�̣ thoát kh�ng l�a b�́ th� lu�n ch�́ ngự t�m ý. Gọi là xứ, là sự học hỏi kh�ng m�̣t mỏi, theo như pháp mà tu t�̣p. Gọi là xức tức như nghĩa đã lãnh h�̣i, phụng hành kh�ng thay đ�̉i, kh�ng sai khác. Gọi là xứ tức tu t�̣p, tư duy v�̀ pháp kh�ng cùng t�̣n, dùng mọi phương ti�̣n quy�̀n xảo, chẳng n�̣ gian khó, thuy�́t pháp mà kh�ng mong c�̀u đáp đ�̀n, hành tr� đọc tụng, nghĩ xét hi�̉u rõ v�̀ ch�̃ hướng tới nghĩa lý �́y, kh�ng chán nản mà bỏ dở, tu học hoàn toàn kh�ng mang tưởng được báo đáp. Có b�́n vi�̣c là ch�̃ tu hành của B�̀-tát. V� sao? V� B�̀-tát lu�n phát t�m với Từ, Bi, Hỷ, Xả. Lại, xứ đó là nơi quán xét theo t�m đại Bi r�̣ng khắp. Lại, xứ �́y nương vào duy�n mà đạt đ�̀y đủ năm th�ng, tu t�̣p kh�ng còn sinh tử. Lại nữa, xứ �́y được b�́n Chánh c�̀n thu�̣n hợp với giáo pháp, kh�ng có đ�́i tượng nghĩ và cũng chẳng nghĩ v�̀ nó. Xứ này là bi�́t v�̀ b�́n Ni�̣m xứ, kh�ng rời bỏ vi�̣c tu t�̣p c�ng đức, cũn g kh�ng hạn ch�́ nơi người kh�ng có phước đức. V� sao? V� người tu hạnh trung đạo. Lại, xứ �́y là tu t�̣p các th�̀n túc như giáo pháp Ph�̣t, kh�ng mong c�̀u, tu học các c�ng đức lành, các căn kh�ng loạn đ�̣ng, kh�ng hạn lượng, các thứ phi pháp kh�ng n�n ph�n bi�̣t. Lại, xứ �́y là mười Lực, kh�ng g� có th�̉ hơn, t�m mong c�̀u đạt tr� của Ph�̣t. Lại, xứ �́y là d�́c c�̀u sự giác ng�̣ của Ph�̣t, phát khởi, tạo l�̣p các hành, h�̣i nh�̣p vào nghĩa nơi các pháp mà kh�ng tự đại, thành tựu bảy giác ý. Lại, xứ �́y là nhằm đạt đạo đức, kh�ng nhớ nghĩ người đ�́n, đi, cũng kh�ng có đ�́i tượng đ�̉ suy nghĩ. Xứ �́y là mong t�m sự t�n k�nh, n�n ch� nguy�̣n lu�n vắng lặng, kh�ng loạn đ�̣ng. Lại, xứ �́y là nhằm quán tưởng ch�n th�̣t, sáng su�́t, xem xét các pháp t�m hi�̉u sự t�̀n tại của chúng. Xứ �́y là từng nghe lãnh h�̣i r�̣ng n�n có th�̉ tu t�̣p, thường s�́ng đúng như pháp, chuy�n tu đức hạnh. Lại, xứ �́y là c�̀u đạt Pháp th�n, bỏ các ch�́p trước, vọng tưởng của th�́ tục, tin hi�̉u v�̀ v� vi. Xứ �́y là �m thanh dùng đ�̉ trang nghi�m, tùy thời phát ra th�ng su�́t mười phương. Lại xứ �́y ưa th�ch v�̀ đạo hạnh, người giải thoát hoặc chưa giải thoát, đ�̀u khi�́n có được an vui mãi mãi. Lại, xứ �́y kh�ng th�ch hợp với sự sai trái, d�́c giáo hóa b�́n ma. B�́n ma là g�?

1.�� Th�n ma (Ngũ �́m ma).

2.�� T�̣i tr�̀n ma (Phi�̀n não ma).

3.�� Tử ma.

4.�� Thi�n ma.

Lại, xứ �́y là xa l�a các ma, tu t�̣p các c�ng đức, các c�́u u�́ đ�̀u vắng lặng, kh�ng tạp loạn. Lại, xứ �́y là tr� tu�̣ giải thoát th�́y r�̣ng khắp, quán xét các pháp duy�n khởi. Xứ đó lại th�́y được các vi�̣c làm, h�̣i nh�̣p nơi th�́ tục, v�̣n dụng đủ các phương ti�̣n đ�̉ cứu giúp chúng sinh. Xứ �́y tức th�́y t�́t cả đạo pháp, tùy thời giáo hóa. Đó là ý tinh t�́n kh�ng cùng t�̣n. N�́u người có đ�̀y đủ các xứ này th� nh�́t định kh�ng có các hoạn nạn, hi�̉u rõ các vi�̣c làm, kh�ng dùng vọng tưởng đ�̉ trụ nơi tr� tu�̣, nẻo thực hành tr� tu�̣ cũng chẳng xoay chuy�̉n, t�́t cả các vi�̣c làm đ�̀u kh�ng xa l�a tr� tu�̣. V� sao B�̀-tát hành đ�̣ng mà kh�ng xa l�a tr� tu�̣? V� c�ng đức đã làm đ�̀u do nơi pháp đó, thường v� chúng sinh phát khởi lòng từ v� t�̣n. Lòng từ �́y kh�ng bỏ th�́ gian, nh�n vào tr� tu�̣ của Ph�̣t đạo mà chẳng tùy thu�̣c vào v� vi. Đó gọi là tinh t�́n v� t�̣n của B�̀-tát.

Khi giảng thuy�́t pháp tinh t�́n kh�ng cùng t�̣n này, có ch�n mươi sáu na-do-tha hàng trời, người đ�̀u phát t�m c�̀u đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác, ba vạn hai ngàn Thi�n tử đ�̀u chứng pháp Nh�̃n v� sinh.

T�n giả Xá-lợi-ph�́t hỏi B�̀-tát A-soa-mạt:

�Há lại có nghĩa b�́ th� vượt bờ kh�ng cùng t�̣n?

B�̀-tát A-soa-mạt nói:

�Dùng mười sáu vi�̣c kh�ng cùng t�̣n, các hàng Thanh văn, Duy�n giác kh�ng sánh bằng. Những g� là mười sáu?

1.�� B�́ th� kh�ng mang t�m dị bi�̣t, đ�̀u đ�̀y đủ pháp b�́ th� của Như Lai.

2.�� B�́ th� kh�ng khởi ni�̣m: ta nhờ sự b�́ th� đó mà được phước báo.

3.�� B�́ th� với t�m th�̉ hi�̣n t�nh thương khắp chúng sinh kh�ng khác.

4.�� B�́ th� kh�ng khởi ni�̣m mong c�̀u đạt pháp Tam-mu�̣i. V� sao? V� kh�ng c�̀u các pháp định nơi cõi trời. V� kh�ng mu�́n sinh vào cõi Tịnh cư thi�n mà lu�n gắn bó với th�́ gian.

5.�� B�́ th� đ�̀u có th�̉ nh�̣n bi�́t được mọi nẻo hành nơi t�m của chúng sinh.

6.�� B�́ th� với t�m ý được thanh tịnh. V� sao? V� b�́ th� với t�m thanh tịnh là nhằm khi�́n cho th�n t�m người nh�̣n lu�n thu�̣n hợp.

7.�� B�́ th� đúng như t�m ý của người nh�̣n. V� sao? V� c�ng đức �́y vượt hơn chư Thi�n cõi Sắc, cõi V� sắc.

8.�� B�́ th� th�ch hợp với sự tĩnh lặng an nhi�n. V� sao? V� vượt hơn hàng Thanh văn, Duy�n giác.

9.�� B�́ th� với t�m kh�ng gi�̣n dữ. V� sao? V� nhằm đạt được mọi thành tựu.

10.�� B�́ th� với uy lực lớn lao kh�ng g� có th�̉ cản trở.

11.�� Dùng tr� tu�̣ b�́ th� khắp cho chúng sinh, khi�́n t�́t cả trụ trong các Đ�̣.

12.�� Người cho và người nh�̣n đ�̀u được vui vẻ, t�m người b�́ th� thường an �̉n. V� sao? V� t�m lu�n được ch�́ ngự.

13.�� B�́ th� khi�́n cho Tam bảo lu�n được n�́i ti�́p. V� sao? V� kh�ng làm m�́t chủng tánh của Như Lai.

14.�� B�́ th� lu�n sáng su�́t, kh�ng do dự, kh�ng m� l�̀m.

15.�� B�́ th� lu�n thực hi�̣n đúng như giáo pháp. V� sao? V� lu�n thu�̣n hợp với nghĩa lý.

16.�� B�́ th� với nh�̣n thức lu�n đ�̀y đủ đ�̉ tạo n�n căn bản của tr� tu�̣, v� khi�́n cho tr� tu�̣ trở n�n r�̣ng lớn v� cùng, v� t�̣n.

Đó là mười sáu sự vi�̣c đ�̉ thực hi�̣n pháp B�́ th� ba-la-m�̣t của Đại B�̀-tát.

Th�́ nào là thi�̀n định tịch tĩnh? Th�́ nào là th�̀n th�ng g�̀m đủ tr� tu�̣? Th�́ nào là tr� tu�̣ th�́y được các sắc, chẳng phải th�̀n th�ng? Th�́y các sắc di�̣t t�̣n, ý �́y kh�ng tùy theo ch�̃ th�́y gọi là th�̀n th�ng. V� sao? V� kh�ng nửa chừng chọn l�́y sự chứng đắc. V�̀ ch�̃ lãnh h�̣i �́y đ�̀u chẳng phải là th�̀n th�ng. Các �m thanh có th�̉ có đ�̀u kh�ng đạt đ�́n, gọi là th�̀n th�ng. Có th�̉ th�́u tỏ v�̀ nẻo hành nơi t�m của chúng sinh, đó kh�ng phải là th�̀n th�ng. T�m, ngoài tr� �́y ra, chẳng th�̉ đem h�́t sức đ�̉ tạo mọi sự chứng đắc. V� sao? V� kh�ng mu�́n giữ l�́y quả vị A-la-hán. Đ�y gọi là th�̀n th�ng. Tự nh�̣n bi�́t v�̀ g�́c, nh�n đó mà phát sinh, chẳng phải là th�̀n th�ng. Ba đời th�ng tỏ kh�ng bị trở ngại gọi là th�̀n th�ng. Hi�̣n bày khắp các qu�́c đ�̣ kh�ng phải là th�̀n th�ng. Tuy hi�̣n khắp các qu�́c đ�̣ mà hi�̉u rõ là kh�ng có tưởng v�̀ qu�́c đ�̣ �́y gọi là th�̀n th�ng. Tin hướng v�̀ các pháp th� đó chẳng phải là th�̀n th�ng. Th�́u tỏ t�́t cả g�́c, ngọn của các pháp, gọi là th�̀n th�ng. T�́t cả nẻo tạo tác có ý vọng tưởng th� chẳng phải là th�̀n th�ng. Th�́u tỏ v�̀ ch�̃ kh�ng mong c�̀u của chúng sinh, gọi là th�̀n th�ng. Mong mu�́n được vãng sinh, hoặc vượt qua các cõi của Đ�́ Th�ch, Phạm vương, Tứ Thi�n vương th� kh�ng phải là th�̀n th�ng. B�̀-tát nh�̣n bi�́t v�̀ ch�̃ tu t�̣p tr� tu�̣ của các b�̣c Thanh văn, Duy�n giác, thảy đ�̀u có th�̉ nắm giữ toàn b�̣, đó gọi là th�̀n th�ng. Tạo hành đứng đ�̀u của chúng, đứng đ�̀u là t�́i thượng đ�́i với các pháp, nh�n đó gọi là c�ng đức của tr� tu�̣, th�̀n th�ng kh�ng cùng t�̣n.

B�̀-tát A-soa-mạt nói với Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�Nh�n nơi t�m ý loạn đ�̣ng của chúng sinh, B�̀-tát khi�́n họ tu t�̣p, đi�̀u phục, gọi là Thi�̀n. Đ�́i với b�̣c tr� đ�̀u xả bỏ vi�̣c ác, đó gọi là thi�̀n định. Lại nữa, B�̀-tát tu t�̣p Tam-mu�̣i trụ nơi Thi�̀n định t�m kh�ng thay đ�̉i. V� sao? V� đã tu t�̣p, an trụ nơi chánh định. Tu chánh định n�n phải hành hóa với sáu pháp Đ�̣ v� cực. Các pháp ch�n chánh phải n�n tu học, tu học các pháp là ứng dụng theo nẻo ch�n chánh. Tu t�̣p hạnh B�̀-tát n�n lu�n có t�m b�nh đẳng với chúng sinh. B�nh đẳng với chúng sinh n�n b�nh đẳng với các pháp. B�nh đẳng với các pháp n�n bi�́t t�m B�̀-tát. Đã bi�́t t�m B�̀-tát th� có th�̉ th�ng tỏ ch� nguy�̣n của chúng sinh. Đã bi�́t v�̀ ch� nguy�̣n của chúng sinh r�̀i th� bi�́t rõ v�̀ các pháp. Đó gọi là tu t�̣p t�m b�nh đẳng r�̣ng lớn, với mu�n loài thảy đ�̀u b�nh đẳng với các pháp đ�̀u kh�ng ph�n bi�̣t. Cùng an trụ trong các pháp gọi là Định ý, là chánh thọ, là Kh�ng, V� tướng, V� nguy�̣n, n�n gọi là b�nh đẳng với sinh tử. B�nh đẳng với sinh tử n�n b�nh đẳng với các pháp. B�nh đẳng với các pháp n�n t�m thanh thản, th�n kh�ng l�̣ch lạc, t�m b�nh đẳng với t�m chúng sinh. B�nh đẳng với chúng sinh gọi là b�nh đẳng khắp nơi ch�́n. Ch�̃ hành �́y b�nh đẳng như hư kh�ng, như đ�́t, nước, lửa, gió, kh�ng có thương ghét. T�m đã b�nh đẳng th� kh�ng còn lo, mừng. Th�n đã trụ nơi cõi Ph�̣t B�́t huy�̃n th� an định như Tam-mu�̣i. T�m kh�ng dua nịnh như trụ nơi �bản t�́�, kh�ng tự đại, cũng kh�ng tự ti, tự m�nh kh�ng t�́i tăm, kh�ng x�́u ác, kh�ng nhi�̀u lời, chỉ nhằm hi�̉u rõ c�̣i ngu�̀n nơi các pháp lu�n th�ch hợp với mọi hoàn cảnh, kh�ng theo các nẻo c�́u u�́ của th�́ gian, vượt khỏi tám vi�̣c đời: lợi, suy, ch�, khen, kh�̉, vui, có ti�́ng tăm, kh�ng có ti�́ng tăm, l�a bỏ các pháp hữu vi, kh�ng th�ch ch�́n náo nhi�̣t, tùy thu�̣n nơi pháp, kh�ng rời thi�̀n định. V� sao? V� nh�̣n bi�́t ch�̃ tạo l�̣p các hành của mọi người, tùy theo ch�́n hành �́y mà thực hi�̣n Tam-mu�̣i, kh�ng g� là kh�ng bi�́t. Đó là B�̀-tát dùng phương ti�̣n quy�̀n xảo, h�̣i nh�̣p vào tr� tu�̣, thi�̀n định vượt bờ, như sử dụng Tam-mu�̣i đ�̉ làm chủ t�m. Dùng t�m Bi v� lượng làm nh�n duy�n. V� sao? V� đó là di�̣u dụng đ�̉ đ�̣ chúng sinh. Theo nghĩa �́y, gọi là phương ti�̣n quy�̀n xảo. Tịch tĩnh, an nhi�n là thực hi�̣n Tam-mu�̣i. Đó là tr� tu�̣ của b�̣c Thánh.

Như Tam-mu�̣i đã ki�́n l�̣p, quy ngưỡng v�̀ tr� tu�̣ của Ph�̣t, gọi là phương ti�̣n thi�̣n xảo, nhưng đ�́i với các pháp hoàn toàn dứt mọi đ�́i tượng c�̀u đạt n�n gọi là tr� tu�̣. Phụng tr� thi�̀n định, dùng c�ng đức đ�̉ giữ g�n các pháp, gọi là phương ti�̣n thi�̣n xảo. T�m an nhi�n, Pháp th�n lu�n hi�̣n hữu, gọi là tr� tu�̣. Dùng định Tam-mu�̣i trụ vào sự nhớ nghĩ v�̀ th�n Ph�̣t với đủ các vẻ đẹp gọi là phương ti�̣n thi�̣n xảo. Đ�́i với �n đức lớn lu�n nhớ nghĩ v�̀ Pháp th�n Ph�̣t, gọi là tr� tu�̣. Ở trong Tam-mu�̣i, d�́c nhớ nghĩ v�̀ �m thanh của Ph�̣t như Phạm thi�n, gọi là phương ti�̣n thi�̣n xảo. Nhớ nghĩ, bi�́t rõ các pháp kh�ng có ng�n từ, gọi là tr� tu�̣. Nơi pháp Tam-mu�̣i t�m như kim cang, gọi là phương ti�̣n thi�̣n xảo. Tuy gắn li�̀n với thi�̀n định nhưng kh�ng qu�n các loài chúng sinh nơi th�́ gian, gọi là tr� tu�̣. Thực hành Tam-mu�̣i mà lu�n nhớ nghĩ v�̀ bản nguy�̣n g�̀m th�u, nhằm nu�i dưỡng t�́t cả, đó là nơi nơi tùy thu�̣n phương ti�̣n thi�̣n xảo. Lại, tu t�̣p thi�̀n tư, hi�̉u rõ đ�́i với chúng sinh kh�ng có t�i, ta, đó là tr� tu�̣. Th�̉ hi�̣n di�̣u dụng nơi Tam-mu�̣i mà kh�ng bỏ các pháp, đó gọi là phương ti�̣n thi�̣n xảo. Hi�̉u rõ các pháp là kh�ng g�́c, ngọn, cũng kh�ng c�̣i ngu�̀n, đó là tr� tu�̣. Tu t�̣p Tam-mu�̣i, xét bi�́t các cõi Ph�̣t đ�̀u là thanh tịnh, đó là phương ti�̣n thi�̣n xảo. Th�́u tỏ v�̀ Ph�̣t đ�̀u kh�ng th�̣t có, gọi là tr� tu�̣. Ở nơi pháp Tam-mu�̣i, tư duy có c�y B�̀-đ�̀ với sự tu t�̣p trang nghi�m gọi là phương ti�̣n thi�̣n xảo. Th�n xa l�a các dục, kh�ng còn u�́ trược, gọi là tr� tu�̣. Lại, h�̣i nh�̣p Tam-mu�̣i, nhớ nghĩ v�̀ ch�̃ chuy�̉n pháp lu�n đó là phương ti�̣n thi�̣n xảo. Tu�n theo, thực hành Thi�̀n định mà th�́y kh�ng có đ�́i tượng được chuy�̉n, đó là tr� tu�̣. Ở nơi Tam-mu�̣i, nhằm th�́y B�̀-tát, dùng tướng đ�̉ trang nghi�m, đó là phương ti�̣n thi�̣n xảo. Cứu vớt các thứ kh�̉, dứt mọi phi�̀n não, gọi là Như Lai thi�̀n. Như Lai thi�̀n là th�́u rõ các pháp, hoàn toàn kh�ng còn tham dục, kh�ng vướng b�̣n nơi các tưởng v�̀ khách tr�̀n, bi�́t các nẻo an lạc, trừ các tưởng ch�́p v�̀ pháp, gọi là thi�̀n tư. Đó là ch�̃ phát sinh tr� tu�̣ của B�̀-tát. Những b�̣c Đại sĩ dùng các pháp nh�́t t�m cùng pháp kh�ng bị các tr�̀n chi ph�́i, đó là Thi�̀n định v� t�̣n. Hàng phục các thứ ma là d�́c tạo các pháp kh� của b�̣c Giác ng�̣. V� sao? V� chẳng g� mà kh�ng dung nạp g�̀m th�u.

Khi B�̀-tát giảng v�̀ pháp Thi�̀n định đ�̣ v� cực kh�ng cùng t�̣n, có b�́n vạn B�̀-tát chứng đắc Tam-mu�̣i Nh�̣t minh. Th�́ nào gọi là định Tam-mu�̣i Nh�̣t minh. V� như lúc mặt trời xu�́t hi�̣n th� ánh sáng của các thứ đèn đu�́c, trăng sao kh�ng còn tỏa sáng nữa. B�̀-tát đã được pháp Tam-mu�̣i này th� được các b�̣c Thánh che chở. V� sao? V� tr� tu�̣ �́y r�̣ng lớn, soi sáng cùng khắp, n�n ánh sáng tr� tu�̣ của các hàng Thanh văn, Duy�n giác đ�̀u bị che l�́p, do đó gọi là Tam-mu�̣i Nh�̣t minh. B�̀-tát đã trụ nơi Thi�̀n định đ�̣ v� cực th� đ�̀u đạt được các định Tam-mu�̣i.

Tóm lại mà nói, n�u t�n của các pháp Tam-mu�̣i g�̀m có Tam-mu�̣i gọi là Chi�́u minh, Nguy�̣t quang, Trang nghi�m, Nghi�m di�̣u, Tu nghi�m, V� cực huy mãnh phục, Kỳ minh ti�u minh, Như chư pháp giáo, Thành quang minh, V� sở ưu, L�̣p ki�n c�́, Đẳng như thái sơn, Pháp minh, Pháp ngự, Pháp qu�n, Pháp tu�̣ thu�̣n giáo, Cảm pháp bảo, Pháp thành t�̉ng tr� ngự, Tri nh�n ý hành, Tràng anh kh� chúng phi�̀n hà, Lực ch�́ tứ ma, Dĩ thành th�̣p lực, Đoạn chư quái ngại, Tạo đăng quang, Ki�n trụ nhược địa, Như Tu-di, Du an minh, Tr� hành quang di�̣u, Tr� b�́t khả k�́ tùy cụ giáo, T�m giáo nhu nhuy�́n, V� sở c�̀u thoát, Như thủy nh�̣t nguy�̣t quang, Du như Ph�̣t th�n, Đẳng chư v� ngã, Đi�̀u tượng tùy giáo, Ki�́n đắc chư ph�̣t ni�̣m, Pháp ý v� ngại, V� thoái b�́t chuy�̉n, Chúng đ�̣c ti�u tịnh như nguy�̣t, Nh�̣p kh�ng tịch, Hi�̉u chúng tưởng, V� nguy�̣n, Trụ nh�́t t�m, Như kim cang, V� cực quang mạc năng đương, Tự tại tịnh, N�̣i chư lao phi�̀n t�̣n, Quảng đại như kh�ng, Nh�̣p nh�́t thi�́t nghi�̣p, T�m tư đắc tu�̣, tu�̣ duy�̣t nh�n v� t�̣n, Thành thánh tu�̣, T�̉ng v� sở vong, Minh ph�̉ ki�́n minh giai đa lạc, Từ hành, T�m bản tịnh đại ai, Nh�̣p chư h�̣, T�m đẳng nh�̣p v� sở ngại thoát, Pháp pháp trú, Tr� minh đạt, Giải sướng, B�́t khả s�́, Sung bão chúng, V� b�́t li�̃u, Thoát tu�̣, Tùy hóa chúng, Kim cang li�n hoa, Li�̃u v� thường, T�n tr� tu�̣, Dũng phục, Chư Ph�̣t ni�̣m, Tùy giáo minh thoát, Nghi�m Ph�̣t đ�̣, Khai tịch tĩnh chư qu�́c, Nh�̣p chúng sinh t�m Hỷ, Chánh ch�n trực, Dĩ b�̀-tát đạo lục đ�̣ v� cực nghi�m, Giác giải k�́t, Giác ý hoa, Th� thoát nhược thi�n dược, Quang v� b�́t chu, Minh v� trú Ph�̣t, Th�̣m th�m di�̣u, T�ch bảo như hải, Như sơn phương di�̣n, Th�̀n túc th�̣m quảng v� b�́t t�̉ng, Ki�́n v� s�́ Ph�̣t, T�̉ng chư học, Như đàn chỉ khoảnh v� b�́t tri, Tr� b�́t khả hạn k�́ như đại hải. Những pháp Tam-mu�̣i như th�́ là r�́t nhi�̀u với v� s�́ vạn ức. B�̀-tát do an trú nơi pháp Tịch tĩnh đ�̣ v� cực đ�̉ h�̣i nh�̣p đ�̀y đủ các Tam-mu�̣i này.

B�̀-tát A-soa-mạt lại bảo Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�Tr� tu�̣ đ�̣ v� cực mà kh�ng cùng t�̣n là những g�? Đó là những đi�̀u th�́y, nghe, suy nghĩ, tạo l�̣p các hành nghi�̣p, n�n gọi là kh�ng cùng t�̣n. Như v�̣y, có tám mươi vi�̣c phải thực hành. Đó là: Thu�̣n theo đi�̀u đã nghe, suy t�m ý nghĩa. Theo ch�̃ chỉ dạy mà tu t�̣p. Th�n c�̣n bạn lành. Kh�ng tự đại. Những vi�̣c đã làm kh�ng qu�n m�́t. Thường với t�m cung k�nh, hành theo kinh đi�̉n. Đúng như lời nói mà làm. Lu�n lu�n tu t�̣p tr� tu�̣. Chuy�n t�m thọ tr�, kh�ng giảm m�́t. Kh�ng vọng ni�̣m. Ý kh�ng loạn. Khởi t�m t�́t. Hi�̉n bày ch� nguy�̣n như thu�́c, trừ các b�̣nh, là v�̣t dụng của t�m ý. Ưa nh�̃n nhục. Suy nghĩ và ưa th�ch pháp ch�n th�̣t. H�̣i nh�̣p tu�̣ giác. Tu học kh�ng m�̣t mỏi. B�́ th� kh�ng mưu c�̀u g�. B�́ th� kh�ng ph�n bi�̣t th�n sơ. Suy ng�̃m kỹ càng v�̀ những đi�̀u đã nghe. Hoan hỷ chỉ bày những đi�̀u đã ti�́p nh�̣n. Th�n t�m nhẹ nhàng. Ý thường thanh tịnh nhu hòa, kh�ng sinh phi�̀n mu�̣n. Vi�̣c học theo đúng ch�̃ căn bản. Thường vui vẻ nói pháp. Nghe pháp r�̀i mu�́n hướng v�̀ đạo. Làm người h�̣ tr� pháp. Ưa th�ch chánh pháp. Kh�ng học theo các tà thuy�́t. Chỉ ti�́p nh�̣n tr� Bát-nhã vượt bờ. Th�́u đạt kinh B�̀-tát Phương Đẳng. Chỉ m�́n m�̣, lắng nghe các kinh. Quan sát th�́u rõ th�̀n th�ng v�̀ kh�ng. Đúng theo ni�̣m ban đ�̀u kh�ng nghĩ khác. D�́c h�́t t�m ý đ�́i với phương ti�̣n ch�n th�̣t. Chỉ mu�́n nghe pháp v� sinh. Kh�ng ham quán xét v�̀ th�́ gian. Chỉ ưa chu�̣ng Từ bi. Rõ mười hai nh�n duy�n. Th�́u tỏ v�̀ v� thường. Bi�́t rõ v�̀ kh�̉. Th�ng su�́t v�̀ v� ngã. Mu�́n bi�́t v�̀ tịch tĩnh. Ph�n bi�̣t v�̀ kh�ng. Hi�̉u v� tướng. Th�̉ nh�̣p v� nguy�̣n. Hi�̉u đúng v�̀ sinh tử. Tỏ rõ c�ng đức. Th�́u đạt v�̀ chúng sinh. Nh�̣n bi�́t kh�ng qu�n. Trang nghi�m �m thanh. Vững như thành quách. Chuy�n c�̀n nắm giữ đi�̀u đã nghe. Th�ch lãnh h�̣i các đi�̀u quý báu của kinh. Ở cõi tục bi�́t rõ v�̀ tục. Khai mở cõi ý. Dùng làm bạn bè. Mu�́n lãnh h�̣i, đi�̀u khi�̉n các sự nghi�̣p. T�m ch� thường xét kỹ. H�̣i nh�̣p nơi t�́t cả pháp. Ưa dứt trừ nghèo thi�́u (gọi là nghèo thi�́u tức là tr� tu�̣ chẳng đủ). Suy ni�̣m, hi�̉u bi�́t được chánh đạo. Hi�̉u v�̀ kẻ v� tr�, n�n giáo hóa khi�́n đạt được tr� tu�̣. Rõ lu�n gặp kh�̉, chu c�́p cho người chẳng đủ. Xa l�a t�́t cả, tạo được hành nghi�̣p kh�ng dụng c�ng. Hi�̉u đúng v�̀ ngu�̀n g�́c. Kh�ng làm các đi�̀u ác. Th�ng su�́t nghĩa lợi �ch nơi th�n. Thành tựu mọi lợi �ch cho chúng sinh. Th�́u tỏ các hành an �̉n. Vui vẻ kh�ng s�n gi�̣n. Nhằm ph�n bi�̣t đ�́n ch�̃ t�̣t bực nơi các vi�̣c kh�ng cùng t�̣n. Nhớ nghĩ các pháp Ph�̣t, nh�n đó thành đạt đ�́n tám mươi sự. Đó gọi là đúng như tr� tu�̣ do nghe (văn tu�̣) mà tạo l�̣p các hành.

B�̀-tát A-soa-mạt nói với Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�B�̀-tát có ba mươi hai vi�̣c đúng theo thời đ�̉ h�̣i nh�̣p. Những g� là ba mươi hai? Theo ti�́ng vang mà h�̣i nh�̣p. Mu�́n nh�̣p nơi thi�̀n quán. H�̣i nh�̣p vào nẻo hành của t�m. H�̣i nh�̣p nẻo c�̀u giải thoát của th�n đ�̉ cứu đ�̣ chúng sinh. H�̣i nh�̣p vào kh�ng đoạn, kh�ng thường. H�̣i nh�̣p vào ch�̃ kh�ng ch�́p trước, tùy theo nh�n duy�n h�̣i nh�̣p vào ch�́n tạo tác. H�̣i nh�̣p vào ch�̃ kh�ng nh�n, kh�ng thọ, kh�ng mạng. H�̣i nh�̣p vào nơi quá khứ, hi�̣n tại, vị lai. H�̣i nh�̣p nơi tạo tác các c�ng đức. Nh�̣p vào Kh�ng, kh�ng bi�́ng nhác. Nh�̣p vào V� tướng, V� nguy�̣n, kh�ng bỏ sự si�ng năng tu t�̣p. Kh�ng dùng Kh�ng đ�̉ thực hi�̣n sự chứng đắc v�̀ V� tướng, V� nguy�̣n. N�n giữ g�n, kh�ng bị thoái chuy�̉n. Nhằm nh�̣p vào Tam-mu�̣i đ�̉ tu t�̣p ch�nh thọ th� d�́c hướng đ�́n Tam-mu�̣i Chánh thọ. Do đó, n�n kh�ng sinh ở cõi trời V� sắc. V� sao? V� đ�̉ giữ g�n bảo v�̣ ch�̃ đạt đ�́n. Lại nh�̣p vào ngu�̀n g�́c của các tr� tu�̣, th�̀n th�ng nhưng chẳng đi vào con đường di�̣t t�̣n. Lại nh�̣p vào pháp V� sinh đ�̉ t�́ đ�̣ mu�n loài, nh�̣p nơi �bản t�́� đ�̉ tư duy v�̀ nghĩa �́y. Mu�́n vào �v� t�́� mà kh�ng ch�́p l�́y sự chứng đắc. V� sao? V� có sự bảo h�̣. Ch�̃ gọi là kh�ng bảo h�̣ tức là hàng Thanh văn. Mu�́n đ�̣ chúng sinh phải hi�̉u rõ v�̀ ngã, ngã sở, kh�ng bỏ t�m đại Bi, vào t�́t cả nạn của sinh tử đáng sợ. Ch�̃ d�́c đi vào, tuy có sinh tử mà kh�ng bị ch�m trong sinh tử. Vào ch�̃ nhàm chán của phi�̀n não, người vào ch�́n �́y v�̃n kh�ng bị đọa lạc. V� sao? V� kh�ng ở trong �́y đ�̉ đạt sự chứng đắc. Lại kh�ng nghĩ v�̀ tham dục n�n vào mà kh�ng bỏ các pháp. Vào ch�̃ có phạm pháp mà kh�ng bị sai qu�́y. H�̣i nh�̣p với những phương ti�̣n quy�̀n xảo. V� sao? V� nh�n nơi t�m ý của chúng sinh lu�n gắn bó với tham ái mà nhằm giáo hóa họ, n�n phải tùy b�̣nh cho thu�́c. Đ�́i tượng được hóa đ�̣ của B�̀-tát đ�̀u đạt được đi�̀u này. Đó là ba mươi hai vi�̣c như đã d�̃n. V� sao? V� lu�n thu�̣n hợp. Cũng như mu�́n vào thành phải từ cửa đi tới. Mu�́n th�ng su�́t các duy�n phải dùng mắt quán xét chúng. Người hi�̉u rõ v�̀ nghi�̣p duy�n th� chẳng tranh cãi. Mu�́n kh�ng tranh cãi th� đừng c�́ ch�́p. Mu�́n bi�́t kh�ng lời là hợp lẽ th� nh�́t định kh�ng ch�́p nơi ng�n ngữ. V� sao? V� kh�ng tham đắm nơi ng�n từ, là giữ g�n th�n, mi�̣ng. Kh�ng mu�́n dừng lại ch�̃ này mà cũng chớ dứt nơi ch�̃ kia. Kh�ng ham th�ch nẻo loạn đ�̣ng, c�̉n th�̣n đừng lay chuy�̉n. Người kh�ng mong c�̀u cũng kh�ng nghĩ tưởng v�̀ đi�̀u �́y, đó là b�nh đẳng. V� mu�́n kh�ng m� mờ nơi sắc n�n phải an trụ vững chắc mới đạt được định. Kh�ng th�ch làm cho bi�́n chuy�̉n n�n phải tự c�̉n th�̣n. N�́u m�́n m�̣ sự tịch tĩnh đ�̉ nu�i dưỡng m�nh th� chớ khoe khoang, chẳng mu�́n hạ th�́p th� chớ ki�u căng, kh�ng ki�u căng, kh�ng hạ th�́p m�nh th� đ�̀y đủ chánh pháp. Kh�ng vui bu�̀n khi t�̉n hại th� chẳng ai trách phạt. N�́u th�ch an �̉n thu�̣n ti�̣n th� vi�̣c làm kh�ng m�́t. Kh�ng có g� m�́t th� kh�ng có g� nghi ngờ. Kh�ng nghi ngờ th� hi�̉u rõ là kh�ng ngu�̀n g�́c, n�n kh�ng có cái g� m�́t. B�nh đẳng với ba đời kh�ng sai khác. B�nh đẳng với ba đời kh�ng tăng giảm. Kh�ng trụ nơi sắc, thọ, tưởng, hành, thức. Hoàn toàn kh�ng trụ ch�́p nơi ch�̃ mắt th�́y bi�́t sắc, tai nghe bi�́t ti�́ng, mũi ngửi bi�́t hương, lưỡi n�́m bi�́t vị, th�n xúc chạm bi�́t các v�̣t m�̀m, cứng�, ý nh�̣n bi�́t pháp, t�́t cả đ�̀u kh�ng ch�̃ trụ. Theo ch�̃ thanh tịnh của bản th�n mà thực hành đúng như pháp, làm đúng như tr� tu�̣, làm đúng theo sự phán đoán chắc chắn, làm như kh�ng có t�i và ta. Th�́y các pháp hành kh�ng có ngã, gọi là tr� tu�̣. Hi�̉u rõ các sở hữu đ�̀u kh�ng có, các sở hữu cũng đ�̀u kh�ng căn bản, đó là tr� tu�̣. Kh�ng dùng sự đẹp đẽ của th�n tướng mà mang lòng tự đại, là tr� tu�̣. Bi�́t ở nơi các B�̀-tát mà tu t�̣p tr� tu�̣ ch�n chánh, th�ng hi�̉u v�̀ t�́t cả chúng sinh, v� t�́t cả các loài mà t�m thường kh�ng bỏ, kh�ng l�a các pháp. Đó mới gọi là B�̀-tát tu t�̣p tr� tu�̣.

KINH A-SOA-MẠT B�̀-TÁT

| Q01 | Q02 | Q03 | Q04 | Q05 | Q06 | Q07 |

KINH A-SOA-MẠT B�̀-TÁT

Hán Dịch: Đời T�y T�́n, Tam Tạng Trúc Pháp H�̣, Người Nước Đại Nguy�̣t Chi.

Vi�̣t Dịch: Linh Sơn Ph�p Bảo Đại Tạng Kinh

QUY�̉N 4

B�̀-tát A-soa-mạt nói với Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�B�̀-tát tu t�̣p tr� tu�̣ h�̣i nh�̣p nơi các pháp, n�n kh�ng có ch�̃ ch�́p trước, đó gọi là tr� tu�̣. Có mười sáu vi�̣c kh�ng hòa hợp với tr� tu�̣. Những g� là mười sáu? Do v� minh n�n sinh khởi nhị bi�n. Từ sinh đ�́n lão, tử đ�̀u khác với tr� tu�̣. Những vi�̣c đã làm cũng kh�ng đ�̀ng với ngoại cảnh, cũng kh�ng xen l�̃n với sáu mươi hai ki�́n ch�́p. Kh�ng tự ki�u, cũng kh�ng tự ti, có lợi �ch hay kh�ng có lợi �ch, khen ngợi hoặc ch� bai, có ti�́ng tăm hoặc kh�ng có ti�́ng tăm, kh�̉ hoặc vui, lu�n vượt qua tám vi�̣c của th�́ tục. Cao ngạo, tự đại, khi�m t�́n, k�nh nhường, hai mươi m�́t vi�̣c của th�́ gian cũng kh�ng hòa đ�̀ng. Loại trừ phi�̀n não, kh�ng ngu t�́i n�n dù thức hay ngủ đ�̀u thoát khỏi mọi sợ hãi, kh�ng gắn chặt với các t�̣i và các c�́u u�́ của t�m. Do kh�ng trừ di�̣t năm �́m n�n đưa đ�́n sinh tử, cùng k�́t hợp với các thứ ma: Th�n ma (ngũ �́m ma), T�̣i ma (phi�̀n não ma), Tử ma, Thi�n ma. T�́t cả chúng sinh, ngã, nh�n, thọ mạng đ�̀u kh�ng có ch�̃ mong c�̀u đ�̉ tạo tác nh�n duy�n. Các ý ni�̣m c�̀u đạt v�̀ th�́ tục như v�̣y, chẳng như v�̣y, cùng với các vi�̣c sai trái đ�̀u bị nghi�̣p trói bu�̣c. Có những tham mu�́n trái ngược với giới c�́m. Kh�ng phụng tr� giới c�́m hay phụng tr� giới c�́m, nh�̃n nhục hay s�n h�̣n, si�ng năng hay bi�́ng nhác, nh�́t t�m hay loạn t�m, tr� tu�̣ hay ngu si, cao ngạo hay khi�m t�́n, an trụ hay kh�ng an trụ, đ�̀u dùng pháp tu vượt bờ đ�̉ xa l�a các vi�̣c này, gọi là phạm hạnh thanh tịnh. Thi�̀n định ki�n c�́, c�ng đức thu�̣n hợp, ti�u trừ t�́t cả ý ni�̣m khi�́n kh�ng còn sót lại, li�̀n thu�̣c v�̀ giải thoát. Cõi nước t�́t, x�́u, chúng sinh lành, dữ, t�́t cả thi�̣n, ác, ngu si, tr� tu�̣, sinh tử, Ni�́t-bàn, ch�n đ�́, tục đ�́, đ�̀u xa l�a nhị bi�n. Tr� tu�̣ �́y kh�ng có đ�́i tượng th�́y, kh�ng th�́y, kh�ng tưởng, kh�ng có tưởng v�̀ Ni�́t-bàn.

Sao gọi là tr� tu�̣? Quán xét, đ�́i chi�́u c�ng đức của tám pháp đ�̉ hi�̉u rõ v�̀ tám pháp.

Sao gọi là tám pháp? Hi�̉u năm �́m, rõ b�́n đại, bi�́t sáu tr�̀n, ph�n bi�̣t b�́n Đ�́, th�́u mười hai nh�n duy�n, th�ng su�́t ba đời, nh�̣n thức ph�n bi�̣t các pháp do các b�̣c A-la-hán, Duy�n giác, cho đ�́n B�̀-tát di�̃n thuy�́t.

Th�́ nào là hi�̉u năm �́m? Mọi hi�̣n tượng sinh di�̣t gi�́ng như huy�̃n hóa, đ�́i tượng được th�́y như m�̣ng, r�̃ng kh�ng, dợn nắng, ti�́ng vang trong hang núi, ảnh trong gương, bọt bèo tr�n nước. Quán xét đ�́i với các sắc, ngã, nh�n, thọ mạng, hi�̉u rõ các sắc như các vi�̣c tr�n. Thọ như bọt nước, tưởng như dợn nắng, sinh tử (hành) đ�̀u r�̃ng kh�ng, thức như huy�̃n hóa. N�u l�n bọt nước, dợn nắng, r�̃ng kh�ng, huy�̃n hóa như v�̣y là v� sao? V� những dụ này r�́t vi di�̣u. Vi di�̣u �́y là kh�ng ngã, kh�ng nh�n, kh�ng thọ, kh�ng mạng cũng như huy�̃n hóa. Bi�́t thức cũng như huy�̃n là hi�̉u rõ v�̀ năm �́m. Năm �́m rơi vào tướng th�́ tục, tướng này là nghi�̣p của v� thường, kh�̉, kh�ng, v� ngã. Bi�́t được những tướng như v�̣y là hi�̉u rõ năm �́m.

Sao gọi là rõ b�́n đại? Đ�́t, nước, gió, lửa? Đ�́t là pháp giới chẳng phải là ki�n c�́. Nước là pháp giới chẳng có nước. Lửa là pháp giới kh�ng do tự nóng l�n. Gió là pháp giới chẳng dùng sự lay đ�̣ng. B�́n đại này là đ�́i tượng được nh�̣n bi�́t của mắt, đ�́i với pháp giới kh�ng dùng mắt th�́y mà th�́y bi�́t t�́t cả, kh�ng dùng tai đ�̉ nghe, kh�ng dùng mũi đ�̉ ngửi, kh�ng dùng mi�̣ng đ�̉ n�́m, kh�ng dùng th�n đ�̉ xúc chạm kh�ng dùng ý đ�̉ ch�́p giữ các pháp, nhưng đ�̀u hi�̉u rõ pháp giới m�̣t cách đ�̀y đủ. Pháp giới của chúng sinh được giảng thuy�́t như v�̣y, pháp giới các tánh của hữu t�nh b�nh đẳng, pháp giới của các cõi Dục, sắc, v� sắc đ�̀u b�nh đẳng. Pháp giới của sinh tử, Ni�́t-bàn, pháp giới nơi Pháp th�n cho đ�́n pháp giới của hư kh�ng cũng như th�́. V� sao? V� có c�ng đức hay kh�ng có c�ng đức cũng b�nh đẳng như hư kh�ng, kh�ng có sai khác, cũng chẳng th�̉ suy lường, chẳng tán thán. Pháp giới của Ni�́t-bàn cũng lại như th�́ tức kh�ng th�̉ xưng tán. H�̣i nh�̣p nơi pháp giới này đó là hi�̉u rõ b�́n đại.

Sao gọi là th�́u đạt v�̀ sáu tr�̀n? Như Đức Ph�̣t đã dạy, mắt �́y cũng kh�ng mà kh�ng có ngã và ngã sở, cũng kh�ng có v� ngã, thảy đ�̀u là kh�ng. V� sao? V� hi�̉u rõ v�̀ ngã kh�ng n�n đ�́i với các tr�̀n chẳng phải là tr�̀n. Đó gọi là th�́u đạt v�̀ sáu tr�̀n. Xét kỹ sáu tr�̀n, kh�ng thường, kh�ng đoạn. Đó là B�̀-tát hi�̉u rõ sáu tr�̀n. Mắt th�́y sắc tr�̀n mà kh�ng bị chi ph�́i. V� sao? V� kh�ng nửa chừng chọn l�́y sự chứng đắc. Tai, mũi, mi�̣ng, th�n, ý cũng như th�́. Đó gọi là B�̀-tát hi�̉u rõ v�̀ sáu tr�̀n. B�̀-tát có th�̉ ph�n bi�̣t sáu tr�̀n, đã ph�n bi�̣t r�̀i li�̀n h�̣i nh�̣p nơi đạo, kh�ng ph�n bi�̣t sáu tr�̀n th� chẳng phải là đạo. Lại như B�̀-tát đem t�m Từ bi thương xót chúng sinh kh�ng k�̉ th�n hay sơ, kh�ng bỏ đạo lớn cũng kh�ng l�a bỏ sự b�́ th�. Đó là B�̀-tát hi�̉u rõ sáu tr�̀n.

Sao gọi là ph�n bi�̣t rõ b�́n Đ�́? Bi�́t Kh�̉, T�̣p, Di�̣t, Đạo, năm �́m kh�ng tự tại, xứ là kh�̉. Bi�́t nguy�n nh�n sinh ra kh�̉ là t�̣p, sắc hi�̣n ra li�̀n di�̣t gọi là di�̣t. Chứng đắc hay kh�ng chứng đắc, t�m v�̃n an trụ b�nh đẳng n�n gọi là đạo. B�̀-tát bi�́t b�́n Đ�́ mà kh�ng chứng đắc. V� sao? V� nhằm đ�̉ h�̣ tr� t�́t cả chúng sinh. Đó gọi là ph�n bi�̣t b�́n Đ�́.

Lại có ba vi�̣c? Sao gọi là ba? Tướng ch�n đ�́ �́y xét, hi�̉u đúng như c�̣i g�́c. Lời nói th�́ tục chỉ là giả hợp thành danh hi�̣u mà th�i. Hi�̉u rõ ch�n đ�́, t�m chẳng suy ni�̣m v�̀ có, kh�ng. Xét hi�̉u v�̀ g�́c th� t�́t cả các sắc đ�̀u là b�nh đẳng. V� sao? V� kh�ng giữa chừng nắm giữ sự chứng đắc, lu�n ứng hợp với tướng th� đó là ph�n bi�̣t b�́n Đ�́.

B�̀-tát A-soa-mạt nói:

�Đ�́ �́y chỉ có m�̣t, kh�ng có hai. V� sao? V� Như Lai B�̣c Ch� Ch�n kh�ng có ch�̃ mong c�̀u, cũng kh�ng có tưởng c�̀u v�̀ sắc và v� sắc, kh�ng có ch�̃ mong c�̀u mà được ở trong �́y. Đó là ph�n bi�̣t b�́n Đ�́. Lại có kh�̉ của năm �́m là tướng của phi�̀n não. Th�ch hi�̉u rõ v�̀ kh�ng là Kh�̉ đ�́. Th�ng đạt năm �́m do từ duy�n khởi là T�̣p đ�́. Th�́y được vạn v�̣t đ�̀u có tưởng mong c�̀u, ph�n bi�̣t rõ ý nghĩa �́y mà kh�ng tham mu�́n, tuy kh�ng mong c�̀u nhưng cũng kh�ng qu�n m�́t. Đó là cùng nh�̣n bi�́t nghĩa của Di�̣t đ�́. Kh�ng cùng với sự vi�̣c của quá khứ, vị lai, hi�̣n tại mà gắn li�̀n với th�́ gian, nhưng cũng kh�ng trụ trong �́y. Đó gọi là di�̣t đ�́. Mu�́n đạt đ�́n Đạo th� hi�̉u rõ v�̀ Kh�̉, T�̣p, Di�̣t, kh�ng ở nơi hai vi�̣c: Do dự và lưới k�́t sử. Đó gọi là Đạo đ�́. Quán xét kỹ v�̀ chúng, bi�́t chúng là kh�̉. Đó là B�̀-tát ph�n bi�̣t rõ b�́n Đ�́. Những đi�̀u đã th�́y bi�́t v�̀ kh�̉, vui, thi�̣n, ác, t�m nh�n th�́u h�́t g�́c ngọn của th�́ gian. Đó là bi�́t Kh�̉. Các duy�n đ�̀u kh�̉, đó gọi là T�̣p. Hi�̉u các kh�̉ th�́ gian, kh�ng còn mong c�̀u, tuy kh�ng mong c�̀u nhưng chẳng rơi vào ch�̃ chứng đắc v�̀ Di�̣t. V� sao? V� kh�ng giữa chừng chứng đắc. Đó gọi là B�̀-tát nh�n nơi sự hi�̉u bi�́t đ�̉ c�̀u Đạo. Như mu�́n qua s�ng mà kh�ng c�̀n thuy�̀n th� kh�ng th�̉ vượt qua. Suy nghĩ v�̀ phương cách, n�́u được t�́m ván, ng�̀i l�n tr�n �́y th� có th�̉ vượt qua. V� sao? V� kh�ng còn lo bu�̀n, do kh�ng vượt qua được các kh�̉. Thực hi�̣n những hạnh nghi�̣p này th� an trụ trong giáo pháp b�́n Đ�́. Chẳng l�́y sự th�̣t của sắc mà chứng đắc. Đó là B�̀-tát ph�n bi�̣t v�̀ đ�́. Ý xem xét sự phát sinh kh�̉, kh�̉ từ duy�n sinh cũng kh�ng theo duy�n. Đó gọi là bi�́t v�̀ sự sinh. T�́t cả sự sinh cũng kh�ng có ch�̃ khởi, kh�ng di�̣t t�̣n, kh�ng hưng khởi ý di�̣t. Đó gọi là ý vắng lặng th� kh�̉ di�̣t, ưa th�ch nh�̣n bi�́t, c�̀u đạt sự thù thắng đ�̉ ch�́ phục t�m ý. Đó là bi�́t rõ v�̀ đạo mà kh�ng trú ở trong �́y. V� sao? V� tr� tu�̣ là kh�ng trụ. Đó là B�̀-tát ph�n bi�̣t nh�̣n bi�́t v�̀ b�́n Đ�́.

Th�́ nào là th�́u đạt v�̀ mười hai nh�n duy�n? Nghĩa là nh�n từ v� minh cho đ�́n sinh tử như t�́t cả các pháp đ�̀u có ch�̃ sinh khởi, hi�̉u rõ là kh�ng th�̉ th�́y cũng kh�ng th�̉ bi�́t. V� sao? V� kh�ng có sinh, cũng chẳng phải kh�ng sinh. Do hi�̉u đúng các sự vi�̣c của nh�n duy�n này th� dựa vào đ�́y đ�̉ c�̀u đạt Ni�́t-bàn. Hi�̉u rõ ch�̃ hành của chúng sinh kh�ng như nhau mà có cao, vừa, th�́p. Duy�n nơi t�̣i phước n�n tạo các hành nghi�̣p. Ch�̃ sẽ đạt đ�́n là phát khởi duy�n v� sinh, tu t�̣p, thực hành các pháp tức hợp với đạo. Đó là hi�̉u rõ v�̀ mười hai nh�n duy�n. Giả sử kh�ng có duy�n sinh th� kh�ng có pháp hi�̣n hữu. Đó là ti�u trừ, tức v� minh di�̣t th� lão, b�̣nh, tử di�̣t. Lão, b�̣nh, tử đã di�̣t, có th�̉ th�́u su�́t đi�̀u này là hi�̉u rõ v�̀ mười hai nh�n duy�n. Các nh�n có được đ�̀u là ch�̃ bao g�̀m của các pháp. Các duy�n có được đ�̀u là ch�̃ th�u tóm, ch�̃ hòa hợp của các pháp. Nh�n duy�n �́y hòa hợp chẳng phải ta, chẳng phải người, cũng chẳng phải là ngã, nh�n, thọ, mạng, t�́t cả đ�̀u kh�ng có ch�̃ h�̣i nh�̣p. Như v�̣y, nh�̣p là kh�ng ở trong t�́t cả những cái hi�̣n có. Hi�̉u rõ ý này là bi�́t được mười hai nh�n duy�n. B�̀-tát đ�̀u mu�́n th�́u rõ đ�̀y đủ các pháp th�́u tỏ đ�̀y đủ r�̀i th� hi�̉u được v� thường, kh�ng rơi vào sự chứng đắc. V� sao? V� nhằm cứu giúp chúng sinh, đó là B�̀-tát hi�̉u rõ mười hai nh�n duy�n.

Sao gọi là th�ng tỏ ba đời? Bi�́t t�m ở quá khứ có đức hay kh�ng, quán xét th�n người khác b�nh đẳng kh�ng có sai bi�̣t. V� th�n m�nh có l�̀m l�̃i, th�n người khác cũng v�̣y, mau chóng thay đ�̉i l�̃i l�̀m đ�̉ tạo phước đức. Do phước đức này mà phát t�m c�̀u đạo. Đó là c�ng đức quá khứ của B�̀-tát. T�m ý tạo được các c�ng đức ở vị lai đ�̀u do B�̀-tát phát t�m, ki�́n l�̣p hạnh nguy�̣n. Các ch�̃ phát t�m dùng đ�̉ h�̣ tr�, giữ l�́y t�m ki�n c�́, kh�ng ch�́p nh�̣n t�m v�̉n đục. Đó là phước đức trong vị lai. C�ng đức t�m c�̀u đã tạo tác của t�m ý ở hi�̣n tại ch�nh là do mọi duy�n đ�̉ tạo n�n c�ng đức �́y. Xả bỏ các c�́u u�́, kh�ng theo những giáo lý sai qu�́y th� kh�ng xa l�a c�ng đức. V� sao? V� g�̀n với Ph�̣t đạo, ch�nh là phước hi�̣n tại. Xét từ quá khứ đ�́n hi�̣n tại, vị lai, tin ba đời là r�̃ng lặng. Quán pháp ba đời th� dùng tr� tu�̣ cứu giúp mọi người. Chư Ph�̣t trong quá khứ, hi�̣n tại và vị lai đ�̀u dùng phương ti�̣n quy�̀n xảo đ�̉ hi�̉u rõ các pháp trong ba đời, các pháp quá khứ đã di�̣t. V� sao? V� kh�ng th�̉ th�́y. Kh�ng do phước đức của quá khứ mà chỉ do t�m bi�́n hi�̣n n�n các pháp vị lai th�́y rõ là kh�ng có ch�̃ sinh, cũng kh�ng l�́y làm nghi ngờ. Quán xét các pháp hi�̣n tại cũng kh�ng có ch�̃ trú, n�n kh�ng xứ sở, kh�ng bỏ t�m đạo. Đó gọi là tr� tu�̣ th�ng su�́t trong ba đời. Quá khứ đã di�̣t, vị lai chưa đ�́n, hi�̣n tại kh�ng có ch�̃ trú, nhưng tr� tu�̣ v�̃n kh�ng hủy hoại. B�̀-tát phát khởi c�ng đức đ�̀u nhằm hòa đ�̀ng, đó là hi�̉u rõ v�̀ ba đời. Nhờ tr� tu�̣ n�n nhớ nghĩ c�ng đức nơi quá khứ. V� sao? V� những vi�̣c đã làm đời này đ�̀u do phước đức đời trước, nh�n nơi đó tạo sự phát t�m cho đời sau. Sự tạo tác của tr� tu�̣ �́y đã đ�̀y đủ sở nguy�̣n, n�n phước đức được tạo ở hi�̣n tại kh�ng l�́y làm khó. V� sao? V� B�̀-tát đã phát nguy�̣n. Đó gọi là th�́u rõ v�̀ ba đời v� các chúng sinh đời quá khứ n�n bi�́t tạo l�̣p c�ng đức. V� nhằm h�̣ tr� chúng sinh n�n từ xưa đ�́n nay kh�ng ngừng dạy bảo, giáo hóa họ. Sự giáo hu�́n là nhằm khi�́n chúng sinh th�́y ch�̃ bi�́n hóa nơi th�̀n th�ng của chư Ph�̣t trong vị lai đ�́i với nghĩa của đạo pháp, được tăng trưởng lợi �ch. Kh�ng những tăng lợi �ch mà còn tăng th�m phước đức cho qu�̀n sinh nữa. Đức Ph�̣t xu�́t hi�̣n ở đời là nhằm tạo nhi�̀u lợi �ch mà lời th�̣ nguy�̣n kh�ng ngăn ngại. Đó là hi�̉u rõ ba đời.

Th�́ nào gọi là hi�̉u rõ c�ng đức của A-la-hán, Duy�n giác và B�̀-tát. N�́u kh�ng có Ph�̣t th� kh�ng có A-la-hán. Đức Ph�̣t xu�́t hi�̣n ở đời mới có pháp của b�̣c A-la-hán. Pháp của hàng A-la-hán là nh�n nghe lời dạy của Ph�̣t mà giác ng�̣. Người được quả Thanh văn th� đ�̀y đủ giới c�́m. Giới c�́m đ�̀y đủ nghĩa là thực hành đúng giới pháp. Đã hành tr� đúng giới pháp là đ�̀y đủ giới, định, tu�̣, giải thoát, giải thoát tri ki�́n. Đó là hi�̉u rõ v�̀ Thanh văn. Từ những duy�n này mà chứng quả A-la-hán. Bi�́t có đức hay kh�ng đức mà hi�̉u v�̀ v� thường, giải thoát sinh tử, ở trong ba cõi đ�̀u nhàm chán các ham mu�́n dục lạc, th�́u rõ v� thường là kh�̉. V� sao? V� các pháp là v� thường, Ni�́t-bàn tịch di�̣t cũng kh�ng th�̣t có, kh�ng c�̀u sinh đ�́n. V� sao? V� như th�́ là sợ sinh tử. Do sợ sinh tử mà kh�ng d�́c lòng tin ở hành nghi�̣p nơi th�́ gian. Quán th�n như oán thù, b�́n đại như rắn đ�̣c, sáu tr�̀n đ�̀u r�̃ng kh�ng, kh�ng nguy�̣n sinh vào năm cõi lu�n h�̀i, nh�̣n giữ l�́y cảnh giới Ni�́t-bàn. Thực hành đúng như v�̣y là hi�̉u rõ v�̀ Thanh văn.

Sao gọi là hi�̉u bi�́t v�̀ Duy�n giác? B�̀-tát đ�̀u nh�̣n bi�́t th�́ nào là Duy�n giác đã tạo l�̣p được c�ng đức? Duy�n giác hưng khởi c�ng đức đ�̀u vượt tr�n A-la-hán. V� sao? V� nẻo hành hóa của Duy�n giác tinh t�́n, vượt hơn hàng Thanh văn. Như vi�̣c b�́ th�, tr� giới� hàng Thanh văn kh�ng sánh kịp. V� sao? V� nẻo hành hóa của Thanh văn t�m còn hạn hẹp, vi�̣c cúng dường Ph�̣t tu�̣ kh�ng đủ nói. Khi đã vào pháp Ph�̣t th� ch�̃ tu học ưa th�ch pháp nhỏ, chẳng t�́i tăm mà cũng chẳng tr� tu�̣. V� sao? V� lãnh h�̣i những �m thanh mà chán ghét sinh tử. Ch�̃ tu học �t ỏi n�n thường th�ch s�n gi�̣n. C�́ gắng nương theo đức lớn đ�̉ ưa th�ch vi�̣c làm cao cả, thực hành b�́ th�, suy nghĩ v�̀ mười hai nh�n duy�n. Do suy t�nh, mong c�̀u giải thoát cho bản th�n n�n tự m�nh tin hi�̉u, h�̣ tr� đạo, thực hành theo duy�n khởi mà dựng l�̣p c�ng đức. Đó gọi là hi�̉u rõ v�̀ Duy�n giác.

Th�́ nào gọi là th�ng su�́t v�̀ hành nghi�̣p của Đại thừa? Đã h�̣i nh�̣p, hi�̉u rõ c�ng đức kh�ng th�̉ t�nh k�̉, do Đại thừa r�̣ng lớn m�nh m�ng v� cùng n�n phải v� chúng sinh mà thực hành phương ti�̣n quy�̀n xảo. C�ng đức �́y lu�n trang nghi�m, kh�ng cho là khó, đ�̀u ban b�́ theo sự ưa th�ch của chúng sinh, dùng pháp vượt bờ đ�̉ giáo hóa, thành tựu pháp Đại thừa. Bi�́t h�́t t�m và nẻo hành của t�m nơi mọi người, mu�́n đ�̣ thoát họ vượt mọi duy�n phát khởi, kh�ng cho Ph�̣t đạo là khó đạt được. Lại dùng ánh sáng chi�́u soi khắp chúng sinh, t�m �́y đặc bi�̣t kh�ng g� sánh bằng, vượt t�́t cả kh�̉, hi�̉u t�́t cả pháp kh�ng h�̀ bị ngăn che, hàng phục các tà thuy�́t, khi�́n đ�̀u thanh tịnh hòa hợp. Th�u tóm cả ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo, oai đức thù thắng như dựng ngọn cờ pháp, hành hóa trong mười hai nh�n duy�n, kh�ng ch�́p đoạn, chẳng ch�́p thường. Những đi�̀u được th�́y như lo bu�̀n, ngủ nghỉ, tham dục, s�n gi�̣n, đùa giỡn, các vi�̣c sai trái đ�̀u n�n xa l�a t�́t cả. Ch�n th�̣t là dùng tr� tu�̣ của Ph�̣t và các thứ tướng t�́t mà trang nghi�m, dùng Đại thừa đ�̉ trang nghi�m nơi th�n, mi�̣ng, ý của m�nh. V� sao? V� kh�ng có t�̣i l�̃i. Đó gọi là c�ng đức của Đại thừa. C�ng đức �́y là cứu đ�̣ khắp mọi chúng sinh, hàng trời, người. Sao gọi là đ�̣ t�́t cả chúng sinh? Các pháp đ�̀u hòa hợp, gọi là giải thoát ở nơi kh�ng giải thoát. Giải thoát ở nơi kh�ng giải thoát là g�? C�ng đức của b�̣c B�̀-tát lu�n đ�̀y đủ, đó là giải thoát. Hi�̉u rõ sự hưng tạo c�ng đức trong sinh tử là do th�n, mi�̣ng và ý. Do hi�̉u rõ mi�̣ng tạo tác c�ng đức, th�n ki�́n l�̣p phước đức, đó là ba vi�̣c thực hành của th�n, mi�̣ng, ý trong sinh tử. B�̀-tát do nh�n duy�n hi�̉u bi�́t giải thoát li�̀n nguy�̣n đạt đ�́n Nh�́t thi�́t tr� là tr� tu�̣ th�ng tỏ, đó là minh đạt. Giải thoát r�̀i lại hi�̉u những pháp chẳng giải thoát, năm pháp vượt bờ h�̣i nh�̣p trong tr� vượt bờ. Gọi là giải thoát tức kh�ng cho là khó khăn đ�̉ hi�̉u pháp vượt bờ lu�n th�u tóm t�́t cả, phương ti�̣n thi�̣n xảo của B�̀-tát đ�̀u nhờ ánh sáng tr� tu�̣ chi�́u soi h�́t thảy. V� sao? V� do b�́n vi�̣c g�̀m th�u đ�́n người khác là kh�ng ngã, kh�ng nh�n, kh�ng thọ, kh�ng mạng, kh�ng l�́y, kh�ng bỏ. Do v�̣y, n�n ph�n bi�̣t, dùng nguy�n nh�n giải thoát, tạo l�̣p các nguy�̣n của B�̀-tát đ�̉ hi�̉u rõ vi�̣c đ�̣ thoát. Nghĩa là đ�́i với sinh tử, d�̀n d�̀n ti�́n tới, do kh�ng có đ�́i tượng được đoạn trừ. Kh�ng có đ�́i tượng được đoạn trừ n�n sinh tử kh�ng m�́t. Sinh tử kh�ng m�́t th� kh�ng g� có th�̉ hủy hoại được B�̀-tát. V� sao? V� kh�ng theo vi�̣c cùng người ham chu�̣ng th�́ lực. Do đó gọi là ph�n bi�̣t, là chưa giải thoát nơi Kh�ng, V� tướng, V� nguy�̣n. Dùng pháp này đ�̉ quán xét, th�́y rõ các ki�́n giải của B�̀-tát tin hi�̉u. V� sao? V� nơi ba giải thoát chưa th�ng su�́t n�n gọi là chưa giải thoát, chưa chứng đắc ở trong ba cõi mà kh�ng bị tham đắm, đó gọi là giải thoát. Tuy ở trong ba cõi nhưng v�̃n tạo nhi�̀u phương ti�̣n th�̉ hi�̣n cùng khắp. V� sao? V� dùng tr� tu�̣ sáng su�́t n�n kh�ng rơi vào nẻo �thủ chứng�, đó gọi là hi�̉u rõ đức giải thoát. Pháp c�ng đức đã tạo, đ�̀u do tr� tu�̣ th�ng đạt đ�̀y đủ, đã được đ�̀y đủ th� kh�ng xa l�a Nh�́t thi�́t tr�, đó là hi�̉u rõ v�̀ các pháp.

B�̀-tát A-soa-mạt nói với Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�Có tám vi�̣c, pháp và tr� tu�̣ hòa hợp kh�ng cùng t�̣n. Đó là pháp tr� tu�̣ bao hàm sự hi�̉u bi�́t ph�n minh đ�̉ có th�̉ ph�n bi�̣t rõ ràng đúng như pháp Ph�̣t, kh�ng có sai khác. V� sao? V� đã trừ bỏ các pháp phi�̀n não, phi pháp. Đó tức là nguy�̣n lực n�n đạt đ�́n đạo pháp. Ánh sáng tr� tu�̣ của các kinh đi�̉n chi�́u soi đ�́n c�̣i ngu�̀n là bản t�́, do h�̣i nh�̣p vào tr� tu�̣, th�́y được các dục, n�n đ�̀u hi�̉u rõ là có th�̉ đạt đ�́n Ni�́t-bàn, tóm th�u các tu�̣ n�n kh�ng bỏ đạo pháp. Nhờ lòng tin nơi tr� tu�̣ n�n các c�́u u�́ đ�̀u ti�u trừ. B�̣c đại tr� ch�nh là đứng đ�̀u trong các pháp. Tr� tu�̣ tự nhi�n là tr� tu�̣ v� sư, đ�̀u th�́u tỏ các dục mà kh�ng bị đắm vướng. V� sao? Nhờ đạt đ�́n ánh sáng của đạo, dùng tr� tu�̣ đoạn dứt t�̣n g�́c r�̃ n�n kh�ng cùng t�̣n. Mọi vọng tưởng đ�̀u r�̃ng lặng. Sở dĩ tạo l�̣p g�́c r�̃ là do t�́i tăm m� mu�̣i, mu�́n đạt đ�́n b�̣c Thánh th� phải dùng thu�́c tr� tu�̣ đ�̉ giáo hóa, giữ vững lý đạo là nhằm đ�̉ an trụ đúng đắn. Có người đ�́n học th� dùng tr� tu�̣ dạy bảo, khi�́n họ được chứng đắc. Dùng ánh sáng tr� tu�̣ soi chi�́u v� minh, tăm t�́i, khi�́n cho họ được sáng su�́t. N�́u người kh�ng có mắt pháp th� giúp họ có mắt pháp, th�́y được th�ng su�́t. Tr� tu�̣ sáng su�́t �́y vượt ra ngoài các sắc. Tr� tu�̣ của ch�n đ�́ n�n kh�ng còn bị ràng bu�̣c, dùng tr� tu�̣ đ�̉ giáo hóa người chưa hàng phục khi�́n họ tự đi�̀u phục. V� các kẻ tăm t�́i mà hi�̉n bày mắt tr� tu�̣. Có tr� tu�̣ kh�ng cùng t�̣n th� kh�ng nơi nào mà kh�ng đ�́n, kh�ng hành đ�̣ng nào mà kh�ng thực hi�̣n toàn vẹn. V� sao? V� th�ng su�́t mười hai nh�n duy�n. Tuy�n thuy�́t tr� sáng tỏ, hi�̉u rõ các phi�̀n não trói bu�̣c khi�́n kh�ng còn l�̀m lạc chẳng v� sinh tử mà bị m� loạn.

B�̀-tát A-soa-mạt nói với Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�Hàng B�̀-tát dùng tr� tu�̣ tóm th�u và h�̣i nh�̣p t�m của chúng sinh, tùy theo hành đ�̣ng mà th�́y được t�m ni�̣m của mu�n loài đ�̉ hi�̉u rõ, ph�n bi�̣t. Người kh�ng có c�ng đức th� dùng tr� tu�̣ d�̃n dắt, tạo lợi �ch cho họ. Tr� tu�̣ của B�̀-tát đ�̀u hi�̣n bày khắp nơi các thừa Thanh văn, Duy�n giác cho đ�́n Chánh giác. Đó là nơi ch�́n của tr� tu�̣. B�̀-tát học như v�̣y gọi là tr� tu�̣ kh�ng cùng t�̣n, giảng thuy�́t tr� tu�̣ vượt bờ m�̣t cách th�ng su�́t kh�ng cùng t�̣n. Khi thuy�́t giảng ph�̉m pháp này có ba vạn hai ngàn vị B�̀-tát đ�̀u chứng pháp Nh�̃n v� sinh.

B�̀-tát A-soa-mạt nói với Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�T�m Từ của B�̀-tát th� kh�ng cùng t�̣n. V� sao? V� lòng từ của B�̀-tát v� cùng r�̣ng lớn, cũng như hư kh�ng kh�ng có hạn lượng. Sở dĩ r�̣ng v� bi�n là v� gi�́ng như b�́n đại của chúng sinh như hư kh�ng, kh�ng đ�u là kh�ng hi�̣n bày. B�̀-tát dùng lòng Từ che chở khắp, gi�́ng như b�́n đại: Đ�́t, nước, gió, lửa kh�ng th�̉ xưng lượng n�n nói kh�ng cùng t�̣n. Lòng từ của B�̀-tát cũng lại như v�̣y, chẳng th�̉ cùng cực n�n gọi là kh�ng bờ. Gi�́ng như hư kh�ng v� bi�n, b�́n đại đ�̀u kh�ng th�̉ lường. Chúng sinh v� t�̣n n�n lòng từ của B�̀-tát kh�ng giới hạn. V� th�́ nói lòng Từ của B�̀-tát là v� t�̣n.

B�́y giờ, Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t hỏi B�̀-tát A-soa-mạt:

�B�́n đại nơi chúng sinh nhi�̀u kh�ng th�̉ t�nh k�̉ là v� sao?

B�̀-tát A-soa-mạt đáp:

�Đ�́t, nước, gió, lửa s�́ �́y nhi�̀u hơn c�y cỏ rừng r�̣m.

Xá-lợi-ph�́t hỏi:

�Có th�̉ v� chúng sinh mà d�̃n dụ chăng?

A-soa-mạt đáp:

�Có th�̉ giả dụ được, kh�ng th�̉ l�́y s�́ lượng nơi d�n chúng làm s�́ lượng t�̣n cùng.

Xá-lợi-ph�́t hỏi:

�V� dụ như th�́ nào mới được?

A-soa-mạt đáp:

�Gi�́ng như phương Đ�ng, T�y, Nam, Bắc, b�́n hướng và hai phương Tr�n, Dưới hợp lại thành m�̣t th�́ giới, m�̃i th�́ giới có s�́ cõi Ph�̣t trong mười phương nhi�̀u như cát s�ng Hằng hợp lại làm thành bi�̉n lớn, l�́y h�́t t�́t cả s�́ người ở bờ bi�̉n, m�̃i người dùng m�̣t sợi l�ng đ�̉ l�́y s�́ nước bi�̉n, cứ m�̣t giọt nước là s�́ người bằng m�̣t hằng hà sa, hai giọt nước là s�́ người bằng cát của hai s�ng Hằng. Cứ như v�̣y, s�́ giọt nước trong bi�̉n lớn có th�̉ t�nh được nhưng chúng sinh th� kh�ng th�̉ t�nh h�́t. B�́n đại của chúng sinh cũng như v�̣y, kh�ng th�̉ t�nh h�́t. T�m đại Từ của B�̀-tát hi�̣n bày khắp t�́t cả.

B�̀-tát A-soa-mạt nói với Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�N�́u t�m Từ r�̣ng lớn th� phước đức đáng mừng cũng kh�ng th�̉ cùng t�̣n.

Xá-lợi-ph�́t nói:

�Th�̣t sự là kh�ng cùng t�̣n.

A-soa-mạt nói:

�N�́u có B�̀-tát nghe nói v�̀ s�́ lượng chúng sinh kh�ng th�̉ cùng t�̣n mà kh�ng sợ, kh�ng lo, kh�ng b�́i r�́i th� đó mới gọi là t�m Từ kh�ng cùng t�̣n.

B�̀-tát A-soa-mạt bảo Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�T�m Từ bi r�̣ng lớn �́y ch�nh là sự h�̣ tr� của B�̀-tát. Lại v� chúng sinh mà có những hạnh nghi�̣p c�ng đức và hi�̣u quả. V� sao? V� lòng từ kh�ng h�̀ m�́t. Có lòng từ th� các vi�̣c x�́u ác đ�̀u hoàn toàn ti�u di�̣t, đi�̀u phục các thứ s�n gi�̣n, não hại và các tham ái. N�n ai nh�n th�́y người �́y cũng đ�̀u vui vẻ. V� sao? V� người �́y kh�ng có các tà vạy, những đi�̀u lo sợ đ�̀u được dứt h�́t. Đạo �́y ch�n chánh, kh�ng thi�n l�̣ch, tà vạy, có th�̉ giáo hóa, hướng d�̃n cho kẻ loạn t�m. N�́u kẻ gặp khó khăn th� B�̀-tát an ủi cứu giúp. V� sao? V� mu�́n đ�̣ thoát các loài hữu t�nh bị trói bu�̣c. Những kẻ dua nịnh th� làm cho họ tu t�̣p đ�̀y đủ đức ch�́t phác ch�n th�̣t. Người học y�́u nghĩa của đạo, kh�ng ham mu�́n vinh hoa phú quý ở đời, đ�̀u được sự t�n k�nh của Đ�́ Th�ch, Phạm vương. Thường dùng tr� tu�̣ quan sát th�́y khắp t�́t cả. V� sao? V� mu�́n cứu giúp h�́t thảy các loài. Tu t�̣p b�́n T�m v� lượng chẳng có ý ni�̣m khác, đ�̀u bỏ các phi�̀n não c�́u u�́ mà h�̣i nh�̣p y�́u nghĩa của Ph�̣t đạo. Th�u tóm hạnh nghi�̣p tr� tu�̣, dùng đức tự trang nghi�m đ�̉ vượt qua các đức, ba mươi hai tướng t�́t và tám mươi vẻ đẹp đ�̀u đ�̀y đủ, trọn vẹn. Lành thay, lành thay! Sự đ�̣ thoát �́y, Ni�́t-bàn hi�̉n hi�̣n đ�̉ hướng d�̃n chúng sinh, kh�ng ở nơi tám sự lo sợ, khi�́p nhược mà ở ch�̃ an tịnh, th�ch dùng pháp lạc, l�́y pháp làm vui, nắm giữ các dục, kh�ng tham ng�i vị quy�̀n lực, b�nh đẳng đ�́i với chúng sinh, sự thực hành kh�ng khác, làm thanh tịnh tr� tu�̣ r�̣ng khắp. N�́u có người phạm giới, B�̀-tát sẽ giúp đỡ họ, thị hi�̣n sức nh�̃n nhục, kh�ng sinh t�m ki�u mạn, phóng túng, kh�ng bỏ tinh t�́n, thi�̀n định, nh�́t t�m Tam-mu�̣i. T�m �́y kh�ng m� loạn do hành nghi�̣p của tr� tu�̣. Những đi�̀u nghe nh�̣n đ�̀y đủ nơi lòng từ, những đi�̀u đó từ th�n thực hi�̣n, kh�ng nương nhờ người khác, kh�ng n�n theo sự dụ d�̃ của ma. V� sao? V� đạt được sự an lạc lớn. Nhờ có tr� mà hi�̉u rõ và h�̉ thẹn đ�́i với vi�̣c làm phi pháp, khỏi hẳn các b�̣nh, trở lại h�̣ tr� chúng sinh, thường tự tạo an lạc cho m�nh và cho mọi người. Pháp của b�̣c A-la-hán là chỉ mu�́n tự cứu m�nh, chẳng cứu giúp chúng sinh, nhưng B�̀-tát sẽ dùng t�m đại Từ thương xót t�́t cả, mu�n loài.

B�̀-tát A-soa-mạt nói với Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�T�m Từ có ba vi�̣c? Những g� là ba?

1.�� T�m Từ b�́ th� h�́t thảy, hi�̉u rõ pháp Từ b�́ th� cho t�́t cả.

2.�� T�m Từ ch�n chánh b�nh đẳng.

3.�� Thường dùng t�m Từ trải khắp chúng sinh.

Gọi là b�nh đẳng tức b�́ th� khi phát t�m B�̀-đ�̀, t�m Từ k�́t hợp với pháp b�nh đẳng mới thành tựu hạnh nghi�̣p, phát khởi t�m Từ b�nh đẳng r�̣ng khắp, nh�n đó mới thành tựu nh�̃n nhục. Đó là ba vi�̣c của t�m Từ kh�ng cùng t�̣n.

B�̀-tát A-soa-mạt nói với Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�Hàng B�̀-tát hi�̣n bày t�m Bi kh�ng cùng t�̣n. Th�́ nào là thọ mạng của con người? Do con người l�́y hơi thở làm g�́c, g�́c là mạng s�́ng. Nẻo hành của B�̀-tát l�́y t�m Bi làm g�́c. Cũng như vua Chuy�̉n lu�n l�́y vòng bằng vàng ròng làm ch�̃ khởi đ�̀u, sau đó bảy báu tức th� hi�̣n ra đ�̀y đủ. Pháp Đại thừa của B�̀-tát cũng lại như th�́. Do có t�m đại Bi, pháp bảo của chư Ph�̣t đ�̀u hi�̣n bày cùng khắp. Như vị trưởng giả có m�̣t loại nhạc vi di�̣u, hòa nhã. �m thanh �́y du dương th�́m s�u vào lòng người. B�̀-tát đạt đ�́n t�m Bi r�̣ng lớn, thương tưởng chúng sinh hơn cả bản th�n m�nh. Như trưởng giả có người con m�̣t h�́t mực thương y�u. Hạnh nghi�̣p của B�̀-tát l�́y đại Bi làm g�́c, sau đó sẽ g�̀m đủ các hạnh nghi�̣p khác. V� sao? V� t�́t cả giáo pháp th� đại Bi làm ch�n th�̣t. Người thực hành ch�n th�̣t th� có t�m Bi r�̣ng lớn, n�n kh�ng tự đại, kh�ng đ�̣c đoán, cũng kh�ng ph� trương, lu�n hành theo nẻo ch�n chánh, trong t�m lu�n thành th�̣t kh�ng đ�̉i khác. Đó là t�m Bi r�̣ng lớn. V� sao? V� kh�ng dùng t�m tà đ�̉ th�̉ hi�̣n lòng thương xót. T�m B�̀-tát thu�̀n h�̣u kh�ng ki�u mạn, phóng d�̣t, tùy thu�̣n theo t�́t cả chúng sinh, d�̃n dắt, giáo hóa đ�̉ đ�̣ thoát họ. Th�n kh�ng bị t�̉n hại, dùng uy lực n�n kh�ng tham ti�́c mạng s�́ng, tức là tự y�u quý m�nh, xa l�a các ác, che chở h�́t thảy chúng sinh n�n t�m �́y được thanh tịnh, kh�ng l�a bỏ những hạng nghèo cùng nguy kh�́n. V� sao? V� kh�ng bị cu�́n theo phi�̀n não, n�n t�m được ki�n c�́. Đó là thương xót mu�n loài. T�m �́y kh�ng thoái chuy�̉n, nh�n đó h�̣i nh�̣p nơi đạo lớn. T�m ch�n chánh của B�̀-tát lu�n si�ng năng cứu giúp. Đó là đại Bi. N�́u được chư Ph�̣t �́n chứng làm rõ ch�̃ th�ng tỏ, cũng là tự m�nh đem sự chứng đắc đ�̉ cúng dường. Lại đạt đ�́n t�m đại Bi th� t�m vị �́y thanh tịnh kh�ng khác. V� sao? V� xả bỏ sự an lạc của m�nh mà đem lại mọi an lạc cho chúng sinh. Th�́y người bị nguy hại th� B�̀-tát đem th�n chịu thay cho họ. T�m kh�ng hạn hẹp, gánh vác cho chúng sinh, kh�ng cho vi�̣c đó là nặng n�̀, t�m ch� lu�n tinh t�́n. Đó là t�m Bi.

Sở dĩ như th�́, v� lu�n nh�̃n nhục. Đ�́i với hạng người y�́u kém th� cứu giúp họ. Đ�́i với người có b�̣nh t�̣t, th�n th�̉ h�i hám, t�m vị �́y cũng kh�ng ghét bỏ, kh�ng quản khó nhọc, đ�́n cứu giúp kh�̉ nạn của họ. Đ�́i với người xin thỉnh giảng giáo pháp th� kh�ng dùng sự m�̣t nhọc mà lu�n đ�̀y đủ đạo t�m, tùy theo sự ưa th�ch đ�̉ mở bày, giải th�ch cho họ, lu�n có đủ c�ng đức đ�̉ trang nghi�m. Các căn của th�n được vẹn toàn, kh�ng bị rơi vào các kh�̉. Nh�n đó thành tựu t�m Từ hoàn bị đ�̉ tạo an lạc cho mu�n loài. Do đó gọi là t�m Bi, kh�ng tranh tụng với người. V� sao? V� kh�ng còn có tham n�n mới có th�̉ thực hành đ�̀y đủ t�m Bi. T�m kh�ng h�́i h�̣n lu�n giữ vững giới pháp, lu�n ưa th�ch làm lợi lạc cho chúng sinh. Th�n như kim cang kh�ng bị hủy hoại, do th�n từng b�́ th� kh�ng ti�́c l�̃n, khuy�n giúp người khác khi�́n họ phát khởi c�ng đức. Đó là t�m Bi. Tuy th�n tạo l�̣p c�ng đức lu�n được vui vẻ, nhưng kh�ng bằng khuy�n người tạo l�̣p c�ng đức mà kh�ng cho đó là vui lớn. V� sao? Là lu�n v� chúng sinh. Ở trong dục xem xét đạo tu�̣ kh�ng cho là khó nhọc. Đó là t�m Bi. Ch�̃ tạo tác c�ng đức chưa từng bi�́ng tr�̃ m�̣t nhọc. Dùng v� úy th� đ�̉ từ bỏ t�m tham lam, keo ki�̣t, mu�́n khi�́n cho chúng sinh đ�̀u đạt mọi sở nguy�̣n. Đ�́i với các trường hợp c�̀n suy xét, mở bày, th�́u đạt, li�̀n khi�́n tạo l�̣p t�m Bi r�̣ng lớn v� lượng. V� sao? V� hi�̉u rõ ch�̃ phát khởi, giúp đỡ, khen ngợi, d�̃n dắt cho chúng sinh. N�́u có kẻ phạm giới và hủy báng th� B�̀-tát y�n lặng, kh�ng nghĩ đ�́n lời nói đó. V� sao? V� thường l�́y giáo pháp của Ph�̣t giáo hu�́n, giảng dạy cho chúng sinh trong mười phương. Như có người làm ác th� khởi t�m thương xót, dùng nh�̃n nhục của Như Lai đ�̉ chỉ dạy cho họ, kh�ng đem uy lực đ�́i với kẻ ngu t�́i. V� sao? V� nhằm giáo hóa khi�́n họ h�̣i nh�̣p vào pháp của Ph�̣t. B�̀-tát giáo hóa r�̣ng khắp khi�́n học ba mươi hai tướng Từ bi của Ph�̣t v� Từ bi cũng kh�ng cùng t�̣n.

B�̀-tát A-soa-mạt nói với Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�T�́t cả ch�̃ b�́ th� của B�̀-tát đ�̀u l�́y đại Bi làm g�́c, n�n gọi là ki�́n l�̣p đại Bi đ�̣ v� cực. Dùng Từ bi đ�̉ tu t�̣p sáu pháp Đ�̣ v� cực: B�́ th�, Tr� giới, Nh�̃n nhục, Tinh t�́n, Nh�́t t�m, Tr� tu�̣. Cũng lại dùng Từ bi đ�̉ thực hi�̣n đ�̀y đủ ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo. V� sao? V� ri�ng m�nh có th�̉ tu t�̣p đạt đ�́n giác ng�̣, kh�ng ai có th�̉ làm th�̀y. Nẻo hành lu�n an định, kh�ng chút c�́u nhi�̃m, dùng tr� tu�̣ thực hi�̣n Từ bi đem lại sự thành tựu cho t�́t cả chúng sinh, n�n gọi t�m Từ bi của B�̀-tát là kh�ng cùng t�̣n.

Th�́ nào là t�m Hỷ của B�̀-tát kh�ng cùng t�̣n? Do t�m b�nh đẳng kh�ng cùng t�̣n, suy xét các pháp nơi kinh đi�̉n t�m lu�n vui vẻ, kh�ng cho là kh�̉ nhục, xả bỏ các �m nhạc kh�ng th�ch hợp, chẳng cho đó là vui, t�m an trụ nơi pháp, dùng pháp đ�̉ tạo sự an lạc. T�m ý được đi�̀u phục, th�́y ch�̃ tạo tác của người khác kh�ng hợp với nghĩa lý, B�̀-tát kh�ng sợ hãi nhưng bày tỏ lòng thương xót, rơi l�̣. Th�́y người ưa th�ch đạo B�̀-tát th� t�m B�̀-tát k�nh m�́n, nguy�̣n được th�n của Như Lai g�̀m đủ các vẻ đẹp và ba mươi hai dùng đ�̉ trang nghi�m. C�ng đức của các pháp thường mu�́n đạt được, lãnh h�̣i kinh đi�̉n chưa từng chán bỏ, lu�n theo văn của kinh, d�́c giữ g�n, vững chắc, đ�̉ ứng hợp với chánh pháp th� t�m kh�ng vướng b�̣n theo vinh hoa của th�́ gian. Thường dùng pháp lạc đ�̉ tự an vui. T�m b�nh đẳng nơi t�́t cả chúng sinh, tùy theo ni�̀m vui của họ mà d�̃n dắt giáo hóa. V� sao? V� khi�́n đạt được như giáo pháp của Ph�̣t. Đó là thực hành t�m Hỷ.

Giữ g�n t�m, ý ch�̃ giáo hóa được r�̣ng lớn th� kh�ng trái với giáo pháp của Như Lai V� Thượng Chánh Giác, g�̀m đủ uy lực. Người t�m hẹp hòi th� kh�ng th�ch giáo pháp, người tham lam th� t�m kh�ng thanh tịnh. Tuy B�̀-tát ở nơi ba tạng kinh đi�̉n mà chẳng �m lòng tự đại, đ�́i với người c�̉n th�̣n th� thay họ vui mừng, với kẻ phạm đi�̀u sai trái th� càng tăng th�m t�m Từ bi. Th�n t�m đã vượt khỏi sợ hãi nơi các cõi ác, n�n ki�n tr�, phụng hành giới pháp đúng như giáo pháp của Ph�̣t. N�́u bị người mắng nhi�́c, t�m kh�ng gi�̣n dữ, ch�́ ngự khi�́n trở n�n hòa nhã, cung k�nh các b�̣c Trưởng lão, khi�m t�́n đ�́i với người thi�́u ni�n, dung mạo hi�̀n từ, t�m kh�ng r�́i loạn, lu�n ứng hợp tùy thu�̣n với mọi người, đ�́i với các b�̣c đi trước lu�n thưa hỏi, chưa từng dua nịnh. Đó là B�̀-tát thực hành t�m Xả v� t�̣n.

B�̀-tát A-soa-mạt nói với Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�Th�̀n th�ng của B�̀-tát cũng v� t�̣n. Sao gọi là th�̀n th�ng?

1.�� Thi�n nhãn.

2.�� Thi�n nhĩ.

3.�� Bi�́t t�m ni�̣m của người khác (tha t�m).

4.�� Nh�̣n bi�́t các vi�̣c xa xưa.

5.�� Bay đi tự tại.

6.�� L�̣u t�̣n th�ng.

Sao gọi là Thi�n nhãn? Xét v�̀ Thi�n nhãn th� ch�̃ th�́y của mắt nơi các hàng R�̀ng, Quỷ th�̀n, La-hán, Duy�n giác kh�ng bằng ch�̃ th�́y của B�̀-tát, kh�ng ai sánh bằng. Mắt của B�̀-tát th�́u su�́t t�́t cả, ch�̃ nh�̣n th�́y của mắt �́y là v� bi�n th�́ giới trong mười phương. Các h�nh tướng, màu sắc th�, t�́, lớn, nhỏ, xa, g�̀n, r�̣ng, hẹp đ�̀u dùng Thi�n nhãn th�́y rõ, ph�n bi�̣t t�́t cả. Nh�n nơi Thi�n nhãn th�́y được mười phương r�̀i, còn nh�n th�́y nơi ch�́n sinh, trụ nơi năm đường, xét v�̀ nẻo lu�n h�̀i của chúng sinh, bi�́t ch�̃ báo ứng, ch�̃ gặt l�́y k�́t quả. Nh�̣n v�̀ c�̣i ngu�̀n của chúng sinh cũng lại th�́u tỏ v�̀ các căn mạnh y�́u, sự thanh tịnh, sáng tỏ nơi các qu�́c đ�̣ của chư Ph�̣t Th�́ T�n, cảnh giới khắp mười phương, cũng th�́y t�́t cả, xem xét giới thanh tịnh �́y, dùng c�ng đức này đ�̉ khuy�́n trợ nơi cõi nước của m�nh, thường an trụ trong giới pháp, n�n ch�̃ nguy�̣n li�̀n thành tựu. Dùng Thi�n nhãn này quán xét v�̀ nghĩa lý của chư Ph�̣t và chúng B�̀-tát ở địa vị kh�ng thoái chuy�̉n. Hàng B�̀-tát học t�̣p, thực hành hạnh nguy�̣n của các vị �́y, như oai nghi, phép tắc, nơi t�́t cả mọi hành đ�̣ng đ�̀u ung dung, hòa nhã, vững vàng trong pháp m�n tu. Th�u tóm mọi bi�̣n tài với tr� tu�̣ quy�̀n xảo. Tùy lúc dùng phương ti�̣n giáo hóa đ�̀y đủ cho chúng sinh. Dùng mắt ch�n đ�́ đ�̉ th�́y khắp, kh�ng bị ngăn ngại. Xem xét mọi h�nh sắc đ�̀u hư d�́i, kh�ng ch�n th�̣t. Do đạt được mắt ch�n th�̣t, th�́y được sự giải thoát và những phi�̀n não trói bu�̣c. Dùng mắt ch�n th�̣t th�́y được ngu�̀n g�́c của phi�̀n não là thanh tịnh, hi�̉n bày rõ ràng, đ�́i với t�́t cả cảnh giới đ�̀u kh�ng bị đắm vướng. Dùng mắt ch�n th�̣t n�n kh�ng sinh khởi lưới phi�̀n não ràng bu�̣c, th�́y được bao nhi�u đi�̀u tăm t�́i, kh�ng còn do dự. Dùng mắt ch�n th�̣t kh�ng trú trong đi�n đảo và t�́t cả các pháp ngăn che th� kh�ng thu�̣n hợp. Sự nh�n th�́y th�ng su�́t là dùng ánh sáng của pháp đ�̉ soi chi�́u toàn b�̣. Dùng mắt ch�n th�̣t tuy�n thuy�́t v�̀ tr� tu�̣ của b�̣c Thánh, kh�ng tham đắm nơi những nh�n duy�n, các vi�̣c làm chưa từng h�́i ti�́c, kh�ng giữ l�́y cũng kh�ng mong c�̀u, kh�ng làm tăng th�m phi�̀n não, phóng túng. Dùng mắt ch�n th�̣t đ�̉ trừ di�̣t những lao kh�̉, m�̣t nhọc. Kẻ chán ghét Thánh hi�̀n th� tùy căn cơ mà mở bày, giáo hóa họ. Kh�ng trái, bỏ h�nh tướng, dùng ánh sáng b�nh đẳng chi�́u khắp chúng sinh. Dùng mắt ch�n th�̣t n�n t�m �́y được thanh tịnh, di�̣t trừ t�̣n g�́c r�̃ phi�̀n não, khi�́n chúng vĩnh vi�̃n kh�ng còn phát sinh, xa l�a t�m tự đại, kh�ng còn các c�́u u�́. T�m tánh thanh tịnh n�n kh�ng còn những vướng mắc. Dùng mắt ch�n th�̣t đạt đ�́n mắt Ph�̣t. T�m Xả tự tại mà kh�ng giong ru�̉i c�̀u t�m. Trừ bỏ mọi giả d�́i, kh�ng trú vào các b�̣nh kh�̉ và các thứ k�́t sử. Dùng mắt ch�n th�̣t đ�̉ th�́u đạt nghĩa lý và bi�́t được nẻo đi, l�́i v�̀. Người được pháp thanh tịnh th� thực hành nghĩa lý của b�̣c Thánh tu�̣ kh�ng ngăn ngại, nắm giữ, đi�̀u phục chúng sinh. X�y dựng t�m đại Bi, trừ bỏ các pháp làm não loạn, chắc chắn đạt tới bờ giải thoát kh�ng bị ngăn ngại. Những đi�̀u đã quán xét kỹ càng sẽ đ�́n g�̀n đạo tràng. Đ�́i với hạng người kh�ng nơi nương tựa, th�́y họ đ�́n c�̀u xin th� B�̀-tát kh�ng h�̀ có lòng oán gi�̣n. Người phá hủy giới pháp th� giúp họ sửa đ�̉i t�m tánh, trừ bỏ những thói quen bi�́ng nhác. Kẻ loạn t�m th� v� họ chỉ bảy thi�̀n định. Người có tr� tu�̣ sai l�̣ch th� cho họ mắt tr� tu�̣. Người lạc đường th� chỉ d�̃n họ theo con đường ch�n chánh. Người mong đ�́n pháp Ti�̉u thừa th� chỉ dạy họ dùng pháp vi di�̣u của Đại thừa, khi�́n họ nh�̣p nơi Nh�́t thi�́t tr�, thu�̣n theo chánh giác, kh�ng bỏ th�̀n th�ng. Đó gọi là Thi�n nhãn th�́u su�́t của B�̀-tát với th�̀n th�ng kh�ng cùng t�̣n.

Th�́ nào là Thi�n nhĩ th�̀n th�ng kh�ng cùng t�̣n? Do Thi�n nhĩ này mà nghe th�́u khắp mười phương, kh�ng bị hạn lượng. Những h�nh tượng và �m thanh có trong th�́ giới của chư Ph�̣t như Trời, R�̀ng, Quỷ th�̀n, Càn-đạp-hòa, A-tu-la, Ca-lưu-la, Chi�n-đàla, Ma-h�̀u-lặc, những ng�n từ của Nh�n phi nh�n, t�́t cả hi�̀n Thánh, Thanh văn, Duy�n giác cho đ�́n �m thanh th�ng su�́t của hàng B�̀-tát, chư Ph�̣t đ�̀u dùng Thi�n nhĩ này mà nghe được t�́t cả. Sự nghe lu�n rõ ràng kh�ng h�̀ bị giới hạn trở ngại. Thi�n nhĩ �́y còn nghe th�́u cả những �m thanh của địa ngục, ngạ quỷ, súc sinh, những �m thanh nhỏ bé của loài c�n trùng như ru�̀i, mu�̃i, ong, bướm những t�m lý thi�̣n, ác, phải, trái đ�̀u từ mi�̣ng chúng sinh nói ra, đ�̀u nghe bi�́t được cả. Những ng�n từ của mi�̣ng n�u bày v�̀ t�̣i phước, báo ứng, hoặc mi�̣ng nói v�̀ sự trói bu�̣c của tham dục, s�n gi�̣n, ngu si, hoặc mi�̣ng nói lời n�́i k�́t sự th� bỉ, hoặc mi�̣ng tu�n lời tham lam, gi�̣n dữ, hi�̣n rõ sự ngu si. Hoặc mi�̣ng nói ra toàn những lời t�̣ ác, x�́u xa. Hoặc mi�̣ng nói ra những tham mu�́n, u�́ nhi�̃m. Hoặc �m lòng gi�̣n dữ n�n nói lời hung bạo. Hoặc m� mu�̣i n�n mi�̣ng nói lời l�̉n th�̉n, si m�. Hoặc giữ g�n t�m tánh thanh tịnh, đi�̀u hòa với lời nói nhỏ nhẹ dịu dàng. Hoặc mi�̣ng nói lời t�́t đẹp, t�m tánh kh�ng hại người. Hoặc mi�̣ng nói lời nhu hòa, t�m tánh an �̉n, lời nói được thanh tịnh. Hoặc người th�n, mi�̣ng, ý kh�ng tương ưng� th� Thi�n nhĩ th�ng sẽ nghe được rõ ràng kh�ng bị ngăn ngại. Dùng Thi�n nhĩ này nghe những đi�̀u nh�n từ và kh�ng nh�n từ. Đ�́i với hai thứ �́y đ�̀u kh�ng còn ch�́p trước. Tai nghe ti�́ng x�́u ác cũng kh�ng lo sợ, thường khởi t�m Từ bi r�̣ng lớn thương xót chúng sinh. N�́u nghe ti�́ng th� ác th� đem đ�́n cho họ lòng Từ v� cùng. Bi�́t rõ những hạnh nghi�̣p của t�́t cả chúng sinh trong quá khứ, hi�̣n tại, vị lai, lu�n th�́u đạt đúng đắn. Dùng Thi�n nhĩ nghe được t�́t cả các pháp mà chư Ph�̣t trong mười phương đã thuy�́t giảng, li�̀n thọ tr�, nhớ nghĩ kh�ng qu�n. Nghe được r�̀i n�n lu�n lu�n ưa th�ch đạo pháp. Quán xét thu�̣n hợp với căn cơ đ�̉ giáo hóa chúng sinh, khi�́n họ đ�̀u được nghe, kh�ng chỉ m�̣t l�̀n, mà nghe pháp của Như Lai d�̀n d�̀n được mở bày, thọ tr�, kh�ng th�̉ bị phương hại, dứt bỏ, khi�́n t�m thoái lui, bị qu�n m�́t. Lại khi thực hành bản nguy�̣n, hàng B�̀-tát đ�̀u theo từ giáo pháp của chư Ph�̣t đã khai mở mà phụng tr� đạo. Bao nhi�u chúng h�̣i thuy�́t pháp, h�́t thảy những chúng sinh đã được nghe đ�̀u có th�̉ di�̃n nói giáo pháp m�nh đã lãnh h�̣i m�̣t cách tự nhi�n. N�́u những chúng sinh nghe bi�́t được nghĩa lý nơi kinh đi�̉n th� n�n giảng nói pháp cho họ. N�́u người kh�ng hi�̉u được ý nghĩa nơi kinh đi�̉n th� nh�́t định kh�ng n�n giảng nói. Giả sử người có nhĩ căn bản lãnh h�̣i được pháp giới thanh tịnh th� sẽ có nhĩ giới của Thánh tu�̣ thanh tịnh. Giả sử người có nhĩ giới tự nhi�n thanh tịnh th� chúng sinh cũng được thanh tịnh. N�́u xem xét nhĩ giới tùy theo �m thanh, văn tự, ng�n từ, nghĩa lý th� B�̀-tát đ�̀u có th�̉ nghe rõ. T�́t cả chúng sinh vào năm đường, được B�̀-tát truy�̀n bao nhi�u �m thanh, lời nói chẳng đ�̀ng kh�ng th�̉ k�̉ h�́t. Tùy �m thanh th�ng su�́t mà có th�̉ h�̣i nh�̣p đ�̉ thuy�́t pháp. Sự nghe của Thi�n nhĩ đ�̀u từ ch�n đ�́, đ�̀u do �đạo nhĩ� của Như Lai h�̃ trợ, khuy�́n giúp, kh�ng ưa th�ch các thừa khác. Đó là Thi�n nhĩ th�̀n th�ng kh�ng cùng t�̣n của B�̀-tát.

KINH A-SOA-MẠT B�̀-TÁT

| Q01 | Q02 | Q03 | Q04 | Q05 | Q06 | Q07 |

KINH A-SOA-MẠT B�̀-TÁT

Hán Dịch: Đời T�y T�́n, Tam Tạng Trúc Pháp H�̣, Người Nước Đại Nguy�̣t Chi.

Vi�̣t Dịch: Linh Sơn Ph�p Bảo Đại Tạng Kinh

QUY�̉N 5

B�̀-tát A-soa-mạt nói với Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�Th�̀n th�ng của B�̀-tát nh�̣n bi�́t v�̀ t�m ni�̣m của người khác cũng kh�ng th�̉ cùng t�̣n. Th�́ nào là nh�̣n bi�́t t�m ni�̣m của người khác? Bi�́t rõ v�̀ sự nhớ nghĩ ở quá khứ, tư duy v�̀ vị lai và tưởng ở hi�̣n tại của chúng sinh. B�̀-tát lại bi�́t t�m hư huy�̃n, tùy theo thời ứng hợp đ�̉ chỉ dạy, thuy�́t giảng hạnh báo ứng và quả họa phước. T�m người t�́t hòa hợp với quả báo t�́t. Người tạo vi�̣c kh�ng thi�̣n, kh�ng ác th� được quả v� ký. Người làm vi�̣c th�́p hèn th� bị quả báo x�́u kém. Người có t�m th�ch B�́ th�, Tr� giới, Nh�̃n nhục, Tinh t�́n, Thi�̀n định, Tr� tu�̣. Người có tánh ưa th�ch hành Từ, Bi, Hỷ, Xả. Người có tánh d�́c sức học pháp Đại thừa, hoặc pháp Thanh văn, Duy�n giác. G�́c th�̉ tánh của m�̃i người v� ch�̃ gieo tr�̀ng đ�̀u khác nhau n�n chẳng đ�̀ng, c�ng đức hay họa hoạn nơi người nào th� dùng thu�́c th�ch ứng với người �́y mà chữa trị, do tu phước mỏng n�n bị sinh vào ch�́n hạ ti�̣n. Hoặc có người thực hành phước đức thanh tịnh nhưng t�m tánh chẳng sáng su�́t. Hoặc có người t�m và nẻo hành đ�̀u thanh tịnh. Hoặc có người t�m vắng lặng th� vi�̣c làm được quy�́t đoán. Những hạng người như v�̣y, B�̀-tát đ�̀u nh�̣n bi�́t. Chúng sinh đời quá khứ do t�m ni�̣m khác bi�̣t mà sự tu hành kh�ng gi�́ng nhau B�̀-tát nh�n nơi ch�̃ hành đ�̣ng của họ mà thuy�́t giảng giáo pháp. Đó gọi là bi�́t t�m ni�̣m của người khác. Đức Ph�̣t bi�́t rõ hoài bão của chúng sinh v�̀ vị lai. Người nào vào đời �́y nhờ giữ g�n giới c�́m, b�́ th�, nh�̃n nhục, tinh t�́n, thi�̀n định, tr� tu�̣ th� đ�̀u được phước báo như v�̣y. Thực hành nghi�̣p theo th�́ tục th� được quả báo nơi th�́ gian. Người nào ở đời vị lai, tu học pháp Đại thừa th� mọi hành đ�̣ng, phép tắc, oai nghi, l�̃ nghĩa cũng được báo ứng th�ch hợp. Chúng sinh ở đời vị lai với cử chỉ oai nghi, t�m ni�̣m tạo tác m�̃i người đ�̀u khác nhau, v�̀ sau họ sẽ nh�̣n quả báo B�̀-tát đ�̀u nh�̣n bi�́t rõ. Người nào t�m tánh, hành đ�̣ng kh�ng thu�̀n thục th� vị lai sẽ gặp những đi�n đảo, hoạn nạn. Do bi�́t t�m ni�̣m �́y mà B�̀-tát giảng giải, tùy theo căn cơ từng hạng mà di�̃n thuy�́t cho họ. Người giảng pháp kh�ng bao giờ l�̀m l�̃n, lu�n sáng su�́t, tùy theo b�̣nh đ�̉ cho thu�́c. Như khi giảng pháp, B�̀-tát đem h�́t t�m tr� đ�̉ suy xét rõ, th�́y được t�m ni�̣m phải, trái của chúng sinh nơi hi�̣n tại. B�̀-tát bi�́t được người này t�m lu�n tham dục, nhi�̀u gi�̣n dữ, hẹp hòi, t�́i tăm. B�̀-tát bi�́t người kia có t�m kh�ng tham dục, kh�ng tức gi�̣n ngu si. Do nơi phi�̀n não mà t�m tánh giong ru�̉i nơi khách tr�̀n, B�̀-tát hi�̉u được những đi�̀u suy nghĩ của chúng sinh, duy�n theo phi�̀n não c�́u u�́ mà thuy�́t pháp, khi�́n th�ng su�́t. B�̀-tát đ�́n chúng h�̣i lu�n quan sát ngu�̀n t�m của mọi loài, tùy b�̣nh cho thu�́c khi�́n dứt khỏi b�̣nh. Giả sử t�m của chúng sinh thường nghi ngờ, ý ch� kh�ng tự quy�́t định n�n m� mờ, loạn đ�̣ng. Tuy có ti�́n lui mà lòng thường mang nặng nghi ngờ, tr� tu�̣ kh�ng sáng su�́t, t�m m� l�̀m, hành đ�̣ng x�́u ác, cho đ�́n đ�́i tượng được suy ni�̣m cũng kh�ng th�̉ th�́u tỏ th� B�̀-tát hi�̉u rõ v�̀ t�m tánh �́y đ�̉ đoạn trừ các thứ phi�̀n não, lại trừ bỏ chướng ngại, xa l�a c�́u u�́ đạt được thanh tịnh. Ánh sáng hi�̣n bày rực rỡ mà kh�ng ch�̃ thọ nh�̣n, kh�ng ch�̃ tạo l�̣p, bỏ các l�̃i l�̀m, dùng ánh sáng của chánh pháp soi tỏ t�m hành của t�́t cả chúng sinh, tùy lúc h�̣i nh�̣p nơi giáo nghĩa mà thuy�́t giảng, khi�́n họ th�ng đạt đ�̀y đủ. Đó là th�̀n th�ng v� t�̣n thứ ba của B�̀-tát bi�́t rõ v�̀ t�m ni�̣m người khác.

B�̀-tát A-soa-mạt nói:

�B�̀-tát hi�̉u bi�́t v�̀ thời xa xưa kh�ng cùng t�̣n, tức có th�̉ nhớ nghĩ đ�́n t�̣n ngu�̀n g�́c. Các loài chúng sinh đ�̀u nhờ ơn từ di�̣u nghĩa giải thoát của Như Lai mà an trú vững chắc trong pháp giới ch�n th�̣t, tịch tĩnh kh�ng th�̉ lay đ�̣ng. Tánh lu�n hi�̀n h�̣u, đ�̀y đủ các thi�̀n định, kh�ng mang lòng oán h�̣n, an trụ suy xét kỹ, đ�̉ bi�́t v�̀ năm mươi đời, m�̣t trăm đời, m�̣t ngàn đời, bi�́t sự vi�̣c của hàng ức kh�ng th�̉ k�̉ đời, trời, đ�́t, thành hoại, hợp, tan, ti�́n, lùi, trong m�̣t ki�́p, mười ki�́p, m�̣t trăm ki�́p, m�̣t ngàn ki�́p, hi�̉u rõ v�̀ v� s�́ trăm ngàn ức ki�́p. B�̀-tát nh�̣n bi�́t v�̀ dòng họ, t�n tu�̉i, ng�n ngữ, ch�̃ sinh s�́ng, sự thay đ�̉i, kh�̉, vui, th�́y được ngu�̀n g�́c của chúng sinh, từ xưa đ�́n nay nơi gieo tr�̀ng c�ng đức khác nhau, tùy theo căn lành đ�̉ thi�́t l�̣p c�ng đức cho tự th�n. B�̀-tát phát huy Ph�̣t đạo, soi chi�́u vào t�m chúng sinh, khi�́n họ bi�́t được g�́c thi�̣n mà phát t�m B�̀-đ�̀, bi�́t được bao thứ kh�̉ vui, an nguy của đời trước, b�̃ng ch�́c t�́t cả các thứ trải qua đ�̀u trở v�̀ kh�̉, kh�ng, v� thường, v� ngã. Người ngu si m� l�̀m, do sắc th�n nương vào th�́ lực giàu mà có ngạo mạn, ki�u căng, bu�ng lung. C�̣y vào th�́ lực quy�̀n quý mà ham th�ch ng�i vị Phạm vương, Đ�́ Th�ch, Tứ Thi�n vương, Chuy�̉n lu�n thánh vương, th�ch những thú vui n�n mãi mãi lưu chuy�̉n trong sinh tử, ưa vào ch�́n ái dục hoan lạc, vui mừng đ�̉ mong th�n m�nh được an �̉n. B�̀-tát nương vào t�m ni�̣m của chúng sinh như v�̣y mà hóa đ�̣ họ. Giả sử ưa th�ch chức vị th�́ gian, nhưng phải quán xét kh�̉, kh�ng, v� thường, v� ngã, th�ng su�́t ngu�̀n g�́c các vi�̣c làm nơi quá khứ, các vi�̣c làm ở hi�̣n tại kh�ng có nơi ch�́n, dù m�́t th�n mạng quy�́t kh�ng phạm vào đi�̀u sai qu�́y. G�́c của vi�̣c tạo l�̣p c�ng đức từ xưa đ�̀u nhờ vào sự khuy�́n kh�ch h�̃ trợ đ�̉ đạt được đạo lớn, giữ g�n căn lành ở hi�̣n tại đ�̉ ch�́ ngự giáo hóa chúng sinh, bỏ các hành nghi�̣p sai qu�́y, h�̣ tr� Tam bảo là Ph�̣t, Pháp, Thánh chúng, phát khởi Nh�́t thi�́t tr�. Đó là th�̀n th�ng thứ tư, bi�́t rõ v�̀ đời trước kh�ng cùng t�̣n của B�̀-tát.

Th�́ nào là th�̀n túc phi hành của B�̀-tát? Người đã đạt được th�̀n th�ng kh�ng cùng t�̣n là tự quán xét v�̀ t�m m�nh, ưa th�ch tinh t�́n, lãnh thọ giáo pháp, tu t�̣p những hạnh nguy�̣n li�̀n có th�̉ thành tựu, lu�n tự m�nh thực hành chắc chắn đ�́i với b�́n Th�̀n túc tự tại trước mắt, n�n chứng đắc t�́t cả các th�̀n th�ng. B�̀-tát dùng v� s�́ loại th�̀n th�ng đ�̉ hi�̉n hi�̣n với oai lực bi�́n hóa v� cùng, dùng m�̣t th�n hóa ra v� s�́ th�n, dùng v� s�́ th�n trở lại thành m�̣t th�n, bay đi nhanh chóng chỉ trong m�̣t khoảnh khắc kh�ng h�̀ bị ngăn ngại nơi tường, vách, núi Thi�́t vi, th�ng su�́t như chim bay giữa hư kh�ng, an trụ nơi hư kh�ng như ng�̀i tr�n đại địa, gi�̃m tr�n nước như bước đi ở đ�́t li�̀n, ra vào kh�ng gián đoạn, như nhà kh�ng có cửa. B�̀-tát dùng th�̀n túc quan sát căn cơ của chúng sinh mà khai mở, giáo hóa họ. Nh�n nơi chúng sinh �́y mà chỉ dạy, hi�̣n bày th�̀n túc, thị hi�̣n h�nh sắc đoan nghi�m kh�ng ai sánh bằng. Hoặc từ l�̃ ch�n l�ng phóng ra lu�̀ng ánh sáng lớn, hoặc tạo l�̣p oai nghi nơi th�̀n th�ng theo các loại h�nh đó đ�̉ hóa đ�̣ họ. Tùy b�̣nh cho thu�́c, khi�́n t�́t cả đ�̀u được đ�̣ thoát. Hoặc tạo l�̣p tướng mạo của hàng Thanh văn, Duy�n giác. Hoặc hi�̣n th�n Ph�̣t đ�̉ chỉ bày giáo hóa. Hoặc hi�̣n h�nh tướng Phạm vương, Đ�́ Th�ch, Tứ Thi�n vương, Chuy�̉n lu�n thánh vương, đủ các h�nh tướng khác nhau đ�̉ giáo hóa. Hoặc thị hi�̣n h�nh tướng của loài súc sinh. Tùy theo sự ưa th�ch của mu�n loài mà thuy�́t pháp, dạy bảo. Những người ỷ vào th�́ lực mạnh, t�m ý ác đ�̣c, nóng nảy, gi�̣n dữ, B�̀-tát v� họ mà xi�̉n dương t�m Từ, hoặc hi�̣n bày đại lực, hoặc b�́n lực và các di�̣u lực khác đ�̉ thu phục. Những lực đó kh�ng cùng t�̣n, kh�ng hạn lượng như núi Tu-di vòi vọi, cao ba trăm ba mươi sáu vạn dặm, r�̣ng dài ph�̀n nh�̣p vào bi�̉n lớn cũng như v�̣y. B�̀-tát dùng th�̀n lực dời chuy�̉n núi Tu-di l�n, ném qua cõi Ph�̣t ở phương khác m�̣t cách d�̃ dàng, nhưng sức lực của B�̀-tát kh�ng h�̀ hao t�̉n. Lại tam thi�n đại thi�n th�́ giới r�̣ng dài v� bi�n, ph�a dưới cùng t�̣n nơi cõi đ�́t, l�n đ�́n cõi trời ba mươi hai, đặt t�́t cả th�́ giới vào lòng bàn tay, n�ng l�n, trải qua bao nhi�u ki�́p s�́ v�̃n kh�ng h�̀ m�̣t mỏi. B�̀-tát ki�́n l�̣p sức th�̀n th�ng, hi�̣n bày tr� tu�̣ �́y, dùng uy đức của Thánh tu�̣ này đ�̉ đạt được hạnh nguy�̣n. Có th�̉ nắm bi�̉n lớn ném vào d�́u ch�n bò, mà d�́u ch�n đó v�̃n còn nguy�n vẹn. Lại bi�́n d�́u ch�n bò thành bi�̉n lớn. Giả sử vào thời kỳ ki�́p thi�u, trời đ�́t sắp bị cháy h�́t, B�̀-tát hóa hi�̣n ngu�̀n nước lớn nhằm di�̣t trừ nạn lửa, li�̀n theo th�̀n th�ng đ�̉ bi�́n thành tr�̣n lụt lớn. Nói tóm lại, những nơi thị hi�̣n kh�ng h�̀ bị vướng mắc, ngăn che, v� mọi bi�́n hóa đ�̀u là huy�̃n. Pháp trung, thượng, hạ đ�̀u vừa ý, được thành tựu hoàn toàn, kh�ng ai có th�̉ lay đ�̣ng, chuy�̉n dời, ph�́ bỏ. Đ�́ Th�ch, Phạm Thi�n, Ma vương, Trời, các loài ở phương khác, các vi�̣c đã th�̉ hi�̣n đúng như lời dạy trong kinh. Ngoại trừ uy th�̀n v� t�̣n của chư Ph�̣t ra, kh�ng người nào ở tr�n trời hay nơi th�́ gian có th�̉ sánh bằng uy đức của B�̀-tát. B�̀-tát dùng th�̀n lực �́y v� nh�n loại mà hi�̉n bày bao nhi�u sự bi�́n hóa. Lu�n vui vẻ với c�ng đức, tuy�n giảng kinh pháp, có th�̀n túc này n�n t�m được vững b�̀n, chưa từng thoái lui. B�̀-tát vượt qua mọi phi�̀n não u�́ trược của cảnh giới ma, h�̣i nh�̣p vào cảnh giới Ph�̣t, kh�ng còn người tạo phi�̀n não, �u lo, ứng hợp với ch�̃ thi�́u th�́n làm cho chúng sinh được đ�̀y đủ. Những c�ng đức căn bản đã tạo ở đời quá khứ th� các qu�n ma và quy�́n thu�̣c của chúng kh�ng th�̉ phá hủy. Đó là th�̀n th�ng thứ năm, th�̀n túc bi�́n hóa kh�ng cùng t�̣n của B�̀-tát.

B�̀-tát A-soa-mạt lại bảo Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�L�̣u t�̣n th�ng của B�̀-tát là kh�ng trụ vào hữu vi, cũng chẳng phải ở nơi v� vi. Nhờ đại Từ n�n kh�ng tạo l�̣p sinh tử, do đại Bi n�n kh�ng trụ ở Ni�́t-bàn. Mu�́n thành tựu đạo đức th� kh�ng ch�́p trước nơi đ�̀u, cu�́i. Mu�́n thị hi�̣n th�n Ph�̣t th� kh�ng an trụ vào di�̣t đ�̣, thương xót t�́t cả mà kh�ng m� đắm dục lạc th�́ gian, hóa đ�̣ khắp mười phương mà kh�ng chứng nh�̣p Ni�́t-bàn. Thực hành B�́ th�, Tr� giới, Nh�̃n nhục, Tinh t�́n, Thi�̀n định, Tr� tu�̣, tùy thời mà kh�ng bị l�̀m lạc, l�i cu�́n, hành hóa theo phương ti�̣n thi�̣n xảo n�n kh�ng ham th�ch v� vi. Mu�́n đ�̀y đủ bản nguy�̣n do ý tánh thanh tịnh, n�n kh�ng trái với tr� tu�̣ Ph�̣t, dùng phương ti�̣n đ�̉ mở bày, giáo hóa. Ở trong năm đường sinh tử mà v�̃n an nhi�n kh�ng th�ch v� vi, sáu th�ng b�nh đẳng, kh�ng ngại năm đường, với sáu pháp Ba-la-m�̣t, b�́n T�m v� lượng, b�́n �n, b�́n Bi�̣n tài, ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo nhằm trị b�̣nh sinh tử, thành tựu quả Ph�̣t, làm thanh tịnh đạo tràng, kh�ng còn vướng mắc nẻo có, kh�ng. Sinh tử, v� vi đ�̀u quan sát tự nhi�n b�nh đẳng như hư kh�ng, chẳng ti�́n, chẳng lùi. Đó là th�̀n th�ng thứ sáu kh�ng cùng t�̣n của B�̀-tát.

B�̀-tát A-soa-mạt nói với B�̀-tát A-soa-mạt:

�B�̀-tát có b�́n �n (b�́n Nhi�́p pháp), phải d�́c thực hành kh�ng cùng t�̣n. B�́n pháp là: B�́ th�, Nh�n ái (Ái ngữ), Lợi �ch (Lợi hành), Đẳng sự (Đ�̀ng sự).

B�́ th� có hai:

1.�� Tài th�: Y phục, thức ăn, vàng bạc, ch�u báu, xe ngựa, người h�̀u.

2.�� Pháp th�: B�́ th� r�̣ng rãi các kinh đi�̉n, lưu hành khắp nơi.

Nh�n ái có hai: N�́u có người c�̀u xin th� tùy ý cho họ, n�́u có người mu�́n nghe kinh đi�̉n th� thuy�́t pháp cho họ.

Lợi �ch có hai: Tự thành tựu hạnh của m�nh và thành tựu nguy�̣n của người khác.

Đẳng sự cũng có hai: Ý ni�̣m v�̀ tự th�n, suy nghĩ đ�̉ tạo l�̣p c�ng đức, n�́u có người đ�́n xin y phục, thức ăn những g� thi�́u th�́n đ�̀u ban cho họ, lại khuy�́n kh�ch họ an trú trong đạo nghi�̣p.

Lại ch�̃ gọi là b�́ th�, v� khi th�́y người đ�́n xin th� vui vẻ cho họ, sắc mặt kh�ng thay đ�̉i mà th�m vui mừng. Nh�n ái là khi th�́y người đ�́n xin th� thương y�u như con m�nh. Lợi �ch là khuy�n bảo người c�̀u xin, khi�́n họ an nhi�n, trụ nơi sự b�nh đẳng. Đẳng dữ là giả sử có người th�n hành đ�̣ng, t�m suy nghĩ, mi�̣ng nói sai qu�́y th� giáo hóa họ, khi�́n đạt được ba vi�̣c tương ứng, h�̣i nh�̣p nơi Đại thừa. Lại nữa, xả bỏ t�m tham lam, ganh ghét th� gọi là b�́ th�. Tinh t�́n kh�ng ngừng gọi là nh�n ái. Có được lợi �ch, t�m tánh hòa nhã kh�ng gi�̣n dữ, gọi là lợi �ch. Khuy�́n kh�ch chúng sinh nh�̣p vào Đại thừa, kh�ng rơi vào Ti�̉u thừa, gọi là đẳng dữ. Lại nữa, t�m Từ thu�̣n hợp gọi là b�́ th�. Phát khởi t�m ưa th�ch, thương y�u người, gọi là nh�n ái. Hưng khởi đại Bi, mặc áo giáp giới đức, chịu mọi kh�̉ thay cho chúng sinh, gọi là lợi �ch. H�̣ tr� các đức hạnh, khi�́n kh�ng bị hao t�̉n, đạt tr� Nh�́t thi�́t, gọi là đẳng dữ. Lại nữa, có người c�̀u pháp cũng có th�̉ ban cho họ t�́t cả, kh�ng h�́i ti�́c, gọi là b�́ th�. Nh�n ái là trong khi b�́ th� v�̣t ph�̉m, n�n giảng giáo lý khi�́n họ được an �̉n. Lợi �ch �́y là lợi m�nh, lợi người đ�̉ phát tri�̉n đạo pháp. Đẳng dữ là v� chúng sinh n�n phát t�m B�̀-đ�̀, c�̀u đạt tr� tu�̣, th�̀n th�ng. Lại, các v�̣t hi�̣n có trong ngoài đ�̀u bu�ng bỏ kh�ng luy�́n ti�́c, chẳng mang vọng tưởng, gọi là b�́ th�. Tán dương t�́t cả c�ng đức nơi tr� tu�̣ chẳng trái với th�̀y, bạn, gọi là nh�n ái. Xả bỏ sự an nhàn và các ti�̣n nghi của m�nh, lo nghĩ đ�́n người khác, gọi là lợi �ch. T�̣p hợp các hạnh ch�nh y�́u, hoặc s�́ng trong kh�̉ não đã tự si�ng năng tu t�̣p, tr� tu�̣ tư duy đ�̉ thành tựu Ph�̣t đạo, xem các sự vi�̣c �́y như trong lòng bàn tay. Do ban �n cho người khác, kh�ng còn áy náy, gọi là đẳng dữ. Sao gọi là pháp th�? Như đem pháp m�nh được nghe, giảng lại cho người khác. Nh�n ái là n�́u có ch�̃ giảng thuy�́t, mà kh�ng tham đắm v�̀ y phục, lợi dưỡng. Lợi �ch là n�́u giáo hóa người th� n�n khuy�n họ đọc tụng kinh đi�̉n, tùy thời chỉ dạy, chưa từng m�̣t mỏi. Sao gọi là đẳng dữ? Chưa từng xa l�a t�m c�̀u Nh�́t thi�́t tr�, thường tùy thu�̣n giáo pháp đ�̉ giảng dạy, kh�ng cho là kh�̉ hoạn. Sao gọi là b�́ th�? Người ưa th�ch giáo pháp th� chẳng thi�́u th�́n y phục, thức ăn, b�nh bát, giày dép, giường chi�́u, đ�̀ nằm, thu�́c men trị b�̣nh. Người được những thứ �́y, th�́y người khác thi�́u th�́n li�̀n đem cho họ, xem xét t�m tánh đ�̉ thuy�́t pháp khi�́n họ được thành tựu. Đẳng dữ đó là có th�̉ tăng th�m sự b�́ th� cho người, làm thanh tịnh ba đạo tràng, kh�ng mong c�̀u đáp đ�̀n, chỉ trợ giúp đ�̉ phát t�m B�̀-đ�̀ v� thượng. Lại nữa, b�́ th� pháp là đ�̣ nh�́t trong t�́t cả các vi�̣c b�́ th�. Quan sát như v�̣y r�̀i mới hưng khởi vi�̣c b�́ th� pháp. Nh�n ái là tự t�m ch�n th�̣t, bày tỏ nghĩa thương y�u. Lợi �ch là nhớ nghĩ v�̀ nghĩa lý của đạo, kh�ng nh�̣n trang sức. Đẳng dữ là thuy�́t giảng giáo pháp của Đức Ph�̣t đ�̀y đủ tr� tu�̣ nơi đạo. Lại nữa, b�́ th� �́y là hoàn thành đ�̀y đủ các pháp Ba-la-m�̣t. Nh�n ái là thành tựu được giới c�́m, Nh�̃n nhục ba-lam�̣t. Lợi �ch là Tinh t�́n ba-la-m�̣t, kh�ng rơi vào đi�n đảo, thoái lui, kh�ng tăng th�m t�̣i l�̃i. Đẳng dữ �́y là Thi�̀n định và Tr� tu�̣ ba-la-m�̣t. Lại nữa, b�́ th� tức là th�ch hợp với những vi�̣c làm của B�̀-tát mới phát t�m. Nh�n ái là tu t�̣p chánh hạnh, thu�̣n theo ngu�̀n g�́c của B�̀-tát. Lợi �ch là thành tựu giáo pháp kh�ng thoái chuy�̉n của B�̀-tát. Đẳng dự là đạo nghi�̣p Nh�́t sinh b�̉ xứ của B�̀-tát. Lại nữa, b�́ th� là tạo l�̣p n�̀n tảng của đạo. Nh�n ái là dụ cho thành tựu đạo pháp với sự hoàn bị v�̀ m�̀m, th�n, nhánh, lá của m�̣t c�y. Lợi �ch là ch�̃ cứu cánh của đạo pháp dụ như hoa nở tươi t�́t, tỏa ngát hương thơm. Đẳng dự là quả vị, hạnh nghi�̣p, đạo đức ch�n chánh r�́t ráo. Đó gọi là b�́n �n, c�̀n thực hành của B�̀-tát.

B�̀-tát A-soa-mạt nói với Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�B�́n Bi�̣n tài của B�̀-tát kh�ng cùng t�̣n là: bi�̣n tài v�̀ nghĩa, bi�̣n tài v�̀ pháp, bi�̣n tài th�ch ứng và bi�̣n tài v�̀ ng�n từ. Sao gọi là bi�̣n tài v�̀ nghĩa? Tức hi�̉u rõ nghĩa ch�n đ�́ của các pháp, tỏ được ch�̃ th�́u đạt của m�nh, nh�̣n thức th�ch ứng với tr� tu�̣, sự hi�̉u bi�́t hòa nhã, kh�ng tự dụng c�ng tu t�̣p, h�̣i nh�̣p nh�n duy�n nơi tr� tu�̣, kh�ng hủy hoại pháp giới, th�́u đạt v�̀ ngu�̀n thanh tịnh, h�̣i nh�̣p nơi g�́c �kh�ng�, hi�̉u rõ g�́c �kh�ng� trụ nơi �bản t�́�, vĩnh vi�̃n kh�ng có giới hạn, lãnh h�̣i nghĩa �kh�ng�, phụng tr� tu t�̣p v� tướng, trụ vào v� nguy�̣n, hi�̉u bi�́t mà kh�ng ch�̃ mong c�̀u, tạo l�̣p mà kh�ng có ch�̃ hành hóa, th�́u tỏ các hành nghi�̣p đ�̉ h�̣i nh�̣p vào cửa tr� tu�̣, kh�ng th�́y có người, cũng kh�ng th�́y có ta và của ta, kh�ng thọ, kh�ng mạng, tr� đạo là m�̣t. Vào tr� tu�̣ ch�n chánh, bi�́t rõ v�̀ v� s�́ ki�́p trong quá khứ, th�ng hi�̉u nghĩa lý của vị lai kh�ng giới hạn, nh�̣n thức những vi�̣c làm của t�́t cả chúng sinh trong hi�̣n tại, th�ng tỏ năm �́m gi�́ng như huy�̃n hóa, b�́n đại như rắn đ�̣c, các nh�̣p như hư kh�ng, b�n trong vắng lặng, b�n ngoài kh�ng tạo tác, hi�̉u các qu�́c đ�̣ kh�ng có cảnh giới, t�m ý kh�ng h�nh tướng n�n ch�̃ hành hóa tuy đ�́n mà kh�ng có ch�̃ đ�́n. Quan sát t�m tánh, rõ bi�́t tường t�̣n v�̀ Kh�̉ kh�ng có ngu�̀n g�́c, T�̣p kh�ng có ch�̃ tạo tác, Di�̣t là tướng tự nhi�n, hi�̉u rõ đ�̉ h�̣i nh�̣p con đường ph�n bi�̣t hướng tới c�u, nghĩa của các pháp, th�ng su�́t các căn, th�́u đạt năm Lực, tạo l�̣p sự vắng lặng, quan sát rõ ràng t�́t cả các sở hữu như huy�̃n hóa, như c�y chu�́i kh�ng th�̣t, như dợn nắng, h�nh ảnh trong m�̣ng, ti�́ng vang trong hang núi, trăng dưới nước, đ�̀u là hư d�́i kh�ng th�̣t. Do ng�̀n �́y tướng đ�̉ rõ làm m�̣t tướng, bi�́t có hòa hợp t�́t phải chia ly, h�m nay vui vẻ th� h�m sau phải bu�̀n lo, hi�̉u Thanh văn thừa nhờ �m thanh mà giác ng�̣, bi�́t Duy�n giác thừa từ mười hai nh�n duy�n tịch tĩnh đưa v�̀ m�̣t thừa, th�ng su�́t pháp học Đại thừa. Do t�ch lũy v� lượng c�ng đức căn bản mới thành tựu đạo lớn. Đó là bi�̣n tài v�̀ nghĩa. Lại nữa, bi�̣n tài v�̀ nghĩa là chỉ quy ngưỡng v�̀ �nghĩa�. T�́t cả các pháp đ�̀u hướng v�̀ nghĩa, mà cũng kh�ng ch�̃ v�̀. V� sao? V� ch�̃ hướng v�̀ của t�́t cả pháp đ�̀u là �kh�ng�, kh�ng đó là �nghĩa�. T�́t cả các pháp đ�̀u kh�ng có tướng hi�̉u được, kh�ng có tướng đó gọi là nghĩa. T�́t cả các pháp đ�̀u kh�ng, kh�ng có nguy�̣n, kh�ng có nguy�̣n gọi là nghĩa. T�́t cả các pháp đ�̀u quy v�̀ ch�̃ an nhi�n, an nhi�n �́y gọi là nghĩa. T�́t cả các pháp kh�ng có nh�n, kh�ng thọ, kh�ng mạng, do kh�ng thọ, mạng, n�n gọi là nghĩa. N�́u hi�̉u các pháp rõ ràng như v�̣y th� gọi là bi�̣n tài v�̀ nghĩa. Giảng thuy�́t pháp �́y kh�ng xứ sở mà nói có xứ sở, giảng thuy�́t v�̀ xứ sở �́y th� kh�ng cùng t�̣n, bi�̣n tài di�̃n thuy�́t kh�ng g� có th�̉ ngăn che. Lời giảng dạy của chư Ph�̣t Th�́ T�n đ�̀u nhằm khuy�́n kh�ch, giúp đỡ cùng khắp, đ�̉ tuy�n thuy�́t giảng v�̀ Thánh tu�̣, ch�n đ�́ kh�ng khác, kh�ng có chút l�̃i l�̀m nào cả, gọi là bi�̣n tài v�̀ nghĩa.

Th�́ nào là bi�̣n tài v�̀ pháp? Hi�̉u rõ các pháp, tùy thời mà h�̣i nh�̣p vào các pháp thi�̣n hay ác, họa hay phước, khởi d�́y c�ng đức hay tạo l�̃i l�̀m, hữu l�̣u hay v� l�̣u, tại th�́ hay xu�́t th�́, kh�̉ hay vui, nguy hi�̉m, phi�̀n não, s�n gi�̣n, m�̃i m�̃i đ�̀u có ph�̉m loại ri�ng. Nh�̣p vào sinh tử như ở Ni�́t-bàn, ph�n bi�̣t nghi�̣p của pháp giới và pháp th�́ gian gọi là bi�̣n tài v�̀ pháp. Lại nữa, bi�̣n tài v�̀ pháp �́y là B�̀-tát hi�̉u được các t�m tham mu�́n, luy�́n ái của chúng sinh. Người nào ham mu�́n v�̀ sắc th� bi�́t phải dùng thu�́c g� đ�̉ chữa trị cho họ. Người có th�̉ trừ bỏ lòng dục, người kh�ng th�̉ trừ bỏ, hoặc người có dục từ xưa, nay lại xu�́t hi�̣n hoặc t�ch t�̣p chủng tử tham dục nơi đời vị lai, hoặc t�ch t�̣p tham dục ở đời hi�̣n tại. Hoặc lại có người b�n trong còn �̉n tàng tham dục, nhưng b�n ngoài kh�ng còn �n ái. Hoặc có người b�n ngoài bi�̉u l�̣ tướng tham dục, nhưng b�n trong lại kh�ng tham ái. Hoặc có người b�n trong l�̃n b�n ngoài đ�̀u có tham dục. Hoặc có người th�́y sắc đẹp li�̀n d�́y khởi lòng dục mà nghe ti�́ng v�̃n kh�ng đ�̣ng. Hoặc lại có người nghe những �m thanh t�́t đẹp li�̀n khởi tham dục mà chẳng do sắc làm lay đ�̣ng. Hoặc có người nh�n nơi �m thanh l�̃n h�nh tướng mà phát khởi lòng tham mu�́n v�̀ dục. Hoặc có người nh�n nơi hương thơm, mùi vị, sự xúc chạm, do t�m đ�́i với pháp mà khởi tham dục. Hoặc có người kh�ng có ý ni�̣m g� v�̀ sắc, thanh, hương, vị, xúc mà khởi tham dục. Đó là những hành đ�̣ng của chúng sinh tham dục, v� đã t�ch t�̣p những vi�̣c làm như v�̣y n�n bị rơi vào cửa tham dục. Hoặc hai vạn m�̣t ngàn tham dục, hai vạn m�̣t ngàn s�n gi�̣n, hai vạn m�̣t ngàn ngu si và hai vạn m�̣t ngàn hành đẳng ph�̀n. N�́u hi�̉u được tám vạn b�́n ngàn hành đ�̣ng này th� B�̀-tát có th�̉ tùy thời th�ch hợp mà mở bày chỉ d�̃n giáo hóa cho chúng sinh, mà kh�ng bị t�̉n hại. Người nào chưa vào cửa tr� tu�̣ th� B�̀-tát d�̃n dắt giúp họ vào trước, kh�ng đ�̉ m�́t cơ duy�n. B�̀-tát hi�̉u rõ căn cơ th�ng minh hay th�́p kém của chúng sinh đ�̉ thuy�́t pháp th�ch ứng. Đó là bi�̣n tài v�̀ pháp.

Th�́ nào là bi�̣n tài th�ch ứng? Như có th�̉ nghe được t�́t cả �m thanh, ng�n từ của hàng trời, người, th�́ gian của các chúng R�̀ng, Quỷ th�̀n, Càn-đạp-hòa, A-tu-lu�n, Ca-lưu-la, Ch�n-đà-la, Ma-hưulặc, Nh�n phi nh�n. B�̀-tát có th�̉ nghe được �m hưởng từ lời nói của chúng sinh trong năm đường, r�̀i tùy theo đó mà thuy�́t pháp cho các loài. Đ�y gọi là bi�̣n tài th�ch ứng. Tùy thu�̣n như v�̣y đ�̉ giảng nói, tức là bi�̣n tài th�ch ứng. Hi�̉u rõ v�̀ kinh đi�̉n, bi�́t đ�́n c�u chữ, quán xét và h�̣i nh�̣p nơi nghĩa lý với từng ph�̉m loại như th�́, B�̀-tát hi�̉u được m�̣t loại ng�n ngữ, mười loại ng�n ngữ, cho đ�́n m�̣t trăm loại ng�n ngữ. B�̀-tát th�́u rõ ng�n ngữ của hàng nam, nữ, già, trẻ, cũng bi�́t được nghĩa lý của văn tự trong quá khứ, hi�̣n tại, vị lai. B�̀-tát cũng hi�̉u mọi c�́u trúc của ng�n từ. Đó là bi�̣n tài th�ch ứng. Th�ch ứng với ch�n đ�́ th� lời nói kh�ng thi�́u sót, hi�̉u bi�́t ph�n minh th� kh�ng l�̃i l�̀m. Lời nói ý tứ, k�n đáo mà nghĩa lý đ�̀y đủ, đ�́i với mọi người đ�̀u vui vẻ th� lời nói kh�ng oán k�́t. Thuy�́t n�u v�̀ nghĩa lý s�u xa, ng�n từ ch�n th�̣t, ch�́t phác th�ch hợp với văn chương. Tự xét t�m m�nh theo lời dạy của chư Ph�̣t, xem xét t�m tánh của chúng sinh mà giảng giải nghĩa lý thu�̣n hợp, khi�́n cho t�m họ được mở bày, th�u nh�̣n, v� cùng vui mừng, t�́t cả đ�̀u được toại nguy�̣n. Đó là bi�̣n tài th�ch ứng.

Sao gọi là bi�̣n tài v�̀ ng�n từ? Lời nói đúng lúc, kh�ng l�̃n l�̣n, lời nói lưu loát, kh�ng ai có th�̉ sánh bằng, nghĩa lý đã nói ra đ�̀u th�ng su�́t, nghe hỏi th� trả lời ngay, ứng đáp nhanh nhẹn, đúng với đi�̀u đã hỏi. Bi�̣n tài kh�ng tranh cãi, thuy�́t pháp th�ch hợp nơi ch�n đ�́, tu t�̣p lực nh�̃n nhục, đã thuy�́t n�u bao nhi�u ý nghĩa s�u xa, bi�̣n tài theo thứ lớp kh�ng vượt t�m ý. Dùng sáu pháp Đ�̣ v� cực: B�́ th�, Tr� giới, Nh�̃n nhục, Tinh t�́n, Thi�̀n định, Tr� tu�̣ đ�̉ ph�n bi�̣t các nghĩa lý nơi chương, c�u. Giảng thuy�́t v�̀ Ý chỉ (b�́n Ni�̣m xứ), Ý đoạn (b�́n Chánh c�̀n), Th�̀n túc (b�́n Như ý túc), Căn (năm Căn), Lực (năm Lực), bảy Giác chi, phát t�m thành tựu đạo quả, quan sát mọi vắng lặng, hi�̉u rõ, th�ng su�́t t�́t cả thi�̀n định, m�n giải thoát Tam-mu�̣i, h�̣i nh�̣p nơi tr� tu�̣ b�̣c Thánh, ph�n bi�̣t v�̀ ba thừa, có th�̉ tạo mọi an vui cho t�́t cả chúng sinh. Lời nói hòa nhã, kh�ng l�̀m l�̃n, cũng kh�ng th� ác. N�́u gặp ch�̃ kh�ng hợp nghĩa th� kh�ng nói những lời x�́u xa, m� mu�̣i mà nói lời nhẹ nhàng, trong sáng, mạnh mẽ, ch�n th�̣t. Tùy thời, theo nghĩa của sự vi�̣c mà nói lời ch�n chánh, kh�ng v�̣i vàng. Dùng phương ti�̣n tùy ý mà lời nói kh�ng đ�̉i khác, cũng kh�ng nói nhỏ, lén lút, che gi�́u, mà phải nói rõ ràng, c�ng khai, ng�n từ tạo sự an �̉n, kh�ng bị sợ m�́t. Các b�̣c Hi�̀n thánh cùng khen ngợi, ti�́ng thơm lưu truy�̀n khắp nơi. �m thanh vi di�̣u �́y cũng như �m thanh của Phạm thi�n, người nghe đ�̀u th�́u đạt ng�n từ, bày tỏ kh�ng trái với chánh pháp. B�̀-tát đ�̀u th�́y được căn tánh của h�́t thảy chúng sinh, th�ch ứng với t�m ni�̣m đ�̉ thuy�́t pháp cho ho. Người nghe pháp �́y đ�̀u đoạn trừ các kh�̉ não, hoạn nạn. Đ�y gọi là bi�̣n tài v�̀ ng�n từ v� t�̣n của B�̀-tát.

B�̀-tát A-soa-mạt nói với Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�Bi�̣n tài v� ngại của B�̀-tát lại có b�́n vi�̣c kh�ng cùng t�̣n.

Đó là:

1.�� Chọn l�́y nghĩa kh�ng chọn l�́y thức.

2.�� Nương vào tr� tu�̣ kh�ng nương vào thức.

3.�� Nương vào y�́u nghĩa của kinh kh�ng bị m� mờ.

4.�� Nương vào pháp, kh�ng chọn l�́y người.

Sao gọi là nghĩa, là thức? N�́u nh�̣p vào pháp th�́ gian th� gọi là ch�́p nơi thức, vượt l�n pháp th�́ gian mới gọi là nghĩa. Gọi là thức, tức b�́ th�, đi�̀u phục t�m ý, tr� tu�̣ sáng su�́t tường t�̣n. Gọi là nghĩa tức đi�̀u phục thi�̀n định, vắng lặng, an nhi�n quy v�̀ tr� tu�̣ của b�̣c Thánh. Gọi là thức tức gắn li�̀n với sinh tử mà kh�ng nhàm chán. Gọi là nghĩa tức tuy ở trong sinh tử mà kh�ng bị đi�n đảo, đ�̀u có th�̉ vượt qua t�́t cả các hoạn nạn. Gọi là thức tức ca ngợi c�ng đức của Ni�́t-bàn. Gọi là nghĩa là t�́t cả pháp v�́n thanh tịnh tịch tĩnh, kh�ng còn tưởng vọng. Gọi là thức tức tùy theo các thừa mà ph�n bi�̣t. Gọi là nghĩa tức h�̣i nh�̣p tr� Nh�́t thi�́t pháp. Gọi là thức tức t�́t cả các v�̣t hi�̣n có đ�̀u đem b�́ th� mà kh�ng luy�́n ti�́c. Gọi là nghĩa tức làm thanh tịnh ba đạo tràng, quy v�̀ m�̣t đạo lớn. Gọi là thức tức giữ g�n th�n, mi�̣ng, ý tu học đ�̀y đủ v�̀ giới c�́m, khen ngợi các hạnh của c�ng đức bi�́t đủ. Gọi là nghĩa tức h�̣ tr� th�n, mi�̣ng, ý, hi�̉u rõ v�̀ t�nh ch�́t �kh�ng thủ đắc� t�́t kh�ng có đ�́i tượng được tạo tác. Như v�̣y gọi là giới c�́m có th�̉ làm thanh tịnh. Gọi là thức tức th�́y những người tự cao, ngã mạn, phóng d�̣t, đ�̣c ác th� n�n thuy�́t giảng hạnh nh�̃n nhục cho họ. Gọi là nghĩa tức tu hành có th�̉ đạt đ�́n quả vị pháp Nh�̃n v� sinh. Gọi là thức tức c�̀n m�̃n, tinh t�́n ph�n bi�̣t t�́t cả ý nghĩa nơi g�́c của c�ng đức. Gọi là nghĩa là kh�ng ch�̃ nào là kh�ng tương ưng, kh�ng theo nhị bi�n, nẻo hành lu�n tinh t�́n mà kh�ng có ch�̃ trụ. Gọi là thức là thi�̀n định giải thoát, m�n Tam-mu�̣i, Tam-mu�̣i Chánh thọ. Gọi là nghĩa là hi�̉u rõ v�̀ định di�̣t t�̣n. Gọi là thức là những đi�̀u đã nghe li�̀n thọ tr� theo đúng ngọn ngu�̀n của tr� tu�̣. Gọi là nghĩa tức quán xét tr� tu�̣ kh�ng có nơi ch�́n, kh�ng th�̉ thủ đắc. Gọi là thức là giảng thuy�́t nghĩa lý nơi ba mươi bảy ph�̉m Trợ đạo. Gọi là nghĩa là phụng hành, tu t�̣p các pháp của chư Ph�̣t, nh�n theo nẻo báo ứng mà đạt đ�́n quả vị được chứng đắc. Gọi là thức tức ph�n t�ch v�̀ Kh�̉, T�̣p, Di�̣t, Đạo đ�́. Gọi là nghĩa là đạt đ�́n sự vắng lặng an nhi�n s�u xa. Gọi là thức là nh�n nơi ch�̃ sinh, t�́t do v� minh cho đ�́n lão, b�̣nh, tử. Gọi là nghĩa tức do di�̣t v� minh đ�́n lão, b�̣nh, tử vĩnh vi�̃n được đoạn trừ. Gọi là thức là giảng thuy�́t ch�̃ quan sát nẻo quay v�̀ của ngu�̀n g�́c vắng lặng. Gọi là nghĩa tức nh�n nơi tr� tu�̣ mà chứng đắc giải thoát cho đ�́n đạt được tr� tu�̣ vi di�̣u. Gọi là thức tức hi�̉u v�̀ tham lam, s�n gi�̣n, ngu si, v�́n b�nh đẳng kh�ng th�̉ ph�n bi�̣t. Gọi là nghĩa tức do vĩnh vi�̃n ti�u trừ các tưởng x�́u ác, kh�ng còn nhớ nghĩ, s�n gi�̣n. Gọi là thức là giải thoát t�́t cả những nạn bị �́m, cái, ngăn che, cản trở. Gọi là nghĩa là đi vào cửa tr� tu�̣ giải thoát nhanh chóng. Gọi là thức là khen ngợi c�ng đức v� lượng của Tam bảo. Gọi là nghĩa là do xa l�a các tham đắm, kh�ng li�n h�̣ với dục mà phụng hành, thuy�́t n�u v�̀ c�ng đức. Gọi là thức tức như B�̀-tát mới phát t�m thường tán thán những đi�̀u t�́t đẹp v�̀ giới c�́m của B�̀-tát. Gọi là nghĩa tức trong khoảnh khắc, t�m ni�̣m đ�̀u hi�̉u rõ li�̀n thành tựu Nh�́t thi�́t tr�. Nói tóm lại, B�̀-tát có th�̉ thuy�́t giảng v�̀ tám vạn b�́n ngàn ph�̉m loại nơi kho tàng giáo pháp, đó là thức. Đ�́i với văn tự, những đi�̀u nh�̣n bi�́t, ch�́p trước v�̀ thức th� hi�̉u rõ v�̀ nghĩa là kh�ng thủ đắc, kh�ng nơi ch�́n, đó gọi là nghĩa.

Sao gọi là tu�̣? Sao gọi là thức? Trụ trong thức tức có b�́n vi�̣c.

1.�� Thức ở trong sắc, t�m ở trong thức.

2.�� V� vọng tưởng n�n ở trong trói bu�̣c.

3.�� Xoay v�̀n trong sinh tử, thức đ�̀u có mặt.

4.�� Thức bị m� hoặc, kh�ng th�̉ tự di�̣t trừ.

Đó là b�́n vi�̣c.

Sao gọi là tu�̣? Thức �́y kh�ng trụ ở năm �́m, đoạn trừ các phi�̀n não, ngăn che nơi sắc, thọ, tưởng, hành, thức. Đó là tu�̣. Lại nữa, gọi là thức tức hi�̉u rõ v�̀ b�́n đại: Đ�́t, nước, gió, lửa. Giả sử nh�̣n bi�́t, thực hành kh�ng trụ trong b�́n loại, thức chẳng giong ru�̉i, chẳng hủy hoại pháp giới. Đó gọi là tu�̣. Lại nữa, gọi là thức là mắt đ�́i với sắc, tai đ�́i với ti�́ng, mũi đ�́i với hương, lưỡi đ�́i với vị, th�n đ�́i với xúc, t�m đ�́i với pháp, ch�̃ ch�́p trước của sự nh�̣n bi�́t gọi là thức. Giả sử ti�u trừ ngoại cảnh, kh�ng bu�ng lung, theo sự d�̃n đường của tr� tu�̣, đ�́i với t�́t cả pháp kh�ng có mong c�̀u, gọi là tu�̣. Có sự nương tựa, ch�́p trước th� sinh ra thức, cũng từ tưởng ni�̣m, mong c�̀u nhi�̀u mà sinh ra thức, đó gọi là thức. N�́u kh�ng có sự thọ nh�̣n, kh�ng có mong c�̀u, t�m ý kh�ng nhớ nghĩ, kh�ng ham mu�́n đi�̀u g�, kh�ng mong được báo đáp, đó gọi là tu�̣. Thực hành pháp hữu vi tức là ở trong thức. Tu t�̣p pháp v� vi th� thức kh�ng ch�̃ trụ, phụng tr� v� vi m�̣t cách sáng tỏ mới gọi là tu�̣. Đ�́i với các pháp mà d�́y khởi ph�n bi�̣t gọi là thức. Kh�ng sinh kh�ng di�̣t, thức kh�ng ch�̃ trụ gọi là tu�̣.

Sao gọi là chọn l�́y ý nghĩa của kinh đi�̉n? Th�́ nào là chọn l�́y? Lu�n �n c�̀n mong c�̀u đạt t�́t cả kinh đi�̉n, gọi là chọn l�́y. N�́u ở nơi kinh đi�̉n h�̣i nh�̣p đạo quả, đó là chọn l�́y nghĩa. N�́u đ�́i với kinh đi�̉n thành tựu các hành, gọi là chọn l�́y. Như có khả năng ph�n bi�̣t v�̀ g�́c ngọn của các kinh, h�̣i nh�̣p, tạo tác hành nghi�̣p, gọi là chọn l�́y. N�́u ở nơi các kinh, dứt sạch h�́t mọi ph�n bi�̣t v�̀ t�̣i phước, vĩnh vi�̃n đoạn trừ các thứ phi�̀n não, đó gọi là chọn l�́y nghĩa. Đ�́i với các kinh đi�̉n gặt hái những tr� tu�̣ ch�nh y�́u, v� người khác giảng nói v�̀ nghi�̣p, phi�̀n não, gọi là chọn l�́y. Ở nơi các kinh, hi�̉u rõ, ph�n bi�̣t v�̀ chương, c�u thanh tịnh, gọi là chọn l�́y nghĩa. Đ�́i với kinh đi�̉n t�m nhàm chán mọi sinh tử, lo bu�̀n chẳng vui, gọi là chọn l�́y. Ở nơi kinh đi�̉n, quán xét v�̀ sinh tử và Ni�́t-bàn kh�ng cho là hai, gọi là chọn l�́y nghĩa. Đ�́i với kinh đi�̉n, chỉ n�u c�u văn đan xen, lời nói hay khéo, gọi là chọn l�́y. Ở nơi kinh đi�̉n, ưa th�ch nghĩa lý s�u xa, đạt đ�́n ch�̃ tự tại, v� vi, gọi là chọn l�́y nghĩa. Đ�́i với kinh đi�̉n, tưởng bi�́t v�̀ v� s�́ t�m ni�̣m của chúng sinh, gọi là chọn l�́y. Ở nơi kinh đi�̉n, ý th�ch bi�́t được t�m kh�ng có ch�̃ sinh, gọi là chọn l�́y nghĩa. N�́u đ�́i với kinh đi�̉n, ph�n bi�̣t v�̀ ngã, nh�n, chúng sinh, thọ mạng, loài có sự s�́ng, lu�n có th�̉ hay kh�ng th�̉ ki�́n tạo sự mong c�̀u, những đi�̀u có th�̉ nói đ�̀u kh�ng có chủ, mà mi�̃n cưỡng cho là có chủ th�̉, g�́c ngọn, gọi là chọn l�́y. Ở nơi các kinh đi�̉n, th�ng tỏ các pháp Kh�ng, V� tướng, V� nguy�̣n, kh�ng khởi, kh�ng sinh đ�̀u kh�ng có ch�̃ hành, kh�ng ph�n bi�̣t ngã, nh�n, chúng sinh, thọ mạng, giảng giải v�̀ ba m�n giải thoát, gọi là chọn l�́y nghĩa.

Sao gọi là pháp? Sao gọi là người? N�́u làm rõ v�̀ người từ nơi pháp g� đ�̉ tu t�̣p, đó gọi là người. N�́u đ�́i với người, kh�ng xả bỏ các pháp, mà trụ vào cảnh giới, gọi là chọn l�́y pháp. Lại nữa, gọi là người tức nói v�̀ tánh hạnh của hàng phàm phu. N�́u hàng phàm phu phụng tr� ý nghĩa nơi b�̣c �ch�n nh�n�, tu t�̣p, d�́c lòng tin tưởng, giữ g�n kinh đi�̉n, thu�̣n hợp với các b�̣c Bát đẳng, b�̣c Tu-đà-hoàn, Tư-đà-hàm, A-na-hàm, A-la-hán, Duy�n giác, B�̀-tát. Lại có m�̣t vị xu�́t hi�̣n ở đời, nhi�̀u lòng thương xót, đem lại nhi�̀u an �̉n, thương y�u ba cõi, trời, người và ba đường ác đ�̀u được cứu giúp, gọi là Như Lai. Như Lai Chánh Đẳng Giác tạo an lạc cho khắp mu�n loài, hi�̣n bày đường l�́i, giáo hóa chúng sinh, khi�́n h�̣i nh�̣p nơi nghĩa của đạo. Giả sử có người nương tựa, t�m c�̀u lu�n được cứu giúp. Mu�́n mở bày, giáo hóa những m� hoặc này th� n�n v� họ thuy�́t pháp, khi�́n quay v�̀ với chánh pháp, đừng nương tựa vào người. Xét các pháp kh�ng có ch�̃ tạo tác, kh�ng có nh�n duy�n, kh�ng làm mà làm, trụ mà kh�ng trụ, cũng kh�ng có ngu�̀n g�́c, thực hành pháp b�nh đẳng, ch�n th�̣t, tà nghi�̣p bằng chánh nghi�̣p, tà chánh kh�ng hai, kh�ng có ch�̃ mong c�̀u, t�́t cả kh�ng có nẻo hành. Đ�́i với t�́t cả pháp đ�̀u được tự tại, tướng �́y hoàn toàn gi�́ng như hư kh�ng gọi là pháp. Sự mở bày, d�̃n dắt đ�́i với pháp cũng kh�ng suy nghĩ cho là �n đức. N�́u nh�̣p vào nghĩa của những pháp m�n này th� quán xét t�́t cả pháp đ�̀u là đạo pháp, đ�̀u trú nơi các pháp, kh�ng cho là m�̣t nhọc. Đó là nghĩa của b�́n thứ chọn l�́y kh�ng cùng t�̣n của B�̀-tát.

KINH A-SOA-MẠT B�̀-TÁT

| Q01 | Q02 | Q03 | Q04 | Q05 | Q06 | Q07 |

KINH A-SOA-MẠT B�̀-TÁT

Hán Dịch: Đời T�y T�́n, Tam Tạng Trúc Pháp H�̣, Người Nước Đại Nguy�̣t Chi.

Vi�̣t Dịch: Linh Sơn Ph�p Bảo Đại Tạng Kinh

QUY�̉N 6

B�̀-tát A-soa-mạt nói với Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�Ch�̃ tạo tác c�ng đức và tr� tu�̣ của B�̀-tát là kh�ng th�̉ cùng t�̣n.

Sao gọi là ch�̃ tạo tác c�ng đức? V� có th�̉ b�́ th� h�́t mọi v�̣t hi�̣n có của m�nh. C�ng đức tr� giới và hạnh nghi�̣p của tr� tu�̣, thường thực hành t�m Từ, suy nghĩ v�̀ thi�̀n định, thương y�u mu�n loài, giữ g�n các căn lành, v� m�nh và người mà b�́ th�, t�̣p hợp các c�ng đức, khuy�n bảo t�́t cả chúng sinh trong ba đời đ�̀u b�́ th�. B�̣c Hữu học, V� học và các b�̣c Duy�n giác cũng khuy�́n kh�ch người mới phát t�m tu học pháp B�̀-tát, đ�̉ h�̣i nh�̣p nơi các hành theo b�̣c B�́t thoái chuy�̉n và b�̣c Nh�́t sinh b�̉ xứ. Các Đức Ph�̣t thời quá khứ, hi�̣n tại và vị lai đ�̀u khuy�́n kh�ch thực hành những phước đức căn bản, khi�́n h�́t thảy đ�̀u nguy�̣n hướng v�̀ chư Ph�̣t, Thánh hi�̀n, Pháp sư thuy�́t giảng kinh đi�̉n, nhờ c�ng đức này mà được t�̀n tại, s�́ng l�u v� cùng, tạo l�̣p c�ng đức. Người nào có phước đức mà chưa phát t�m th� khuy�n họ n�n phát t�m, người nào đã phát t�m r�̀i th� khuy�n họ tu t�̣p pháp vượt bờ. N�́u có người b�̀n cùng th� n�n dùng tài v�̣t đ�̉ cứu giúp. N�́u có người b�̣nh hoạn th� cung c�́p thu�́c thang, tùy theo mà cứu giúp với t�m kh�ng dua nịnh. Người y�́u đu�́i th� khuy�́n kh�ch họ tạo sự nh�̃n nhục. Người có t�̣i thường che gi�́u th� khi�́n họ tỏ bày t�̣i l�̃i, thường với t�m h�̉ thẹn đ�̉ sám h�́i, bằng sự cung k�nh chư Ph�̣t trong quá khứ đ�́n hi�̣n tại, k�nh l�̃ quy y nơi các b�̣c Hòa thượng. Người thường thực hành pháp b�́ th�, khéo b�́ th� kh�ng th�́y có m�nh và người. Khuy�n người tu t�̣p tinh t�́n, c�̀u pháp kh�ng h�̀ bi�́ng tr�̃, th�́y các Pháp sư như th�́y Ph�̣t, nghe pháp kh�ng nhàm chán, t�m lu�n nhớ nghĩ v�̀ pháp, dù cách xa mười b�́n ngàn dặm mà nghe có kinh pháp th� n�n đ�ch th�n đ�́n lãnh h�̣i, cũng kh�ng cảm th�́y m�̣t nhọc. B�̀-tát tuy thuy�́t giảng kinh pháp mà kh�ng tham lợi dưỡng, hi�́u thu�̣n với cha mẹ, ngày đ�m lu�n ở b�n cạnh đ�̉ chăm sóc, nghĩ nhớ đ�́n �n nu�i n�́ng b�̀ng b�́ mà �n c�̀n chăm lo, kh�ng h�́i h�̣n, thường ưa th�ch t�ch lũy c�ng đức. Hành đ�̣ng của th�n lu�n th�̣n trọng, kh�ng trang đi�̉m nơi th�n. Giữ g�n lời nói, kh�ng nói lời th� ác. Đi�̀u phục t�m ý, kh�ng nhớ nghĩ v�̀ đi�̀u ác. Tạo l�̣p chùa chi�̀n, giảng đường, tinh xá, thành tựu c�ng đức đạt phước báo cũng như Phạm thi�n. Th�́ nào là phước đức như Phạm thi�n? Khi Đức Như Lai mới thành đạo, Như Lai mu�́n nh�̣p Ni�́t-bàn, chư Thi�n li�̀n đ�́n khuy�́n thỉnh Đức Ph�̣t ở lại, v� nhằm đ�̉ cứu đ�̣ chúng sinh trong khắp mười phương cùng khi�́n cho giáo pháp được truy�̀n bá khắp nơi ch�́n, n�n xin Đức Ph�̣t giữ l�́y bản nguy�̣n giáo hóa mu�n loài do m� l�̀m, ngu si, đi�n đảo, n�n vướng vào sáu mươi hai thứ tà ki�́n, ch�m đắm trong ch�n mươi sáu đường, c�̀u xin b�̣c Đại thánh dùng ánh sáng của chánh đạo đ�̉ cứu vớt. Đức Ph�̣t bảo:

�Lành thay! Vua trời có lòng Từ bi, chúng sinh ở đời năm trược r�́t khó giáo hóa, n�n ta ph�n chia có ba thừa đ�̉ hóa đ�̣, d�̃n dắt họ, sau đó mới nh�̣p vào đạo V� thượng B�̀-đ�̀. Phước đức của Phạm thi�n như th�́ là kh�ng th�̉ k�̉ xi�́t, phước của người x�y dựng chùa chi�̀n cũng lại như v�̣y. Đã t�ch chứa v� lượng phước đức, nh�n nơi phước đức này mà đạt đủ ba mươi hai tướng t�́t, thực hành r�́t nhi�̀u căn lành n�n đã g�̀m đủ tám mươi vẻ đẹp. Tu t�̣p mười đi�̀u thi�̣n mà kh�ng ki�u mạn, n�n th�n th�̉ được đoan nghi�m, đẹp đẽ. Xả bỏ t�́t cả những lời nói th� ác, nh�n đó mà mi�̣ng được thanh tịnh, di�̃n thuy�́t với mọi bi�̣n tài, thường có t�m Từ, lòng kh�ng đ�̣c hại, tức trang nghi�m nơi t�m thanh tịnh như ngọc báu sáng. Trang nghi�m nơi cõi Ph�̣t bằng th�̀n th�ng bi�́n hóa. Trang nghi�m nơi kinh đi�̉n là v� người khác mà giảng nói. Trang nghi�m nơi chúng h�̣i là khi�́n chúng sinh phụng sự đạo pháp. Trừ bỏ lời nói hai lưỡi, ác kh�̉u, gièm pha, ganh t� với người. Thưa hỏi, lãnh thọ kinh đi�̉n r�̀i quan sát tư duy v�̀ pháp. Làm th�́ nào đ�̉ chỉ bày, hóa đ�̣ chúng sinh đạt đ�́n đạo lớn? Những đi�̀u đã giảng nói chưa từng vượt thứ lớp, cũng kh�ng sai l�̣ch, sắc mặt vui vẻ, ai th�́y đ�̀u hoan hỷ. Trừ bỏ những phi�̀n não ngăn che, chú t�m lắng nghe kinh đi�̉n, trang nghi�m nơi t�m ý với sự th�ng minh, lanh lợi, đảnh l�̃ quy y chư Ph�̣t Chánh giác đ�̉ làm thanh tịnh đạo tràng, thu�̣n theo g�́c của các đức, làm người đứng đ�̀u nơi đời s�́ng thanh tịnh, ph�n bi�̣t t�̣i phước, ái dục, phi�̀n não. Có được bàn tay quý giá đ�̉ có th�̉ b�́ th� t�́t cả v�̣t báu quan trọng mà kh�ng mong c�̀u đi�̀u g�. Dùng tài sản v� giá mà b�́ th� cho người th� đạt được kho báu r�̣ng lớn v� cùng. Sắc mặt lu�n vui vẻ, kh�ng hi�̣n tướng lo bu�̀n, cho n�n các th�n hữu, bạn bè đ�̀ng học ai cũng vui mừng. T�m b�nh đẳng đ�́i với chúng sinh, nh�n nơi �́y mà được sự an nhi�n, kh�ng khinh khi kẻ chưa học. Ưa th�ch vi�̣c đ�́t đèn đu�́c đ�̉ cúng dường chư Ph�̣t, cho n�n cha mẹ, th�̀y bạn, đ�̀u được ánh sáng thanh tịnh, ánh sáng �́y chi�́u tỏa khắp mọi nơi. T�ch chứa c�ng đức, giữ g�n giới c�́m, vi�̣c làm kh�ng h�̀ c�́u nhi�̃m th� đời đời được sinh vào nơi ch�́n thanh tịnh, kh�ng bị nhi�̃m những thứ nhơ u�́ khác. Hoặc theo đường thai sinh v�̃n kh�ng bị c�́u u�́. Thực hành mười đi�̀u thi�̣n th� được sinh vào cõi trời, khi trở lại nh�n gian th� kh�ng còn suy nghĩ, tưởng nhớ đ�́n những lưới oán k�́t, do đó, được tự tại mà kh�ng hư giả. Theo học pháp v� sư cho n�n trở thành b�̣c t�n quý đ�́i với các pháp. T�m tánh thanh tịnh n�n t�́t cả mọi người ai th�́y cũng kh�ng nhàm chán. Chẳng ti�́c th�n mạng, chưa từng lu�́ng d�́i n�n kh�ng bị kẻ khác x�m hại. Do bản nguy�̣n n�n thành tựu đạo pháp của chư Ph�̣t, nhờ nh�n duy�n này n�n có được đ�̀y đủ các g�́c c�ng đức. Này Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Tạo l�̣p c�ng đức dù mỏng manh, nhưng d�́c nu�i dưỡng c�ng đức �́y, tùy lúc sẽ đạt được phước đức v� lượng, vượt hơn nữa là phước đức �́y kh�ng th�̉ t�nh k�̉, T�i chỉ n�u l�n những đi�̀u ch�nh y�́u chứ kh�ng th�̉ bày tỏ h�́t được.

Sao gọi là tạo tác v�̀ tr� tu�̣? Do từ nh�n duy�n sinh ra, từ sự nh�̣n thức của m�nh mà bi�́t được v�̀ năm th�̀n th�ng tr� tu�̣. Sao gọi là nh�n duy�n? Người nhi�̀u ham th�ch vi�̣c t�m c�̀u pháp Ph�̣t, g�̀n gũi với b�̣c có tr� sáng su�́t đ�̀ cùng thưa hỏi, thọ tr� và cung k�nh phụng hành. Đạt đ�́n tr� tu�̣ Ph�̣t, kh�ng mong c�̀u các thừa Thanh văn, Duy�n giác. Xa l�a t�m ki�u mạn, cung k�nh phụng thờ b�̣c Chánh giác. T�m tánh hòa nhã khi g�̀n gũi với bạn bè. Chỉ thực hành theo nghĩa lý mà kh�ng l�̣ thu�̣c ng�n từ. Nh�n các vi�̣c làm và ph�̉m hạnh của b�̣c Pháp sư, kh�ng ưa th�ch h�nh thức b�n ngoài của b�̣c �́y mà chỉ lắng nghe, lãnh h�̣i pháp si�ng năng tu t�̣p đúng theo giáo pháp. Người thực hành pháp như v�̣y gọi là tạo tác v�̀ tr� tu�̣.

Sao gọi là tạo tác v�̀ pháp? �t mong c�̀u, kh�ng ham mu�́n, chẳng v�̣i vàng, �t lời lẽ, thường tự nh�̣n thức, tinh t�́n tu hành, nghĩa lý đã được nghe th� suy nghĩ, lường t�nh khao khát mong đạt được giáo pháp chưa từng bi�́t m�̣t mỏi. Với t�m ý sáng su�́t, kh�ng bị năm thứ ngăn che bao phủ. Thường sám h�́i t�̣i l�̃i đ�̉ ti�u trừ mọi tai ương, ý ch� thành th�̣t kh�ng dua nịnh, l�́y hành đ�̣ng làm c�́t y�́u. M�́n m�̣ giáo pháp, dùng pháp làm g�́c, mọi hành đ�̣ng đ�̀u đúng pháp, lu�n lu�n mong đạt được ý nghĩa của kinh. Như cứu lửa cháy đ�̀u n�n phải chuy�n c�̀n tu t�̣p, th�n t�m chưa từng trái bỏ. Hướng đ�́n nơi th�ch hợp, từ bỏ ch�̃ �̀n náo, m�̣t m�nh ưa th�ch nơi vắng vẻ đ�̉ tu t�̣p hạnh Thánh hi�̀n, n�n hạn ch�́, bi�́t đủ, chưa từng thoái lui. Ưa th�ch pháp lạc, kh�ng ái m�̣ sự vinh hoa ở đời, mong c�̀u vượt khỏi pháp th�́ gian mà t�m kh�ng qu�n m�́t. Thực hành oai nghi, cử chỉ, ưa th�ch pháp đúng, t�m c�̀u hạnh nghi�̣p hi�̀n lành nhằm t�ch lũy c�ng đức b�̀n chắc. Thường sinh t�m h�̉ thẹn, tu t�̣p tr� tu�̣, Từ bi, khi�́n cho kẻ v� tr� trừ bỏ lưới ngu si m� l�̀m, được mắt tr� tu�̣ thanh tịnh. Sự giác ng�̣ �́y r�́t r�̣ng lớn. Dùng tr� tu�̣ v� vi đ�̉ soi chi�́u ý nghĩa của b�̣c Thánh. Dùng tr� tu�̣ hi�̣n tại nhằm tạo l�̣p c�ng đức cho vị lai. Kh�ng tự khen, đ�̀ cao c�ng đức của m�nh mà ch� bai c�ng đức của người khác. Khéo tu t�̣p theo hạnh nguy�̣n của b�̣c Thánh, l�a t�̣i tạo phước, tu t�̣p thanh tịnh đúng tr� tu�̣ của đạo.

Lại nữa, tạo tác v�̀ tr� tu�̣, có b�́n vi�̣c b�́ th� đ�̉ đạt được.

1.�� B�́ th� các v�̣t dụng đ�̉ in �́n như gi�́y, tre, lụa.

2.�� B�́ th� bút vi�́t đ�̉ bi�n chép kinh sách.

3.�� B�́ th� mực t�́t và đ�̀ mài mực.

4.�� Giáo pháp mà Pháp sư đã di�̃n thuy�́t r�́t nhi�̀u, nh�n đó đ�̉ mở bày và lãnh h�̣i giáo pháp, đem t�́t cả những thứ hi�́m có nơi th�́ gian cúng dường cho Pháp sư, hoặc dùng thơ k�̣ ban b�́ cho người, hoặc được Pháp sư trao cho di�̣u pháp. Thành t�m b�́ th� kh�ng lừa d�́i.

B�́ th� với b�́n vi�̣c như v�̣y mới đạt được tr� tu�̣, chứng được năm ph�̀n Pháp th�n: t�n, giới, tu�̣, giải đ�̣, tri ki�́n.

Giữ g�n b�́n tr� tu�̣ n�n được tự tại. Những g� là b�́n?

1.�� H�̣ tr� Pháp sư, t�n thờ làm th�̀y.

2.�� Nu�i lớn chủng tánh, kh�ng sinh t�m loạn đ�̣ng.

3.�� Giữ g�n, thu�̣n theo t�m ý của người chung quanh khu vực.

4.�� Tự giữ g�n t�m ý, kh�ng đ�̉ t�m bu�ng lung.

Lại có b�́n vi�̣c g�̀n gũi với tr� tu�̣ khi�́n thành tựu c�ng đức.

Những g� là b�́n?

1.�� Dùng kinh đi�̉n s�u xa đ�̉ d�ng cúng cho Pháp sư.

2.�� Ngày đ�m lu�n g�̀n gũi với nghĩa lý của đạo.

3.�� Cung c�́p đ�̀y đủ y phục và thực ph�̉m.

4.�� Ti�́p c�̣n với đạo tràng, kh�ng h�̀ thoái lui.

�B�́n vi�̣c này gọi là b�́n duy�n. Nhờ b�́n duy�n �́y n�n B�̀-tát đạt được năm tu�̣ lực:

1.�� Lực t�n.

2.�� Lực giải thoát, tinh t�́n kh�ng bỏ, nghe r�̣ng kh�ng chán.

3.�� Lực ý, kh�ng xả bỏ t�m đạo.

4.�� Lực định, b�nh đẳng với các pháp.

5.�� Lực tr�, đi�̀u nghe được kh�ng h�̀ qu�n m�́t.� Đó là năm lực.

Lại có b�́n vi�̣c đ�̉ tạo tác sức tr� tu�̣ nơi giữ giới:

1.�� Dùng pháp ch�n th�̣t đ�̉ thực hành giới c�́m căn bản.

2.�� Tư duy v�̀ kinh đi�̉n, t�m hi�̉u nghĩa lý cao xa th�m di�̣u.

3.�� Dùng pháp đ�̉ khuy�́n kh�ch, trợ giúp theo con đường ch�n chánh.

4.�� Mong c�̀u đạt những lời dạy ch�nh y�́u, dùng pháp làm giới.

Đó là b�́n vi�̣c tạo ra tr� tu�̣ nơi giới.

Lại có b�́n vi�̣c đ�̉ tạo tác v�̀ nh�̃n:

1.�� Tinh t�́n c�̀u pháp, n�́u có kẻ hung ác chửi mắng m�nh th� v�̃n nh�̃n chịu.

2.�� Ưa th�ch pháp, n�́u gặp sự tranh cãi, hoặc các trường hợp đói khát, nóng lạnh, đ�̀u có th�̉ chịu đựng.

3.�� T�n trọng th�̀y chỉ dạy nẻo lành, cung k�nh các b�̣c Hòa thượng.

4.�� Thường xuy�n tư duy v�̀ pháp nh�̃n, nghĩa của Kh�ng, V� tướng, V� nguy�̣n.

Đó là b�́n vi�̣c.

Lại có b�́n vi�̣c tạo tác đ�̉ thực hành tinh t�́n:

1.�� Chuy�n c�̀n lắng nghe kinh đi�̉n, kh�ng cảm th�́y m�̣t mỏi.

2.�� Nghe r�̀i thọ tr�, chưa từng qu�n m�́t.

3.�� Tinh chuy�n với vi�̣c thuy�́t pháp kh�ng nhàm chán bỏ dở.

4.�� Lu�n lu�n thực hành pháp, l�́y đó làm sự nghi�̣p. Đó là b�́n vi�̣c.

Lại có b�́n vi�̣c đ�̉ tạo tác, thực hi�̣n thi�̀n định.

1.�� T�m v�́n thanh tịnh, kh�ng �̀n ào, náo loạn.

2.�� T�m chuy�n nh�́t, kh�ng kh�̉, kh�ng vui.

3.�� Nh�́t t�m tinh chuy�n d�́c c�̀u th�̀n th�ng.

4.�� H�̣i nh�̣p nơi tr� tu�̣ Ph�̣t, từ bỏ tr� th�́ gian. Đó là b�́n vi�̣c.

Lại có b�́n vi�̣c đ�̉ tạo tác tr� tu�̣:

1.�� Chẳng ch�́p đoạn.

2.�� Chẳng ch�́p thường.

3.�� T�m ý kh�ng h�̀ m� l�̀m, hi�̉u rõ ngu�̀n g�́c của duy�n khởi.

4.�� Tin hi�̉u v�̀ kh�ng v�̀ v� ngã và ngã sở.

Đó là b�́n vi�̣c.

Lại có b�́n vi�̣c đ�̉ tạo tác v�̀ tr� tu�̣ phương ti�̣n quy�̀n xảo:

1.�� Với kẻ ưa th�ch pháp th�́ gian th� tùy theo th�́ gian mà giáo hóa.

2.�� Với kẻ ch�́p hữu th� tùy theo ki�́n ch�́p của họ mà d�̃n dắt.

3.�� Nương vào kinh đi�̉n mà chỉ dạy cho mọi người ti�́n tu.

4.�� Với người tu t�̣p tr� tu�̣ th� nh�n nơi sự sáng su�́t mà giáo hóa.

Đó là b�́n vi�̣c.

Lại có b�́n vi�̣c đ�̉ tạo tác tr� tu�̣ của đạo:

1.�� Tu t�̣p sáu pháp Ba-la-m�̣t nhằm chứng đắc đạo quả.

2.�� Do đạt đ�́n Ni�́t-bàn mà trở lại giáo hóa theo chánh đạo.

3.�� Tu học, đi�̀u phục ch�́ ngự t�m theo bảy giác ý.

4.�� Thường d�̃n dắt, thực hành t�́t cả ch�̃ căn bản của tr� tu�̣. Đó là b�́n vi�̣c.

Lại có b�́n vi�̣c nhằm tạo tác kh�ng chán nản, lu�n gắn bó đ�́i với Thánh đạo:

1.�� Ưa th�ch nghe pháp.

2.�� Lu�n si�ng năng thuy�́t giảng kinh đi�̉n.

3.�� Quán xét v�̀ ngu�̀n g�́c của phi�̀n não mà kh�ng cho là cực nhọc.

4.�� Th�́u rõ v�̀ căn cơ, hoàn cảnh của chúng sinh.

Đó là b�́n vi�̣c.

B�̀-tát A-soa-mạt lại nói:

�Vị �́y có th�̉ h�̣i nh�̣p khắp mọi nơi ch�́n. N�́u người b�́ th� th� n�n quan sát đúng đắn v�̀ sự tạo tác: Tr� giới, Nh�̃n nhục, Tinh t�́n, Thi�̀n định, Tr� tu�̣, Từ, Bi, Hỷ, Xả. V� sao? V� B�̀-tát tuy chưa thành tựu t�́t cả, nhưng l�́y vi�̣c di�̃n thuy�́t v�̀ tr� tu�̣ làm hàng đ�̀u cho quả vị b�̣c Thánh. T�́t cả đ�̀u quy v�̀ nơi đạo, trụ vào tr� tu�̣. Với người kh�ng có tr� tu�̣ th� giáo hóa khi�́n họ quay v�̀ với Đại thừa, khi�́n t�́t cả các ma kh�ng có cơ h�̣i đ�̉ qu�́y phá. Tr� tu�̣ đ�̀u là ch�̃ ki�́n l�̣p của chư Ph�̣t nhằm đạt đ�́n Nh�́t thi�́t tr� của b�̣c V� thượng Chánh giác. Đó là sự tạo tác v�̀ tr� tu�̣ kh�ng cùng t�̣n của B�̀-tát.

B�̀-tát A-soa-mạt nói:

�Này Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Pháp quán Ý chỉ (b�́n Ni�̣m xứ) của B�̀-tát cũng kh�ng cùng t�̣n. Tức vị �́y quan sát th�n m�nh và th�n người khác. Quán xét những hành đ�̣ng căn bản nơi th�n đ�̉ thành tựu những vi�̣c làm si�ng năng. Quán sự hợp thành k�́t quả nơi th�n đ�̉ bi�́t th�n kh�ng chủ th�̉, n�n kh�ng tham đắm vào nó. V� như quan sát các loài c�y c�́i, hoa trái, rừng r�̣m, cỏ dại b�n ngoài, đ�̀u do nh�n duy�n sinh, kh�ng chủ th�̉, kh�ng t�n gọi. Th�n này cũng v�̣y, gi�́ng như c�y cỏ, tường vách, ngói đá, ảnh trong nước, cùng mọi sự m� hoặc của các nh�̣p, năm �́m, b�́n đại. Quán th�n m�nh là kh�ng, kh�ng có ngã và ngã sở, kh�ng trường t�̀n, kh�ng b�̀n chắc, th�n là v�̣t mong manh, là pháp ph�n tán. Do v�̣y, n�n kh�ng ch�́p th�n này là v�̣t của ta. V� th�n này mong manh, kh�ng ki�n c�́, v�̣y phải si�ng năng t�m c�̀u nghĩa lý ch�nh y�́u. Th�́ nào là ch�nh y�́u? Th�n của Như Lai mới là ch�nh y�́u, ta phải d�́c c�̀u đạt Pháp th�n v� lượng nơi Thánh th�̉ của Như Lai. Th�n �́y gi�́ng như kim cang, kh�ng g� có th�̉ hủy hoại, vượt l�n tr�n t�́t cả th�n sắc phàm phu trong ba cõi. Mặc dù th�n này có v� s�́ tỳ v�́t, nhưng nương vào th�n đó mà trừ bỏ t�́t cả những thứ c�́u u�́, sẽ chứng được Pháp th�n tr� tu�̣ của Như Lai. Do n�̃ lực tu t�̣p mà thành tựu được mọi c�ng đức ch�n th�̣t đ�̀y đủ. Quan sát v�̀ th�n b�́n đại: Ta dùng th�n này là v� chúng sinh n�n d�́c lòng t�m c�̀u Ph�̣t đạo. Cũng như quán xét b�́n đại hi�̣n có b�n ngoài là đ�́t, nước, gió, lửa, dùng đ�̉ ki�́n tạo bao nhi�u h�nh tượng như cửa ngỏ, gi�́ng b�́p, nhà cửa, ngh�̀ nghi�̣p sinh s�́ng tạo mọi an �̉n cho con người. Th�n b�́n đại của ta cũng như v�̣y. Nương vào th�n �́y mà tạo ra r�́t nhi�̀u ti�̣n nghi, v� s�́ tài sản, g�y dựng sự nghi�̣p mới có th�̉ nu�i th�n được y�n �̉n. Th�́y rõ th�n nh�̣n chịu bao thứ kh�̉ sở kh�ng th�̉ k�̉ xi�́t. Quán th�n v� thường, lưu chuy�̉n trong sinh tử, v� th�́ kh�ng n�n tham đắm, mong c�̀u thọ nh�̣n th�n. Quán th�n v� ngã, v� t�́t cả chúng sinh kh�ng hi�̉u được g�́c ngọn, n�n B�̀-tát c�̀n chỉ dạy khi�́n họ nhàm chán th�n này. Quán th�n vắng lặng, đạt đ�́n tịch tĩnh, khi�́n cho chúng sinh tu t�̣p thi�̀n định. Quán th�n là Kh�ng, V� tướng, V� nguy�̣n li�̀n trở v�̀ với �bản t�́� v�́n thanh tịnh, an nhi�n. B�̀-tát tự quán th�n m�nh và quán th�n người khác, kh�ng th�́y g� đ�̉ ưa th�ch, chẳng cho là b�̀n vững, bi�́t rõ th�n kh�ng t�̀n tại l�u dài. Quán các hành b�n trong th�n th� chẳng h�̀ thu�̣n hợp với các thứ kh�̉ v�̀ ái dục, phi�̀n não nơi n�̣i th�n. Xét b�n ngoài th�n th� chưa từng k�́t hợp với tr�̀n cảnh b�n ngoài. Th�n kh�ng c�́u u�́, các hành thanh tịnh. Do th�n được thanh tịnh, sau đó mới thành tựu được th�n tướng đẹp đẽ, trang nghi�m, hơn cả hàng trời, người, dung mạo tuy�̣t vời kh�ng ai sánh bằng. Đó là B�̀-tát dùng pháp Ý chỉ đ�̉ quán th�n m�nh và quán th�n người khác.

Th�́ nào là B�̀-tát quán v�̀ thọ của m�nh và quán v�̀ thọ của người khác? B�̀-tát phát t�m quán xét như v�̀y: Những đi�̀u có th�̉ trải qua do cảm thọ đ�̀u là kh�̉ não. B�̀-tát quán xét v�̀ thọ, t�m c�̀u tr� tu�̣ b�̣c Thánh, chọn lựa tr� sáng su�́t, ưa th�ch sự vắng lặng. D�̃u có gặp được ni�̀m vui cũng kh�ng bị l�̣ thu�̣c vào ch�̃ ưa th�ch. N�́u ham m� vào sự th�ch thú th� đó là nh�n duy�n đưa đ�́n kh�̉ não. Th�́y chúng sinh rơi vào các nạn kh�̉ trong ba đường ác, B�̀-tát khởi t�m đại Bi, kh�ng v� lưới oán k�́t mà th�́y có sự ràng bu�̣c. Tuy th�n kh�ng còn những cảm thọ v�̀ kh�̉ vui, nhưng kh�ng v� ngu si mà bị lưới k�́t sử trói bu�̣c. N�́u còn cảm thọ, nhưng t�m v�̃n tịch tĩnh. Từ ch�̃ kh�ng còn nh�̣n chịu sự cảm thọ kh�̉ vui n�n B�̀-tát dùng tr� tu�̣ hi�̉n bày cho chúng sinh từ bỏ những cảm thọ kh�ng lợi �ch, di�̣t trừ những thọ của chúng sinh. Mặc áo giáp trong sạch, lòng tự nghĩ: Những chúng sinh này đ�̀u ở trong thọ, chẳng tự hi�̉u bi�́t ch�nh sự trói bu�̣c vào những thọ v�̀ kh�̉ n�n sinh ra lo bu�̀n. Thu�̣n theo những m� l�̀m của thọ kh�ng kh�̉, kh�ng vui, cho n�n kh�ng h�̣i nh�̣p nẻo tr� tu�̣. Giữ t�m đại Bi mới vào được tr� tu�̣. Hi�̉u rõ sự ch�́m dứt của t�́t cả các thọ, do t�m đại Bi mà di�̃n giảng kinh đi�̉n, làm cho chúng sinh di�̣t trừ kh�̉ nạn. Th�́ nào là thọ? Trong lòng mang phi�̀n não mà cho là ni�̀m vui. Th�́ nào là chọn lựa? Đ�y là kh�ng thọ, kh�ng ngã, nh�n, thọ mạng. Lại nữa, B�̀-tát �́y kh�ng nương vào thọ, cũng kh�ng tham mu�́n vi�̣c nh�̣n chịu các thọ, kh�ng trái với các hành, kh�ng ngược với sự cảm nh�̣n cũng kh�ng thọ v�̀ các ki�́n ch�́p vọng tưởng, cũng kh�ng cảm thọ v�̀ mắt, tai, mũi, mi�̣ng, th�n, t�m, cũng kh�ng thọ v�̀ sắc, thanh, hương, vị, xúc. Đ�́i tượng thu�̣c v�̀ mắt đ�̀u từ nh�n duy�n sinh n�n có kh�̉, vui, kh�ng kh�̉ kh�ng vui, gọi là thọ. Nói tóm lại, thọ b�n trong hay b�n ngoài cũng như v�̣y, đ�̀u từ nh�n duy�n sinh cho n�n đưa đ�́n thọ kh�̉, vui, kh�ng kh�̉, kh�ng vui. M�̣t thọ là nh�n nơi t�m, ý, thức. Hai thọ là thọ trong và ngoài. Ba thọ là tùy theo sự chỉ bày ở quá khứ, từ hành đ�̣ng ở vị lai nh�n vào thức hi�̣n tại. B�́n thọ là từ b�́n đại: Đ�́t, nước, gió, lửa. Năm thọ là từ ý ni�̣m v�̀ năm �́m: Sắc, th�́ng dương (thọ), tư tưởng (tưởng), sinh tử (hành) và thức. Sáu thọ là từ sáu tr�̀n. Bảy thọ là từ bảy thức. Tám thọ là theo tám tà ki�́n làm m� loạn. Ch�n thọ là ch�n th�̀n xứ (ch�n cõi chúng sinh cư trú). Mười thọ là mười nghi�̣p ác. R�́t lại, t�́t cả thọ đ�̀u do tham ái, từ ý ni�̣m tham dục mà có. Cho n�n nói: Sự cảm thọ của con người kh�ng th�̉ t�nh đ�́m. B�̀-tát quán xét v�̀ cảm thọ của m�nh và người, bi�́t được những cảm thọ phát khởi của chúng sinh n�n thị hi�̣n, tạo tác tr� tu�̣, khi�́n cho mu�n loài nh�n đó mà th�́y được căn bản nơi c�ng đức, trừ bỏ t�̣i l�̃i. Đó là B�̀-tát dùng pháp Ý chỉ quan sát thọ của m�nh và thọ của người khác.

Th�́ nào là B�̀-tát dùng pháp Ý chỉ đ�̉ quán t�m m�nh và t�m của người khác? T�m B�̀-tát chưa từng qu�n m�́t, hành vi cử chỉ lu�n thu�̣n hợp đ�̉ quán xét: T�m vừa khởi l�n li�̀n bị di�̣t ngay. T�m kh�ng thường trụ, kh�ng trụ b�n trong, chẳng trụ b�n ngoài, cũng kh�ng ở giữa. Ta từ khi mới phát t�m B�̀-tát đ�́n nay, t�m �́y vắng lặng, l�a mọi ph�n tán, kh�ng ch�n th�̣t, cũng kh�ng phải là kh�ng th�̣t. T�m ở nơi nào th� những c�ng đức do t�m t�ch t�̣p được cũng vắng lặng, l�a mọi ph�n tán, kh�ng nơi ch�́n kh�ng hi�̣n bày, kh�ng th�̉ ph�n bi�̣t. Nh�n đ�́y mà có th�̉ khuy�́n kh�ch kẻ phát t�m B�̀-đ�̀ cũng được tự tại. Do đó n�n nói: T�m chẳng nh�̣n bi�́t, t�m chẳng nh�̣n th�́y, t�m với t�m chẳng đ�́i đãi. Th�́ nào là phát t�m B�̀-đ�̀ đ�̉ thành tựu đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác? T�m B�̀-đ�̀ �́y kh�ng cùng với t�m thi�̣n k�́t hợp, t�m thi�̣n �́y kh�ng cùng với t�m khuy�́n trợ k�́t hợp, t�m thanh tịnh kh�ng l�a t�m B�̀-đ�̀. Người nào quan sát t�m như v�̣y th� kh�ng còn sợ hãi, cũng kh�ng lo lắng. Lại có t�m nhớ nghĩ v�̀ mười hai nh�n duy�n r�́t s�u xa vi di�̣u, t�m kh�ng xa l�a sự báo ứng theo nh�n quả, t�m cũng kh�ng ch�́p trước vào các pháp. Giả như từ nh�n duy�n cho đ�́n quả báo mà t�́t cả các pháp kh�ng có th�̣t, cũng kh�ng có chủ th�̉, t�m bu�ng lung theo những tham dục mà bị m� l�̀m th� ta phải tinh t�́n giữ g�n t�m �́y, khi�́n kh�ng thoái lui.

Th�́ nào là các pháp của t�m? Th�́ nào là m� l�̀m theo phi�̀n não? T�m như huy�̃n hóa, kh�ng th�̉ làm cho thanh tịnh được, n�n gọi là pháp của t�m. N�́u có th�̉ xả bỏ các sự m� l�̀m, khuy�n gắng hướng đ�́n cõi Ph�̣t th� cũng là m� l�̀m. T�m như m�̣ng, tỉnh, kh�ng nh�̣n bi�́t nơi ch�́n, đó là pháp của t�m. Với giới lu�̣t, giữ g�n c�̉n th�̣n, sau đ�́y khuy�́n tu năm th�̀n th�ng, đó là bi�́n hóa. T�m như dợn nắng, g�́c ngọn đ�̀u kh�ng có, gọi là pháp của t�m. Thu�̣n theo những sức nh�̃n, an vui với sự hi�̉u bi�́t đúng đắn, đ�̉ trang nghi�m t�m m�nh, t�m lu�n khuy�́n trợ, sử dụng mọi bi�́n hóa, gọi là pháp của t�m. T�m như trăng dưới nước, vắng lặng, trong sáng tự nhi�n, gọi là pháp của t�m. B�̀-tát tinh t�́n, thực hành đ�̀y đủ v� s�́ pháp Ph�̣t th� đó là bi�́n hóa. T�m kh�ng th�̉ nắm giữ, cũng kh�ng th�̉ th�́y, đó là pháp của t�m. N�́u thực hành đ�̀y đủ thi�̀n định v�̀ Tam-mu�̣i giải thoát, mong đạt được thi�̀n định của Ph�̣t, đó là bi�́n hóa. T�m kh�ng h�nh tướng, chẳng so sánh, chẳng giáo hóa, cũng kh�ng h�nh sắc, gọi là pháp của t�m. Có th�̉ dùng tr� tu�̣ đ�̉ giảng nói, ph�n bi�̣t, h�̣ tr� Ph�̣t đạo, xét t�m v�̀ quá khứ, đó là bi�́n hóa. T�m kh�ng có nh�n duy�n, hoàn toàn kh�ng phát khởi, đó là pháp của t�m. N�́u có th�̉ hướng d�̃n đưa đ�́n t�́t cả g�́c c�ng đức th� gọi là bi�́n hóa. N�́u kh�ng có đ�́i tượng th� t�m kh�ng sinh khởi, đó là pháp của t�m. N�́u nh�n nơi pháp, tu t�̣p t�m đạo th� đó là bi�́n hóa. Cảnh giới của t�m �́y vĩnh vi�̃n xa l�a c�́u u�́, kh�ng có ch�̃ sinh ra ban đ�̀u, đó là pháp của t�m. N�́u d�̃n dắt, ch�́ ngự t�m đ�̉ đạt đ�́n sự chứng đắc cảnh giới của Ph�̣t, đó là bi�́n hóa. B�̀-tát tự quán xét t�m m�nh và t�m người khác, chứng được th�̀n th�ng, t�m �́y th�́y bi�́t chắc chắn v�̀ t�́t cả t�m ni�̣m của chúng sinh, nh�n đó th�́u rõ t�̣i phước đ�̀u tự nhi�n. B�̀-tát tự quán t�m m�nh và t�m người khác, li�̀n phát khởi t�m Bi r�̣ng lớn đ�̉ giáo hóa chúng sinh, kh�ng cho là m�̣t mỏi. T�m �́y chẳng di�̣t m�́t cũng kh�ng cùng t�̣n, trú vững ở t�m này th� kh�ng đ�̀ng với sinh tử, cũng ở trong phi�̀n não mà tự ch�́ ngự t�m. Dùng tr� tu�̣ của b�̣c Thánh đ�̉ th�́u su�́t t�m �́y. H�̣i nh�̣p nơi pháp kh�ng sinh khởi, kh�ng có đ�́i tượng sinh, kh�ng rơi vào quả vị Thanh văn, Duy�n giác. Thường ch�́ ngự t�m m�nh, có khả năng lãnh thọ đạo pháp của chư Ph�̣t. Chỉ trong m�̣t ni�̣m dùng t�m tr� tu�̣ đ�̉ đạt đ�́n đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác. Đó là B�̀-tát dùng pháp Ý chỉ đ�̉ quán t�m m�nh và t�m người khác.

Th�́ nào là B�̀-tát dùng pháp Ý chỉ đ�̉ quán pháp của m�nh và pháp của người khác? B�̀-tát dùng mắt tr� tu�̣ nh�̣n th�́y t�́t cả pháp chưa từng qu�n m�́t. Đ�́n khi thành tựu đạo quả, tự quán pháp của m�nh và của người khác th� khi đó là B�̀-tát th�́y rõ v�̀ t�́t cả pháp. Quán tưởng v�̀ Kh�ng, mới hi�̉u rõ v�̀ Kh�ng, hi�̉u v�̀ V� tướng, V� nguy�̣n th� hi�̉u được kh�ng có đ�́i tượng sinh, cũng kh�ng có đ�́i tượng di�̣t, mà xa l�a t�́t cả các hành. B�nh đẳng th�́y các pháp do mười hai nh�n duy�n li�n h�̣ với nhau. Quán v�̀ nẻo hành của pháp giới, B�̀-tát quán pháp kh�ng theo phi pháp, kh�ng ch�́p vào ngã và ngã sở, cũng kh�ng ch�́p vào nh�n, thọ mạng, nơi ch�́n, đó là pháp. Còn phi pháp là tự m�nh th�́y có ngã, ngã sở, ch�́p vào nh�n, thọ mạng, th�́y có đoạn di�̣t, ch�́p có thường còn, từ đó th�́y các vi�̣c có, kh�ng, hòa hợp, ly tán. T�́t cả các pháp đ�̀u là pháp, t�́t cả các pháp đ�̀u là phi pháp. V� sao? V� hi�̉u được nghĩa lý của kh�ng, của v� tướng, v� nguy�̣n, n�n t�́t cả pháp đ�̀u th�ch ứng với pháp. N�́u ch�́p vào ngã và ngã sở, tức bị ràng bu�̣c trong các ki�́n ch�́p, n�n t�́t cả các pháp đ�̀u là phi pháp. B�̀-tát quán xét pháp của m�nh và của người khác như v�̣y th� th�́y rõ các pháp những g� là pháp Ph�̣t, những g� là chẳng phải pháp Ph�̣t. Kh�ng ph�n bi�̣t, cũng kh�ng giải thoát và kh�ng sinh tử, đ�̀u có th�̉ hướng đ�́n t�́t cả pháp, ở ch�̃ chúng sinh được t�m đại Bi v� cùng t�̣n, kh�ng bị ngăn che, chữa trị các thứ phi�̀n não, tự t�m phát khởi ni�̣m kh�ng ham mu�́n các tr�̀n cảnh. V� sao? V� đó là đường hướng đ�̣ thoát b�nh đẳng, kh�ng ngại phi�̀n não, kh�ng sợ tham dục, hi�̉u rõ như v�̣y mới gọi là pháp Ph�̣t. Tự tại đ�́i với mọi dục lạc th�́ gian, tự tại đ�́i với đạo, tạo l�̣p được t�m như v�̣y, tuy có ch�̃ trú mà cũng kh�ng ch�́p v�̀ nơi ch�́n. Kh�ng trụ vững nơi t�m ý mà gọi là trú th� đó là trụ ch�́p. Đứng vững trong pháp giới mà kh�ng trú nơi pháp giới, kh�ng trú vào cảnh giới của người, tức kh�ng có ch�̃ trú, gọi là hư kh�ng. T�́t cả các pháp đ�̀u b�nh đẳng như hư kh�ng. N�́u có B�̀-tát quán pháp m�nh và quán pháp người khác như th�́ th� có th�̉ làm người d�̃n đường, hướng đ�́n giáo pháp của chư Ph�̣t. T�́t cả các pháp đ�̀u quy v�̀ pháp giải thoát, n�́u hi�̉u rõ các pháp như v�̣y mới có th�̉ hi�̉n bày trọn vẹn pháp v� vi kh�ng cùng t�̣n. Đạo kh�ng từ nơi ch�́n sinh ra, cũng kh�ng có ch�̃ đ�̉ sinh ra. Quán xét v�̀ chúng sinh chưa từng l�a bỏ, ngu�̀n g�́c của v� sinh đ�̀u hướng tới pháp quán Ý chỉ. T�m ý đ�́i với các pháp đ�̀u khi�́n an trụ vững vàng n�n kh�ng còn ch�́p trước vào pháp của hàng Thanh văn, Duy�n giác và Ph�̣t. Sao gọi là kh�ng ch�́p? Sao gọi là nơi ch�́n hi�̣n có? Nơi ch�́n mà t�m đang trụ thường an trụ vững. Ch�́n trú �́y kh�ng m� l�̀m, chưa từng qu�n m�́t. Quan sát v�̀ pháp của m�nh từ trước đ�́n nay, �́y là nguy�n nh�n của B�̀-tát quán xét v�̀ pháp nơi người khác. Thuy�́t giảng, ph�n bi�̣t v�̀ v� lượng c�u chương rõ ràng, vi�̣c đã làm kh�ng bờ b�́n, đứng vững trong pháp Ph�̣t, vui vẻ với t�m ni�̣m của t�́t cả chúng sinh, hàng phục các ma, được tr� tu�̣ tự tại, mới gọi là nghĩa đạo. Đó là B�̀-tát dùng pháp Ý chỉ quán của m�nh và pháp của người khác.

Th�́ nào là b�́n Ý đoạn kh�ng cùng t�̣n của B�̀-tát? Các pháp ác của th�n chưa phát sinh th� kh�ng làm cho phát sinh. N�́u đã sinh khởi r�̀i th� t�m cách di�̣t trừ, đ�̉ tu t�̣p tinh t�́n. Tự giữ g�n t�m ý, mọi t�m ni�̣m thu�̣n hợp với nghĩa lý đ�̉ tăng th�m sự si�ng năng. Đó là b�nh đẳng d�́c sức hành tinh t�́n, chẳng làm m�́t ch�̃ thu�̣n hợp với hoàn cảnh, tu t�̣p đ�̀u đặn. Do khả năng th�u giữ t�m m�nh n�n quán xét đúng đắn như v�̣y. V� sao? Ý nghĩa thu�̣n với nghĩa lý th� pháp ác, b�́t thi�̣n kh�ng còn phát sinh nữa. Th�́ nào là b�́t thi�̣n? Đó là phá hủy giới c�́m, làm r�́i loạn thi�̀n định, m� hoặc tr� tu�̣. Phá giới là g�? Mu�́n sinh cõi trời cũng là phá hủy giới, kh�ng thực hành giáo pháp th� giới ph�̉m bị thi�́u sót, cũng là phá hủy giới. Th�́ nào gọi là làm r�́i loạn thi�̀n định? Trái với nghĩa lý, thực hành kh�ng tinh chuy�n, t�m lu�n khởi ni�̣m khác, gọi là làm r�́i loạn thi�̀n định. Th�́ nào là m� hoặc tr� tu�̣? Tuy đoạn trừ các tà ki�́n nhưng gặp r�́t nhi�̀u sự vi�̣c đi�n đảo, ngăn che các pháp, khi�́n tr� tu�̣ bị thi�́u sót, đó gọi là b�́t thi�̣n. Giả sử các pháp ác như v�̣y phát khởi trong đời tượng pháp mà kh�ng tùy thu�̣n theo chúng, đó là Ý đoạn thứ nh�́t. N�́u các pháp ác, b�́t thi�̣n phát sinh, li�̀n bi�́t đó là quả báo phi pháp, b�́t thi�̣n, hi�̉u những t�̉n hại của chúng, tạo các hành đ�̣ng c�́u u�́, gọi đó là ch�́n t�́i tăm. Tu hành, phụng tr� nghĩa lý thu�̣n hợp, di�̣t h�́t tham dục kh�ng thanh tịnh, dùng t�m Từ mà loại trừ các thứ s�n gi�̣n, hi�̉u rõ v�̀ mười hai nh�n duy�n đ�̉ phá bỏ ngu si, dứt sạch các phi�̀n não là đoạn trừ. Theo duy�n khởi, th�́y sự sinh ra của các pháp, kh�ng có g�́c, ngọn n�n kh�ng có ch�̃ đoạn. T�́t cả các pháp từ sự tu t�̣p mà đạt được gọi là Ý đoạn thứ hai. N�́u pháp lành chưa sinh th� khuy�́n kh�ch làm cho phát sinh, th�̉ hi�̣n sự si�ng năng, tự giữ g�n t�m ý, khen ngợi v� lượng c�ng đức. V� sao? V� pháp lành là v� lượng. Sự tu hành th�ch ứng của B�̀-tát sẽ làm căn bản cho tr� tu�̣, là ngu�̀n g�́c của mọi c�ng đức, đ�̀u do tinh t�́n mà đạt đ�́n sự an lạc, hi�̉n hi�̣n ch�̃ th�ng su�́t th�́u đ�́n ngu�̀n g�́c của phước đức. Đó là Ý đoạn thứ ba. Mọi pháp lành n�́u đã phát sinh th� khi�́n duy tr� vững chắc, kh�ng đ�̉ m�́t, cũng kh�ng bỏ qu�n, tạo lợi �ch an vui hoàn toàn, ngày đ�m lu�n si�ng năng, tự giữ t�m m�nh đ�̉ khuy�́n tu đạo nghi�̣p, gọi đó là b�nh đẳng. V� sao? Do khuy�́n trợ t�m đạo n�n ngu�̀n g�́c của phước đức kh�ng bị ti�u hao. V� sao? V� t�m �́y thanh tịnh, tuy s�́ng trong ba cõi mà t�m kh�ng bị l�̣ thu�̣c. N�́u người có t�ch lũy c�ng đức, nhưng còn l�̣ thu�̣c trong ba cõi th� phước �́y ti�u m�́t. N�́u có th�̉ đạt đ�́n Nh�́t thi�́t tr� là g�́c của tr� tu�̣ hoàn toàn đ�̀y đủ. Đó là b�́n Ý đoạn kh�ng cùng t�̣n của B�̀-tát.

Th�́ nào là B�̀-tát tu t�̣p th�̀n túc kh�ng cùng t�̣n? Th�̀n túc có b�́n loại. Đã tự phát khởi, ưa th�ch tinh t�́n th� B�̀-tát l�́y g� đ�̉ tu t�̣p, phát sinh th�̀n túc? Nhờ tu t�̣p b�́n T�m v� lượng: Từ, Bi, Hỷ, Xả, thường phải tu t�̣p theo b�́n pháp kh�ng bu�ng lung. T�m �́y r�̣ng lớn kh�ng tham ch�́p vào th�n. Do có th�̉ ch�́ ngự t�m, thực hành pháp Thi�̀n thứ nh�́t, cứ như v�̣y cho đ�́n Thi�̀n thứ tư, đạt được th�n t�m nhẹ nhàng. Nhờ th�n t�m nhẹ nhàng li�̀n h�̣i nh�̣p nơi th�̀n th�ng. Do nh�̣p th�̀n th�ng n�n phát sinh th�̀n túc, si�ng năng tu t�̣p, đạt giải thoát vi�n mãn. Thường ưa th�ch n�n li�̀n g�̀n gũi với đạo. Do tinh t�́n n�n có th�̉ thành tựu pháp này. Nhờ si�ng năng tu t�̣p, n�n đạt đ�́n nghĩa lý s�u xa. Nh�́t t�m quan sát, dùng pháp theo phương ti�̣n, hi�̉u được th�̀n th�ng, gọi là th�̀n túc. Thường ưa th�ch th�̀n th�ng, n�n có sự bi�́n hóa, si�ng năng n�n thành tựu th�̀n túc, chuy�n c�̀n n�n th�́u hi�̉u r�̣ng rãi, nhờ tu t�̣p c�ng đức mà thành tựu đạo quả. Quan sát th�̀n túc của B�̀-tát �́y, từ đó được th�n c�̣n, được t�m tự tại th� sự mong c�̀u đạt đ�́n ch�̃ hoàn toàn. Các hành đ�̀y đủ, các ma kh�ng th�̉ phá hoại được. B�nh đẳng như hư kh�ng, th�́y th�ng su�́t v� bi�n, nghe th�́u rõ cùng t�̣n, định ý kh�ng hạn lượng th� th�̀n túc h�́t sức s�u xa. Th�́y t�́t cả căn cơ, nh�n rõ t�̣n ngu�̀n g�́c của các pháp. Đó là b�́n Th�̀n túc kh�ng cùng t�̣n của B�̀-tát.

Th�́ nào là B�̀-tát tu t�̣p năm Căn kh�ng cùng t�̣n? Những g� là năm?

1.�� T�n căn.

2.�� Tinh t�́n căn.

3.�� Ý căn (ni�̣m căn).

4.�� Định căn.

5.�� Tu�̣ căn.

Th�́ nào là t�n căn? Thường tin hi�̉u các pháp. Th�́ nào gọi là pháp? Người có chánh ki�́n là tin ở sinh tử, tùy theo th�̀n túc của m�nh đ�̉ thành tựu hạnh nghi�̣p, kh�ng ưa th�ch th�̀n th�ng khác, mà hi�̉u được nghĩa lý của Đ�̣ nh�́t nghĩa đ�́. Rõ được mười hai duy�n khởi s�u xa, kh�ng có ngã và ngã sở, kh�ng người, Kh�ng, V� tướng, V� nguy�̣n, kh�ng ch�́p vào tướng, tin hi�̉u các pháp, kh�ng theo tà ki�́n, tin pháp Ph�̣t, tin mười Lực, b�́n V� sở úy, chẳng hoài nghi, kh�ng do dự, th�u tóm pháp Ph�̣t kh�ng có giới hạn, đó gọi là t�n căn. Th�́ nào là tinh t�́n căn? Người tin hi�̉u pháp, nhờ tinh t�́n này mà các căn sáng su�́t, vượt hơn ánh sáng mặt trời, mặt trăng, gọi là tinh t�́n căn. Có th�̉ dùng pháp tu tinh t�́n căn, nh�n đó mà kh�ng m�́t ý (ni�̣m) căn, ý �́y r�̣ng lớn, kh�ng bi�n giới, gọi là ý căn. Ý �́y vắng lặng, r�̣ng lớn như hư kh�ng. Do ý căn này thường nh�́t t�m kh�ng loạn, gọi là định căn. Nhờ định căn, trú vào ch�̃ tịch tĩnh, giữ t�m chuy�n nh�́t, gọi là tu�̣ căn. Quan sát, hi�̉u rõ các pháp, ph�n bi�̣t rõ ràng v�̀ sắc tướng chẳng có ngã, đó là tu�̣ căn. Tu t�̣p đ�̀y đủ năm Căn như v�̣y là có th�̉ thực hành đ�̀y đủ pháp Ph�̣t. Người có th�̉ thực hành đ�̀y đủ các căn th� an trụ vào quả vị chắc chắn, kh�ng bị lay đ�̣ng. Cũng như chư Ti�n nh�n đạt năm th�ng của ngoại đạo, tuy th�́y rõ trong bào thai mà kh�ng th�̉ ph�n bi�̣t căn của nam hay nữ. Chư Ph�̣t Th�́ T�n cũng như v�̣y, đ�́i với sự học của B�̀-tát chưa thành tựu năm căn th� kh�ng th�̉ thọ ký. Khi đã đạt năm căn r�̀i, sau đ�́y mới được thọ ký. Đó là năm Căn v� t�̣n của B�̀-tát.

Th�́ nào là năm Lực kh�ng cùng t�̣n của B�̀-tát?

1.�� T�n lực.

2.�� Tinh t�́n lực.

3.�� Ý (ni�̣m) lực.

4.�� Định lực.

5.�� Tu�̣ lực.

Th�́ nào là t�n lực? Thường d�́c sức ở nơi ch�́n vắng lặng mà kh�ng bị m� loạn, kh�ng trụ vào sắc tướng đ�̉ th�́y Ph�̣t, cũng như th�́y các pháp khác. Nh�́t t�m vắng lặng với sức tin hi�̉u chưa từng thoái chuy�̉n, gọi là t�n lực. Th�́ nào là tinh t�́n lực? Giả sử có người lu�n tu t�̣p tinh t�́n, trong mọi lúc mọi nơi đ�̀u tu t�̣p c�ng đức, chuy�n c�̀n hành tr� kinh đi�̉n th� trong mọi nơi sinh s�́ng đ�̀u được an định. G�́c c�ng đức tu t�̣p của họ th� hàng trời, người kh�ng ai có th�̉ hủy hoại, cũng kh�ng th�̉ ngăn ch�̣n, kh�ng ai g�y trở ngại được. Do v�̣y n�n c�ng đức phát tri�̉n kh�ng có giới hạn, gọi là tinh t�́n lực. Th�́ nào là ý lực? T�m nghĩ v�̀ pháp, kh�ng lười bi�́ng. Các nạn của ái dục kh�ng th�̉ x�m phạm. Dùng ý lực đ�̉ vượt khỏi các phi�̀n não. Ý ni�̣m của B�̀-tát �́y trời, người th�́ gian kh�ng th�̉ làm loạn đ�̣ng. Đó là ý lực. Th�́ nào là định lực? N�́u ở ch�̃ đ�ng người, �̀n ào, náo nhi�̣t mà t�m được vắng lặng. Giảng thuy�́t v�̀ đạo lực với mọi cử chỉ hành đ�̣ng. Vào thi�̀n thứ nh�́t th� kh�ng ai có th�̉ g�y chướng ngại. Sự tu t�̣p c�ng đức, chuy�n c�̀n hành đạo cũng kh�ng ai có th�̉ hủy hoại. Đạt thi�̀n thứ hai là tu hành vui vẻ, n�̣i t�m thanh tịnh, trong sáng kh�ng bị chướng ngại. Đạt thi�̀n thứ ba là th�ch hóa đ�̣ chúng sinh, h�̣ tr� chánh pháp m�̣t cách đ�̀y đủ. Đạt đ�́n thi�̀n thứ tư là hoàn toàn kh�ng còn trở ngại. Dùng b�́n loại thi�̀n này đ�̉ tu t�̣p các loại thi�̀n khác, kh�ng ai có th�̉ vượt hơn. Người đã tu t�̣p định ý th� kh�ng g� có th�̉ làm loạn đ�̣ng. Định ý tự tại gọi là định lực. Th�́ nào là tu�̣ lực? Đ�́i với các pháp th�́ gian và pháp xu�́t th�́ gian đ�̀u có th�̉ hi�̉u th�́u. Mọi nơi ch�́n sinh ra, hi�̉u bi�́t rõ v�̀ mọi văn tự, nghĩa lý của sách vở, đ�̀u đạt do tr� v� sư. Ch�̃ tạo tác các pháp thu�̣t của th�̀n ti�n khác, năm kinh, sáu ngh�̣ và các loại sách vở phương thu�̣t khác, B�̀-tát kh�ng học mà tự bi�́t rõ. Vượt các pháp th�́ gian, th�ng su�́t t�́t cả, B�̀-tát dùng tr� tu�̣ sáng su�́t của b�̣c Thánh mà t�m có th�̉ th�́u tỏ hàng trời, người kh�ng ai sánh bằng, tùy thời thuy�́t giảng chánh pháp. Đó là tu�̣ lực kh�ng cùng t�̣n của B�̀-tát.

KINH A-SOA-MẠT B�̀-TÁT

| Q01 | Q02 | Q03 | Q04 | Q05 | Q06 | Q07 |

KINH A-SOA-MẠT B�̀-TÁT

Hán Dịch: Đời T�y T�́n, Tam Tạng Trúc Pháp H�̣, Người Nước Đại Nguy�̣t Chi.

Vi�̣t Dịch: Linh Sơn Ph�p Bảo Đại Tạng Kinh

QUY�̉N 7

Th�́ nào là giác ý? Sự tu t�̣p của B�̀-tát có bảy Giác ý. Những g� là bảy?

1.�� Ý giác ý (ni�̣m).

2.�� Trạch pháp giác ý.

3.�� Tinh t�́n giác ý.

4.�� Hỷ giác ý.

5.�� T�n (khinh an) giác ý.

6.�� Định giác ý.

7.�� H�̣ (xả) giác ý.

Sao gọi là Ý giác ý? Suy nghĩ v�̀ pháp đ�̉ quan sát kinh, xét kỹ v�̀ kinh đi�̉n đ�̉ tư duy đúng pháp, khen ngợi người chuy�n chú đ�̉ tự xét v�̀ t�m ý m�nh, tướng của các pháp kh�ng th�̉ nắm bắt được, n�n hi�̉u rõ v�̀ đi�̀u này. Sao gọi là các pháp kh�ng có tướng? V� tướng �́y là như nhi�n, t�́t cả các pháp đ�̀u kh�ng. Có th�̉ th�́u rõ v�̀ giác ni�̣m như th�́. Đó gọi là Ý giác ý. Sao gọi là Trạch pháp giác ý? N�́u có th�̉ ph�n bi�̣t tám vạn b�́n ngàn kho pháp của các kinh, lựa chọn các pháp th�ch ứng với nghĩa lý. N�́u kh�ng th�ch ứng với nghĩa lý th� khi�́n quy v�̀ với nghĩa chánh, hoặc kh�ng nghĩa chánh, nghĩa g�̀n, nghĩa xa, nghĩa thanh tịnh, nghĩa th�m s�u, hoặc Đ�̣ nh�́t nghĩa đ�́, hi�̉u rõ ràng v�̀ di�̣u lực của pháp hòa hợp, ph�n tán, chắc chắn, kh�ng chắc chắn đ�̀u có th�̉ lựa chọn, bi�́t được g�́c ngọn của chúng. Đó gọi là Trạch pháp giác ý.

Sao gọi là Tinh t�́n giác ý? N�́u dùng ý này đ�̉ giảng thuy�́t chánh pháp th� d�́c th�u tóm ni�̀m tin, quy�́t định, giữ g�n tr� tu�̣ b�̣c Thánh, dùng năng lực vi di�̣u đ�̉ nh�̣n thức m�̣t cách ch�nh xác, đúng đắn kh�ng g� có th�̉ g�y trở ngại, si�ng năng tu t�̣p các pháp b�nh đẳng �́y. Đó gọi là Tinh t�́n giác ý.

Sao gọi là Hỷ giác ý? Ưa th�ch chánh pháp, d�́c lòng tin tưởng kh�ng xa l�a, thường vui vẻ kh�ng khi�́p sợ, th�n, kh�̉u, ý lu�n được an �̉n, tư duy v�̀ đạo pháp, dứt h�́t các hoạn nạn thu�̣c ái dục. Đó gọi là Hỷ giác ý.

Sao gọi là T�n (khinh an) giác ý? N�́u đã có ni�̀m tin th� vĩnh vi�̃n xa l�a những ái dục, phi�̀n não của th�n t�m, t�m an trụ vào thi�̀n định. Đó gọi là T�n giác ý.

Sao gọi là Định giác ý? Nhờ thi�̀n định n�n th�́u đạt các pháp, ph�n bi�̣t nh�̣n bi�́t tr� tu�̣ của b�̣c Thánh, t�m được thu�̀n nh�́t, hi�̉u rõ các pháp, các căn lanh lợi, đoạn dứt các tà ki�́n đi�n đảo, trụ mà kh�ng trụ, nhờ định mà đạt đ�́n nghĩa này, hi�̉u kh�ng có ngã, ngã sở v� các pháp b�nh đẳng. Đó gọi là Định giác ý.

Sao gọi là H�̣ (xả) giác ý? Như có th�̉ tư duy ph�n bi�̣t v�̀ pháp giới th� t�m kh�ng giong ru�̉i, nương vào các pháp th�́ tục, t�m kh�ng giới hạn, kh�ng bị các pháp th�́ tục làm m� hoặc, kh�ng ch�́p trụ vào giả danh, kh�ng g� có th�̉ lay đ�̣ng, kh�ng suy nghĩ, kh�ng nhớ, kh�ng vui, kh�ng bu�̀n. Do đó, n�n chứng được quả vị b�̣c Thánh, lu�n thu�̣n hợp với pháp nh�̃n. Đó gọi là H�̣ giác ý.

Bảy giác ý này là kh�ng cùng t�̣n.

Sao gọi là chánh ki�́n? B�̣c Hi�̀n thánh vượt khỏi th�́ gian, kh�ng còn ch�́p nơi ngã, ngã sở, kh�ng ch�́p vào nh�n, thọ mạng, kh�ng bị vướng mắc vào sự nh�̣n thức, kh�ng trụ vào hữu ki�́n, v� ki�́n, kh�ng trú vào g�́c c�ng đức, kh�ng rơi vào lu�̣t nghi của sáu mươi hai thứ tà ki�́n. Đó gọi là chánh ki�́n.

Sao gọi là chánh ni�̣m (tư duy)? Chúng sinh bị ni�̣m theo các phi�̀n não tham, s�n, si che l�́p. Người học hạnh B�̀-tát th� kh�ng tưởng ni�̣m như th�́, chỉ ni�̣m v�̀ các pháp như giới, định, tu�̣, giải thoát, giải thoát tri ki�́n đã được chỉ bày, thường nh�́t t�m nghĩ nhớ v�̀ nghĩa lý của đạo, tức t�m kh�ng sai l�̣ch. Đó là chánh ni�̣m.

Sao gọi là chánh ngữ? Lời nói kh�ng ch�́p nơi m�nh, kh�ng ch�́p nơi người, nói năng hòa nhã, kh�ng th� ác, dùng lời nói đ�̉ giảng giải giáo pháp, h�̣i nh�̣p đạo của b�̣c Thánh. Chẳng bàn lu�̣n v�̀ th�́ gian, nói lời kh�ng lợi �ch. Đó là chánh ngữ.

Sao gọi là chánh trị (mạng)? Trong sự tu t�̣p th� các nghĩa v�̀ t�̣i phước, kh�ng n�n theo pháp �́y mà chỉ tu theo nghĩa lý của chánh đạo b�nh đẳng. Đó gọi là chánh trị.

Sao gọi là chánh nghi�̣p? Những lời dạy của b�̣c Thánh đem lại nhi�̀u an lạc, bi�́t đủ, �t ham mu�́n, kh�ng tham lợi dưỡng, t�m kh�ng dua nịnh, kh�ng bu�ng lung, tu t�̣p đúng pháp, g�n giữ oai nghi, th�́y người khác được cúng dường th� kh�ng ganh ghét n�n suy nghĩ: Ta đã được an �̉n, đ�̀y đủ kh�ng n�n g�y tạo l�̃i l�̀m, thực hành theo lời dạy của Ph�̣t. Đó gọi là chánh nghi�̣p.

Sao gọi là chánh ti�̣n (tinh t�́n)? Tu t�̣p theo phương ti�̣n nơi giáo pháp ch�n chánh, kh�ng từ nơi các ái dục, tham, s�n, si đ�̉ nhi�̃m đắm. Thường xa l�a các thứ phi�̀n não �́y, vui th�ch đạo của b�̣c Thánh đ�̉ đạt đ�́n nghĩa lý Ni�́t-bàn v� vi, lu�n suy nghĩ v�̀ cảnh giới này. Đó là chánh ti�̣n.

Sao gọi là chánh ý (ni�̣m)? Ý �́y an trú ch�n chánh, kh�ng cảm thọ, chẳng dua nịnh, th�́y được hoạn nạn của sinh tử, m�̣t lòng tư duy v�̀ đạo lý v� vi, kh�ng qu�n m�́t con đường đi của b�̣c Thánh hi�̀n. Đó là chánh ý (ni�̣m).

Sao gọi là chánh định? Do thi�̀n định n�n t�m được b�nh đẳng, v� th�́ các pháp đ�̀u b�nh đẳng. Các pháp �́y ở nơi chánh định đ�̉ ki�́n tạo b�nh đẳng. N�́u có B�̀-tát an trú nơi định này mà tu t�̣p d�́c đ�̣ thoát h�́t thảy chúng sinh th� lu�n gắn li�̀n với chánh tu�̣. Đó là chánh định kh�ng cùng t�̣n. Các Đức Ph�̣t thời quá khứ, vị lai và hi�̣n tại đ�̀u đi tr�n con đường �́y. N�́u có B�̀-tát thu�̣n theo lời dạy này mà tu t�̣p, giảng thuy�́t th� đó gọi là tám con đường kh�ng cùng t�̣n.

B�̀-tát A-soa-mạt nói Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�Sự quán xét vắng lặng của B�̀-tát cũng kh�ng cùng t�̣n. Th�́ nào là vắng lặng? T�m của vị �́y an nhi�n, tịch tĩnh, các căn chẳng loạn đ�̣ng, nh�́t t�m kh�ng vọng tưởng, khi�́n t�m tánh lu�n an �̉n, kh�ng v�̣i vàng, kh�ng h�́p t�́p, thường suy nghĩ rõ ràng, xả bỏ những ý ni�̣m trái nghịch, vui với Đ�̣ nh�́t nghĩa đ�́, di�̣t trừ các sự �̀n ào, ưa th�ch ch�́n nhàn tĩnh. Th�n �́y vắng lặng, t�m chưa từng vang đ�̣ng, lu�n suy nghĩ v�̀ sự an định, kh�ng có các vi�̣c ác, kh�ng che gi�́u l�̃i của m�nh, kh�ng rơi vào tà ki�́n, bi�́t dừng lại, t�m ý vắng lặng, oai nghi đ�̀y đủ, kh�ng vượt qua phép tắc, bi�́t thu�̣n theo thời, hành đ�̣ng ứng hợp với nghĩa lý, cúng dường đúng chánh pháp, t�̣p hợp được di�̣u lực nơi c�ng đức mà kh�ng tự đại, kh�ng c�̣y vào danh ti�́ng đã có. T�mvị �́y lu�n tinh chuy�n, ưa th�ch ở m�̣t m�nh, nh�́t t�m thi�̀n định, phát khởi t�m Từ, thực hành t�m Bi, tu t�̣p hạnh Hoan hỷ, phụng hành pháp quán Xả bỏ. Từ Thi�̀n thứ nh�́t đ�́n pháp m�n Định ý kh�ng th�̉ nghĩ bàn. Đó là vắng lặng. Lại nữa, ch�̃ tạo tác nơi sự vắng lặng �́y là kh�ng th�̉ suy lường. N�́u có th�̉ th�ng su�́t v�̀ ch�̃ tạo tác �́y th� gọi là sự vắng lặng.

Sao gọi là quán? Tr� tu�̣ ph�n bi�̣t v�̀ đạo pháp đ�̉ phụng tr� tu t�̣p. Quán kh�ng ngã, kh�ng nh�n, kh�ng thọ, kh�ng mạng. Quán th�n năm �́m, b�́n đại, mười hai nh�̣p gi�́ng như sự t�ch tụ kh�ng th�̣t, ph�n bi�̣t đ�̀y đủ đ�̉ quán xét nh�̣n bi�́t v�̀ mười hai duy�n khởi thu�̣n hợp kh�ng loạn đ�̣ng, l�a bỏ các ki�́n ch�́p th�́y rõ v�̀ quả báo, bi�́t quả của nh�n duy�n là bi�́t rõ v�̀ quả của c�ng đức, ch�̃ tạo tác được nh�̣n bi�́t rõ ràng là nh�̣p vào nẻo chánh ch�n. Đã có th�̉ nh�̣p vào trong �́y th� phải xét kỹ v�̀ tr� tu�̣ của b�̣c Thánh. Gọi là quán v� ánh sáng nơi pháp b�nh đẳng, ch�̃ th�́y các pháp �́y theo sự quán xét kỹ, đúng đắn, kh�ng th�́y theo pháp khác, chỉ th�́y ở ba cửa giải thoát này là Kh�ng, V� tướng, V� nguy�̣n. Sở dĩ gọi quán là v� kh�ng th�́y có nơi ch�́n, nhà cửa, cũng lại kh�ng phải là kh�ng th�́y, đ�̉ khởi l�n sự ph�n bi�̣t, kh�ng bị chi ph�́i theo vọng tưởng, đi�n đảo. Đó gọi là quán, vĩnh vi�̃n kh�ng có đ�́i tượng được th�́y. Giả sử kh�ng có đ�́i tượng được th�́y, đó gọi là quán. Ở nơi các đ�́i tượng được th�́y mà kh�ng vướng ch�́p nơi ch�̃ th�́y, đó gọi là quán. Người th�́y như v�̣y, gọi là th�́y ch�n đ�́, mới có th�̉ th�́u tỏ thu�̣n theo lời dạy của Ph�̣t. Người th�́y như v�̣y là B�̀-tát, kh�ng rơi vào hạnh tà, kh�ng trụ ở hạnh chánh. Đó là quán. Đ�y gọi là B�̀-tát hành chánh quán vắng lặng kh�ng cùng t�̣n.

B�̀-tát A-soa-mạt nói:

�Này Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Bi�̣n tài, T�̉ng tr� của B�̀-tát kh�ng cùng t�̣n. Sao gọi là t�ch lũy c�ng đức của T�̉ng tr�? Tư duy v�̀ nghi�̣p lớn, giữ g�n, đọc tụng tám vạn b�́n ngàn các ph�̉m của pháp tạng, suy nghĩ, ghi nhớ, kh�ng xả bỏ sự tinh t�́n, đó gọi là T�̉ng tr� (Đà-la-ni). Lại nữa, t�̉ng th� có th�̉ nh�̣n lãnh các pháp nơi Đức Ph�̣t đã thuy�́t giảng. Lời nói, văn tự của các chúng Thanh văn, Duy�n giác, B�̀-tát đã giảng thuy�́t cho chúng sinh với mọi thứ nghĩa lý đ�̀u có th�̉ nh�̣n bi�́t, ghi nhớ, đó là T�̉ng tr�. Giả sử vào ki�́p thi�u, trời đ�́t gặp nạn lửa lớn, t�́t cả đ�̀u di�̣t t�̣n, B�̀-tát tuy gặp nạn này nhưng trong t�m v�̃n nhớ nghĩ v�̀ pháp T�̉ng tr�, chưa từng qu�n m�́t, cũng kh�ng m� loạn. Nhờ tu�̣ nhãn của b�̣c Thánh n�n th�́y các pháp như xem xét lòng bàn tay. Đó là T�̉ng tr� kh�ng cùng t�̣n.

Sao gọi là bi�̣n tài kh�ng cùng t�̣n? Nghĩa là sự bi�̣n lu�̣n, ch�̃ nói ra lu�n thu�̣n hợp. Như khi giảng thuy�́t th� kh�ng ai có th�̉ ch�́ ngự bắt bẻ, n�n th�́u đạt bi�̣n tài kh�ng h�̀ gián đoạn, �m từ v� hạn, đ�́i đáp hợp căn cơ, th�ng su�́t như nước kh�ng chút chướng ngại. Nhờ từ đời trước đã tạo hạnh thanh tịnh, n�n đạt quả báo là bi�̣n tài này, được chư Ph�̣t h�̣ tr�, chư Thi�n bảo v�̣. B�̀-tát đã giảng thuy�́t th� hoàn toàn ch�n th�̣t, lời nói kh�ng g� có th�̉ ngăn ngại, lu�n hướng đ�́n đạo giải thoát, bi�̣n tài như v�̣y đ�̀u được trọn vẹn, thường h�́t mực khi�m t�́n, th�ch hợp căn cơ của mọi chúng sinh đ�̉ thuy�́t pháp cho họ. Có người nghe được những đi�̀u này, đ�̀u lãnh h�̣i đ�̀y đủ, kh�ng còn nghi ngờ. Có người đ�́n hỏi, ta n�n giảng giải đúng như v�̣y. Nơi các chúng h�̣i đ�̀u xem xét kỹ v�̀ căn cơ của con người, đ�̉ phát t�m thuy�́t giảng. Từ xưa đ�́n nay B�̀-tát sinh vào nh�n gian, t�m tánh lu�n ch�n chánh, giảng nói kinh đi�̉n trong m�̣t ki�́p chưa từng dừng nghỉ. Ch�̃ giảng giải �́y kh�ng h�̀ bị chướng ngại. Đó là bi�̣n tài kh�ng cùng t�̣n của B�̀-tát.

B�̀-tát A-soa-mạt nói:

�Lại có B�̀-tát thuy�́t giảng t�́t cả các pháp đ�̀u quy v�̀ v� thường, vạn v�̣t chẳng phải là ta có, tr� tu�̣ đ�̉ n�u giảng �́y là kh�ng cùng t�̣n. T�́t cả các pháp đ�̀u là kh�̉, là v� ngã. B�̀-tát giảng nói v�̀ đi�̀u này cũng kh�ng cùng t�̣n.

Th�́ nào là v� thường? Quán xét nơi g�́c ngọn của sự v�̣t đ�̀u trở v�̀ v� thường, kh�ng th�̉ phán đoán. Sự v� thường �́y là kh�ng th�̉ khi�́n cho thường còn. Từ xưa đ�́n nay kh�ng g� là còn mãi. Đó là nghĩa v� thường.

Th�́ nào là nghĩa kh�̉? Tuy có ni�̀m vui nhưng r�̀i cũng m�́t, ước nguy�̣n kh�ng t�̀n tại dài l�u, lu�̣n bàn v�̀ các kh�̉, đ�̀u hướng v�̀ kh�ng, v�. Kh�ng, v� �́y cũng là hư giả, kh�ng th�̣t. Nghĩa hư giả và kh�̉ là như nhau kh�ng sai khác.

Th�́ nào là v� ngã? Đ�́i với ngã là kh�ng có ngã, vĩnh vi�̃n kh�ng có g�́c ngọn, th�n �́y cũng là r�̃ng lặng, tịch tĩnh, kh�ng quan h�̣. Có người cho hư kh�ng �́y và nghĩa kh�ng đ�̀u là kh�ng có th�n.

Th�́ nào là nghĩa tịch tĩnh? Đ�́i với vắng lặng mà kh�ng vắng lặng, mới gọi là tịch tĩnh. Người được giải thoát, đ�́i với sự an nhi�n mà kh�ng ch�́p vào an nhi�n mới gọi là tịch tĩnh. Người được gọi giải thoát là tu t�̣p ở ch�̃ vắng lặng, trừ di�̣t t�́t cả tưởng, trừ các tưởng r�̀i th� đ�́y là sự vắng lặng của Ni�́t-bàn giải thoát. Đ�y gọi là nghĩa hoàn toàn vắng lặng. Đó là B�̀-tát thực hành pháp b�́n Đ�́ kh�ng cùng t�̣n.

Nẻo hành của B�̀-tát thường tu m�̣t đạo, kh�ng theo hành khác. Sao gọi là đạo Nh�́t thừa? B�̀-tát tự m�nh tu t�̣p, với những n�̃ lực tự th�n đ�̉ thành tựu đạo V� thượng Chánh đẳng Chánh giác. Mặc áo giáp đức lớn, tự th�n th�u tóm uy lực của tinh t�́n vượt bờ, ri�ng tự m�nh tu học, kh�ng theo lời dạy của người khác. Vị đó vượt qua mọi uy lực của th�́ tục, m�̣t m�nh bước đi, mặc áo giáp đức lớn h�́t mực ki�n c�́, dùng vi�̣c này đ�̉ mở bày hóa đ�̣ t�́t cả chúng sinh. Đó gọi là giáo hóa. Giáo pháp đem n�u giảng là giáo pháp của các b�̣c Hi�̀n thánh được truy�̀n trao cho B�̀-tát. Sự giảng dạy �́y cũng gọi là giáo hóa. B�́ th� chẳng phải là bạn của ta. Ta là bạn của b�́ th�. Tr� giới, nh�̃n nhục, tinh t�́n, thi�̀n định, tr� tu�̣ chẳng phải là bạn ta. Ta là bạn của tr� tu�̣, cũng lại kh�ng ch�́p trụ vào sáu pháp Đ�̣ v� cực. Ta tùy thu�̣n phụng hành sáu pháp Đ�̣ v� cực, hành b�́n �n (b�́n Nhi�́p pháp) kh�ng phát khởi ý ni�̣m ta, t�i, n�n ki�́n l�̣p, th�u giữ b�́n �n. Nói tóm lại, g�́c của c�ng đức thi�̣n kh�ng th�̉ x�y dựng tr�n ngã. Ta n�n x�y dựng, th�u tóm các g�́c c�ng đức. Trong thời tượng pháp, như v�̣y, kh�ng có bạn tu, n�n tự s�́ng m�̣t m�nh, an trú trong đạo tràng kim cang, dùng di�̣u lực của tự th�n đ�̉ hàng phục các ma. Chỉ trong m�̣t khoảnh khắc phát t�m li�̀n thành tựu đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác. Đó là đạo Nh�́t thừa kh�ng cùng t�̣n của B�̀-tát.

B�̀-tát A-soa-mạt nói:

�Này Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Phương ti�̣n quy�̀n xảo của B�̀-tát cũng kh�ng cùng t�̣n. Th�́ nào là phương ti�̣n quy�̀n xảo? Chư Ph�̣t, Th�́ T�n lu�n th�ch ứng với hoàn cảnh, căn cơ, từ ch�̃ được gặp đạo pháp, có đ�́i tượng được giáo hóa, li�̀n dùng phương ti�̣n quy�̀n xảo đ�̉ phát huy t�m đạo. Phương ti�̣n quy�̀n xảo �́y là nh�n nơi hư kh�ng mà phát sinh, n�n kh�ng có giới hạn, tùy theo t�m tánh, khi�́n đạt được sở trường. Phương ti�̣n quy�̀n xảo �́y tức có th�̉ tu t�̣p đ�̀y đủ sáu pháp Đ�̣ v� cực. Nơi ch�́n sinh ra, nhờ vào phương ti�̣n quy�̀n xảo đ�̉ thực hành giới, b�́ th�, nh�̃n nhục, h�̣ tr� th�n, kh�̉u, ý, chứng đắc Ph�̣t đạo, kh�ng h�̀ ph�́ bỏ tinh t�́n. Người kh�ng có phương ti�̣n quy�̀n xảo th� trái với tinh t�́n. Phương ti�̣n quy�̀n xảo ở nơi nh�́t t�m th� chuy�̉n ti�́n đ�́n tr� tu�̣ của b�̣c Thánh, n�́u kh�ng như v�̣y th� t�m tán loạn. Phương ti�̣n quy�̀n xảo nơi tr� tu�̣ th� kh�ng h�̀ l�a bỏ kh�̉ nạn nơi sinh tử, lu�n h�̀i. Phương ti�̣n quy�̀n xảo ở t�m Từ là làm nhi�̀u vi�̣c cứu giúp, nu�i dưỡng, trừ bỏ những đi�̀u b�́t nh�n. Phương ti�̣n quy�̀n xảo nơi Bi là kh�ng nhàm chán sinh tử, mở bày, hóa đ�̣ mu�n loài. Phương ti�̣n quy�̀n xảo nơi Hỷ là kh�ng ham th�ch những ưa mu�́n. Phương ti�̣n quy�̀n xảo nơi H�̣ (xả) là tu t�̣p các c�ng đức mà kh�ng mong nắm giữ trở lại. Phương ti�̣n quy�̀n xảo nơi Thi�n nhãn là đạt được mười nhãn của Ph�̣t, th�́y su�́t khắp mười phương, kh�ng bi�n giới. Phương ti�̣n quy�̀n xảo nơi Thi�n nhĩ là được mười nhĩ của Ph�̣t, nghe �m thanh của cả mười phương, t�m nhớ nghĩ đ�́n h�nh tượng. Phương ti�̣n quy�̀n xảo nơi sự nh�̣n bi�́t là th�́y được căn cơ của chúng sinh hi�̉u rõ v�̀ g�́c ngọn. Phương ti�̣n quy�̀n xảo nơi phương ti�̣n là nhớ nghĩ v�̀ các sự vi�̣c đời quá khứ, th�́y được nghĩa lý của ba đời quá khứ, hi�̣n tại, vị lai. Phương ti�̣n quy�̀n xảo ở th�̀n th�ng là đ�́i với nơi ch�́n đi đ�́n kh�ng có giới hạn, đ�̉ giáo hóa khắp chúng sinh trong mười phương. Phương ti�̣n quy�̀n xảo nơi phương ti�̣n nh�̣n bi�́t t�m tánh của chúng sinh, tức tùy theo đó mà khéo léo d�̃n dắt, giúp đỡ họ. Phương ti�̣n quy�̀n xảo ở sự tu hành là hi�̉u bi�́t v�̀ ch�̃ khởi đ�̀u, k�́t thúc nơi hành tướng của con người. Phương ti�̣n quy�̀n xảo nơi hóa đ�̣ là vượt qua cõi này, đạt đ�́n bờ kia. Phương ti�̣n quy�̀n xảo nơi nh�̣p th�́ là giáo hóa chúng sinh bị cu�́n theo ái dục, khi�́n họ kh�ng còn mọi c�́u u�́. Phương ti�̣n quy�̀n xảo nơi vi�̣c bỏ gánh nặng xu�́ng là từ bỏ h�́t những tai ương của năm �́m. Phương ti�̣n quy�̀n xảo nơi giới hạn hành hóa là sự thuy�́t giảng kh�ng th�̉ n�u bày h�́t, dùng các thứ hữu hạn mà giảng nói v�̀ v� hạn. Phương ti�̣n quy�̀n xảo nơi sự khuy�́n hóa là giáo hóa những kẻ căn cơ y�́u kém, d�̃n dắt người bi�́t ch�̃ ti�́n lùi, khi�́n họ phát t�m r�̣ng lớn kh�ng cùng t�̣n. Dùng phương ti�̣n quy�̀n xảo đ�̉ nh�̣n bi�́t v�̀ hoàn cảnh, thời ti�́t, căn cơ, mọi lúc, khi tăng, khi giảm, tới, lui, kh�ng phải thời, đúng thời. Nhờ phương ti�̣n quy�̀n xảo mà th�́u rõ con đường chánh. Đ�́i với chúng sinh đi vào nẻo tà trụ nơi đường tà th� d�́c giáo hóa, d�̃n dắt họ trở v�̀ với chánh đạo. Dùng phương ti�̣n quy�̀n xảo, có th�̉ khi�́n những t�m nhỏ hẹp bi�́n thành t�m r�̣ng lớn n�́u đã lớn mạnh th� có th�̉ khi�́n thành v� hạn. Dùng phương ti�̣n quy�̀n xảo đ�̉ khuy�́n kh�ch những người hay tranh cãi n�n hòa hợp, làm bạn với nhau. Dùng phương ti�̣n quy�̀n xảo, đ�́i với các hạng căn tr� th�́p, theo Ti�̉u thừa th� khi�́n họ trụ nơi giáo pháp vi di�̣u. Nhờ phương ti�̣n quy�̀n xảo mà đạt đ�́n Ni�́t-bàn, trở lại trong sinh tử đ�̉ đ�̣ h�́t chúng sinh. Nhờ phương ti�̣n quy�̀n xảo đ�̉ cởi bỏ bao thứ lưới trói bu�̣c, che l�́p. Nhờ phương ti�̣n quy�̀n xảo, n�n có th�̉ trừ di�̣t mọi k�́t sử, t�m ch� được nh�̃n nhục. Dùng phương ti�̣n quy�̀n xảo n�n thường ở ch�̃ vắng lặng mà kh�ng rơi vào nẻo di�̣t t�̣n. Nhờ phương ti�̣n quy�̀n xảo n�n có th�̉ hi�̉u rõ v�̀ t�́t cả sự tu t�̣p, n�n oai nghi, hành đ�̣ng lu�n th�ch hợp. Nhờ phương ti�̣n quy�̀n xảo, quán th�́y t�́t cả chúng sinh kh�ng hủy hoại giới pháp, thường thu�̣n theo giới c�́m. Nhờ phương ti�̣n quy�̀n xảo n�n th�u giữ được t�́t cả mà kh�ng tranh ch�́p. Nhờ phương ti�̣n quy�̀n xảo mà phát tri�̉n đạo pháp r�̣ng khắp mười phương. Nhờ phương ti�̣n quy�̀n xảo n�n m�̣t m�nh đi vào ba cõi mà kh�ng bị hoạn nạn. Nhờ phương ti�̣n quy�̀n xảo n�n đạt được pháp m�n giải thoát, đạt đ�́n nẻo �Kh�ng ch�́n hành�.

Dùng phương ti�̣n quy�̀n xảo n�n kh�ng bỏ hạnh của b�̣c Thánh, tuy ở trong th�́ gian nhưng kh�ng bị khách tr�̀n l�i cu�́n. Nhờ phương ti�̣n quy�̀n xảo, n�n cùng với đạo h�̣i nh�̣p, hợp với giáo pháp. Dùng phương ti�̣n quy�̀n xảo là xả bỏ v� vi, có th�̉ đi vào sinh tử đ�̉ cứu đ�̣ mọi hoạn nạn. Nhờ phương ti�̣n quy�̀n xảo, n�n đ�́i với cảnh giới ma, chi�́u soi rõ v�̀ ngu�̀n g�́c của ái dục, phi�̀n não. Dùng phương ti�̣n quy�̀n xảo đ�̉ xét rõ v�̀ chúng sinh, kh�ng có chúng sinh, cũng kh�ng phải là kh�ng có. Đó gọi là ch�̃ hành theo phương ti�̣n quy�̀n xảo của B�̀-tát, nh�̣p vào ch�́n kh�ng cùng t�̣n.

B�̀-tát A-soa-mạt nói:

�Này Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! Nẻo hành của B�̀-tát là tám mươi ph�̉m kh�ng cùng t�̣n. Chư Ph�̣t Th�́ T�n đ�̀u từ tám mươi pháp kh�ng cùng t�̣n này mà sinh ra.

Khi B�̀-tát A-soa-mạt giảng nói v�̀ pháp m�n kh�ng cùng t�̣n này th� có bảy vạn tám ngàn người,từ xưa đ�́n nay chưa từng phát t�m B�̀-đ�̀, li�̀n phát t�m c�̀u đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác. Năm vạn hai ngàn B�̀-tát tức thời chứng được pháp Nh�̃n v� sinh. T�́t cả chư vị nơi chúng h�̣i đ�̀u dùng v� s�́ các loại hoa, hương, các lọng hoa báu, d�ng l�n cúng dường Đức Ph�̣t và B�̀-tát A-soa-mạt, t�́t cả đ�̀u cung k�nh phụng hành kinh đi�̉n thi�́t y�́u này. Chư Thi�n ở giữa hư kh�ng li�̀n t�́u nhạc trời, phát ra �m thanh tán thán Đức Ph�̣t:

�Đức Th�́ T�n, từ v� s�́ ki�́p đã t�ch lũy c�ng đức, tự thành Chánh giác, đ�̣ khắp mu�n loài. Nay B�̀-tát A-soa-mạt đã khen ngợi kinh đi�̉n, di�̃n giảng, n�u rõ v�̀ nghĩa lý kh�ng cùng t�̣n. N�́u có người nghe được kinh đi�̉n thi�́t y�́u kh�ng cùng t�̣n này mà t�m kh�ng nghi ngờ, lại tin tưởng, giữ g�n đọc tụng, v� người khác giảng nói, d�́c lòng tin nơi sự giảng dạy của Ph�̣t th� sẽ đạt được c�ng đức kh�ng cùng t�̣n như v�̣y.

B�́y giờ, Đức Ph�̣t l�́y y của m�nh trao cho B�̀-tát A-soa-mạt và khen ngợi:

�Lành thay, lành thay! �ng đã khéo giảng nói kinh này, Như Lai r�́t vui mừng, chư Ph�̣t hi�̣n có trong mười phương nhi�̀u như cát s�ng Hằng cũng đ�̀ng khen ngợi.

B�̀-tát A-soa-mạt nh�̣n lãnh t�́m y của Đức Ph�̣t trao, đ�̣i tr�n đ�̀u, bạch Ph�̣t:

�T�́m y này của Đức Ph�̣t con xin h�́t sức quý trọng, ngày đ�m giữ g�n. V� đó là y phục của v� lượng chư Ph�̣t, Th�́ T�n mà hàng trời, người đ�̀u ủng h�̣.

Ngay lúc �́y, khắp mười phương đ�̀u có cờ lọng, phướn báu tự nhi�n xu�́t hi�̣n, che phủ ph�a tr�n B�̀-tát A-soa-mạt. Trong các v�̣t báu �́y tự nhi�n phát ra �m thanh di�̃n nói như v�̀y:

�Lành thay, lành thay! B�̀-tát A-soa-mạt có khả năng giảng thuy�́t v�̀ pháp m�n v� t�̣n này, mười phương chư Ph�̣t đ�̀u cùng khen ngợi.

B�́y giờ, Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t bạch Ph�̣t:

�H�m nay những v�̣t báu: y phục, dù lọng, cờ phướn kia, từ đ�u đ�́n mà phát ra �m thanh như th�́?

Đức Ph�̣t bảo Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�Những chúng sinh trước đ�y được giáo hóa trong chúng h�̣i của B�̀-tát A-soa-mạt đã phát t�m c�̀u đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác. Các vị �́y, ở khắp mười phương đ�̀u thành Chánh giác. H�m nay, Như Lai bảo họ đ�́n đ�y đ�̉ cúng dường, báo đáp �n đức nơi vị B�̀-tát đã tuy�n giảng ph�̉m H�̀ng nghi�̣p đại h�̣i nhằm đ�̉ cúng dường kinh đi�̉n n�n đã hi�̣n ra các thứ h�nh tướng che phủ ở tr�n.

Khi �́y, chúng h�̣i th�́y sự bi�́n hóa �́y, lại nghe Ph�̣t nói như v�̣y, lại càng tăng th�m sự cung k�nh đ�́i với B�̀-tát A-soa-mạt. Họ h�́t sức vui mừng, suy nghĩ: Chúng ta được lợi lớn là nhờ phước đức s�u dày từ đời trước mới được gặp B�̀-tát A-soa-mạt, đảnh l�̃, thưa hỏi và nghe pháp này với phước đức kh�ng cùng t�̣n. Giả sử có người được nghe danh hi�̣u của B�̀-tát A-soa-mạt th� phước đức đã kh�ng th�̉ hạn lượng hu�́ng chi còn được th�́y mặt, quy y, nghe giảng kinh pháp, được chư Ph�̣t đại Thánh khen ngợi, khuy�́n kh�ch th� đ�u phải là vi�̣c t�̀m thường!

Đức Ph�̣t bảo Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t:

�N�́u có thi�̣n nam, thi�̣n nữ, tu học theo thừa B�̀-tát, khi th�́y chư Ph�̣t Th�́ T�n trụ ở đời m�̣t ki�́p th� cùng nhau cúng dường v�̣t hi�̣n có, phụng hành giới c�́m kh�ng h�̀ hủy phạm. Giả sử gặp sự th�́ng kh�̉ của con người càng nhi�̀u, họ đ�̀u chịu đựng, lu�n lu�n tinh t�́n thực hành, như cứu lửa cháy đ�̀u, thi�̀n định nh�́t t�m kh�ng h�̀ tán loạn, thường dùng tr� tu�̣ quan sát, kh�ng đ�̉ qu�n m�́t, cung k�nh phụng hành theo chư Ph�̣t như th�́ là trọn ki�́p. Lại có thi�̣n nam, thi�̣n nữ nghe kinh đi�̉n này, d�́c lòng tin hi�̉u, thọ tr�, đọc tụng, si�ng năng tu t�̣p, rõ bi�́t ch�̃ ti�́n lùi tại t�m. Đức Ph�̣t khen ngợi sáu pháp Đ�̣ v� cực này đ�̀u là những con đường hoàn toàn mau chóng đ�̉ đạt đ�́n đạo quả V� thượng Chánh đẳng Chánh giác. V� sao? V� n�́u có B�̀-tát đọc tụng kinh đi�̉n này tự t�m khởi ý ni�̣m: �Ta học kinh này, d�́c v� người khác giảng nói�. Đó gọi là có th�̉ hoàn thành đ�̀y đủ pháp b�́ th� vượt bờ. V� sao? V� người thọ tr� kinh này, xét trong các phương thức b�́ th� th� b�́ th� pháp là tr�n h�́t, g�̀n với Ph�̣t đạo. N�́u thực hành đ�̀y đủ pháp Tr� giới đ�̣ v� cực th� người hành tr� kh�ng bị trái phạm, các hạnh nghi�̣p lu�n trọn vẹn. Đó gọi là Tr� giới đ�̣ v� cực. V� sao? V� khi B�̀-tát giảng nói kinh này với đ�̀y đủ giới c�́m th� t�́t cả chúng sinh cũng kh�ng th�̉ kh�ng xưng tán, n�n c�ng đức t�ch t�̣p cũng kh�ng th�̉ nói h�́t. Giả sử B�̀-tát nh�̃n chịu t�́t cả những sự qu�́y nhi�̃u, phá hoại mà t�m v�̃n kh�ng d�́y khởi, cũng chẳng bằng đọc tụng kinh đi�̉n này, lại v� người khác giảng nói, l�́y đó làm tr� tu�̣ thực hành đ�̉ có được đ�̀y đủ Nh�̃n nhục đ�̣ v� cực. Th�n, mi�̣ng, ý thường hành tinh t�́n, mong mu�́n đ�̣ thoát chúng sinh chưa từng chán bỏ. Đó gọi là Tinh t�́n đ�̣ v� cực. Lu�n chuy�n chú, si�ng năng, ở nơi kinh này tư duy kh�ng loạn đ�̣ng, đạt được thi�̀n định nh�́t t�m, đó là Thi�̀n định đ�̣ v� cực. Đ�́i với kinh đi�̉n này, dùng tr� tu�̣ quan sát v�̀ hi�̣n tại, với nghĩa lý đúng sai đ�̉ bi�́t phương hướng hành tr�. Đó là Tr� tu�̣ đ�̣ v� cực.

Này Hi�̀n giả Xá-lợi-ph�́t! N�́u có người chuy�n c�̀n tu học kinh này, chỉ từ các vi�̣c làm nhỏ nhặt mà có được đ�̀y đủ sáu pháp tu vượt bờ của B�̀-tát. V� v�̣y, c�̀n phải quán xét đi�̀u �́y. Hoặc có B�̀-tát thọ tr� kinh đi�̉n, đọc tụng, bi�n chép tr�n tre, lụa, đóng thành quy�̉n, nhờ đó mà tóm th�u t�́t cả các pháp, hoặc cung k�nh giữ g�n kinh đi�̉n của chư Ph�̣t, giả sử th�n tứ đại bị tan hoại th� cũng kh�ng làm lay chuy�̉n t�m B�̀-đ�̀. V� sao? V� kinh này được gọi là Pháp �́n của B�̀-tát mong c�̀u được �́n chứng. N�́u có người phụng tr� �́n này th� có th�̉ xem là người đã d�́c phụng tr�, thực hành t�́t cả pháp của chư Ph�̣t.

Khi �́y, B�́n Thi�n vương cùng với quy�́n thu�̣c đ�̀u bỏ h�́t binh kh�, chắp tay bạch Ph�̣t:

�B�́n Thi�n vương chúng con là đ�̣ tử của Ph�̣t, nhờ chứng được quả Dự lưu n�n có th�̉ đảm nh�̣n sự vi�̣c cúng dường, bảo v�̣ cho các hàng thi�̣n nam, thi�̣n nữ, những người thọ tr�, đọc tụng, phụng hành kinh này như giữ g�n chư Ph�̣t. V� sao? V� t�́t cả các thừa đ�̀u từ kinh này sinh ra.

Khi �́y, trời Đ�́ Th�ch đ�́n trước Ph�̣t, thưa:

�Lu�n theo Đức Như Lai đ�̉ thưa hỏi, thọ nh�̣n kinh đi�̉n, s�́ �́y có đ�́n trăm ngàn người, nhưng họ chưa từng được nghe ý nghĩa của kinh này đ�̉ th�ng đạt v�̀ di�̣u lý, kh�ng còn nghi ngờ. Con đã từng cùng với chư Thi�n cõi trời Đao-lợi lu�n lu�n được lãnh h�̣i chánh pháp nhưng chưa từng gặp kinh này. Th�́ n�n n�́u có người ở nơi các xóm làng, huy�̣n, qu�̣n, thành ph�́ khắp cả nước, giảng thuy�́t kinh �́y th� n�n đ�́n đó đ�̉ lãnh h�̣i, thưa hỏi, ủng h�̣ Pháp sư. Do v�̣y, người n�u giảng kinh sức lực sẽ tăng th�m, tinh t�́n, vững ch�, kh�ng khi�́p sợ, bi�̣n tài lu�n th�ng su�́t, m�̣t m�nh kh�ng sợ hãi. Thi�̣n nam này do t�m kh�ng h�̀ khi�́p sợ, n�n m�̣t m�nh giữa chúng h�̣i hay ở ch�́n vắng vẻ, giảng thuy�́t r�̣ng khắp v�̀ kinh này.

Đức Ph�̣t bảo:

�Lành thay, lành thay! Này C�u Dực! N�́u �ng phát t�m dũng mãnh nhằm ủng h�̣ Pháp sư, tạo sự vui th�ch, khi�́n vị �́y d�́c sức tinh t�́n, vượt mọi khó khăn.

Đức Ph�̣t lại bảo C�u Dực:

�N�́u �ng h�̣ tr� Pháp sư tức là giữ g�n kinh này. Do h�̣ tr� kinh này n�n có th�̉ cứu giúp đ�́i với t�́t cả chúng sinh.

Khi �́y, Thi�n vương Phạm Nh�̃n đ�́n trước ch�̃ Ph�̣t, thưa:

�Con sẽ xả bỏ những hoạn lạc ở cõi Phạm thi�n, t�m lu�n thực hành thi�̀n định tư duy, đ�́n ch�̃ Pháp sư đ�̉ nghe giảng kinh pháp, h�̣ tr� Pháp sư, hi�̣n b�́n đi�̀m lành làm cho vị Pháp sư �́y nh�̣n bi�́t.

Những g� là b�́n?

1.�� Khi�́n cho chúng h�̣i th�́y được ánh sáng vi di�̣u.

2.�� Được ngửi th�́y mùi thơm của chư Thi�n.

3.�� Những lời thuy�́t giảng của Pháp sư lu�n lưu loát, kh�ng trở ngại.

4.�� C�u chương, nghĩa lý, thứ tự kh�ng ch�́ng trái nhau. Đó là b�́n vi�̣c.

Khi thuy�́t giảng kinh này, t�m kh�ng vọng tưởng, dùng tr� tu�̣ đ�̉ bi�̣n lu�̣n, t�́t cả chúng h�̣i đ�̀u chú ý lắng nghe, kh�ng loạn đ�̣ng, t�m ý nhớ nghĩ v�̀ pháp, m�̣t lòng lắng nghe kinh. Do b�́n vi�̣c �́y mà được tr� tu�̣, n�n chư Thi�n và quy�́n thu�̣c đ�̀u có mặt ở chúng h�̣i đó.

Khi �́y, ma Ba-tu�̀n đ�́n trước Ph�̣t thưa:

�Do kinh này làm cho t�i trở n�n y�́u kém, kh�ng còn m�̣t chút th�́ lực. N�́u có B�̀-tát lãnh h�̣i kinh �́y th� chắc chắn sẽ thọ tr�, vào trong cõi nào đ�̀u được th�́y kinh như th�́y Ph�̣t. Bạch Th�́ T�n! H�m nay, t�i th�́y rõ uy th�̀n nơi di�̣u lực của B�̀-tát A-soa-mạt n�n đã dứt bỏ mọi thứ cao ngạo, tự đại. V� sao? V� nhờ kinh này mà d�́y khởi sự ủng h�̣, bảo v�̣ Pháp sư. Từ nay, t�i tự giữ g�n, kh�ng dám trái phạm giáo pháp. Những nơi được lưu truy�̀n và thực hành kinh �́y, t�i đ�̀u ủng h�̣, kh�ng còn qu�́y phá nữa.

Khi �́y, Đức Th�́ T�n bảo Hi�̀n giả A-nan:

�Hi�̀n giả n�n d�́c sức thọ tr�, đọc tụng và v� người khác thuy�́t giảng kinh này, khi�́n cho chánh pháp t�̀n tại l�u dài.

Hi�̀n giả A-nan bạch Ph�̣t:

�Bạch Th�́ T�n! Con xin d�́c t�m thọ tr�, đọc tụng kinh �́y, nhưng kh�ng có khả năng làm cho kinh được lưu truy�̀n khắp nơi như các vị B�̀-tát khác.

Đức Ph�̣t bảo Hi�̀n giả A-nan:

�Hi�̀n giả cứ y�n t�m! Từ đ�y, sẽ có người truy�̀n bá kinh này. H�m nay, trong chúng h�̣i có các B�̀-tát lo giữ vi�̣c h�̣ tr� chánh pháp, sẽ làm cho đạo pháp được lưu truy�̀n r�̣ng khắp.

B�́y giờ, trong chúng h�̣i có sáu mươi ức các vị B�̀-tát, từ ch�̃ ng�̀i đứng d�̣y, mu�́n h�̣ tr� chánh pháp, li�̀n đ�́n trước Ph�̣t, thưa:

�Bạch Th�́ T�n! Chúng con xin cùng nhau thọ nh�̣n ph�̉m Đại h�̣i pháp của kinh này, tùy thời lưu truy�̀n khắp mười phương và chúng sinh nơi cõi Ta-bà đ�̀u được nhờ vào �n đức �́y. B�̀-tát Di-lặc, b�̣c Nh�́t sinh b�̉ xứ giữ vi�̣c bảo v�̣ kinh đi�̉n sẽ giảng thuy�́t r�̣ng rãi những đi�̀u c�́t y�́u của kinh �́y. Sau khi Ph�̣t di�̣t đ�̣, n�́u có B�̀-tát ở trong thời kỳ mạt pháp, g�̀m đủ năm thứ � trược, mà được nghe, thọ tr�, đọc tụng kinh này th� n�n bi�́t đó là do có sự bi�́n l�̣p của B�̀-tát Di-lặc.

Khi �́y, Đức Ph�̣t khen ngợi các vị B�̀-tát:

�Lành thay, lành thay! Các �ng ở trước Như Lai mà tự n�u bày, nhằm h�̣ tr� chánh pháp tức là ủng h�̣ chánh pháp của hằng hà sa s�́ chư Ph�̣t trong mười phương.

B�́y giờ, B�̀-tát A-soa-mạt đ�́n trước Đức Ph�̣t, bạch:

�Nguy�̣n xin b�̣c đại Thánh tha thứ, v� con sức kém, tr� mỏng, n�n sự giảng thuy�́t v�̀ c�u nghĩa của kinh đi�̉n kh�ng đ�̀y đủ. Cúi xin Th�́ T�n bỏ qua những l�̃i l�̀m, đ�̉ con có th�̉ sánh cùng với các B�̀-tát, phụng hành pháp v� t�̣n.

Đức Ph�̣t bảo B�̀-tát A-soa-mạt:

��ng thuy�́t giảng pháp theo thứ tự, c�u nghĩa kh�ng �ch�̃� nào trái với đạo lý, h�́t thảy đ�̀u th�ng su�́t, kh�ng ngăn ngại. N�́u có B�̀-tát nào kh�ng bị phi�̀n não ngăn che th� sự thuy�́t giảng v�̀ đạo lý kh�ng h�̀ thi�́u sót, lu�n ph�n bi�̣t, xét rõ v�̀ nghĩa lý của kinh như đã n�u. Hu�́ng chi, hi�̣n tại B�̀-tát đã th�ng su�́t kinh đi�̉n này, ti�u bi�̉u là th�ng đạt v�̀ các pháp Đ�̣ v� cực sao lại nói là kh�ng sánh kịp. Nay, B�̀-tát A-soa-mạt đã đạt được b�́n thứ ph�n bi�̣t, tr� tu�̣, bi�̣n tài, th�́u su�́t, tự tại, đ�́i với pháp Đại thừa, khỏi phải nương tựa, m�̣t m�nh an nhi�n, giảng thuy�́t chắc chắn các đi�̀u nghi ngờ, đạt đ�́n bờ giải thoát. N�́u có B�̀-tát an trú nơi quả vị này th�n, mi�̣ng, ý hoàn toàn thanh tịnh, dùng Nh�́t thi�́t tr� ở hàng đ�̀u, th�́u rõ t�́t cả, hành đ�̣ng nơi ba nghi�̣p đ�̀u hoàn bị, v� s�́ trăm ngàn ức chư Ph�̣t trong mười phương đ�̀u khen ngợi sự giảng thuy�́t giáo pháp của �ng. H�m nay, Như Lai bi�̉u dương sự giảng thuy�́t th�ng đạt, kh�ng thi�́u sót �́y và chư Ph�̣t khắp mười phương cũng như v�̣y.

B�́y giờ, Hi�̀n giả A-nan bạch Ph�̣t:

�Bạch Th�́ T�n! Kinh này t�n gọi là g�? Làm sao phụng hành?

Đức Ph�̣t bảo Hi�̀n giả A-nan:

�Kinh này gọi là Sự Giảng Thuy�́t V�̀ Văn Từ Nghĩa Lý Kh�ng Cùng T�̣n Của B�̀-tát A-soa-mạt. Gọi tắt là ph�̉m A-soa-mạt. Này Hi�̀n giả A-nan! N�́u có người thọ tr� kinh này th� t�m ý người �́y trở n�n sáng su�́t, nh�̣n thức v�̀ nghĩa lý rõ ràng, c�ng đức ch�n chánh tăng l�n trăm ngàn l�̀n, lại v� người khác thuy�́t giảng tức là đã tạo l�̣p được Ph�̣t sự.

Ph�̣t thuy�́t giảng kinh �́y r�̀i, B�̀-tát A-soa-mạt, Hi�̀n giả A-nan, các chúng Trời, R�̀ng, Quỷ th�̀n đ�̀u hoan hỷ, đảnh l�̃ r�̀i lui ra.

KINH A-SOA-MẠT B�̀-TÁT

�

TRANG CHỦ*--KINH ĐI�̉N*--ĐẠI TẠNG KINH*--TH�̀N CHÚ*--HÌNH ẢNH*--中文*--ENGLISH

Uploaded / Updated on 2020-10-29

�