VT1960 Th�ch Tịnh Thổ Quần Nghi Luận, 7 quyển

�

佛山* Buddha Mountain * Ph�̣t Sơn

Calgary Alberta Canada

�TRANG CHỦ*--KINH ĐI�̉N*--ĐẠI TẠNG KINH*--TH�̀N CHÚ*--HÌNH ẢNH*--中文*--ENGLISH

VT1960

[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7]

Th�ch Tịnh Độ Quần Nghi Luận

Đường Ho�i Cảm Soạn

Việt Dịch: Th�ch Ph�p Ch�nh

QUYỂN 1

Phần I. Th�n v� c�i của ph�m phu v�ng sanh.

1. N�i tổng qu�t về th�n v� c�i.

Hỏi: Th�n Phật c� mấy loại? C�i c� mấy loại? (1)

Đ�p: Th�n Phật c� ba loại. C�i cũng c� ba loại. Ba loại th�n Phật l� th�n ph�p t�nh, th�n thọ dụng, v� th�n biến h�a. Ba loại c�i l� c�i ph�p t�nh, c�i thọ dụng, v� c�i biến h�a. Th�n ph�p t�nh ở c�i ph�p t�nh, th�n thọ dụng ở c�i thọ dụng, v� th�n biến h�a ở c�i biến h�a.

a. Th�n v� c�i ph�p t�nh:

Th�n v� c�i ph�p t�nh đều d�ng ph�p giới thanh tịnh ch�n như l�m thể t�nh. Kinh B�t Nh� n�i: �Diệu thể của đức Như Lai tức l� ph�p th�n chư Phật.� Ph�p thể kh�ng h�nh tướng, kh�ng thể nh�n thấy được. Trong Kinh Ph�p Giới Thể T�nh, ng�i Văn Th� Sư Lợi n�i kệ:

Kh�ng sắc kh�ng h�nh tướng

Kh�ng gốc, kh�ng xứ sở

Kh�ng sanh cũng kh�ng diệt

K�nh lễ v� sở qu�n�.

Kinh Duy Ma Cật n�i:

Như tự qu�n th�n m�nh

Qu�n chư Phật cũng vậy.

C�i ph�p t�nh, như Kinh B�t Nh� n�i: �Trang nghi�m c�i Phật tức l� kh�ng trang nghi�m c�i Phật.� Lại như Kinh Duy Ma Cật n�i: �Tuy biết c�c c�i Phật c�ng ch�ng sanh đều l� kh�ng.� Lại n�i: �C�c c�i Phật đều như hư kh�ng.� Lại n�i: �Tuy biết th�n v� c�i đều l� một ch�n như.� Như, c� nghĩa l� kh�ng phải một, kh�ng phải kh�c. Hiện nay n�i: �Th�n ph�p t�nh ở c�i ph�p t�nh�, đ�y l� d�ng �gi�c chiếu t�nh nghĩa� để chỉ cho th�n, d�ng �ph�p ch�n l� thể� để chỉ cho c�i.

b. Th�n v� c�i thọ dụng:

C� hai loại:

(i) Th�n v� c�i tự thọ dụng: d�ng hạnh Bồ t�t nhập v�o t�m vạn bốn ng�n hạnh Ba la mật, tu tập đầy đủ hằng h� sa quả đức, lợi m�nh lợi người, bốn tr� tr�n đầy, năm uẩn thanh tịnh, v.v�, l�m thể của th�n tự thọ dụng; c�n thể của c�i tự thọ dụng tức l� bốn trần vi tế thanh tịnh rộng lớn tr�m khắp ảnh hiện trong tr� tuệ, chỉ c� chư Phật mới c� thể thấy được.

(ii) Th�n v� c�i tha thọ dụng: C�c vị Đại Bồ t�t từ Sơ địa trở l�n d�ng B�nh đẳng t�nh tr� k�ch ph�t c�ng đức lợi tha của Đại vi�n k�nh tr�, t�y sự cảm ứng, hiển hiện một phần cảnh tướng vi tế l�m thể t�nh cho c�i tha thọ dụng.

c. Th�n v� c�i biến h�a:

C�c bậc Bồ t�t địa tiền v� c�c bậc Nhị thừa d�ng Th�nh sở t�c tr� k�ch ph�t c�ng đức lợi tha của B�nh đẳng t�nh tr�, t�y sự cảm ứng, hiển hiện một phần cảnh tướng th� ph� l�m thể t�nh cho c�i biến h�a.

Thể t�nh của c�i thọ dụng v� c�i biến h�a c� ba loại:

(i) Nhiếp sự quy về ch�n như: Tất cả ch�ng sanh đều d�ng ch�n như l�m thể. C�i b�o (tự thọ dụng, tha thọ dụng) v� c�i h�a (biến h�a) đều d�ng ch�n như l�m thể.

(ii) Nhiếp tướng quy về t�m: C�i b�o (thọ dụng) v� c�i h�a (biến h�a) đều do t�m thanh tịnh b�nh đẳng của Đức Như Lai hiện ra. Kinh Duy Ma Cật n�i: �Nếu t�m thanh tịnh th� c�i Phật cũng thanh tịnh.� Duy thức học v� Luận Nhiếp Đại Thừa cũng đều cho rằng tất cả c�c ph�p kh�ng rời tự t�m.

(iii) N�u r� bổn (gốc), mạt (ngọn) ri�ng biệt: Hai c�i b�o (thọ dụng) v� h�a (biến h�a) đều d�ng b�u vật trang nghi�m l�m thể t�nh.

2. N�i về th�n v� c�i Cực Lạc

a. N�i về c�i Cực Lạc

Hỏi: Trong ba loại c�i, thế giới T�y Phương Cực Lạc thuộc v�o c�i n�o? (2)

Đ�p: C� ba loại giải th�ch:

(1) Cực Lạc l� c�i tha thọ dụng: Bởi v� th�n Phật cao s�u mươi vạn ức na do tha hằng h� sa do tuần. C�i đ� phần lớn l� c�c bậc Nhất sanh bổ xứ, kh�ng c� sự khổ, chỉ hưởng thọ kho�i lạc, v.v�, cho n�n phải l� c�i tha thọ dụng.

(2) Cực Lạc l� c�i biến h�a: C� kinh điển n�o cho rằng hễ th�n Phật cao s�u mươi vạn ức na do tha hằng h� sa do tuần, v.v�, th� phải l� c�i b�o (thọ dụng) hay kh�ng? Nếu như th�n Phật ở c�i biến h�a cao s�u mươi vạn ức na do tha hằng h� sa do tuần th� c� g� kh�ng thỏa? Như Kinh Qu�n V� Lượng Thọ, v.v�, đều n�i ph�m phu v�ng sanh Tịnh độ, cho n�n biết rằng Cực Lạc l� c�i biến h�a.

(3) Cực Lạc vừa l� c�i thọ dụng vừa l� c�i biến h�a: C�c vị Bồ t�t Tam hiền trở xuống nh�n thấy Cực Lạc l� c�i biến h�a, c�c vị Bồ t�t Sơ địa trở l�n nh�n thấy Cực Lạc l� c�i thọ dụng. C�ng một trụ xứ, mỗi người t�y t�m m�nh m� thấy c�i Phật kh�c nhau, cho n�n Cực Lạc bao gồm cả hai c�i. Như Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i th�n Phật A Di Đ� kh�ng phải l� cảnh tướng ph�m phu thấy được n�n bảo h�nh giả phải qu�n tưởng th�n Phật cao một trượng s�u thước.

b. Giải th�ch về c�i thọ dụng v� c�i biến h�a

Hỏi: Y theo giải đ�p của c�u hỏi (1), nếu Cực Lạc l� c�i tha thọ dụng th� tại sao ph�m phu được v�ng sanh về đ�? C�n nếu Cực Lạc l� c�i biến h�a th� tại sao Bồ t�t Sơ địa trở l�n (th�nh nh�n) lại sanh về đ�? (3)

Đ�p: C�c vị Bồ t�t Tam hiền, Thanh văn, ph�m phu chưa chứng được biến m�n ch�n như [1], chưa đoạn trừ được ng� chấp ph�p chấp, t�m thức c�n th� lậu, c�i Tịnh độ biến hiện kh�ng thể n�o giống như c�i Tịnh độ vi diệu biến hiện từ t�m thức của c�c vị Bồ t�t từ Sơ địa trở l�n. Thế nhưng, nhờ v�o duy�n lực tăng thượng của Bổn nguyện th� thắng của Đức Phật A Di Đ� m� c�c Bồ t�t Tam hiền, v.v�, t�m thức tuy th� liệt, vẫn c� thể nh�n thấy c�i giới Tịnh độ vi diệu rộng lớn trang nghi�m giống như c�c Bồ t�t Sơ địa trở l�n nh�n thấy. Luận Phật Địa, v.v�, cho rằng c�c Bồ t�t Sơ địa trở l�n sanh về c�i tha thọ dụng, c�n c�c Bồ t�t Tam hiền trở xuống sanh về c�i biến h�a, l� căn cứ v�o phương diện tự lực để ph�n ph�n sự v�ng sanh của c�c vị Bồ t�t c� sự kh�c biệt, chứ kh�ng căn cứ v�o duy�n lực th� thắng của Bổn nguyện.

Chẳng hạn như mắt ph�m chỉ c� thể nh�n thấy �chướng nội sắc�, chỉ nh�n thấy c�i Dục chứ kh�ng nh�n thấy c�i Sắc, chỉ c� thể nh�n thấy vật ở c�ch khoảng (ly trung tri), chứ kh�ng nh�n thấy vật ở s�t mắt (hợp trung tri), thế nhưng, phẩm Ph�p Sư C�ng Đức trong Kinh Ph�p Hoa n�i rằng cặp mắt do cha mẹ sanh ra c� thể nh�n thấy n�i Tu di, cho đến thấy cả c�i trời A ca nị tr�. Đ�y chẳng phải l� mắt thường c� thể nh�n thấy �chướng ngoại sắc�, v� c�i trời A ca nị tr�, v.v�, hay sao?

Kinh Giải Th�m Mật, Luận Nhiếp Đại Thừa, v.v�, n�i: �Giống như người soi gương tự thấy mặt m�nh, nh�n v� trong gương kh�ng c� h�nh tượng, cho n�n thấy được tỏ r� n�t mặt của m�nh. Đ�y l� do ph� trần căn [2] hợp với nh�n căn cho n�n thấy được n�t mặt trong gương.� Đ�y chẳng phải l� �hợp trung tri� (thấy vật ở s�t mắt) hay sao?

Hiện nay, nếu n�i nh�n thấy �chướng ngoại sắc� (c�i Sắc) th� đi ngược lại � của luận, c�n nếu n�i kh�ng thấy th� lại đi ngược với � của kinh. Cho n�n biết rằng c�c luận sư ph�i Địa Luận phần lớn chỉ căn cứ v�o �nh�n duy�n tự lực�, chứ kh�ng căn cứ v�o �nh�n duy�n nguyện lực� th� thắng của chư Phật m� n�i.

Sắc chất do �định tự tại� sanh ra kh�ng phải l� sắc trần, n�n mắt ph�m phu kh�ng nh�n thấy được, nhưng sắc chất sanh ra bởi định tự tại ph�t xuất từ định lực của những bậc Đại uy đức th� mắt ph�m c� thể thấy được!

Trường hợp ở đ�y cũng tương tự như vậy. Do bổn nguyện lực của Đức Phật A Di Đ� khiến cho c�c bậc Bồ t�t Tam hiền trở xuống được v�ng sanh về c�i tha thọ dụng, kh�ng thể cho rằng kh�ng được v�ng sanh. Lại như qu�n thứ ch�n trong Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �Th�n ch�n kim sắc của Phật A Di Đ� cao s�u mươi vạn ức na do tha hằng h� sa do tuần, c� t�m vạn bốn ng�n tướng hảo.� Đ�y l� th�n thọ dụng của Phật A Di Đ� m� c�c Bồ t�t Tam hiền trở xuống kh�ng thể nh�n thấy được. Thế nhưng, đoạn kinh văn ph�a dưới lại n�i: �Do nguyện lực của Đức Phật A Di Đ�, những h�nh giả qu�n tưởng đều sẽ được thấy.� Do đ�y biết rằng h�nh giả nhờ nguyện lực của Phật A Di Đ� m� được thấy th�n thọ dụng, v� cũng nhờ nguyện lực của ng�i m� được sanh về c�i thọ dụng.

Trong Luận Phật Địa cũng c� c�u hỏi tương tự: �Tịnh độ được đề cập ở phần tr�n d�ng tịnh thức tối cực thanh tịnh l�m thể tướng, tại sao trong ph�p hội ở c�i đ� lại c� c�c bậc Thanh văn m� kh�ng m�u thuẫn � nghĩa Tịnh độ? M�u thuẫn chỗ n�o? C�c bậc Thanh văn c�ng thấy cảnh giới m� Bồ t�t thấy, v� thấy c�ng cảnh giới n�n nghe được diệu ph�p.�

Một vị luận sư trả lời: �C� thể l� nhờ thần lực của Đức Như Lai gia bị l�m cho họ tạm thời được thấy nghe diệu ph�p. Đ�y l� do uy lực bất khả tư nghị của Đức Như Lai. Kh�ng thể cật vấn c�c vấn đề căn cơ, giai vị, tr�nh độ, v.v�, được.�

� của vị luận sư n�y muốn n�i rằng Đức Phật giảng Kinh Phật Địa ở c�i thọ dụng, c�c h�ng Thanh văn, v.v�, được thấy c�i Tịnh độ đ�, được nghe Kinh Phật Địa, đều l� nhờ v�o uy lực bất khả tư nghị của Đức Như Lai.

Hiện nay, Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i về việc nương v�o Bổn nguyện bất khả tư nghị của Phật A Di Đ� để được v�ng sanh Cực Lạc th� đ�u c� g� lầm lỗi m� phải bắt bẻ?

Hỏi: Lập luận vừa rồi cũng kh�ng ổn. Nếu c�c bậc Bồ t�t Tam hiền trở xuống nương v�o Bổn nguyện được sanh về c�i tha thọ dụng, th� c�c Bồ t�t Sơ địa trở l�n cũng c� nương v�o Bổn nguyện m� được sanh về c�i tự thọ dụng? (4)

Đ�p: C�i tự thọ dụng l� �tự� (cho ch�nh m�nh), kh�ng thể nương v�o nguyện lực m� cho người kh�c thọ dụng. C�i tha thọ dụng l� �tha� (cho người kh�c), cho n�n c� thể nương v�o nh�n duy�n th� thắng m� được v�ng sanh về đ�. Hơn nữa, c�i tự thọ dụng cực kỳ vi diệu, kh�ng thể nương v�o nguyện lực m� được v�ng sanh, c�n c�i tha thọ dụng l� v� kẻ kh�c m� biến hiện cho n�n mặc d� cũng rất vi diệu nhưng những Bồ t�t bậc thấp cũng vẫn c� thể thấy được. Lại nữa, c�i tha thọ dụng l� do bổn nguyện lực m� hiện, cho n�n ph�m phu c� thể nương v�o bổn nguyện lực đ� m� được v�ng sanh. C�n c�i tự thọ dụng th� kh�ng do bổn nguyện lực, cho n�n c�c vị Bồ t�t kh�ng thể thấy được.

Hỏi: C�i tự thọ dụng l� �tự�, nếu c� sự v�ng sanh về đ� th� � nghĩa �tự� sẽ kh�ng th�nh, thế nhưng, chư Phật đều nh�n thấy c�i tự thọ dụng của nhau, như vậy nghĩa �tự� n�y cũng kh�ng th�nh. (5)

Đ�p: Chư Phật l� th�n giải tho�t cứu c�nh, chứng đắc vi�n m�n, tự tha đồng nhất. C�n c�c vị Bồ t�t chưa trừ diệt hết hoặc chướng, kh�ng thể sanh v�o c�c c�i tự thọ dụng của chư Phật. Những loại vấn đ�p như vậy rất nhiều, kh�ng thể giải th�ch hết được. C�c bậc tr� giả n�n tự m�nh suy ngẫm nghĩa l� cho thấu đ�o.

Giả như c�c vị Bồ t�t Tam hiền trở xuống hiện tướng phần của tự thức, thấy được một phần tướng th� m� kh�ng thể thấy phần vi diệu của c�i Tịnh độ, thế nhưng c�c vị Bồ t�t n�y thọ dụng ph�p lạc, kh�ng c� bất cứ một sự khổ n�o n�o của th�n t�m, chỉ c� v� lượng sự hỷ lạc thanh tịnh, kh�ng bị dao động bởi sự sợ h�i, hoặc vui sướng, kh�ng sanh t�m nh�m ch�n, hoặc nghi ngờ, th� đ�y cũng gọi l� sanh về c�i tha thọ dụng. Luận Đại Thừa Khởi T�n cũng n�i: �C�c vị Bồ t�t từ sơ ph�t t�m cho đến quả vị cứu c�nh đều thấy được b�o th�n.� Đoạn văn n�y tương đồng với � nghĩa Bồ t�t Sơ địa trở xuống thấy được b�o th�n.

Nếu thấy được th�n tha thọ dụng (b�o th�n), th� đ�u ngại g� việc v�ng sanh v�o c�i tha thọ dụng (b�o độ). Nghĩa l� n�y cũng tương đồng với sự giải th�ch của một luận sư ph�i Địa Luận. Hoặc giả, Luận Đại Thừa Khởi T�n căn cứ v�o c�c vị Bồ t�t Sơ địa trở l�n đ� chứng �ph�t t�m� m� n�i thấy được b�o th�n Phật. C�n n�i c�c vị Bồ t�t sơ địa trở l�n sanh về c�i biến h�a, l� n�i th�n Bồ t�t th�ng cả hai c�i tha thọ dụng (b�o độ) v� c�i biến h�a (h�a độ). T�y v�o nh�n duy�n m� thấy được b�o độ hay h�a độ, nhưng hai hạng ph�m v� th�nh vẫn c� sự c�ch biệt.

C� người cho rằng Bồ t�t bậc hạ kh�ng thể v�ng sanh về c�i thọ dụng của c�c Bồ t�t bậc thượng bởi v� Bồ t�t bậc hạ kh�ng thể thấy được những c�i th� thắng vi diệu của c�c bậc tr�n, vả lại, v� phước nghiệp yếu ớt n�n cũng kh�ng thể v�ng sanh về đ�, ngược lại, những Bồ t�t bậc tr�n nh�n thấy được c�c Bồ t�t bậc dưới, v� v� muốn tiếp dẫn c�c Bồ t�t Sơ địa trở xuống, n�n thị hiện v�ng sanh v�o c�c c�i biến h�a, hơn nữa, c�c vị Bồ t�t bậc tr�n, khi sanh v�o c�i biến h�a đều l� h�a th�n. Những lập luận như vậy cũng kh�ng c� g� sai lầm.

3. C�i hữu lậu v� c�i v� lậu

Hỏi: Ph�m phu được v�ng sanh về c�i Cực Lạc, như vậy Cực Lạc l� c�i hữu lậu hay v� lậu? (6)

Đ�p: C�i Cực Lạc l� do t�m Phật biến hiện (tha thọ dụng), t�m Phật v� lậu th� c�i ấy cũng phải v� lậu. T�m ph�m phu chưa được v� lậu, nhưng nương v�o c�i v� lậu của Phật A Di Đ�, m� tự t�m ph�m phu biến hiện c�i hữu lậu để v�ng sanh về đ�. Nếu căn cứ v�o c�i gốc của Phật A Di Đ�, c� thể n�i rằng ph�m phu v�ng sanh về c�i v� lậu, nhưng nếu căn cứ v�o c�i thọ dụng do tự t�m biến hiện, th� cũng c� thể cho rằng ph�m phu v�ng sanh về c�i hữu lậu. Tuy rằng hữu lậu, nhưng v� nương v�o c�i v� lậu của Phật A Di Đ� m� biến hiện, cho n�n c�i ấy cực kỳ tương tự với c�i v� lậu của Phật, v� do đ� cũng kh�ng c� c�c sự kiện xấu xa khổ n�o.

4. Tam giới nhiếp hay kh�ng nhiếp. b. Hai nghĩa về sự kh�ng nhiếp.

Hỏi: Nếu đ� l� c�i hữu lậu, th� c�i ấy thuộc v�o c�i n�o trong ba c�i? (7)

Đ�p: C� hai c�ch giải th�ch:

(i) C�i Tịnh độ hữu lậu thuộc về hai c�i Dục v� c�i Sắc, bởi v� t�m hữu lậu kh�ng rời khỏi ba c�i. Ba c�i tức l� hữu lậu, hữu lậu tức l� ba c�i. Cho n�n hễ n�i hữu lậu, ắt phải thuộc về ba c�i. Nếu h�nh giả chưa đoạn trừ được l�ng dục, d�ng �sanh đắc thiện� v� �phương tiện thiện� của c�i Dục, tu tập mười s�u ph�p qu�n, v.v�, d�ng thiện căn n�y v�ng sanh c�i Tịnh độ trong c�i Dục (chẳng hạn như Đ�u suất nội viện của ng�i Di Lặc). Nếu h�nh giả đoạn trừ được l�ng dục, được t�m c�i Sắc, tu tập mười s�u ph�p qu�n v�ng sanh c�i Tịnh độ trong c�i Sắc. Cho n�n Tịnh độ th�ng cả hai c�i Dục v� c�i Sắc. Ch�ng sanh c�i V� sắc kh�ng c� th�n thể sắc chất để v�ng sanh, vả lại, c�i Tịnh độ l� do c�c b�u vật (sắc) trang nghi�m, cho n�n kh�ng thuộc về c�i V� sắc.

C�i Tịnh độ Cực Lạc, đất b�u thuộc về c�i Dục, c�n kh�ng trung l� c�i trời Dục giới v� Sắc giới. Trong Kinh V� Lượng Thọ, A Nan bạch Phật: �C�i Phật đ� nếu kh�ng c� n�i Tu Di th� c�c vị trời Tứ thi�n vương v� Đao lợi nương v�o đ�u m� trụ?� Phật bảo A Nan: �Ở c�i Ta B� n�y, c�c vị trời Dạ ma cho đến trời Sắc cứu c�nh nương v�o đ�u m� trụ?� A Nan bạch Phật: �H�nh nghiệp quả b�o kh�ng thể nghĩ b�n, cảnh giới của chư Phật kh�ng thể nghĩ b�n, những c�ng đức thiện nghiệp của ch�ng sanh cũng kh�ng thể nghĩ b�n cho n�n chi�u cảm những cảnh giới như vậy.� Kinh V� Lượng Thọ, quyển hạ, n�i: �L�c ấy Phật bảo A Nan: C�i Phật ấy, từ mặt đất l�n đến c�i trời Tịnh cư, khoảng giữa c� bao nhi�u b�u vật nghi�m tịnh tự nhi�n, �ng đ� thấy r� hết chưa?� C�i Tịnh độ Cực Lạc l� do t�m hữu lậu biến hiện, do đ� thuộc về hai c�i Dục v� c�i Sắc.

(ii) Tuy Cực Lạc do t�m hữu lậu biến hiện, nhưng kh�ng thể cho rằng c�i đ� thuộc về ba c�i.

b. Vấn đ�p về sự kh�ng nhiếp.

Hỏi: C�i Cực Lạc do t�m thức biến hiện. T�m hữu lậu thuộc về ba c�i. T�m đ� thuộc về ba c�i, chả lẽ c�i ấy kh�ng thuộc về ba c�i hay sao? (8)

Đ�p: Tuy biết rằng thể t�nh hữu lậu kh�ng ra khỏi ba c�i, nhưng c� c�ch giải th�ch kh�c, cho rằng chỉ c� thể gọi l� hữu lậu nhưng kh�ng thuộc về ba c�i! N�n biết �ba c�i� c� � nghĩa hẹp, c�n �hữu lậu� c� � nghĩa rộng. Hơn nữa, ph�m phu v�ng sanh T�y Phương kh�ng thuộc về năm nẻo [3]. Như Kinh V� Lượng Thọ n�i: �Vượt khỏi năm đường �c, năm nẻo �c kh�ng c�n.� Kinh A Di Đ� n�i: �C�i Phật A Di Đ� kh�ng c� ba đường �c�� Lại như Kinh V� Lượng Thọ n�i: �Ch�ng sanh c�i đ� kh�ng phải trời, kh�ng phải người. Nh�n v� t�y thuận c�i Phật kh�c, cho n�n mới gọi l� trời người.� Do đ�y biết rằng c�i Cực Lạc kh�ng c� năm nẻo. Nếu đ� đồng � ch�ng sanh c�i đ� l� ph�m phu nhưng kh�ng thuộc năm nẻo th� đ�u c� lỗi lầm g� khi cho rằng c�i đ� l� hữu lậu nhưng kh�ng thuộc về ba c�i.

c. Vấn đ�p so s�nh.

Hỏi: Ph�m phu c�i Cực Lạc l� trời hay người cũng kh�ng sao. Trong kinh chỉ n�i kh�ng c� ba đường �c, chứ đ�u c� n�i kh�ng c� trời người. C�n như kinh n�i kh�ng phải trời kh�ng phải người l� �m chỉ c�c vị đại Bồ t�t kh�ng phải l� trời người, nh�n v� t�y thuận c�i Phật kh�c n�n gọi l� trời người, chứ kh�ng phải căn cứ v�o h�ng trời người v�ng sanh về đ� m� gọi t�n. Ph�m phu c�i đ� được gọi l� trời người, điều n�y đ�u c� g� kh�ng ổn? (9)

Đ�p: H�ng ph�m phu v�ng sanh về c�i Tịnh độ, nếu sanh l�m người, th� người đ� l� người của ch�u Nam di�m ph� đề, hay l� người của ch�u Đ�ng thắng thần, ch�u T�y ngưu h�a, hay ch�u Bắc cu l� (Uất đan việt)? C�n nếu sanh l�m trời, th� l� trời Tứ thi�n vương, cho đến trời A ca nị tr�. Nếu l� người của bốn ch�u, th� người Uất đan việt đ�ng lẽ bị nạn Uất đan việt (một trong t�m nạn). Nếu l� trời c�i Sắc, đ�ng lẽ bị nạn của trời trường thọ. Đ�y l� nạn xứ, tại sao lại khuy�n người kh�c v�ng sanh về đ�? Nếu n�i l� c�i người nhưng kh�ng phải l� người của bốn ch�u, chả lẽ lại c� loại người sống ngo�i bốn ch�u hay sao? Nếu n�i l� c�i trời nhưng kh�ng thuộc về c�c c�i trời Tứ thi�n vương, v.v�, chả lẽ c�n c� c�i trời kh�c nữa sao? Nếu n�i ch�ng sanh trời người ở c�i Tịnh độ kh�ng phải ch�ng sanh trời người thuộc về bốn ch�u, v.v�, th� cũng c� thể n�i rằng c�i Tịnh độ hữu lậu kh�ng phải l� ba c�i hữu lậu. � nghĩa n�y đ�u c� g� m�u thuẫn. C�n nếu chấp nhận rằng �kh�ng c� c�i người ở ngo�i bốn ch�u, kh�ng c� c�i trời ở ngo�i c�c c�i Tứ thi�n vương, v.v�, ph�m phu c�i Tịnh độ kh�ng thuộc về c�i trời người�, th� � nghĩa Tịnh độ hữu lậu nhưng kh�ng thuộc về ba c�i đ�u c� g� l� phi l�.

Hơn nữa, � nghĩa của c�c ph�p tướng c� rộng, c� hẹp. Chẳng hạn, thế gian nghĩa rộng, hữu lậu nghĩa hẹp; hoặc hữu lậu nghĩa rộng, ba c�i nghĩa hẹp; hoặc ba c�i nghĩa rộng, tứ sanh nghĩa hẹp; hoặc tứ sanh nghĩa rộng, năm nẻo nghĩa hẹp. V� sao? Chẳng hạn như đức Như Lai biến hiện c�i nước cấu trược, tuy tương tợ như ba c�i nhưng kh�ng phải l� ba c�i. Tuy l� v� lậu nhưng gọi l� thế gian. Đ�y l� trường hợp thế gian nghĩa rộng, hữu lậu nghĩa hẹp.

�Hữu lậu nghĩa rộng, ba c�i nghĩa hẹp� l� trường hợp n�o? Như t�m thức hữu lậu của ph�m phu, v.v�, biến hiện c�i Tịnh độ, c�i n�y tuy hữu lậu, nhưng kh�ng thể gọi l� ba c�i. Luận Đại Tr� Độ n�i: �C�i Tịnh độ kh�ng phải ba c�i. V� kh�ng c�n l�ng dục n�n kh�ng phải l� Dục giới. V� sống tr�n mặt đất n�n kh�ng phải l� Sắc giới. V� c� h�nh sắc n�n kh�ng phải l� V� sắc giới.� � của luận muốn n�i �c�i Tịnh độ kh�ng phải do t�m thức v� lậu biến hiện mới gọi l� vượt ba c�i, m� t�m thức hữu lậu biến hiện h�nh tướng c�i Tịnh độ, c� đủ c�ng năng Phật ph�p l�m cho hữu t�nh được lợi lạc, cũng gọi l� vượt ba c�i.�

�Ba c�i nghĩa rộng, tứ sanh nghĩa hẹp� l� trường hợp n�o? Tứ sanh hạn cục v�o những hữu t�nh ngũ uẩn dị thục thế gian, c�n ba c�i hội th�ng cả ba t�nh v� kh� thế gian, cho n�n ba c�i nghĩa rộng, tứ sanh nghĩa hẹp.

�Tứ sanh nghĩa rộng, năm nẻo nghĩa hẹp� l� trường hợp n�o? Th�n trung hữu l� h�a sanh nhưng kh�ng thuộc về năm nẻo. Hơn nữa, ch�ng sanh c�i Tịnh độ, v.v�, l� h�a sanh m� cũng kh�ng thuộc về năm nẻo, cho n�n tứ sanh nghĩa rộng, năm nẻo nghĩa hẹp.

Những danh tự như vậy, � nghĩa rộng hẹp, thể t�nh sai kh�c, kinh luận c� những � nghĩa kh�c nhau như vậy, lẽ n�o c�i Tịnh độ do t�m thức hữu lậu biến hiện nhất định phải thuộc v�o ba c�i.

Lại nữa, thức thứ t�m c� ba t�n: (a) thức a lại da, (b) thức a đ� na, (c) thức dị thục. Nếu chứng đắc quả A la h�n, B�ch chi phật, c�ng c�c vị Bồ t�t B�t địa trở l�n, thức thứ t�m được gọi l� thức a đ� na v� thức dị thục, kh�ng c�n được gọi l� thức a lại da nữa. Chả lẽ khi nghe �kh�ng c�n t�n a lại da� b�n cho rằng A la h�n kh�ng c�n thức thứ t�m để chấp tr� chủng tử của c�c ph�p hay sao? Chả lẽ khi nghe �kh�ng c�n t�n ba c�i� b�n cho rằng những ch�ng sanh v�ng sanh về Tịnh độ, t�m thức hữu lậu của họ kh�ng thể biến hiện ra c�i Tịnh độ để hưởng thọ ph�p lạc Đại thừa hay sao?

Hơn nữa, nương v�o c�i Tịnh độ v� lậu của Phật, t�m hữu lậu biến hiện c�i Tịnh độ. C�i Tịnh độ n�y từ bổn t�nh ph�t sanh, kh�ng l�m tăng trưởng phiền n�o, giống như t�m hữu lậu duy�n v�o diệt đế đạo đế th� phiền n�o kh�ng tăng, cho n�n c�i Tịnh độ n�y kh�ng phải l� ba c�i, kh�ng l�m tăng trưởng phiền n�o hữu lậu.

d. Hội th�ng gi�o l�.

Hỏi: Nếu cho rằng Tịnh độ kh�ng thuộc về c�i Dục v� c�i Sắc, tại sao Kinh V� Lượng Thọ n�i: �Cho đến trời Tịnh cư, v.v�� (10)

Đ�p: Đ�y l� giả thiết gọi l� trời, kh�ng thể cho rằng c� thật th�n trời c�i Dục, c�i Sắc. Nếu cho rằng quả thật c� th�n trời, chả lẽ cảnh giới do t�m thanh tịnh của Phật biến hiện lại thuộc về c�i Dục, c�i Sắc? Hơn nữa, giả như Tịnh độ thuộc về c�i Sắc, th� so với trời c�i Dục l� hơn hay k�m? Nếu n�i k�m, tại sao c�i Sắc lại k�m hơn c�i Dục? C�n n�i hơn, th� giống như c�i Ta b�, hai c�i Dục v� c�i Sắc hơn k�m kh�ng đồng. Hữu t�nh hai c�i n�y c� sự hơn k�m kh�c biệt. C�i Cực Lạc cũng thế, v�ng sanh về c�i Sắc th� thắng hơn v�ng sanh về c�i Dục. Nếu vậy, tại sao phần Bốn mươi t�m nguyện n�i: �Nếu trời người ở c�i Cực Lạc c� h�nh tướng kh�ng đồng, kẻ xấu người đẹp, th� t�i sẽ kh�ng th�nh Phật.� Hiện nay cho rằng h�nh tướng c�i Sắc th� thắng hơn h�nh tướng c�i Dục, như vậy tại sao ph�t nguyện �h�nh tướng tương đồng.� N�n biết rằng đ�y l� sự giả lập cho rằng c�i Cực Lạc c� trời Tịnh cư, v.v�, thực sự kh�ng c� c�i Dục, c�i Sắc n�o cả.

e. Giải th�ch th�m về sự kh�ng nhiếp.

Hỏi: C�i Tịnh độ do t�m thức ph�m phu biến hiện l� c�i hữu lậu nhưng kh�ng phải l� ba c�i. Những ch�ng sanh v�ng sanh về đ� kh�ng giống những h�ng trời người tạo �c thọ khổ, n�n n�i họ kh�ng phải l� trời người. Như Kinh Thắng Man n�i: �Biến dịch sanh tử kh�ng thuộc về ba c�i, kh�ng phải l� quả b�o sanh tử ch�n thật.� Đ� l� h�a sanh, kh�ng thuộc v�o h�ng trời người. Kh�ng biết c� phải c�c ph�m phu h�a sanh Tịnh độ kh�ng thuộc về ba c�i hay kh�ng? Kinh An Lạc n�i: �Nếu n�i ngo�i ba c�i c� ch�ng sanh th� đ�y l� kiến giải của ph�p sư An Đa Kệ nước Ma Kiệt Đề, kh�ng phải l� lời dạy của Phật.� Th�n trong ba c�i kh�ng phải l� th�n của ba c�i hay sao? (11)

Đ�p: Tại sao vẫn c�n m� mờ m� hỏi những c�u như vậy? C�i Tịnh độ tuy do t�m thức hữu lậu biến hiện, nhưng kh�ng thể gọi l� ba c�i. Đ�y l� trường hợp hữu lậu nghĩa rộng, ba c�i nghĩa hẹp. Ph�m phu ở Tịnh độ chỉ c� thể gọi l� hữu t�nh h�a sanh, kh�ng thể gọi l� trời người. Đ�y l� trường hợp tứ sanh nghĩa rộng, năm nẻo nghĩa hẹp. Ở đ�y cũng vậy, tuy l� th�n ph�m phu hữu lậu nhưng kh�ng thể gọi l� th�n của ba c�i.

f. Tiếp tục vấn đ�p.

Hỏi: � nghĩa n�y c�ng kh� hiểu. Nếu vậy, ứng th�n kh�ng phải l� th�n của ba c�i, nghiệp cũng kh�ng phải l� nghiệp của ba c�i. Hiện nay ch�ng sanh c�i Ta b� hiếu dưỡng cha mẹ, tu h�nh ba phước, tu tập mười s�u ph�p qu�n, niệm Phật, v.v�, l�c c�c nghiệp n�y đang hiện khởi, nếu h�nh giả chưa đắc được t�m c�i Sắc, th� đ�y l� văn tuệ, tư tuệ ph�t sanh do thiện nghiệp c�i Dục, c�n nếu đ� đắc được định Sắc giới, th� đ�y l� tu tuệ ph�t sanh do thiện nghiệp c�i Sắc. Sau khi sanh về c�i Sắc, nếu nguyện sanh T�y Phương, th� đ�y l� văn tuệ, tu tuệ ph�t sanh do thiện nghiệp c�i Sắc. T�m v� lậu kh�ng thể chi�u cảm quả b�o. Hiện nay nghiệp đang tạo t�c l� nghiệp của ba c�i. D�ng nghiệp n�y để chi�u cảm quả b�o, th� quả b�o cũng thuộc về ba c�i. Nh�n quả quyết định. Hiện nay n�i th�n v�ng sanh Tịnh độ kh�ng phải l� th�n ba c�i, chả lẽ muốn n�i ngược � nghĩa vừa n�u tr�n? (12)

Đ�p: � nghĩa �hữu lậu nhưng kh�ng thuộc ba c�i� đ� được x�c định r� r�ng ở phần tr�n. Đ�y chỉ c� nghĩa l� �mất t�n�, nhưng kh�ng mất thể t�nh. Điều n�y c� g� phi l� m� vẫn c�n cật vấn?

Tuy biết rằng nghiệp l� do t�m thiện hữu lậu của hai c�i Dục v� c�i Sắc, nhưng t�m n�y chi�u cảm quả b�o Tịnh độ, kh�ng thuộc v�o hai c�i Dục v� c�i Sắc. Vả lại, quả b�o n�y, nếu d�ng quả nhiếp nh�n, kh�ng thể gọi l� nghiệp của c�i Dục v� c�i Sắc, m� l� nghiệp Tịnh độ.

Nếu cho rằng th�n c�i Dục c�i Sắc ph�t khởi t�m c�i Dục c�i Sắc, chả lẽ đ�y kh�ng phải l� nghiệp c�i Dục c�i Sắc? Nghiệp c�i Dục chi�u cảm quả b�o trời người, thọ quả b�o d�i lắm l� mười s�u ng�n năm (của c�i trời Tha ho� tự tại). Nếu chi�u cảm quả b�o Tịnh độ th� được quả b�o d�i v� lượng v� bi�n a tăng kỳ kiếp. Lẽ n�o nghiệp c�i Dục c� thể chi�u cảm quả b�o d�i v� lượng v� bi�n a tăng kỳ kiếp? Đ�y l� do nương v�o nguyện lực rộng lớn kh�ng thể nghĩ b�n của Đức Phật A Di Đ�, khiến cho nghiệp lực chi�u cảm quả b�o d�i v� hạn, kh�ng phải l� cảnh giới m� ph�m phu c� thể suy lường được. Lời kinh chỉ dạy r� r�ng, kh�ng thể kh�ng tin. � nghĩa đạo l� Đại thừa kh� hiểu kh� d�. Ph�m phu kh�ng thể suy lường được cảnh giới chư Phật, chỉ c� thể ngưỡng mộ tin tưởng, chuy�n t�m th�nh k�nh tu học, chứ kh�ng thể chấp chặt v�o ph�p tướng ph�n đo�n thị phi, m� b�n luận Cực Lạc l� ba c�i, hoặc kh�ng l� ba c�i.

5. Hữu lậu cũng thanh tịnh.

a. Thể uế tướng tịnh.

Hỏi: C�c ph�m phu v�ng sanh Tịnh độ vẫn chưa đắc được t�m thanh tịnh v� lậu. Cảnh t�y t�m hiện th� cảnh đ� vẫn l� hữu lậu. C�i hữu lậu vẫn c�n l� c�i trược uế, như vậy l�m sao gọi l� v�ng sanh Tịnh độ? (13)

Đ�p: Thanh tịnh c� nhiều loại: thanh tịnh ch�n thực, thanh tịnh tương tự, thanh tịnh cứu c�nh v� thanh tịnh chưa cứu c�nh. Thanh tịnh ch�n thực tức l� t�m thiện v� lậu, thanh tịnh tương tự tức l� t�m thiện hữu lậu, thanh tịnh cứu c�nh tức l� chư Phật Thế t�n, c�n thanh tịnh chưa cứu c�nh tức l� c�c Bồ t�t Thập địa trở xuống cho đến ph�m phu.

Lại nữa, c� thể tịnh tướng uế, thể uế tướng tịnh, thể tướng đều tịnh v� thể tướng đều uế.

�Thể tịnh tướng uế�, nghĩa l� t�m Phật v� lậu thanh tịnh, c�i Tịnh độ biến hiện ắt cũng thanh tịnh, thế nhưng c�c ng�i lại biến hiện c�i nước c� tướng uế trược. Như Kinh Duy Ma Cật n�i: �V� muốn độ những ch�ng sanh căn cơ hạ liệt, cho n�n Đức Phật biến hiện ra c�i trược uế bất tịnh.� �Thể uế tướng tịnh�, nghĩa l� thức a lại da c�ng thức thứ s�u (� thức) thứ bảy (mạt na) hữu lậu của c�c bậc Bồ t�t đăng địa, c�ng t�m hữu lậu của tất cả ph�m phu, biến hiện c�i Tịnh độ, th� c�i n�y c� thể t�nh uế trược. Thế nhưng c�i n�y nương v�o c�i nước thanh tịnh của Đức Phật, cho n�n biến th�nh cảnh tướng thanh tịnh. �Thể tướng đều tịnh�, nghĩa l� t�m v� lậu của chư Phật v� Bồ t�t đăng địa biến hiện c�i Tịnh độ, c�i Tịnh độ n�y thể t�nh v� cảnh tướng đều thanh tịnh. �Thể tướng đều uế�, nghĩa l� t�m hữu lậu biến hiện c�i uế trược.

Hiện nay c�i T�y Phương Tịnh độ m� ph�m phu v�ng sanh thuộc v�o loại thứ hai, thể uế tướng tịnh.

b. Hội th�ng Kinh Duy Ma Cật.

Hỏi: Kinh Duy Ma Cật n�i: �Nếu Bồ t�t muốn v�ng sanh Tịnh độ, h�y l�m cho t�m thanh tịnh. Nếu t�m thanh tịnh th� c�i Phật cũng thanh tịnh.� Đoạn kinh n�y muốn n�i rằng c�c Bồ t�t Thập địa mới được gọi l� t�m thanh tịnh, ph�m phu l�m sao c� thể cầu mong v�ng sanh về c�i Tịnh độ! Nếu được sanh Tịnh độ th� t�m ắt đ� thanh tịnh; thế nhưng, c�c ph�m phu hiện đang tu tập, phiền n�o đầy dẫy, hiện khởi kh�ng ngừng. T�m đ� bất tịnh th� l�m sao v�ng sanh Tịnh độ? (14)

Đ�p: Tịnh độ c� nhiều loại, chứ kh�ng phải chỉ c� một. Chẳng hạn như t�m thanh tịnh rốt r�o, t�m thanh tịnh chưa rốt r�o, t�m thanh tịnh hữu lậu, t�m thanh tịnh v� lậu, t�m thanh tịnh hữu tướng, t�m thanh tịnh v� tướng, t�m thanh tịnh chế phục hiện h�nh, t�m thanh tịnh đoạn trừ chủng tử, t�m thanh tịnh tự lực, t�m thanh tịnh tha lực, v.v� � nghĩa rất nhiều, kh�ng thể cật vấn. Chư Phật Như lai t�y căn cơ ch�ng sanh m� giảng ph�p, hoặc n�i lời thật, hoặc n�i lời phương tiện. Những sự giảng ph�p như vậy, � nghĩa kh�ng nhất định. Kh�ng thể chỉ căn cứ v�o Kinh Duy Ma Cật n�i về t�m tịnh c�i tịnh của chư vị Bồ t�t Thập địa t�m thanh tịnh rốt r�o m� kh�ng tin v�o Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i về sự chế phục chủng tử hiện h�nh, nương v�o nguyện lực Đức Phật A Di Đ� v�ng sanh T�y Phương Cực Lạc, rồi lại cho rằng v� t�m bất tịnh n�n kh�ng thể v�ng sanh Tịnh độ! V� như người được thần th�ng c� thể tự bay lượn tr�n kh�ng, th� người chưa được thần th�ng nương v�o người được thần th�ng cũng c� thể bay lượn tr�n kh�ng. Hơn nữa, Kinh Duy Ma Cật n�i về t�m thanh tịnh rốt r�o biến hiện c�i Tịnh độ v� lậu, c�n hiện nay n�i về sự v�ng sanh Tịnh độ l� nương v�o tướng thanh tịnh của Phật m� biến hiện c�i Tịnh độ. Kinh Duy Ma Cật n�i �gốc�, c�n Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i �ngọn.� Kinh Duy Ma Cật n�i �cao�, c�n Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i �thấp.� Kh�ng c� g� đ�ng tranh c�i.

6. C�i Tịnh c� c�i uế.

Hỏi: T�y Phương Cực Lạc c� c�i trược uế hay kh�ng? Nếu c� th� l�m sao gọi l� Tịnh độ? Nếu kh�ng th� giống như hoa sen ng�n c�nh của Phật L� X� Na, tr�n mỗi c�nh c� trăm ức c�i nước, mỗi c�i nước đều l� trược uế. Tại sao Đức L� X� Na của thế giới Hoa tạng ngồi tr�n to� sen ch�a m� tr�n mỗi c�nh hoa lại c� c�i nước trược uế? Lại như trong Kinh Duy Ma Cật, ng�i X� Lợi Phất thấy c�i Phật Th�ch Ca l� trược uế, c�n trời Đại Phạm lại thấy c�i Phật l� thanh tịnh. C�i Phật Th�ch Ca c�ng l�c c� cả hai tướng thanh tịnh v� trược uế, tại sao c�i Cực Lạc chỉ c� tướng thanh tịnh m� kh�ng c� tướng trược uế? (15)

Đ�p: C� hai c�ch giải th�ch:

(1) Thế giới Cực Lạc chỉ c� Tịnh độ, kh�ng c� cảnh tướng trược uế, bởi v� c�i đ� cực kỳ vi diệu thanh tịnh. Nếu c� cảnh tướng trược uế tức l� mắc v�o lỗi vừa tịnh vừa uế. Hơn nữa, sắc chất ngăn ngại nhau, th�nh thử hai tướng tịnh uế kh�ng thể đồng thời hiển hiện c�ng một chỗ. Nếu hai tướng tịnh uế đồng thời hiển hiện sẽ mắc v�o lỗi �sắc chất dung chứa nhau�, cảnh giới sẽ tạp loạn. Vả lại, Kinh Qu�n V� Lượng Thọ kh�ng n�i đến hiện trạng n�y, m� bốn mươi t�m nguyện cũng kh�ng đề cập đến. Nếu c�i Cực Lạc c� cả hai tướng th� những ch�ng sanh v�ng sanh về đ� cũng phải đồng thời sanh v�o hai c�i. V� ch�ng sanh kh�ng sanh v�o hai c�i m� cũng kh�ng thấy c�i trược uế, cho n�n biết rằng Cực Lạc kh�ng c� c�i trược uế.

(2) C� người cho rằng Cực Lạc cũng c� c�i trược uế, c�ng chỗ c�ng thời, kh�ng hề chướng ngại nhau. Nếu n�i hai sắc chất kh�ng dung chứa nhau, đ� l� ph�p Tiểu thừa kh�ng liễu nghĩa. Hai c�i thanh tịnh v� trược uế biến hiện khắp mười phương kh�ng c� giới hạn. Như c�i Ta b� trược uế cũng c� Tịnh độ, chẳng hạn như t�a sen ch�a thanh tịnh của Đức L� X� Na c� trăm ức c�i nước trược uế. Đ�y l� c�i tịnh c� c�i uế, c�i uế c� c�i tịnh, kh�ng hề chướng ngại nhau. T�y theo c�i nh�n m� thấy tịnh uế kh�c nhau. C�u hỏi vừa đặt ra l� kiến giải Tiểu thừa, chứ kh�ng phải Đại thừa. C�ch giải th�ch vừa n�u tr�n đ� được giảng rộng trong c�c bộ luận Nhiếp Đại Thừa, v.v�, v� trong c�c kinh điển Đại thừa. Ở đ�y sẽ kh�ng n�i chi tiết.

C�c c�i tịnh uế tuy c� thể hiện hữu đồng thời, thế nhưng T�y Phương Cực Lạc l� c�i thanh tịnh, kh�ng phải c�i trược uế. Ch�ng sanh t�m uế trược kh�ng được v�ng sanh về đ�. Trong kinh chỉ n�i tướng tịnh, kh�ng n�i tướng uế l� v� muốn ch�ng sanh c�c c�i nguyện v�ng sanh về T�y Phương Cực Lạc.

7. Ba nghĩa của Ph�p sư Đạo An.

a. Giải th�ch ba nghĩa.

Hỏi: Luận Tịnh Độ của Ph�p sư [Đạo] An n�i: �Hai c�i tịnh uế, hoặc l� một chất kh�ng th�nh, hoặc l� kh�c chất kh�ng th�nh, hoặc l� kh�ng chất kh�ng th�nh.� Ng�i Đạo An tự giải th�ch: �Một chất kh�ng th�nh, tịnh uế c� doanh c� khuy, kh�c chất kh�ng th�nh, t�m chỗ th�m s�u thấy c� sự ph� hợp, kh�ng chất kh�ng th�nh, duy�n khởi th�nh mu�n h�nh vạn trạng.� Tuy đ� c� sự giải th�ch như vậy, nhưng � nghĩa th�m th�y kh� d�, k�nh mong khai thị để l�m s�ng tỏ � nghĩa của đoạn văn n�y. (16)

Đ�p: Ng�i Ph�p sư [Đạo] An tr� tuệ khai minh, học thức uy�n b�c. Ng�i tạo quyển luận n�y � nghĩa s�u xa. L�c đ� kinh điển Đại thừa vẫn c�n �t ỏi m� ng�i đ� c� thể suy luận s�u sắc, quả đ�ng l� Bồ t�t Ấn Thủ. C� thể n�i rằng ng�i l� người mở đường cho Phật ph�p Trung Hoa, v� đ� l�m s�ng tỏ � nghĩa T�nh Kh�ng. Thế nhưng, � nghĩa của bộ luận th�m th�y l�m cho người đọc kh� hiểu r� � chỉ m� ng�i muốn n�i. Nay t�i sẽ giải th�ch � nghĩa n�y cho r� r�ng.

Hai c�i tịnh uế l� do hai nghiệp thiện �c khiến cho tự t�m biến hiện th�nh c�i nước tịnh uế. H�nh tướng tịnh uế n�y l� do t�m tịnh uế hiện khởi. T�m tịnh th� c�i nước thanh tịnh, t�m uế th� c�i nước trược uế. Tất cả đều do tự t�m. T�m đ� kh�c nhau th� c�i nước cũng phải kh�c nhau. Cho n�n n�i: �Một chất kh�ng th�nh, tịnh uế c� doanh (hiện hữu) c� khuy (kh�ng hiện hữu).� Trong Kinh Duy Ma Cật, l�c Đức Phật chưa đưa ng�n ch�n chạm đất, th� uế doanh (trược uế đầy dẫy) m� tịnh khuy (kh�ng c� sự thanh tịnh), nhưng khi Đức Phật vừa đưa ng�n ch�n chạm đất, th� tịnh doanh (c�i nước trở th�nh thanh tịnh), m� uế khuy (sự trược uế ẩn mất). Bởi v� t�m của ng�i X� Lợi Phất v� t�m của Phạm Thi�n kh�c nhau, n�n mới thấy c�i nước kh�c nhau.

Hai t�m tịnh uế biến hiện hai c�i tịnh uế. T�m c� hai thể kh�c nhau, biến hiện hai c�i kh�c biệt. Thế nhưng hai c�i n�y c�ng xứ c�ng thời, kh�ng hề chướng ngại nhau. Kh�ng thể n�i trong c�i tịnh kh�ng c� c�i uế, hoặc trong c�i uế kh�ng c� c�i tịnh, hoặc n�i hai sự tịnh uế kh�c biệt nhau, chướng ngại nhau. Bởi v� hai c�i tịnh uế c�ng chỗ c�ng thời hiển hiện cho n�n n�i: �Kh�c chất kh�ng th�nh, t�m chỗ th�m s�u thấy c� sự ph� hợp.� Hoặc c� thể giải th�ch l� hai tướng tịnh uế kh�c biệt, nhưng thể t�nh l� một. Suy cứu thể t�nh ch�n thật th� chỉ l� một thể. Cho n�n n�i: �T�m chỗ th�m s�u thấy c� sự ph� hợp.�

Hai c�i tịnh uế tuy đồng hiện một chỗ, nhưng hai tướng vẫn kh�c biệt, đều do nh�n duy�n sai kh�c của hai nghiệp thiện �c biến hiện th�nh đủ loại l�m rừng, c�y b�u, sỏi đ�, tr�n ch�u. T�y nh�n duy�n sanh khởi (y tha khởi t�nh) hiện th�nh h�nh tướng c�i nước, kh�ng giống như hoa đốm hư kh�ng, hoặc l�ng r�a sừng thỏ (biến kế sở chấp t�nh) kh�ng c� h�nh thể. Cho n�n n�i: �Kh�ng chất kh�ng th�nh, duy�n khởi th�nh mu�n h�nh vạn trạng.�

b. Sắc chất v� ngại.

Hỏi: Hai c�i tịnh uế tuy c� sự kh�c biệt, nhưng đều do bốn trần [4], bốn đại [5] hợp th�nh, đều c� t�nh chất ngăn ngại; nếu đ� ngăn ngại, l�m thế n�o c� thể hiện hữu c�ng chỗ, c�ng thời m� kh�ng chướng ngại. Hai ph�p tr�i nghịch nhau, l�m sao giảng cho th�ng. Xin giải th�ch r� sự m�u thuẫn n�y. (17)

Đ�p: Nếu cho rằng cực vi c� t�nh chất chướng ngại, đ�y l� kiến giải của bộ ph�i T�t B� Đa (Thuyết Nhất Thiết Hữu), đ�u phải l� � chỉ vi diệu về sắc tướng tương th�ng của Đại thừa. Trong gi�o ph�p Đại thừa, thời gian d�i ngắn, thế giới lớn nhỏ, tất cả đều kh�ng nhất định. Về thời gian, c� thể k�o d�i bảy ng�y th�nh một đại kiếp, r�t ngắn ng�n năm v�o trong khoảnh khắc; về dung t�ch, c� thể đem n�i Tu Di để v�o hạt cải, đem biển lớn để v�o lỗ ch�n l�ng. Chả lẽ lại c�n chấp v�o sự lớn nhỏ d�i ngắn hay sao? Sự chướng ngại của sắc chất cũng vậy. Chướng ngại chưa hẳn l� chướng ngại. Chướng ngại, chẳng hạn như d�ng gỗ để chướng ngại gỗ, d�ng đ� để chướng ngại đ�. Kh�ng chướng ngại, chẳng hạn như nước, lo�i người thấy l� nước, lo�i ngạ quỷ thấy l� lửa, lo�i trời thấy l� lưu ly, lo�i c� thấy l� nh� ở. Chung quy, nước vẫn ở c�ng nơi, đ�u phải ở nơi kh�c biệt. D�ng đ�y để suy luận về hai c�i tịnh uế, c� thể biết được � nghĩa của ch�ng. Cho n�n ng�i X� Lợi Phất nh�n thấy c�i uế, Phạm Vương nh�n thấy c�i tịnh, đ�u phải hai nơi kh�c nhau? Đ�y l� do vạn cảnh duy t�m, t�y t�m m� c� tịnh uế. Diệu chỉ của Duy thức lẽ n�o lại bị hạn cục v�o sự chướng ngại của sắc chất hay sao!

c. Thể uế hiện tịnh.

Hỏi: Thể t�nh của t�m thức hữu lậu vốn trược uế, d�ng t�m trược uế để biến hiện cảnh giới, th� chỉ c� thể biến hiện cảnh tướng trược uế, l�m sao c� thể biến hiện cảnh tướng Tịnh độ, giống như t�m thanh tịnh v� lậu biến hiện cảnh tướng Tịnh độ si�u xuất Ta b� được? Nếu t�m trược uế c� thể biến hiện cảnh tướng thanh tịnh, tại sao Kinh Duy Ma Cật lại n�i ch�ng sanh v� tội chướng n�n kh�ng thể thấy được sự nghi�m tịnh của c�i Phật? (18)

Đ�p: Nếu thể t�nh thanh tịnh c� thể biến hiện cảnh tướng trược uế, th� tại sao thể tướng trược uế kh�ng thể biến hiện cảnh tướng thanh tịnh? N�n biết trong một t�m c� thể biến hiện đủ c�c cảnh tướng tịnh uế. T�m c� nhiều c�ng năng, biến hiện nhiều cảnh tướng. Lại nữa, do Đức Phật d�ng bổn nguyện độ ch�ng sanh, l�m cho biến hiện c�i nước thanh tịnh. Ch�ng sanh nhiều đời đ� từng đối với Đức Phật ph�t nguyện xa l�a t�m uế trược, tu h�nh hạnh thanh tịnh. Nương v�o cảnh tướng thanh tịnh của c�i Phật, tuy t�m thức ch�ng sanh vẫn c�n hữu lậu, nhưng vẫn c� thể biến hiện cảnh giới thanh tịnh, giống như Đức Phật tự biến hiện ra c�i Phật v� lậu thanh tịnh. Đ�y l� d�ng nguyện lực của Phật l�m duy�n tăng thượng, khiến cho t�m hữu lậu biến hiện cảnh tướng Tịnh độ.

Lại nữa, Đức Phật cũng c� thần lực l�m cho c�c bậc Đại Bồ t�t chỉ thấy c�i uế m� kh�ng thấy c�i tịnh, giống như trường hợp ch�n trăm vạn Bồ t�t của c�i Hương T�ch đến thế giới Ta B� chỉ thấy c�i nước trược uế m� kh�ng thấy cảnh tướng thanh tịnh; hoặc thần lực của Phật c� thể l�m cho người tu h�nh bậc hạ chỉ thấy cảnh tướng thanh tịnh m� kh�ng thấy cảnh tướng trược uế, như trường hợp Đức Phật d�ng ng�n ch�n ấn tr�n mặt đất l�m cho ng�i X� Lợi Phất, v.v�, thấy c�i Ta B� to�n l� tr�n b�u trang nghi�m; hoặc khiến cho hai c�i tịnh uế hiển hiện đồng thời, như trường hợp trong bảo c�i c�ng l�c hiện c�i Tịnh độ mười phương v� c�i Ta B� uế trược.

Hiện nay, sự v�ng sanh Tịnh độ l� do oai lực của chư Phật, kh�ng thể d�ng tr� tuệ hạn hẹp của ph�m phu suy lường m� khởi l�n sự nghi ngờ đối với c�c bậc Đại Th�nh. H�nh giả chỉ n�n y theo lời dạy m� phụng h�nh.

Phần II. Ph�m phu c� thể v�ng sanh

Tịnh độ hữu tướng.

1. Truy cầu hữu tướng.

Hỏi: Kinh Đại Phẩm B�t Nh�, v.v�, giảng về nội kh�ng, ngoại kh�ng, nội ngoại kh�ng, v.v�, hiện nay, Tịnh độ l� ngoại kh�ng, ch�ng sanh l� nội kh�ng, nếu thế, c� ch�ng sanh n�o l� năng sanh (người v�ng sanh), c� Tịnh độ n�o l� sở sanh (c�i để v�ng sanh)? Hơn nữa, Kinh Duy Ma Cật n�i: �C�c c�i Phật đều l� kh�ng. Hỏi: Lấy g� l�m kh�ng? Đ�p: Lấy kh�ng l�m kh�ng. Hỏi: Bồ t�t qu�n ch�ng sanh thế n�o? Đ�p: Giống như qu�n s�t đại thứ năm, ấm thứ s�u, t�nh thứ bảy, nhập thứ mười ba, giới thứ mười ch�n, [6] v.v�� Kinh Ph�p Hoa n�i: �C�c ph�p vốn xưa nay, thường l� tướng tịch diệt.� Kinh Kim Cương B�t Nh� n�i: �Như Lai n�i trang nghi�m c�i Phật tức l� kh�ng trang nghi�m c�i Phật.� Lại n�i: �Thực sự kh�ng c� ch�ng sanh chứng đắc diệt độ.� Những kinh luận Đại thừa cứu c�nh liễu nghĩa như vậy đều cho rằng c�c ph�p l� kh�ng tịch. Hiện nay lại n�i c� c�i Tịnh độ T�y Phương l� chỗ v�ng sanh, c� ch�ng sanh l� những kẻ v�ng sanh. Khuy�n mọi người chấp tướng tu h�nh, y v�o kinh điển kh�ng liễu nghĩa. Đ�y l� do kh�ng hiểu r� � nghĩa th�m s�u của chư Phật, chấp v�o tướng c�, kh�ng thể gọi l� học tập ph�p Đại thừa! (19)

Đ�p: T�i đối với gi�o nghĩa Đại thừa T�nh kh�ng, cứu c�nh liễu nghĩa, cảm thấy rất k�nh ngưỡng, kh�ng d�m phỉ b�ng. Đ�y l� con đường duy nhất rốt r�o đưa ch�ng sanh xuất ly hai loại sanh tử, đoạn trừ nh�n chấp ph�p chấp, chứng đắc Đại niết b�n. Chỉ c� con đường n�y m� kh�ng c� con đường thứ hai n�o kh�c. Thế nhưng, đối với c�c vị Bồ t�t bậc thấp, c�ng c�c h�ng Thanh văn, ph�m phu đang tu tập Bồ đề hạnh, mong cầu Phật quả, nhưng chưa chứng V� sanh ph�p nhẫn, chưa ra khỏi lu�n hồi, kh�ng phải kh�ng c� nhiều ph�p m�n phương tiện kh�c để tu học hầu xuất ly sanh tử! Tại sao lại đem những kinh điển Đại thừa giảng về Tất C�nh Kh�ng để ph� hoại ph�p tướng, v� cho đ� mới l� lời dạy ch�n thật của Phật? Hiện nay, Kinh Qu�n V� Lượng Thọ, v.v�, n�i về c�i T�y Phương Cực Lạc, khuy�n h�nh giả v�ng sanh về đ�. Đ�y cũng l� lời dạy ch�n thật của Phật, tại sao lại đem kinh điển T�nh kh�ng ra chất vấn kinh điển Tịnh độ? Tin ph�p n�y bỏ ph�p kia, lẽ n�o c� l� n�y! Vả lại, Đức Phật giảng ph�p, kh�ng l�a nhị đế, một l� tục đế, hai l� ch�n đế. Tục đế l� c�c ph�p do nh�n duy�n sanh, y tha khởi t�nh, kh�ng thực sự hiện hữu, nhưng c� vẻ như hiện hữu. C�n ch�n đế l� ph�p ch�n thật v� tướng, vi�n th�nh thật t�nh, do c�c bậc th�nh nội chứng, hiện hữu ch�n thật. Thế nhưng, hai đế n�y kh�ng phải một kh�ng phải kh�c. Nếu d�ng ch�n đế h�m nhiếp tục đế, th� tục đế tức l� ch�n đế, nghĩa l� bổn t�nh của tất cả c�c ph�p đều l� tịch diệt. Nếu d�ng tục đế h�m nhiếp ch�n đế, th� thấy rằng tất cả c�c ph�p do nh�n duy�n hội hợp m� hiện hữu, do nh�n duy�n ly t�n m� hoại diệt, mu�n ph�p hiện tiền, kh�ng thể n�i l� kh�ng hiện hữu.

Đức Phật, hoặc l� ph� sự chấp tướng của ch�ng sanh để họ tỏ ngộ v� tướng, trừ diệt sự chấp trước v�o nh�n v� ph�p, đoạn trừ kiến hoặc v� tư hoặc, cho n�n đ� giảng ch�n đế, n�i tất cả c�c ph�p đều l� Kh�ng; hoặc l� muốn cho ch�ng sanh bỏ ph�m th�nh th�nh, bỏ �c tu thiện, cầu sanh Tịnh độ, nh�m ch�n c�i uế, th� ng�i n�i v� lượng ph�p m�n, nh�n quả sai kh�c, hai bậc th�nh ph�m, hai c�i tịnh uế. Hiện nay, Đức Phật muốn ch�ng sanh bỏ c�i uế sanh c�i tịnh, bỏ th�n ph�m nhập th�n th�nh, cho n�n ng�i mới giảng n�i v� lượng ph�p m�n, đều l� để th�nh tựu Phật ph�p, lợi �ch ch�ng sanh. Đ�y l� phương tiện gi�o h�a thiện xảo, th�ch nghi căn cơ của ch�ng sanh. Do đ�y mới c� hai ph�p m�n Kh�ng v� Hữu. Kh�ng thể chỉ đọc kinh điển giảng về Đệ nhất nghĩa đế, Tất c�nh kh�ng, rồi cho rằng gi�o ph�p Tịnh độ, nh�n quả, v.v�, kh�ng phải l� lời dạy ch�n thật của Phật, kh�ng phải l� gi�o ph�p rốt r�o, rồi sanh t�m hủy b�ng nghi ngờ. Hơn nữa, cũng kh�ng thể chỉ đọc c�c kinh điển giảng n�i nh�n quả, kh�ng tin v�o lời Phật dạy về B�t Nh� Ba La Mật th�m s�u, tất cả c�c ph�p kh�ng tịch, v� tướng, rồi b�i b�c, hủy b�ng. Đ�y ch�nh l� đối với kinh điển Đại thừa, Tam tạng th�nh gi�o, vừa khen vừa ch�, vừa tin vừa nghi, vừa tu thiện ph�p, vừa tạo tội nặng. L�ng tin kh�ng đầy đủ th� gọi l� nhất xiển đề. Như trong Kinh Địa Tạng Thập Lu�n c� n�i r� về c�c tội trạng n�y, cho n�n h�nh giả phải sanh l�ng tin đối với những lời Phật dạy, kh�o l�o dung hợp hai t�ng Kh�ng v� Hữu.

Kinh Duy Ma Cật n�i:

Kh�o l�o ph�n biệt c�c ph�p tướng

Đối Đệ nhất nghĩa kh�ng dao động.

�Kh�o l�o ph�n biệt c�c ph�p tướng�, đ�y l� y v�o Tục đế m� n�i. �Đối Đệ nhất nghĩa kh�ng dao động�, đ�y l� y v�o Đệ nhất nghĩa đế m� n�i.

Lại n�i:

C�c ph�p chẳng �c�, cũng chẳng �kh�ng� Do nh�n duy�n, c�c ph�p sanh khởi.

�Chẳng c� chẳng kh�ng�, đ�y l� Đệ nhất nghĩa đế, l�a bỏ bốn trường hợp �c�, kh�ng, kh�ng c� kh�ng kh�ng, vừa c� vừa kh�ng.� �C�c ph�p sanh khởi�, đ�y l� Thế tục đế, c�c ph�p từ những nh�n duy�n thế gian, xuất thế gian m� ph�t sanh.

Lại n�i: �Tuy qu�n s�t c�c c�i Phật l� tịch diệt, l� kh�ng, nhưng rốt r�o kh�ng đọa v�o h�ng Nhị thừa. Đ�y l� hạnh của Bồ t�t, tuy th�nh tựu tất cả c�c ph�p, nhưng xa l�a c�c ph�p tướng.�

�Th�nh tựu tất cả c�c ph�p�, đ�y l� Thế tục đế. �Xa l�a c�c ph�p tướng�, đ�y l� Đệ nhất nghĩa đế v� tướng.

Lại n�i: �Tuy biết rằng c�i Phật v� ch�ng sanh đều l� kh�ng tịch, nhưng thường tu hạnh Tịnh độ, gi�o h�a ch�ng sanh.�

C�u �c�i Phật v� ch�ng sanh đều l� kh�ng tịch� l� Đệ nhất nghĩa đế, c�u �tu hạnh Tịnh độ, gi�o h�a ch�ng sanh� l� Thế tục đế.

Kinh Đại Phẩm B�t Nh�, v.v�, n�i về nội kh�ng, ngoại kh�ng, v.v�, đ�y l� Đệ nhất nghĩa đế, lại n�i về sự thanh tịnh c�i Phật, gi�o h�a ch�ng sanh, đ�y l� Thế tục đế. Như vậy, rất nhiều kinh điển Đại thừa giảng n�i ph�p m�n Tất c�nh kh�ng tịch, cũng đều n�i về sự thanh tịnh c�i Phật, gi�o h�a ch�ng sanh. Phải n�n đọc kinh văn cẩn thận đầy đủ, hiểu trước hiểu sau, dung hội � nghĩa để đoạn trừ sự nửa tin nửa ngờ, sau đ� giảng n�i cho người kh�c, đừng n�n vừa khen vừa ch�. Đ�y l� vừa lợi cho m�nh vừa lợi cho người, khiến cho tất cả đều được giải tho�t mọi sự khổ n�o. Chớ n�n mắc v�o lỗi kh�ng chịu học tập cẩn thận, nh�n thấy nghĩa kinh kh�c biệt, do l�ng tin yếu ớt, sanh t�m hủy b�ng, tự m�nh đọa lạc, lại c�n l�m cho những người nghe tạo th�nh nghiệp nhất xiển đề. Đ�y l� tự hại m�nh lại c�n hại người kh�c!

C�c kinh Giải Th�m Mật, Lăng Gi�, c�ng c�c luận Du Gi� Sư Địa, Nhiếp Đại Thừa, Duy Thức, v.v�, n�i về ba t�nh v� ba v� t�nh: vi�n th�nh thật t�nh, y tha khởi t�nh, v� biến kế sở chấp t�nh. Vi�n th�nh thật t�nh ly tướng ch�n thật, y tha khởi t�nh kh�ng hiện hữu m� h�nh như hiện hữu, biến kế sở chấp t�nh, chấp l� c� nhưng thực sự kh�ng c�, chẳng hạn như l�ng r�a, sừng thỏ, v.v� Hiện nay, gi�o ph�p Tịnh độ l� y v�o y tha khởi t�nh, c�c ph�p do nh�n duy�n sanh, kh�ng hiện hữu m� h�nh như hiện hữu, c� ph�p nh�n quả r� r�ng. C�n như �ng th� căn cứ gi�o l� vi�n th�nh thật t�nh v� tướng, dựa v�o những đoạn kinh đả ph� biến kế sở chấp t�nh, cho tất cả l� kh�ng, rồi lại kh�ng tin v�o gi�o ph�p n�i về nh�n duy�n y tha khởi t�nh. Đ�y l� những người kh�ng tin nh�n quả, n�i c�c ph�p c� tướng đoạn diệt. Cho n�n trong kinh c� n�i: �Th� khởi �ng� kiến� lớn như Tu Di, kh�ng khởi �kh�ng kiến� nhỏ như hạt cải.� Đ�y l� lời khuyến c�o ch�n th�nh.

Lại nữa, n�i Kh�ng n�i Hữu đều l� t�y thuận thế tục, Đệ nhất nghĩa đế chẳng phải Kh�ng, chẳng phải Hữu. Cho n�n n�i �c�c c�i Tịnh độ đều l� kh�ng� cũng l� t�y thuận thế tục, khiến cho người nghe th�m nhập Phật ph�p. Đ�u c� g� l� đ�ng l� sai!

2. Sự l� của sự cầu sanh:

Hỏi: C�i Tịnh độ Cực Lạc kh�ng c� sự trược �c. Một khi đ� v�ng sanh về đ� th� được tho�t ly sanh tử, vĩnh viễn kh�ng đọa v�o ba đường �c, kh�ng c�n bị khổ �ngũ thi�u�, đều được nhập v�o ch�nh định, chứng đắc A bệ bạt tr�. Kinh V� Lượng Thọ n�i cảnh giới Cực Lạc gần như cảnh giới Niết b�n. Nếu vậy, c�c ph�m phu tội chướng, chấp trước v�o c�ng đức tu h�nh kh�ng thể v�ng sanh. Phải y v�o kinh điển Đại thừa, v� c�c bộ luận Trung Qu�n, B�ch Luận, v.v�, học tập thấu suốt c�c ph�p �v� sở đắc�, th� mới c� thể v�ng sanh Tịnh độ. Hiện nay lại khuy�n mọi người y v�o Kinh Qu�n V� Lượng Thọ, v.v�, tu mười s�u ph�p qu�n, n�o c�y b�u, ao b�u, v.v�, c�ng sắc th�n tướng hảo của Phật, Bồ t�t, hoặc xưng danh hiệu, trụ t�m v�o cảnh tướng, đ�y chẳng phải l� c� t�m sở đắc, chấp trước cảnh tướng, trở th�nh �bệnh hoạn� hay sao? Nếu đ� c� �bệnh�, kh� m� tho�t khỏi lu�n hồi, l�m sao v�ng sanh Tịnh độ? (20)

Đ�p: Nếu c� thể qu�n tất cả c�c ph�p tất c�nh kh�ng tịch, kh�ng c� năng qu�n sở qu�n, xa l�a sự ph�n biệt v� kh�ng ph�n biệt, qu�n s�t như vậy, được v�ng sanh T�y Phương, đều l� h�nh giả bậc thượng. Như trong Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �Bậc thượng phẩm v�ng sanh đối với Đệ nhất nghĩa đế t�m kh�ng kinh động. Người n�y l�c l�m chung, Đức Phật A Di Đ� v� c�c th�nh ch�ng đến tiếp dẫn, khen rằng: �L�nh thay, ph�p tử! V� �ng hiểu thấu Đệ nhất nghĩa đế, cho n�n ta đến tiếp dẫn.� Người đ� mạng chung, liền được v�ng sanh về c�i Cực Lạc của Đức V� Lượng Thọ.�

Thế nhưng, ph�m phu c�ng sự đa đoan, kh�ng thể học rộng kinh điển Đại thừa, qu�n đệ nhất nghĩa đế v� ph�p v� sở đắc. H�nh giả ph�m phu, hoặc tr� giới thanh tịnh, hiếu dưỡng cha mẹ, cung k�nh phụng sự sư trưởng, hoặc tu h�nh thập thiện, hoặc chuy�n t�m niệm Phật, tuy chấp trước v�o c�ng hạnh, nhưng c�ng đức tu h�nh vẫn th� thắng kh�ng thể nghĩ b�n, đều được v�ng sanh Tịnh độ. Đ�u c� thể n�i rằng chỉ c� một ph�p v� sở đắc mới được v�ng sanh, m� kh�ng tin sự tu tập ba phước, mười s�u ph�p qu�n, v.v�, cũng được v�ng sanh Tịnh độ.

Hơn nữa, �t�m chấp c�ng đức� th�ng cả ba t�nh. Nghiệp thiện hoặc �c đều chi�u cảm quả b�o. Hiện nay, ba phước, v.v� đều l� nghiệp thiện. Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i ba phước n�y l� nghiệp thiện ch�nh nh�n [cho sự v�ng sanh Tịnh độ] của chư Phật ba đời. Đ� l� nghiệp thiện lẽ n�o kh�ng chi�u cảm quả b�o Tịnh độ! Cớ sao �ng lại cho rằng chỉ c� thể d�ng t�m v� sở đắc để v�ng sanh Tịnh độ, c�n t�m c� sở đắc th� kh�ng được v�ng sanh? �ng c� kinh điển n�o l�m chứng cứ hay kh�ng? Nếu kh�ng c� kinh điển l�m chứng, th� �ng dựa v�o đ�u m� ph�t ng�n như vậy?

Hiện nay, Kinh Qu�n V� Lượng Thọ, v.v�, n�i r� rằng tu tập ba phước, mười s�u ph�p qu�n, v.v�, l� nghiệp hữu tướng, sẽ được v�ng sanh. � nghĩa của kinh r� r�ng như vậy, kh�ng thể phỉ b�ng. �ng lẽ n�o kh�ng tin v�o lời dạy của Phật, tự m�nh n�ng nổi, cho rằng nếu t�m c� sở đắc th� kh�ng được v�ng sanh!

T�m c� sở đắc l� t�nh thiện. Phước đức th� thắng c� thể diệt trừ nghiệp �c nặng của c�i Ta B�, khiến h�nh giả được v�ng sanh Tịnh độ. Chẳng hạn như ph�p Qu�n đất n�i: �Tu ph�p qu�n n�y, diệt trừ được t�m mươi ức kiếp tội nặng sanh tử, sau khi mạng chung, ắt sẽ v�ng sanh Tịnh độ, t�m được v� ngại.� Đ�y chẳng phải l� tu ph�p qu�n hữu tướng được v�ng sanh T�y Phương hay sao? Nếu kh�ng tin những lời dạy như vậy, sẽ mắc v�o tội kh�ng tin lời Phật. Kinh Qu�n V� Lượng Thọ lại n�i: �Do xưng niệm danh hiệu Phật, mỗi niệm diệt trừ t�m mươi ức kiếp tội chướng, được v�ng sanh thế giới T�y Phương Cực Lạc.� Những lời kinh vừa dẫn chứng, kh�ng phải chỉ c� một. �ng kh�ng thể b�c bỏ những lời Phật vừa dạy m� cho rằng t�m c� sở đắc kh�ng được v�ng sanh, m� chỉ c� t�m v� sở đắc mới được v�ng sanh.

Vả lại, những h�nh giả v�ng sanh, c� ph�m c� th�nh, hoặc Đại thừa, hoặc Tiểu thừa, hoặc định t�m hoặc t�n t�m, hoặc căn t�nh th�ng lợi, hoặc căn t�nh �m độn, hoặc tu l�u hoặc tu mau, hoặc tu nhiều hoặc tu �t, tất cả đều được v�ng sanh. Cho n�n kinh mới n�i c� ba bậc, ch�n phẩm kh�c nhau, thời gian hoa nở d�i ngắn kh�ng đồng. Nếu biết rằng sự v�ng sanh c� phẩm loại sai biệt, sự tu nh�n c� s�u cạn kh�ng đồng, th� kh�ng thể cho rằng chỉ c� t�m v� sở đắc mới được v�ng sanh, c�n t�m c� sở đắc th� kh�ng được v�ng sanh, bởi v� h�nh giả v�ng sanh kh�ng phải chỉ c� bậc th�nh m� c�n c� cả ph�m phu.

Hơn nữa, c�c c�i Tịnh độ c� sự, c� l�, c� c�i thọ dụng, c� c�i biến h�a, cho n�n tu nh�n Tịnh độ cũng c� nhiều giai bậc kh�c nhau. Tu nh�n v� tướng th� v�ng sanh l� Tịnh độ, tu nh�n hữu tướng th� v�ng sanh sự Tịnh độ, tu nh�n v� lậu th� v�ng sanh c�i thực b�o, tu nh�n hữu lậu th� v�ng sanh c�i biến h�a. C�i Phật c� bổn (gốc) c� mạt (ngọn), tu nh�n cũng c� cao c� thấp. Kh�ng phải chỉ c� một nh�n �v� tướng� mới được v�ng sanh Tịnh độ!

Ch� th�ch:

[1] Biến m�n ch�n như, c�n gọi l� biến h�nh ch�n như, nghĩa l� l� nhị kh�ng (nh�n kh�ng, ph�p kh�ng) tr�m khắp vạn hữu (TĐPHHQ, NXBTHTPHCM, 2005)

[2] Ph� trần căn (c�n gọi l� ph� căn, hoặc ph� căn trần): phần ngoại h�nh của năm căn, được tạo th�nh bởi da thịt, c� thể nh�n thấy đuợc; tự th�n n� kh�ng c� t�c dụng sinh thức chấp thủ c�c cảnh, chỉ l� c�c trần c� c�ng năng ph� trợ v� l�m sở y cho thắng nghĩa căn, như con mắt, c�i tai, c�i lưỡi, c�i mũi, th�n h�nh.

[3] Năm nẻo: trời, người, ngạ quỷ, s�c sanh, v� địa ngục (H�ng a tu la được bao h�m trong năm nẻo n�y).

[4] Bốn trần: sắc, hương, vị, x�c.

[5] Bốn đại: đất, nước, gi�, lửa.

[6] � n�i l� qu�n s�t c�i kh�ng c�, v� chỉ c� bốn đại, năm ấm, s�u t�nh (s�u căn), mười hai nhập (s�u căn, s�u trần), mười t�m giới (s�u căn, s�u trần, s�u thức)

Th�ch Tịnh Độ Quần Nghi Luận

[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7]

Th�ch Tịnh Độ Quần Nghi Luận

Đường Ho�i Cảm Soạn

Việt Dịch: Th�ch Ph�p Ch�nh

QUYỂN 2

3. Thế đế v�ng sanh:

Hỏi: V�ng sanh T�y Phương Cực Lạc l� do t�m qu� khứ v�ng sanh, t�m hiện tại v�ng sanh, hay t�m vị lai v�ng sanh? Nếu t�m qu� khứ v�ng sanh, t�m qu� khứ đ� diệt, kh�ng thể v�ng sanh; nếu t�m vị lai v�ng sanh, t�m vị lai chưa đến, l�m sao v�ng sanh; nếu t�m hiện tại v�ng sanh, t�m hiện tại niệm niệm kh�ng trụ nơi n�o, l�m sao v�ng sanh? Như vậy, trong ba thời qu� khứ, vị lai, hiện tại, t�m t�m kh�ng thấy, tại sao hiện nay lại khuy�n v�ng sanh T�y Phương Cực Lạc? (21)

Đ�p: D�ng thời gian suy luận, ba thời đ� diệt (qu� khứ), chưa sanh (vị lại) v� hiện tại kh�ng dừng trụ, th� kh�ng c� sự sanh ch�n thật, giống như ngọn đ�n, kh�ng phải ngọn lửa qu� khứ đang ch�y, v� đ� diệt mất, kh�ng phải ngọn lửa vị lại đang ch�y, v� chưa sanh khởi, cũng kh�ng phải ngọn lửa hiện tại đang ch�y, v� kh�ng ngừng nghỉ, m� cũng kh�ng phải l� kh�ng ch�y, bởi v� ngọn lửa đang trừ khử b�ng tối, ph�t ra �nh s�ng, niệm niệm tương tục, giống như d�ng nước, thay đổi kh�ng ngừng, li�n mi�n kh�ng dứt. Trong mọi thời điểm, [lửa] c� bốn c�ng dụng: trừ diệt b�ng tối, ph�t ra �nh s�ng, tỏa ra sức n�ng v� đốt ch�y tim đ�n. Ở đ�y cũng tương tự, do nghiệp v�ng sanh Tịnh độ đ� ch�n muồi, Th�nh ch�ng đến nghinh tiếp, đưa về Tịnh độ, xả bỏ th�n nhơ uế c�i Ta B�, được th�n thanh tịnh c�i Cực Lạc. Duy�n sanh ba đời, kh�ng thường kh�ng đoạn. Tuy c�c ph�p vốn tịch diệt, nhưng nghiệp b�o r� r�ng. C�c ph�p vốn v� sanh, nhưng sanh tử tương tục. Kh�ng ph� hoại thế tục m� kiến lập Đệ nhất nghĩa đế. Đ�y l� � nghĩa muốn tr�nh b�y. Trong Kinh Duy Ma Cật, ng�i Duy Ma Cật hỏi ng�i X� Lợi Phất: �Nếu c�c ph�p kh�ng c� tướng sanh diệt, tại sao ng�i lại hỏi t�i l� chết ở nơi đ�u, sanh đến chốn n�y?� Đoạn n�y thuyết minh c�c ph�p tịch tĩnh kh�ng đến kh�ng đi, cho n�n n�i kh�ng sanh diệt. Đoạn sau n�i c� thế giới t�n l� Diệu Hỷ, Đức Phật hiệu l� V� Động, đấy l� c�i m� ng�i Duy Ma Cật thị hiện diệt độ để sanh đến c�i Ta B�. Ng�i Duy Ma Cật n�i: �Diệt l� ph�p c� tướng bại hoại hư dối, sanh l� ph�p c� tướng tương tục hư dối.� Đ�y l� ph�p thế tục giả danh, kh�ng phải tướng sanh diệt ch�n thật. Trong ph�p Đệ nhất nghĩa, suy luận ba đời, rốt r�o kh�ng c� � nghĩa v�ng sanh. Hiện nay khuy�n xả ly c�i Ta B� uế trược, v�ng sanh c�i Cực Lạc, đ�y chỉ l� ph�p Thế tục đế, giả danh sanh diệt, nhưng kh�ng phải kh�ng c� sự xả ly c�i Ta B� để v�ng sanh c�i Cực Lạc. �ng lẽ n�o chỉ b�n l� Đệ nhất nghĩa đế m� ph� hoại t�c dụng nh�n quả của Thế tục đế. Hiện nay, y v�o m�n nh�n quả của Thế tục đế m� khuyến kh�ch sự v�ng sanh Tịnh độ.

4. Qu�n sắc kh�ng t�.

Hỏi: Kinh Kim Cương B�t Nh� n�i:

Nếu d�ng sắc thấy Phật

D�ng �m thanh cầu Phật

Người đ� h�nh t� đạo

Kh�ng thể thấy Như Lai.

Lại n�i: �Xa l�a tất cả c�c tướng gọi l� chư Phật.� Tại sao hiện nay d�ng ph�p qu�n Phật hữu tướng, h�nh t� đạo m� cầu v�ng sanh? (22)

Đ�p: C�c kinh Kim Cương B�t Nh�, Qu�n V� Lượng Thọ đều l� lời dạy của Phật. Qu�n v� tướng, qu�n hữu tướng đều kh�ng phải l� chỗ ph�m phu c� thể luận b�n t� ch�nh, m� c� � nghĩa rất s�u xa. Kh�ng thể y v�o Kinh Kim Cương B�t Nh� m� chỉ tr�ch Kinh Qu�n V� Lượng Thọ. �ng kh�ng những �m trong l�ng sự khen ch�, tự th�nh tội nặng, m� kiến giải Phật ph�p của �ng cũng chưa được dung th�ng. V� sao? Hai bộ kinh n�y v� h�nh giả căn cơ kh�c biệt, học tập kh�ng đồng, kiến giải sai kh�c m� giảng n�i kh�c nhau.

(a) Do h�nh giả căn cơ kh�c biệt: Những người căn cơ n�ng cạn chưa thể qu�n l�, cho n�n dạy họ qu�n sắc [tướng], qu�n b�o th�n, h�a th�n Phật. Những người căn cơ th�m s�u c� thể qu�n thực tướng, cho n�n dạy họ qu�n v� tướng, qu�n ph�p th�n. Nếu người căn cơ thấp học ph�p cao, th� ph�p cao kh�ng lợi �ch, như trong kinh n�i c� người uống Cam lộ m� vẫn chết yểu. C�n người căn cơ cao m� học ph�p thấp, th� ph�p tu đ� kh�ng tiến bộ m� c�n thụt l�i. Cho n�n Đức Phật n�i ph�p kh�c nhau cho hai loại căn cơ kh�c nhau.

(b) Do sự học tập kh�ng đồng: Những người sơ học mới v�o đạo, qu�n hạnh n�ng cạn, chưa thể học ph�p cao, kh�ng thể dạy họ qu�n thực tướng. Trước ti�n dạy họ qu�n sắc tướng, điều luyện t�m thức, sau khi th�nh tựu, th� mới dạy họ ph�p qu�n v� tướng. V� như v�o biển lớn, từ chỗ n�ng đến chỗ s�u. Những người tu tập l�u năm mới c� thể dạy họ ph�p qu�n v� tướng. Đức Phật muốn những h�nh giả sơ học kh�ng bị vướng mắc v�o sắc tướng, cho n�n ch� đ� l� �t��, chứ kh�ng c� � nghĩa đ� l� t� kiến. V� như c� người keo kiết học ph�p Bố th� ba la mật. Sau khi trừ diệt san tham, đang bị kẹt v�o ph�p bố th�, Đức Phật muốn họ tiến tu ph�p Tr� giới ba la mật, nếu như ng�i kh�ng ch� ph�p bố th�, th� h�nh giả đ� kh�ng thể n�o thăng tiến tu học ph�p tr� giới. Cho n�n Đức Phật mới ch� bai ph�p bố th�, khen ngợi ph�p tr� giới. Đ�y l� Đức Đại Th�nh t�y v�o căn cơ m� thuyết ph�p. Những người ngu muội, chấp v�o mặt chữ, kh�ng hiểu � nghĩa ch�n thật m� Phật muốn n�i. Hiện nay, Đức Phật ch� bai ph�p qu�n hữu tướng l� t� đạo, � nghĩa cũng tương tự như vậy.

(c) Do kiến giải sai kh�c: Nếu hiểu r� � nghĩa �sắc tức l� kh�ng�, th� sự qu�n sắc kh�ng phải l� t�. Nếu cho rằng �sắc kh�ng phải kh�ng�, th� sự qu�n sắc l� t�. Nếu hiểu �kh�ng tức l� sắc�, th� sự qu�n kh�ng kh�ng phải l� t�. Nếu cho rằng �kh�ng kh�c với sắc�, th� sự qu�n kh�ng l� t�. Đ�y l� do kh�ng hiểu r� � nghĩa �sắc kh�ng�, n�n tự ph�n tốt xấu. Đ�u c� li�n quan g� đến �sắc kh�ng� m� biện biệt ch�nh t�. Nếu �ng hiểu r� � nghĩa n�y th� d� qu�n sắc cả ng�y cũng l� ch�nh, c�n như m� muội bổn � của Phật, th� d� qu�n kh�ng cũng l� t�. L�nh thay diệu chỉ của Phật, �ng phải n�n kh�o l�o suy ngẫm!

5. Phật đến kh�ng đến.

a. Sự kh�c biệt giữa đến v� kh�ng đến.

Hỏi: Kinh Kim Cương B�t Nh� n�i: �Như Lai kh�ng từ nơi n�o đến, cũng kh�ng đi về đ�u, cho n�n gọi l� Như Lai.� Kinh Duy Ma Cật n�i: �T�i qu�n Như Lai, niệm trước kh�ng đến, niệm sau kh�ng đi, hiện tại kh�ng trụ.� Ng�i Văn Th� Sư Lợi n�i:

Kh�ng trụ cũng kh�ng đi

Kh�ng thủ cũng kh�ng xả

Xa l�a nơi s�u nhập

K�nh lạy v� sở qu�n.

Theo lời dạy của c�c kinh Đại thừa n�y, Đức Phật kh�ng đến cũng kh�ng đi. Hiện nay, do nh�n duy�n n�o m� Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i c� H�a Phật nghinh tiếp, h�nh giả theo Phật v�ng sanh. C� đi c� đến, tr�i ngược với c�c kinh vừa n�u tr�n. (23)

Đ�p: Diệu l� s�u xa, thực tướng b�nh đẳng, ph�p th�n Như Lai vốn kh�ng sanh diệt, d�ng bổn nguyện lớn, v� hạn đại bi, tiếp dẫn ch�ng sanh. Từ ch�n th�n biến hiện h�a th�n, đến khắp mười phương tiếp dẫn ch�ng sanh ch�n phẩm. V� h�a th�n tức l� ch�n th�n, kh�ng c� sự tới lui, t�y căn cơ ch�ng sanh m� ứng hiện, n�n c� sự tới lui. Kinh Kim Cương B�t Nh� căn cứ v�o �h�a th�n tức l� ch�n th�n� n�n n�i kh�ng tới lui, c�n Kinh Qu�n V� Lượng Thọ căn cứ v�o �ch�n th�n biến hiện h�a th�n� n�n n�i c� sự tới lui.

C� người giải th�ch rằng thực sự kh�ng c� Phật từ T�y Phương đến c�i n�y nghinh tiếp, cũng kh�ng c� Phật tiếp dẫn ch�ng sanh v�ng sanh Tịnh độ, m� chỉ l� lực tăng thượng duy�n ph�t xuất từ chủng tử c�ng đức bổn nguyện từ bi của Phật, khiến cho c�c ch�ng sanh c� duy�n với ng�i, tu c�c c�ng đức niệm Phật, ba phước, mười s�u ph�p qu�n để l�m nh�n duy�n v�ng sanh, tự t�m họ biến hiện Đức A Di Đ� đến tiếp dẫn v� h�nh giả theo Phật v�ng sanh Tịnh độ. N�i Đức Phật đến nghinh tiếp, kh�ng phải thực sự nghinh tiếp, m� chỉ l� chủng tử c�ng đức của Phật v� của h�nh giả h�a hợp sanh khởi đồng thời, khiến cho h�nh giả thấy H�a Phật đến nghinh tiếp, cho n�n n�i l� đến, thực sự kh�ng c� đến. C�ng đức bi nguyện của Đức A Di Đ� trạm nhi�n thường tịch, kh�ng đến kh�ng đi. T�m thức ch�ng sanh nương v�o uy lực c�ng đức bổn nguyện th� thắng của ng�i, tự t�m của họ biến hiện, thấy c� sự đến đi, thấy c� sự tiếp dẫn v�ng sanh. Đ� l� tướng phần của tự t�m biến hiện, kh�ng li�n quan g� đến Phật. Kinh Kim Cương B�t Nh� n�i kh�ng đến kh�ng đi l� căn cứ v�o c�ng đức của Phật, Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i c� đến c� đi l� căn cứ v�o t�m tướng của ch�ng sanh.

Lại c� người giải th�ch rằng nếu căn cơ ch�ng sanh th�ch hợp, Đức Phật cảm ứng, b�n biến hiện h�a Phật, đến khắp mười phương tiếp dẫn v�ng sanh. Thế nhưng, H�a Phật giống như ngọc như �, như trống trời, kh�ng t�c � m� vẫn th�nh tựu sự việc. Đối với sự tới lui m� n�i kh�ng tới kh�ng lui, đ�y l� căn cứ v�o ch�n th�n m� n�i, như phần tr�n đ� b�n qua. Hoặc căn cứ v�o sự sanh diệt, niệm niệm kh�ng trụ, vừa sanh khởi l� diệt tận, kh�ng thể di động. Sanh khởi ngay đ�, diệt tận ngay đ�.

Sanh khởi nơi kh�c, diệt tận nơi kh�c, tương tự tương tục, tạm gọi l� tới lui. Giống như đốm lửa quay nhanh, kh�ng phải v�ng tr�n m� c� tướng v�ng tr�n. Tạm gọi l� tới lui, thực sự kh�ng c� tới lui. Cho n�n Luận Vật Bất Thi�n của ng�i Tăng Triệu c� n�i: �Gi� thổi tr�c n�i m� vẫn thường tĩnh lặng, ngựa chạy tứ t�n m� kh�ng hề di động, nhật nguyệt lặn mọc m� chưa hề l�n xuống.� Đ�y l� n�i đến sự sinh diệt qu� nhanh ch�ng, tựa hồ kh�ng hề di động.

b. Hai nghĩa Phật v� thường.

Hỏi: Kinh Đại Niết B�n n�i: �Xả bỏ sắc v� thường, chứng được sắc thường. Thọ tưởng h�nh thức cũng giống như vậy.� Lại n�i: �Chư Phật thờ ph�p l�m thầy, v� ph�p l� thường n�n chư Phật cũng l� thường.� Ba th�n bất động, kh�ng dời kh�ng đổi, nhưng hiện nay lại n�i sanh diệt kh�ng trụ, đ�y l� � nghĩa g�? (24)

Đ�p: Sự tranh luận n�y, kh�ng phải hiện nay mới c�. C�c học giả của t�ng Niết B�n cho rằng ba th�n đều l� thường, kh�ng sanh kh�ng diệt. Họ dẫn chứng chi tiết c�c kinh Niết B�n, Bồ T�t Bổn Nghiệp Anh Lạc, v.v�, cho rằng ba th�n đều l� thường. Đ�y l� phần lớn căn cứ v�o kinh điển. C�n c�c học giả của t�ng Nhiếp Luận đem c�c bộ luận Nhiếp Đại Thừa, v.v�, ra dẫn chứng rằng ba th�n thường c� ba nghĩa: (a) ngưng nhi�n thường, tức l� th�n ph�p t�nh; (b) bất đoạn thường, tức l� th�n thọ dụng; (c) tương tục thường, tức l� th�n biến h�a. Tuy mỗi th�n đều l� thường, nhưng � nghĩa th� kh�c biệt, bởi v� hai th�n sau l� do nh�n duy�n sanh. Luận Đại Tr� Độ cho rằng v� hai th�n sau do nh�n duy�n sanh, cho n�n mọi tạo t�c đều l� v� thường. Nếu như �ngưng nhi�n� th� phải đồng nhất với th�n ph�p t�nh, do liễu nh�n chứng đắc. Hơn nữa, hai th�n đ� phải kh�ng do năm ấm tạo th�nh, kh�ng c� sự suy tư nghĩ tưởng, n�i năng, động t�c. D�ng những � nghĩa n�y m� suy luận, hai th�n sau kh�ng phải l� �ngưng nhi�n thường.� Muốn hiểu r� chi tiết, c� thể đọc Luận Duy Thức, v.v� Vả lại, căn cứ v�o biến kế sở chấp, ch�ng sanh đều cho rằng chư Phật �c� đến c� đi�, th�nh thử [kinh luận] mới n�i kh�ng đến kh�ng đi để ph� những sự chấp trước n�y. Trong Kinh Duy Ma Cật, ng�i Duy Ma Cật n�i: �L�nh thay, Văn Th� Sư Lợi! Kh�ng c� tướng đến m� đến, kh�ng c� tướng thấy m� thấy, v.v�� Hiện nay, Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i c� đến c� đi, kh�ng c� sự tr�i nghịch với c�c kinh điển Đại thừa. Mỗi kinh căn cứ v�o một � nghĩa, đều l� lời dạy vi diệu của chư Phật.

6. Phật danh hữu thuy�n.

Hỏi: Trong Kinh Ph�p C�, Phật bảo Bồ t�t Bảo Minh: �Thiện nam tử! �ng h�y qu�n danh tự của Đức Phật n�y l� c�? l� kh�ng? l� c� thật? l� kh�ng c� thật? Thiện nam tử! Nếu danh tự l� c�, th� khi n�i �thức ăn�, người nghe cũng phải no bụng. Nếu như no bụng, th� c�c thực phẩm tr�n thế gian đều trở n�n v� dụng, bởi v� nghe �thức ăn� liền được no th� cần g� phải ăn!� � nghĩa của đoạn kinh n�y muốn n�i rằng �danh tự tức l� kh�ng�, kh�ng thể giảng giải gi�o ph�p của Phật. Hiện nay dạy cho người kh�c chuy�n t�m niệm Phật, ti�u trừ tội nặng, v�ng sanh T�y Phương, c� kh�c g� n�i �thức ăn� l�m người nghe no bụng, n�i �nước uống� l�m người nghe hết kh�t! (25)

Đ�p: C�c kinh điển Đại thừa vi diệu đều cho rằng danh tự l� hư giả, kh�ng c� thực chất, cho n�n mới n�i �ng�n tự kh�ng c� thể t�nh�; hoặc n�i �kh�ng c� văn tự�; hoặc n�i �danh nghĩa l� kh�ch (kh�ng thực), Bồ t�t phải n�n qu�n s�t như vậy.� Thế nhưng, nếu Đức Phật ngồi an nhi�n im lặng th� Kiều Trần Như sẽ kh�ng c� hy vọng đắc đạo, �ng Tu Bạt Ma cũng chẳng thể chứng quả A la h�n. Tuy l� kẻ n�i người nghe kh�c biệt, kh�ng thể n�i lời xu�ng cho người kh�c được no bụng, nhưng chung quy, danh tự c� c�ng năng giảng giải, l�m cho người nghe hiểu r� nghĩa l�, cho n�n mới c� v� dụ ng�n tay chỉ trăng.

Mặt kh�c, thể t�nh danh tự l� kh�ng, cho n�n mới c� v� dụ �qua s�ng bỏ b�.� Đức Phật biết ph�m phu chấp v�o danh tự sanh khởi m� hoặc, hoặc thương, hoặc gh�t, g�y tạo tội chướng; hoặc khen, hoặc ch�, khởi t�m sanh s�t, tạo đủ mười nghiệp �c, đọa v�o ba đường �c. V� muốn diệt trừ phiền n�o cho họ, b�n n�i danh tự l� hư giả. D� được khen hay bị ch�, đ�u c� g� l�m cho m�nh vinh hay nhục. Nếu n�i v� được khen n�n cảm thấy vinh dự, v� bị ch� n�n cảm thấy sỉ nhục, như vậy tức l� n�i �thức ăn� th� được no, n�i đến �lửa ch�y� th� bị thi�u đốt. Thật ra, d� cả ng�y n�i đến �cao lương mỹ vị� cũng kh�ng tr�nh khỏi sự đ�i kh�t, d� l�c n�o cũng n�i đến �lửa ch�y� cũng chẳng bị tai họa ch�y th�n. Cho n�n biết rằng thể t�nh của danh tự l� hư giả, vốn kh�ng ch�n thật. Ph�m phu kh�ng tỏ ngộ, khởi t�m thương gh�t, tranh đoạt hư danh, đọa ba đường �c. Ngược lại, nếu cho rằng danh tự v� dụng, kh�ng c� c�ng năng, th� khi gọi nước đ�ng lẽ lửa đến, khi gọi người nam đ�ng lẽ người nữ đến. Hiện nay, k�u nước nước đến, gọi nữ nữ đến, kh�ng c� sự lẫn lộn, cho n�n biết danh tự vẫn c� c�ng năng như lưới d�ng để bắt c�, bẫy d�ng để bắt thỏ. Do đ�, Phạm Vương đ� thỉnh Đức Phật chuyển ph�p lu�n, v� Đức Phật cũng đ� t�y thuận căn cơ ch�ng sanh m� giảng n�i kinh ph�p. � chỉ th�m s�u của Tam tạng s�ng ch�i nơi Long cung, mười hai bộ kinh được tuy�n dương tr�n Linh Thứu. Trời người ph�m th�nh đều l�nh hội ph�p mầu, năm nẻo tứ sanh đều t�n s�ng lời Phật dạy. Nghe nhớ đọc tụng được lợi �ch v� c�ng, xưng niệm danh hiệu Phật đều v�ng sanh về Tịnh độ. Như vậy, đ�u thể n�i danh tự l� hư dối, kh�ng c� c�ng năng hoằng truyền Ch�nh ph�p.

Phần III. Hội th�ng sự m�u thuẫn của Luận Nhiếp Đại Thừa.

1. Hội th�ng ba địa.

Hỏi: Luận Du Gi� Sư Địa n�i: �Bồ t�t Tam địa mới v�ng sanh Tịnh độ.� Hiện nay khuy�n ph�m phu v� c�c Bồ t�t Tam hiền trở xuống v�ng sanh l� c� � g�? (26)

Đ�p: C�c bộ luận khi b�n về v�ng sanh đều c� căn cứ ri�ng biệt, sự thủ xả cũng kh�ng giống nhau. C�c c�i Tịnh độ đ� c� sự th� diệu hơn k�m kh�c nhau, sự v�ng sanh cũng c� giai bậc cao thấp kh�ng đồng. Như Kinh Nh�n Vương B�t Nh� n�i: �Chỉ c� Đức Phật trụ c�i Tịnh độ, c�c bậc Tam hiền Thập th�nh đều trụ c�i quả b�o.� Đ�y muốn n�i rằng c�c bậc Bồ t�t Thập địa trở xuống đều kh�ng được sanh Tịnh độ. Bởi v� Đại vi�n k�nh tr� của Đức Phật biến hiện c�i Tịnh độ v� lậu, n�n gọi l� tịnh; c�n c�c bậc Bồ t�t Thập địa trở xuống, bổn thức của c�c ng�i biến hiện c�i Tịnh độ hữu lậu, n�n kh�ng gọi l� tịnh. Thức thứ t�m l� thức quả b�o, cho n�n c�i biến hiện gọi l� c�i quả b�o. Nếu b�n về phương diện tu tập bố th�, tr� giới, thiền định, đắc v� lậu định, c� thể d�ng định lực để v�ng sanh c�c c�i Tịnh độ, th� phải đến bậc Bồ t�t Tam địa mới được tự tại. Bởi thế, Luận Du Gi� Sư Địa mới cho rằng chỉ c� c�c bậc Bồ t�t Tam địa trở l�n mới được v�ng sanh Tịnh độ. Nếu như chứng đắc tr� v� ph�n biệt, đoạn trừ nh�n chấp v� ph�p chấp, đoạn trừ phiền n�o kiến đạo, chứng ngộ B�ch ph�p minh m�n, được v�ng sanh c�c Tịnh độ của chư Phật, th� phải l� bậc Bồ t�t Sơ địa trở l�n. C�n nếu b�n về việc nương v�o bổn nguyện đại bi của Phật tiếp dẫn tất cả ch�ng sanh ph�m phu ngu chướng, cho đến những người phạm tội thập �c ngũ nghịch, chỉ cần ph�t t�m Bồ đề đều được v�ng sanh, th� kh�ng thể căn cứ v�o lập luận của Luận Du Gi� Sư Địa cho rằng chỉ c� bậc Bồ t�t Tam địa trở l�n mới được v�ng sanh Tịnh độ, v� nếu vậy, th� ngay cả c�c Bồ t�t Sơ địa, Nhị địa cũng chưa được v�ng sanh. Thế nhưng, Bồ t�t Long Thọ được Phật thọ k� chứng bậc Sơ địa v�ng sanh thế giới Cực Lạc, lẽ n�o c� thể n�i chưa chứng Tam địa kh�ng được v�ng sanh, m� đi ngược t�ng chỉ của Kinh Qu�n V� Lượng Thọ!

Kinh Nh�n Vương B�t Nh� n�i bậc Bồ t�t Sơ địa chứng B�ch ph�p minh m�n, thấy được một trăm c�i Phật, l�m sao n�i họ kh�ng được v�ng sanh Tịnh độ? Lại như Kinh Hoa Nghi�m n�i c�c Bồ t�t ph�m phu mới ph�t t�m, ph�t nguyện v�ng sanh Tịnh độ đều được v�ng sanh. Do đ�y biết rằng Luận Du Gi� Sư Địa chỉ căn cứ v�o kh�a cạnh �đắc định tự tại ly chướng được v�ng sanh Tịnh độ� m� th�i.

2. Hội th�ng biệt thời.

a. Giải luận ph� chấp.

Hỏi: Hai bộ luận Nhiếp Đại Thừa v� C�u X� do hai ng�i luận sư V� Trước v� Thế Th�n bi�n soạn, giải th�ch � nghĩa của c�c kinh luận, c� bốn � th� v� bốn c�u b� mật, trong đ� c� c�u �Chỉ do ph�t nguyện m� được v�ng sanh Tịnh độ, đ�y l� biệt thời �.� Hiện nay khuyến tấn mọi người tu tịnh nghiệp để v�ng sanh T�y Phương Cực Lạc, đ�y l� l� lẽ g�? Từ khi Luận Nhiếp Đại Thừa được phi�n dịch đến nay đ� hơn trăm năm, c�c vị t�n đức đ� đọc qua v� đều kh�ng tu Tịnh độ cầu v�ng sanh T�y Phương. Hiện nay lại n�i niệm Phật được v�ng sanh, h� chẳng đ� đi ngược với bổn � của Luận Nhiếp Đại Thừa? (27)

Đ�p: Luận Nhiếp Đại Thừa n�i: �Chỉ do ph�t nguyện m� được v�ng sanh Tịnh độ, đ�y l� biệt thời �.� Từ xưa đến nay, c�c vị t�n đức đều d�ng đoạn văn n�y để chứng minh rằng niệm Phật kh�ng được v�ng sanh trong hiện đời. Hiện nay, ch�ng t�i sẽ biện minh rằng �Niệm Phật liền được v�ng sanh trong hiện đời�, v� đ�y l� � nghĩa ch�n thật m� hai ng�i V� Trước v� Thế Th�n muốn n�i. Tại sao? Trong luận n�i: �chỉ do ph�t nguyện�, tức l� kh�ng đề cập đến �h�nh tr�.� Kh�ng đề cập đến sự h�nh tr� niệm Phật, m� chỉ đề cập ri�ng đến việc �ph�t nguyện� cho n�n mới n�i l� �chỉ do ph�t nguyện.�

Nếu �chỉ do ph�t nguyện� m� được v�ng sanh, đ�y l� �biệt thời �.� N�i c�ch kh�c, �biệt thời� nghĩa l� kh�ng phải �chỉ do ph�t nguyện� m� l�c l�m chung được v�ng sanh. Hiện nay, ch� t�m niệm Phật tức l� � nghiệp h�nh thiện, xưng niệm danh hiệu Phật tức l� khẩu nghiệp h�nh thiện, chắp tay lễ b�i tức l� th�n nghiệp h�nh thiện. Do ba nghiệp thiện n�y c� thể diệt trừ tội nặng trong t�m mươi ức kiếp. H�nh v� nguyện phối hợp nhau, liền được v�ng sanh (trong hiện đời). Đ�u phải chỉ l� ph�t nguyện xu�ng! Luận chủ V� Trước n�i �chỉ do ph�t nguyện� c� nghĩa l� �nếu như nguyện c� k�m theo sự h�nh tr� th� đ�y kh�ng phải l� biệt thời �.� Những người nghi�n cứu kh�ng chịu suy ngẫm s�u xa � nghĩa n�y, b�n vội ph�t biểu v� đo�n rằng �niệm Phật v�ng sanh cũng l� biệt thời �.� Nếu vậy, tại sao trong Luận Nhiếp Đại Thừa kh�ng tuy�n bố r� rằng �v� như niệm Phật A Di Đ� được v�ng sanh l� biệt thời �.� Luận đ� kh�ng n�i �niệm Phật, tu mười s�u ph�p qu�n, tu tập ba phước l� biệt thời ��, cho n�n biết rằng niệm Phật, v.v�, kh�ng phải l� biệt thời �.

C� người cho rằng �niệm Phật, tu mười s�u ph�p qu�n cũng l� ph�t nguyện�, hoặc c� người giải th�ch �luận chủ tuy n�i chỉ do ph�t nguyện, nhưng h�m � niệm Phật, v.v�, cũng l� biệt thời �.� Hiện nay, ch�ng ta cứu x�t hai lời giải th�ch n�y xem ch�ng c� mục đ�ch l�m lợi �ch ch�ng sanh hay chỉ l� sự giải th�ch qu�ng xi�ng? Về phương diện lợi �ch, lời giải th�ch thứ nhất sẽ khiến cho v� lượng ch�ng sanh tr�i lăn trong năm nẻo, trồi hụp trong ba đường �c, kh�ng thể v�ng sanh Tịnh độ, tho�t ly sanh tử. Về phương diện giải th�ch, nếu x�t kỹ � nghĩa của luận, th� lời giải th�ch thứ hai kh�ng hợp với bổn � của luận chủ m� chỉ l� sự ph�t biểu b�ng quơ sai lạc. C�c bộ luận C�u X�, v.v�, khi tranh luận về t�ng chỉ v� nghĩa l�, đều căn cứ v�o lời dạy của Phật (kinh) để khải định � chỉ v� quy hướng, huống chi, hiện nay lời dạy của Phật trong Kinh Qu�n V� Lượng Thọ, v.v�, đều chỉ b�y tường tận c�c ph�p tu, hoặc giảng giải ba phước l� nh�n ch�nh cho sự v�ng sanh T�y Phương, hoặc chỉ b�y mười s�u ph�p qu�n l� ch�nh nghiệp cho sự sanh về Cực Lạc. Tại sao lại cho rằng tất cả đều chỉ l� ph�t nguyện?

C� t�m l� do để biết rằng luận chủ kh�ng chủ trương

�niệm Phật l� biệt thời ��:

(1) Luận sư giải th�ch kinh văn l� v� � nghĩa của kinh th�m s�u, những người tầm thường kh� hiểu r� bổn � của Phật. C�c nh� luận sư tạo luận giải th�ch lời Phật l� muốn cho người tr� kẻ ngu đều được hiểu r�. Hiện nay, những lời dạy về ph�p Niệm Phật V�ng Sanh của c�c kinh Qu�n V� Lượng Thọ, V� Lượng Thọ v� A Di Đ� rất r� r�ng, người tr� kẻ ngu đều hiểu r�, đ�u c� kh�c mắc g� m� cần phải được giải th�ch.

(2) Ng�i tỳ kheo Ph�p Tạng ph�t Bốn mươi t�m nguyện lớn tiếp dẫn ch�ng sanh, lẽ n�o đem �biệt thời �� để ph�t những lời nguyện lớn hay sao? Trong bổn nguyện c� c�u �Nếu như niệm Phật m� kh�ng được v�ng sanh, thề kh�ng th�nh Phật�, do đ�y biết rằng c�ng hạnh niệm Phật, v.v�, nhất định sẽ được v�ng sanh. Điều n�y nằm trong Bốn mươi t�m nguyện v� kh�ng phải l� biệt thời �. C�n c�u �Chỉ do ph�t nguyện kh�ng được v�ng sanh� kh�ng nằm trong Bốn mươi t�m nguyện, v� đ� l� biệt thời �.

(3) Trong Kinh Xưng T�n Tịnh độ, hằng h� sa chư Phật mười phương đều hiện tướng lưỡi rộng d�i chứng minh cho sự v�ng sanh, chả lẽ c�c ng�i chứng minh �biệt thời ��? Chư Phật hiện tướng lưỡi vốn v� c�c ch�ng sanh kh�ng tin ph�p m�n Tịnh độ. Những ch�ng sanh đ� cho rằng c�ng phu niệm Phật �t ỏi, l�m sao trong một đời m� được v�ng sanh, rồi khởi t�m hủy b�ng, kh�ng tin lời Phật dạy, cho n�n c�c ng�i hiện tướng lưỡi rộng d�i, n�i lời th�nh thật, khiến cho bọn họ thấy mặt nghe lời, đều dứt trừ nghi hoặc, ph�t khởi l�ng tin.

(4) Kinh A Di Đ� trước ti�n khuy�n ch�ng sanh phải n�n ph�t nguyện cầu sanh Cực Lạc, kế đến dạy phải niệm danh hiệu Phật A Di Đ� từ một ng�y cho đến bảy ng�y, đến l�c mạng chung liền được th�nh ch�ng đến tiếp dẫn v�ng sanh. Nếu niệm Phật chỉ l� ph�t nguyện, th� phần tr�n đ� khuy�n ph�t nguyện, phần dưới cần g� phải dạy ph�p niệm Phật? Cho n�n biết rằng phần tr�n l� nguyện, phần dưới l� h�nh. H�nh nguyện ph� hợp th� được v�ng sanh. Lẽ n�o niệm Phật chỉ l� ph�t nguyện?

(5) Luận V�ng Sanh v� Luận Nhiếp Đại Thừa đều do Bồ t�t Thế Th�n bi�n soạn. Chả lẽ trong Luận V�ng Sanh n�i niệm Phật v�ng sanh T�y Phương kh�ng phải biệt thời �, m� trong Luận Nhiếp Đại Thừa lại cho rằng niệm Phật l� biệt thời �, kh�ng được v�ng sanh trong hiện đời hay sao? Giả như hai bộ luận n�y do hai luận sư kiến giải kh�c biệt s�ng t�c, ch�ng ta cũng vẫn phải đặt nghi vấn tại sao chỉ c� Luận Nhiếp Đại Thừa đạt được � chỉ của Kinh, c�n Luận V�ng Sanh lại m� mờ lời dạy của Phật? Huống chi hiện nay hai quyển luận đều do ng�i Thế Th�n bi�n soạn, � nghĩa đ�u thể m�u thuẫn với nhau. Nếu d�ng luận để thăm d� bổn � luận sư, phải n�n biết rằng chỉ c� �ph�t nguyện su�ng� mới l� biệt thời �!

(6) Luận V�ng Sanh n�i đến năm m�n: (a) th�n nghiệp lễ b�i, (b) khẩu nghiệp niệm Phật, (c) � nghiệp qu�n s�t, (d) ph�t nguyện, v� (e) hồi hướng. Nếu ba m�n trước đ� l� ph�t nguyện, th� đ�u c� kh�c g� m�n thứ tư (ph�t nguyện). Nếu n�i giống nhau th� đ�u gọi l� năm m�n. Nếu n�i kh�c nhau th� ba m�n trước l� h�nh, chứ kh�ng phải nguyện!

(7) Luận Đại Thừa Khởi T�n do ng�i M� Minh trước t�c n�i rằng niệm Phật v�ng sanh T�y Phương ch�nh l� h�nh m�n, kh�ng phải biệt thời �. Do đ�y biết rằng bổn � của ng�i Thế Th�n khi tạo luận cũng giống như ng�i M� Minh, kh�ng bao giờ cho rằng c�c m�n Niệm Phật, v.v�, l� biệt thời �. Ng�i M� Minh tạo Luận Đại Thừa Khởi T�n chỉ dạy cho h�ng Bồ t�t sơ cơ, n�i c� t�m nh�n duy�n để tạo luận, trong đ� nh�n duy�n thứ bảy n�i: �Chỉ r� phương tiện chuy�n t�m niệm Phật v�ng sanh c�i Phật quyết định kh�ng c�n tho�i chuyển l�ng tin Đại thừa. Lại nữa, những ch�ng sanh mới học Đại thừa, muốn cầu ch�nh t�n, l�ng tin chưa vững, e rằng ở l�u nơi c�i Ta B� n�y, kh�ng được thường gần gũi chư Phật để c�ng dường, l�ng tin Đại thừa kh� th�nh tựu, hoặc giả sẽ bị tho�i thất. N�n biết đức Như Lai c� phương tiện th� thắng nhiếp thọ hộ tr� t�n t�m của h�nh giả, nghĩa l� d�ng nh�n duy�n niệm Phật v�ng sanh c�c c�i Tịnh độ, thường gần gũi chư Phật, vĩnh viễn l�a xa �c đạo. Như trong khế kinh c� n�i nếu h�nh giả chuy�n niệm danh hiệu Đức Phật A Di Đ� ở thế giới T�y Phương Cực Lạc, rồi đem thiện căn tu h�nh hồi hướng cầu sanh về thế giới ấy, ắt sẽ đưọc v�ng sanh. V� thường gặp Phật, t�n t�m Đại thừa sẽ kh�ng bị tho�i chuyển.� Nếu si�ng tu ph�p qu�n Ch�n như Ph�p th�n của Phật, ắt được v�ng sanh, trụ trong ch�nh định.

(8) Nếu cho rằng niệm Phật kh�ng phải l� h�nh m�n, th� sự tu tập ba phước, mười s�u ph�p qu�n c� phải l� h�nh m�n hay kh�ng? Nếu [tu ba phước, mười s�u ph�p qu�n] l� h�nh m�n, trong phần qu�n Đất n�i rằng tu ph�p qu�n Đất th�nh tựu sẽ diệt trừ t�m mươi ức kiếp tội chướng sanh tử, sau khi mạng chung sẽ được sanh về Tịnh độ, t�m kh�ng c�n nghi. C�n như niệm danh hiệu Phật A Di Đ�, trong mỗi niệm cũng diệt trừ được t�m mươi ức kiếp sanh tử tội nặng sanh tử, v�ng sanh T�y Phương. Tại sao diệt tội giống nhau m� một ph�p l� h�nh m�n, một ph�p kh�ng phải l� h�nh m�n? Tu ph�p qu�n được v�ng sanh, c�n tu niệm Phật kh�ng được v�ng sanh? Nếu cả hai ph�p tu đều kh�ng phải h�nh m�n, th� b� Vi Đề Hy v� năm trăm thị nữ do tu ph�p qu�n n�y m� được được Phật thọ k� v�ng sanh hay do tu c�c hạnh kh�c m� được v�ng sanh? Nếu do tu ph�p qu�n n�y được v�ng sanh, nhưng ph�p qu�n n�y kh�ng phải h�nh m�n, như vậy l�m sao được v�ng sanh? Nếu tu ph�p qu�n n�y kh�ng được v�ng sanh, b� Vi Đề Hy cần g� phải thỉnh cầu ph�p tu kh�ng v�ng sanh? V� Đức Như Lai việc g� phải giảng ph�p kh�ng v�ng sanh? Nếu cả hai đều l� nguyện m�n th� ắt ch�ng chỉ l� một, cần g� phải ph�n ra mười s�u ph�p qu�n? Hai lời giải th�ch v� đo�n ở tr�n, kh�ng những kh�ng hiểu kinh văn, m� c�n hủy b�ng ch�nh kiến, hại m�nh hại người. Đối với Phật ph�p v� ch�ng sanh đều kh�ng lợi �ch.

b. H�nh tướng của biệt thời �.

Hỏi: Nếu chỉ ph�t nguyện su�ng l� biệt thời �, vậy biệt thời � l� g�? (28)

Đ�p: Đức Phật biết ch�ng sanh phiền n�o s�u nặng, tr�i lăn trong sanh tử, trồi ngụp trong biển khổ, kh�ng ng�y xuất ly, n�n ng�i mới t�n th�n thế giới T�y Phương Cực Lạc y b�o ch�nh b�o trang nghi�m, khuyến kh�ch ch�ng sanh v�ng sanh Tịnh độ. Ch�ng sanh tuy nghe Phật dạy, do v� phiền n�o chướng c� nặng c� nhẹ, sự tỏ ngộ c� s�u c� cạn, th�nh thử sự tu tập c� cao c� thấp.

(a) C� một hạng ch�ng sanh nghe lời Phật dạy b�n ch� bai, phỉ b�ng. Bọn họ kh�ng những kh�ng sanh T�y Phương, m� c�n tự l�m cho m�nh trầm lu�n biển khổ. Hạng người n�y v� duy�n đối với ph�p m�n Cực Lạc.

(b) C� một hạng ch�ng sanh nghe ph�p Tịnh độ, tuy khởi l�ng tin s�u v� kh�ng phỉ b�ng, nhưng v� c�n tham m� ngũ dục, lưu luyến Ta B�, kh�ng d�m ph�t nguyện, kh�ng chịu tu h�nh. Bọ họ tu thiện, hoặc sanh c�i trời, hoặc lại tiếp tục tạo �c, trầm lu�n �c đạo. Hạng người n�y cũng kh�ng c� duy�n với c�i T�y Phương Tịnh độ.

Hai hạng người vừa n�u tr�n, hoặc kh�ng c� t�m nguyện cầu, hoặc sanh t�m hủy b�ng, cho n�n Kinh Thanh Tịnh B�nh Đẳng Gi�c n�i: �Nếu c� ch�ng sanh nghe gi�o ph�p Tịnh độ, nghe như kh�ng nghe, lại c�n phỉ b�ng, ta n�i hạng người đ� chưa được giải tho�t, mới từ �c đạo đầu thai l�m người.� Kh�ng c� l�ng tin, hoặc kh�ng c� hạnh nguyện, cho n�n chưa được giải tho�t.

(c) C� một hạng ch�ng sanh, t�c duy�n với Phật A Di Đ� đ� ch�n muồi, nghe gi�o l� Tịnh độ, khởi l�ng k�nh tin, ph�t thệ nguyện lớn, nguyện được v�ng sanh T�y Phương Tịnh độ, quyết định kh�ng cầu quả b�o trời người. Người n�y tuy ph�t nguyện mạnh mẽ, nhưng hoặc v� nh�n duy�n phiền n�o, vẫn tiếp tục đam m� ngũ dục, hoặc ph�ng dật biếng nh�c, kh�ng thể tu đạo, gặp �c tri thức, tạo nhiều tội �c, hoặc l�c mạng chung kh�ng gặp được thiện tri thức, hoặc th�n mang bệnh nặng, cuồng loạn mất tr�, hoặc t�m tr� t�n loạn, kh�ng hiểu � người kh�c n�i, hạng người như vậy chỉ ph�t nguyện xu�ng, chưa từng tu hạnh Tịnh độ. Tuy kh�ng được v�ng sanh ngay trong đời n�y, nhưng sự ph�t nguyện của họ sẽ l� nh�n duy�n cho sự v�ng sanh trong những đời sau. Hoặc giả, do sức mạnh th� thắng của sự ph�t nguyện m� sau n�y họ sẽ nhất định ra c�ng tu h�nh. Đối với hai hạng người n�y (chưa thể tu, dự định tu), luận mới n�u l�n � nghĩa �biệt thời ��, v� v� thế, trong kinh mới cho rằng những người n�y sẽ được v�ng sanh T�y Phương. Bởi c� những người ngu độn cho rằng chỉ cần ph�t nguyện m� kh�ng cần phải tu tập nh�n duy�n Tịnh độ, cho n�n luận sư giải th�ch cho rằng đ� l� biệt thời � �kh�ng phải chỉ do ph�t nguyện m� được v�ng sanh Tịnh độ trong hiện đời.� Người đời sau đọc luận, kh�ng hiểu � th�, b�n cho rằng niệm Phật cũng kh�ng được v�ng sanh. Đ�y l� điều v� c�ng sai lầm.

(d) C� một loại ch�ng sanh, thiện căn s�u dầy, phiền n�o mỏng �t, may gặp thắng duy�n, nghe được gi�o ph�p Tịnh độ, sanh l�ng tin thanh tịnh s�u xa, ph�t nguyện tu h�nh, l�m chung như trong kinh đ� n�i tường tận. Đ�y l� hạnh nguyện đầy đủ, liền được v�ng sanh, kh�c với hạng người chỉ ph�t nguyện, cho n�n đ�y kh�ng phải l� gi�o ph�p �biệt thời.� Đức Phật đối với hai hạng người chưa được v�ng sanh ở tr�n, n�i rằng ph�t nguyện sẽ được v�ng sanh. Luận sư e bọn họ hiểu lầm rằng chỉ cần ph�t nguyện cũng sẽ được v�ng sanh giống như người hạnh nguyện đầy đủ, cho n�n mới n�i rằng những người chỉ ph�t nguyện sẽ kh�ng được v�ng sanh hiện đời, đ�y l� �biệt thời �.� C�c ng�i v� dụ sự ph�t nguyện như một đồng tiền vốn, sự niệm Phật tu h�nh như ch�n trăm ch�n mươi ch�n đồng tiền trung gian, v� sự v�ng sanh Tịnh độ như đồng tiền thứ một ng�n. V� thế trong Luận Nhiếp Đại Thừa mới c� v� dụ d�ng một đồng tiền l�m vốn sanh ra một ng�n đồng tiền. Lại như, niệm Phật Đa Bảo kh�ng thể lập tức chứng được giai vị Bất tho�i. Vị Bất tho�i tức l� bậc Bồ t�t Sơ trụ. H�nh giả l�c niệm Phật Đa Bảo, hoặc l� đang ở giai vị dưới Thập t�n, hoặc l� đang ở giai vị Sơ t�n, v.v�, kh�ng thể niệm Phật Đa Bảo liền c� thể vượt qua mười ng�n đại kiếp từ Sơ t�n l�n đến Sơ trụ, m� trong giai đoạn trung gian phải tu t�m vạn bốn ng�n m�n Ba la mật th� mới l�n đến Sơ trụ. Vả lại, niệm Phật Đa Bảo v� giai vị Bất tho�i l� nh�n duy�n xa cho n�n gọi l� biệt thời �.

Phần IV: Đối với ph�m phu v�ng sanh n�u r� bổn xứ.

1. Năm nẻo v�ng sanh.

Hỏi: Chỉ ri�ng lo�i người mới được v�ng sanh Tịnh độ, hay c�c ch�ng sanh kh�c cũng được v�ng sanh? C�n những người đ� đầu thai v�o trong c�c cảnh giới kh�c c� được v�ng sanh Tịnh độ hay kh�ng? (29)

Đ�p: Tất cả ch�ng sanh trong năm nẻo đều c� thể tu Tịnh nghiệp v�ng sanh Cực Lạc. Chẳng hạn chư thi�n đến nghe Phật giảng Kinh Qu�n V� Lượng Thọ, v� đoạn dưới của kinh n�i rằng v� lượng chư thi�n, long, dạ xoa, v.v�, nghe Phật thuyết giảng thảy đều hoan hỷ. Kinh Xưng T�n Tịnh độ, trong phần mở đầu n�i v� lượng chư thi�n, a tu la, v.v�, v� muốn nghe ph�p đều đến tham dự. Do đ�y biết rằng tất cả đều c� thể ph�t nguyện v�ng sanh Tịnh độ, đều c� thể tu tập tịnh nghiệp, v�ng sanh T�y Phương. Hơn nữa, Kinh Bồ T�t Xử Thai n�i: �Vua rồng biến hiện th�n người thọ giới B�t quan trai, kim x� điểu muốn ăn thịt rồng m� kh�ng được, b�n hỏi vua rồng đ� thọ ph�p g�, vua rồng n�i thọ giới B�t quan trai. Kim x� điểu b�n theo vua rồng xuống long cung. L�c đ� c�c rồng nam, rồng nữ nghe ph�p B�t quan trai, ph�t l�ng k�nh tin. Sau khi mạng chung, tất cả đều được v�ng sanh thế giới Cực Lạc.� Lại như Kinh T�y Nguyện V�ng Sanh n�i: �Nếu đem t�i vật, ruộng vườn của người chết bố th� cho Tam bảo, sức mạnh th� thắng của sự bố th� c� thể diệt tội b�o địa ngục cho họ. Do nh�n duy�n n�y, người chết được giải tho�t, xa l�a tất cả khổ n�o, v�ng sanh Tịnh độ của chư Phật mười phương.� Do đ�y biết rằng tất cả ch�ng sanh trong năm nẻo đều được v�ng sanh Cực Lạc.

2. Trung ấm c�i Cực Lạc.

a. Trung ấm c� hay kh�ng

Hỏi: Thọ sanh nơi c�i Ta B� trược uế n�y, hễ c� h�nh sắc đều phải thọ th�n trung ấm, chết nơi đ�y sanh nơi kia. C� bốn loại ấm: trung ấm, sanh ấm, bổn ấm v� tử ấm. Kh�ng biết sự v�ng sanh từ c�i Ta B� sang c�i Tịnh độ c� cần th�n trung ấm hay kh�ng? (30)

Đ�p: C� hai c�ch giải th�ch. (a) C� người cho rằng kh�ng c� trung ấm, bởi v� vừa mạng chung ở c�i Ta B� th� đ� ngồi hoa sen ở c�i Cực Lạc. Đ�y thuộc về sanh ấm, bởi v� ngồi v�o hoa sen cũng giống như nhập v�o b�o thai. (b) C�ch giải th�ch hiện nay của ch�ng t�i kh�ng hẳn như vậy. V� như ph�p thọ thai ở Ta B�, phải từ nơi chết đến nơi sanh mới thọ sanh ấm. Chẳng hạn như chết ở c�i Dục sanh về c�i Sắc, trước ti�n cần phải thọ th�n trung ấm c�i Sắc, sau khi đến c�i Sắc mới thọ th�n sanh ấm c�i Sắc. Hiện nay, � nghĩa v�ng sanh Tịnh độ cũng tương tự như vậy, kh�ng thể ở ngay c�i uế trược m� c� thể thọ th�n sanh ấm của c�i Tịnh độ. Phải đến ao b�u nơi c�i Tịnh độ, th�n trung ấm mới trở th�nh th�n sanh ấm. C�i V� sắc kh�ng c� sắc th�n, c� thể kh�ng cần th�n trung ấm truyền thọ t�m thức để thọ sanh, c�n c�i Tịnh độ c� sắc th�n, tại sao kh�ng chấp nhận c� th�n trung ấm truyền thọ t�m thức đến đ� để thọ th�n sanh ấm?

b. Sự kh�c biệt của trung ấm.

Hỏi: Nếu như c� th�n trung ấm, th� phải đến ao b�u ở c�i Cực Lạc mới c� thể ngồi v�o hoa sen, v� sau đ� hoa mới nở. Tại sao đang ở c�i Ta B�, th�n trung ấm của h�nh giả v�ng sanh đ� ngồi hoa sen? Nếu vậy c� kh�c với th�n sanh ấm ở c�i Tịnh độ hay kh�ng? (31)

Đ�p: Chả lẽ lấy l� do th�n trung ấm nhập v�o hoa sen ở Ta B� m� cho l� giống như th�n sanh ấm ở c�i Cực Lạc hay sao? V�ng sanh Cực Lạc l� nhờ sức mạnh th� thắng của phước đức, tuy cũng l� th�n trung ấm, nhưng nương v�o hoa sen m� h�a sanh, kh�c với th�n trung ấm b�nh thường của c�i trược uế. Tuy th�n trung ấm, th�n sanh ấm c�ng trụ trong hoa sen, nhưng c� sự hơn k�m, s�ng tối kh�c nhau để ph�n biệt hai loại ấm th�n n�y. Lại c�n d�ng hai nghĩa �th� sanh� [1] v� �ch� sanh� [2] để n�u r� sự sai kh�c của trung ấm v� sanh ấm. Nếu cho rằng trung ấm, sanh ấm c�ng ở trong hoa, kh�ng thể ph�n biệt, th� ở c�i Ta B�, trung ấm, sinh ấm đều kh�ng c� hoa, như vậy c� thể cho rằng hai ấm n�y cũng kh�ng c� sự kh�c biệt hay sao? C� người cho rằng trung ấm, sanh ấm tuy đều kh�ng c� hoa, nhưng c� thể ph�n biệt bằng sự thọ thai, xuất thai, v.v� Điều n�y đối với ba trường hợp thai sanh, no�n sanh v� thấp sanh th� c� thể ph�n biệt, c�n đối với trường hợp h�a sanh, l�m sao ph�n biệt trung ấm v� sanh ấm? Do đ�y biết rằng c� th�n trung ấm.

Hơn nữa, trong địa ngục, th�n trung ấm đ� bị thi�u đốt, lẽ n�o lại kh�ng kh�c biệt với th�n sanh ấm. Do đ�y biết rằng th�n trung ấm v� sanh ấm nơi c�i Tịnh độ cũng c� sự kh�c biệt tương tự như vậy. Thế nhưng, chưa thấy kinh luận n�o đề cập đến vấn đề n�y, do đ� kh�ng thể ph�n định l� c� hay kh�ng c� th�n trung ấm v�ng sanh Tịnh độ. Tuy kh�ng c� kinh văn dẫn chứng, nhưng � nghĩa �c� th�n trung ấm� vẫn hợp l� hơn. Nếu kh�ng, th�n v�ng sanh Tịnh độ l� th�n g�?

c. Trung ấm mặc y phục.

Hỏi: Nếu c� th�n trung ấm, kh�ng biết th�n trung ấm c�i Cực Lạc c� mặc y phục hay kh�ng? (32)

Đ�p: Điều n�y kinh luận đều kh�ng đề cập đến. Thế nhưng, nếu y theo sự nhận định [của soạn giả], th� th�n trung ấm phải mặc y phục. Luận C�u X� n�i: �Tất cả th�n trung ấm c�i Dục, trừ th�n trung ấm của tỳ kheo ni Ti�n Bạch, đều kh�ng mặc y phục, bởi v� th�n trung ấm c�i Dục kh�ng c� t�m hổ thẹn. Tất cả th�n trung ấm c�i Sắc đều mặc y phục, v� c� t�m hổ thẹn.� Do đ�y suy luận, th�n trung ấm c�i Tịnh độ đều mặc y phục, bởi v� c�i Tịnh độ th� thắng hơn c�i Sắc, lẽ n�o th�n trung ấm lại kh�ng mặc y phục?

d. H�nh tướng của trung ấm.

Hỏi: H�nh tướng th�n trung ấm của c�i Tịnh độ ra sao? (33)

Đ�p: � nghĩa n�y cũng do sự nhận định m� biết. Ở c�i Ta B�, th�n trung ấm c�i trời đứng thẳng. Th�n trung ấm c�i địa ngục, đầu ph�a dưới, ch�n hướng l�n. Th�n trung ấm c�i người, ngạ quỷ v� b�ng sanh th� đi ngang, giống như chim bay. Th�n trung ấm c�i Tịnh độ cũng đứng thẳng. Lại c� một c�ch giải th�ch kh�c cho rằng th�n trung ấm c�i trời thọ sanh trong tướng đứng, c�n th�n trung ấm Tịnh độ thọ sanh trong tướng ngồi.

e. C� ăn m�i hương hay kh�ng.

Hỏi: Khi th�n trung ấm chưa đến Cực Lạc, n� sẽ ăn uống như thế n�o tr�n lộ tr�nh qua mười vạn ức c�i Phật? (34)

Đ�p: Th�n trung ấm c�i Dục, l�c chưa thọ thai, phần lớn d�ng hương thơm để l�m thức ăn. Th�n trung ấm c�i Cực Lạc thọ sanh về c�i đ� nhanh như khoảng khảy m�ng tay, thời gian kh�ng d�i, cho n�n kh�ng cần ẩm thực. Hơn nữa, tr�n lộ tr�nh qua mười vạn ức c�i Phật, th�n trung ấm c� thể d�ng m�i hương ở c�c c�i Phật l�m ẩm thực trước khi thọ sanh ở c�i Cực Lạc. � nghĩa về th�n trung ấm nhiều v� lượng, ở đ�y kh�ng thể n�i hết.

Phần V: Đối với ph�m phu v�ng sanh n�u r� sự tăng trưởng l�ng tin.

1. Chư Phật chứng th�nh.

Hỏi: Đức Như Lai giảng ph�p t�y thuận căn cơ ch�ng sanh. Ng�i thường giảng cho những người c� l�ng tin đối với Phật ph�p, chứ kh�ng giảng cho những kẻ c� t�m nghi ngờ. Kinh Dược Sư n�i: �Đức Phật bố th� ph�p cho những người c� l�ng tin, chứ kh�ng giảng ph�p cho những kẻ nghi hoặc.� Tại sao trong v�i bộ kinh, chư Phật hiện tướng lưỡi rộng d�i khuyến tấn ch�ng sanh ph�t khởi l�ng tin, c�n trong những bộ kinh kh�c lại kh�ng hiện tướng lưỡi m� chỉ thuần tuy�n thuyết diệu l�. Hơn nữa, giảng ph�p th�m diệu, ph�m phu kh�ng hiểu, khởi l�ng ho�i nghi, sanh t�m hủy b�ng. Chẳng hạn khi Đức Phật n�i Kinh Ph�p Hoa, hội tam quy nhất[3], h�ng Nhị thừa, v.v� kh�ng khởi l�ng tin, cho n�n Đức Phật Đa Bảo hiện bảo th�p để chứng minh, Đức Bổn Sư đ� phải hiện tướng lưỡi rộng d�i để chứng tỏ sự ch�n thật, v� phải ba lần khuy�n ch�ng sanh n�n tin lời dạy của ng�i, sau đ� mới tiếp tục giảng kinh. Hiện nay, Kinh A Di Đ� chỉ b�n về cảnh tướng y b�o ch�nh b�o, trang nghi�m thanh tịnh của c�i T�y Phương, khuyến tấn h�nh giả v�ng sanh, sanh khởi ch�nh t�n, cần g� chư Phật s�u phương hoặc mười phương phải c�ng nhau hiện tướng lưỡi rộng d�i để khuyến kh�ch ch�ng sanh ph�t khởi l�ng tin? (35)

Đ�p: Phần dưới của Kinh Xưng T�n Tịnh Độ n�i Đức Bổn Sư tự thuật việc hằng h� sa chư Phật mười phương thấy ng�i đang giảng thuyết Kinh Xưng T�n Tịnh độ, mỗi vị đều ở tại bổn xứ c�ng l�n tiếng t�n th�n: �Đức Phật Th�ch Ca ở nơi thế giới Ta B�, v�o thời �c năm trược, m� c� thể chứng đắc A nậu đa la tam miệu tam bồ đề, v� c�c ch�ng sanh giảng ph�p cực kỳ kh� tin.� Đức Bổn Sư, sau khi được chư Phật t�n th�n, đ� n�i với X� Lợi Phất: �Ta ở đời �c năm trược chứng đắc A nậu đa la tam miệu bồ đề, v� c�c ch�ng sanh giảng thuyết ph�p m�n kh� tin nhất thế gian, đ�y l� điều cực kỳ kh� khăn.� Đức Như Lai giảng thuyết h�ng trăm ng�n bộ kinh, ng�i chưa bao giờ cho l� kh� khăn, m� l�c giảng Kinh Xưng T�n Tịnh độ, Đức Bổn Sư c�ng hằng h� sa chư Phật mười phương đều n�i rằng kinh n�y l� kh� tin kh� giảng. Th�ng thường, khi Đức Phật giảng n�i mười hai phần gi�o, tất cả ngoại đạo đều sanh t�m phỉ b�ng, c�n c�c đệ tử Phật đều ph�t khởi t�n t�m. Hiện nay, Phật n�i Kinh A Di Đ�, cho rằng những ch�ng sanh tạo tội ngũ nghịch thập �c, chỉ cần niệm Phật liền c� thể v�ng sanh Tịnh độ, th� ngay những Phật tử kiền th�nh cũng khởi t�m nghi ngờ, kh�ng tin lời dạy n�y của Phật. Hiện nay, h�y qu�n s�t bốn ch�ng Phật tử đều l� những người ch�nh t�n, nhưng vẫn nghi ngờ rằng niệm Phật chưa chắc được v�ng sanh hiện đời, cho n�n biết rằng bộ kinh n�y kh� gợi được l�ng tin của mọi h�ng Phật tử. Chư Phật biết trước trong đời vị lại sẽ c� nhiều ch�ng sanh nghi ngờ, n�n c�ng hiện tướng lưỡi để chứng minh cho lời dạy ch�n th�nh, khuyến kh�ch mọi người tu học.

Hơn nữa, đối với sự kiện c�c bậc Bồ t�t Tam hiền trở l�n, hoặc c�c bậc đại thiện tri thức như ng�i Long Thọ, v.v�, được v�ng sanh Tịnh độ, th� ngay những kẻ ph�m phu trược �c cũng tin rằng c� thật. Bọn họ cho rằng những bậc th� thắng, phước nhiều tội �t, được v�ng sanh th� kh�ng c� g� lạ. Lại nữa, đối với sự kiện những ph�m phu tạo tội ngũ nghịch thập �c, đến l�c l�m chung ch� th�nh khẩn thiết niệm mười danh hiệu Phật, nương v�o bổn nguyện Phật m� được v�ng sanh, th� c�c Bồ t�t Thập địa, Tam hiền cũng đều tin tưởng m� kh�ng khởi t�m nghi ngờ. Chỉ ri�ng trường hợp hạ phẩm hạ sanh, những kẻ tạo tội ngũ nghịch thập �c, kh�ng tội �c n�o kh�ng l�m, nhưng đến l�c l�m chung, gặp thiện tri thức dạy niệm Phật, đầy đủ mười niệm liền được v�ng sanh Tịnh độ, th� những kẻ kh�ng tin điều n�y ch�nh l� những người đang tạo tội thập �c, kh�ng tin niệm Phật v�ng sanh Tịnh độ. Bọn họ tự cho rằng m�nh l� những ph�m phu tội lỗi, từ v� thỉ đến nay đ� tạo v� số tội �c, niệm Phật mười niệm l�m g� c� đủ c�ng đức để diệt trừ tội nặng, v�ng sanh Cực Lạc; hoặc cho rằng đ�y l� lời Phật khuyến kh�ch, lấy việc gần để v� cho việc xa; hoặc cho rằng đ�y l� biệt thời �. Đủ loại giải th�ch m�ng lung, kh�ng tin v�o sự v�ng sanh hiện đời. T�n đồng lời Phật dạy th� �t, c�n phỉ b�ng th� nhiều. �t người tin lời dạy n�y của Phật, do đ�y chư Phật c�ng nhau hiện tướng lưỡi rộng d�i bao tr�m c�i Tam thi�n để chứng minh ph�p m�n niệm Phật l� x�c đ�ng, quyết định được v�ng sanh, đồng thời hộ niệm cho c�c h�nh giả tu h�nh được v�ng sanh Tịnh độ.

2. Phật đầy đủ c�c nguyện.

Hỏi: Kinh Hoa Nghi�m n�i: �Chư Phật b�nh đẳng, c�c ng�i đều đ� đầy đủ hạnh nguyện mới vi�n th�nh Ch�nh Gi�c, được danh xưng Lưỡng T�c T�n.� Hiện nay Kinh Dược Sư n�i Đức Phật Dược Sư l�c h�nh Bồ t�t đạo chỉ ph�t mười hai đại nguyện, Kinh V� Lượng Thọ v� Kinh Bi Hoa n�i Phật A Di Đ� ph�t Bồ đề t�m v� khi tu Bồ t�t hạnh ph�t bốn mươi t�m nguyện. Điều n�y ho�n to�n kh�c hẳn với t�ng chỉ của Kinh Hoa Nghi�m, đ�y l� c� � g�? (36)

Đ�p: Hai kinh Hoa Nghi�m v� Dược Sư căn cứ v�o hai t�ng chỉ kh�c nhau, nhưng kh�ng c� sự tr�i nghịch. Tr�n thực tế, tất cả chư Phật đều đầy đủ tất cả hạnh nguyện, kh�ng c� hơn k�m. Nếu c� một nguyện kh�ng th�nh th� kh�ng thể chứng th�nh Ch�nh Gi�c, kh�ng được t�n xưng l� Nhất Thiết Tr�. C�ng đức của chư Phật cũng kh�ng c� sự kh�c biệt. Kinh Duy Ma Cật n�i: �C�ng đức của chư Phật Như Lai đều b�nh đẳng.� C�n như Kinh Dược Sư n�i mười hai nguyện, Kinh V� Lượng Thọ n�i bốn mươi t�m nguyện, đ�y đều l� t�y thuận căn cơ của ch�ng sanh m� n�i. Chư Phật gi�o h�a ch�ng sanh, tiếp dẫn những kẻ hữu duy�n. Ch�ng sanh c� duy�n với Phật, ắt sẽ y theo bổn nguyện của Phật m� tu h�nh. Chư Phật cũng nương v�o những thệ nguyện lớn của m�nh m� h�a độ ch�ng sanh. Khi chư Phật ph�t t�m Bồ đề, c�c ng�i đều an trụ trong t�m nguyện rộng lớn: �Ta sẽ khiến cho tất cả ch�ng sanh đều nhập V� dư Niết b�n.� Bồ t�t từ l�c mới ph�t t�m, tu tập Bồ t�t hạnh v� lượng v� bi�n a tăng kỳ kiếp, th�nh bậc Ch�nh Gi�c. Thế nhưng ch�ng sanh nhiều v� tận v� bi�n, Bồ t�t kh�ng thể n�o gi�o h�a tất cả. Ch�ng sanh giới chưa tận m� Bồ t�t đ� th�nh Phật. T�m nguyện c�c ng�i tuy rộng lớn, nhưng sự việc độ sanh kh�ng thể ho�n tất. Thế nhưng, c� những ch�ng sanh đối với mười hai nguyện lớn tin tưởng ch� th�nh khẩn thiết, hiện nay cơ duy�n của họ đối với những đại nguyện n�y đ� ch�n muồi. Những ch�ng sanh đối với bốn mươi t�m nguyện của Đức Phật A Di Đ� cũng vậy, ph�t t�m tin tưởng ch� th�nh, hiện nay nh�n duy�n của họ đối với bốn mươi t�m nguyện đ� ch�n muồi. Tuy Phật Dược Sư v� Phật A Di Đ� c� đầy đủ hằng h� sa nguyện lớn, thế nhưng đối với những ch�ng sanh căn cơ kh�c nhau, c�c ng�i n�u l�n những nguyện lớn kh�c nhau. Phật Dược Sư tuy cũng c� bốn mươi t�m nguyện, nhưng đối với c�c ch�ng sanh c� duy�n với mười hai nguyện, ng�i chỉ n�i mười hai nguyện. Tương tự, Phật A Di Đ� tuy cũng c� mười hai nguyện, nhưng đối với ch�ng sanh c� duy�n với bốn mươi t�m nguyện, ng�i chỉ n�i bốn mươi t�m nguyện. V� như kho thuốc của bậc Y vương, tuy c� v� lượng m�n thuốc, c�c ng�i t�y theo những căn bệnh kh�c nhau m� điều chế những phương thuốc kh�c nhau. Chớ v� thấy phương thuốc đơn giản m� cho rằng liều thuốc kh�ng hay, hoặc kh�ng tin trong kho thuốc của bậc Y vương c� đủ c�c m�n thuốc để trị tất cả bệnh. Kinh Hoa Nghi�m n�i chư Phật b�nh đẳng, c� đầy đủ tất cả nguyện hạnh, v� như to�n thể kho thuốc, mười hai nguyện của Phật Dược Sư, hoặc bốn mươi t�m nguyện của Phật A Di Đ� v� như những toa thuốc để trị những căn bệnh. Do đ�y biết rằng � chỉ của Kinh Hoa Nghi�m v� Kinh Dược Sư kh�ng hề tr�i ngược nhau.

3. Biết chắc v�ng sanh.

Hỏi: C� những tướng trạng n�o để biết r� h�nh giả chắc chắn được v�ng sanh T�y Phương hay kh�ng? C� kinh điển n�o l�m chứng cứ hay kh�ng? (37)

Đ�p: C� ba lời dạy của Phật l�m chứng cứ cho sự v�ng sanh của c�c h�nh giả tu tập Tịnh độ:

a) Kinh Xưng T�n Tịnh độ n�i: �Ở thế giới Ta B� v�o thời ngũ trược tạp nhiễm n�y, nếu c�c thiện nam tử thiện nữ nh�n c� l�ng tin thanh tịnh, nghe n�i ph�p kh� tin nhất thế gian n�y m� c� thể sanh l�ng tin hiểu, thọ tr� giảng n�i, y theo lời dạy của Phật m� tu h�nh, n�n biết rằng những người n�y rất l� hiếm c�, đ� từng trồng căn l�nh ở nơi v� lượng chư Phật. Bọn họ sau khi mạng chung, ắt sẽ v�ng sanh thế giới T�y Phương Cực Lạc.

b) Kinh Thanh Tịnh B�nh Đẳng Gi�c n�i: �Nếu c� người nghe đến ph�p m�n Tịnh độ, l�ng t�c dựng đứng (v� vui mừng tột độ), ta n�i người đ� nhất định được giải tho�t.�

c) Kinh Hiền Hộ, quyển một, n�i: �Ch�ng sanh n�o tu tập Chư Phật Hiện Tiền Tam Muội, nghe đến danh hiệu của Đức A Di Đ� Như Lai Ứng Đẳng Ch�nh Gi�c, m� c� thể buộc t�m tương tục, qu�n s�t Đức Phật ấy, nhất t�m bất loạn, th� được gọi l� Bồ t�t tư duy đầy đủ, th�nh tựu Chư Phật Hiện Tiền Tam Muội. H�nh giả do oai lực của tam muội n�y m� được thấy Phật A Di Đ�. L�c ấy h�nh giả hỏi: �Bạch đức Thế T�n, chư Bồ t�t th�nh tựu ph�p n�o th� c� thể v�ng sanh Cực Lạc?� Đức Phật A Di Đ� trả lời: �Người ph�t t�m cầu v�ng sanh Cực Lạc phải thường buộc t�m ch�nh niệm c�i nước ấy th� ắt sẽ được v�ng sanh.�� C�c h�nh giả h�y tự qu�n s�t, nếu như tương ưng với một trong ba kinh n�y th� sẽ được v�ng sanh Cực Lạc.

4. Kh�ng nguyện v�ng sanh về c�i Sắc.

Hỏi: Ở c�i trược uế n�y, chư thi�n c�i Sắc cũng kh�ng c� sự ưu sầu khổ n�o m� chỉ c� sự hỷ lạc. Điều n�y so với c�i Tịnh độ c� g� thua k�m, m� ch�ng sanh kh�ng chịu sanh về c�i Sắc lại cầu v�ng sanh Tịnh độ? (38)

Đ�p: Chư thi�n c�i Sắc tuy kh�ng ưu sầu khổ n�o, chỉ hưởng sự hỷ lạc, nhưng kh�ng phải l� cực lạc, v� chung cuộc vẫn phải thọ khổ. V� thế người tu kh�ng nguyện v�ng sanh về c�i trời. C� t�m � nghĩa để biết c�i Sắc kh�ng phải Cực Lạc:

1. C�i Sắc kh�ng c� sự vui tịch diệt: C�c ph�m phu sanh về c�i Sắc kh�ng thể chứng được sự vui tịch diệt của Đại niết b�n.

2. Sau khi chết đọa tam �c đạo: Ch�ng sanh c�i Sắc v� V� sắc, sau khi hưởng hết phước b�o, t�y theo dư nghiệp[4], sẽ sanh xuống c�c c�i trời thấp hơn, hoặc đọa ba đường �c.

3. Kh�ng c� c�c bậc th�nh để nương tựa: C�i Sắc tuy cũng c� Ngũ tịnh cư thi�n (năm c�i trời c� c�c bậc A na h�m cư tr�), nhưng đ�u c� thể s�nh với c�i T�y Phương c� nhiều bậc Nhất sanh bổ xứ.

4. Kh�ng nghe Ch�nh ph�p: C�i Sắc l�m g� c� chư Phật, Bồ t�t, cho đến ao b�u, chim b�u, c�y b�u đều ng�y đ�m giảng n�i ph�p mầu.

5. Tham �i thiền định: C�i Sắc tuy cũng c� tịnh định[5], nhưng c� nhiều vị định[6] xen lẫn, l�m cho h�nh giả tăng trưởng phiền n�o �i nhiễm.

6. Tăng trưởng t� kiến: Sanh về c�i sắc, thường gặp c�c ngoại đạo, dễ sanh trưởng t� kiến. Hơn nữa, sanh về c�i trời V� tưởng, khi mạng chung thường khởi t� kiến, phỉ b�ng Niết b�n, đọa v�o địa ngục.

7. Tam tai ph� hủy cảnh giới: C�i trời Tam thiền trở xuống bị ba loại tai ương lớn l� hỏa tai (hủy hoại Sơ thiền), thủy tai (hủy hoại Nhị thiền) v� phong tai (hủy hoại Tam thiền). Ở c�i Tịnh độ kh�ng c� sự kiện n�y.

8. Bị l�m v�o b�t nạn: C�i Sắc v� V� sắc tuy kh�ng c� ưu sầu khổ n�o, nhưng lại bị xếp v�o nạn Trường thọ thi�n (một trong t�m nạn của Phật gi�o).

C� đủ t�m nghĩa n�y, tuy c� sự hỷ lạc, nhưng chung cuộc vẫn ch�m trong biển khổ, cho n�n sự �lạc� vẫn kh�ng phải cực lạc. So với c�c c�i Tịnh độ, sự hơn k�m quả thật như trời vực. Bởi thế c�c h�nh giả cầu v�ng sanh, quyết kh�ng nguyện sanh về c�i Sắc, m� nguyện sanh về Tịnh độ để được vĩnh viễn kh�ng tho�i chuyển.

5. Tr� giới được trường thọ.

Hỏi: Những người tu h�nh nguyện sanh Tịnh độ, hoặc tr� trai giới một ng�y đ�m, hoặc hiếu dưỡng cha mẹ, v.v�, những nghiệp l�nh n�y, nếu kh�ng hồi hướng cầu v�ng sanh, ắt sẽ chi�u cảm quả b�o người, trời. Tuổi thọ c�i người kh�ng qu� trăm năm, tuổi thọ c�i trời Dục d�i lắm l� mười s�u ng�n năm. Hiện nay d�ng những c�ng đức tr� giới, v.v�, nguyện v�ng sanh T�y Phương, v� sao chi�u cảm quả b�o thọ mạng v� lượng v� bi�n a tăng kỳ kiếp. C�ng đức tu h�nh kh�ng hơn k�m, m� quả b�o thọ mạng lại kh�c nhau như trời với đất vậy? (39)

Đ�p: � nghĩa n�y thật kh� giải th�ch. Lời kinh tr�nh b�y nghiệp lực bất khả tư ngh�, ch�ng ta chỉ c� thể cung k�nh tin tưởng, kh�ng thể d�ng t�m tư suy lường. Hiện nay xin tr�nh b�y một c�ch giải th�ch. Tuy rằng thọ tr� giới ph�p một ng�y một đ�m giống nhau, nhưng t�m nguyện khi thọ giới c� sự hơn k�m, do t�m hơn k�m th�nh thử chi�u cảm quả b�o kh�c biệt. Nếu như d�ng t�m thọ giới để cầu sanh Tịnh độ, cầu chứng quả Phật, th� giới ph�p th�nh nh�n duy�n th� diệu, chi�u cảm quả b�o thọ mạng l�u d�i ở c�i T�y Phương. Giả như chỉ nguyện sanh l�n c�i trời, t�m nguyện kh�ng được th� thắng, thuận theo d�ng sanh tử, tăng trưởng nghiệp Ta B�, cho n�n chi�u cảm quả b�o thọ mạng ngắn ngủi. Do đ�, giới ph�p tuy đồng, v� giới duy�n kh�c biệt, cho n�n chi�u cảm quả b�o thọ mạng kh�ng đồng. Hơn nữa, giới nh�n tuy đồng, t�m nguyện kh�c biệt, do giới duy�n th� thắng ph� trợ giới nh�n cho n�n được v�ng sanh Tịnh độ. Lại nữa, phần đoạn sanh tử v� biến dịch sinh tử tuy đồng, nhưng l�ng mong cầu v� sự nhuận sanh kh�c biệt, cho n�n quả b�o c� sự kh�c biệt. Nếu hiểu được như vậy, th� đ�u c�n g� phải nghi ngờ nữa!

Hỏi: Nếu l�c ban đầu thọ giới với t�m cầu sanh Tịnh độ, th� chi�u cảm quả b�o v�ng sanh thượng phẩm, giới ph�p th�nh nh�n duy�n th� thắng, thọ mạng d�i l�u. Giả như l�c mới thọ giới, t�m nguyện chỉ cầu sanh thi�n, nhưng đến l�c l�m chung, lại đem c�ng đức thọ giới (c�ng đức v� t�c của giới) n�y nguyện v�ng sanh T�y Phương, l�m thế n�o để c� thể chi�u cảm thọ mạng d�i v� lượng a tăng kỳ kiếp? (40)

Đ�p: Nghiệp b�o kh�ng nhất định, hoặc chuyển nặng th�nh nhẹ, hoặc đổi d�i th�nh ngắn, như trong c�c kinh đ� n�i tường tận, ở đ�y ch�ng ta sẽ kh�ng n�i chi tiết. H�nh giả tuy thọ giới với mục đ�ch cầu sanh c�i trời, sau n�y gặp thắng duy�n, lại mong sanh về Tịnh độ, h�nh nghiệp tuy �t ỏi, nhưng do nguyện lực tha thiết, nương v�o giới phẩm trước kia, chuyển th�nh tăng thượng th� thắng, điều n�y ph� hợp với bổn nguyện của Phật, chi�u cảm thọ mạng d�i l�u a tăng kỳ kiếp.

6. Hối tiếc được v�ng sanh.

Hỏi: Niệm Phật A Di Đ� được v�ng sanh Cực Lạc, đ�y l� tương ứng với bổn nguyện của Phật th�nh thử v�ng sanh l� điều đương nhi�n. C�n do nh�n duy�n g� m� niệm Phật Dược Sư lại được v�ng sanh Cực Lạc? (41)

Đ�p: Theo lời dạy của Kinh Dược Sư: �Nếu bốn ch�ng đệ tử thường tu tập s�u ng�y B�t quan trai mỗi th�ng, hoặc ng�y đ�m si�ng cần tu tập, nguyện sanh c�i T�y Phương Cực Lạc, qu�n s�t nhớ tưởng li�n tục, từ một ng�y cho đến bảy ng�y, nhưng trong l�c tu tập lại khởi t�m nghi ngờ [kh�ng biết m�nh sẽ được v�ng sanh hay kh�ng], nếu h�nh giả ấy được nghe c�ng đức của Phật Dược Sư Lưu Ly Quang, th� l�c l�m chung sẽ c� t�m vị Bồ t�t đến tiếp dẫn v�ng sanh T�y Phương Cực Lạc.� H�nh giả n�y l�c đầu nguyện sanh T�y Phương, nhưng sau đ� lại sanh t�m ngờ vực, hối tiếc đ� tu Tịnh độ, do v� nghi chướng n�n kh�ng được v�ng sanh T�y Phương. Thế nhưng v� nghe được danh hiệu của Phật Dược Sư cho n�n tội chướng nghi hoặc được ti�u trừ, Phật Dược Sư b�n sai khiến t�m Bồ t�t đến tiếp dẫn h�nh giả về T�y Phương Cực Lạc. Điều n�y hiển b�y năng lực diệt trừ chướng ngại trợ gi�p h�nh giả v�ng sanh T�y Phương của Phật Dược Sư. Nếu n�i đ�y l� do nguyện lực l�c đầu c�ng sự tu tập tr� giới tinh chuy�n chi�u cảm c�ng đức v�ng sanh th� cũng l� điều hợp l�. Nếu như kh�ng nghe được danh hiệu của Phật Dược Sư ắt sẽ bị sự nghi ngờ l�m chướng ngại việc v�ng sanh Tịnh độ. Nếu h�nh giả đ� kh�ng s�m hối (sự nghi ngờ) th� l�c l�m chung phải niệm danh hiệu Phật A Di Đ� mới được v�ng sanh T�y Phương, chứ c� l� n�o kh�ng niệm Phật A Di Đ�, lại nương v�o danh hiệu Phật Dược Sư m� cầu v�ng sanh T�y Phương?

7. Kh�ng khuy�n v�ng sanh Tịnh độ của c�i Ta B�.

Hỏi: Theo lời dạy của Kinh Ph�p Hoa, Kinh Duy Ma Cật, v.v�, c�i Ta B� n�y cũng c� Tịnh độ, cần g� phải cầu v�ng sanh T�y Phương? (42)

Đ�p: Tuy kinh n�i c�i Ta B� cũng c� Tịnh độ, c�ng chỗ c�ng thời, kh�ng chướng ngại với c�i trược uế, v� hơn nữa, mặc d� trong Kinh Duy Ma Cật, Đức Phật d� ng�n ch�n tr�n mặt đất để hiện c�i Tịnh độ, hoặc trong Kinh Ph�p Hoa, Đức Phật đề cập đến việc ng�i thường trụ tại n�i Linh Thứu, c�ng c�c trụ xứ kh�c trong c�i Ta B�, thế nhưng trong hai kinh n�y, từ đầu đến cuối, chưa hề khuyến kh�ch h�nh giả v�ng sanh về Tịnh độ của c�i Ta B�. Đ�u phải hễ nghe Phật n�i đến Tịnh độ liền cất tiếng ph�t nguyện v�ng sanh về đ�. Nếu qu�n s�t cẩn thận � nghĩa của hai kinh ấy, e rằng Đức Phật c� ẩn � kh�c.

Hỏi: Phật hiện c�i Tịnh độ ắt l� muốn khuy�n ch�ng sanh v�ng sanh về đ�. Nếu kh�ng, ng�i hiện c�i Tịnh độ để l�m g�? (43)

Đ�p: Đức Phật hiện c�i Tịnh độ l� v� sự lợi �ch kh�c. Lợi �ch n�o? Như trong Kinh Duy Ma Cật, Đức Phật hiển b�y c�i Tịnh độ l� để ph� trừ l�ng nghi của X� Lợi Phất về sự �t�m thanh tịnh th� c�i Phật thanh tịnh,� khiến cho X� Lợi Phất thấy được c�i Ta B� thanh tịnh, tin tưởng lời dạy của Phật. Lại khiến cho c�c Bồ t�t Bảo T�ch, v.v�, thấy được c�i Tịnh độ liền chứng V� sanh ph�p nhẫn. Lại như Kinh Ph�p Hoa muốn n�u r� đạo l� Nhất thừa l� vi diệu, Nhị thừa l� th� thiển. L�c đầu hiện c�i uế trược, l�c sau hiện c�i thanh tịnh, đều l� v� những sự lợi �ch như vừa tr�nh b�y, chứ kh�ng li�n quan g� đến sự v�ng sanh m� hiển hiện c�i Tịnh độ. Lại do c�ng đức của c�i Cực Lạc th� thắng, ngay đến h�ng hạ phẩm hạ sanh c�n được giai vị Bất tho�i chuyển, huống hồ c�c phẩm vị v�ng sanh cao hơn. C�c c�i Phật kh�c kh�ng đề cập đến điều n�y, cho n�n đức Bổn Sư mới khuy�n h�nh giả v�ng sanh Cực Lạc, chứ kh�ng phải ng�i cho rằng c�i Ta B� kh�ng c� Tịnh độ.

Ch� th�ch:

[1] Th� sanh: đang đi đến nơi thọ sanh.

[2] Ch� sanh: đ� đến nơi thọ sanh.

[3] Hội tam quy nhất: Gom ba thừa Thanh văn, Duy�n gi�c, v� Bồ t�t v�o một Phật thừa, hoặc Nhất thừa.

[4] Nhiệp c�n s�t lại sau khi đ� quả thọ b�o ch�nh thức.

[5] Định l�m tăng trưởng tịnh t�m.

[6] Định l�m h�nh giả gia tăng tham luyến sự hỷ lạc.

Th�ch Tịnh Độ Quần Nghi Luận

[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7]

Th�ch Tịnh Độ Quần Nghi Luận

Đường Ho�i Cảm Soạn

Việt Dịch: Th�ch Ph�p Ch�nh

QUYỂN 3

Phần VI: Hội th�ng kinh điển để đả ph� những giải th�ch sai lầm.

1. Ngũ nghịch b�ng ph�p được tiếp dẫn hay kh�ng.

a. Giải th�ch của mười lăm nh� ch� giải.

Hỏi: Như lời nguyện thứ 18 trong Kinh V� Lượng Thọ n�i: �Khi t�i th�nh Phật, ch�ng sanh mười phương, ch� t�m tin ưa, muốn sanh về c�i nước t�i, nếu niệm �t nhất l� mười danh hiệu của t�i m� kh�ng được v�ng sanh, t�i thề kh�ng giữ ng�i Ch�nh Gi�c, ngoại trừ những kẻ phạm năm tội nghịch v� phỉ b�ng Ch�nh ph�p.� Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �Hoặc c� ch�ng sanh tạo tội ngũ nghịch thập �c, l�m đủ c�c việc chẳng l�nh; kẻ ngu ấy do nghiệp �c đ�ng lẽ phải bị đọa v�o �c đạo, trải qua nhiều kiếp chịu khổ v� c�ng� Thiện tri thức d�ng nhiều c�ch an ủi, n�i ph�p mầu cho nghe, lại dạy qu�n tưởng niệm Phật. Người đ� tuy nghe lời dạy, nhưng v� sự khổ bức b�ch, kh�ng thể y�n t�m qu�n tưởng Đức V� Lượng Thọ Như Lai. Thấy thế, thiện hữu lại bảo: �Nếu �ng kh�ng thể tưởng Đức Phật kia, th� n�n ch� th�nh xưng niệm: �Nam M� A Di Đ� Phật�, niệm li�n tục cho đủ mười niệm.�� H�nh giả v�ng lời xưng danh hiệu Phật, trong mỗi niệm trừ được tội trong t�m mươi ức kiếp sanh tử. Khi mạng chung, người ấy thấy hoa sen v�ng rực rỡ như vầng nhật hiện ra trước mặt. Trong khoảng khảy ng�n tay, liền được v�ng sanh về thế giới Cực Lạc.� Tại sao hai kinh đều đề cập đến việc phạm năm tội nghịch v� việc niệm Phật mười niệm được v�ng sanh, m� một b�n cho người phạm năm tội nghịch v�ng sanh, một b�n th� kh�ng cho. Đ�y l� � g�? (44)

Đ�p: C�c vị cổ đức xưa nay đối với việc n�y c� mười lăm c�ch giải th�ch kh�c nhau: (1) Kinh Qu�n V� Lượng Thọ cho ph�p v�ng sanh l� người đ� s�m hối, Kinh V� Lượng Thọ kh�ng cho ph�p v�ng sanh l� người chưa s�m hối. (2) Kinh Qu�n V� Lượng Thọ cho ph�p v�ng sanh l� người phạm tội nghịch với t�m nhẹ, Kinh V� Lượng Thọ kh�ng cho ph�p v�ng sanh l� người phạm tội nghịch với t�m nặng. (3) Kinh Qu�n V� Lượng Thọ cho ph�p v�ng sanh l� những người chỉ phạm tội nghịch, Kinh V� Lượng Thọ kh�ng cho ph�p v�ng sanh l� những người phạm tội nghịch v� phỉ b�ng Ch�nh ph�p. (4) Kinh Qu�n V� Lượng Thọ cho ph�p v�ng sanh l� người phạm tội nghịch tương tự, Kinh V� Lượng Thọ kh�ng cho ph�p v�ng sanh l� những người phạm tội nghịch ch�nh thức. (5) Kinh Qu�n V� Lượng Thọ cho ph�p v�ng sanh l� những người đ� ph�t t�m Bồ đề, Kinh V� Lượng Thọ kh�ng cho ph�p v�ng sanh l� những người chưa ph�t t�m Bồ đề. (6) Kinh Qu�n V� Lượng Thọ cho ph�p v�ng sanh l� những người niệm danh hiệu Phật A Di Đ� ch� th�nh, Kinh V� Lượng Thọ kh�ng cho ph�p v�ng sanh l� những người niệm danh hiệu Phật A Di Đ� kh�ng ch� th�nh. (7) Kinh Qu�n V� Lượng Thọ cho ph�p v�ng sanh l� những Bồ t�t Thập t�n, Kinh V� Lượng Thọ kh�ng cho ph�p v�ng sanh l� những người chưa phải Bồ t�t Thập t�n. (8) Kinh Qu�n V� Lượng Thọ cho ph�p v�ng sanh l� những h�nh giả kh�ng phải Nhất xiển đề, Kinh V� Lượng Thọ kh�ng cho ph�p v�ng sanh l� những Nhất xiển đề. (9) Kinh Qu�n V� Lượng Thọ cho ph�p v�ng sanh l� những người đ� phạm tội nghịch, Kinh V� Lượng Thọ kh�ng cho ph�p v�ng sanh l� những người chưa phạm tội nghịch[1]. (10) Kinh Qu�n V� Lượng Thọ cho ph�p những người phạm tội nghịch v�ng sanh l� �khai m�n�, Kinh V� Lượng Thọ kh�ng cho ph�p những người phạm tội nghịch v�ng sanh l� �gi� m�n.�[2] (11) Kinh Qu�n V� Lượng Thọ cho ph�p những người phạm tội nghịch v�ng sanh l� dựa tr�n nguy�n tắc �nghiệp ngũ nghịch l� bất định nghiệp�, Kinh V� Lượng Thọ kh�ng cho ph�p những người phạm tội nghịch v�ng sanh l� dựa tr�n nguy�n tắc �nghiệp ngũ nghịch l� định nghiệp.� (12) Kinh Qu�n V� Lượng Thọ cho ph�p những người tạo tội nghịch v�ng sanh l� những người đ� chứng giai vị no�n, đảnh, Kinh V� Lượng Thọ kh�ng cho ph�p những người phạm tội nghịch v�ng sanh l� những người chưa chứng giai vị no�n, đảnh. (13) Kinh Qu�n V� Lượng Thọ cho ph�p những người phạm tội nghịch v�ng sanh l� những người đ� trồng thiện căn giải tho�t, Kinh V� Lượng Thọ kh�ng cho ph�p những người phạm tội nghịch v�ng sanh l� những người chưa trồng thiện căn giải tho�t. (14) Kinh Qu�n V� Lượng Thọ cho ph�p những người phạm tội nghịch v�ng sanh l� những người giai đoạn hai, Kinh V� Lượng Thọ kh�ng cho ph�p những người phạm tội nghịch v�ng sanh l� những người giai đoạn ba. (15) Kinh Qu�n V� Lượng Thọ cho ph�p những người phạm tội nghịch v�ng sanh l� những người niệm đủ mười niệm, Kinh V� Lượng Thọ kh�ng cho ph�p những người phạm tội nghịch v�ng sanh l� n�i chung cho những người niệm đủ hoặc kh�ng niệm đủ mười niệm.

b. B�i x�ch sự sai lầm, hiển b�y � nghĩa của định.

Hỏi: Mười lăm loại giải th�ch tr�n đều đ�ng hết, hay cũng c� giải th�ch sai? (45)

Đ�p: C�c nh� ch� giải đều c� c�ch giải th�ch ri�ng, kh�ng thể n�i c� sự hơn k�m. Như trong c�ch giải th�ch thứ nhất cho rằng những h�nh giả v�ng sanh l� những người đ� s�m hối, c�n những h�nh giả kh�ng v�ng sanh l� những người chưa s�m hối. C�ch giải th�ch n�y chứng tỏ nh� ch� giải chưa biết r� niệm Phật c� c�ng năng diệt tội hay kh�ng. Nếu niệm Phật kh�ng thể diệt tội, tại sao Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i rằng mỗi niệm Phật diệt trừ t�m mươi ức kiếp tội nặng sanh tử. Nếu niệm Phật đ� diệt trừ tội chướng, th� l� do g� lại cho rằng chưa s�m hối th� kh�ng được v�ng sanh! Lại như Kinh Qu�n V� Lượng Thọ cho ph�p những người phạm tội nghịch v�ng sanh, chưa thấy chỗ n�o đề cập đến s�m hối. C�ch giải th�ch n�y cũng như mười bốn c�ch giải th�ch b�n dưới, tất cả đều kh�ng n�u r� được to�n diện bổn � của kinh. Bổn � của Kinh Qu�n V� Lượng Thọ l� khi cho ph�p những người phạm tội nghịch v�ng sanh, đ� n�i �niệm đủ mười niệm liền được v�ng sanh.� C�n Kinh V� Lượng Thọ l�c kh�ng cho ph�p người phạm tội nghịch v�ng sanh đ� n�i: �cho đến đầy đủ mười niệm.� Hai kinh đ� n�i: �cho đến đầy đủ mười niệm�, th� cần g� những c�ch giải th�ch kh�c! Như trong phần hạ phẩm thượng sanh, hạ phẩm trung sanh, khi bảo h�nh giả niệm Phật, đ� kh�ng đề cập đến �đầy đủ mười niệm.� Niệm một niệm trở l�n đều được v�ng sanh, bởi v� những h�nh giả n�y tội c�n tương đối �t, cho n�n kh�ng cần phải niệm đủ mười niệm. C�n hạ phẩm hạ sanh, v� h�nh giả phạm tội nghịch cho n�n n�i phải niệm đủ mười niệm mới sanh Tịnh độ. � của kinh muốn n�i nếu kh�ng phạm tội nghịch, bất luận niệm nhiều �t, một tiếng mười tiếng, đều được v�ng sanh; c�n nếu phạm tội nghịch th� phải niệm đủ mười tiếng mới được v�ng sanh, thiếu một tiếng cũng kh�ng được v�ng sanh, cho n�n mới n�i: �ngọai trừ.� Điều n�y kh�ng li�n hệ g� với c�c c�ch giải th�ch kh�c nhau của c�c bậc cổ đức.

c. Đả ph� thiền sư T�n H�nh.

Hỏi: C�c nh� ch� giải kh�c c� thể hiểu lầm � kinh, nhưng thiền sư T�n H�nh l� bậc Tứ y Bồ t�t, chả lẽ ng�i cũng hiểu lầm � kinh hay sao? (46)

Đ�p: Thiền sư T�n H�nh trong khi giải th�ch sự thủ xả hai bộ kinh V� Lượng Thọ v� Qu�n V� Lượng Thọ, ph�n biệt sự v�ng sanh của hai hạng người giai đoạn hai v� giai đoạn ba, đ� hiểu sai lệch � chỉ của kinh. Nếu y theo c�ch giải th�ch của thiền sư sẽ phạm v�o hai lỗi th�i qu� v� bất cập. Lỗi th�i qu� l� hạng người giai đoạn hai cũng tạo tội ngũ nghịch, m� đ� tạo tội ngũ nghịch th� cũng phải kh�ng được v�ng sanh. Lỗi bất cập l� hạng người giai đoạn ba nếu kh�ng tạo tội ngũ nghịch, kinh đ� kh�ng n�i đến việc loại trừ, ắt l� họ c� thể được v�ng sanh. Kinh n�i: �Chỉ trừ những người tạo tội ngũ nghịch v� phỉ b�ng Ch�nh ph�p�, đ�y l� ngăn ngừa hai lỗi th�i qu� v� bất cập. Nếu y theo kiến giải của thiền sư T�n H�nh, kinh ấy n�n n�i: �Chỉ trừ ch�ng sanh giai đoạn ba�, th� sẽ kh�ng phạm v�o hai lỗi th�i qu� v� bất cập? Thế nhưng, đ�y l� lời nguyện lớn của tỳ kheo Ph�p Tạng để dứt trừ hai lỗi th�i qu� v� bất cập, chả lẽ tr� tuệ của ng�i chưa đầy đủ m� lời nguyện c�n thiếu s�t? Nếu như lời nguyện của Ph�p Tạng kh�ng sai, th� thiền sư T�n H�nh ắt đ� giải th�ch sai lạc. Điều n�y chứng tỏ đ�y l� lỗi của người ph�m (T�n H�nh) chứ kh�ng phải lỗi của bậc th�nh (Ph�p Tạng).

C�c học giả Tam Giai biện hộ rằng: Những lời giải th�ch về �chỉ trừ những người phạm tội ngũ nghịch, v.v��, c� � muốn n�i �ngoại trừ tất cả ch�ng sinh giai đoạn ba�, bởi v� ch�ng sanh giai đoạn ba đều l� những người t� vạy bất ch�nh, �c độc bất nh�n, từ xưa đến nay to�n l� phạm tội, tất cả chư Phật đều kh�ng m�ng cứu độ, mười phương Tịnh độ đều kh�ng dung chứa, cho n�n ng�i Ph�p Tạng mới n�i: �Ngoại trừ những kẻ tạo tội ngũ nghịch, v.v��, tức l� loại trừ to�n bộ những ch�ng sanh giai đoạn ba.

Hỏi: Điều n�y tuy c� vẻ giải th�ch lỗi bất cập, nhưng vẫn chưa ho�n to�n giải th�ch lỗi th�i qu�. Nếu c�c học giả Tam Giai cho rằng phần Hạ phẩm hạ sanh trong Kinh Qu�n V� Lượng Thọ l� sự giải th�ch lỗi th�i qu�, th� e rằng sự giải th�ch của họ kh�ng hợp l�. Lại nữa, tất cả ch�ng sanh giai đoạn ba đều bị gọi l� kẻ phạm tội ngũ nghịch, nếu trong đời qu� khứ bọn họ đ� bị thọ khổ địa ngục, đ� trả xong quả b�o, th� đ�u c�n l� kẻ phạm tội nghịch nữa. Nếu đời n�y họ chưa từng tạo tội v� gi�n, chả lẽ họ vẫn l� những kẻ phạm tội nghịch hay sao? Nếu cho rằng họ đều l� những kẻ phạm tội nghịch, ắt l� họ đều thuộc về t� định tụ, đời sau quyết chắc bị đọa v�o ngục a tỳ m� kh�ng thọ sanh v�o nẻo n�o kh�c, kh�ng thể xuất gia tu h�nh, kh�ng c� kẻ n�o thuộc v�o bất định tụ, v� tạo bất định nghiệp. Nếu vậy, Kinh Niết B�n dạy rằng tất cả ch�ng sanh, phần lớn đều thuộc về loại bất định nghiệp, ắt phải l� sai lầm. Lời giải cứu của ph�i Tam Giai cũng chưa thể giải quyết lỗi bất cập.

Thiền sư trả lời: Hiện nay n�i tất cả ch�ng sanh giai đoạn ba đều l� kẻ tạo tội ngũ nghịch, kh�ng c� nghĩa l� tất cả đều phạm tội giết cha, giết mẹ, l�m th�n Phật chảy m�u, giết A la h�n, ph� h�a hợp tăng mới gọi l� người phạm tội nghịch. Chỉ v� những kẻ đ� căn cơ cực �c, t�m t�nh t� vạy, chỉ to�n l�m �c, chưa l�a được bảy gh�t bảy thương, chưa xả được s�u t�nh năm lạc. Ba nghiệp đầy đủ mười hai đi�n đảo v� năm loại kh�ng thể cứu độ. Tuy họ kh�ng phải l� kẻ hiện tạo tội nghịch, nhưng c� đầy đủ căn cơ tạo nghiệp ngũ nghịch, cho n�n một c�ch tổng qu�t d�ng chữ �nghịch� để chỉ cho những ch�ng sanh giai đoạn ba.

Hỏi: Điều n�y c� vẻ như giải cứu được lỗi bất cập, nhưng vẫn chưa giải cứu được lỗi th�i qu�. Vả lại, lời giải th�ch vừa rồi lại sanh khởi bảy nghi vấn. (1) Nếu cho rằng c� khả năng tạo tội nghịch cho n�n gọi l� căn cơ tạo tội nghịch, như vậy ch�ng sanh giai đoạn hai cũng c� khả năng tạo tội nghịch, hai b�n đều c� thể tạo tội nghịch, tại sao lại c� hai giai đoạn kh�c biệt?[3] (2) Lại nữa, thiền sư T�n H�nh cho rằng ch�ng sanh giai đoạn ba l� những kẻ phạm ngũ nghịch, c� mười ba �ch nạn, kh�ng thể trở th�nh đại tỳ kheo, th� chỉ c� thể gọi họ l� những kẻ kh�ng c� giới, chứ kh�ng được gọi họ l� những người ph� giới (bởi v� kh�ng c� giới để ph�). C�n nếu cho rằng những ch�ng sanh giai đoạn ba chỉ l� căn cơ tạo nghịch, nhưng hiện tại chưa hề tạo tội nghịch, c� thể đắc giới tỳ kheo, th� tại sao lại cho rằng loại trừ những ch�ng sanh giai đoạn ba l� loại trừ những kẻ phạm tội nghịch? (3) Lại nữa, ch�ng sanh giai đoạn ba d� chưa tạo tội nghịch cũng bị gọi l� người tạo ngũ nghịch, như vậy, họ thuộc về t� định tụ, hay thuộc về bất định tụ? Nếu cho rằng họ thuộc t� định tụ, nhưng họ chưa tạo tội nghịch l�m sao lại thuộc về t� định tụ? Nếu cho rằng họ thuộc bất định tụ, tại sao lại n�i rằng ngoại trừ những kẻ phạm ngũ nghịch, tức l� loại trừ tất cả ch�ng sanh giai đoạn ba? (4) Nếu cho rằng người chưa tội nghịch l� căn cơ tạo tội nghịch, cho n�n gọi l� kẻ phạm ngũ nghịch, nhưng họ cũng l� người c� thể h�nh tr� đầy đủ tịnh giới, như vậy, cũng c� khả năng chứng đắc th�nh quả, tuy chưa chưa đắc th�nh quả, lại cũng c� thể gọi họ l� th�nh nh�n. Nếu họ tự nhận l� th�nh nh�n, th� phải thuộc về ch�nh định tụ, phải n�n xả bỏ dị sanh t�nh, nhưng đồng thời lại phạm tội ba la di, th� l�m sao được gọi l� nguời tr� giới? (5) Kinh Qu�n V� Lượng Thọ cho ph�p người tạo ngũ nghịch v�ng sanh, đ�y l� những người đ� tạo tội nghịch, phần Bốn mươi t�m nguyện trong Kinh V� Lượng Thọ loại trừ những người tội nghịch kh�ng cho v�ng sanh, lẽ n�o đ�y l� những người c� căn cơ ngũ nghịch (c� khả năng tạo tội nghịch nhưng chưa tạo)? (6) Ch�ng sanh giai đoạn ba tuy chưa tạo tội nghịch, chỉ v� c� căn cơ tạo nghịch n�n gọi l� kẻ tạo nghịch, như vậy, giả như ch�ng sanh giai đoạn hai tạo tội nghịch, chả lẽ v� họ kh�ng phải căn cơ tạo tội nghịch, m� kh�ng gọi l� người tạo tội nghịch hay sao? (7) Nếu cho rằng căn cơ ch�ng sanh giai đoạn hai cũng l� kẻ tạo tội nghịch, th� ba phẩm hạ sanh phải nhập th�nh một phẩm, bởi v� kh�ng tạo tội nghịch m� cũng l� kẻ tạo tội nghịch, hơn nữa, hoa nở kh�ng c� sự nhanh chậm, hoặc sự diệt tội cũng c� kh�ng c� sự kh�c biệt.[4]

Lại c� người giải th�ch rằng người giai đoạn ba kh�ng phải kh�ng được v�ng sanh Tịnh độ, nhưng họ phải tu tập ph�p m�n Phổ ch�n Phổ ch�nh mới được v�ng sanh T�y Phương, nhưng nếu họ đ� tạo tội ngũ nghịch th� d� c� tu tập ph�p Phổ ch�n Phổ ch�nh cũng kh�ng được v�ng sanh, cho n�n lời nguyện của ng�i Ph�p Tạng l� loại trừ ch�ng sanh giai đoạn ba tạo tội ngũ nghịch. Ch�ng sanh giai đoạn ba chưa tạo tội ngũ nghịch, nếu tu tập ph�p Phổ ch�n Phổ ch�nh ắt sẽ được v�ng sanh Tịnh độ, nếu đ� tạo tội ngũ nghịch, d� c� tu tập ph�p Phổ ch�n Phổ ch�nh cũng kh�ng được v�ng sanh. V� l� do n�y, thiền sư với tr� tuệ bao la, l�ng từ s�u rộng, thương x�t ch�ng sanh giai đoạn ba đang ch�m ngụp trong c�i uế, n�n đ� khai mở ph�p m�n Phổ ch�n Phổ ch�nh để tiếp dẫn những kẻ thuần t� thuần �c, khiến họ học tập Phật ph�p th�ch đ�ng thời cơ, để đều được v�ng sanh T�y Phương thế giới. Đ�y l� điều m� ng�i Ph�p Tạng chưa từng nghĩ đến, Đức Bổn Sư cũng chưa từng đề cập đến, m� chỉ ri�ng c� thiền sư T�n H�nh khai ph�t gi�o nghĩa n�y để độ ch�ng sanh giai đoạn ba, cho n�n c� thể cho rằng thiền sư n�i những điều Đức Phật chưa n�i, độ những ch�ng sanh m� chư Phật chưa độ. Ch�ng ta đều mong đọc quyển Tam Giai Tập Lục, cung k�nh thọ tr� quanh năm suốt th�ng, kh�ng c�n d�m đọc tụng những kinh điển kh�c. Đ�ng thương cho những kẻ cố chấp lỗi cũ, vẫn c�n đọc tụng những kinh điển Biệt ch�n Biệt ch�nh, tạo tội địa ngục. N�n biết ng�i Thiện Tinh v� đọc ph�p tạng m� bị đọa địa ngục l�u d�i, c�n ng�i Thường Bất Khinh, v� tu h�nh ph�p Phổ ch�n Phổ ch�nh cho n�n được chứng đắc th�nh quả, đến bờ b�n kia. Đ�y l� do kh�ng biết học Phật ph�p th�ch đ�ng đưa đến sự c�ch biệt giữa tổn hại v� lợi �ch kh�c như trời với đất. T�i [Ho�i Cảm] kh�ng tra x�t được sự đ�ng sai [của thiền sư T�n H�nh], cho n�n chỉ biết tu tập ph�p Biệt ch�n Biệt ch�nh, d� sai cũng kh�ng hối tiếc. Hiện nay giải th�ch như vậy, hy vọng sẽ giải trừ phần n�o sự nghi hoặc.

C� người tr�ch rằng: �Thiền sư T�n H�nh tuy giải th�ch như vậy, nhưng chỉ khiến gia tăng nghi hoặc. Hiện nay xin tr�nh b�y th�m những nghi vấn, ngưỡng cầu sự giải đ�p. (1) Lời giải th�ch của thiền sư tựa hồ giải quyết được lỗi bất cập, nhưng vẫn chưa giải th�ch được lỗi th�i qu�. Kh�ng biết c�u �cho đến mười niệm� l� phổ ph�p hay biệt ph�p. Nếu cho l� phổ ph�p, th� c�u �mười niệm� n�y chỉ l� mười niệm �A Di Đ� Phật�. Đ�y l� niệm biệt Phật, sao lại cho l� phổ ph�p? (2) Nếu niệm Phật A Di Đ� l� phổ ph�p th� đ�y l� ph�p cho ch�ng sanh giai đoạn ba, tại sao lại cho đ� chỉ l� gi�o ph�p của giai đoạn hai? (3) Nếu niệm Phật A Di Đ� l� phổ ph�p, th� điều n�y c�ng với Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i về h�nh giả hạ phẩm hạ sanh niệm đủ mười danh hiệu Phật A Di Đ� c� g� kh�c biệt? Tại sao ph�p Mười niệm trong Kinh Qu�n V� Lượng Thọ l� biệt ph�p, c�n ph�p Mười niệm trong phần Bốn mươi t�m nguyện lại l� phổ ph�p. C�ng một lời n�i, tại sao lại c� hai ph�p kh�c biệt? (4) Tại sao phổ ph�p chỉ cứu độ người giai đoạn ba chưa tạo tội nghịch, c�n biệt ph�p lại c� thể cứu độ người cấp hai đ� tạo tội nghịch? Đ�y l� v� ch�ng sanh giai đoạn ba tạo tội nghịch, kh�ng c�n c� c�ch diệt tội cho n�n họ kh�ng được v�ng sanh Tịnh độ? Hay c� c�ch diệt tội, nhưng người tạo tội nghịch vẫn kh�ng được v�ng sanh? Xin h�y giải th�ch r�. (5) Nếu ph�p �mười niệm� n�y l� biệt ph�p, ch�ng sanh giai đoạn ba d� tu biệt ph�p hay kh�ng đều kh�ng được v�ng sanh. D�ng biệt ph�p để loại trừ ch�ng sanh, điều n�y đưa đến lỗi bất cập. Kh�ng những loại trừ ch�ng sanh đưa đến lỗi bất cập, m� c�n khiến nhiều người tạo t�c lỗi lầm. Tiến tho�i đều kh�ng thể trốn tr�nh tr�ch nhiệm nặng nề đối với Phật ph�p. (6) Lời nguyện của ng�i Ph�p Tạng n�n n�i như sau: �Giả như t�i th�nh Phật, mười phương ch�ng sanh ch� t�m tin ưa, muốn sanh nước t�i, tu h�nh phổ ph�p, nếu kh�ng v�ng sanh, t�i thệ kh�ng th�nh Ch�nh gi�c, duy trừ ch�ng sanh giai đoạn ba tạo tội ngũ nghịch v� phỉ b�ng Ch�nh ph�p.� Đ�y tức l� tr�nh b�y r� r�ng � nghĩa của phổ gi�o, thủ xả hai loại ch�ng sanh giai đoạn ba, v� loại trừ ch�ng sanh giai đoạn hai phạm tội ngũ nghịch. Thế nhưng Bồ t�t Ph�p Tạng n�u l�n những lời nguyện n�y l� muốn cho ch�ng sanh đời vị lai hiểu r� sự thủ xả, nếu vậy chỉ cần n�i phổ ph�p th� � nghĩa của sự thủ xả sẽ đầy đủ, c�n như n�i biệt ph�p th� sự thủ xả sẽ kh�ng đầy đủ. Nếu như trong phổ ph�p kh�ng tr�nh b�y r� r�ng hai sự kiện n�y, th� l�m sao giải cứu được sự giải th�ch sai lạc của thiền sư T�n H�nh? Nếu c�c học giả Tam Giai cho rằng lời kinh c� ẩn � kh�c kh�ng tiện tr�nh b�y phổ ph�p, xin c�c vị ấy h�y tr�nh b�y r� r�ng những giải đ�p của họ. (7) Lại nữa, Tỳ kheo Ph�p Tạng, như trong kinh khen ngợi, l� Bồ t�t Thập địa, chứ kh�ng phải chỉ l� Bồ t�t Tam hiền. Điều n�y chứng minh ng�i l� bậc đầy đủ từ bi tr� tuệ, rộng nhiếp độ ch�ng sanh. V� sao khi ph�t đại nguyện tiếp dẫn ch�ng sanh cực �c v�ng sanh Tịnh độ, lại chỉ d�ng biệt ph�p cứu độ ch�ng sanh giai đoạn hai, m� kh�ng d�ng phổ ph�p cứu độ ch�ng sanh giai đoạn ba? (8) Ch�ng sanh giai đoạn ba tuyệt đối kh�ng được v�ng sanh, c� phải Bồ t�t Ph�p Tạng thấy bọn họ l� bại chủng n�n kh�ng ph�t nguyện cứu độ họ? (9) Lại c� phải v� ch�ng sanh giai đoạn ba kh�ng được v�ng sanh, cho n�n Bồ t�t Ph�p Tạng kh�ng đem phổ gi�o đến cứu độ, m� đ�nh phải bỏ rơi họ hay sao? (10) Hay l� Bồ t�t Ph�p Tạng tuy biết phổ ph�p, nhưng kh�ng n�i cho bọn họ biết, sẻn tiếc gi�o ph�p kh�ng dạy dỗ ch�ng sanh, t�m thương x�t kh�ng lan đến những ch�ng sanh giai đoạn ba n�y cho n�n kh�ng nhiếp thọ họ v�ng sanh Tịnh độ? (11) Hay l� Bồ t�t Ph�p Tạng tuy đầy đủ tr� tuệ từ bi, nhưng v� hạng người giai đoạn ba kh� c� thể gi�o h�a th�nh tựu, Bồ t�t kh�ng thể cứu độ, cho n�n đ� giao lại cho thiền sư T�n H�nh? (12) Hay l� Bồ t�t Ph�pTạng kh�ng c� duy�n với ch�ng sanh giai đoạn ba, m� chỉ ri�ng thiền sư T�n H�nh c� duy�n, c� thể cứu độ bọn họ. Vả lại, chỉ c� những ch�ng sanh sống trong nước Trung Hoa mới gặp được thiền sư gi�o h�a, c� thể v�ng sanh T�y Phương, c�n những ch�ng sanh giai đoạn ba sống ở quốc độ kh�c kh�ng gặp được thiền sư, l�m sao v�ng sanh Tịnh độ? (13) Giả sử Bồ t�t Ph�p Tạng l�c ph�t nguyện, sự giải ngộ h�nh tr� của ng�i chưa được tr�n đầy, cho n�n sự nhiếp độ ch�ng sanh chưa được vi�n m�n, thế nhưng Đức Thế T�n đ� th�nh Ch�nh Gi�c, v� l� do g� m� kh�ng độ những ch�ng sanh giai đoạn ba n�y? Nếu thế th� bốn hoằng thệ nguyện chưa tr�n, � nghĩa của bốn �n chưa trọn. Bỏ rơi những đứa con đang mang bệnh nặng, l�m sao được gọi l� thương x�t tất cả? Những lời như: �Những người đ�ng được độ, đ� được độ, những người chưa được độ, đ� được nh�n duy�n cứu độ�, v.v�, đều l� n�i ngoa. Hơn nữa, t�i cảm thấy kh�m phục thiền sư l� bậc cao hơn bậc th�nh, �ng đ� �p uổng Đức Thế T�n v�o địa vị thấp hơn cả bọn ph�m phu hạ cấp, m� kh�ng tự biết rằng m�nh đang tuy�n bố những lời h�m hồ lầm lỗi [5].

Lại nữa, Kinh V� Lượng Thọ l� biệt gi�o, nhưng Đức Thế T�n đ� d�ng l�ng từ bi đặc biệt lưu lại tr�n thế gian th�m một trăm năm. Tại sao phổ gi�o th�ch hợp với thời mạt ph�p, ng�i lại kh�ng lưu lại thế gian để gi�o h�a ch�ng sanh, c�n biệt ph�p kh�ng th�ch hợp với thời mạt ph�p, ng�i lại lưu lại tr�n thế gian tổn hoại mọi người? Đấng Gi�o chủ từ bi cứu khổ lẽ n�o kh�ng biết r� căn cơ? Kh�ng chỉ ri�ng Đức Th�ch Ca Như Lai kh�ng giải cứu ch�ng sanh giai đoạn ba, ngay cả mười phương hằng h� sa chư Phật hiện tướng lưỡi rộng d�i cũng chỉ để cứu độ ch�ng sanh giai đoạn hai, nhưng lại kh�ng hiện tướng lưỡi rộng d�i để chứng minh phổ ph�p cứu tế h�ng ch�ng sanh giai đoạn ba? Lẽ n�o chư Đại Th�nh Thế T�n, bậc Nhất thiết chủng tr�, l�ng từ rộng khắp, thương tất cả ch�ng sanh như con một, đều giấu nhẹm phổ ph�p, kh�ng cứu độ h�ng ch�ng sanh giai đoạn ba? Hơn nữa, Đức Từ Phụ A Di Đ�, lời dạy bao tr�m ba c�i, bốn mươi t�m nguyện rải khắp mười phương, v� lượng v� số kiếp về trước l�c c�n l�m chuyển lu�n th�nh vương đ� ph�t t�m th�nh Phật, cho đến v� lượng v� số kiếp về sau khi ng�i Qu�n Thế �m kế thừa ng�i vị Ch�nh đẳng Ch�nh gi�c, đ� ph�t lời nguyện lớn, m� mươi phương chư Phật đ� từng chứng minh, l� muốn cứu độ tất cả ch�ng sanh, lẽ n�o lại bỏ rơi m� kh�ng cứu độ ch�ng sanh giai đoạn ba hay sao? Chư Phật Bồ t�t d�ng tr� tuệ bậc th�nh qu�n s�t, biết rằng hạng ch�ng sanh giai đoạn ba kh�ng thể v�ng sanh, kh�ng thể n�o cứu độ, b�n bỏ phế kh�ng d�ng Ch�nh ph�p cứu vớt bọn họ ra khỏi vũng lầy sinh tử, nhưng thiền sư T�n H�nh lại c� thể ban bố phương tiện thiện xảo, đem Phổ ch�n Phật ph�p ra để cứu độ những ch�ng sanh giai đoạn ba, chứng tỏ l�ng từ bi của thiền sư vượt qu� Đức Th�ch Ca, tr� tuệ của thiền sư th� thắng hơn Phật V� Lượng Thọ, đ�y cũng c� nghĩa l� c�c bậc V� thượng Điều ngự sư biến th�nh hữu thượng Thế t�n, c�n c�c bậc V� đẳng đẳng trở th�nh Qu� đẳng Ch�nh gi�c. Thiền sư T�n H�nh quả thật c�n th� thắng hơn chư Phật!

Hỏi: Nếu cho rằng do tạo tội nghịch m� c� hai loại ch�ng sanh giai đoạn ba để ph�n biệt v�ng sanh hay kh�ng, chứ kh�ng d�ng sự niệm Phật nhiều �t để ph�n định, v� l� do g� l�c loại trừ người phạm tội nghịch lại n�i �cho đến mười niệm�, c�n l�c cho ph�p người phạm tội nghịch v�ng sanh lại n�i: �đầy đủ mười niệm�? V� sao kinh văn loại trừ người phạm tội nghịch kh�ng đề cập đến �ch�ng sanh giai đoạn ba�, c�n l�c cho ph�p người phạm tội nghịch v�ng sanh lại kh�ng đề cập đến �ch�ng sanh giai đoạn hai�? Tại sao thiền sư T�n H�nh trong l�c kh�ng cần thiết lại th�m �cho đến mười niệm�, c�n trong l�c cần thiết lại kh�ng th�m �ch�ng sanh giai đoạn ba�?

Thiền sư trả lời: Phần ch�n phẩm trong Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i qu� rộng về biệt ph�p, nghĩa l� n�i ri�ng về những người thiện �c v�ng sanh ch�n phẩm, cho n�n đối với hạng người cực �c kh�ng n�i về ph�p niệm một danh hiệu[6], m� n�i ri�ng về ph�p v�ng sanh cho hạng người n�y, tức l� �niệm đầy đủ mười niệm[7].� C�n hai đoạn trong Kinh V� Lượng Thọ lại n�i qu� sơ lược về phổ ph�p, nghĩa l� n�i chung về ph�p thiện �c cho hai hạng h�nh giả hạ phẩm, lời kinh bao h�m niệm ph�p nhiều �t, � nghĩa gồm chung hai hạng thiện �c. Cho n�n phần tr�n n�i về ph�p niệm một danh hiệu d�nh cho người thiện, phần dưới n�i về ph�p niệm mười danh hiệu d�nh cho người �c. Thiện �c nhiều �t, chỉ n�i chung chung, cho n�n gọi l� tổng. C�n n�i �cho đến�, đ�y l� kh�ng n�i hết, cho n�n gọi l� �qu� sơ lược.� C�u �cho đến mười niệm� nghĩa l� từ một niệm cho đến mười niệm. Ph�a cuối n�i �mười� nghĩa l� từ bắt đầu từ �một� vượt qua ch�n, do đ� trong đ�y bao h�m ph�p �niệm một niệm� cho người thiện. Phần sau n�i �cho đến niệm một niệm�, đ�y l� từ mười đếm xuống một. Ph�a cuối n�i �một�, tức l� bắt đầu từ �mười� vượt qua ch�n, cho n�n trong đ�y bao h�m ph�p �niệm đủ mười niệm� cho người �c. Cho n�n t�i [T�n H�nh] cho rằng chữ �cho đến� bao h�m ph�p niệm mười niệm. Ph�p mười niệm l� d�nh cho người �c, trong hạng người �c lại c� hai loại t� ch�nh lẫn lộn, cho n�n chỉ n�i đơn giản l� �loại trừ người phạm tội nghịch v� hủy b�ng Ch�nh ph�p�, chứ đ�u c� nghĩa l� v� �niệm thiếu một niệm� m� bị loại trừ.

Hỏi: Hạng người phạm tội nghịch c� hai loại thiện v� �c, ch�ng sanh giai đoạn hai v� giai đoạn ba cũng ph�n l�m hai phẩm t� v� ch�nh, chẳng phải hai hạng t� ch�nh cũng đều c� kẻ �c người thiện hay sao? Trong hạng người �c c� t� ch�nh lẫn lộn, cho n�n n�i đơn giản l� �loại trừ người phạm tội nghịch v� phỉ b�ng Ch�nh ph�p�, tại sao trong hạng người thiện c� t� ch�nh lẫn lộn, lại kh�ng n�i đơn giản l� �loại trừ người kh�ng phạm tội nghịch v� phỉ b�ng Ch�nh ph�p, m� lại cho rằng người kh�ng t� �c cũng đồng với người t� �c, trong phần mười niệm đều n�i �loại trừ.� Lại n�i �một niệm v� mười niệm� l� lời rất đơn giản, trong ph�p người thiện, lấy người ch�nh thiện, kh�ng bỏ người t� thiện, tại sao trong ph�p người �c, lại lấy người ch�nh �c, m� loại bỏ người t� �c?�.

Trả lời: Đ�y kh�ng phải l� c�u hỏi. Bổn � Đức Phật muốn tỏ b�y l� người sắp mất, nếu c� thể niệm một danh hiệu, hai danh hiệu cho đến ch�n, mười danh hiệu Phật, đều được v�ng sanh thế giới Cực Lạc. Chỉ trừ những người phạm tội nghịch v� phỉ b�ng Ch�nh ph�p. Bổn � của kinh muốn n�i l� người mạng chung, nếu c� thể niệm một danh hiệu Phật rồi qua đời, hoặc niệm đến mười danh hiệu Phật rồi qua đời, đều c� thể v�ng sanh Tịnh độ. Bổn � của Đức Phật muốn n�u r� l� ch�ng sanh kh�ng phạm tội nghịch, niệm nhiều �t đều v�ng sanh, c�n những người phạm tội nghịch niệm �t th� kh�ng v�ng sanh, phải niệm đủ mười danh hiệu th� mới v�ng sanh. V� muốn cho biết rằng những người kh�ng phạm tội nghịch c� thể niệm nhiều �t đều được v�ng sanh, cho n�n mới n�i �loại trừ người phạm tội nghịch v� phỉ b�ng Ch�nh ph�p�, đ�u c� li�n quan g� đến người t� nghịch. Nếu tất cả ch�ng sanh đến ng�y l�m chung mới gặp bạn l�nh dạy ph�p Niệm Phật, đều niệm đủ mười niệm th� �ng mới c� thể tr�ch m�c. Giả như niệm chưa đủ mười niệm m� đ� mạng chung, lẽ n�o loại trừ người phạm tội nghịch m� lại kh�ng n�i �loại trừ.�

2. Niệm Phật trong thời tượng ph�p, mạt ph�p.

Hỏi: Kinh Đại Tập Nguyệt Tạng n�i: �Sau khi Đức Phật diệt độ, năm trăm năm đầu, c�c đệ tử Phật tr� tuệ ki�n cố; năm trăm năm thứ hai, c�c đệ tử Phật thiền định ki�n cố; năm trăm năm thứ ba, c�c đệ tử Phật đa văn ki�n cố; năm trăm năm thứ tư, c�c đệ tử Phật chuy�n x�y ch�a lập th�p; năm trăm năm thứ năm, Phật ph�p suy t�n, c�c đệ tử Phật chỉ lo đấu tranh kiện tụng, �t tu ph�p thiện.� Hiện nay, mười s�u ph�p qu�n v� Niệm Phật Tam Muội l� ph�p định tuệ, chỉ th�ch hợp với thời kỳ năm trăm năm thứ hai, v� sao lại khuy�n tu học? Phần lớn c�c học giả Tam Giai Gi�o đều dẫn chứng đoạn văn n�y cho rằng từ năm trăm năm thứ ba về sau kh�ng thể tu định, v� l� do g� lại khuy�n mọi người tu tập mười s�u ph�p qu�n v� Niệm Phật Tam Muội? (47)

Đ�p: Mười s�u ph�p qu�n v� Niệm Phật Tam Muội c� s�u c� cạn. S�u tức l� ở giai đoạn tứ tĩnh lự chưa đến trung gian thiền, trong l�c tu tuệ, tu mười s�u ph�p qu�n v� Niệm Phật Tam Muội; cạn tức l� nương v�o văn tư tu tuệ ở c�i Dục, nhiếp niệm t�c �, cũng c� thể tu mười s�u ph�p qu�n v� Niệm Phật Tam Muội. Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �Qu�n tưởng như vậy gọi l� thấy được phần th� của thế giới Cực Lạc. Nếu đắc tam muội, sẽ thấy c�i Cực Lạc vi diệu r� r�ng, kh�ng thể tả xiết.� Cho n�n biết rằng qu�n tưởng th�nh tựu m� chỉ thấy được phần th� của c�i Cực Lạc l� do d�ng văn tư tuệ của c�i Dục để tu qu�n tưởng; c�n chứng được tam muội thấy được phần vi diệu của c�i Cực Lạc l� do d�ng tu tuệ của c�i Sắc m� tu qu�n tưởng. Kinh n�i năm trăm năm thứ hai tu tập thiền định ki�n cố, đ�y l� căn cứ v�o định t�m tu tuệ ở c�i Sắc m� n�i. Nếu do văn tư c�i Dục tu qu�n th�nh tựu th� điều n�y �p dụng chung cho năm trăm năm thứ hai, thứ ba, v.v� Nếu kh�ng, tại sao Kinh Hiền Hộ, quyển thứ ba, n�i: �Hiền Hộ! Sau khi ta diệt độ bốn mươi năm, tam muội n�y sẽ được lưu truyền rộng r�i tr�n thế gian. Đến một trăm năm cuối ở trong thời kỳ năm trăm năm thứ năm, l�c Ch�nh ph�p đang hoại diệt, sự tr� giới tổn giảm, sự ph� giới thạnh h�nh, c�c nước g�y hấn nhau, trong những thời kỳ như vậy, quyển kinh n�y sẽ lại xuất hiện tr�n thế gian, đ�y l� do oai thần của Phật.� Điều n�y l� muốn cho những ch�ng sanh trong thời đ� nghe được kinh n�y, vui mừng ghi ch�p, đọc tụng thọ tr�, tư duy nghĩa l�, giảng giải cho người kh�c, tu h�nh đ�ng theo lời dạy của Phật. Lại nữa, quyển thứ hai n�i: �Hiền Hộ! C�c thiện nam tử thiện nữ nh�n ấy, trong qu� khứ đ� từng nghe nhiều Đức Phật giảng n�i tam muội n�y, đọc tụng thọ tr�, y theo lời dạy m� tu h�nh. Do � nghĩa n�y, sau khi Như Lai diệt độ, v�o một trăm năm cuối của năm trăm năm thứ năm, l�c Ch�nh ph�p sắp bị hoại diệt, l�c đ� lại được nghe tam muội n�y, nghe xong sanh l�ng tin, kh�ng hề nghi hoặc, kh�ng hề ngần ngại, sanh l�ng hoan hỷ, th�n t�m rung động, đọc tụng thọ tr�, suy ngẫm nghĩa l�, giảng giải cho người kh�c, nhẫn đến tu h�nh tam muội ấy một ng�y một đ�m, v.v�� N�n biết rằng lời dạy của kinh muốn n�i đến sự tu tập tam muội n�y v�o khoảng cuối của năm trăm năm thứ năm, như vậy, tại sao c� thể cho rằng thời kỳ sau năm trăm năm thứ hai kh�ng thể tu tập tam muội n�y. Thiền sư T�n H�nh trong Tam Giai Tập Lục n�i kh�i qu�t rằng thời kỳ sau một ng�n năm sau khi Phật diệt độ, chỉ c� thể tu h�nh phổ ph�p, kh�ng thể tu h�nh biệt ph�p, rồi lại đem ph�p m�n Niệm Phật Tam Muội, v.v�, xếp v�o loại ph�p m�n kh�ng hợp căn cơ ch�ng sanh, nghĩa l� c�c gi�o ph�p cần phải bị phế bỏ. Đ�y l� một điều v� c�ng sai lầm!

3. Cật vấn học giả Tam Giai Gi�o.

Hỏi: Kinh Đại Tập Nguyệt Tạng, quyển thứ mười, n�i: �Những ch�ng sanh thế giới Ta B� phỉ b�ng Ch�nh ph�p, nhục mạ th�nh hiền, c�c c�i Tịnh độ mười phương đều loại bỏ, kh�ng tiếp thọ họ.� Ch�ng sanh bị loại bỏ tức l� những ch�ng sanh giai đoạn ba, kh�ng đ�ng v�ng sanh Tịnh độ. Hiện nay, tại sao lại cho ph�p những ch�ng sanh giai đoạn ba n�y c�ng với ch�ng sanh giai đoạn một v� hai đều được v�ng sanh Tịnh độ? (48)

Đ�p: Nếu đ�ng như c�c thiền sư ph�i Tam Giai cật vấn, kh�ng biết c�c ch�ng sanh giai đoạn hai ở thế giới Ta B� n�y c� được ph�p phỉ b�ng Ch�nh ph�p, lăng mạ th�nh hiền hay kh�ng. Nếu cho ph�p phỉ b�ng Ch�nh ph�p, lăng nhục th�nh hiền, c� bị loại bỏ, kh�ng cho v�ng sanh Tịnh độ hay kh�ng? Nếu được ph�p v�ng sanh, th� l� do g� m� c�c thiền sư ph�i Tam Giai lại đem đoạn kinh văn n�y chứng minh c�c ch�ng sanh giai đoạn ba kh�ng được v�ng sanh? Nếu được v�ng sanh, ch�ng sanh giai đoạn hai đ� phỉ b�ng Ch�nh ph�p, lăng mạ th�nh hiền, lẽ ra phải bị loại bỏ, v� sao lại được v�ng sanh Tịnh độ? Nếu cho rằng ch�ng sanh giai đoạn hai kh�ng phỉ b�ng Ch�nh ph�p, kh�ng hủy nhục th�nh hiền, tại sao đ� l� nhất xiển đề m� lại kh�ng phỉ b�ng Ch�nh ph�p? Nếu lại cho rằng tuy phỉ b�ng Ch�nh ph�p, hủy nhục th�nh hiền nhưng vẫn c� thể v�ng sanh, xin h�y trưng kinh điển ra l�m bằng chứng. Nếu lại cho rằng tuy phỉ b�ng Ch�nh ph�p, hủy nhục th�nh hiền, đ�ng lẽ kh�ng v�ng sanh, nhưng v� căn cơ thuần thục, tội lỗi tương đối nhẹ n�n vẫn được v�ng sanh, tại sao kinh kia kh�ng cho ph�p v�ng sanh m� kinh n�y lại cho ph�p? Hơn nữa, tất cả ch�ng sanh giai đoạn ba ở c�i Ta B� đều phạm v�o tội phỉ b�ng Ch�nh ph�p, hủy nhục th�nh hiền hay sao? Nếu tất cả ch�ng sanh giai đoạn ba đều hủy b�ng th�nh hiền, th� l�c ở trong thai, chẳng lẽ cũng c� thể phỉ b�ng Ch�nh ph�p, hủy nhục th�nh hiền? Nếu cho rằng c� những ch�ng sanh giai đoạn ba kh�ng phỉ b�ng Ch�nh ph�p, hủy nhục th�nh hiền, kh�ng bị liệt v�o hạng kh�ng v�ng sanh Tịnh độ, th� tại sao lại n�i ch�ng sanh giai đoạn ba kh�ng được v�ng sanh v� đem kinh n�y ra l�m chứng cứ? Nếu lại cho rằng ch�ng sanh giai đoạn ba, đời n�y tuy kh�ng phỉ b�ng Ch�nh ph�p, nhưng trong qu� khứ đ� từng phỉ b�ng, biết đ�u ch�ng sanh giai đoạn hai trong qu� khứ cũng đ� từng phỉ b�ng Ch�nh ph�p. Nếu cho rằng bổn � kinh n�y l� muốn n�u r� ch�ng sanh giai đoạn ba đều l� t� đạo bất ch�nh, phỉ b�ng hay kh�ng đều kh�ng cho ph�p v�ng sanh. Ch�ng sanh giai đoạn hai nửa t� nửa ch�nh, phỉ b�ng hay kh�ng, đều được ph�p v�ng sanh. Nếu vậy, những lời dạy n�y phạm hai lỗi l� vừa th�i qu� vừa bất cập. Th�i qu� l� kh�ng cho ph�p những ch�ng sanh giai đoạn hai phỉ b�ng Ch�nh ph�p được v�ng sanh, bất cập l� cho ph�p những ch�ng sanh giai đoạn ba kh�ng phỉ b�ng Ch�nh ph�p được v�ng sanh. C�c đệ tử của thiền sư T�n H�nh đem kinh s�ch dẫn chứng, thường thường đi ngược với những lời dạy ch�nh đ�ng của Phật. Kẻ ngu n�y (Ho�i Cảm) kh�ng d�m tin những lời tuy�n truyền của họ.

4. Sự bất đồng giữa khai v� ngăn.

Hỏi: Kinh Đại Tập Phật Tạng v� c�c bộ luật n�i: �Đức Bổn Sư Th�ch Ca M�u Ni kh�ng nhận c�c tỳ kheo ph� giới, v.v.., l�m đệ tử, kh�ng nhận l�m thầy bọn họ, kh�ng cho ph�p bọn họ bước ch�n v�o tăng gi� lam. Bọn họ giống như c�y đa la bị chặt ngang, kh�ng thể sống lại; giống như vi�n đ� bể đ�i, kh�ng thể r�p lại; giống như biển lớn kh�ng dung chứa x�c chết; bọn họ kh�ng thể tham dự c�c ph�p yết ma, bố t�t.� Đức Phật kh�ng cho ph�p bọn họ thọ thực của thập phương tăng, nếu bọn họ thọ dụng của t�n th� sẽ phạm trọng tội, ngay một giọt nước cũng kh�ng được uống, bọn họ kh�ng được cư tr� trong tăng gi� lam, đ�y gọi l� bọn tặc h�nh, tặc trụ, huống hồ [lại cho bọn họ v�ng sanh] Tịnh độ l� nơi cư tr� của c�c bậc th�nh, l�m bạn ph�p của c�c bậc Nhất sanh bổ xứ hay sao? (49)

Đ�p: Kinh luật đều c� hai m�n cấm đo�n v� khai duy�n. Gi�o ph�p Tiểu thừa, Đại thừa, cấm đo�n v� khai duy�n kh�ng đồng, kh�ng thể chỉ tin v�o m�n cấm đo�n m� kh�ng tin v�o lời dạy của Kinh Qu�n V� Lượng Thọ về năng lực diệt tội của chư Phật. Những lời dạy ban đầu của Phật về sự cấm đo�n ấy, hoặc l� gi�o l� Tiểu thừa, hoặc l� những lời quở tr�ch, hoặc đối với ch�ng sanh chưa biết khởi t�m hổ thẹn s�m hối tội chướng, hoặc đối với những người chưa ph�t t�m Bồ đề, c�n ham m� ngũ dục sanh tử, hoặc đối với những người quyến luyến c�i Ta B�, th�ch trầm lu�n trong ba c�i, hoặc giả, nếu Đức Như Lai trước ti�n kh�ng giảng về m�n đối trị tội chướng, ch�ng sanh ắt kh�ng biết sợ tội m� thường tạo �c. Cho n�n Đức Phật đ� phải trước ti�n giảng về những tội nặng, khuy�n nhắc ch�ng sanh kh�ng n�n tạo tội ph� giới, hoặc ng�i dạy rằng s�m hối tuy diệt tội, miễn đọa �c đạo, nhưng giới thể đ� mất, kh�ng thể thọ dụng vật dụng của thường trụ tăng. Hiện nay gi�o ph�p Tịnh độ giảng dạy l� ph�t t�m Bồ đề, sanh l�ng t�m qu�, tha thiết s�m hối những tội chướng đ� tạo trong qu� khứ, sửa đổi lỗi lầm, tha thiết ra khỏi nh� lửa ba c�i, mong cầu v�ng sanh Tịnh độ, nương v�o bổn nguyện của Phật, tội diệt phước sanh, sợ h�i quả b�o khổ nơi �c đạo trong đời vị lai, t�y thuận lời dạy của Phật, l�nh dữ l�m l�nh, trong cửa Phật l� người dũng kiện bậc nh�, lỡ phạm tội nhưng biết hối lỗi, chư Phật đều khen ngợi. Người đ� tuy l� x�c chết trong biển giới luật thanh tịnh của Đức Bổn Sư, nhưng lại được v�ng sanh về c�i Tịnh độ của Đức A Di Đ�, được chứng giai vị bất tho�i chuyển. Cho n�n biết rằng Phật n�y quở tr�ch việc ph� giới, Phật kia khen ngợi sự s�m hối diệt tội, Phật n�y kh�ng nhiếp thọ, Phật kia đến tiếp dẫn, giống như cha mẹ gi�o dục con c�i, một người th� mắng nhiếc tr�ch phạt, một người th� mềm mỏng khuy�n răn, l�m cho đứa con biết sửa đổi s�m hối. Chư Phật cũng giống như vậy, hoặc cấm đo�n, hoặc khai duy�n, đều l� muốn lợi �ch th�nh tựu ch�ng sanh, cho n�n lời th� �c hoặc lời mềm mỏng đều l� đệ nhất nghĩa. Lại như, c�c tỳ kheo phạm tội nặng, trong giới luật th� quở tr�ch, nhưng trong Kinh Đ� La Ni lại dạy tr� tụng thần ch� khiến tội diệt, ho�n phục giới thể; cấm chỉ v� khai duy�n kh�ng đồng, khen ch� cũng c� sự kh�c biệt. Kinh Đại Niết B�n n�i: �Chưa v�o ph�p Đại thừa, gọi l� quyết định nghiệp, đ� v�o ph�p Đại thừa, th� gọi l� bất định nghiệp.� Đ�y cũng c� � nghĩa giống như tr�n, ch�ng ta phải biết uyển chuyển, kh�ng n�n c�u chấp v�o một ph�a.

5. Lưu lại trăm năm.

a. Thời cơ lưu trụ.

Hỏi: Kinh V� Lượng Thọ n�i: �Trong đời vị lai, khi kinh điển bị diệt tận, ta v� l�ng từ bi thương x�t ch�ng sanh, đặc biệt lưu lại quyển kinh n�y tr�n thế gian th�m một trăm năm.� Kh�ng r� d�ng thời điểm n�o để biết kinh điển bị tận diệt? (50)

Đ�p: C�c thiền sư ph�i Tam Giai đều tin rằng thiền sư T�n H�nh l� Bồ t�t tứ y, đ� soạn quyển Tam Giai Tập Lục cho rằng: �Từ nay (đời Đường) cho đến một ng�n năm về sau, c�c ch�ng sanh giai đoạn ba chỉ c� thể h�nh tr� Phổ ch�n Phổ ch�nh Phật ph�p (Phổ ph�p hoặc Phổ gi�o), c�n việc đọc tụng kinh điển Đại thừa kh�ng c�n th�ch hợp thời cơ, h�nh giả (đọc tụng kinh điển Đại thừa) sẽ bị đọa v�o địa ngục khắp mười phương. Hiện nay Kinh V� Lượng Thọ, v.v�, đều l� ph�p Biệt ch�n Biệt ch�nh (Biệt ph�p hoặc Biệt gi�o), đ�y l� Phật ph�p giai đoạn hai, chỉ th�ch hợp tu h�nh khoảng ng�n năm về trước. Một ng�n năm sau, kh�ng c�n loại căn cơ n�y, gi�o ph�p Biệt ch�n Biệt ch�nh phải bị phế bỏ, d� kinh c� n�i lưu lại kinh A Di Đ� một trăm năm, th� cũng chỉ l� một ng�n một trăm năm m� th�i. V� sao biết được như vậy? Như trong đời tượng ph�p đầy dẫy những kẻ tăng thượng mạn, c� Bồ t�t Thường Bất Khinh xuất thế, ng�i kh�ng đọc tụng kinh điển m� chỉ chuy�n lễ lạy, cho n�n biết rằng sau khi Ch�nh ph�p bị diệt, tăng thượng mạn thạnh h�nh, kh�ng c�n c� thể đọc tụng, m� phải học ph�p Phổ ch�n Phổ ch�nh. Do học ph�p Phổ ch�n Phổ ch�nh th�ch ứng căn cơ n�n được s�u căn thanh tịnh, lại gia tăng tuổi thọ. C�n tỳ kheo Thiện Tinh l� ch�ng sanh giai đoạn ba, v� đọc tụng mười hai bộ kinh, cho n�n bị đọa ngục A tỳ, đ�y l� điều tổn thất lớn.�

Phần lớn c�c h�nh giả ph�i Tam Giai đều c� c�ng kiến giải n�u tr�n. Nhưng nếu ch�ng ta truy tầm � nghĩa s�u xa th� sẽ thấy những điều vừa n�u tr�n kh�ng hợp l�. V� sao? Nếu như sau một ng�n năm, Ch�nh ph�p đ� bị diệt tận, chỉ c�n lại những ch�ng sanh giai đoạn ba t� �c, chỉ th�ch hợp h�nh tr� ph�p Phổ ch�n Phổ ch�nh, kh�ng th�ch hợp h�nh ph�p Biệt ch�n Biệt ch�nh v� đọc tụng kinh điển Đại thừa, nếu như đọc tụng sẽ bị đọa mười phương địa ngục A tỳ, [đ�y l� đức Như Lai c� �c t�m, đố kỵ ch�ng sanh giai đoạn ba, lưu lại ph�p Biệt ch�n Biệt ch�nh khiến cho họ h�nh tr� lầm lẫn để bị đọa v�o địa ngục A tỳ,] th� điều n�y quả kh�ng li�n quan đến việc từ bi lưu lại Kinh A Di Đ� trăm năm. Nếu n�i ph�p Phổ ch�n Phổ ch�nh l� th�ch đ�ng, tại sao Đức Phật sau khi n�i ph�p n�y, lại kh�ng đặc biệt lưu lại trăm năm? Nếu n�i ph�p Phổ ch�n Phổ ch�nh kh�ng phải do Phật n�i, m� do thiền sư T�n H�nh n�i c�c kinh chư Phật chưa n�i, để độ c�c ch�ng sanh chư Phật chưa độ, th� thiền sư kh�ng phải l� Phật tại sao lại c� thể n�i kinh? V� hơn nữa, tại sao lại phải căn cứ v�o kinh điển Đại thừa để soạn quyển Tam Giai Tập Lục? Nếu kinh điển Đại thừa c� Phổ gi�o v� Biệt gi�o, Phổ gi�o kh�ng n�i đến việc đặc biệt lưu lại, m� trong kinh Biệt gi�o n�i đến sự lưu lại một trăm năm, nhưng lại kh�ng th�ch hợp với căn cơ, điều n�y quả thật đi ngược l�ng từ bi, kh�c biệt với sự gi�o h�a của đức Như Lai. Nếu đ� kh�ng c� lời dạy của Phật, l�m sao ph�n biện ch�nh t�? Nếu n�u trường hợp ng�i Thường Bất Khinh kh�ng đọc tụng kinh điển để dẫn chứng rằng trong thời tượng ph�p đầy dẫy những kẻ tăng thượng mạn kh�ng n�n đọc tụng kinh điển, th� v� l� do g� ng�i Thường Bất Khinh đến l�c l�m chung được nghe v� thọ tr� hai chục ng�n vạn ức b�i kệ trong Kinh Ph�p Hoa do Đức Phật Uy �m Vương giảng n�i từ trước, hơn nữa, đắc được s�u căn thanh tịnh, v� tăng thọ mạng hai trăm vạn ức na do tha tuổi, rộng v� mọi người giảng thuyết Kinh Ph�p Hoa? Nếu ch�ng sanh giai đoạn ba kh�ng được ph�p nghe hoặc đọc kinh Đại thừa, tại sao Bồ t�t Thường Bất Khinh lại v� hạng người tăng thượng mạn giảng Kinh Ph�p Hoa, khiến cho người nghe phải g�y tạo nh�n duy�n đọa v�o địa ngục A tỳ ở mười phương thế giới? Lại nữa, ng�i Bồ t�t Dược Vương nguyện: �Sau khi Phật diệt độ, sẽ phụng tr� đọc tụng giảng thuyết Kinh Ph�p Hoa. Ch�ng sanh trong đời �c năm trược, thiện căn giảm dần, phần lớn l� những người tăng thượng mạn, tham lợi c�ng dường, tăng trưởng bất thiện căn, xa l�a sự giải tho�t, tuy kh� c� thể gi�o h�a, nhưng ch�ng con sẽ khởi đại nhẫn lực đọc tụng Kinh Ph�p Hoa, hộ tr�, giảng thuyết, v.v�� Lại như Kinh B�t Nh� n�i về năm trăm năm sau rốt, trong thời mạt ph�p nếu c� người đọc tụng thọ tr�, v.v� Kinh Hiền Hộ đề cập đến vấn đề trong năm trăm cuối ở đời mạt ph�p thọ tr� đọc tụng kinh ấy, v.v� Chẳng lẽ một ng�n năm sau khi Biệt ph�p bị phế bỏ, kh�ng c�n th�ch hợp đọc tụng kinh điển Đại thừa? Khuy�n c�c người tu x�t kỹ lời Phật dạy, đừng n�n tự m�nh lầm lẫn, khiến cho kẻ kh�c lầm lẫn, lại c�n khiến cho kinh điển Đại thừa kh�ng c�n lưu h�nh tr�n đời. Đ�y l� tự m�nh uống thuốc độc (t� kiến), lại c�n g�y tạo nh�n duy�n đọa lạc địa ngục, hủy diệt cặp mắt Ch�nh ph�p. C�n g� đi�n đảo hơn những việc n�y, quả thật đ�ng thương.

C� người giải th�ch �kinh đạo diệt tận�, bằng c�ch căn cứ v�o Kinh Đại Bi Li�n Hoa (Bi Hoa) cho rằng Ch�nh ph�p k�o d�i một ng�n năm, tượng ph�p k�o d�i một ng�n năm, mạt ph�p k�o d�i một vạn năm, sau thời mạt ph�p, kinh đạo diệt tận, chỉ lưu lại Kinh A Di Đ� một trăm năm. Trong thời đao binh kiếp n�y, lo�i người phần lớn tạo �c, những c�y cỏ trong tay họ đều biến th�nh đao kiếm, s�t hại lẫn nhau, s�n độc hẫy hừng đến cực điểm. Thọ mạng chỉ c�n mười tuổi, th�n cao chỉ độ hai gang tay. Trong thời kỳ n�y kh�ng c�n c� thể tu tập c�c ph�p m�n giới định tuệ th�m s�u, chỉ c�n phương c�ch niệm Phật, nh�m ch�n c�i Ta B� tam tai, ngũ trược cực �c, nguyện sanh thế giới T�y Phương Cực Lạc. Đức Bổn Sư Th�ch Ca đ� biết trước ch�ng sanh thời đ� khổ bức, c� thể sanh t�m nh�m ch�n, cho n�n khởi l�ng từ bi, sau khi c�c kinh điển kh�c đều bị diệt tận, đặc biệt lưu lại Kinh A Di Đ� tr�n thế gian một trăm năm, trong thời tai kiếp lợi lạc hữu t�nh.

Lại c� người giải th�ch như sau. Thuyết Ph�p Trụ K� của t�n giả �i Hữu n�i: �Sau thời kỳ đao binh kiếp, lo�i người ch�n l�m việc �c, đều khởi t�m từ, kh�ng c�n s�t hại, m� lại thương x�t lẫn nhau, như cha như con, tuổi thọ dần dần tăng trưởng, đến l�c thọ mạng d�i trăm tuổi, c� mười s�u vị Đại A la h�n, tam minh lục th�ng, đầy đủ b�t giải tho�t, th�ng suốt Tam tạng kinh điển, thọ lời ph� ch�c của Phật, trụ tr� Ch�nh ph�p, lợi �ch ch�ng sanh, kh�ng nhập Niết b�n, c�c ng�i v� những vị A la h�n kh�c, c�ng h�ng đệ tử, đem gi�o ph�p của Đức Như Lai truyền b� khắp nơi, gi�o h�a dẫn đạo ch�ng sanh, x�y ch�a lập miếu, độ người xuất gia, tu giới định huệ, Phật ph�p hưng thạnh, đến l�c thọ mạng lo�i người l�n đến cuối s�u vạn tuổi, đầu bảy vạn tuổi, c�c vị A la h�n thu g�p tất cả x� lợi của Phật, tạo dựng một bảo th�p. Mười s�u vị Đại a la h�n c�ng h�ng đệ tử đi nhiễu chung quanh th�p, đem hương hoa c�ng dường, chi�m ngưỡng lễ b�i, sau đ� c�c ng�i đều bay l�n hư kh�ng, n�i lời như sau: �K�nh lễ Thế T�n Th�ch Ca Như Lai Ứng Ch�nh Đẳng Gi�c, ch�ng con l�nh thọ lời dạy của Ng�i, hộ tr� Ch�nh ph�p, c�ng l�m lợi �ch cho h�ng trời người. Ph�p tạng đ� ch�m, những người c� duy�n đ� độ xong, nay xin c�o từ để nhập Niết b�n.� N�i xong, tất cả đều đồng thời nhập V� dư Niết b�n. Th�p x� lợi liền ch�m xuống đất đến tầng Kim lu�n th� ngừng nơi đ�. Gi�o ph�p Tam tạng đ� bị diệt tận trước đ� một trăm năm, c�n ph�p m�n Tịnh độ, th�p x� lợi v� c�c vị A la h�n th� diệt tận c�ng một l�c. Khi ấy, gi�o ph�p V� thượng của Đức Thế T�n Th�ch Ca M�u Ni trong tam thi�n đại thi�n thế giới (Ta B�) ho�n to�n bị diệt tận, kh�ng c�n xuất hiện. Từ đ� về sau, trong c�i n�y c� bảy vạn c�u chi Độc gi�c đồng thời xuất hiện. Đến l�c thọ mạng lo�i người được t�m vạn tuổi, c�c vị Độc gi�c cũng đều diệt độ. Sau đ� Bồ t�t Di Lặc xuất hiện thế gian, ng�i cũng v� ch�ng sanh m� giảng n�i ph�p m�n Tịnh độ, khiến cho v� lượng ch�ng sanh đều được v�ng sanh Tịnh độ. Như vậy lần lượt, ng�n vị Phật trong Hiền kiếp v� c�c vị Phật về sau, đều giảng n�i ph�p m�n Tịnh độ, khuyến kh�ch mọi người v�ng sanh T�y Phương, nhẫn đến mười phương chư Phật cũng đều như vậy. Đức A Di Đ� thọ mạng v� lượng a tăng kỳ kiếp. Khi ng�i vẫn c�n tại thế, mười phương thế giới chư Phật xuất hiện tr�n đời, đối với c�c ch�ng sanh c� duy�n với Đức A Di Đ� đều giảng n�i ph�p m�n Tịnh độ v� khuy�n họ v�ng sanh Cực Lạc.� Cho n�n c�u �kinh đạo diệt tận, đặc biệt lưu lại kinh n�y th�m một trăm năm� l� chỉ cho thời kỳ n�y.

b. � nghĩa của sự lưu lại ph�p Niệm Phật.

Hỏi: Kinh V� Lượng Thọ n�i: �Trong đời vị lai, khi kinh điển bị diệt tận, ta v� l�ng từ bi thương x�t ch�ng sanh, đặc biệt lưu lại quyển kinh n�y tr�n thế gian th�m một trăm năm.� Thế nhưng tất cả kinh điển đều c� mục đ�ch gi�o h�a lợi �ch ch�ng sanh, đọc tụng thọ tr� đều diệt trừ tội nặng, nương v�o Ch�nh ph�p đều được tho�t khổ, tại sao chỉ c� Kinh V� Lượng Thọ được lưu lại tr�n thế gian n�y một trăm năm sau khi tất cả kinh điển kh�c đều bị diệt tận? (51)

Đ�p: Đức Phật Thế T�n xuất hiện thế gian, d�ng một �m thanh thuyết ph�p, t�y theo căn cơ, mỗi ch�ng sanh hiểu một c�ch kh�c nhau. Số ch�ng sanh nghe ph�p ngộ đạo nhiều như số c�t bụi, hoặc chứng bốn đạo quả Tiểu thừa, hoặc đắc V� sanh ph�p nhẫn, hoặc được xa l�a �c đạo, hoặc được t�i sanh v�o c�i người, c�i trời, hoặc được v�ng sanh Tịnh độ, hoặc gieo nh�n giải tho�t đời sau. C�c ch�ng sanh c� căn l�nh nghe ph�p trong qu� khứ, gặp được gi�o l� ch�n thật của Phật, thọ tr� đọc tụng, đều được lợi �ch. Nếu ch�ng sanh bạc phước, kh�ng thể gi�o h�a được, th� tất cả kinh điển đều sẽ ẩn t�ng nơi long cung. L�c ấy c�c tỳ kheo kh�ng c�n mặc c� sa nhiễm sắc, tất cả ph�p yết ma, thọ giới đều kh�ng th�nh tựu. Ch�ng sanh kh�ng c�n nghe biết đến ph�p Đại thừa s�u xa, c�ng c�c gi�o ph�p vi diệu về thật tướng b�nh đẳng ch�n như, cho n�n c�c ph�p n�y ẩn mất trước ti�n, chỉ c�n lại ph�p m�n Niệm Phật dễ tu dễ học, c�c ph�m phu ngu m� tội chướng đều c� thể học tập, tu h�nh. Đ�y l� do Đức Đại Th�nh từ bi đặc biệt lưu quyển kinh n�y ở lại thế gian th�m một trăm năm. Y v�o lời kinh m� biết rằng Phật ph�p dần dần diệt tận, ch�ng sanh phước đức mỏng cạn, chỉ c�n lại ph�p m�n Tịnh độ n�y đặc biệt c� thể l�m lợi �ch cho họ. D�ng ph�p m�n v� thời cơ để chứng nghiệm, biết rằng ph�p m�n Tịnh độ th�ch hợp với căn cơ ch�ng sanh đời mạt ph�p, cho n�n nhiều nơi trong Kinh Qu�n V� Lượng Thọ đều n�i l� v� tất cả ch�ng sanh đời vị lai m� n�i ph�p m�n Cực Lạc. Xin thỉnh qu� vị tăng tục h�y tra cứu lời dạy của Phật để chi�m nghiệm căn cơ ch�ng sanh, đừng nghe những lời b�n t�n vu vơ của người kh�c m� kh�ng tin lời Phật.

6. Sự diệt tội trong Kinh Thập Lu�n.

Hỏi: Kinh Đại Thừa Địa Tạng Thập Lu�n n�i: �Chư Phật kh�ng cứu độ những ch�ng sanh tạo tội thập �c.� Nếu đ� n�i kh�ng cứu độ, tại sao niệm Phật lại được diệt tội v�ng sanh T�y Phương? Nếu được v�ng sanh, đ�y l� cứu độ, tại sao lại n�i chư Phật kh�ng cứu độ? (52)

Đ�p: Kinh n�i �kh�ng cứu độ� l� để răn bảo những người tạo tội �c. Đ�y l� � nghĩa b� ẩn của Đức Như Lai, muốn l�m cho những người �c sợ tội bị trầm lu�n biển khổ nhiều đời m� kh�ng d�m tiếp tục l�m �c. Đến Phật c�n kh�ng cứu th� ai cứu, cho n�n bọn họ kh�ng d�m l�m quấy. Lẽ n�o lại nghĩ rằng Phật n�i �kh�ng cứu� l� thật kh�ng cứu hay sao? Hay l� do tội qu� nặng, s�m hối kh�ng ti�u diệt hết tội cho n�n chư Phật kh�ng cứu? Lại nữa, kh�ng biết ch�ng sanh giai đoạn hai cũng tạo những tội thập �c n�y hay kh�ng? Nếu n�i kh�ng, như vậy tại sao ch�ng sanh giai đoạn hai c� thể tạo tội ngũ nghịch m� kh�ng tạo tội thập �c? Nếu bọn họ cũng tạo tội v� kh�ng được cứu, như vậy r� r�ng l� bọn họ cũng kh�ng thể v�ng sanh Tịnh độ. V� l� do g� m� chỉ đem những sự kiện tạo tội thập �c ra để l�m chứng cứ rằng ch�ng sanh giai đoạn ba kh�ng được v�ng sanh Tịnh độ? Nếu cho rằng chư Phật kh�ng cứu, nhưng trong kinh chỉ n�i �chư Phật kh�ng cứu người tạo tội�, chả lẽ ch�ng sanh giai đoạn hai tạo tội n�y lại được chư Phật cứu hay sao? Thiền sư T�n H�nh d�ng đạo l� g� m� cho rằng trong những người tạo tội thập �c, ch�ng sanh giai đoạn hai được cứu, c�n ch�ng sanh giai đoạn ba th� kh�ng được cứu, ch�ng sanh giai đoạn hai được v�ng sanh, c�n ch�ng sanh giai đoạn ba th� kh�ng được v�ng sanh? Lời kinh đ�u c� ẩn � n�o kh�c, tại sao lại cho rằng chư Phật chỉ cứu độ ch�ng sanh giai đoạn hai. Đ�y l� d�ng � ri�ng để giải th�ch kinh văn chứ kh�ng phải l� bổn � của Phật. Th�m thắt � ri�ng m� giải th�ch kinh văn, ho�n to�n kh�ng th�ch đ�ng với � chỉ của Phật. Vả lại, trong kinh dạy rằng �ch�ng sanh niệm Phật, tội nặng đều được trừ diệt, ngay cả tội ngũ nghịch thập �c cũng đều ti�u diệt.� Kinh n�i tội ngũ nghịch l� định nghiệp, niệm Phật ti�u diệt định nghiệp n�y, c�n kinh n�i tội thập �c l� tội kh�ng thể cứu, chả lẽ niệm Phật kh�ng cứu được tội n�y hay sao? Tại sao lại l�m ngơ sự việc Đức A Di Đ� đến tiếp dẫn. Cho n�n biết rằng thiền sư T�n H�nh chấp văn m� nghĩa, chưa thấu hiểu đạo l� ch�n thật. Thỉnh cầu qu� vị h�y tra cứu lại lời kinh để khử trừ những nghi vấn n�y.

7. Năm lợi �ch th� thắng của sự niệm Phật.

Hỏi: Kinh Phật Tạng, quyển thứ ba, n�i: �C� Đức Phật hiệu Đại Trang Nghi�m, sau khi ng�i diệt độ một trăm năm, c�c đệ tử chia l�m năm ph�i. Ph�i thứ nhất t�n Phổ Sự, ph�i thứ hai t�n Khổ Ngạn, ph�i thứ ba t�n T�t H�a Đa, ph�i thứ tư t�n Tương Khứ, ph�i thứ năm t�n Bạt Nan Đ�. Năm vị tỳ kheo n�y l� những người l�nh đạo đồ ch�ng của ph�i m�nh. Tỳ kheo Phổ Sự l� người thấu hiểu nghĩa l� của ph�p Ch�n kh�ng V� sở đắc của Đức Phật giảng n�i, c�n bốn vị tỳ kheo kia đều hiểu sai � Phật, sanh khởi t� kiến, phần lớn giảng n�i về ph�p hữu lậu sanh diệt. Trong c�c đồ ch�ng nghe tỳ kheo Phổ Sự giảng n�i về l� Ch�n kh�ng, c� s�u mươi t�m ức na do tha người đ� ngộ đạo v� nhập Niết b�n. C�n bốn vị �c tỳ kheo kia phần lớn dẫn dắt đồ ch�ng đi v�o đường t�, phủ nhận ph�p Đệ nhất nghĩa V� sở hữu Tất c�nh kh�ng, tham ưa ph�p của bọn ngoại đạo Ni Kiền Tử. Bọn đồ ch�ng của bốn �c tỳ kheo thường b�m theo l� thuyết t� vạy của thầy, quyến luyến kh�ng rời. L�c đ�, phần lớn c�c đệ tử tại gia của bốn �c tỳ kheo đều đọa �c đạo, kh�ng theo đường ngay, hoại diệt Ch�nh ph�p của Phật. Bốn �c tỳ kheo đ�, sau khi mạng chung đọa v�o địa ngục A tỳ, nằm ngửa, nằm xấp, nằm nghi�ng h�ng tr�i, nằm nghi�ng h�ng phải, trải qua ch�n trăm vạn ức năm, bị thi�u đốt tr�n giường sắt, sau khi mạng chung, lại sanh v�o địa ngục tro n�ng, địa ngục đẳng hoạt, địa ngục d�y đen, thọ v� lượng khổ n�o, trải qua thời gian cũng bằng địa ngục A tỳ. Sau khi mạng chung ở ngục d�y đen, kế đến sanh trở lại địa ngục A tỳ. C�c đồ ch�ng tại gia xuất gia của bốn vị �c tỳ kheo, số đ�ng khoảng s�u trăm bốn vạn ức người, đều c�ng bốn vị �c tỳ kheo c�ng sanh c�ng tử, c�ng bị thi�u đốt trong c�c đại địa ngục. Đến thời kỳ kiếp tận, bốn �c tỳ kheo c�ng s�u trăm bốn vạn ức đệ tử từ địa ngục A tỳ chuyển sanh qua địa ngục ở thế giới kh�c, trải qua v� số b�ch thi�n vạn ức na do tha năm, chịu v� lượng khổ n�o. Khi thế giới n�y th�nh h�nh trở lại, th� lại sanh trở về đại địa ngục ở c�i n�y trải qua thời gian cực kỳ l�u d�i, sau khi được ra khỏi địa ngục, sanh v�o c�i người, trong năm trăm đời sanh l�m kẻ đui m�, sau đ� gặp được Đức Phật Nhất Thiết Minh, xuất gia l�m tăng, trong mười vạn ức năm si�ng năng tu h�nh như cứu đầu đang ch�y, nhưng vẫn kh�ng đắc được Thuận nhẫn, huống chi đắc được đạo quả. Sau khi mạng chung, lại bị sanh trở v�o ngục A tỳ. Do v� qu� khứ đ� trồng nghiệp bất thiện s�u nặng, cho n�n sau đ� mặc dầu lại gặp được ch�n chục ức Đức Phật, vẫn kh�ng đắc được Thuận nhẫn. V� sao? V� đối với gi�o ph�p th�m s�u của Phật kh�ng sanh l�ng k�nh tin, phản ph�c bại hoại, ph� hủy th�nh hiền tr� giới tỳ kheo, d�m pha phỉ b�ng, khởi nh�n duy�n ph� hoại Phật ph�p, cho n�n bị quả b�o như vậy. Kinh tr�n đ� n�i �v� tội bất tịnh thuyết ph�p m� trong mười vạn ức năm tinh tiến tu h�nh như cứu đầu đang ch�y m� kh�ng diệt được tội�, v� sao c�ng đức niệm Phật một danh hiệu, mười danh hiệu, lại được diệt tội v�ng sanh T�y Phương Cực Lạc? (53)

Đ�p: Do năm nh�n duy�n th� thắng, tuy tạm thời niệm danh hiệu Phật m� c�ng đức diệt tội, sanh khởi t�n t�m vượt qu� mười vạn ức năm tu h�nh tinh tiến như cứu đầu đang ch�y. Năm nh�n duy�n th� thắng l�: (a) ph�t t�m th� thắng, (b) cầu v�ng sanh th� thắng, (c) bổn nguyện th� thắng, (d) c�ng đức th� thắng, (e) uy lực th� thắng.

a) Ph�t t�m th� thắng: Người v�ng sanh hạ phẩm l� người căn t�nh Đại thừa, ph�t t�m Đại thừa. C�n người căn t�nh Tiểu thừa, nay do v� ph�t t�m Đại thừa, trong một niệm vượt qu� t�m Tiểu thừa v� lượng b�ch thi�n ức kiếp, cho n�n diệt trừ tội nặng nhanh ch�ng.

b) Cầu sanh th� thắng: Ở đ�y một niệm niệm Phật nguyện sanh Tịnh độ, c�n những người kia tuy tu h�nh tinh tiến như cứu đầu đang ch�y, nhưng bọn họ ph�t t�m Tiểu thừa, kh�ng tin c� Tịnh độ của chư Phật mười phương, v� kh�ng nguyện v�ng sanh th� thắng cho n�n tội kh�ng diệt, c�n những h�nh giả Tịnh độ, v� nguyện v�ng sanh th� thắng n�n tội diệt.

c) Bổn nguyện th� thắng: Do v� Đức A Di Đ� đ� từng ph�t đại nguyện th� thắng rằng tất cả ch�ng sanh phạm trọng tội, nếu niệm danh hiệu của ng�i, tội chướng sẽ ti�u trừ v� được ng�i tiếp dẫn v�ng sanh về Tịnh độ. Những ch�ng sanh hiện nay tuy tạo trọng tội, nhưng thiện căn đời qu� khứ đ� ch�n muồi, cho n�n c� thể niệm Phật một niệm liền được v�ng sanh.

d) C�ng đức th� thắng: H�nh giả Tiểu thừa chỉ qu�n tứ niệm xứ cho n�n kh�ng thể diệt v� lượng tội, hiện nay niệm Phật một niệm c� đủ c�ng đức diệt trừ tội nặng trong mười ức kiếp sanh tử, như trong kinh c� n�i tường tận. Cho n�n một niệm niệm Phật c� c�ng đức th� thắng hơn c�ng đức tu h�nh tinh tiến c�c ph�p qu�n Ngũ đ�nh t�m, qu�n Tứ niệm xứ, .

e) Uy đức th� thắng: Kinh Đại Thừa Đồng T�nh n�i: �Chư Phật c� mười giai vị, Phật A Di Đ� ở giai vị thứ nhất, c�ng đức uy lực phi thường, cho n�n c� thể d�ng uy lực gia tr� h�nh giả niệm Phật, khiến cho họ quyết định được v�ng sanh, kh�ng đồng với c�c Đức Phật kh�c.�

Ch� th�ch:

[1] Kinh V� Lượng Thọ v� muốn cảnh c�o những người chưa phạm tội nghịch để họ đừng phạm tội nghịch n�n mới tuy�n bố: �Những người phạm tội nghịch kh�ng được v�ng sanh.�

[2] Khai m�n: cho ph�p, khoan thứ; gi� m�n (hoặc gi� m�n): kh�ng cho ph�p, nghi�m cấm.

[3] Ch�ng sanh giai đoạn một căn cơ ch�nh trực, c� thể d�ng thiện diệt �c, tạo tội �t hơn ch�ng sanh giai đoạn hai. Ch�ng sanh giai đoạn ba căn cơ t� vạy, c� thể d�ng �c diệt thiện, kh�ng s�nh bằng ch�ng sanh giai đoạn hai.

[4] Theo Kinh Qu�n V� Lượng Thọ, hạ phẩm thượng sanh do niệm Phật diệt được năm mươi ức kiếp sanh tử trọng tội, hạ phẩm trung sanh nhờ nghe c�ng đức kinh điển, v.v�, diệt được t�m mươi ức kiếp sanh tử trọng tội, c�n hạ phẩm hạ sanh, do niệm Phật, mỗi niệm đều trừ diệt t�m mươi ức kiếp sanh tử trọng tội. Hiện nay, nếu lập luận của Tam Giai Gi�o l� đ�ng, th� ba phẩm hạ sanh đ� kh�ng c� sự kh�c biệt, do đ� sự diệt tội cũng kh�ng c� sự kh�c biệt. (Người dịch)

[5] Đức Phật v� ch�ng sanh giai đoạn hai giảng n�i Kinh Qu�n V� Lượng Thọ khiến họ y v�o gi�o ph�p tu h�nh, đều được v�ng sanh Tịnh độ, nhưng ng�i kh�ng v� ch�ng sanh giai đoạn ba n�i một quyển kinh phổ ph�p m� chư Phật hiện tướng lưỡi rộng d�i để chứng minh, hơn nữa, tỳ kheo Ph�p Tạng cũng kh�ng ph�t nguyện cho h�ng ch�ng sanh giai đoạn ba. Những ch�ng sanh giai đoạn ba trong ba c�i kh�ng gặp được Tam Giai Tập Lục sẽ kh�ng được v�ng sanh. D� đọc tụng kinh điển, nhưng nếu kh�ng phải l� phổ gi�o do Bồ t�t tứ y (thiền sư T�n H�nh) th� vẫn phải tr�i lăn trong c�i Ta B�. N�n biết, Đức Phật c� thể ri�ng v� ch�ng sanh giai đoạn ba giảng một quyển kinh phổ ph�p, để khỏi phải nhọc c�ng thiền sư T�n H�nh cứu vớt bọn họ v�ng sanh Tịnh độ. Đ�y quả l� một điều thật đ�ng tiếc.

[6] Ph�p niệm một danh hiệu l� d�nh cho người thiện v�ng sanh.

[7] Đầy đủ, nghĩa l� so với �kh�ng đủ� m� n�i. Cần phải niệm đủ mười danh hiệu.

Th�ch Tịnh Độ Quần Nghi Luận

[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7]

Th�ch Tịnh Độ Quần Nghi Luận

Đường Ho�i Cảm Soạn

Việt Dịch: Th�ch Ph�p Ch�nh

QUYỂN 4

8. B�ng ph�p v� v�ng sanh.

Hỏi: Kinh Ph�p Hoa n�i: �Những người phỉ b�ng kinh n�y thường sanh v�o những xứ hiểm nạn, vĩnh viễn kh�ng được gặp Phật.� V� sao trong Kinh Qu�n V� Lượng Thọ, những kẻ b�ng ph�p lại được v�ng sanh Tịnh độ, gặp Phật nghe ph�p, vĩnh viễn xa l�a cảnh khổ. Nếu vậy, tại sao lại n�i thường sanh v�o những xứ hiểm nạn? (54)

Đ�p: Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �Những kẻ ngu n�y, kh�ng việc �c n�o kh�ng l�m, phải bị đọa v�o địa ngục, chịu khổ v� c�ng.� Kế đến kinh n�i: �Nếu niệm mười danh hiệu Phật, được v�ng sanh Tịnh độ.� Nếu cho rằng người �c ấy thường sanh v�o chỗ hiểm nạn, kh�ng thể tho�t ra, v� nếu thường phải cư tr� chỗ hiểm nạn, th� l�m sao v�ng sanh Tịnh độ? Cho n�n, khi tội chưa trừ diệt th� quả b�o đ� l� v� c�ng tận, nếu tội bị trừ diệt, th� quả b�o đ� l� c� c�ng tận. Tuy thường sinh v�o chỗ hiểm nạn, nhưng nếu tội diệt, th� ngại g� m� kh�ng được thấy Phật! Lại nữa, thiền sư T�n H�nh dẫn chứng � nghĩa của kinh văn, mục đ�ch muốn chứng minh rằng ch�ng sanh giai đoạn ba c� tội kh�ng thể trừ diệt, kh�ng được v�ng sanh Tịnh độ, hơn nữa, thiền sư cũng dẫn chứng rất nhiều kinh điển để chứng minh kẻ t� kh�ng thể v�ng sanh. Kh�ng biết ch�ng sanh giai đoạn hai c� phỉ b�ng Kinh Ph�p Hoa hay kh�ng? Nếu phỉ b�ng th� c� thường sanh v�o chỗ hiểm nạn hay kh�ng? Niệm Phật c� được v�ng sanh Tịnh độ hay kh�ng? Nếu cho rằng được v�ng sanh, th� kh�ng thể d�ng Kinh Qu�n V� Lượng Thọ l�m chứng cứ. Nếu kh�ng được v�ng sanh, th� ch�ng sanh giai đoạn hai phỉ b�ng Ch�nh ph�p cũng kh�ng được v�ng sanh, v� sao lại cứ muốn chứng minh chỉ c� ch�ng sanh giai đoạn ba l� kh�ng được v�ng sanh?

9. Phật ph�p đ�ng căn cơ.

Hỏi: Kinh Duy Ma Cật n�i: �Bồ t�t th�nh tựu t�m ph�p, ở nơi thế giới n�y tu h�nh kh�ng bị chướng ngại, được v�ng sanh Tịnh độ.� Thiền sư T�n H�nh cho rằng t�m ph�p n�y l� gi�o ph�p v�ng sanh Tịnh độ d�nh cho ch�ng sanh giai đoạn ba, c�n gi�o ph�p của Kinh Qu�n V� Lượng Thọ, v.v�, l� gi�o ph�p v�ng sanh d�nh cho ch�ng sanh giai đoạn hai. Hiện nay, ch�ng sanh phần lớn thuộc về giai đoạn ba, l�m sao học tập gi�o ph�p v�ng sanh d�nh cho ch�ng sanh giai đoạn hai? (55)

Đ�p: Bổn � th�nh lập gi�o ph�p của thiền sư T�n H�nh l� d�ng �Phật ph�p th�ch đ�ng căn cơ� l�m t�ng chỉ, cho đ�y l� chỉ quy để thấu hiểu lời Phật dạy, v� xem thường kiến giải của c�c học giả xưa nay. Thật ra, thiền sư d�ng ba nghĩa n�y, nếu t�m trong gi�o nghĩa th� đ�ng l� ph�p m�n th�ch hợp căn cơ, một l� thời gian, hai l� nơi chốn, ba l� người tu tập. Nếu x�t kỹ sự th�nh lập ba m�n n�y của thiền sư quả thật l� v� c�ng tuyệt diệu, th�ch đ�ng. Thế nhưng chư đại đức cổ kim, đều c� học vấn uy�n b�c, th�ng thạo nội điển ngoại điển, thấu r� � nghĩa b�n tự m�n tự, th�m hiểu chỗ th�m s�u của ph�p m�n, vượt đến chỗ c�ng cực của b� tạng, chưa hề c� ai ph�n định t�ng chỉ giống như thiền sư. Vả lại, thiền sư tự thiết lập � nghĩa, nhưng lại đi tr�i ngược với � th�. V� sao? Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �H�m nay, đức Như Lai v� b� Vi Đề Hy v� tất cả ch�ng sanh ở đời vị lai�, đ�y l� thời �c. �Bị giặc phiền n�o x�m nhiễu m� n�i nghiệp thanh tịnh�, đ�y l� người �c. �Đ�y l� sự gi�o h�a ch�ng sanh ở c�i uế trược�, đ�y l� chỗ �c. Kinh Qu�n V� Lượng Thọ hội đủ ba nghĩa, lẽ ra phải l� Phật ph�p th�ch đ�ng căn cơ, thế m� thiền sư lại n�i kh�ng phải. Đ�y l� c� � g�? T�m ph�p của Kinh Duy Ma Cật kh�ng n�i đến đời vị lai, đ�y l� kh�ng phải thời �c. Bồ t�t th�nh tựu t�m ph�p: đ�y l� kh�ng phải người �c. Đ�y l� sự gi�o h�a ch�ng sanh c�i trược uế: đ�y l� chỗ �c. Kinh Duy Ma Cật chỉ c� một nghĩa, thiếu hai nghĩa kia, sao lại cho l� th�ch đ�ng căn cơ. Đ�y l� c� � g�?

10. Chuy�n tu v� tạp tu.

Hỏi: Kinh Bồ T�t Xử Thai, quyển thứ hai, n�i: �Về ph�a t�y c�ch c�i Ta B� mười hai ức na do tha c�i Phật c� c�i nước Giải Mạn. Xứ đ� kho�i lạc, ca xướng kỹ nhạc, y phục lộng lẫy, hương hoa trang nghi�m, v.v� C�c ch�ng sanh ph�t nguyện sanh về c�i Phật A Di Đ� đều bị lạc v�o c�i nước Giải Mạn m� kh�ng v�ng sanh Cực Lạc. Trong ng�n vạn ức ch�ng sanh, hoạ hoằn chỉ c� một người v�ng sanh Cực Lạc.� Kinh n�y l� minh chứng cho sự kh� v�ng sanh. V� l� do g� hiện nay lại khuyến kh�ch mọi người v�ng sanh c�i Phật ấy? (56)

Đ�p: V� c� lời kinh như vậy, cho n�n H�a thượng Thiện Đạo khuyến tấn bốn ch�ng chuy�n tu T�y Phương tịnh nghiệp, bốn tu[1] kh�ng tho�i chuyển, ba nghiệp kh�ng tạp nhạp, phế bỏ những ước nguyện v� h�nh tr� kh�c, m� chỉ chuy�n h�nh một hạnh T�y Phương. Trong những người tu tạp hạnh, vạn người kh�ng được một người v�ng sanh, c�n những người chuy�n tu th� ng�n người tu, ng�n người được v�ng sanh.Như phần sau của kinh n�i: �V� sao? Do v� giải đ�i lười biếng, l�ng tin kh�ng vững chắc. Phải biết những người tu hạnh tạp nhạp, l�ng tin kh�ng ki�n cố, cho n�n sanh v�o c�i nước Giải Mạn.� Lời n�y giống hệt Kinh Bồ T�t Xử Thai đ� n�i. Nếu kh�ng tu tạp nhạp, chuy�n tu tịnh nghiệp, đ�y l� l�ng tin vững chắc, ắt sẽ v�ng sanh về c�i Cực Lạc, kh�o ph� hợp với � chỉ của Kinh T�y Nguyện V�ng Sanh. Kinh ấy n�i: �Ch�ng sanh c�i Ta B� phần nhiều đều tham s�n si, �t người c� l�ng tin ch�n ch�nh, phần lớn tu tập t� ph�p, kh�ng tin Ch�nh ph�p, kh�ng thể chuy�n nhất, t�m � t�n loạn kh�ng ch� hướng. C�c c�i Tịnh độ mười phương thật sự kh�ng c� sự sai biệt, v� muốn cho h�nh giả chuy�n t�m v�o một c�i, cho n�n Đức Phật đặc biệt khen ngợi c�i Cực Lạc m� th�i! C�c h�nh giả t�y thuận nguyện cầu của họ m� được v�ng sanh.� Cho n�n biết rằng nếu tu tạp nhạp sẽ sanh v�o c�i Giải Mạn, c�n như chuy�n tu th� sẽ v�ng sanh c�i nước Cực Lạc. Điều n�y c�ng hiển r� sự chuy�n tu sẽ được v�ng sanh. Đ�u phải v� sanh Cực Lạc l� kh� m� kh�ng ai được v�ng sanh về đ�! L�nh thay c�c h�nh giả Tịnh độ, kh�ng thể kh�ng chuy�n t�m v�o h�nh nghiệp của m�nh. Vả lại, rất �t người v�ng sanh về B�o độ, m� phần lớn v�ng sanh về H�a độ. Cho n�n Kinh Bồ T�t Xử Thai v� Kinh Qu�n V� Lượng Thọ tuy n�i kh�c nhau, nhưng h�m � kh�ng m�u thuẫn.

11. Thăng trầm của sự niệm Phật.

Hỏi: Kinh Qu�n Tam Muội Hải n�i: �Năm trăm người thuộc d�ng họ Th�ch trong đời qu� khứ đều l� anh em, học tập kinh điển ngoại đạo, kh�ng tin Phật ph�p. Phụ vương thương x�t, b�n giảng cho họ nghe ph�p Mười hai nh�n duy�n c�ng Phật ph�p s�u xa, bọn họ kh�ng tin m� c�n sanh l�ng hủy b�ng. Đến khi sắp chết, bọn họ nhận chịu nhiều sự khổ n�o. Người cha thương x�t, e rằng bọn họ sẽ phải đọa địa ngục A tỳ, b�n khuy�n bọn họ niệm Phật. C�c người con sắp chết, khởi l�ng k�nh trọng, t�y thuận lời cha dạy, niệm Nam m� Phật. Người cha lại khuy�n niệm Nam m� Phật, Nam m� Ph�p, Nam m� Tăng. Sau khi c�c người con mạng chung, nương v�o c�ng đức niệm Phật, đều được sanh l�n c�i trời, hưởng thọ kho�i lạc. Sau khi nghiệp b�o c�i trời đ� hết, nh�n v� nghiệp phỉ b�ng Ch�nh ph�p đời trước, b�n đọa v�o địa ngục A tỳ, nhận chịu sự khổ khốc liệt.� Y theo lời kinh, l�m chung niệm Phật, tuy được sanh l�n c�i trời, tội b�ng ph�p kh�ng trừ diệt, vẫn bị đọa v�o địa ngục. L�m sao c�c h�nh giả v�ng sanh Hạ phẩm hạ sanh niệm Phật một tiếng, liền được diệt tội, v�ng sanh T�y Phương, vĩnh viễn kh�ng c�n trầm lu�n, kh�ng c�n bị đọa �c đạo, thường hưởng thọ kho�i lạc, cho đến khi th�nh Phật. Đều l� niệm Phật, tại sao c� thăng trầm kh�c biệt như vậy? (57)

Đ�p: Bọn họ tuy niệm Phật được sanh c�i trời, nhưng chỉ biết hưởng thọ kho�i lạc, đam m� ngũ dục, kh�ng biết tiếp tục tu thiện, đến l�c phước b�o niệm Phật hết, lại bị đọa ba đường �c. Hiện nay, v�ng sanh Cực Lạc, sau khi hoa nở, gặp Phật nghe ph�p, dần dần tiến tu c�c đạo phẩm, thường h�nh s�u Ba la mật, c�c tội khi�n từ v� thỉ, đều lần lần ti�u diệt, c�c hạnh nguyện th� thắng c�ng ng�y c�ng tăng trưởng, trăm ng�n tam muội đều hiện trước mắt, qu�n s�t nh�n kh�ng ph�p kh�ng, thấu r� ph�p v� sở đắc. L�m sao c� thể so s�nh ch�ng sanh của trời c�i Dục, nơi m� nam nữ chỉ hưởng thọ dục lạc, ph�ng t�ng s�u căn, tạo tội thập �c, với ch�ng sanh v�ng sanh c�i Cực Lạc!! Lại nữa, bọn họ tuy niệm Phật nhưng chưa �n cần hổ thẹn s�m hối v� ph�t t�m V� thượng Bồ đề cầu sanh Tịnh độ. Vả lại, Bổn nguyện của Đức A Di Đ� c� n�i: �Ch�ng sanh v�ng sanh Cực Lạc, nếu c�n đọa ba đường �c, th� t�i sẽ kh�ng th�nh Phật.� Hơn nữa, những người con đ� kh�ng hề ch� t�m tha thiết m� chỉ v� nghe lời dạy của cha m� niệm, cho n�n tội chưa trừ diệt, chỉ tạm thời sanh c�i trời, rồi lại đọa �c đạo. Trong Kinh Qu�n V� Lượng Thọ, phần Hạ phẩm hạ sanh n�i: �H�nh giả phải niệm đủ mười niệm tội mới trừ diệt.� Bọn họ kh�ng ch� t�m, lại niệm c� một niệm, cho n�n tội kh�ng trừ diệt, sanh thi�n rồi vẫn c�n đọa �c đạo. V� như mắc nợ, người chủ nợ lớn nhất đến trước để k�o đi. Phước lực của niệm Phật lớn, cho n�n tạm thời sanh thi�n, nhưng tội b�ng ph�p rất nặng, th�nh thử vẫn k�o xuống �c đạo. � nghĩa của hai kinh c� những sự kh�c biệt như vậy.

12. Niệm Phật trừ ma.

Hỏi: Kinh n�i: �Trong t�m c� ba độc tham s�n si th� sẽ chi�u cảm ma quỷ từ b�n ngo�i v�o.� Hiện nay n�i Niệm Phật Tam Muội được thấy Đức Phật A Di Đ�, đến l�c l�m chung thấy Phật v� th�nh ch�ng đem hoa đến rước. H�nh giả v�ng sanh l� ph�m phu, trong t�m đầy đủ ba độc, như vậy Phật v� th�nh ch�ng đến rước c� phải l� quỷ thần giả hiện hay kh�ng? (58)

Đ�p: Nếu t�m c� tam độc, tu h�nh Niệm Phật Tam Muội thấy được Phật A Di Đ�, đến l�c l�m chung th�nh ch�ng đến nghinh đ�n đều l� quỷ thần giả hiện, th� tất cả ch�ng sanh đầy đủ tham s�n si, d� kh�ng đắc Niệm Phật Tam Muội, hoặc kh�ng tu hạnh nghiệp T�y Phương, th� thường phải thấy Phật, v� khi l�m chung đều phải thấy Phật A Di Đ� mang hoa đến rước. Nếu cho rằng kh�ng thấy Phật, Phật kh�ng đến rước, th� người đ� ắt kh�ng c� ba độc tham s�n si. Hơn nữa, ch� t�m xưng niệm danh hiệu Phật A Di Đ�, tu h�nh nghiệp T�y Phương, tr� trai giữ giới, v.v�, l� nh�n của ba độc tham s�n si, hay kh�ng phải l� nh�n của tham s�n si? Nếu l� nh�n cho ba độc tham s�n si, v� l� do g� niệm Phật tu thiện lại sanh khởi ba độc? Nếu vậy, đức Thế T�n kh�ng n�n khuy�n ch�ng sanh niệm Phật, v.v� Vả lại, tu thiện niệm Phật chi�u cảm quỷ thần, th� ph� trai ph� giới ắt kh�ng chi�u cảm cảnh tướng ma quỷ! C�n nếu tr� trai giữ giới kh�ng phải l� nh�n cho ba độc, th� đ� l� ph�p để trừ diệt ba độc. T�i tu ph�p diệt ba độc m� chỉ thấy ma quỷ, c�n �ng chưa từng tu ph�p diệt ba độc, tại sao �ng lại chưa từng thấy Phật?

Nếu d�ng đoạn văn n�y l�m chứng cứ để ph�n quyết nhất định l� ma, v� người kh�ng c�n ba độc ắt kh�ng bị ma quấy nhiễu, tại sao t�n giả A Nan bị ma l�m m� hoặc, kh�ng thỉnh đức Thế T�n tiếp tục an trụ tại thế gian, v� t�n giả Ưu Ba C�c Đa trong khi nhập định lại bị thi�n ma lấy v�ng hoa cho�ng l�n đầu? Cho n�n biết rằng kh�ng phải ba độc tham s�n si nhất định chi�u cảm ma quỷ, v� những người kh�ng c�n ba độc kh�ng bị ma quấy nhiễu. Tại sao lại cứ cho rằng l�m chung thấy Ph�t đều l� quỷ thần ma giả hiện. Lại nữa, nếu ba độc chi�u cảm ma quỷ, tại sao lại chỉ biến h�nh Phật mới gọi l� chi�u cảm cảnh tướng ma. Kinh Đại Niết B�n n�i: �Trong đời vị lai, ma biến hiện th�nh th�n tỳ kheo, tỳ kheo ni, ưu b� tắc, ưu b� di, th�n Phật, v.v�, đến m� hoặc h�nh giả.� Đức Phật dạy c�c đệ tử phải biết biện biệt lời dạy của Phật v� lời dụ hoặc của ma, l�m cho mọi người nhận thức r�. Ch�ng sanh đọa lạc v�o cảnh giới ma, phần lớn l� y theo lời dụ hoặc, chứ đ�u phải ho�n to�n bị h�nh tướng l�m th�c loạn. Cho n�n Kinh Qu�n V� Lượng Thọ dạy rằng trong l�c tu mười s�u ph�p qu�n, giả như cảnh giới thanh tịnh hiện tiền, kh�ng luận l� t� hay ch�nh, nếu trong l�c qu�n tưởng m� nghe �m thanh giảng n�i diệu ph�p th� Đức Phật dạy phải xuất định, nhớ kỹ kh�ng qu�n những lời dạy trong định, sau đ� đem so s�nh với kinh điển để biện định t� ch�nh.

Căn cứ v�o kiến giải của �ng, những cảnh tướng biến hiện đều l� ma, đ�y l� do th�n �ng c� t� độc tham s�n si. D� th�n Phật l� do ma biến hiện, đ�y l� do ph�p của t�i ch�n ch�nh m� hiện ra cảnh ma, thấy th�n Phật đến n�o loạn, hay l� do ph�p của t�i kh�ng ch�n ch�nh, tăng trưởng t� ph�p, chi�u cảm ma hiện đến? Nếu do ph�p ch�n ch�nh m� hiện ra cảnh ma, th� lại c�ng phải chuy�n t�m niệm Phật, bởi v� niệm Phật l� ph�p khiến xuất ly cảnh giới ma. C�n như ph�p kh�ng ch�n ch�nh, tăng trưởng t� độc tham s�n si m� lại chi�u cảm ma hiện th�n Phật, th� bọn đồ tể, chi�n đ� la, v.v�, chuy�n l�m việc �c, ắt phải thường thấy chư Phật mười phương hiện th�n. L�c bọn họ l�m chung, th�n t�m ắt phải an lạc, mắt nh�n thấy chư Phật mang hoa đến rước. Nếu đ�ng như vậy th� Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i về ch�n phẩm v�ng sanh, th�nh ch�ng đến tiếp dẫn ắt phải l� ph�p ba độc tham s�n si. Nếu c�c th�nh ch�ng đến nghinh tiếp đều l� ma, th� Kinh Qu�n V� Lượng Thọ ắt kh�ng phải l� ph�p Phật, m� l� ph�p ma. Vả lại, nếu ba độc tham s�n si chi�u cảm ma đến, cần g� phải thấy Phật đến mới gọi l� ma đến, nguyện v�ng sanh T�y Phương mới gọi l� chi�u cảm quỷ thần đến. Thế nhưng, bốn mươi t�m nguyện của Đức A Di Đ�, tiếp dẫn tất cả ch�ng sanh phạm tội �c v�ng sanh, đ�y l� điều m� kinh Phật n�i r� r�ng. Những điềm l�nh về cảnh tướng v�ng sanh, xưa nay đ� được ghi ch�p trong c�c truyện k�, n�o l� tiếng nhạc th�nh th�t, m�i hương vi diệu, tướng l�nh hiển hiện, lẽ n�o đ�y l� những điều bịa đặt hay sao?

Phần VII: So s�nh sự hơn k�m giữa c�i Đ�u Suất v� c�i Cực Lạc.

1. So s�nh giữa hai c�i.

Hỏi: Tịnh độ T�y Phương so với Nội viện Đ�u Suất c� g� hơn k�m? (59)

Đ�p: Sự hơn k�m giữa hai c�i thật hiển nhi�n, những bậc thức giả đều biết r�, cần g� phải hỏi th�m. C�c bậc cổ đức đ� soạn Luận Tịnh Độ [2], trong đ� đ� ph�n t�ch sự hơn k�m, ở đ�y kh�ng phiền giải th�ch. Thế nhưng c�c bậc cổ đức soạn luận, tr�nh b�y vẫn c�n sơ lược, hiện nay sẽ d�ng mười hai nghĩa để l�m r� th�m chi tiết: (1) chủ, (2) xứ, (3) quyến thuộc, (4) thọ mạng, (5) nội ngoại, (6) th�n sắc, (7) tướng hảo, (8) ngũ th�ng, (9) bất thiện, (10) diệt tội, (11) thọ lạc, (12) thọ sanh.

1) Chủ: Chủ trời Đ�u Suất (Bồ t�t Di Lặc) vẫn c�n l� ph�m phu, tuy được gọi l� Nhất sanh bổ xứ, nhưng chưa chứng đắc quả Phật (Diệu gi�c). Tuy sẽ th�nh Phật, nhưng hiện nay chỉ hiện h�a th�n. Chủ c�i Cực Lạc l� Đức Phật A Di Đ� đ� th�nh Ch�nh gi�c, cư tr� tại c�i Tịnh độ, phần nhiều hiện th�n thọ dụng (b�o th�n). Sự thật m� n�i, hiện h�a th�n hay hiện b�o th�n kh�ng c� sự hơn k�m. Thị hiện độ ch�ng sanh, thầy (Phật) tr� (Bồ t�t Đẳng gi�c) kh�c biệt, tức l� một b�n hiện nay đ� th�nh Phật, một b�n tương lai sẽ th�nh Phật, một b�n l� B�o th�n Phật, một b�n l� H�a th�n Phật, một b�n đ� vi�n m�n, một b�n chưa vi�n m�n, một b�n hiện c�i diệu, một b�n hiện c�i th�, cảnh tướng ho�n to�n kh�c biệt. Đ�y l� nghĩa thứ nhất.

2) Xứ: Cảnh Đ�u Suất ở c�i Ta B� trược uế, vẫn c�n dục lạc nam nữ; c�i Cực Lạc l� Tịnh độ ở phương kh�c, th� thắng vi diệu. B�n về sự hơn k�m, kh�ng c�ch n�o v� dụ được. Sự đẹp xấu giữa hai b�n quả thật r� r�ng. Đ�y l� nghĩa thứ hai.

3) Quyến thuộc: Trời Đ�u Suất c� trời nam v� trời nữ, c�n c�i Cực Lạc th� kh�ng c� người nữ. Từ đ�y h�nh dung ra, h�nh giả tự biết b�n n�o đẹp, b�n n�o xấu, b�n n�o hơn, b�n n�o k�m. Sự c�ch biệt giữa hai c�i như trời với đất. Đ�y l� nghĩa thứ ba.

4) Thọ mạng: Thọ mạng ở c�i trời Đ�u Suất l� bốn trăm năm, mỗi ng�y tr�n đ� l� bốn trăm năm ở c�i người. Như vậy c�c vị trời Đ�u Suất thọ mạng bằng 400x30x12x400 = 57,060,000 (năm mươi bảy triệu s�u mươi ng�n) năm ở c�i người, nhưng vẫn c� trường hợp chết yểu, như vậy l�m sao so s�nh với thọ mạng v� lượng a tăng kỳ kiếp ở c�i T�y Phương Cực Lạc. Thọ mạng d�i ngắn bất đồng, kh�ng thể so s�nh. Đ�y l� nghĩa thứ tư.

5) Nội ngoại: Trời Đ�u Suất c� hai viện, nội viện v� ngoại viện. Những vị trời sống trong nội viện được gần gũi ng�i Di Lặc l� bậc Bồ t�t Nhất sanh Bổ xứ, cho n�n vĩnh viễn được bất tho�i chuyển, c�n những vị trời sống ở ngoại viện th� đam m� ngũ dục, kh�ng tr�nh khỏi tr�i lăn trong sanh tử lu�n hồi. Ng�i Gi�c Sư Tử, em trai ng�i Thế Th�n, c�n bị sanh nơi ngoại viện. Ng�i Thế Th�n đạo hạnh ngang với ng�i V� Trước, cũng cầu v�ng sanh Nội viện, cho n�n biết rằng sanh v�o Nội viện l� một điều kh� khăn. Phần lớn đều sanh nơi Ngoại viện, tiếp tục tạo thập �c, tu h�nh tho�i chuyển, đọa lạc v�o ba đường �c, kh�ng bằng v�ng sanh T�y Phương, d� l� hạ phẩm hạ sanh, khi hoa sen nở sẽ gặp ng�i Qu�n Thế �m, nghe giảng c�c ph�p thật tướng s�u xa, ph�p trừ diệt tội chướng, vĩnh viễn kh�ng bị lu�n hồi. D�ng đ�y để h�nh dung, l�m sao c� thể so s�nh được. Đ�y l� nghĩa thứ năm.

6) Th�n sắc: C�c vị trời Đ�u suất, th�n sắc tuy thanh tịnh vi diệu, thế nhưng đến l�c l�m chung, c�c tướng chết hiện ra, như l� chảy mồ h�i n�ch, hoặc l� quang minh ẩn mất, l�m sao c� thể so s�nh với c�i T�y Phương, to�n th�n bằng v�ng, quang minh chiếu rọi h�ng trăm ng�n do tuần. Kinh V� Lượng Thọ d�ng th� dụ dung mạo kẻ ăn m�y so s�nh với vị đế vương, cho đến dung mạo của vị trời Tha h�a tự tại nếu so s�nh với c�c ch�ng sanh ở c�i Cực Lạc th� tướng mạo quang minh của họ chẳng kh�c g� đống mực đen để cạnh n�i v�ng r�ng. Đẹp xấu kh�c nhau. Đ�y l� nghĩa thứ s�u.

7) Tướng hảo: Th�n tướng c�c vị trời tuy đoan nghi�m, đ�u c� thể so s�nh với ch�ng sanh c�i Cực Lạc, th�n tướng th� thắng trang nghi�m, đầy đủ ba mươi hai tướng tốt. Kh�ng c� c�ch n�o m� tả sự hơn k�m giữa hai b�n được. Đ�y l� nghĩa thứ bảy.

8) Ngũ th�ng: Trong phần Bốn mươi t�m nguyện của Phật A Di Đ� c� n�i: �Nếu t�i th�nh Phật, ch�ng sanh trong c�i nước t�i đắc được ngũ th�ng, hoặc thấy, hoặc nghe, tối thiểu l� trăm ng�n vạn ức c�i Phật, v.v�� C�c vị trời Đ�u Suất, d� cho c� ngũ th�ng chăng nữa cũng chỉ trong phạm vi hạn hẹp của c�i Ta B� m� th�i. Giả sử c� sanh v�o Nội viện đi nữa, nếu chưa chứng quả th�nh, chưa c� kinh n�o n�i đến việc họ đi c�ng dường, phụng sự chư Phật mười phương. D�ng đ�y so s�nh, đ�y l� nghĩa thứ t�m.

9) Bất thiện: C�c h�nh giả sanh về Nội viện của ng�i Di Lặc l� ph�m phu sống trong c�i Dục. Tuy gần gũi bậc Nhất sanh bổ xứ, được nghe ph�p Đại thừa, nhưng họ vẫn c�n đầy phiền n�o. V� kh�ng được bổn nguyện nhiếp thọ n�n vẫn c�n khởi t�m bất thiện, g�y tạo �c nghiệp. C�c ch�ng sanh c�i Tịnh độ kh�ng c� những cảnh duy�n �c n�y, hơn nữa nhờ nương v�o bổn nguyện của Phật m� tội chướng ti�u trừ. Đ�y l� nghĩa thứ ch�n.

10) Diệt tội: Kinh Di Lặc Thượng Sanh n�i: �Người n�o niệm một danh hiệu ng�i Di Lặc sẽ diệt trừ được một ng�n hai trăm kiếp tội �c sanh tử; nghe danh hiệu ng�i, chắp tay cung k�nh trừ được năm mươi kiếp tội �c sanh tử; k�nh lễ Đức Di Lặc sẽ diệt trừ được một trăm kiếp tội �c sanh tử�, l�m sao s�nh được với niệm một danh hiệu Phật A Di Đ� trừ diệt được t�m mươi ức kiếp tội �c sanh tử, v�ng sanh T�y Phương! Đ�y l� nghĩa thứ mười.

11) Thọ lạc: C�c vị trời Đ�u Suất bị ngũ dục tr�i buộc, c�n c�c ch�ng sanh nơi c�i Cực Lạc được tự tại, kh�ng c�n ưu sầu khổ n�o nữa. Đ�y l� nghĩa thứ mười một.

12) Thọ sanh: C�c vị trời Đ�u Suất thọ sanh v�o th�n thể nam nữ, c�n c�c ch�ng sanh c�i Cực Lạc chỉ thọ sanh v�o hoa sen, hoặc thọ sanh v�o cung điện bảy b�u. Đ�y l� nghĩa thứ mười hai.

Ở đ�y d�ng mười hai nghĩa để n�u r� sự hơn k�m. Nếu tr�nh b�y chi tiết ắt sẽ nhiều v� lượng. Tuy hai c�i c� sự hơn k�m như vậy, thế nhưng kinh Phật đều khuy�n v�ng sanh về cả hai c�i. T�y theo nguyện vọng của h�nh giả, y theo lời dạy tu h�nh, ắt sẽ được như sở nguyện. K�nh mong h�nh giả T�y Phương đừng ch� bai Đ�u Suất, v� h�nh giả Đ�u Suất cũng chớ phỉ b�ng T�y Phương. Mỗi người t�y theo l�ng �i mộ, tu tập ph�p m�n m� m�nh ưa th�ch, kh�ng n�n thị phi, đ�y mới l� Phật ph�p, c�n nếu ch� bai lẫn nhau, th� hai b�n đều tạo nghiệp ma, chẳng những kh�ng được v�ng sanh m� c�n bị trầm lu�n tam đồ �c đạo. Khuy�n c�c h�nh giả h�y tự nỗ lực.

2. Sự dị đồng giữa hai c�i.

Hỏi: C�c bậc học giả đều biết r� Cực Lạc th� thắng hơn Đ�u Suất trăm ng�n ức lần, nhưng lại e rằng Cực Lạc l� c�i Tịnh độ phương xa, �t người c� thể v�ng sanh. C�c bậc đại đức xưa nay v� cho rằng Cực Lạc kh� v�ng sanh n�n đ� nguyện sanh về Đ�u Suất. Hiện nay lại khuy�n tu ph�p m�n Cực Lạc l� c� � g�? Đ�y l� điều ch�ng t�i v� c�ng thắc mắc, k�nh xin giải th�ch cho ch�ng t�i đỡ nghi hoặc! (60)

Đ�p: Vấn đề n�y quả l� rất tế nhị. C�c bậc đại đức xưa nay, học nhiều hiểu rộng, thấu r� Đại thừa Tiểu thừa, đối với vấn đề n�y đ�i khi c�n phải tr� trừ, huống chi t�i l� một người học vấn k�m cỏi, kh�ng r� thị phi, đ�u d�m biện định vấn đề th�m th�y như vậy. Thế nhưng, bằng c�ch t�m hiểu kinh điển, ch�ng ta cũng c� thể b�n sơ lược � chỉ của vấn đề. Nếu so s�nh Kinh Di Lặc Thượng Sanh n�i về h�nh nghiệp v�ng sanh Đ�u Suất, v� c�c kinh Qu�n V� Lượng Thọ, V� Lượng Thọ, Xưng T�n Tịnh độ, v.v�, n�i về h�nh nghiệp v�ng sanh Cực Lạc, ch�ng ta c� thể thấy r� sự đồng dị giữa hai b�n. Hơn nữa, h�nh m�n v�ng sanh Đ�u Suất v� v�ng sanh T�y Phương c� mười lăm điểm tương đồng v� t�m điểm kh�c biệt.

Mười lăm điểm tương đồng: (1) Qu�n hạnh: Đối với h�nh giả v�ng sanh Đ�u Suất, Kinh Di Lặc Thượng Sanh n�i: �Thường tưởng nghĩ đến sự kho�i lạc thượng diệu của c�i trời Đ�u Suất, như vậy gọi l� ch�nh qu�n, nếu kh�ng th� gọi l� t� qu�n.� Đối với h�nh giả v�ng sanh T�y Phương, Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �Trong c�c ph�p qu�n đất b�u, c�y b�u, ao b�u, Phật, Bồ t�t, v.v�, n�n qu�n s�t như vậy th� gọi l� ch�nh qu�n, nếu kh�ng th� gọi l� t� qu�n.� Đ�y l� t�y theo sở nguyện, qu�n s�t c�i v�ng sanh, y ch�nh trang nghi�m của c�i trời, c�i Phật. (2) Tr� giới: Kinh Di Lặc Thượng Sanh n�i: �N�n tr� giới cấm của Phật.� Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �Thọ tr� Tam quy, đầy đủ giới thể, kh�ng phạm oai nghi.� (3) Thập thiện: Kinh Di Lặc Thượng Sanh n�i: �Suy tư v� tu h�nh ph�p thập thiện.� Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �C� l�ng nh�n từ, kh�ng s�t hại, tu h�nh nghiệp thập thiện.� (4) S�m hối: Kinh Di Lặc Thượng Sanh n�i: �Nghe danh hiệu đại bi của Bồ t�t Di Lặc, năm v�c s�t đất, th�nh t�m s�m hối, c�c �c nghiệp sẽ mau được thanh tịnh.� Kinh Cổ �m Vương n�i: �S�u thời chuy�n niệm, năm v�c s�t đất, v.v�� (5) Tạo lập h�nh tượng hữu vi c�ng đức: Kinh Di Lặc Thượng Sanh n�i: �Tạo lập h�nh tượng, c�ng dường hương hoa, y phục, tr�ng phan bảo c�i.� Kinh V� Lượng Thọ n�i: �Tu tập ph�p l�nh, phụng tr� trai giới, x�y ch�a đ�c tượng, c�ng dường sa m�n, treo phướng thắp đ�n, rải hoa thắp hương.� (6) Th�nh đến tiếp dẫn: Kinh Di Lặc Thượng Sanh n�i: �Bồ t�t Di Lặc ph�ng �nh s�ng giữa chặn m�y, c�ng c�c vị trời rải hoa mạn đ� la, đến nghinh tiếp h�nh giả.� Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �Phật A Di Đ� ph�ng đại quang minh chiếu th�n h�nh giả, c�ng c�c vị Bồ t�t đưa tay tiếp dẫn.� (7) Xưng niệm danh hiệu: Kinh Di Lặc Thượng Sanh n�i: �Nếu xưng niệm danh hiệu Di Lặc trong một khoảnh khắc.� Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �Nếu chắp tay niệm Nam m� A Di Đ� Phật trong một khoảnh khắc.� (8) Lễ b�i: Kinh Di Lặc Thượng Sanh n�i: �Lễ b�i, nghĩ nhớ đến Đức Di Lặc.� Luận V�ng Sanh n�i: �Th�n nghiệp cung k�nh lễ b�i Đức Phật A Di Đ�.� (9) Hồi hướng ph�t nguyện: Kinh Di Lặc Thượng Sanh n�i: �Đem c�ng đức n�y hồi hướng nguyện sanh về nơi ng�i Di Lặc.� Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �Đem c�ng đức n�y hồi hướng nguyện sanh về c�i Cực Lạc.� (10) Đọc tụng kinh điển: Kinh Di Lặc Thượng Sanh n�i: �Đọc tụng kinh điển.� Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �Đọc tụng kinh điển Đại thừa Phương đẳng.� (11) V�ng sanh: Kinh Di Lặc Thượng Sanh n�i: �Trong khoảng khảy ng�n tay được sanh về c�i trời Đ�u Suất.� Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �Trong khoảnh khảy ng�n tay (hoặc n�i: trong khoảng một niệm, hoặc n�i: trong khoảnh lực sĩ co duỗi c�nh tay) v�ng sanh thế giới T�y Phương Cực Lạc.� (12) Thấy th�nh ch�ng: Kinh Di Lặc Thượng Sanh n�i: �Thấy Đức Di Lặc.� Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �Thấy th�n Phật đầy đủ tướng hảo trang nghi�m.� (13) Quy k�nh: Kinh Di Lặc Thượng Sanh n�i: �C�i đầu đảnh lễ.� Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �Liền xuống đ�i sen v�ng chắp tay lạy Phật.� (14) Nghe ph�p: Kinh Di Lặc Thượng Sanh n�i: �Chưa ngẩng đ�u l�n đ� nghe ph�p �m.� Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: ��nh s�ng, rừng b�u diễn thuyết diệu ph�p.� (15) Bất tho�i: Kinh Di Lặc Thượng Sanh n�i: �Bất tho�i chuyển nơi đạo V� thượng Bồ đề.� Kinh A Di Đ� n�i: �C�c h�nh giả v�ng sanh đều l� bậc Bất tho�i chuyển.�

T�m điểm kh�c biệt: (1) Bổn nguyện: Bồ t�t Di Lặc vốn kh�ng lập thệ nguyện tiếp dẫn h�nh giả v�ng sanh Đ�u Suất. Bồ t�t tỳ kheo Ph�p Tạng ph�t bốn mươi t�m nguyện tiếp dẫn ch�ng sanh. Kh�ng thệ nguyện giống như kh�c gỗ tr�i s�ng, c� thệ nguyện giống như l�i thuyền du ngoạn. (2) Quang minh: Tu nghiệp v�ng sanh Đ�u Suất, Đức Di Lặc kh�ng ph�ng �nh s�ng nhiếp thọ. Tu nghiệp v�ng sanh T�y Phương, Đức Phật A Di Đ� ph�ng �nh s�ng bạch h�o, �nh s�ng lỗ ch�n l�ng, �nh s�ng vi�n quang, v.v�, nhiếp thọ h�nh giả ng�y đ�m kh�ng rời. C� �nh s�ng nhiếp thọ giống như đi dạo l�c ban ng�y, kh�ng �nh s�ng nhiếp thọ giống như m� mẫm trong đ�m tối. (3) Thủ hộ: C�c h�nh giả tu nghiệp v�ng sanh Đ�u Suất kh�ng được Bồ t�t Di Lặc đến thủ hộ, c�n h�nh giả tu nghiệp v�ng sanh T�y Phương th� được sự thủ hộ của Đức A Di Đ�, v.v�. Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �V� số h�a th�n của Phật V� Lượng Thọ c�ng Qu�n Thế �m, Đại Thế Ch� thường đến nơi h�nh giả.� Kinh Xưng T�n Tịnh Độ n�i: �Ắt sẽ được hằng h� sa chư Phật mười phương nhiếp thọ.� Kinh Thập V�ng Sanh n�i: �Đức Phật A Di Đ� khiến hai mươi lăm vị Bồ t�t thường đến thủ hộ h�nh giả.� Được thủ hộ như du h�nh với đ�m đ�ng, kh�ng sợ bị cướp giật, kh�ng được thủ hộ giống như đi đường vắng một m�nh, ắt bị gian phi cưỡng đoạt. (4) Hiện tướng lưỡi: V�ng sanh nội viện Đ�u Suất, mười phương chư Phật kh�ng hiện tướng lưỡi chứng minh, c�n l�c khuy�n v�ng sanh Cực Lạc, mười phương chư Phật đều hiện tướng lưỡi chứng minh. Nếu như Đ�u Suất dễ v�ng sanh, Cực Lạc kh� v�ng sanh, việc g� m� chư Phật mười phương phải chứng minh, khuyến kh�ch. (5) Ch�ng th�nh: Những người tu nghiệp v�ng sanh Đ�u Suất kh�ng c� chư th�nh thủ hộ. Những h�nh giả tu nghiệp v�ng sanh T�y Phương th� c� c�c vị Bồ t�t Hoa Tụ, Bồ t�t Sơn Hải Huệ, v.v�, ph�t nguyện gần gũi thủ hộ. (6) Diệt tội: Kinh Di Lặc Thượng Sanh n�i: �Xưng niệm danh hiệu Đức Di Lặc trừ diệt được một ng�n hai trăm kiếp tội sanh tử.� Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �Xưng niệm Nam m� A Di Đ� Phật, mỗi niệm trừ diệt được t�m mươi ức kiếp tội sanh tử.� (7) Tội nặng: Kinh Di Lặc Thượng Sanh n�i: �Nếu thiện nam tử thiện nữ nh�n phạm c�c giới cấm, tạo c�c nghiệp �c.� Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �Nếu c� ch�ng sanh tạo nghiệp bất thiện, ngũ nghịch thập �c, l�m đủ việc kh�ng l�nh.� Những ch�ng sanh tạo tội ngũ nghịch ắt sẽ kh�ng được sanh về Đ�u Suất nhưng lại được v�ng sanh Cực Lạc. (8) Gi�o thuyết: Nếu cho rằng Đ�u Suất dễ sanh, Cực Lạc kh� sanh, đ�y l� d�ng kiến giải ph�m phu để ph�n đo�n kinh Phật. Nếu tra cứu cặn kẽ, ắt kh�ng thấy c� kinh điển n�o n�i về điều n�y. Ngay bậc chứng Tứ quả cũng mờ mịt khi nhập thai, v� c�c bậc Bồ t�t Thập địa c�n m� muội khi c�ch ấm, huống chi l� những học giả ph�m phu, tập kh� dẫy đầy, sự mờ mịt về kiến giải v� tu tập đến đời n�o mới được giải tỏa, d� c� miệt m�i cầu học, cũng chỉ giống như những kẻ rờ voi, l�m sao c� đủ khả năng khải định lời Phật khiến cho mọi người tin tưởng. Kinh V� Lượng Thọ n�i: �Cắt đứt đường năm c�i, nẻo �c tự nhi�n đ�ng, đạo thăng tiến v� c�ng, dễ sanh nhưng kh�ng người (chịu v�ng sanh).� Đ�y quả l� lời dạy r� r�ng của Phật.

Phần tr�n, x�t mười lăm điều tương đồng c�n kh�ng thể n�i Cực Lạc kh� v�ng sanh, huống chi x�t t�m điều kh�c biệt m� vẫn n�i Cực Lạc l� kh� v�ng sanh hay sao? K�nh thỉnh qu� học giả tra cứu gi�o l� để c� thể giải trừ nghi hoặc về sự v�ng sanh kh� dễ của hai ph�p m�n Đ�u Suất v� Cực Lạc. Nếu nghi�n cứu tận c�ng, đối với một m�n, hoặc khen hoặc ch�, đều l� phương tiện khuyến kh�ch người sơ cơ v�o đạo, khiến họ xa l�a sự ngu m� chấp trước m� th�i. Mong c�c ng�i hiểu r� � nghĩa m� t�i muốn tr�nh b�y ở đ�y.

Phần VIII: Sự khởi nghiệp của h�nh giả v�ng sanh.

1. Tịnh độ nhuận sanh.

Hỏi: Căn cứ v�o Luận C�u X�, c� ch�n loại mạng chung v� thọ sanh: (1) chết ở c�i Dục, sanh ở c�i Dục; (2) chết ở c�i Dục, sanh ở c�i Sắc; (3) chết ở c�i Dục, sanh ở c�i V� sắc, v.v�, cho đến (9) l�c sắp chết ở c�i n�y sắp sanh ở c�i kia, khởi phiền n�o nhuận sanh ở c�i kia. Hiện nay, v�ng sanh Cực Lạc th� khởi phiền n�o n�o để nhuận sanh? (61)

Đ�p: C� hai c�ch giải th�ch: (1) Nếu chưa l�a l�ng dục của c�i Dục m� v�ng sanh T�y Phương, th� khởi t�m �i c�i Dục m� nhuận sanh; nếu đ� l�a l�ng dục của c�i Dục được định c�i Sắc m� v�ng sanh, th� khởi t�m �i c�i Sắc m� nhuận sanh; nếu đ� l�a t�m �i của c�i Sắc được định c�i Sắc, những người tho�i chuyển sẽ khởi phiền n�o c�i Dục c�i Sắc m� nhuận sanh; những người kh�ng tho�i chuyển ắt sẽ kh�ng v�ng sanh Tịnh độ, bởi v� những người n�y cho rằng Tịnh độ thuộc về c�i Dục hoặc c�i Sắc. C� người cho rằng c�i Tịnh độ tuy kh�ng thuộc về c�i Dục hoặc c�i Sắc, nhưng l� c�i c� h�nh tướng, h�nh giả tuy đắc được định v� xa l�a phiền n�o của c�i Sắc, cũng kh�ng thể v�ng sanh c�i Tịnh độ c� h�nh tướng. (2) C� người giải th�ch rằng h�nh gi� v�ng sanh Tịnh độ, l�c sắp mạng chung, Phật A Di Đ� đến tiếp dẫn, d�ng l�ng từ bi gia hộ, khiến cho t�m h�nh giả kh�ng c�n đi�n đảo. Nếu khởi phiền n�o th� gọi l� đi�n đảo. Thế nhưng muốn thọ sanh th� phải cần đến phiền n�o. H�nh giả v�ng sanh Tịnh độ d�ng chủng tử phiền n�o để nhuận sanh. Hỏi: C�c bậc th�nh hữu học mới c� thể b�n đến d�ng chủng tử phiền n�o để nhuận sanh, c�n c�c h�nh giả v�ng sanh vẫn c�n l� ph�m phu th� l�m sao b�n đến vấn đề d�ng chủng tử để nhuận sanh? Đ�p: Nếu căn cứ v�o việc thọ sanh ở c�i uế, ph�m phu chỉ c� thể d�ng phiền n�o hiện h�nh để nhuận sanh, bởi v� phiền n�o của họ m�nh liệt, khi mạng chung hầu hết đều đi�n đảo. C�n c�c h�nh giả v�ng sanh Cực Lạc đều nhờ v�o sự gia tr� của Đức Phật A Di Đ�, t�m kh�ng đi�n đảo, phiền n�o kh�ng sanh khởi, kh�ng thể so s�nh với c�c trường hợp thọ sanh b�nh thường ở c�i uế. Tuy trong kinh kh�ng b�n đến điều n�y, ch�ng ta suy ngẫm � nghĩa c� thể suy đo�n ra. Nhưng nếu cho rằng c�c h�nh giả v�ng sanh vẫn c�n sanh khởi phiền n�o th� cũng kh�ng phải l� sai lầm.

2. Duy�n sanh c� kh�ng.

Hỏi: H�nh giả v�ng sanh bị nhiếp trong mười hai chi của tam giới, kh�ng biết phần vị duy�n sinh ở c�i Tịnh độ bị nhiếp trong ph�p n�o? (62)

Đ�p: C� hai c�ch giải th�ch. (1) C�i Tịnh độ bị nhiếp trong tam giới: Những h�nh giả v�ng sanh chưa dứt phiền n�o, chi v� minh v� h�nh thuộc về c�i Dục, c�c chi thức, danh sắc, lục nhập, x�c v� thọ cũng thuộc về c�i Dục. C�c chi �i, thủ v� hữu đ� thuộc về c�i Dục, chả lẽ c�c chi sinh, l�o, tử lại kh�ng thuộc về c�i Dục hay sao? Nếu h�nh giả đ� xa l�a t�m dục của c�i Dục, đắc được t�m c�i Sắc, th� mười hai chi đều thuộc về c�i Sắc. (2) C�i Tịnh độ kh�ng bị nhiếp trong tam giới: Như phần tr�n đ� giải th�ch. Mười hai chi l� căn cứ v�o tam giới m� n�i, cho n�n đối với c�i Tịnh độ kh�ng ph�n biệt mười hai chi. Hơn nữa, mười hai chi n�y, ngay trong c�i uế c�n chưa nhiếp hết tất cả mọi ph�p, chẳng hạn như chỉ c� biệt định nghiệp mới thọ biệt b�o quả, điều n�y kh�ng thuộc v�o mười hai chi. Cho n�n biết rằng phần vị duy�n sanh kh�ng nhiếp tất cả c�c ph�p.

3. Phiền n�o kh�ng khởi.

Hỏi: Nếu c�c h�nh giả v�ng sanh Tịnh độ kh�ng khởi �c nghiệp c� phải l� kh�ng khởi phiền n�o hay chăng? C�c Bồ t�t Sơ địa vẫn c�n c�c phiền n�o ph� giới vi tế, Bồ t�t Tam địa vẫn c�n sanh khởi ng� chấp, Bồ t�t Thất địa trở xuống vẫn c�n c� t�m thương Phật, thương Ph�p. L�m thế n�o c�c h�nh giả v�ng sanh Cực Lạc vẫn c�n l� ph�m phu m� c� thể kh�ng sanh khởi c�c phiền n�o �c? (63)

Đ�p: C�c ph�m phu v�ng sanh Cực lạc tuy vẫn c�n đầy phiền n�o, do v� kh�ng gặp �c cảnh, th�nh thử cũng kh�ng ngại g� khi cho rằng họ kh�ng sanh khởi phiền n�o. Chẳng hạn, đối với mười nghiệp �c, ch�ng sanh địa ngục chỉ sanh khởi năm nghiệp �c l� tham, s�n, t� kiến (si), �c khẩu v� ỷ ngữ. Địa ngục thuộc về ba đường �c m� c�n c� thể ngăn năm nghiệp �c (s�t sanh, trộm cắp, t� d�m, n�i dối, n�i đ�m thọc) kh�ng cho hiện h�nh, huống chi c�i Tịnh độ m� lại kh�ng c� năng lực ngăn c�c �c nghiệp kh�ng cho sanh khởi hay sao?

4. Phiền n�o c�u sanh sinh khởi.

Hỏi: Ch�ng sanh Cực Lạc kh�ng c�n khởi tất cả phiền n�o, hay vẫn c�n sanh khởi phiền n�o hữu ph� v� k�? (64)

Đ�p: Những ph�m phu c�i Tịnh độ vẫn c�n sanh khởi c�u sanh (m� l�) phiền n�o, bởi v� họ chưa thể ngộ được diệu l� s�u xa của ch�n như thực tướng; tuy thế, họ kh�ng c�n sanh khởi ph�n biệt (m� sự) phiền n�o. Trong luận n�i rằng ph�n biệt ng� kiến l� do tin v�o t� gi�o m� ph�t sanh, tr�n c�i Cực lạc kh�ng c� t� kiến cho n�n ph�n biệt phiền n�o kh�ng c�n hiện khởi. Ng� kiến l� gốc của phiền n�o, hiện nay kh�ng sanh khởi ng� kiến cho n�n cũng kh�ng c�n sanh khởi phiền n�o. C�n c�u sanh phiền n�o, v� kh�ng nương v�o t� gi�o để sanh khởi, cho n�n d� c� sanh khởi cũng kh�ng ngại g�. Luận Đối Ph�p cho rằng c�u sanh phiền n�o t�y tiện sanh khởi, nếu ph�t khởi �c h�nh th� l� một loại bất thiện ph�p, c�n ở c�i Cực Lạc, tuy c�u sanh phiền n�o sanh khởi, nhưng lại kh�ng ph�t khởi �c h�nh, cho n�n phiền n�o sanh ra thuộc về loại hữu ph� v� k�. Trong kinh kh�ng n�i đến �bất thiện�, cũng kh�ng n�i đến �hữu ph��, m� chỉ n�i �kh�ng c� bất thiện�, nhưng đ�y cũng kh�ng c� nghĩa l� kh�ng khởi phiền n�o. Vả lại, �thương Phật thương Ph�p� cũng l� một loại phiền n�o ph�p chấp.

5. V�ng sanh bất tho�i.

Hỏi: Kinh A Di Đ� cho rằng những ch�ng sanh v�ng sanh Cực Lạc đều l� bậc A bệ bạt tr�, hoặc cho rằng họ to�n l� ch�nh định tụ, kh�ng c� t� định tụ hoặc bất định tụ, thế nhưng, giai vị A bệ bạt tr� kh�ng phải l� ph�m phu, c�n ch�nh định tụ l� những bậc đ� chứng th�nh quả. Hiện nay, lẽ n�o những ph�m phu v�ng sanh Tịnh độ lại l� th�nh nh�n. Chả lẽ bọn họ trong khoảnh khắc vượt qu� a tăng kỳ kiếp để trở th�nh Bồ t�t Sơ địa. Vả lại, c�c ph�m phu c�n tho�i chuyển, v�ng sanh Tịnh độ kh�ng thể lập tức trở th�nh A bệ bạt tr�, hoặc giả, những kẻ thuộc t� định tụ v� bất định tụ kh�ng thể trong khoảnh khắc trở th�nh ch�nh định tụ. Nếu bọn họ kh�ng chứng đắc A bệ bạt tr� th� tr�i ngược với � nghĩa của Kinh Qu�n V� Lượng Thọ, c�n nếu chứng đắc th� lại tr�i ngược � nghĩa của c�c kinh luận kh�c. Hai � nghĩa tr�n m�u thuẫn nhau. Xin giải th�ch nghi vấn n�y. (65)

Đ�p: Hai � nghĩa vừa n�u quả thật c� sự m�u thuẫn. Thế nhưng, c�i uế c�i tịnh c�ng căn cơ của người v�ng sanh đ� c� sự sai kh�c, cho n�n mới c� sự ph�n định về sự bất đồng giữa ch�nh định tụ v� t� định tụ, hoặc sự cao thấp của c�c giai vị a bệ bạt tr�, v.v� Hơn nữa, c�i Ta B� � trược, th�nh �t ph�m nhiều, tin �t nghi nhiều, những h�nh giả căn cơ h�nh tr� cạn cợt thường gặp nghịch duy�n, hoặc bị gi� t� lay động, đều bị tho�i chuyển. C�c kinh luận n�i c� bốn loại tho�i chuyển: (1) t�n tho�i, (2) vị tho�i, (3) chứng tho�i, v� (4) h�nh tho�i. T�n tho�i, nghĩa l� trong mười giai vị của Thập t�n, năm giai vị đầu do v� tho�i chuyển n�n sanh khởi t� kiến, đoạn thiện căn, v.v�, c�n năm giai vị sau th� kh�ng như thế. Vị tho�i, nghĩa l� trong mười giai vị của Thập trụ, s�u giai vị đầu c�n bị tho�i chuyển trở th�nh Nhị thừa (Thanh văn, B�ch chi phật), bốn giai vị sau th� kh�ng c�n vấn đề đ�. Chứng tho�i, nghĩa l� c�c vị Bồ t�t Tam hiền (chưa l�n Thập địa) đối với giai vị đ� chứng đắc vẫn c�n c� sự tho�i thất, c�c Bồ t�t Thập địa th� kh�ng như thế. H�nh tho�i, nghĩa l� c�c Bồ t�t từ Thất địa trở xuống, đối với sự nghe ph�p h�nh tr� vẫn c�n sanh t�m khiếp sợ, kh�ng thể tu học, kh�ng thể trong mỗi niệm đều tu tập c�ng hạnh th� thắng, đ�i l�c c�n khởi l�n c�c phiền n�o hữu lậu, sanh t�m chấp ng� chấp ph�p, v.v� C�c Bồ t�t B�t địa trở l�n đ� v�o a tăng kỳ thứ ba th� kh�ng c�n bốn loại tho�i chuyển n�y, trong mỗi c�ng hạnh đều tu tập đầy đủ tất cả c�ng hạnh, trong mỗi thời khắc niệm niệm li�n tục thường qu�n v� lậu nh�n kh�ng ph�p kh�ng, kh�ng hề c� một niệm sanh khởi t�m hữu lậu thiện �c v� k�. C�c vị Bồ t�t B�t địa trở l�n đầy đủ bốn sự bất tho�i cho n�n gọi l� Bồ t�t A bệ bạt tr�, c�n c�c vị Bồ t�t từ Thất địa trở xuống v� kh�ng đầy đủ bốn sự bất tho�i cho n�n kh�ng được gọi l� A bệ bạt tr�.

Từ một phương diện kh�c m� n�i, Bồ t�t Sơ địa (Hoan hỷ địa) bước v�o a tăng kỳ thứ hai, tham dự v�o d�ng th�nh (tương đương với Sơ quả), đoạn trừ hai chướng ph�n biệt về kiến đạo, chứng đắc �biến m�n ch�n như� v� b�ch ph�p minh m�n, đầy đủ hai loại chứng bất tho�i v� h�nh bất tho�i, cũng được gọi l� bậc A bệ bạt tr�. Từ đ�y l�n đến bậc Bồ t�t Thất địa vẫn c�n hai chướng �thương Phật, thương Ph�p� hiện tiền, đ�i khi vẫn c�n hiện khởi t�m � hữu lậu, v.v�, chưa chứng được h�nh bất tho�i, cũng c� thể gọi l� chưa chứng giai vị A bệ bạt tr�, nhưng v� đ� chứng đắc một phần bất tho�i n�n cũng vẫn được gọi l� Bồ t�t A bệ bạt tr�. C�c kinh như Bồ T�t Anh Lạc Bổn Nghiệp, v.v�, cho rằng Bồ t�t đệ lục trụ (ch�nh t�m trụ) vẫn c�n c� thể tho�i thất t�m V� thượng Bồ đề để trở th�nh Nhị thừa, chẳng hạn như trường hợp ng�i X� Lợi Phất, v.v� C�c bậc Thập trụ trở l�n chỉ c�n ba loại: vị tho�i, chứng tho�i v� h�nh tho�i, m� kh�ng c�n t�n tho�i, v� do v� chứng được một phần bất tho�i n�n cũng được gọi l� A bệ bạt tr�. Nếu y v�o Luận Đại Thừa Khởi T�n, v.v�, từ Sơ Ph�t t�m trụ trở l�n đều gọi l� Vị bất tho�i. C�c Bồ t�t Thập t�n được gọi l� ngoại ph�m, cũng gọi l� ph�m phu l�ng nhẹ, giống như sợi l�ng nhẹ bị gi� thổi bay tứ ph�a, cho n�n c� sự tho�i chuyển. Bồ t�t Thập trụ kh�ng c�n l� l�ng nhẹ nữa, bởi v� thiện căn đ� vững chắc, kh�ng c�n bị gi� t� lay chuyển, nhập v�o giai vị nội ph�m, kh�ng c�n vị tho�i cho n�n gọi l� Bồ t�t A bệ bạt tr�. Ở c�i Ta B� trược �c n�y, c�c Bồ t�t Thập t�n bị gi� t� lay chuyển, tho�i thất Bồ đề t�m, tho�i thất Bồ t�t hạnh, tr�i lăn ba đường �c n�n kh�ng được gọi l� A bệ bạt tr�. Ở c�i Tịnh độ, c�c Bồ t�t từ Sơ t�n đến Ngũ t�n, v� tất cả ch�ng sanh chưa l�n giai vị Thập t�n, l�ng tin tuy chưa vững chắc, giống như l�ng nhẹ, nhưng v� kh�ng c� gi� t� lay động khiến họ tho�i thất t�m Bồ đề, tạo c�c nghiệp nặng, tr�i lăn nẻo �c; hơn nữa, c�i Tịnh độ kh�ng c� những cơ duy�n l�m tho�i chuyển, m� chỉ c� nh�n duy�n th� thắng khiến đạo nghiệp tăng tiến, cho n�n c�c Bồ t�t n�y tuy chưa nhập giai vị A bệ bạt tr� nhưng cũng được gọi l� A bệ bạt tr�. Trong c�c giai vị tho�i ph�p, tư ph�p, hộ ph�p, trụ ph�p, v� kham đạt ph�p, c�c h�ng th�nh nh�n hữu học v� học, nếu l� bậc độn căn, đều c� thể gọi l� tho�i chuyển. Nếu sinh trong lo�i người, gặp đủ năm tho�i duy�n, nghĩa l� bệnh l�u, đi xa, giải quyết tranh tụng, việc tăng sự, tập tụng, th� d� đ� đắc th�nh đạo, đ� đoạn trừ phiền n�o, gặp những tho�i duy�n n�y, cũng c� thể tho�i chuyển, sanh khởi phiền n�o. Nếu sanh tr�n c�i trời, kh�ng c� năm tho�i duy�n n�y, d� chưa đạt đến �bất động t�nh�, nhưng do thiếu tho�i duy�n, n�n cũng kh�ng bị tho�i chuyển, hoặc sanh khởi phiền n�o. Tr�n phương diện thể t�nh, c�c vị n�y tuy kh�c với c�c bậc đ� chứng được bất động t�nh, nhưng tr�n phương diện �bất tho�i tu hoặc�, th� cũng kh�ng kh�c g� c�c bậc đ� chứng bất động t�nh. Trường hợp ở đ�y cũng tương tự như vậy, c�c h�nh giả v�ng sanh Tịnh độ, kh�ng gặp tho�i duy�n, tuy họ chỉ l� c�c Bồ t�t thập t�n giả danh, v.v�, đều được gọi l� A bệ bạt tr�. Ở trong c�i uế, c�c bậc No�n, Đỉnh của Tiểu thừa, hoặc c�c bậc Thập t�n, v.v�, của Đại thừa, do v� căn t�nh bất định, nếu gặp �c duy�n, c� thể bị tho�i chuyển, tạo nghiệp ngũ nghịch, nhập v�o t� định tụ. T�, c� nghĩa l� bị thọ quả b�o trong ba đường �c. Định, nghĩa l� nh�n của nghiệp ngũ nghịch. Nếu c� người tạo nh�n ngũ nghịch, chắc chắn sẽ bị đọa thẳng v�o ba đường �c, cho n�n gọi l� t� định tụ. Nếu họ gặp nh�n duy�n th� thắng, tu đạo, sẽ được gia nhập giai vị bất tho�i chuyển, gọi l� ch�nh định tụ. Ch�nh, nghĩa l� chứng quả Niết b�n, l�a sự tr�i buộc. Định, nghĩa l� v� lậu th�nh đạo, nh�n, ph�p đều kh�ng. Tu đắc th�nh đạo, nhất định sẽ chứng Niết b�n ch�nh quả, ly hệ (l�a sự tr�i buộc) trạch diệt, gọi l� ch�nh định tụ, ngo�i ra đều gọi l� bất định tụ, bởi v� c�n c� thể tạo t� định tụ, hoặc c� thể tu ch�nh định tụ. V� chưa dứt kho�t b�n n�o n�n gọi l� bất định tụ. Ba loại ch�ng sanh n�y, số lượng kh�ng nhất định, n�n gọi l� tụ. Hiện nay v�ng sanh T�y Phương, kh�ng c�n �c duy�n, hoặc giả c� người đời trước tuy đ� tạo nghiệp v� gi�n, nhập t� định tụ, hiện nay giai vị tuy thấp k�m (hạ phẩm hạ sanh), nhưng to�n gặp thắng duy�n, mỗi niệm đều tiến tu Đại thừa th�nh đạo, quyết định kh�ng c�n tho�i chuyển, cho n�n được gọi l� ch�nh định tụ. Ở c�i Cực Lạc, kh�ng phải trường hợp n�o cũng giống như ho�n cảnh bị tho�i chuyển ở c�i Ta B�, cho n�n kh�ng thể ph�n định A bệ bạt tr� v� ch�nh định tụ ở c�i Cực Lạc cũng giống như trường hợp Ta B�. N�n biết, c� sự kh�c biệt giữa hai c�i Ta B� v� Cực Lạc về vấn đề tho�i duy�n v� bất tho�i duy�n, cho n�n h�nh giả ở c�i n�y (Ta B�), d� kh�ng ở giai vị A bệ bạt tr�, kh�ng phải ch�nh định tụ, nhưng sau khi v�ng sanh về c�i kia (Cực Lạc) th� đều được gọi l� A bệ bạt tr� v� ch�nh định tụ, l� v� ở c�i Cực lạc kh�ng c� tho�i duy�n v� những h�nh giả đ� quyết định kh�ng c�n tạo t� định tụ.

6. Sự vui kh�c biệt giữa c�i tịnh v� c�i uế.

Hỏi: Kinh Ph�p Hoa n�i: �Ham vui th�nh ngu si�, lại n�i: �ham m� sự vui thế gian kh�ng c� tr� tuệ�; hơn nữa, kinh cũng dạy rằng: �nếu kh�ng nh�m ch�n sự khổ th� sẽ kh�ng ham cầu Niết b�n, nếu kh�ng ham cầu Niết b�n tức l� ham m� sanh tử.� Nếu vậy, sự v�ng sanh Tịnh độ đi ngược với những lời dạy vừa n�u tr�n, v� hai điều n�y trở th�nh một sự chướng ngại cho sự tu h�nh: một l� ham m� th� vui thế gian, kh�ng c� t�m mong cầu xuất thế; hai l� kh�ng c� t�m nh�m ch�n sự khổ, tức l� kh�ng thể chứng đắc quả Niết b�n. Đ�y l� điều tổn hại, tại sao lại cầu v�ng sanh? (66)

Đ�p: C�u hỏi n�y kh�ng x�c đ�ng. Ngũ dục ở c�i uế tăng trưởng t�m tham, g�y tạo mười nghiệp �c, khiến ch�ng sanh đọa v�o đường �c, cho n�n kinh mới dạy rằng �ham vui th�nh ngu si.� C�c c�i Tịnh độ tuy cũng c� sự vui, nhưng đ�y l� t�y thuận t�m xuất thế v� lậu, nghĩa l� vui ph�p Đại thừa, vui thiền định tam muội, v.v�, chứ kh�ng phải l� những sự vui � nhiễm, cho n�n c� thể chuyển đổi t�m ph�m khiến h�nh giả tăng tiến tr�n đường đạo. Kinh Xưng T�n Tịnh độ n�i: �Ở c�i Cực Lạc, ng�y đ�m thường rải c�c loại hoa trời vi diệu, s�ng rỡ thơm tho, sắc hương mềm mại, tuy khiến mọi người th�n t�m sảng kho�i, nhưng kh�ng khởi t�m tham luyến, m� lại tăng trưởng v� lượng v� số những c�ng đức kh�ng thể nghĩ b�n.� Lại n�i: �Vui ph�p Đại thừa, kh�ng hề tho�i chuyển, v� lượng hạnh nguyện, niệm niệm tăng tiến, khiến mau chứng V� thượng Bồ đề, v.v�� Vả lại, những h�nh giả v�ng sanh đều l� những người đ� nh�m ch�n c�i Ta b� uế trược, mong muốn chứng đắc quả Niết b�n, cho n�n mới cầu nguyện v�ng sanh, h�nh Bồ t�t hạnh. C�c h�nh giả n�y đều c� � nh�m l�a sanh tử, ưa th�ch Niết b�n, hơn nữa lại tinh tiến dụng c�ng, đ�u cần phải mang th�n bịnh khổ mới khởi t�m mong cầu tịch diệt. Hơn nữa, mong cầu Niết b�n đ�u phải chỉ c� t�m nh�m ch�n sanh tử, m� c� thể l� do nghe được c�ng đức chư Phật kh�ng thể nghĩ b�n, hoặc nghe c�c ph�p Ba la mật hoặc c�c đạo phẩm, hoặc qu�n s�t c�c vị Đại Bồ t�t du h� thần th�ng, hoặc ngửi diệu hương, hoặc ăn m�n thượng diệu, đều c� thể gi�p cho h�nh giả tăng tiến đạo nghiệp, ưa th�ch Niết b�n. N�n biết rằng nh�m ch�n sanh tử, mong cầu Niết b�n kh�ng phải chỉ c� một phương c�ch, kh�ng n�n cả quyết rằng chỉ c� nh�m ch�n sự khổ mới c� thể khởi t�m mong cầu giải tho�t.

7. Si�u th�nh kh�ng khổ.

Hỏi: Trong luận cho rằng nếu trong đời qu� khứ tạo tội nặng th� d� c� tu c�c phương tiện th� thắng, nhẫn đến đ� chứng đắc th�nh quả, cũng vẫn phải thọ quả b�o định nghiệp của đời qu� khứ, như trường hợp ng�i A la h�n Ly Việt, v.v� Hiện nay c�c h�nh giả đ� tạo đủ c�c tội nặng, được v�ng sanh Tịnh độ T�y Phương, nhưng chưa chứng được th�nh quả, như vậy l� họ sẽ phải thọ khổ hay kh�ng thọ khổ. Nếu như thọ khổ th� kinh kh�ng n�n n�i �chỉ hưởng thọ sự vui, kh�ng c�n c�c khổ�, c�n nếu kh�ng thọ khổ th� những người v�ng sanh đ� chưa từng khởi l�n một niệm tu tập th�nh đạo, l�m thế n�o đ� tạo tội nặng m� lại vĩnh viễn kh�ng c�n thọ khổ? (67)

Đ�p: � nghĩa n�y kh�ng nhất định, kh�ng thể quả quyết một c�ch v� đo�n. Những kẻ thọ khổ l� người ở c�i uế trược, d� đ� chứng quả th�nh, nhưng th�n của họ vẫn l� th�n nghiệp b�o, mang th�n nghiệp b�o cho n�n l�nh thọ quả b�o khổ. C�n những h�nh giả v�ng sanh Tịnh độ, mặc d� họ c�n l� ph�m phu đầy đủ phiền n�o, tuy chưa chứng quả th�nh, chưa bằng c�c bậc th�nh nh�n, nhưng một khi v�ng sanh, được th�n thanh tịnh th� thắng, thấy Phật, nghe ph�p, tu h�nh ph�p Đại thừa, v� nhờ nương v�o bổn nguyện của Phật A Di Đ� cho n�n họ c� thể si�u vượt c�c bậc th�nh ở c�i uế trược m� kh�ng phải l�nh thọ khổ b�o. V� như bậc tho�i ph�p chủng t�nh, tuy kh�ng s�nh bằng bậc tư ph�p chủng t�nh, nhưng bậc tư ph�p chủng t�nh nếu sanh v�o trong c�i người, nơi c� đầy đủ năm tho�i duy�n, vẫn c� thể bị tho�i chuyển, c�n bậc tho�i ph�p chủng t�nh, nếu sanh l�n c�i trời, nơi kh�ng c� năm tho�i duy�n, c�c vị n�y căn cơ tuy thấp k�m, căn t�nh tuy hạ liệt, nhưng lại kh�ng tho�i chuyển. Cho n�n biết rằng kh�ng phải v� căn t�nh hạ liệt ở c�i Tịnh m� vẫn tho�i, hoặc v� căn t�nh th� thắng ở c�i uế m� kh�ng tho�i. Trường hợp ở đ�y cũng tương tự như vậy. Tuy chứng đắc th�nh quả, sanh v�o c�i uế vẫn thọ khổ b�o, c�n như sanh c�i Tịnh, tuy l� ph�m phu, nhưng lại kh�ng phải l�nh thọ �c b�o. Do sức mạnh thiện duy�n gia tr� n�n kh�ng thọ khổ b�o, v� như vua A X� Thế nhất định kh�ng bị thọ khổ b�o.

Ch� th�ch:

[1] Bốn tu: cung k�nh tu (tu với t�m cung k�nh), v� dư tu (kh�ng tu c�c hạnh kh�c), v� gi�n tu (tu kh�ng gi�n đoạn), v� trường thời tu (tu l�u d�i).

[2] C� lẽ ng�i Ho�i Cảm đề cập đến bộ Luận Tịnh Độ do ng�i Ca T�i s�ng t�c.

Th�ch Tịnh Độ Quần Nghi Luận

[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7]

Th�ch Tịnh Độ Quần Nghi Luận

Đường Ho�i Cảm Soạn

Việt Dịch: Th�ch Ph�p Ch�nh

QUYỂN 5

Phần IX: H�nh nghiệp của sự v�ng sanh

1. Kh�ng hữu t�y căn cơ.

Hỏi: Kinh Phật Tạng n�i: �Thế n�o l� �c tri thức, thế n�o l� thiện tri thức? Đức Phật bảo ng�i X� Lợi Phất: �Nếu c� tỳ kheo bảo c�c tỳ kheo kh�c rằng: �C�c �ng n�n niệm Phật, niệm ph�p, niệm tăng, niệm giới, niệm th�, niệm thi�n, v.v� Chỉ n�n qu�n s�t Niết b�n an ổn tịch diệt, chỉ n�n ưa th�ch sự thanh tịnh rốt r�o.� Kẻ n�o dạy như vậy th� gọi l� �c tri thức, người đ� l� kẻ phỉ b�ng Phật, hổ trợ ngoại đạo. Ta kh�ng cho ph�p những kẻ �c đ� thọ nhận d� một hớp nước để tu h�nh v� dạy dỗ người kh�c những ph�p t� ma.�� Kinh lại n�i: �Chẳng th� tạo năm tội nghịch, quyết kh�ng khởi c�c kiến chấp về ng�, ch�ng sanh, thọ, mạng, ấm, nhập, giới, v.v�� Điều n�y bao gồm cả việc niệm Phật với t�m chấp trước, v.v� Kinh n�y lại n�i: �Nghe ph�p Kh�ng v� sở đắc m� khởi t�m chấp trước đều l� t� kiến. Nếu đối với ph�p Kh�ng v� sở đắc, kh�ng khởi t�m nghi ngờ, hối hận, m� lại th�ng đạt s�u xa, kh�ng chấp v�o tất cả ng� kiến, nh�n kiến, v.v�, ta gọi người đ� l� người tu phạm hạnh thanh tịnh.� Hiện nay khuy�n người kh�c d�ng t�m chấp trước (hữu sở đắc) niệm Phật c� h�nh tướng, đ�y h� chẳng phải l� điều m� chư Phật quở tr�ch hay sao? (68)

Đ�p: Chư Phật giảng ph�p đều t�y thuận căn cơ ch�ng sanh. Căn cơ c� s�u cạn kh�c nhau, cho n�n gi�o ph�p c� Đại thừa, Tiểu thừa kh�c biệt. Do c� sự sai biệt về nh�n, ph�p, kiến đạo, tu đạo, v.v�, cho n�n chư Phật cũng t�y theo đ� m� giảng ph�p kh�ng đồng: hoặc đề cao t�nh Kh�ng, tr�ch cứ ph�p hữu vi; hoặc tr�ch cứ sự chấp kh�ng, t�n th�n c�ng đức hữu vi; hoặc dạy bỏ ph�p Tiểu thừa, học ph�p Đại thừa; hoặc dạy trước ti�n học ph�p Tiểu thừa, sau đ� học ph�p Đại thừa. Bởi c� nhiều loại căn cơ kh�c nhau n�n mới c� t�m vạn ph�p m�n sai biệt, t�y v�o cơ duy�n ch�ng sanh m� h�a độ, thật kh�ng thể nghĩ b�n. Kinh Phật Tạng tr�ch cứ t�m chấp trước cho rằng �chẳng th� tạo tội ngũ nghịch, v.v��, thế nhưng c� những kinh kh�c lại dạy rằng �th� khởi ng� kiến to như n�i Tu Di, kh�ng khởi kh�ng kiến nhỏ như hạt cải.� Lại như Kinh Ph�p Hoa dạy �kh�ng được gần gũi những học giả Tiểu thừa�, thế nhưng Kinh Thập Lu�n lại dạy rằng �kh�ng đủ sức uống cạn một d�ng s�ng, l�m thế n�o c� thể uống hết nước biển lớn, chưa học tập ph�p Tiểu thừa, th� l�m thế n�o đủ sức học tập ph�p Đại thừa?� Những lời dạy như vậy rải r�c trong c�c kinh điển Đại thừa, hoặc tr�ch cứ hữu vi, khen ngợi t�nh Kh�ng, hoặc ca ngợi Đại thừa, hoặc ca ngợi Tiểu thừa, ho�n to�n kh�ng nhất định, đ�y đều l� v� muốn th�ch ứng căn cơ tr�nh độ của người tu n�n mới c� những lời dạy kh�c biệt. Đức Phật c� hai th�n, ch�n th�n (ph�p th�n) v� ứng th�n kh�c nhau, người học Phật cũng c� tr�nh độ thấp cao kh�c biệt. Ph�p th�n th�m s�u vi diệu, si�u vượt c�c ph�p hữu vi v� vi, b�ch phi, tứ c�, v.v� Điều n�y c�c người học Phật tr�nh độ cao c� thể đối với ph�p đệ nhất nghĩa đế t�m kh�ng lay động, thế nhưng vẫn c�n chấp tướng, vẫn c�n t�m ph�n biệt. Kinh Phật Tạng quở tr�ch t�m chấp trước với mục đ�ch khiến cho h�nh giả diệt trừ hai sự chấp trước v�o nh�n v� ph�p, dạy họ qu�n ph�p v� sở đắc, tu tập ph�p qu�n niệm ph�p th�n Phật, cho n�n kinh ấy mới n�i rằng �thấy được v� sở đắc gọi l� niệm Phật.� C�n đối với những h�nh giả tr�nh độ thấp, vừa mới bỏ t� về ch�nh, ph�t t�m Bồ đề, nguyện sanh Tịnh độ, chưa hiểu r� ph�p v� sở đắc, nếu bảo họ qu�n kh�ng, ắt sẽ cho rằng nh�n quả vốn tịch diệt (kh�ng nh�n kh�ng quả) rồi lại kh�ng c�n biết sợ nhơn quả tội b�o, g�y tạo th�m phiền n�o. Nếu kh�ng n�i rộng cho họ biết về nh�n quả, sự kh�c biệt của thiện �c, c�c c�i l�nh dữ kh�c nhau, th�n tướng của chư Phật kh�ng thể nghĩ b�n, th� họ l�m thế n�o c� thể ph�t khởi t�m l�nh, sợ h�i tội chướng, nh�m l�a c�i uế, mong cầu c�i Tịnh, chuy�n t�m qu�n tưởng bạch h�o, qu�n s�t cảnh tướng Cực Lạc, diệt trừ tội chướng, th�nh tựu nh�n duy�n v�ng sanh. Kinh Hiền Hộ dạy: �Nếu tỳ kheo, tỳ kheo ni, v.v�, tr� giới thanh tịnh, đầy đủ c�c hạnh, hướng về T�y Phương, qu�n tưởng Đức Phật A Di Đ� r� r�ng minh bạch, li�n tục kh�ng ngừng, th� h�nh giả đ� rốt r�o được diện kiến Đức A Di Đ�. H�nh giả n�n qu�n s�t sắc th�n như vậy.� Kinh lại dạy rằng: �Đức A Di Đ� Như Lai Ch�nh Biến Gi�c đầy đủ ba mươi hai tướng tốt, t�m mươi vẻ đẹp, th�n sắc quang minh như khối v�ng Di�m ph� đ�n, v.v�. Kh�ng qu�n niệm Đức Phật ấy, cũng kh�ng thấy sắc th�n của ng�i, như vậy theo thứ tự sẽ đắc được Kh�ng tam muội. Thiện nam tử! Đ�y gọi l� Chư Phật Hiện Tiền Tam Muội.� Kinh Qu�n Tam Muội Hải dạy: �Đức Như Lai cũng c� ph�p th�n, mười lực, bốn v� �y, ba giải tho�t, thần th�ng tự tại. Những việc như vậy, kh�ng phải l� cảnh giới m� ph�m phu c�c �ng c� thể học tập. C�c �ng chỉ cần d�ng l�ng tin s�u thiết, khởi t�m t�y hỷ. Sau đ� hệ niệm c�ng đức của chư Phật.� N�n biết, đối với người tr�nh độ thấp, Phật dạy qu�n sắc th�n, đối với người tr�nh độ cao, Phật dạy qu�n ph�p th�n, n�n mới n�i rằng �theo thứ tự sẽ đắc được Kh�ng tam muội.� Hơn nữa, đối với h�nh giả ưa th�ch qu�n s�t �l� Phật�, Phật dạy qu�n th�n v� tướng, c�n đối với người cầu thấy �sắc th�n�, Phật dạy qu�n th�n sắc tướng. Phải n�n kh�o hiểu � th� của kinh điển, kh�ng thể vội v�ng khởi t�m khen ch�, m� n�n biết r� Đức Phật kh�o t�y thuận căn t�nh của ch�ng sanh.

2. Chỉ khuy�n v�ng sanh T�y Phương.

Hỏi: C�c c�i Tịnh độ ở mười phương nhiều v� lượng v� bi�n, vả lại cũng c� người khuy�n v�ng sanh về c�c c�i Tịnh độ kh�c, tại sao ở đ�y lại chỉ khuy�n v�ng sanh T�y Phương Cực Lạc? (69)

Đ�p: C� ba c�ch giải th�ch. Một l� tuy n�i về c�i Tịnh độ đ�, nhưng kh�ng khuy�n v�ng sanh; hai l� chỉ khuy�n một số người v�ng sanh; ba l� lời khuy�n kh�ng đầy đủ. (1) N�i về c�i Tịnh độ nhưng kh�ng khuy�n v�ng sanh: Kinh Đại B�t Niết B�n n�i: �Từ đ�y hướng về phương T�y, vượt qua bốn mươi hai hằng h� sa thế giới, c� một c�i Tịnh độ t�n l� V� Thắng, cảnh giới th� thắng giống như c�i Cực Lạc. Đức Như Lai từ c�i Tịnh độ đ� thị hiện gi�ng sanh tại c�i Ta B� n�y, gi�o h�a ch�ng sanh.� Nếu như c�i Tịnh độ đều c� thể v�ng sanh, tại sao Đức Th�ch Ca Như Lai kh�ng khuyến kh�ch mọi người v�ng sanh c�i ấy, m� lại chỉ khuy�n v�ng sanh T�y Phương Cực Lạc? Hơn nữa, nhiều kinh Đại thừa tuy cũng n�i về c�c c�i Tịnh độ nhưng kh�ng khuyến kh�ch v�ng sanh. (2) Chỉ khuy�n một số người v�ng sanh: Như trong Kinh Duy Ma Cật, ng�i Duy Ma Cật đưa tay tiếp thế giới Diệu Hỷ đặt v�o c�i Ta B� để cho đại ch�ng chi�m ngưỡng. Đức Phật khuy�n đại ch�ng v�ng sanh về c�i đ� th� c� mười bốn na do tha ch�ng sanh ph�t t�m Bồ đề nguyện sanh về c�i Diệu Hỷ, v� Đức Phật thọ k� cho họ được v�ng sanh, tức l� phần dưới của kinh n�i thế giới Diệu Hỷ sau khi l�m lợi �ch cho ch�ng sanh c�i Ta B� xong b�n trở về bổn xứ. Nếu c�i Tịnh độ n�y th�ch hợp cho mọi người, tại sao Đức Phật lại kh�ng khuyến kh�ch mọi người nguyện v�ng sanh thế giới Diệu Hỷ? Cho n�n biết rằng ch�ng sanh c�i n�y kh�ng c� duy�n với c�i Diệu Hỷ, v� thế Đức Phật kh�ng khuyến kh�ch cầu v�ng sanh. (3) Lời khuy�n kh�ng đầy đủ: Kinh T�y Nguyện V�ng Sanh, Kinh Dược Sư, v.v�, tuy cũng n�u l�n c�c c�i Tịnh độ phương kh�c v� khuy�n v�ng sanh, thế nhưng kinh văn kh�ng đề cập chi tiết. N�i chi tiết l� sao? Chẳng hạn như Kinh Qu�n V� Lượng Thọ, v.v�, khuy�n v�ng sanh đ� đề cập đến những phần như sau: (a) N�u r� người v�ng sanh l� ph�m phu; (b) n�u r� vị lai; (c) n�u r� sự tạo tội nhiều �t; (d) c� chư Phật mười phương hiện tướng lưỡi chứng minh; (e) c� nhiều bản kinh đồng chứng minh, c� thể y theo đ�y tu tập kh�ng c�n nghi ngại. N�n biết rằng ph�p tu V�ng sanh Cực Lạc rất dễ thực h�nh, c�n c�c ph�p tu v�ng sanh về c�c c�i Tịnh độ kh�c, kinh điển chỉ đề cập v�i ba c�u, chỉ dẫn sơ s�i, kh� y theo đ� m� tu tập. Tại sao lại bỏ sự chỉ dẫn tu tập chi tiết m� y theo những lời chỉ dẫn tu tập sơ s�i. Hơn nữa, kinh điển khuy�n n�n y theo kinh điển liễu nghĩa, kh�ng n�n y theo kinh điển kh�ng liễu nghĩa. Ng�i Tam tạng ph�p sư (Tr� Giả?), trong quyển Qu�n Kinh Sớ, đ� giải th�ch tường tận rằng c�c kinh liễu nghĩa bất liễu nghĩa c� bốn loại. Hiện nay gi�o nghĩa Tịnh độ c� đầy đủ bốn loại kinh liễu nghĩa v� bất liễu nghĩa, c� thể căn cứ v�o đ� để tu hạnh Tịnh độ; c�n c�c kinh kh�c tuy cũng n�i về gi�o nghĩa Tịnh độ, nhưng kh�ng đầy đủ bốn nghĩa, kh� c� thể căn cứ v�o đ� m� tu h�nh Tịnh nghiệp.

3. Mạng chung hỷ xả.

Hỏi: C�c bộ luận cho rằng khi mạng chung, hoặc thọ sanh, t�m th�i đều ở trạng th�i xả thọ. V� sao Kinh Qu�n V� Lượng Thọ cho rằng người sắp v�ng sanh t�m � hoan hỷ phấn chấn, tự thấy th�n m�nh ngồi tr�n đ�i kim cang. T�m th�i hỷ thọ mạnh mẽ như vậy, sao lại cho rằng khi mạng chung ở trong trạng th�i xả thọ? (70)

Đ�p: C� một ph�p sư giải th�ch rằng sự thọ sanh ở c�i trược uế, v� kh�ng c� th�nh ch�ng đến nghinh tiếp n�n t�m th�i người l�m chung chỉ ở trạng th�i xả thọ, c�n sự v�ng sanh Tịnh độ, v� c� th�nh ch�ng đến nghinh tiếp v� được chư Phật Bồ t�t từ bi gia bị cho n�n t�m th�i h�nh giả l�m chung hoan hỷ phấn chấn. C�c bộ luận phần nhiều căn cứ v�o sự thọ sanh ở c�i uế cho n�n mới n�i như vậy, kh�ng thể cho đ�y l� ti�u chuẩn duy nhất. C� người cho rằng l�c mạng chung t�m thức cũng ở trong trạng th�i xả thọ, chỉ v� trạng th�i xả thọ yếu ớt, v� khi l�m chung trạng th�i hỷ thọ mạnh mẽ, cho n�n y v�o đ�y m� cho rằng h�nh giả hoan hỷ phấn chấn. Thật ra đến l�c ch�nh thức mạng chung, t�m th�i cũng sẽ trụ trong trạng th�i xả thọ m� v�ng sanh. Kinh v� luận c�ng một c�ch giải th�ch, kh�ng c� sự m�u thuẫn.

4. Niệm Phật d�i ngắn.

Hỏi: Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i rằng l�c l�m chung chỉ cần niệm Phật một niệm cho đến mười niệm đều được v�ng sanh, Kinh A Di Đ� cho rằng phải niệm Phật đến nhất t�m bất loạn trong v�ng một ng�y cho đến bảy ng�y mới được v�ng sanh, c�n Kinh V� Lượng Thọ lại cho rằng phải chuy�n t�m niệm Phật trọn đời mới được v�ng sanh thế giới Cực Lạc. Nếu cần phải niệm cả đời mới được v�ng sanh th� những lời dạy về niệm Phật một ng�y bảy ng�y, một niệm mười niệm đều chỉ l� những lời hư dối. C�n nếu chỉ cần một niệm mười niệm, v.v�, l� được v�ng sanh th� cần g� phải dạy niệm Phật bảy ng�y, cho đến niệm Phật trọn đời? (71)

Đ�p: Niệm Phật một niệm, mười niệm, một ng�y, bảy ng�y, nhẫn đến niệm Phật trọn đời đều được v�ng sanh Cực Lạc. Tất cả những lời dạy n�y đều kh�ng phải hư dối m� đều l� lời th�nh thật. Đức Phật l� bậc n�i lời thật kh�ng hề hư dối lẽ n�o ng�i lại n�i những lời sai lầm giả dối hay sao? Thế nhưng, những người tu Niệm Phật gặp được ph�p m�n Tịnh độ hoặc sớm hoặc muộn, ph�t t�m cầu v�ng sanh c� nhanh c� chậm, hoặc tuổi thọ c� d�i ngắn kh�c nhau. Hoặc l�c l�m chung mới gặp được thiện tri thức dạy bảo ph�t t�m niệm Phật cũng được v�ng sanh, v� tuy được v�ng sanh nhưng chỉ được hạ phẩm. Hoặc c� người mạng căn chưa dứt, trải qua một ng�y, hai ng�y, hoặc trải qua nhiều ng�y niệm Phật được nhất t�m bất loạn, th� Đức Phật t�y theo thọ mạng của họ m� bảo niệm Phật một ng�y cho đến nhiều ng�y. Hoặc c� người thọ mạng d�i l�u, th� Đức Phật cũng t�y theo thọ mạng của họ m� dạy niệm Phật suốt đời. Kh�ng thể đối với người thọ mạng ngắn ngủi lại bảo họ niệm Phật d�i l�u, hoặc đối với người thọ mạng trăm năm lại bảo họ niệm Phật một ng�y cho đến bảy ng�y. V� thế ba kinh Tịnh độ tuy đều khuy�n niệm Phật, mỗi kinh t�y theo một nghĩa m� dạy phương ph�p niệm Phật kh�c nhau, m� những � nghĩa n�y cũng kh�ng hề m�u thuẫn. Kinh Qu�n V� Lượng Thọ đối với người sắp l�m chung dạy ph�p niệm Phật một niệm mười niệm để được v�ng sanh, Kinh A Di Đ� đối với người c�n thọ mạng v�i ng�y dạy ph�p niệm Phật một ng�y cho đến bảy ng�y để được v�ng sanh, v� Kinh V� Lượng Thọ đối với những người c�n thọ mạng l�u d�i, hoặc dạy t�ch tập c�ng đức, hoặc dạy ph�p niệm Phật trọn đời để được v�ng sanh. Lại nữa phương ph�p kh�c biệt n�y tức l� sự tu tập của ba phẩm, đối với bậc thượng phẩm dạy tu niệm Phật trọn đời, đối với bậc trung phẩm dạy tu niệm Phật một ng�y đến bảy ng�y, c�n đối với bậc hạ phẩm dạy tu niệm Phật một niệm cho đến mười niệm. Trong ch�n phẩm v�ng sanh lại cũng chia nhiều giai vị kh�c biệt. Tuy đều được v�ng sanh, kh�ng c�n chịu sự khổ n�o, nhưng hoa nở c� sớm c� muộn, sự ngộ đạo cũng c� mau c� chậm, cho n�n c�c kinh dạy kh�c nhau l� c� � nghĩa n�y.

5. Tho�i vị h�n tịnh.

Hỏi: C�i Ta B� n�y c� mười sự kiện th� thắng m� c�c c�i Tịnh độ kh�c kh�ng c�. Hơn nữa, tu đạo một ng�y đ�m ở c�i n�y th� thắng hơn tu đạo trăm năm ở c�i Cực Lạc. Y v�o những lời kinh n�y, ở c�i Ta B� tu tập th� thắng hơn c�i Tịnh độ, tại sao lại khuy�n mọi người v�ng sanh T�y Phương? (72)

Đ�p: Nếu đ�ng như lời cật vấn th� tất cả ph�p m�n Tịnh độ đều kh�ng cần thiết. �ng dẫn lời kinh vừa n�u tr�n cho rằng ph�p m�n Tịnh độ kh�ng c� lợi �ch, nếu thế c�c kinh điển Tịnh độ �n cần khuy�n kh�ch mọi người v�ng sanh với mục đ�ch g�? Vả lại, hai kinh m� �ng dẫn chứng chỉ l� đối với một số người căn cơ th�ch hợp m� n�u l�n sự khen ngợi khuyến kh�ch kh�ng đồng. Khen ngợi những h�nh giả an trụ c�i Ta B� l� muốn cho c�c Bồ t�t đang trụ tại c�i uế trược kh�ng mất niềm tin v�o những c�ng hạnh tu tập của m�nh, c� thể l�m lợi �ch ch�ng sanh khổ n�o, v� thế đối với c�c Bồ t�t c� t�m đại bi th� thắng th� Đức Phật khen ngợi sự an tr� tại c�i uế trược. C�n đối với những Bồ t�t cư tr� tại c�i uế, đang gặp �c duy�n, g�y tạo nhiều tội chướng th� Đức Phật khuy�n họ v�ng sanh Tịnh độ, l�a xa c�c �c duy�n, để khỏi bị lu�n hồi. � th� kh�c nhau của c�c kinh điển l� để th�ch ứng hai loại căn t�nh kh�ng đồng, tại sao lại dẫn những lời kinh Duy Ma Cật t�n th�n c�c Bồ t�t cư tr� tại c�i uế l�m lợi �ch ch�ng sanh, rồi lại cho rằng chỉ cần ở c�i uế n�y tu đạo, cần g� phải cầu v�ng sanh Tịnh độ? Tuy ở c�i uế n�y tu đạo một ng�y đ�m c�ng đức ngang bằng với sự tu đạo ở c�i kia một trăm năm, nhưng ở c�i n�y �t c� cơ hội thấy Phật, gần gũi thiện tri thức, m� phần lớn đều l� gặp �c tri thức, hoặc gặp nh�n duy�n tho�i chuyển sự tu h�nh, cho n�n c�c kinh điển đều khuyến tấn h�nh giả v�ng sanh Tịnh độ. Trong Kinh Đại Tập, phần Nhật Mật, thứ hai mươi t�m, n�i: �C�c thiện nam tử! C�c đệ tử của Đức Phật ở c�i ấy (Ta B�) phiền n�o ki�n cố, tham luyến s�u nặng, h�nh tướng xấu x�, thường khởi t�m ki�u mạn, hay n�i lời �c, n�i lời đ�m thọc, n�i lời gian dối. Kỳ thật l� ngu si nhưng lại tr� hiện tướng tr� tuệ; t�nh t�nh bỏn sẻn nhưng lại tr� hiện tướng bố th�; t�m t�nh đi�u ngoa nhưng lại tr� hiện tướng ch�n thực; t�m � nhơ nhớp nhưng lại tr� hiện tướng thanh tịnh; l�ng đầy ghen tị nhưng lại tr� hiện tướng nhu thuận; mong người kh�c chia rẽ nhưng lại tr� hiện tướng h�a hợp; thường khởi t� kiến nhưng lại tr� hiện tướng ch�nh kiến. Ch�ng sanh c�i đ� v� nghe theo lời người nữ m� đoạn tuyệt căn l�nh, tăng gia ba đường �c. Thiện nam tử! Nay �ng c� thể v� ta m� l�m sứ giả đến c�i đ� hay kh�ng? � L�c ấy Bồ t�t Nhật Mật bạch Đức Phật rằng: �Bạch Thế T�n, con c� thể đọc ch� đ� cho ch�ng sanh c�i ấy nghe, nhưng con đối với c�i ấy sanh l�ng lo sợ. V� sao? Đức Như Lai vừa n�i với ch�ng con về sự tệ �c của ch�ng sanh c�i đ�, bọn họ giống như những kẻ đui điếc c�m ngọng, nghe theo lời x�i dục của người nữ. Bạch Thế T�n, nếu c� những kẻ n�o thuận theo � của người nữ, n�n biết những kẻ ấy đều đ� đoạn tuyệt căn l�nh.� Phật bảo: �Thiện nam tử! �ng kh�ng n�n chỉ v� lợi lạc đời nay đời sau, m� n�n v� lợi lạc tất cả ch�ng sanh m� đến c�i đ� tuy�n dương Phật ph�p, đừng n�n nghi ngờ lo lắng. Thiện nam tử! �ng kh�ng phải l� Duy Ma Cật của c�i đ� hay sao? Tại sao lại cảm thấy lo sợ? C� v� lượng v� số Bồ t�t t�m � dao động, nhất t�m hệ niệm muốn đến gần gũi lễ b�i Đức Th�ch Ca Như Lai c�ng chư vị Bồ t�t, v� cũng muốn nghe kinh điển vi diệu. Những Bồ t�t đ� đều đồng t�m muốn đi đến thế giới Ta B�, nhưng ta muốn khuy�n họ đừng đi đến c�i ấy. V� sao? V� bọn họ t�m � chưa ki�n định. Nếu đến c�i ấy, hoặc sẽ sanh t�m đi�n đảo, gần gũi �c tri thức.�� Bồ t�t t�m chưa ki�n định l� những Bồ t�t sơ vị tho�i h�nh, gọi l� bất định. V� Bồ t�t t�m chưa ki�n định n�n e rằng đến c�i Ta B� n�y gặp �c duy�n sẽ g�y tạo nghiệp �c v� bị tho�i chuyển. C�c Bồ t�t c�i ấy chỉ tạm thời đến c�i Ta B� m� c�n cảm thấy lo sợ kh�ng d�m đến, c�c người tu h�nh ở c�i n�y chưa chứng được quả vị bất tho�i m� lại muốn ở lại đ�y tu h�nh kh�ng chịu v�ng sanh thế giới Cực Lạc, đ�y l� một điều sai lầm to lớn. Luận Du Gi� Sư Địa, quyển 78, dẫn kinh Giải Th�m Mật n�i: �Văn Th� Sư Lợi Bồ t�t hỏi Đức Phật: �Bạch Đức Thế T�n! Ở c�i uế trược, việc n�o dễ được, việc n�o kh� được?� Phật đ�p: �Thiện nam tử! Ở c�i uế trược, c� t�m việc dễ được v� hai việc kh� được. T�m việc dễ được l�: (1) ngoại đạo, (2) ch�ng sanh khổ n�o, (3) người gi�u người ngh�o kh�c biệt, (4) l�m việc �c, (5) phạm giới, (6) đọa �c đạo, (7) c�c ph�p m�n hạ liệt, (8) c�c Bồ t�t hạ đẳng. Hai việc kh� được l�: (1) c�c vị Bồ t�t thượng đẳng, (2) chư Phật xuất hiện thế gian. Thiện nam tử! Sự việc ở c�i Tịnh độ đều tr�i ngược với những điều vừa n�u tr�n, bởi thế chư Phật đều khuy�n ch�ng sanh c�i trược uế n�n v�ng sanh Tịnh độ.�

6. C� hay kh�ng c� h�a nữ.

Hỏi: C�i Tịnh độ kh�ng c� ba đường �c nhưng lại c� h�a điểu thuyết ph�p, nếu vậy, c�i ấy tuy kh�ng c� người nữ nhưng c� h�a nữ thuyết ph�p hay kh�ng? (73)

Đ�p: C� hai c�ch giải th�ch: (1) Chỉ c� h�a điểu m� kh�ng c� h�a nữ. V� sao? Bởi v� kinh chỉ n�i đến h�a điểu m� kh�ng n�i đến h�a nữ. Nếu như c� h�a nữ th� kinh đ� phải đề cập đến. Hơn nữa, Luận V�ng Sanh cũng n�i: �Nữ nh�n, người t�n phế, Nhị thừa kh�ng v�ng sanh.� Vả lại, kinh chưa hẳn đ� n�i hết về sự biến h�a trang nghi�m của c�i Tịnh độ, chẳng hạn Kinh Xưng T�n Tịnh độ n�i: �Giả sử Đức Thế T�n sống l�u trăm ng�n kiếp, biến ra v� số lưỡi để n�i về cảnh tướng trang nghi�m của c�i Tịnh độ cũng kh�ng n�i hết.� Chả lẽ v� kinh chưa đề cập đến b�n cho rằng c�i Tịnh độ kh�ng c� điều đ� hay sao? (2) C�i Tịnh độ c� h�a nữ. Như Kinh Qu�n �m Thọ K� n�i: �Đức Qu�n Thế �m Bồ t�t h�a ra v� lượng nữ nh�n.� Đ�y kh�ng phải l� h�a nữ hay sao? Hơn nữa, Kinh Cổ �m Thanh Vương n�i: �Phật A Di Đ� c� cha c� mẹ. V� muốn h�a độ người căn cơ thấp n�n h�a hiện c� người nữ, v� muốn h�a độ người căn cơ cao n�n h�a hiện kh�ng c� người nữ.� Hai điều n�y kh�ng tr�i nghịch nhau.

7. Bất tạp kiết sử.

Hỏi: Kinh Di Lặc Ph�t Vấn n�i: �Ph�p niệm mười niệm kh�ng phải l� ph�p niệm của ph�m phu ngu muội, m� l� ph�p niệm thanh tịnh.� Nếu vậy, c�c ch�ng sanh ph�m phu ngu muội l�m thế n�o niệm Phật thanh tịnh? (74)

Đ�p: Nếu ph�p niệm mười niệm kh�ng phải l� ph�p niệm của ph�m phu ngu muội, chả lẽ đ� l� ph�p niệm của th�nh nh�n? C�n ph�p niệm thanh tịnh, chả lẽ l� ph�p niệm đoạn trừ hẳn phiền n�o hay sao? Bổn � của kinh muốn n�i rằng �kh�ng phải ph�p niệm của ph�m phu�, kh�ng c� nghĩa phải l� ph�p niệm của th�nh nh�n; �ph�p niệm thanh tịnh�, kh�ng c� nghĩa l� ph�p niệm dứt sạch phiền n�o, m� chỉ muốn n�i rằng ph�p niệm mười niệm n�y c� thể gi�p h�nh giả xả bỏ sự lu�n hồi ở c�i Ta B� m� thuận theo sự xuất thế giải tho�t. Ch�ng sanh ph�m ngu phần lớn thuận theo d�ng sanh tử, tăng trưởng phiền n�o, tạo nghiệp lu�n hồi. Nay tu ph�p niệm mười niệm, nguyện v�ng sanh Tịnh độ, đi ngược d�ng sanh tử, thuận theo đường niết b�n, hướng về ph�p th�nh hiền, đi v�o cửa đoạn trừ vọng hoặc, cho n�n kinh mới n�i �kh�ng phải ph�p niệm ph�m ngu, m� l� ph�p niệm thanh tịnh.� V� như tỳ kheo thọ giới được gọi l� �thọ giới của chư th�nh đ� thọ�, chả lẽ giới n�y kh�ng phải l� giới ph�m phu được thọ? Trường hợp vừa tr�nh b�y cũng giống như thế, ph�n t�ch sẽ biết.

8. Đối trị l�c l�m chung.

Hỏi: Niệm Phật A Di Đ� cầu sanh T�y Phương cũng phải cần niệm nhiều ng�y, nhiều th�ng, nhiều năm, mới được v�ng sanh; hơn nữa, lại c�n phải �n cần, th�nh khẩn, si�ng năng niệm Phật d�i l�u. Nếu như, đến l�c sắp chết chỉ cần ch� th�nh niệm Phật cũng được v�ng sanh, th� c�i người n�y ng�y th�ng ngắn ngủi, chỉ sống trăm năm, vui �t khổ nhiều, dễ chia l�a, kh� hội ngộ, cuộc vui ngắn ngủi, chi bằng chạy theo ngũ dục, ph�ng t�ng lục t�nh, ng�y đ�m hưởng lạc, đợi đến l�c chết, chỉ cần niệm Phật một c�u cũng được v�ng sanh, vượt tho�t c�i khổ, cần g� phải l�u năm suốt th�ng gắng sức khổ hạnh, lao nhọc tu h�nh, chuy�n cần ba nghiệp. Hai phương c�ch đều được v�ng sanh, tại sao lại phải nhọc c�ng khổ hạnh tu tập l�u d�i? (75)

Đ�p: Điều n�y c� nhiều � nghĩa, kh�ng thể chỉ nghe phong phanh về ph�p m�n Tịnh độ rồi bỏ phế kh�ng tu, đợi đến l�c sắp chết rồi mới chuy�n t�m niệm Phật. �ng mong được v�ng sanh Tịnh độ, xa l�a sự khổ ở c�i Ta b�, nhưng lại kh�ng cầu V� thượng Bồ đề, kh�ng chịu tu Bồ t�t hạnh, m� chỉ muốn về đ� để ph�ng t�ng hưởng lạc, kh�ng cầu sớm chứng V� sanh, cho n�n mới mong v�o ph�t l�m chung cầu may được v�ng sanh. Nếu như thật sự c� ch� cầu quả Phật, thương x�t ch�ng sanh, mong ch�ng th�nh Ch�nh gi�c, e rằng ở c�i n�y sẽ bị tho�i chuyển t�m Bồ đề, muốn sanh về c�i Tịnh độ để được tăng tiến tu h�nh, chứng quả bất tho�i, cứu độ ch�ng sanh, th� phải n�n tu tập vạn hạnh d�i l�u kh�ng ngừng kh�ng nghỉ. Tại sao hiện nay đối với ph�p m�n Tịnh độ kh�ng chịu tu h�nh, lại c�n ki�u sa ph�ng t�ng, đợi đến l�c sắp chết mới niệm Phật cầu nguyện v�ng sanh?

9. Tịnh độ mau chứng.

Hỏi: Kinh Xưng T�n Tịnh Độ n�i: �V�ng sanh Cực Lạc mau chứng V� thượng Ch�nh đẳng Bồ đề.� Nếu ở c�i đ� tu đạo trăm năm chỉ bằng ở c�i n�y tu đạo một ng�y th� l�m sao c� thể mau chứng V� thượng Đại bồ đề? (76)

Đ�p: Nếu n�i ở trong cảnh khổ tu đạo một ng�y c� thể trội hơn ở c�i Cực Lạc tu đạo trăm năm, nhưng ở c�i n�y nếu gặp �c duy�n thường bị tho�i chuyển nhiều kiếp, rốt cuộc vẫn l� tu chậm hơn ở c�i kia. Ở c�i Cực Lạc tuy tu trăm năm chỉ bằng ở c�i n�y tu một ng�y, nhưng chỉ c� tiến m� kh�ng tho�i, th�nh thử vẫn c� thể gọi l� tu đạo mau chứng đạo quả V� thượng Bồ đề. Như người tuy đi nhanh nhưng lại thường ngừng nghỉ, h�a ra chậm đến mục ti�u. V� l� do n�y, tuy ở c�i Ta B� tu đạo một ng�y trội hơn ở c�i kia tu đạo trăm năm, nhưng Đức Phật vẫn kh�ng cho rằng ở c�i n�y mau chứng Bồ đề. C�n như người tuy đi chậm, nhưng ở khoảng giữa tiếp tục đi kh�ng ngừng nghỉ, sẽ mau đến mục ti�u, do đ�y được gọi l� mau chứng Bồ đề.

10. Thường khuy�n niệm Phật.

Hỏi: Niệm Phật v�i c�u n�o c� kh� g�? Chẳng hạn như những người sắp chết, thời gian ngắn ngủi, lại bị khổ n�o bức b�ch, kh�ng thể tu c�c m�n Phật ph�p th�m s�u như giới định tuệ, v.v�, nhưng vẫn c� thể niệm Phật. C�n những người đang sống, thọ mạng c�n d�i, lại kh�ng bị khổ sở bức b�ch, tại sao kh�ng dạy họ qu�n Kh�ng, v� tướng, v� nguyện, tu tập c�c đạo phẩm, học rộng c�c ph�p m�n th�m s�u, m� lại khuy�n họ chuy�n tu niệm Phật. Đ�y l� c� � g�? (77)

Đ�p: H�nh giả một đời tu Tịnh nghiệp, kh�ng nhất thiết phải chuy�n tu niệm Phật, nhưng những người tu h�nh, căn t�nh c� lợi c� độn, tr�nh độ c� s�u c� cạn, th�nh thử ph�p m�n chia l�m hai m�n định t�n, giai bậc v�ng sanh cũng chia l�m ch�n phẩm kh�c biệt. Đối với những h�nh giả lợi căn t�m tĩnh th� dạy cho họ tu ph�p m�n b�nh đẳng qu�n s�t hữu tướng v� tướng, c�n đối với những h�nh giả độn căn t�m loạn, th� dạy cho họ tu tập thiện nghiệp ba phước, ch�n phẩm, khuy�n họ kh�ng n�n chỉ chuy�n niệm Phật, m� c�n phải tu những ph�p m�n kh�c. Nếu họ kh�ng thể rộng tu c�c hạnh, th� niệm Phật cũng c� thể v�ng sanh Tịnh độ. Hơn nữa ph�p m�n Niệm Phật, c� s�u c� cạn, c� định m�n c� t�n m�n, người căn cơ d� cao d� thấp đều c� thể tu h�nh. Tu tập định m�n bao gồm từ c�c ph�m phu cho đến c�c bậc Bồ t�t Thập địa, h�nh tr� Niệm Phật Tam Muội, th�m s�u vi diệu. C�c kinh Hoa Nghi�m, Niết B�n, Văn Th� B�t Nh�, Đại Tập Hiền Hộ, Qu�n Phật Tam Muội đều t�n th�n Niệm Phật Tam Muội l� bất khả tư ngh�. Như trong Kinh Hoa Nghi�m, đồng tử Thiện T�i thỉnh cầu tỳ kheo Đức V�n phương ph�p tu tập Bồ t�t hạnh, ng�i Đức V�n chỉ dạy ph�p m�n Niệm Phật Tam Muội, tức l� ph�p m�n th�m s�u đang b�n ở đ�y. Tu tập t�n m�n bao gồm tất cả ch�ng sanh, l�c đi l�c ngồi, ở mọi nơi, trong mọi thời, đều c� thể tu tập m� kh�ng chướng ngại c�ng t�c h�ng ng�y, đến l�c mạng chung, cũng sẽ th�nh tựu c�ng hạnh v�ng sanh. Hơn nữa, tuy Phật cũng dạy tu tập c�c hạnh kh�c để v�ng sanh, nhưng kinh điển �t đề cập đến, c�n tu tập ph�p m�n Niệm Phật để v�ng sanh th� kinh điển n�i đến rất nhiều. Ở đ�y chỉ n�u l�n v�i chứng cứ để h�nh giả hiểu r�. Kinh A Di Đ� chỉ n�i niệm Phật A Di Đ� được v�ng sanh T�y Phương, hằng h� sa chư Phật ở s�u phương đều hiện tướng lưỡi rộng d�i để chứng minh h�nh giả niệm Phật đều được v�ng sanh. Kinh Qu�n V� Lượng Thọ, trong phần Hạ phẩm thượng sanh, Hạ phẩm trung sanh v� Hạ phẩm hạ sanh đều n�u l�n việc niệm Phật A Di Đ� v�ng sanh Tịnh độ, lại c�n cho rằng chư Phật lu�n lu�n nhiếp hộ ch�ng sanh niệm Phật. Kinh V� Lượng Thọ cũng n�i ba hạng thượng trung hạ, c�ng hạnh c� s�u c� cạn, chỉ cần một l�ng niệm Phật A Di Đ� đều được v�ng sanh Cực Lạc. Hơn nữa, trong phần Bốn mươi t�m nguyện, đối với ph�p Niệm Phật, đặc biệt c� một nguyện (thứ 18) n�i: �Cho đến mười niệm, nếu kh�ng được v�ng sanh, t�i thệ kh�ng th�nh Ch�nh Gi�c.� C�c kinh B�t Chu Tam Muội, Đại Tập Hiền Hộ n�i rằng c�c ch�ng sinh niệm danh hiệu A Di Đ� bảy ng�y đ�m, khi thấy được Phật A Di Đ�, b�n hỏi: �Ch�ng sanh tu h�nh ph�p n�o để được v�ng sanh Tịnh độ?� Đức A Di Đ� trả lời: �Muốn sanh nước ta, phải n�n niệm danh hiệu ta, kh�ng được gi�n đoạn, ắt sẽ được v�ng sanh.� Kinh Cổ �m Vương Đ� La Ni cũng khuy�n ch�ng sanh niệm Phật A Di Đ� mười ng�y đ�m th� được v�ng sanh Cực Lạc.� Kinh Hoa Nghi�m n�i: �Đắc Niệm Phật Tam Muội ắt sẽ thấy Phật, sau khi mạng chung sẽ được sanh ở trước Phật. Thấy người l�m chung n�n khuy�n họ niệm Phật, lại phải đem h�nh tượng Phật cho người sắp mất tr�ng thấy để họ khởi l�ng t�n k�nh.� Kinh Chi�m S�t n�i: �Nếu muốn v�ng sanh mười phương c�i Phật, n�n niệm danh hiệu Đức Phật c�i đ�, th� sẽ được v�ng sanh.� Như vậy, v� lượng kinh điển Đại thừa phần lớn đều n�i niệm Phật v�ng sanh Tịnh độ. Hiện nay, khuy�n c�c h�nh giả niệm Phật, kh�ng c� nghĩa l� ngăn trở việc tu c�c c�ng hạnh vi diệu kh�c, m� chỉ muốn n�i rằng ph�p m�n Niệm Phật được nhiều kinh điển đề cập đến, khi đi khi ngồi, cho đến khi l�m chung cũng vẫn niệm Phật được, rất an ổn th�ch đ�ng, n�n mới khuy�n nhắc m� th�i.

11. Chư �c kh�ng khởi.

Hỏi: Những ch�ng sanh v�ng sanh Cực Lạc nếu chưa chứng quả th�nh th� vẫn c�n l� ph�m phu đầy đủ phiền n�o, tại sao họ lại kh�ng sanh khởi nghiệp �c? Nếu sanh khởi nghiệp �c tức l� đ� đi ngược lại bổn nguyện của Đức A Di Đ�, như vậy lời nguyện �ch�ng sanh ở c�i ta kh�ng c� t�n �c� l�m sao giải th�ch cho ổn? (78)

Đ�p: Những ph�m phu ở c�i Cực Lạc, tuy chưa đắc th�nh quả, nhưng tất cả những việc bất thiện đều kh�ng hiện h�nh. Hơn nữa, bất thiện kh�ng hiện h�nh c� nhiều h�m �, hoặc l� họ đ� khởi duy�n th�nh đạo, đoạn trừ phiền n�o, hoặc đ� tu tập phương tiện th�nh đạo h�ng phục hiện h�nh, hoặc do khiếm khuyết cảnh �c m� phiền n�o kh�ng sanh, hoặc thường gặp thiện duy�n, kh�ng c� nguy�n do để tạo tội, hoặc duy�n v�o c�c tư lương, khiến cho tội lỗi kh�ng sanh, hoặc nương v�o bổn nguyện của Phật m� �c nghiệp kh�ng khởi, tuy vẫn c�n chủng tử phiền n�o, nhưng phiền n�o kh�ng hiện h�nh. Cho n�n Kinh Xưng T�n Tịnh Độ n�i: �Hoa tỏa m�i hương vi diệu, tuy khiến cho người nghe cảm thấy vui sướng, nhưng kh�ng l�m cho họ tăng trưởng tham �i.� Lại như, nước t�m c�ng đức khiến cho người uống tăng trưởng nhiều căn l�nh th� thắng, v� như hương phạn (cơm thơm) ở c�i Phật Hương T�ch l�m tất cả Phật sự, v.v� Do c�c duy�n n�y m� ch�ng sanh c�i đ� kh�ng sanh khởi c�c �c nghiệp.

12. Ngũ nghịch kh�ng định.

Hỏi: Kinh n�i c� bốn loại nghiệp � (1) hiện b�o nghiệp, (2) sanh b�o nghiệp, (3) hậu b�o nghiệp, v� (4) bất định nghiệp. Ba nghiệp trước l� định nghiệp, nhất định chi�u cảm quả b�o, nghiệp cuối l� bất định nghiệp, hoặc chi�u cảm hoặc kh�ng chi�u cảm quả b�o. Lại c� bốn loại nghiệp: (1) quả b�o nhất định, thời gian thọ b�o kh�ng nhất định, (2) thời gian thọ b�o nhất định, quả b�o kh�ng nhất định, (3) thời gian thọ b�o v� quả b�o đều nhất định, v� (4) thời gian thọ b�o v� quả b�o đều kh�ng nhất định. (1) v� (3) l� định nghiệp, c�n (2) v� (4) l� bất định nghiệp. C�c kinh điển đều n�i tội ngũ nghịch l� sanh b�o nghiệp, tức l� thời gian thọ b�o v� quả b�o đều nhất định, tại sao Kinh Qu�n V� Lượng Thọ lại n�i tội b�o ngũ nghịch được ti�u trừ v� được v�ng sanh T�y Phương? (79)

Đ�p: Bốn loại nghiệp, t�m loại nghiệp n�y, Đức Phật ở trong ch�n bộ kinh bất liễu nghĩa (Tiểu thừa), v� c�c ph�m phu chưa tin nghiệp b�o m� n�i c� những nghiệp c� quả b�o nhất định, c�n trong c�c kinh Đại thừa liễu nghĩa, Phật n�i tất cả nghiệp đều kh�ng c� quả b�o nhất định. Như trong Kinh Đại Niết B�n, quyển mười ch�n n�i: �Kỳ B� v� vua A X� Thế n�i ph�p s�m hối, khiến cho tội b�o của nh� vua được trừ diệt� Thần (Kỳ B�) nghe Phật n�i tu một t�m thiện c� thể ph� trừ trăm loại nghiệp �c, như một �t độc dược c� thể g�y hại ch�ng sanh, một �t thiện căn cũng vậy, c� thể ph� trừ nghiệp �c lớn.� Lại nữa, quyển ba mươi mốt n�i: �Thiện nam tử, c� những ch�ng sanh kh�ng tin nghiệp quả, v� muốn độ bọn họ n�n mới n�i như vậy (c� quả b�o nhất định). Thiện nam tử, tất cả nghiệp quả đều c� nặng c� nhẹ, trong đ�y lại c� hai loại l� nghiệp quyết định v� kh�ng quyết định.� Lại n�i: �Hoặc c� nghiệp nặng c� thể trở th�nh nhẹ, hoặc c� nghiệp nhẹ lại trở th�nh nặng. Người tr� d�ng năng lực tr� tuệ c� thể khiến nghiệp địa ngục cực nặng trở th�nh nghiệp nhẹ hiện đời, c�n người ngu si lại khiến nghiệp nhẹ hiện đời trở th�nh nghiệp địa ngục cực nặng.� Như vua A X� Thế sau khi s�m hối, kh�ng bị đọa địa ngục, c�n ng�i Ương Quật Ma La (V� N�o), tuy giết ch�n trăm ch�n mươi ch�n người, nhưng sau khi s�m hốt, được đắc A la h�n. Luận Du Gi� Sư Địa n�i: �Chưa được giải tho�t gọi l� nghiệp quyết định, đ� được giải tho�t gọi l� nghiệp bất định.� Tương tự như vậy, trong c�c kinh luận Đại thừa đều cho rằng tội ngũ nghịch, v.v�, đều gọi l� nghiệp bất định, đều c� thể trừ diệt. Hiện nay, Kinh Qu�n V� Lượng Thọ l� kinh Đại thừa, n�u l�n việc niệm Phật A Di Đ� trừ diệt tội ngũ nghịch, điều n�y c� g� đ�ng nghi ngờ?

13. Bốn nghiệp c� nhiếp hay kh�ng.

Hỏi: C�c bộ luận đều dẫn khế kinh n�i c� hắc hắc nghiệp, bạch bạch nghiệp, tạp nghiệp v� phi hắc bạch v� dị thục nghiệp. Hắc hắc nghiệp l� nghiệp bất thiện của c�i Dục, bạch bạch nghiệp l� nghiệp thiện của c�i Sắc v� V� sắc. Tạp nghiệp l� nghiệp thiện của c�i Dục, c�n phi hắc bạch v� dị thục nghiệp l� nghiệp v� lậu. Kh�ng biết nghiệp v�ng sanh Cực Lạc l� loại nghiệp n�o? (80)

Đ�p: C� người cho rằng bạch bạch nghiệp v� tạp nghiệp l� nghiệp v�ng sanh T�y Phương, bởi v� hắc hắc nghiệp l� nghiệp bất thiện, chỉ c� thể chi�u cảm quả b�o ở ba đường �c, lẽ n�o c� thể chi�u cảm quả b�o Tịnh độ. V� lậu nghiệp kh�ng thể chi�u cảm quả b�o, thể t�nh của n� tuy thanh tịnh, nhưng kh�ng phải l� nh�n của quả dị thục. Chỉ c� hai nghiệp c�n lại (bạch bạch v� tạp nghiệp) mới c� thể chi�u cảm quả b�o Tịnh độ. Nếu chưa đắc thượng giới định, d�ng t�m c�i Dục tu tập nghiệp v�ng sanh, d�ng tạp nghiệp n�y v�ng sanh T�y Phương. Nếu đ� h�ng phục phiền n�o c�i Dục, đắc thượng giới định t�m, v�ng sanh T�y Phương, đ�y l� d�ng bạch bạch nghiệp v�ng sanh. C� người cho rằng kh�ng phải như vậy. Ba loại nghiệp n�y đều l� căn cứ v�o hai nẻo thiện �c ở c�i Dục v� c�i Sắc m� ph�n định, kh�ng phải căn cứ v�o việc v�ng sanh Tịnh độ m� b�n định về c�c thiện nghiệp: bạch bạch, v.v� Vả lại, tạp nghiệp l� nghiệp của trời người c�i Dục, c� thể chi�u cảm tạp b�o, tuy thọ sự vui sướng c�i Dục, nhưng vẫn c� thể chi�u cảm khổ b�o. Cho n�n tạp nghiệp chi�u cảm quả khổ lạc c�i Dục, l�m sao c� thể chi�u cảm quả b�o v�ng sanh Tịnh độ, nơi kh�ng c� sự khổ m� chỉ c� sự an lạc? Giả như, chỉ c� bạch bạch nghiệp l�m nh�n cho sự v�ng sanh Tịnh độ, th� nếu chưa đắc được định t�m c�i Sắc (tứ Tĩnh lự), th� do nh�n duy�n n�o m� được sanh T�y Phương? Cho n�n biết rằng ch�nh nh�n v�ng sanh Tịnh độ kh�ng bị bao h�m bởi bốn nghiệp n�u tr�n, v� như vậy, n�i bốn nghiệp đ� kh�ng bao h�m tất cả nghiệp cũng đ�u nghịch l�? Vả lại, c� chỗ cho rằng nghiệp c�i V� sắc cũng kh�ng bị bao h�m trong bốn nghiệp, v� đ�y cũng l� chứng cứ bốn nghiệp kh�ng bao h�m tất cả nghiệp.

14. Ba nghiệp c� nhiếp hay kh�ng.

Hỏi: C�c bộ luận Đại Tiểu thừa cũng dẫn khế kinh n�i ba loại nghiệp l� phước nghiệp, tội nghiệp v� bất động nghiệp. Kh�ng biết nghiệp v�ng sanh Cực Lạc l� loại nghiệp n�o? (81)

Đ�p: C� người cho rằng trong ba nghiệp, phước nghiệp v� bất động nghiệp l� nghiệp v�ng sanh T�y Phương. Tam phước, trong Kinh Qu�n V� Lượng Thọ, l� phước nghiệp, c�n tu tập mười s�u ph�p qu�n, nếu đắc thượng giới định t�m, tức l� bất động nghiệp. C� người lại cho rằng nghiệp v�ng sanh T�y Phương kh�ng bao h�m trong ba nghiệp, bởi v� ba nghiệp đều căn cứ v�o c�i uế, chứ kh�ng phải căn cứ v�o Tịnh độ m� n�i.

15. Ba mươi lợi �ch th� thắng.

Hỏi: Kh�ng biết c�i Cực Lạc c� những điểm th� thắng n�o để khuyến kh�ch ch�ng sanh tu nghiệp v�ng sanh? (82)

Đ�p: Căn cứ v�o Kinh Xưng T�n Tịnh Độ, Kinh Qu�n V� Lượng Thọ v� phần Bốn mươi t�m nguyện trong Kinh V� Lượng Thọ, n�i sơ lược c� ba mươi điều lợi �ch: (1) thọ dụng c�c c�ng đức trang nghi�m thanh tịnh; (2) ph�p lạc Đại thừa; (3) th�n cận c�ng dường Phật A Di Đ�; (4) du lịch mười phương c�ng dường chư Phật; (5) ở nơi chư Phật nghe ph�p, được thọ k�; (6) tư lương phước huệ sớm vi�n m�n; (7) mau chứng V� thượng Ch�nh đẳng Bồ đề; (8) chư Bồ t�t, v.v�, đều hội tụ tại một nơi; (9) thường kh�ng bị tho�i chuyển; (10) v� lượng hạnh nguyện niệm niệm tăng tiến; (11) chim Anh v�, X� lợi, v.v�, đều thuyết ph�p; (12) gi� m�t rung c�y vang điệu nhạc trời; (13) nước ma ni giảng n�i ph�p khổ, kh�ng; (14) �m thanh diễn ph�p mầu; (15) vĩnh viễn kh�ng t�i sanh v�o �c đạo; (16) th�n v�ng r�ng; (17) h�nh sắc kh�ng c� đẹp xấu kh�c biệt; (18) đầy đủ ngũ th�ng; (19) trụ trong ch�nh định; (20) kh�ng c� việc bất thiện; (21) thọ mạng l�u d�i; (22) y thực tự nhi�n; (23) chỉ hưởng thọ sự an lạc; (24) đầy đủ ba mươi hai tướng; (25) kh�ng c� người nữ; (26) kh�ng c� h�ng Tiểu thừa; (27) kh�ng c� t�m nạn; (28) được v� sanh ph�p nhẫn; (29) th�n ph�t �nh s�ng, ng�y đ�m đều s�ng; (30) được th�n na la di�n. Đ�y chỉ l� n�u sơ lược, nếu n�i đầy đủ ắt sẽ nhiều v� lượng. V� những l� do n�y n�n mới khuy�n h�nh giả v�ng sanh T�y Phương. Nếu ở c�i Ta B�, tr�i lăn sanh tử d�i l�u, chỉ c� ba mươi điều tổn hại, l�m g� c� những sự lợi �ch như c�i T�y Phương?

16. H�nh m�n kh�ng phải chỉ c� một.

Hỏi: Kinh Di Lặc Sở Vấn n�i tu tập mười loại niệm mới được v�ng sanh: (1) thường sanh l�ng từ đối với tất cả ch�ng sanh; (2) kh�ng ph� hoại hạnh Bồ t�t của tất cả ch�ng sanh, nếu ph� hoại sẽ kh�ng được v�ng sanh; (3) sanh l�ng x�t thương tha thiết, kh�ng sanh t�m t�n hại tất cả ch�ng sanh; (4) ph�t t�m hộ tr� Phật ph�p, kh�ng luyến tiếc th�n mạng; (5) kh�ng sanh t�m hủy b�ng tất cả Phật ph�p; (6) quyết t�m ki�n tr� hạnh nhẫn nhục, giữ t�m thanh tịnh, kh�ng tham lợi dưỡng; (7) ph�t t�m V� thượng Bồ đề, thường qu�n niệm t�m n�y ng�y đ�m, kh�ng hề ngừng nghỉ; (8) sanh l�ng t�n trọng tất cả ch�ng sanh, dứt trừ ki�u mạn, n�i lời khi�m hạ; (9) kh�ng đam m� đ�m luận việc thế sự, tầm cầu gi�c ngộ, gieo trồng thiện căn; (10) kh�ng sanh khởi t�m t�n loạn, ch�nh niệm qu�n Phật, trừ khử vọng tưởng. Căn cứ v�o kinh văn n�u tr�n, mười niệm kh�c nhau, v� sao lại cho rằng niệm mười danh hiệu Phật A Di Đ� sẽ được v�ng sanh, đ�y c� phải l� điều sai lầm hay chăng? (83)

Đ�p: Kh�ng phải chỉ c� một ph�p tu v�ng sanh T�y Phương, hoặc tu tam phước, hoặc tu mười s�u ph�p qu�n, hoặc tu ch�n phẩm v�ng sanh, hạnh nghiệp tuy kh�c nhau, nhưng đều được v�ng sanh Cực Lạc. Kinh Di Lặc Sở Vấn tr�nh b�y mười ph�p tu để được v�ng sanh, Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i về hạ phẩm hạ sanh, l�c l�m chung niệm mười danh hiệu Phật được v�ng sanh, mỗi b�n đều l� lời dạy của Phật, trợ gi�p nhau để hiển b�y ph�p m�n v�ng sanh, đều th�nh tựu c�ng hạnh Tịnh độ. V� l� do g� lại cho rằng b�n kia l� đ�ng, b�n n�y l� sai. Chỉ v� tự m�nh chưa hiểu r� � kinh, cho n�n khiến cho nhiều người học Phật m� mờ� Tu tập v�ng sanh T�y Phương kh�ng phải chỉ do một hạnh, cho n�n trong Kinh Qu�n V� Lượng Thọ b�n về hai m�n định t�n, trong Kinh V� Lượng Thọ n�i về ba phẩm tu phước, c�n ph�p chuy�n tr� danh hiệu vốn l� lời dạy của Phật A Di Đ�. Bởi thế h�nh giả, hoặc thọ tr� kinh điển Đại thừa, hoặc hiếu dưỡng cha mẹ, hoặc tu tập thiện nghiệp thế gian xuất thế gian, hoặc h�nh tr� giới luật, th�n khẩu h�nh thiện, đều l� tư lương v�ng sanh Tịnh độ, chẳng lẽ chỉ hạn cục v�o một ph�p m�n. �ng n�n đọc nhiều kinh điển, triển khai ch�nh t�n, lẽ đ�u chỉ đọc một bộ kinh rồi d�ng đ� l�m chỉ nam để b�n luận h�m hồ, cho rằng những ph�p m�n kh�c kh�ng phải l� nh�n cho sự v�ng sanh, đ�y chẳng phải l� sự lầm lẫn cực điểm hay sao? Vả lại, tu nh�n c� vạn loại, đắc quả cũng c� nhiều tầng, kh�ng thể cho rằng chỉ c� một nh�n một quả, m� kh�ng c� những c�ng hạnh kh�c.

17. Thiển vị cầu tịnh.

Hỏi: Bồ t�t tu h�nh đều v� lợi �ch tất cả, thường khởi l�ng đại từ bi đối với ch�ng sanh, lẽ ra phải đến c�c c�i �c để cứu độ những kẻ đang bị ch�m đắm trong biển khổ, khiến họ ra khỏi lu�n hồi. Hiện nay lại bỏ c�i uế n�y, nguyện cầu sanh về Tịnh độ, ri�ng m�nh t�m cầu th� vui, kh�ng muốn l�m lợi người kh�c, kh�ng c� l�ng thương x�t cha mẹ anh em, lục th�n quyến thuộc nhiều đời, để mặc họ tr�i lăn trong ba đường �c m� kh�ng chịu cứu vớt, đ�y đ�u c� phải l� tấm l�ng của bậc đại trượng phu h�nh bồ t�t hạnh. Như vậy nguyện cầu v�ng sanh Tịnh độ l� điều kh�ng tốt, t�i thật kh�ng hiểu nguy�n do của sự v�ng sanh, xin h�y giải b�y � chỉ. (84)

Đ�p: Ph�t Bồ đề t�m, tu Bồ t�t hạnh, điều cần yếu l� phải khởi t�m Đại bi, thương x�t hữu t�nh, tế độ rộng lớn, trừ khổ ban vui. Thế nhưng, hạnh nguyện c� s�u cạn, căn cơ c� cao thấp. Nếu l� h�ng Bồ t�t bậc cao, đại bi tăng thượng, đ� được bất tho�i chuyển, kh�ng sợ bị tổn hại, chỉ một l�ng v� kẻ kh�c, phần lớn th�c sanh v�o c�i uế, rộng l�m việc lợi �ch, �t khi v�ng sanh Tịnh độ để th�n cận chư Phật; c�n h�ng Bồ t�t bậc thấp, đại tr� tăng thượng, vẫn c�n bị tho�i chuyển, tuy c� l�ng thương x�t ch�ng sanh khổ n�o, nhưng nếu gặp �c duy�n, vẫn c� thể tho�i thất hạnh Bồ đề, tạo c�c nghiệp �c, mất Bồ đề t�m. Điều n�y trong Kinh Bồ T�t Bổn Nghiệp Anh Lạc c� n�i r� trường hợp của vương tử Ph�p T�i, v.v� Đ�y tức l� hai lợi (tự lợi lợi tha) đều mất, hai b�n (m�nh v� ch�ng sanh) đều bị tổn hoại. V� l� do n�y n�n nguyện sanh Tịnh độ, xa l�a �c duy�n, th�n cận chư Phật, thường nghe Ch�nh ph�p, c�ng với chư Bồ t�t tập hội một nơi, đi khắp mười phương l�m Phật sự, rải hoa c�ng dường, c�ng nghe ph�p Đại thừa ch�n tịnh vi diệu, niệm niệm tăng tiến, kh�ng c�n tho�i chuyển, hơn nữa, kh�ng c�n h�ng Nhị thừa c�ng nhất xiển đề l�m chướng ngại đạo t�m V� thượng của h�ng Bồ t�t sơ học. Tuy mỗi niệm đều kh�ng xả bỏ t�m thương x�t cứu độ ch�ng sanh, tất cả những c�ng hạnh tự lợi đều l� căn bổn cho sự lợi tha, gốc nếu kh�ng vững chắc, th� c�nh l� cũng kh�ng tốt tươi. V� vậy, trước ti�n nguyện sanh Tịnh độ, nu�i lớn mầm mống t�m Bồ đề khiến trở n�n ki�n cố, giả như c� gặp �c duy�n cũng kh�ng bị tho�i chuyển, l�c đ� mới c� thể rời c�i Tịnh độ trở về Ta b� cứu độ tất cả những ch�ng sanh hữu duy�n, bao gồm cha mẹ, họ h�ng, bạn b� đời qu� khứ c�ng tất cả hữu t�nh trong to�n ph�p giới. Điều n�y, thiền sư Đạo Xước, trong An Lạc Tập, đ� d�ng v� dụ để n�u r�. V� như hai người con thấy cha mẹ bị cuốn theo d�ng nước lũ, một người vội lao xuống nước để cứu, kết quả kh�ng những kh�ng cứu được m� ch�nh m�nh cũng bị chết ch�m, c�n người kia chạy về nh�, chuẩn bị thuyền b�, bơi v�o chỗ nước s�u để cứu cha mẹ khỏi bị chết đuối. � nghĩa ở đ�y cũng tương tự như vậy, mong người đọc hiểu r�.

18. Nhị thừa kh�ng sanh.

a. Bốn nghĩa kh�ng sanh.

Hỏi: Luận V�ng Sanh n�i: �Đại thừa thiện căn giới, bằng, kh�ng danh xấu xa, người nữ v� căn khuyết, giống Nhị thừa kh�ng sanh.� C�i Cực Lạc tại sao lại c� Thanh văn, hơn nữa trong kinh n�i Đức Phật ấy c� v� lượng v� bi�n đệ tử Thanh văn đều l� bậc A la h�n? (85)

Đ�p: C� bốn c�ch giải th�ch: (1) Giống Nhị thừa kh�ng sanh: Luận Du Gi� Sư Địa cho rằng ch�ng sanh xưa nay vốn c� năm loại căn t�nh kh�c biệt, tức l� căn t�nh Bồ t�t, căn t�nh Duy�n gi�c, căn t�nh Thanh văn, căn t�nh trời người, v� căn t�nh bất định. Nay n�i giống Nhị thừa kh�ng sanh l� chỉ cho căn t�nh Duy�n gi�c v� căn t�nh trời người, bởi v� người căn t�nh Duy�n gi�c nhất định thọ quả b�o Duy�n gi�c, phần lớn sanh v�o đời kh�ng c� Phật, vả lại cũng kh�ng tin c� mười phương Tịnh độ, c�n người căn t�nh trời người chỉ c� tr�i lăn sanh tử, kh�ng thể v�ng sanh Tịnh độ, l� do l� v� ch�ng sinh Tịnh độ đều sẽ chứng đắc V� thượng Bồ đề. (2) C� người cho rằng c�ch giải th�ch vừa n�u tr�n kh�ng hợp l�. Nếu cho rằng giống Nhị thừa kh�ng sanh m� chỉ loại ra Duy�n gi�c v� trời người, tức l� h�m � h�ng Thanh văn sẽ được v�ng sanh, như vậy tại sao gọi Cực Lạc l� Đại thừa thiện căn giới? Hơn nữa, chỉ l� kh�ng c� ba loại thể t�nh, hay l� kh�ng c� cả ba loại t�n gọi? Hiện nay, n�i �giống Nhị thừa kh�ng sanh�, kh�ng phải đề cập đến h�ng trời người, m� chỉ l� trong ba thừa, loại ra hai thừa Thanh văn v� Duy�n gi�c. (Giải th�ch (3) v� (4) được tiếp tục ở c�u 86).

Hỏi: Nếu hạng người c� căn t�nh Thanh văn, Duy�n gi�c kh�ng v�ng sanh, tại sao c�i đ� lại c� h�ng Thanh văn? (86)

Đ�p: (3) Y v�o c�c lời giải th�ch của bậc cổ đức, Thanh văn chia l�m hai loại: (a) ngu ph�p, nghĩa l� trong đời n�y chưa thể hồi t�m hướng Đại thừa, (b) bất ngu ph�p, nghĩa l� trong đời n�y đ� hồi t�m hướng Đại thừa. Hạng ngu ph�p gọi l� giống Nhị thừa, bởi v� kh�ng hồi t�m hướng Đại thừa, kh�ng tin c� Tịnh độ, kh�ng nguyện v�ng sanh. Hạng bất ngu ph�p kh�ng được gọi l� giống Nhị thừa, tuy họ tu hạnh Tiểu thừa, nhưng đ� tin Đại thừa v� đ� nguyện v�ng sanh. (4) H�ng Tiểu thừa hồi t�m hướng Đại thừa, tu tập những c�ng hạnh đoạn phiền n�o chứng Niết b�n đều l� hướng về V� thượng Bồ đề, kh�ng thể gọi l� Tiểu thừa. Bởi v� muốn th�nh quả Phật th� vẫn phải tu th�nh đạo, đoạn trừ ng� chấp ph�p chấp, dứt sạch phiền n�o tập kh�, chứng đắc nh�n kh�ng ph�p kh�ng, cứu c�nh vi�n m�n, mới được gọi l� Phật. Bọn họ trước kia l� Tiểu thừa, nh�m ch�n ng� chấp phiền n�o cho n�n mới trừ diệt trước, chứng đắc bốn quả, tuy được gọi l� A la h�n, hoặc Thanh văn, nhưng thật sự kh�ng phải Tiểu thừa. Thật ra, A la h�n kh�ng phải chỉ l� t�n gọi của Tiểu thừa, m� Đức Phật cũng được gọi l� A la h�n. Như Luật Tứ Phần n�i: �Sau khi độ A Nh� Kiều Trần Như, Phật n�i: �Trong c�i Tam thi�n thế giới n�y, hiện nay c� hai A la h�n. Một l� Phật, hai l� A Nh� Kiều Trần Như.�� Cho n�n biết A la h�n kh�ng phải chỉ l� t�n gọi của bậc Tiểu thừa, m� hơn nữa, danh xưng Thanh văn cũng th�ng với Đại thừa. Kinh Ph�p Hoa n�i: �Ch�ng con h�m nay thật l� Thanh văn, d�ng �m thanh Phật đạo khiến cho ch�ng sanh nghe.� Đ�y tức l� Bồ t�t Thanh văn. Kinh lại n�i: �Ch�ng con h�m nay l� ch�n A la h�n, đ�ng được tất cả h�ng trời người ma Phạm c�ng dường.� Đ�y tức l� Đại thừa Bồ t�t. T�n gọi tuy đồng với h�ng Tiểu thừa, nhưng � nghĩa ho�n to�n kh�c biệt. Hiện nay, h�ng Thanh văn ở c�i Tịnh độ đều l� những bậc tầm cầu V� thượng Bồ đề, cho n�n kh�ng phải l� �giống Nhị thừa�, m� cũng kh�ng được gọi l� Nhị thừa. Những vị n�y đ� ph�t t�m Đại thừa, tuy gọi l� Thanh văn, nhưng kh�ng phải l� t�n gọi của h�ng Tiểu thừa, v� như trong Kinh Ph�p Hoa đề cập việc ng�i A Nan ph�t t�m Đại thừa, được đức Thế T�n thọ k� th�nh Phật hiệu l� Sơn Hải Huệ Tự Tại Th�ng Vương Như Lai, nhưng đến l�c kết tập, thị hiện chứng quả A la h�n, lẽ n�o ng�i lại tho�i thất t�m Đại thừa, chứng quả Tiểu thừa? Lại như trong Kinh Duy Ma Cật, ng�i Đại Ca Diếp n�i: �Con từ ng�y h�m nay kh�ng c�n khuy�n người kh�c tu tập hạnh Thanh văn, B�ch chi phật�, lẽ n�o đến khi kết tập lại �p buộc ng�i A Nan tu chứng quả A la h�n? Cho n�n biết rằng quả A la h�n kh�ng phải quả vị Tiểu thừa. Ng�i A Nan, sau khi được Phật thọ k�, tất cả c�ng h�nh đều hướng về quả Phật, n�n biết c�ng hạnh của ng�i đều l� c�ng hạnh của Đại Bồ t�t. Thế nhưng, những h�nh giả Đại thừa trực tiếp (kh�ng qua ngả Tiểu thừa), trước ti�n đoạn trừ ph�p chấp phiền n�o, tu đoạn ng� chấp phiền n�o, đến l�c chứng Kim cương t�m, diệt trừ ng� chấp phiền n�o, th� chứng quả Phật. Từ trước đến nay, c�c Bồ t�t v�o thẳng Đại thừa, trước ti�n thường chỉ nghĩ đến đoạn trừ ph�p chấp, cho n�n lưu lại phiền n�o (hoặc), đến l�c hết phiền n�o, th� đầy đủ Nhất thiết tr� của Phật. L� do l� v� phiền n�o ph�p chấp vi tế kh� trừ, chướng ngại quả vị Tam Bồ Đề (Phật). Đối với Thanh văn th� đ� l� bạch tịnh v� k� [1], c�n đối với Bồ t�t th� đ� l� hữu ph� v� k� [2]. Bồ t�t rất kỵ ph�p chấp, như Luận Nhiếp Đại Thừa n�i: �Tr� chướng rất m� muội, ph�n biệt chấp ch�n tục, cho n�n phải đoạn trừ.� Phiền n�o ng� chấp chướng ngại sự chứng đắc Niết b�n. H�ng Thanh văn nh�m ch�n sanh tử, chỉ cầu tự lợi, kh�ng thể tu học Nhất thiết tr� của chư Phật, cho n�n họ kh�ng ch� trọng nhiều đến việc đoạn trừ phiền n�o ph�p chấp. Phiền n�o ph�p chấp kh�ng chướng ngại Niết b�n, v� thế h�ng Thanh văn trừ sạch phiền n�o ng� chấp th� sẽ chứng được Niết b�n. C�c vị Thanh văn đang tu tập bảy phương tiện, hoặc đang ở trong ba phẩm đầu của bảy phương tiện, nh�m ch�n phiền n�o ng� chấp, trước ti�n muốn chứng đắc quả vị Thanh văn, đối với phiền n�o n�y lập � đoạn trừ, hiện nay v�ng sanh T�y Phương, tuy đ� hồi t�m hướng Đại thừa, cầu chứng quả Phật, nhưng v� họ vẫn c�n nh�m ch�n phiền n�o ng� chấp, cho n�n th�nh ch�ng c�i Cực Lạc t�y thuận tập kh� của họ, giảng thuyết ph�p Tứ đế, gi�p họ rốt r�o đoạn trừ hai loại kiến hoặc v� tư hoặc, l�c đoạn trừ hai hoặc n�y sẽ thấy được Tứ th�nh đế, d�ng tr� v� lậu đoạn trừ phiền n�o n�y. Đoạn được kiến hoặc gọi l� Dự lưu (Tu đ� ho�n), kh�ng phải trụ trong ph�p Tiểu thừa m� được gọi l� Dự lưu, đoạn được tư hoặc gọi l� A la h�n, giống như c�c vị A la h�n (Tiểu thừa) kh�ng c�n phiền n�o, nhưng đ�y l� c�ng hạnh Bồ t�t. Hai hạng h�nh giả tiệm đốn đều đầy đủ Bồ t�t hạnh, đều tầm cầu quả Phật. Tuy đều l� Bồ t�t, nhưng những h�nh giả đi v�ng (qua ng� Tiểu thừa) cũng được gọi l� Thanh văn, v� vốn thuộc căn t�nh Tiểu thừa, nhưng cũng được gọi l� Bồ t�t, v� � nguyện tầm cầu Phật quả. C�n những vị Bồ t�t đi thẳng (kh�ng qua ng� Tiểu thừa) chỉ được gọi l� Bồ t�t, kh�ng được gọi l� Thanh văn, bởi vốn kh�ng phải l� Thanh văn ngộ đạo. Đức Phật d�ng hai t�n để ph�n biệt hai hạng đệ tử tiệm v� đốn, cho n�n mới n�i: �V� lượng v� bi�n đệ tử Thanh văn đều đắc A la h�n, to�n số th� dụ kh�ng thể biết được, số lượng đệ tử Bồ t�t cũng giống như vậy.�

b. V� dụ c�i Ch�ng Hương.

Hỏi: Thế giới Ch�ng Hương (trong Kinh Duy Ma Cật) v� thế giới Cực Lạc đều l� c�i Phật Đại thừa thanh tịnh, tại sao thế giới Ch�ng Hương kh�ng c� danh từ Thanh văn, B�ch chi phật, chỉ c� ch�ng Đại Bồ t�t thanh tịnh, c�n thế giới Cực Lạc lại c� v� lượng v� bi�n đệ tử Thanh văn. C�c đệ tử Thanh văn n�y kh�ng phải thuộc h�ng Tiểu thừa hay sao? (87)

Đ�p: Hai c�i Tịnh độ tuy đều l� c�i giới Đại thừa, nhưng th�nh ch�ng của hai c�i c� th�ng (rộng r�i) c� cục (hạn hẹp). Thế giới Ch�ng Hương chỉ c� những ch�ng sanh quy hướng Đại thừa. H�nh giả ở c�i Ta B� tu h�nh, đạt đến tr�nh độ kh�ng c�n bị b�t phong [3] lay động, v�ng sanh về c�i đ�, chỉ nghe ph�p m�n Đại thừa đốn gi�o, cho n�n trong Kinh Duy Ma Cật n�i c�i đ� chỉ c� c�c Đại Bồ t�t thanh tịnh m� kh�ng c� t�n gọi Nhị thừa. C�n thế giới Cực Lạc l� chung cho những bậc Tiểu thừa hồi t�m hướng Đại thừa v�ng sanh về c�i đ�, c�ng nghe hai loại Đại thừa tiệm gi�o (đi v�ng qua ng� Tiểu thừa trước khi v�o Đại thừa) v� đốn gi�o (đi thẳng v�o Đại thừa), quy hướng về Nhất thừa, ph�t t�m Đại thừa, h�nh Bồ t�t hạnh, nhưng do tập kh� đời trước, tuy h�nh Bồ t�t đạo, vẫn phải trước ti�n đoạn trừ phiền n�o ng� chấp, n�n được gọi l� Thanh văn A la h�n, nhưng Thanh văn ở đ�y c� nghĩa l� �khiến cho tất cả đều nghe �m thanh Phật.� Tuy được gọi l� A la h�n, nhưng l� bậc đ�ng được sự c�ng dường của tất cả thế gian. Cho n�n ở c�i Cực Lạc hai h�ng Thanh văn v� Bồ t�t đều l� Bồ t�t Đại thừa, chỉ c� đi thẳng v� đi v�ng l� kh�c biệt m� th�i.

19. Vĩnh tuyệt �c th�.

Hỏi: Theo gi�o ph�p Tiểu thừa, bậc chứng no�n vị kh�ng c�n l�nh thọ t� gi�o, bậc chứng đảnh vị kh�ng c�n bị đoạn diệt căn l�nh, bậc chứng nhẫn vị kh�ng c�n sanh v�o �c th�, v� bậc chứng thế đệ nhất ph�p nhất định sẽ chứng quả th�nh (sơ quả). Đ�y tức l� phải đến bậc hạ phẩm nhẫn vị mới chứng được ��c th� phi trạch diệt.� Bồ t�t v� muốn l�m lợi ch�ng sanh, kh�ng thọ biến dịch sanh tử l� v� chưa chứng được ��c th� phi trạch diệt�. L�m thế n�o những ph�m phu cực �c vừa mới v�ng sanh Tịnh độ, chỉ nương v�o việc niệm một danh hiệu, cho đến mười danh hiệu Phật m� được vĩnh viễn kh�ng c�n t�i sanh v�o ba đường �c? (88)

Đ�p: Du Gi� Sư Địa Luận, Quyết Trạch Phần, cho rằng ở c�i uế, những h�nh giả Tiểu thừa bậc no�n v� đảnh vẫn c�n bị tho�i chuyển, l�n đến bậc nhẫn mới chứng được ��c th� phi trạch diệt.[4]� Nhưng những học giả T�t B� Đa (Thuyết Nhất Thiết Hữu Bộ) lại cho rằng h�nh giả Tiểu thừa trước khi đắc nhẫn cũng đ� chứng được ��c th� phi trạch diệt�, nhưng chưa quyết định. Hiện nay c�c h�nh giả v�ng sanh T�y Phương, do v� ở nơi th� thắng, thường gặp th�nh ch�ng, thường nghe diệu ph�p, c�c hạnh nguyện th� thắng niệm niệm tăng tiến, c�c �c nghiệp đời trước dần dần ti�u diệt, c�c c�ng hạnh thiện dần dần tăng trưởng, thiếu c�c �c duy�n, cho n�n chứng được ��c th� phi trạch diệt�, được bất tho�i chuyển. Những h�nh giả sau khi v�ng sanh Cực Lạc, nương v�o nguyện lực, thọ sanh v�o c�c c�i �c, cứu độ những kẻ trầm lu�n. Đ�y l� do nguyện lực thọ sanh, chứ kh�ng phải bị nghiệp lực l�i k�o m� đọa v�o đường �c.

Ch� th�ch:

[1] Bạch tịnh v� k�, c�n gọi l� v� ph� v� k�, l� ph�p chẳng phải thiện chẳng phải �c, cũng kh�ng che lấp v� chướng ngại th�nh đạo.

[2] Hữu ph� v� k�, l� một loại t�m nhiễm � c� thể l�m chướng ngăn th�nh

đạo v� che đậy ch�n t�nh, nhưng v� thể dụng của n� rất yếu n�n kh�ng thể sanh ra quả dị thục (v� k�).

[3] B�t phong: t�m ngọn gi�, dụ cho t�m ph�p thế gian l�m loạn động, m� hoặc t�m người, đ� l�: lợi, suy (hao tổn), hủy (trước mặt ch� bai, chỉ tr�ch), dự (gi�n tiếp khen ngợi), xưng (trực tiếp ca tụng), ki (sau lưng n�i xấu), khổ, lạc (vui).

[4] Kh�ng c�n bị đọa v�o tam �c đạo.

Th�ch Tịnh Độ Quần Nghi Luận

[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7]

Th�ch Tịnh Độ Quần Nghi Luận

Đường Ho�i Cảm Soạn

Việt Dịch: Th�ch Ph�p Ch�nh

QUYỂN 6

20. Tất cả đều được v�ng sanh hay kh�ng.

Hỏi: C� phải tất cả mọi người cầu sanh Cực Lạc đều được v�ng sanh hay kh�ng, hay l� c� người được v�ng sanh, c� người kh�ng được? Nếu tất cả ch�ng sanh đều được v�ng sanh, v� l� do g� c�i Phật A Di Đ� c� ng�y chung tận, Đức A Di Đ� c� l�c nhập niết b�n [1]. Hơn nữa, c�c Bồ t�t Hoa Tụ v� Sơn Hải Tuệ kh�ng n�n ph�t nguyện rằng �nếu c�n ch�ng sanh chưa được v�ng sanh Cực Lạc v� nếu con v�ng sanh trước th� con sẽ kh�ng bao giờ th�nh Phật�, v� cũng kh�ng n�n ph�t nguyện rằng �tất cả ch�ng sanh v�ng sanh rồi th� con mới v�ng sanh.� C�n nếu c� người kh�ng được v�ng sanh, th� v� l� do g� những kẻ tạo tội ngũ nghịch thập �c phỉ b�ng Ch�nh ph�p, tội nặng v� c�ng m� vẫn được v�ng sanh, c� tội n�o nặng hơn những tội n�y để kh�ng được v�ng sanh? Hơn nữa, kinh đ� n�i rằng tất cả ch�ng sanh đều được v�ng sanh, th� những kẻ kh�ng được v�ng sanh ắt phải l� �phi ch�ng sanh.� Vả lại, Đức Đại bi Thế T�n (A Di Đ�) l�ng từ tr�m khắp, v� nh�n duy�n g� lại ngăn chặn một số ch�ng sanh kh�ng cho v�ng sanh, nếu vậy th� l�ng đại bi v� hạn đ� quả thật kh�ng được b�nh đẳng. (89)

Đ�p: C� hai c�ch giải th�ch. (1) Tất cả ch�ng sanh đều được v�ng sanh: V� t�m đại bi của Đức Phật kh�ng c� hạn lượng, sanh khởi l�ng từ b�nh đẳng, đem sự lợi �ch đến tất cả, ph�t nguyện rộng lớn, kh�ng ph�n biệt th�n th�, cho n�n tất cả ch�ng sanh kh�ng ai m� kh�ng được v�ng sanh. Hỏi: Nếu vậy, l�m sao trả lời cho th�ng những c�u hỏi vừa n�u tr�n? Đ�p: Tuy cho ph�p tất cả ch�ng sanh được v�ng sanh, thế nhưng, ch� nguyện ch�ng sanh c� sự kh�c biệt, hoặc kh�ng tin Ch�nh ph�p, hoặc ham th�ch Tiểu thừa, hoặc đam m� c�i uế, hoặc nguyện ở c�i uế để cứu độ ch�ng sanh, hoặc muốn nguyện về c�c c�i Phật kh�c để tu h�nh. Như vậy, do ch�ng sanh c� nhiều loại t�m h�nh kh�c biệt, kh�ng thể khiến cho tất cả đều v�ng sanh Cực Lạc. Tuy đều được v�ng sanh, nhưng kh�ng phải tất cả đều sanh. V� như, tất cả ch�ng sanh đều c� Phật t�nh, tuy đều c� thể th�nh Phật, nhưng kh�ng phải tất cả đều th�nh. Nếu tất cả đều th�nh Phật th� ch�ng sanh giới c� hạn lượng. Ở đ�y cũng tương tự như vậy, � nghĩa kh�ng m�u thuẫn với những c�u hỏi vừa n�u tr�n. Hơn nữa, qu�n s�t cơ duy�n của một loại ch�ng sanh ưa th�ch v�ng sanh T�y Phương, th� c� thể hiểu r� sự ph�t nguyện của Bồ t�t Ph�p Tạng v� sự diệt độ của Phật A Di Đ�. (2) Cũng c� những ch�ng sanh bị ngăn kh�ng cho v�ng sanh T�y Phương: Như kinh n�i: �Những người đ�ng độ, nay đ� độ xong.� Lại n�i: �Nh�n duy�n h�a độ đ� hết, b�n nhập Niết b�n.� Những lời kinh n�y căn cứ v�o c�c ch�ng sanh hữu duy�n, m� kh�ng luận b�n tổng qu�t tất cả ch�ng sanh. Tuy t�m Phật rộng r�i bao tr�m khắp tất cả ch�ng sanh, nhưng sự h�a độ chỉ giới hạn v�o những kẻ hữu duy�n, cho n�n sự v�ng sanh cũng chỉ tiếp độ những người căn cơ đ� đầy đủ. Đức Như Lai (A Di Đ�) cũng c� ng�y chứng nhập Niết b�n, v� như thế, Bồ t�t Qu�n Thế �m, ở giai vị Bổ xứ, tiếp nối hạnh nghiệp của Phật A Di Đ�. Căn cứ v�o đ�y, biết rằng kh�ng phải tất cả ch�ng sanh đều được v�ng sanh Cực Lạc.

21. C�i nước Thanh Th�i.

Hỏi: Trong kinh n�i c�i Cực Lạc kh�ng c� người nữ, tại sao Kinh Cổ �m Vương Đ� La Ni n�i: �C�i Đức Phật A Di Đ� t�n l� Thanh Th�i, nơi ngự trị của đức Th�nh vương l� một t�a th�nh d�i rộng mười ng�n do tuần, trong đ� phần lớn nh�n d�n đều thuộc về giai cấp s�t đế lợi. Cha của Đức Phật A Di Đ� l� chuyển lu�n vương t�n Nguyệt Thượng, mẹ của ng�i t�n Th� Thắng Diệu Nhan, con ng�i t�n Nguyệt Minh, thị giả t�n V� Cấu Xưng, đệ tử tr� tuệ đệ nhất t�n L�m Quang, đệ tử thần th�ng đệ nhất t�n Đại H�a, ma vương t�n V� Thắng, Đề B� Đạt Đa t�n Tịch �. Nếu như kh�ng c� người nữ, tại sao Đức Phật lại c� mẹ? (90)

Đ�p: C� ba c�ch giải th�ch. (1) Đức Phật c� th�n thọ dụng v� th�n biến h�a. Kinh Qu�n V� Lượng Thọ đề cập th�n thọ dụng, c�n Kinh Cổ �m Vương Đ� La Ni đề cập đến th�n biến h�a. Hơn nữa, từ th�n thọ dụng h�a hiện: (a) th�n phần đoạn sanh tử, thị hiện thọ thai sanh, c� đủ cha mẹ, (b) th�n biến dịch sinh tử, thị hiện h�a th�n, kh�ng c� cha mẹ.

(2) Cha mẹ, th�nh ấp, v.v�, đều l� ph�p c�ng đức. Như Kinh Duy Ma Cật n�i: �Tr� tuệ l� mẹ của Bồ t�t, phương tiện l� cha của Bồ t�t, v.v�� C� thể d�ng c�ng đức l�m c�c loại t�n người, giảng n�i c�c loại ph�p, như ng�i Văn Th� Sư Lợi ở ph�a đ�ng Gi�c Th�nh gặp đồng tử Thiện T�i, Gi�c Th�nh cũng l� t�n của c�ng đức. Ở đ�y cũng tương tự như vậy, d�ng c�c c�ng đức l�m t�n cha mẹ, v.v� N�i t�n nước Thanh Th�i l� hiển thị ph�p giới tối thanh tịnh của Như Lai. Thể t�nh thanh tịnh gọi l� �thanh�, thể tướng bao la gọi l� �th�i�, nơi m� vạn đức y chỉ gọi l� �nước.� Th�nh d�i rộng mười ng�n do tuần l� hiển thị Đại vi�n k�nh tr� của Như Lai. Tr� đ� đầy đủ thập tr�, thập lực, nh�n đ�y m� n�i th�nh rộng mười ng�n do tuần. �Trong đ� phần lớn nh�n d�n đều thuộc về giai cấp s�t đế lợi�, s�t đế lợi tức l� d�ng d�i vua. Trong đại vi�n k�nh tr� c� những hạt giống ph�p c� hằng h� sa c�ng đức, cho n�n n�i l� �phần lớn thuộc về giai cấp s�t đế lợi.� Cha t�n Nguyệt Thượng, đ�y l� Kim Cang Tam Muội, v� Nguyệt (mặt trăng) c� c�ng năng ph� trừ b�ng tối (v� minh), tam muội c� c�ng dụng trừ hoặc (phiền n�o). Chuyển lu�n th�nh vương, nghĩa l� vua chuyển lu�n vượt qu� c�c vị vua nhỏ, v� cho Kim Cương Dụ Định vượt qu� c�c tam muội kh�c. Th� Thắng Diệu Nhan, nghĩa l� trong một th�n, dung nhan l� hơn hết, trong s�u Ba la mật, B�t nh� ba la mật l� th� thắng nhất, l� mẹ của chư Phật. Con t�n l� Nguyệt Minh, nghĩa l� Phật v� dụ cho mặt trời, �nh s�ng đệ nhất, c�c Bồ t�t l� con Phật, cho n�n gọi l� Nguyệt Minh (�nh s�ng mặt trăng, k�m hơn �nh s�ng mặt trời). Thị giả t�n l� V� Cấu Xưng, đ�y l� sự hiển thị B�nh đẳng t�nh tr� của Đức Như Lai, thường qu�n s�t Đại vi�n k�nh tr� gọi l� phụng sự (thị giả), l�a xa phiền n�o gọi l� V� Cấu Xưng. Đệ tử tr� tuệ đệ nhất t�n L�m Quang, l� hiển thị Diệu qu�n s�t tr� của Đức Như Lai, qu�n tất cả c�c ph�p, kh�ng ph�p n�o kh�ng r� r�ng, n�n gọi l� L�m Quang. Đệ tử thần th�ng đệ nhất t�n Đại H�a, l� hiển thị Th�nh sở t�c tr� của Đức Như Lai, khởi tất cả loại biến h�a của th�n ngữ � n�n gọi l� thần th�ng. Đ�y l� chỉ cho ba tr�. Ở ph�a sau Đại vi�n k�nh tr� n�n gọi l� đệ, từ Đại vi�n k�nh tr� sanh ra n�n gọi l� tử. Ma vương t�n V� Thắng, l� hiển thị c�ng đức đại bi của Đức Như Lai. Phật d�ng t�m đại bi thương x�t ch�ng sanh, thường ở trong sanh tử, cứu độ hữu t�nh, ma ưa th�ch sanh tử, cho n�n gọi l� ma vương. T�m đại bi n�y vượt qu� t�m bi của h�ng Nhị thừa cho n�n gọi l� V� Thắng. Đề B� Đạt Đa t�n Tịch �, nghĩa l� phiền n�o n�o động n�o loạn người tu, v� như Đề B� Đạt Đa. Đức Như Lai qu�n s�t tất cả phiền n�o đều l� Niết b�n, cho n�n Đề B� Đạt Đa (phiền n�o) t�n l� Tịch. Tr�n đ�y l� d�ng c�c c�ng đức để thiết lập t�n của cha mẹ, v.v�, chứ kh�ng phải tr�n c�i Tịnh Độ, Đức A Di Đ� thật c� cha mẹ, v.v�

(3) Như trong Kinh Bi Hoa, v.v�, n�i chư Phật trong c�c c�i tịnh uế, thị hiện th�nh đạo c� sự kh�c biệt; hoặc c� Bồ t�t ở c�i nước đ� sanh, tu Bồ t�t hạnh, rồi ở c�i nước đ� th�nh Đẳng Ch�nh Gi�c, thế giới kh�ng biến đổi, danh hiệu v� kiếp cũng kh�ng c� sự thay đổi; hoặc c� Bồ t�t ở c�i nước đ� sanh, rồi ở c�i nước đ� th�nh Đẳng Ch�nh Gi�c, thế giới tuy kh�ng biến đổi, nhưng danh hiệu v� kiếp biến đổi; hoặc c� Bồ t�t ở c�i nước đ� sanh, tu Bồ t�t hạnh, rồi ở c�i nước đ� th�nh Đẳng Ch�nh Gi�c, đang l�c th�nh Phật, thế giới c� sự biến đổi, th� thắng hơn thế giới trước, danh hiệu v� kiếp cũng đều biến đổi, như trong Kinh Qu�n Thế �m Thọ K� c� n�i đầy đủ; hoặc c� Bồ t�t ở thế giới n�y sanh, đến thế giới kh�c th�nh Đẳng Ch�nh Gi�c, như trong Kinh Bi Hoa c� n�i. Đ�y l� do Bồ t�t trong l�c tu nh�n, ph�t nguyện kh�ng đồng, cho n�n c� sự kh�c biệt như vậy. Lại như trong c�c kinh c� n�i, hoặc c� Bồ t�t xuất gia từ nhỏ th�nh Đẳng Ch�nh Gi�c, hoặc c� Bồ t�t lấy vợ sanh con, rồi sau đ� l�a bỏ ngũ dục, xuất gia th�nh Đẳng Ch�nh Gi�c. Hoặc c� Bồ t�t ở thế giới n�y sanh, ở thế giới n�y th�nh đạo; hoặc c� Bồ t�t ở thế giới kh�c sanh, ở thế giới kh�c th�nh đạo. Như Kinh Ph�p Hoa n�i Long Nữ ở thế giới Ta B�, thọ th�n s�c sanh (rồng), sau đ� qua thế giới V� Cấu ở phương nam, xả bỏ th�n nữ, biến hiện th�n nam, th�nh Đẳng Ch�nh Gi�c. Lại như Hoa Quang Như Lai sanh từ b�o thai, sau đ� ở c�i Tịnh độ th�nh Đẳng Ch�nh Gi�c. Cho n�n kinh n�i: �L�c Phật l� vương tử, bỏ nước xả vinh hoa, ở nơi th�n cuối c�ng, xuất gia th�nh Ch�nh Gi�c.� Căn cứ lời kinh, Phật Hoa Quang ở thế giới kia, thọ th�n thai sanh, sau đ� trong c�i Tịnh độ th�nh Đẳng Ch�nh Gi�c. Nếu kh�ng phải thai sanh, l�m g� c� sự việc ng�i l� vương tử, bỏ nước xả vinh hoa? Hiện nay Đức Phật A Di Đ� cũng vậy, ở nước Thanh Th�i thọ thai sanh, sau đ� ở c�i Cực Lạc th�nh Đẳng Ch�nh Gi�c.

22. Ngũ th�ng si�u thắng.

Hỏi: C�c ng�i X� Lợi Phất, Mục Kiền Li�n đắc được ngũ th�ng nhưng sự thấy nghe cũng kh�ng vượt qu� c�i Ta B�, v� sao c�c ph�m phu v�ng sanh Cực Lạc d� thần th�ng tối thiểu cũng thấy nghe vượt qu� trăm ng�n vạn ức c�i Phật. D�ng đ�y suy ngẫm c� thể biết rằng những người v�ng sanh Cực Lạc đều l� bậc đại căn đại hạnh Bồ t�t, chứ kh�ng phải l� kẻ ph�m m� c� thể v�ng sanh được. (91)

Đ�p: � nghĩa n�y kh�ng nhất định. Kh�ng thể cho rằng c�c th�nh nh�n ở c�i uế đắc được ngũ th�ng th� thắng hơn những ph�m phu ở c�i Tịnh độ. V� như ch�ng sanh c�i Uất Đan Việt thọ mạng đ�ng một ng�n năm, trong khi ch�ng sanh c�i trời Phi Tưởng Phi Phi Tưởng tuy thọ mạng t�m vạn kiếp nhưng lại c� kẻ chết yểu. Đ�u c� thể cho rằng lo�i trời thọ mạng d�i l�u, nhất định kh�ng c� sự chết yểu. C�i Tịnh độ cũng thế, ch�ng sanh c�i đ�, tuy vẫn c�n l� ph�m phu, nhưng v� nghiệp thọ sanh th� thắng, hoặc quả b�o Tịnh độ ưu việt, nương bổn nguyện Phật, hoặc nhờ uy linh của c�c bậc Th�nh, hoặc tư lương tốt đẹp, hoặc đắc được Diệu định Đại thừa, nương v�o những nh�n duy�n n�y m� đắc được thần th�ng th� thắng hơn c�c bậc Th�nh nơi c�i uế, đ�y cũng đ�u c� g� lạ? Lại như, c�c th�n trung ấm đang t�m c�i thọ sanh, do nghiệp m� c� thần th�ng, đ�i khi vượt qu� c�c bậc Nhị thừa. Nếu vậy, đ�u c� g� lạ khi c�c ch�ng sanh ở c�i Tịnh độ c� thần th�ng vượt hơn c�c bậc th�nh Nhị thừa ở c�i Ta b�. Cho n�n kinh c� n�i: �Thiện căn v� lậu của c�c bậc Thanh văn Duy�n gi�c kh�ng bằng thiện căn hữu lậu của c�c vị Bồ t�t sơ ph�t t�m.�

23. Phần đoạn biến dịch.

Hỏi: Kh�ng biết những ch�ng sanh v�ng sanh Cực Lạc thọ th�n phần đoạn sanh tử hay biến dịch sanh tử? (92)

Đ�p: Ở c�i Cực Lạc, c�c vị Bồ t�t B�t địa trở l�n nhất luật thọ th�n biến dịch sanh tử, c�n Bồ t�t Thất địa trở xuống cho đến Sơ địa, hoặc thọ th�n biến dịch, hoặc thọ th�n phần đoạn sanh tử. C�n từ c�c bậc Tam hiền trở xuống đến Sơ t�n, đều l� thọ th�n phần đoạn sanh tử. Thế nhưng, tất cả đều được thọ mạng v� lượng v� bi�n a tăng kỳ kiếp, ba mươi hai tướng tốt, th�n sắc v�ng r�ng, th�n lượng v� bi�n, ngũ th�ng tự tại, vi diệu bất khả tư ngh�.

24. Cực Lạc kh�ng c� sự khổ.

Hỏi: C�i Cực Lạc kh�ng c� những sự khổ. Kh�ng biết trong ba khổ, t�m khổ, c�i Cực Lạc kh�ng c� những khổ n�o? (93)

Đ�p: Theo c�c bộ ph�i Tiểu thừa, như Thuyết Nhất Thiết Hữu Bộ, v.v�, th�n Phật vẫn c�n đầy đủ ba khổ, trong t�m khổ vẫn c�n năm khổ (sanh khổ, l�o khổ, bệnh khổ, tử khổ v� ngũ ấm x� thạnh khổ), chỉ c� ba điều kh�ng khổ l� �i biệt ly, o�n tắng hội v� cầu bất đắc, bởi v� th�n Như Lai, mười lăm giới l� hữu lậu (năm căn, năm trần v� năm thức), c�n ba giới kia th�ng cả hữu lậu v� v� lậu (� giới, ph�p giới v� � thức giới). V� l� th�n hữu lậu n�n c� năm khổ, nhưng đ� đoạn tham s�n si, n�n kh�ng c� ba khổ c�n lại, bởi v� �i biệt ly khổ l� phiền n�o �i (si), o�n tắng hội khổ l� phiền n�o s�n, cầu bất đắc khổ l� phiền n�o tham. Đức Phật tuy thương x�t d�ng họ Th�ch bị th�i tử Lưu Ly tru diệt, nhưng ng�i kh�ng c� �i biệt ly khổ; tuy bị Đề B� Đạt Đa l�m cho chảy m�u, bị con g�i B� la m�n vu khống, bị đặt bẩy hầm lửa, bị bỏ thuốc độc v�o cơm, bị nhiều kẻ o�n địch cấu kết mưu hại, nhưng ng�i kh�ng c� o�n tắng hội khổ; tuy đi khất thực �m b�t trống về, gặp l�c đ�i kh�t, kh�ng người bố th�, gặp những trường hợp như vậy, ng�i kh�ng c� cầu bất đắc khổ. Phật ph�p Đại thừa cho rằng th�n Phật, năm uẩn, mười hai xứ (nhập), mười t�m giới đều l� v� lậu. Kinh Niết B�n n�i: �Chư Phật t�n ph�p l�m thầy, v� ph�p thường trụ, chư Phật cũng thường trụ.� Lại n�i: �Xả sắc v� thường, được sắc thường trụ. Thọ, tưởng, h�nh, thức cũng đều như vậy.� Kinh Duy Ma Cật n�i: �Th�n Phật v� lậu, c�c lậu đ� diệt tận.� Tương tự, c�c kinh điển Đại thừa đều cho rằng th�n Phật l� v� lậu. Ba khổ, t�m khổ đều l� ph�p hữu lậu, cho n�n th�n Phật kh�ng c�n thọ c�c khổ. Từ Bồ t�t thập địa trở xuống đến giai vị ph�m phu, c� hai c�ch giải th�ch. (1) Trong ba khổ c� h�nh khổ, hoại khổ. Trong t�m khổ c� một khổ, nghĩa l� ngũ ấm x� thạnh khổ. V� c�c Bồ t�t thập địa trở xuống vẫn c�n thọ th�n hữu lậu biến dịch hoặc phần đoạn. Lại nữa, sự biến h�a thay đổi l� h�nh khổ; c�c sự vui hữu lậu, l�c sanh th� lạc, l�c trụ l� lạc, c�n l�c hoại l� khổ, cho n�n c� hoại khổ. Những vị ấy kh�ng c� sự bức b�ch ưu khổ của th�n t�m n�n kh�ng c� khổ khổ. L�c mới thọ th�n, tuy gọi l� sanh, nhưng kh�ng c� c�c khổ nương v�o, vả lại kh�ng c� sự bức b�ch của b�o thai, n�n kh�ng c� sanh khổ; thọ mạng d�i l�u v� lượng v� bi�n a tăng kỳ kiếp, d� l� ph�m phu cũng nhập v�o biến dịch sanh tử, rốt r�o th�nh Phật, n�n kh�ng c� tử khổ, sau đ� xả th�n (chết) ở c�i Tịnh, nguyện sanh v�o c�i uế, cứu độ ch�ng sanh, tuy cũng l� chết, nhưng kh�ng c� khổ, đ�y l� v� đem t�m ưa th�ch, nguyện xả b�o th�n, tu hạnh từ bi. C�n th�n năm uẩn l� do phiền n�o sanh ra, thể chất l� hữu lậu, tức l� năm ấm x� thạnh khổ. Ở c�i Tịnh độ, bốn đại an ổn, kh�ng c� bệnh khổ, h�nh h�i kh�ng suy tổn, kh�ng c� l�o khổ, c�ng chư vị thiện tri thức tập hợp, kh�ng c� o�n tắng hội khổ, c�c duy�n đều đầy đủ, kh�ng c� cầu bất đắc khổ. (2) Ở c�i Cực Lạc, t�m khổ cũng giống như vừa n�u tr�n. C�n trong ba khổ, chỉ c� h�nh khổ, bởi v� vẫn c�n thọ th�n phần đoạn, biến dịch. Ch�ng sanh chỉ thọ sự vui sướng thanh tịnh, thường hằng kh�ng gi�n đoạn, rốt r�o chứng đắc sự vui tịch diệt, tuy sự vui sướng đ�i l�c tạm ngừng, nhưng kh�ng lấy l�m khổ, n�n kh�ng c� hoại khổ. Cho n�n n�i c�i Cực Lạc kh�ng c� sự khổ l� n�i kh�ng c� khổ khổ v� hoại khổ.

Hỏi: C�i Cực Lạc tuy kh�ng c� khổ khổ, hoại khổ, v.v�, nhưng vẫn c�n h�nh khổ, nếu vậy, tại sao gọi l� Cực Lạc? (94)

Đ�p: Trong ba khổ chỉ c� một khổ, trong t�m khổ cũng chỉ c� một khổ; trong ba khổ thiếu hai khổ, trong t�m khổ thiếu bảy khổ, tuy c�n lại một (khổ), cũng kh�ng gọi l� khổ. Kinh Niết B�n n�i: �Như s�ng c�n lại một �t nước, cũng gọi l� kh�ng c� nước; như ăn một t� muối, cũng gọi l� kh�ng c� muối.� Lại như luận A tỳ đ�m n�i: �Một giọt nước biển, một hạt bụi n�i Tu Di, kh�ng thể gọi l� c� biển, c� n�i.� Ở đ�y cũng vậy, giả sử c� ch�t �t khổ, cũng kh�ng ngại gọi l� Cực Lạc. Lại nữa, sự bức b�ch bất an đối với th�n v� t�m gọi l� ưu v� khổ, c�i Phật A Di Đ� đều kh�ng c� hai loại n�y n�n gọi l� Cực Lạc.

25. Cực Lạc độ khổ.

Hỏi: Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �Ph�n th�n của h�a Phật A Di Đ�, h�a Qu�n Thế �m, h�a Đại Thế Ch� tập hợp tại thế giới Cực Lạc cứu độ ch�ng sanh đau khổ.� C�i Cực Lạc kh�ng c� sự khổ, v� sao lại n�i rằng tập hợp tại c�i Cực Lạc cứu độ ch�ng sanh đau khổ? Nay n�i cứu độ ch�ng sanh đau khổ l� độ ch�ng sanh c�i Cực Lạc, hay ch�ng sanh c�i kh�c? (95)

Đ�p: Th�ng cả hai, độ ch�ng sanh ưu khổ ở c�i m�nh v� c�i kh�c. Hỏi: C�i Cực Lạc đ� kh�ng c� ch�ng sanh ưu khổ, l�m sao m� độ ch�ng sanh ưu khổ ở đ�, c�n c�c c�i kh�c tuy c� ch�ng sanh ưu khổ, phải n�n đến đ� để độ họ, l� do g� lại tập hợp tại c�i Cực Lạc để độ ch�ng sanh ở c�c c�i xa? Đ�p: Ch�ng sanh c�i Cực Lạc tuy kh�ng c� sự khổ (th�ng thường), nhưng vẫn c�n sự khổ của h�nh khổ hữu vi của hai loại sanh tử phần đoạn v� biến dịch. Chư Phật tập hợp thuyết giảng diệu ph�p, khiến cho ch�ng sanh c�i Cực Lạc mau tho�t khỏi hai loại sanh tử, th�nh tựu ph�p th�n, cho n�n gọi l� cứu độ. Đối với ch�ng sanh ở c�i kh�c, hoặc l� c�c ng�i ph�n th�n đến đ� l�m việc cứu độ, chẳng hạn, c�c ch�ng sanh ở c�i Ta B� th�nh tựu Tịnh nghiệp, l�c l�m chung sẽ c� ho� Phật đến rước v�ng sanh Cực Lạc; hoặc c�c ng�i tập hợp ở c�i Cực Lạc, biến hiện chư vị h�a Bồ t�t, khiến họ sanh khởi t�m Đại bi, bỏ sự vui ở c�i Tịnh độ, h�a hiện đến c�i kh�c, h�nh Đại bi hạnh, gi�o h�a mười phương ch�ng sanh hữu duy�n, cho n�n n�i: �Tập hợp ở c�i Cực Lạc cứu độ ch�ng sanh ưu khổ.� Như kinh luận c� n�i đến trường hợp c�c vị Bồ t�t B�t địa l�c chứng đắc ch�n như tịch diệt, phần lớn đều kh�ng muốn xuất định để đi cứu độ ch�ng sanh, chư Phật phải hiện th�n đến xoa đầu, khuyến kh�ch, khiến họ ra khỏi định, để ho�n th�nh c�ng hạnh độ h�a hữu t�nh. Đ�y cũng l� nghĩa vừa n�u tr�n. Kinh Duy Ma Cật n�i: �Bồ t�t ở c�i Ta B�, t�m Đại bi đối với ch�ng sanh rất vững chắc.� Lại n�i: �Những người như thế (t�m Đại bi ki�n cố) mới c� thể l�a sự vui Tịnh độ m� đến những nơi nhiều phiền n�o (Ta B�) để l�m Phật sự.�

26. T�m thức ba thọ.

Hỏi: Kinh A Di Đ� n�i: �Ch�ng sanh c�i Cực Lạc kh�ng bị c�c sự khổ, chỉ hưởng thọ ph�p lạc.� Kh�ng biết trong t�m thức, c� mấy thức tương ứng với lạc thọ? (96)

Đ�p: Trong t�m thức, hai thức thứ bảy (Mạt na) v� thứ t�m (A lại da) lu�n lu�n li�n tục, duy�n v�o cảnh giới vi tế, kh� nhận biết được. D� đọa ngục A tỳ v� c�ng thống khổ, hoặc sanh v�o c�i Tam thiền v� c�ng hỷ lạc, th� hai thức n�y l�c n�o cũng ở trong trạng th�i xả thọ, ngay đến đạt đến quả vị Phật, tịnh thức tương ưng với đại vi�n k�nh tr�, b�nh đẳng t�nh tr�, hai thức n�y cũng vẫn tương ưng với trạng th�i xả thọ. Căn cứ v�o đ�y biết rằng ở thế giới Cực Lạc, thức thứ bảy v� thức thứ tam thường ở trong trạng th�i xả thọ. S�u thức kia th� tương ưng với ba thọ hỷ, lạc v� xả. � thức tương ưng với hai thọ hỷ lạc, năm thức c�n lại tương ưng với lạc thọ. C�n xả thọ th� tương ưng với cả s�u thức. Kinh Xưng T�n Tịnh Độ n�i: �Kh�ng c� tất cả sự ưu khổ của th�n t�m, m� chỉ c� v� lượng sự hỷ lạc thanh tịnh, cho n�n gọi l� thế giới Cực Lạc.� Căn cứ v�o đ�y, biết rằng trong c�i Tịnh độ, s�u thức kh�ng c� sự ưu khổ, nhưng kh�ng ngại c� xả thọ, bởi v� sau sự hỷ lạc, trạng th�i [hỷ lạc] giảm dần đến giai đoạn �ngừng bặt�, phần lớn tương ưng với xả thọ. Hơn nữa, thể t�nh của xả thọ kh�ng c� sự bức b�ch, do thiện nghiệp chi�u cảm, cho n�n ch�ng sanh c�i đ� cũng tương ưng với xả thọ. Lại nữa, ch�ng sanh c�i đ� sanh khởi vị đ�o định v� trung gian thiền của c�c định từ c�i Tứ thiền trở l�n, l�m sao kh�ng cho ph�p tương ưng với xả thọ. Cho n�n biết rằng, c�i đ� tuy gọi l� Cực Lạc, nhưng cũng tương ưng với xả thọ. Nếu kh�ng, c�i đ� cũng kh�ng thể tương ưng với hỷ thọ.

27. Th�n kh�ng c� tr�ng.

Hỏi: B�n về phần đoạn sanh tử, c�c bộ luận như Luận Đại Tr� Độ, v.v�, đều cho rằng th�n của c�c ch�ng sanh phần đoạn sanh tử đều l� th�n chứa đựng k� sinh tr�ng. Kinh Đại Phẩm B�t Nh� n�i: �Trong th�n của c�c Bồ t�t a bệ bạt tr� kh�ng c� t�m vạn k� sinh tr�ng.� Ch�ng sanh c�i Cực Lạc c� th�n phần đoạn sanh tử ắt trong th�n phải c� k� sinh tr�ng. Nếu vậy, Kinh A Di Đ� n�i c�i đ� kh�ng c� ba đường �c th� đ�y l� điều m�u thuẫn. L�m thế n�o để giải th�ch? (97)

Đ�p: Ch�ng sanh c�i Tịnh độ, tuy thọ th�n phần đoạn sanh tử nhưng trong th�n kh�ng c� t�m vạn k� sinh tr�ng. Luận Đại Tr� Độ v� Kinh Đại Phẩm B�t Nh� n�i th�n c� k� sinh tr�ng l� căn cứ v�o c�i uế m� n�i. Vả lại, ngay trong c�i uế, c�c vị trời c�i Sắc, tuy l� ph�m phu, nhưng trong th�n cũng kh�ng c� t�m vạn k� sinh tr�ng, hoặc bị nạn tam tai. V�o thời cuối của kiếp hoại, trước ti�n, ba nẻo �c bị diệt tận, l�c đ� thọ th�n c�i người c�n kh�ng c� t�m vạn k� sinh tr�ng, bởi v� đ� kh�ng c�n ba nẻo �c, huống chi ch�ng sanh c�i Tịnh độ thọ sắc th�n thanh tịnh vi diệu! Tuy họ thọ th�n phần đoạn sanh tử nhưng trong th�n kh�ng c� k� sinh tr�ng.

28. C�ch đ�y kh�ng xa.

Hỏi: Kinh Xưng T�n Tịnh Độ n�i c�i Cực Lạc c�ch thế giới Ta B� vượt qu� trăm ng�n c�u chi na do tha c�i Phật, nhưng trong Kinh Qu�n V� Lượng Thọ lại n�i c�i Phật A Di Đ� c�ch đ�y kh�ng xa. Lời dạy của hai kinh c� sự m�u thuẫn, xin giải th�ch r� � nghĩa n�y. (98)

Đ�p: Thế giới Cực Lạc c�ch c�i Ta B� trăm ng�n c�u chi na do tha c�i Phật quả đ�ng l� xa xăm. Hiện nay n�i Cực Lạc c�ch Ta B� kh�ng xa l� c� � nghĩa kh�c. Ở đ�y chỉ tr�nh b�y sơ lược mười điều để giải th�ch nghĩa n�y: do Phật lực n�n kh�ng xa, do phương tiện n�n kh�ng xa, do ứng hiện n�n kh�ng xa, do tự t�m n�n kh�ng xa, do thủ hộ n�n kh�ng xa, do hữu duy�n n�n kh�ng xa, do bổn nguyện n�n kh�ng xa, do đến tiếp dẫn n�n kh�ng xa, do v�ng sanh n�n kh�ng xa, do kh�ng ph�ng dật n�n kh�ng xa. (1) Phật lực: Kinh n�i: �Do Phật lực n�n thấy được c�i đ�.� (2) Phương tiện: Kinh n�i: �C� phương tiện kh�c khiến b� [Vi Đề Hy] được thấy.� (3) Ứng hiện: Kinh n�i: �Phật A Di Đ� đứng tr�n kh�ng trung.� (4) Tự t�m: Kinh n�i: �T�m đ� l�m Phật, t�m đ� l� Phật.� (5) Thủ hộ: Kinh n�i: �Chư Phật, Bồ t�t thường đến nơi h�nh giả.� (6) Hữu duy�n: Kinh n�i: �Ch�ng sanh hữu duy�n đều thấy được Phật v� c�i giới Cực Lạc.� (7) Bổn nguyện: Kinh n�i: �Do bổn nguyện lực khiến cho h�nh giả tu qu�n tưởng thường được thấy.� (8) Đến tiếp dẫn: Kinh n�i: �C�ng c�c H�a Phật đến nghinh tiếp h�nh giả.� (9) V�ng sanh: Kinh n�i: �Trong khoảng khảy ng�n tay, liền được sanh về thế giới Cực Lạc.� (10) Kh�ng ph�ng dật: Kinh Niết B�n, quyển thứ ba mươi, n�i: �Nếu ph�ng dật, tuy ở gần Phật v� c�c đệ tử cũng vẫn gọi l� xa c�ch.� Hiện nay chỉ cần chuy�n t�m niệm Phật, kh�ng l�m việc ph�ng dật, tức l� gần gũi Đức Phật, kh�ng gọi l� xa c�ch. Do đầy đủ mười nghĩa n�y n�n gọi l� kh�ng xa.

29. T�m đ� l�m Phật.

Hỏi: Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �T�m đ� l�m Phật, t�m đ� l� Phật. T�m đ� sanh ra biển ch�nh biến tri của chư Phật.� Thế n�o t�m c� thể l�m Phật? (99)

Đ�p: Theo Duy thức học, ngo�i t�m kh�ng c� ph�p, vạn ph�p vạn tướng đều do tự t�m biến hiện. Luận Đại Thừa Khởi T�n n�i: �T�m sanh chư ph�p sanh, t�m diệt chư ph�p diệt.� Kinh Duy Ma Cật n�i: �Nếu t�m thanh tịnh th� c�i Phật thanh tịnh.� Lại n�i: �Do t�m cấu � n�n ch�ng sanh cấu �, do t�m thanh tịnh n�n ch�ng sanh thanh tịnh.� Cho n�n biết rằng vạn ph�p đều do t�m biến hiện. Đang l�c d�ng t�m n�y qu�n tưởng Phật A Di Đ� th� Phật A Di Đ� l� bổn t�nh tướng, t�m đang qu�n tưởng biến hiện ảnh tượng tướng, ảnh tượng tướng đ� gọi l� tướng phần, t�m qu�n tưởng tức l� kiến phần. Hai phần n�y kh�ng thể t�ch rời tự chứng phần. Lực lượng của kiến phần c� thể hiển hiện tướng phần n�n gọi l� �t�m đ� l�m Phật.� Tướng phần n�y tức l� t�m tự chứng phần, kh�ng c� thể t�nh n�o kh�c, n�n gọi l� �t�m đ� l� Phật.� Muốn qu�n tưởng tất cả biển c�ng đức của Như Lai, đều phải d�ng ảnh tượng biến hiện bởi tự t�m, cho n�n gọi l� �t�m đ� sanh ra biển ch�nh biến tri của chư Phật.� Hoặc l� do t�m tưởng tu tập c�c c�ng hạnh l�m nh�n cho sự th�nh Phật, n�n gọi l� �t�m đ� sanh ra biển ch�nh biến tri của chư Phật.� Kinh Hiền Hộ, phần thứ hai, n�i: �Bồ t�t cũng vậy. Chuy�n t�m qu�n tưởng, thấy được chư Phật, sau khi thấy Phật b�n hỏi c�c ng�i Phật ph�p, nghe xong t�m � hoan hỷ, liền suy tưởng rằng: �Hiện nay chư Phật từ đ�u đến, m� th�n ta cũng từ đ�u đến.� Qu�n tưởng chư Phật rốt r�o kh�ng từ đ�u đến, m� cũng kh�ng đi về đ�u. Th�n ta cũng vậy, vốn kh�ng từ đ�u đến, huống l� c� chỗ để trở về. H�nh giả đ� n�n qu�n tưởng như vậy.� Hiện nay, ba c�i do t�m hiện, t�m n�y c� Phật. V� sao? T�y v�o t�m niệm m� thấy được tự t�m. Hiện nay, ta từ t�m thấy Phật, t�m ta l�m Phật, t�m ta l� Phật. T�m ta l� Như Lai. T�m ta l� th�n ta. T�m ta thấy Phật. T�m kh�ng tự biết t�m, t�m kh�ng tự thấy t�m. Kinh Hoa Nghi�m cũng n�i: �T�m như người thợ vẽ, vẽ đủ loại ngũ ấm, trong tất cả thế gian, kh�ng ph�p n�o kh�ng tạo, như t�m, Phật cũng thế, c�c ch�ng sanh cũng vậy, t�m, Phật v� ch�ng sanh, cả ba đều kh�ng kh�c.� T�m � cấu � gọi l� ch�ng sanh, t�m � thanh tịnh gọi l� chư Phật. Đ�y l� � nghĩa m� ch�ng ta đang đề cập đến.

30. C� thể thấy Phật đảnh hay kh�ng.

Hỏi: Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �Nếu thấy được tướng bạch h�o th� t�m vạn bốn ng�n tướng kh�c sẽ hiển hiện.� L�m thế n�o để thấy được tướng V� kiến đảnh? (100)

Đ�p: (1) C� người giải th�ch rằng: �Tướng V� kiến đảnh n�y, đ� gọi l� v� kiến đảnh, thật ra kh�ng thể thấy được. N�i thấy t�m vạn bốn ng�n tướng, nhưng thật sự đ� loại trừ tướng V� kiến đảnh, m� chỉ thấy t�m vạn ba ng�n ch�n trăm ch�n mươi ch�n tướng kh�c. V� số �t thuận số nhiều cho n�n n�i thấy, nhưng thật ra kh�ng thấy tướng n�y. Nếu kh�ng, danh v� nghĩa sẽ m�u thuẫn. V� như n�i Tu Di bị thi�u rụi, chỉ c�n một hạt bụi, hoặc biển lớn bị kh� cạn, chỉ s�t một hạt nước, th� kh�ng thể n�i rằng n�i biển vẫn c�n tồn tại. Ở đ�y cũng tương tự, qu�n s�t đầy đủ tất cả c�c tướng, chỉ c� một tướng n�y kh�ng thể qu�n s�t, nhưng kh�ng thể n�i kh�ng qu�n s�t đầy đủ tất cả c�c tướng.� (2) C� người giải th�ch rằng: �Tướng n�y tuy kh�ng giống c�c tướng kh�c, phần lớn kh�ng thấy, n�n gọi l� V� kiến đảnh tướng. Do uy thần lực của Phật gia bị khiến cho ch�ng sanh, trong l�c tu qu�n thấy được tướng đ�. Hơn nữa, th�n tha thọ dụng v� th�n biến h�a, từ đầu đến ch�n đều v� ch�ng sanh m� hiển hiện, khiến cho họ được lợi �ch. Nếu tướng V� kiến đảnh kh�ng thể thấy được l�m sao lợi �ch ch�ng sanh, l�m sao gọi l� th�n tha thọ dụng? Nếu chỉ một tướng n�y kh�ng phải tha thọ dụng, chứng tỏ tướng n�y l� th� thắng bậc nhất, khiến cho ch�ng sanh t�n trọng, v� v� phần lớn kh�ng thấy được, n�n gọi l� V� kiến đảnh tướng. Nhưng chư Phật cũng v� ch�ng sanh hiển hiện tướng n�y cho họ thọ dụng, t�n k�nh, th� người tu qu�n tưởng tại sao lại kh�ng thấy được? Ch�ng ta kh�ng thể y v�o mặt chữ m� chấp nghĩa. N�n biết chư Phật cho ph�p ch�ng sanh qu�n kiến tướng V� kiến đảnh.

31. Được thấy chư Phật.

Hỏi: Qu�n thứ ch�n trong Kinh Qu�n V� Lượng Thọ vốn chỉ l� qu�n tưởng th�n tướng quang minh của Đức A Di Đ�. Nếu ph�p qu�n n�y th�nh tựu, lẽ ra chỉ thấy được th�n tướng của Đức Phật A Di Đ�, v� l� do g� lại c� thể thấy được th�n tướng của chư Phật mười phương? (101)

Đ�p: C� ba nghĩa được thấy mười phương chư Phật. (1) V� c�ng đức của chư Phật đồng nhau, đều h�a độ b�nh đẳng lợi �ch ch�ng sanh, cho n�n qu�n tưởng thấy được một Phật, tức l� thấy được mười phương chư Phật. Kinh Văn Th� B�t Nh� đề cập Nhất H�nh Tam Muội n�i: �Nếu c� thể niệm niệm qu�n tưởng một Đức Phật, th� trong mỗi niệm c� thể thấy được chư Phật ba đời qu� khứ, hiện tại, vị lai. V� sao? Qu�n niệm c�ng đức của một vị Phật v� lượng v� bi�n, kh�ng kh�c với c�ng đức của v� lượng chư Phật.� Phật ph�p bất tư nghị kh�ng c� sự kh�c biệt, đều nương v�o Diệu ph�p Nhất thừa m� th�nh Phật, đều đầy đủ v� lượng c�ng đức biện t�i. (2) Do thấy một vị Phật n�n chứng được Niệm Phật Tam Muội, trừ chướng diệt tội, v� thế c� thể thấy được mười phương chư Phật. (3) Quang minh của Đức Phật A Di Đ� chiếu khắp mười phương, h�nh giả do quang minh n�y m� thấy được mười phương chư Phật. Trong Kinh B�t Chu Tam Muội, Bồ t�t Bạt Đ� H�a bạch Đức Phật Th�ch Ca M�u Ni: �Ch�ng sanh đời vị lai, l�m sao thấy được mười phương chư Phật.� Đức Phật dạy n�n niệm Phật A Di Đ� th� c� thể thấy mười phương chư Phật. Do v� Đức Phật A Di Đ� đặc biệt c� duy�n với ch�ng sanh c�i Ta B�, cho n�n trước ti�n chuy�n t�m xưng niệm Đức A Di Đ� th� sẽ dễ th�nh tựu tam muội, trừ diệt tội chướng, quang minh chiếu khắp, sẽ thấy được mười phương chư Phật.

32. Sanh trước chư Phật.

Hỏi: Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �Tu ph�p qu�n n�y sẽ được v�ng sanh đến trước chư Phật mười phương.� Tu ph�p qu�n tưởng Phật A Di Đ�, nguyện v�ng sanh T�y Phương, lẽ ra chỉ n�n n�i: �v�ng sanh đến trước Phật A Di Đ��, v� sao lại n�i: �v�ng sanh đến trước chư Phật?� (102)

Đ�p: C� bốn c�ch giải th�ch. (1) L�c tu tập ph�p qu�n thứ ch�n, qu�n Ch�n th�n, kh�ng những thấy Phật A Di Đ� m� cũng thấy mười phương chư Phật, do đ�y, kh�ng những c� thể v�ng sanh về c�i Cực Lạc, m� c�n c� thể t�y nguyện v�ng sanh về c�c c�i Phật kh�c, cho n�n gọi l� �v�ng sanh đến trước chư Phật.� (2) Tuy thấy mười phương chư Phật, nhưng � nguyện ban đầu l� muốn v�ng sanh T�y Phương, l�m sao c� thể c�ng l�c v�ng sanh đến trước chư Phật? Ở đ�y n�i v�ng sanh đến trước chư Phật, � n�i do ph�p qu�n (thứ ch�n) th� thắng, l�c h�nh giả v�ng sanh T�y Phương, kh�ng chỉ nh�n thấy Đức A Di Đ�, m� cũng thấy được mười phương chư Phật, cho n�n gọi l� v�ng sanh đến trước chư Phật. (3) Đức A Di Đ� tuy chỉ l� một th�n, nhưng trong c�i Cực Lạc c� v� số H�a Phật, l�c h�ng giả vừa v�ng sanh về c�i ấy, c�c H�a Phật hiện đến v�y quanh, xoa đầu thuyết ph�p, cho n�n n�i l� �v�ng sanh đến trước chư Phật.� (4) Đức Phật A Di Đ� tuy hiện một th�n, nhưng th�n ấy l� do chư Phật đồng thời biến hiện, h�nh tướng tuy l� một, nhưng c� thể lại l� nhiều, v� nhiều vị Phật c� duy�n với một ch�ng sanh, cho n�n đều biến hiện đồng với Đức A Di Đ� ở c�ng một nơi. V� như, c� nhiều ngọn đ�n ở c�ng một nơi, �nh s�ng của mỗi ngọn đ�n tuy kh�c nhau, nhưng kh�ng chướng ngại nhau, �nh s�ng chỉ l� một. Th�n Phật cũng như vậy, mỗi vị Phật biến hiện một th�n, tuy giống như chỉ c� một th�n, nhưng thật sự l� nhiều th�n. Tuy v�ng sanh trước một Đức Phật, vẫn gọi l� v�ng sanh đến trước chư Phật.

33. Tức thấy Phật t�m.

Hỏi: Kinh Ph�p Hoa n�i: �Giả sử khắp thế gian, đều như X� Lợi Phất, nhất t�m c�ng suy lường, cũng kh�ng biết t�m Phật.� Đ�y muốn n�i h�ng ph�m phu v� Nhị thừa đều kh�ng thể biết r� t�m Phật. Lại c� luận n�i: �Địa độ, nh�n độ, căn độ, kh�ng thể biết được t�m tr� của kẻ kh�c.� Nếu vậy, tại sao Kinh Qu�n V� Lượng Thọ lại n�i: �Nếu thấy được th�n Phật ắt thấy được t�m Phật. T�m Phật tức l� t�m từ bi.� C� kinh n�i: �Con vượn d�ng mật cho Phật cũng biết được t�m của ng�i.� Lại c� kinh n�i: �Mục Kiền Li�n d�ng tha t�m th�ng qu�n s�t biết r� Phật muốn d�ng A Nan l�m thị giả.� Hai kinh n�i kh�c nhau, phải giải th�ch thế n�o cho th�ng? (103)

Đ�p: C�c học giả Thuyết Nhất Thiết Hữu Bộ giải th�ch � nghĩa n�y n�i: �Đức Phật c� hai t�m, một l� �tằng đắc t�m�, hai l� �vị tằng đắc t�m.� Nếu Phật khởi vị tằng đắc t�m th� d� c�c ng�i X� Lợi Phất, v.v�, tận lực suy lường cũng kh�ng thể biết được, nếu Phật khởi tằng đắc t�m th� d� lo�i vượn cũng c� thể biết được t�m Phật. Trong Kinh Giải Th�m Mật, Đức Phật tự giải th�ch: �Kiến phần t�m của Phật, ngay c�c Bồ t�t Thập địa cũng kh�ng thể biết được, c�n tướng phần t�m của Phật th� tất cả ph�m phu đều c� thể biết được.� Hiện nay n�i thấy t�m Phật, tức l� thấy tướng phần t�m. Kinh n�i: �T�m Phật tức l� t�m từ bi�, nhưng Phật c� �duy�n l� nội chứng tr� t�m� v� �duy�n sự ngoại qu�n ch�ng sanh t�m.� Duy�n l� nội tự chứng tr� t�m kiến phần t�m, chỉ c� chư Phật biết lẫn nhau, c�c vị Bồ t�t Thập địa trở xuống đều kh�ng thể suy lường. Duy�n sự ngoại qu�n ch�ng sanh t�m kiến phần t�m cũng chỉ c� chư Phật biết lẫn nhau, c�c vị Bồ t�t Thập địa trở xuống cũng kh�ng thể suy lường. Duy�n l� nội tự chứng tr� t�m tướng phần t�m v� duy�n sự ngoại qu�n ch�ng sanh t�m tướng phần t�m, nếu được Đức Phật gia bị, th� ngay cả lo�i khỉ cũng c� thể biết được t�m Phật.

Phần X: Biện biệt ch�n phẩm

1. Ch�n phẩm v�ng sanh.

Hỏi: Những người được v�ng sanh y v�o giai vị n�o để ph�n th�nh ch�n phẩm? (104)

Đ�p: Ph�n biệt ch�n phẩm sơ lược c� hai c�ch giải th�ch, ph�n biệt ch�n phẩm chi tiết c� nhiều c�ch giải th�ch.

A. Ph�n biệt sơ lược: (1) Ch�n phẩm n�y đều l� Bồ t�t giai vị Thập t�n. Căn cứ v�o c�ng hạnh, hoặc trụ hoặc tho�i, l�m thiện l�m �c, l�n xuống kh�ng đồng, ph�n th�nh ch�n phẩm. Ba phẩm tr�n l� Bồ t�t thập t�n bất tho�i, t�y theo giai vị, c�ng hạnh s�u cạn m� ph�n th�nh ba phẩm. Ba phẩm giữa l� những h�nh giả tho�i t�m Đại thừa, ph�t t�m Tiểu thừa, tho�i c�ng hạnh Đại thừa, tu c�ng hạnh Tiểu thừa, t�y c�ng hạnh s�u cạn m� ph�n th�nh ba phẩm. Ba phẩm dưới l� những h�nh giả tho�i t�m Đại thừa, khởi t�m sanh tử, tho�i c�ng hạnh Đại thừa, tạo tội sanh tử, t�y tội nặng nhẹ, ph�n th�nh ba phẩm. (2) Ph�t t�m V� thượng Bồ đề, tu hạnh Bồ t�t, c�ng hạnh s�u cạn, ph�n th�nh ba phẩm tr�n. Ph�t t�m Thanh văn Bồ đề, tu hạnh Thanh văn, c�ng hạnh s�u cạn, ph�n th�nh ba phẩm giữa. Kh�ng ph�t t�m Đại Tiểu thừa, kh�ng tu c�ng hạnh Đại Tiểu thừa, chỉ biết ph�t t�m sanh tử, chỉ biết tạo tội sanh tử, tạo tội nặng nhẹ, ph�n th�nh ba phẩm dưới. Đ�y l� ph�n ch�n phẩm sơ lược.

B. Ph�n biệt chi tiết: (1) Đối với ba bậc thượng phẩm, c� nhiều kiến giải kh�c biệt. (a) C� người cho rằng v�ng sanh thượng phẩm thượng sanh l� c�c Bồ t�t Tứ địa, Ngũ địa, Lục địa, v�ng sanh thượng phẩm trung sanh l� c�c Bồ t�t Sơ địa, Nhị địa, Tam địa, v�ng sanh thượng phẩm hạ sanh l� c�c Bồ t�t Tam hiền (Thập trụ, Thập hạnh, Thập hồi hướng). (b) C� người cho rằng v�ng sanh thượng phẩm thượng sanh l� c�c Bồ t�t Thập hồi hướng, v�ng sanh thượng phẩm trung sanh l� c�c Bồ t�t Thập hạnh, v�ng sanh thượng phẩm hạ sanh l� c�c Bồ t�t Thập trụ. (c) C� người cho rằng v�ng sanh thượng phẩm thượng sanh l� c�c Bồ t�t Tam hiền (Thập hồi hướng, Thập hạnh, Thập trụ), v�ng sanh thượng phẩm trung sanh l� c�c Bồ t�t Thập t�n hậu t�m, v�ng sanh thượng phẩm hạ sanh l� c�c Bồ t�t Thập t�n sơ t�m. (d) C� người cho rằng v�ng sanh thượng phẩm thượng sanh l� c�c Bồ t�t Thập hạnh, Thập hồi hướng, v�ng sanh thượng phẩm trung sanh l� c�c Bồ t�t Thập trụ, v�ng sanh thượng phẩm hạ sanh l� c�c Bồ t�t Thập t�n. (e) C� người cho rằng v�ng sanh thượng phẩm thượng sanh l� c�c Bồ t�t Thập trụ sơ t�m, v�ng sanh thượng phẩm trung sanh l� c�c Bồ t�t Thập t�n hậu t�m, v�ng sanh thượng phẩm hạ sanh l� c�c Bồ t�t Thập t�n sơ t�m. (f) C� người cho rằng v�ng sanh thượng phẩm thượng sanh l� c�c Bồ t�t Thập t�n v� c�c ph�m phu ph�t t�m Bồ đề, tu tập ba hạnh (giới định tuệ), v�ng sanh hai phẩm thượng phẩm trung sanh v� hạ sanh l� c�c ph�m phu ph�t t�m Bồ đề, tu tập ph�p thiện thế gian, t�y c�ng hạnh s�u cạn m� ph�n th�nh hai phẩm. C�c nh� ch� giải giải th�ch ba phẩm v�ng sanh thượng trung hạ c� sự kh�c biệt l� v� c�c kinh luận c� sự ph�n định kh�c nhau về giai bậc của V� sanh ph�p nhẫn. Kinh Nh�n Vương B�t Nh� cho rằng chứng được V� sanh ph�p nhẫn l� c�c Bồ t�t Thất địa, B�t địa v� Cửu địa. C�c kinh luận kh�c cũng ph�n định kh�c nhau về sự chứng đắc V� sanh ph�p nhẫn, hoặc tại Sơ địa, hoặc tại nhẫn vị. Kinh Bồ T�t Bổn Nghiệp Anh Lạc cho rằng V� sanh ph�p nhẫn tại giai vị Thập trụ, Kinh Hoa Nghi�m cho rằng V� sanh ph�p nhẫn tại giai vị Thập t�n, Kinh Chi�m S�t cho rằng V� sanh ph�p nhẫn tại giai vị ph�m phu. Do đ�y c�c nh� ch� giải, mỗi người căn cứ v�o một giai vị đắc V� sanh ph�p nhẫn m� ph�n biệt ba phẩm c� sự cao thấp kh�c nhau. (2) Đối với ba bậc trung phẩm: (a) C� người cho rằng v�ng sanh Trung phẩm thượng sanh l� c�c bậc Tam quả, v�ng sanh Trung phẩm trung sanh l� c�c h�nh giả chứng đắc Bảy phương tiện, v�ng sanh Trung phẩm hạ sanh l� những người đ� gieo trồng thiện căn giải tho�t. (b) C� người cho rằng v�ng sanh trung phẩm thượng sanh l� c�c bậc nhẫn vị, v�ng sanh trung phẩm trung sanh l� những người đ� hoạch được thiện căn tam giải tho�t [2], v�ng sanh trung phẩm hạ sanh l� những người đ� từng trồng thiện căn giải tho�t. (c) C� người cho rằng v�ng sanh ba bậc trung phẩm đều l� những người đ� trồng thiện căn giải tho�t, chỉ do tr� giới s�u cạn, hoặc kh�ng tr� giới, nhưng tu tập ph�p thiện thế gian m� c� sự ph�n chia ba phẩm kh�c biệt. (3) Đối với ba bậc hạ phẩm: chỉ do gặp nh�n duy�n tạo tội nặng nhẹ kh�c nhau, ph�n th�nh ba phẩm.

V� sanh ph�p nhẫn c� s�u giai vị: (1) văn tuệ: dưới giai vị Thập t�n, (2) sanh thắng giải: từ Thập t�n trở l�n, (3) tư tuệ: từ Thập trụ trở l�n, (4) tu tuệ: từ No�n vị trở l�n, (5) chứng đắc: ở giai vị Sơ địa, (6) tương tục: ở giai vị B�t địa. Đ�y l� ở giai vị tu nh�n, đến quả vị Phật th� chứng đắc vi�n m�n.

2. Lục t�n kh�ng tho�i chuyển.

Hỏi: C�c h�nh giả v�ng sanh Cực Lạc đều được giai vị Bất tho�i, tại sao Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i h�nh giả v�ng sanh thượng phẩm trung sanh phải trải qua bảy ng�y mới được bất tho�i chuyển V� thượng Bồ đề? (105)

Đ�p: Trong c�c h�nh giả v�ng sanh thượng phẩm trung sanh, c�c Bồ t�t Thập t�n từ giai vị ngũ t�m trở xuống đều c� thể bị tho�i chuyển, Bồ t�t Thập t�n lục t�m mới kh�ng c�n bị tho�i chuyển. Sau khi sanh bảy ng�y mới l�n được giai vị đệ lục bất tho�i t�m, cho n�n gọi l� được t�m bất tho�i nơi đạo Bồ đề. L�c mới v�ng sanh được gọi l� bất tho�i l� căn cứ v�o �ở c�i bất tho�i chuyển� m� n�i. Hai bộ kinh A Di Đ� v� Qu�n V� Lượng Thọ căn cứ v�o � nghĩa kh�c nhau, nhưng thật sự kh�ng c� m�u thuẫn.

3. Phật c� đến rước người v�ng sanh Trung phẩm hạ sanh hay kh�ng.

Hỏi: V� sao c�c phẩm v�ng sanh đều được Đức A Di Đ� nương v�o bổn nguyện đến nghinh tiếp m� chỉ ri�ng trung phẩm hạ sanh l� kh�ng đề cập đến việc Đức Phật A Di Đ� đến nghinh tiếp. Đ�y l� c� � g�? (106)

Đ�p: Căn cứ v�o Bốn mươi t�m đại nguyện: �Nếu kh�ng đến tiếp dẫn, thề kh�ng th�nh Ch�nh gi�c�, v� hơn nữa, ba bậc hạ phẩm c�n được Th�nh ch�ng đến nghinh tiếp, c� thể suy luận rằng tất cả mọi phẫm v�ng sanh đều c� Th�nh ch�ng đến tiếp dẫn. Trong kinh kh�ng đề cập đến l� v� nh� phi�n dịch sai s�t, hoặc lược bớt. C� người giải th�ch rằng: �Ba bậc trung phẩm, Đức Phật v� l�ng đại từ bi n�n đến tiếp dẫn chứ kh�ng phải do bổn nguyện, do đ� h�nh giả v�ng sanh trung phẩm hạ sanh, l�c l�m chung Đức Phật quả thật kh�ng đến rước, chứ kh�ng phải kinh văn thiếu s�t, bởi v� trong Bốn mươi t�m đại nguyện c� n�i r�: �Nếu t�i chứng ng�i Ch�nh Gi�c, mười phương ch�ng sanh, ph�t t�m Bồ đề, tu c�c c�ng đức, ch� t�m ph�t nguyện, muốn sanh nước t�i, đến l�c l�m chung, nếu t�i kh�ng c�ng đại ch�ng hiện đến trước người đ�, t�i nguyện kh�ng th�nh Ch�nh Gi�c.� Trong nguyện n�y đ� n�i r� �ph�t t�m Bồ đề, tu c�c c�ng đức, nếu kh�ng c�ng đại ch�ng hiện đến trước người đ�, nguyện kh�ng th�nh Ch�nh Gi�c�, c�u �ph�t t�m Bồ đề� n�y, tức l� ph�t t�m V� thượng đại Bồ đề. Những h�nh giả trong ba bậc trung phẩm n�y v� chưa ph�t t�m V� thượng Bồ đề, m� chỉ tu c�c c�ng đức, cầu nguyện v�ng sanh, tuy được v�ng sanh, Đức Phật kh�ng đến rước, điều n�y kh�ng đi ngược bổn nguyện. Do v� những người n�y kh�ng ph�t t�m V� thượng Bồ đề, kh�ng xứng đ�ng với lời đại thệ nguyện của Đức Phật A Di Đ�. Kinh Dược Sư n�i: �T�m vị Bồ t�t hướng dẫn v�ng sanh T�y Phương�, đ�y tức l� Đức Phật kh�ng đến rước. Nếu Đức Phật A Di Đ� đến rước, ắt sẽ v�ng sanh T�y Phương, việc g� cần đến Đức Dược Sư Lưu Ly Quang phải sai khiển t�m vị Bồ t�t dẫn đường chỉ lối? Cho n�n biết l� kh�ng c� Phật đến rước. L� do Phật kh�ng đến rước l� v� người ấy tuy trước đ� c� tu đạo, nhưng kh�ng chuy�n t�m quyết định, kh�ng phải l� người ch� t�m ph�t nguyện muốn về Cực Lạc, n�n Kinh Dược Sư n�i: �nhưng chưa quyết định�, nếu đ� ch� t�m ph�t nguyện, ắt kh�ng phải l� người �bất định.� Vả lại, Kinh Dược Sư n�i về c�ng hạnh của h�nh giả, cũng chỉ l� c�ng hạnh của h�nh giả ba bậc trung phẩm, cho n�n kh�ng th�ch đ�ng với bổn nguyện của Phật A Di Đ�. Lại nữa, Kinh Bồ T�t Xử Thai n�i: �Ch�ng sanh tu tập nghiệp T�y Phương, phần lớn đều kh�ng được v�ng sanh về Cực Lạc, m� sanh về xứ Giải Mạn.� Đ�y kh�ng phải l� người ch� t�m ph�t nguyện, chuy�n tu h�nh nghiệp T�y Phương. Do v� h�nh nghiệp kh�ng chuy�n cần, ph�t nguyện kh�ng ch� thiết, kh�ng th�ch đ�ng với bổn nguyện, cho n�n Đức Phật A Di Đ� kh�ng đến nghinh tiếp. Nếu Phật A Di Đ� đến nghinh tiếp, tức l� c�ng hạnh T�y Phương đ� th�nh tựu, chả lẽ Phật đến tiếp dẫn m� vẫn c�n sanh về xứ Giải Mạn hay sao? Kinh V� Lượng Thọ n�i h�nh giả ba phẩm v�ng sanh đều ph�t t�m V� thượng Bồ đề, đều được Đức Phật đến nghinh tiếp. Giả như l�c thức kh�ng thấy Phật đến, trong giấc ngủ cũng được thấy Phật đến tiếp dẫn v�ng sanh.

4. Diệt tội nhiều �t.

Hỏi: Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i h�nh giả v�ng sanh hạ phẩm thượng sanh ch� t�m niệm Phật, diệt trừ năm mươi ức kiếp tội �c sanh tử, h�nh giả v�ng sanh hạ phẩm trung sanh nghe được c�ng đức của Phật, v� h�nh giả hạ phẩm hạ sanh xưng danh hiệu Phật đều được diệt trừ t�m mươi ức kiếp tội �c sanh tử. V� sao c�ng niệm danh hiệu Phật A Di Đ�, c�ng đức kh�ng kh�c, m� c�ng năng diệt tội lại c� sự kh�c biệt? (107)

Đ�p: C� hai c�ch giải th�ch. (1) C�ng đức niệm Phật bằng nhau, đ�ng l� diệt trừ tội chướng cũng phải giống nhau, nhưng v� tội chướng của những người v�ng sanh ba phẩm c� sự nặng nhẹ kh�c biệt. Người v�ng sanh hạ phẩm thượng sanh tội chướng �t, chỉ c� năm mươi ức kiếp tội l�m chướng ngại v�ng sanh, c�n hai bậc dưới th� tội nhiều hơn, cho n�n c� t�m mươi ức kiếp tội l�m chướng ngại việc v�ng sanh, v� tội chướng c� nặng nhẹ kh�c nhau, cho n�n kinh n�i sự diệt tội nhiều �t kh�ng đồng, chứ kh�ng phải c�ng đức niệm Phật kh�c nhau, m� khiến cho sự diệt tội c� sự kh�c biệt. V� như tr�ng sĩ c� sức v�c được một trăm k� l�, một người c� kiện h�ng năm mươi k� l� bảo tr�ng sĩ v�c đi, kh�ng phải tr�ng sĩ kh�ng c� sức v�c nhiều hơn, nhưng kiện h�ng chỉ nặng c� năm mươi k�. � nghĩa ở đ�y cũng vậy, người hạ phẩm thượng sanh chỉ c� năm mươi ức kiếp tội chướng, Đức Phật t�y theo tội chướng của họ m� n�i diệt năm mươi ức kiếp tội chướng. Người hạ phẩm trung sanh tội nặng hơn người trước ba mươi ức kiếp, Đức Phật cũng t�y theo tội của họ m� n�i diệt t�m mươi ức kiếp tội chướng. C�n người hạ phẩm hạ sanh tội chướng qu� nặng, cho n�n Đức Phật dạy họ niệm đầy đủ mười danh hiệu Phật A Di Đ�, mỗi niệm diệt trừ t�m mươi ức kiếp tội chướng sanh tử. N�i ba bậc diệt tội kh�c nhau, kh�ng c� nghĩa l� c�ng đức niệm Phật c� sự kh�c biệt. (2) Niệm danh hiệu Phật tuy kh�ng kh�c nhau, do t�m niệm Phật c� sự th�nh khẩn kh�c biệt, khiến cho sự diệt tội cũng c� sự nhiều �t kh�c biệt. Người hạ phẩm thượng sanh, tội tương đối nhẹ, l�m chung kh�ng c� �c tướng, kh�ng c� t�m qu� sợ h�i, tuy ch� th�nh niệm Phật, nhưng chỉ c� thể trừ diệt năm mươi ức kiếp tội chướng sanh tử. Người hạ phẩm trung sanh, l�c l�m chung, lửa dữ địa ngục nhất thời hiện đến, người đ� hoảng sợ, niệm Phật ch� th�nh, do v� t�m � tha thiết, cho n�n diệt trừ được t�m mươi ức kiếp tội chướng sanh tử. Hỏi: Nếu vậy, người hạ phẩm hạ sanh, sự sợ h�i lớn nhất, khi niệm Phật phải được diệt tội nhiều kiếp hơn, tại sao sự diệt tội cũng giống người hạ phẩm trung sanh, chỉ c� t�m mươi ức kiếp? Đ�p: Người hạ phẩm hạ sanh, l�c l�m chung, kh� lực kiệt quệ, tận lực ch� th�nh, cũng chỉ đến mức đ�. T�m lực c� giới hạn, lẽ n�o diệt được nhiều tội? Vả lại, người hạ phẩm hạ sanh, tội chướng nặng nề, Đức Phật dạy niệm đủ mười danh hiệu, mới được v�ng sanh về c�i Phật thanh tịnh. V� như kiếm thần c� thể chặt đứt c�y lớn. Nếu d�ng sức mạnh, kiếm sẽ ch�m s�u, nếu d�ng sức kh�ng mạnh, kiếm sẽ ch�m cạn, kh�ng phải tại kiếm b�n hay lụt, m� tại sức người mạnh yếu kh�c nhau. Ở đ�y cũng tương tự, c�ng đức của Phật như nhau, nhưng v� t�m th�nh khẩn của h�nh giả c� sự kh�c biệt, cho n�n sự diệt tội cũng c� kh�c nhau nhiều �t.

5. Nghe kinh niệm danh hiệu Phật.

Hỏi: V� sao nghe đề kinh của Mười hai bộ kinh chỉ diệt trừ được ng�n kiếp tội �c sanh tử, c�n niệm Phật một c�u lại diệt trừ năm mươi ức kiếp tội �c sanh tử? Kinh B�t Nh� n�i: �Nghe kinh m� kh�ng phỉ b�ng, c�ng đức vượt hơn c�ng dường t�m trăm bốn ng�n vạn ức na do tha Đức Phật.� (108)

Đ�p: Kinh B�t Nh� n�i c�ng dường Phật l� v�o thời thạnh ph�p, nhưng nếu d�ng t�m trước tướng [3] m� c�ng dường, c�ng đức vẫn l� �t, c�n n�i nghe kinh l� v�o thời mạt ph�p, nhưng nếu d�ng t�m v� tướng m� thọ tr�, th� lại được nhiều c�ng đức. Hiện nay n�i �nghe kinh, niệm Phật trong thời mạt ph�p�, đ�y đều l� trước tướng tu h�nh. Thế nhưng, c� nh�n duy�n qu� khứ với Đức Phật A Di Đ� được ch�n muồi, trong thời �c trược c� thể niệm Phật, sanh l�ng tin tưởng, đ�y l� điều cực kỳ hiếm c�. Vả lại, chư Phật c� năng lực hoằng dương kinh điển, do đ� c�ng đức niệm Phật c� c�ng năng diệt tội nhiều hơn c�ng đức nghe kinh!

6. Đầy đủ mười niệm.

Hỏi: H�nh giả v�ng sanh hạ phẩm hạ sanh tuy tội nặng hơn người v�ng sanh hạ phẩm trung sanh ở phần ngũ nghịch b�ng ph�p, kh�ng r� nguy�n nh�n g� m� h�nh giả v�ng sanh hạ phẩm trung sanh chỉ nghe c�ng đức của Phật liền được v�ng sanh, c�n h�nh giả v�ng sanh hạ phẩm hạ sanh phải niệm đầy đủ mười niệm A Di Đ� Phật mới được v�ng sanh? (109)

Đ�p: C� hai c�ch giải th�ch. (1) Nếu theo sự t�nh to�n th�ng thường, tạo tội ngũ nghịch lẽ ra chỉ thọ s�u kiếp tội nghiệp sanh tử, thế nhưng, người phạm tội n�y bị thọ ch�n lần t�m mươi ức [4] (9 x 8.000.000.000) kiếp tội chướng sanh tử l� v� khi người n�y tạo tội ngũ nghịch đ� trưởng dưỡng những tội chướng kh�c, khiến cho ch�ng tăng trưởng thế lực, c� thể chi�u cảm quả b�o ch�n lần t�m mươi ức kiếp tội chướng sanh tử. V� như một niệm s�n hiện tiền c� thể thi�u rụi tất cả ph�p l�nh, chướng ngại trăm ng�n ph�p m�n. Ở đ�y cũng tương tự như vậy, tạo tội ngũ nghịch c� thể khiến cho những nghiệp �c qu� khứ tăng trưởng thế lực, c� thể chướng ngại việc v�ng sanh Tịnh độ. (2) Tội ngũ nghịch n�y chỉ chi�u cảm quả b�o năm kiếp thọ khổ, nhưng tội hủy b�ng Ch�nh ph�p, theo như kinh n�i, sẽ thọ khổ d�i l�u v� lượng a tăng kỳ kiếp. Kinh Đại Phẩm B�t Nh� v� Kinh Phật Tạng n�i: �Người hủy b�ng Ch�nh ph�p bị đọa v�o địa ngục A tỳ. Ở c�i n�y đến kiếp hoại, người tội sẽ sanh về địa ngục A tỳ ở c�i kh�c, như vậy lần lượt trải qua v� số kiếp.� Cho n�n cần phải niệm đủ mười danh hiệu Phật, (mỗi niệm) diệt trừ t�m mươi ức kiếp trọng tội sanh tử, mới được v�ng sanh Tịnh độ.

7. Bảy sự th� thắng của Niệm Phật.

Hỏi: C� nhiều ph�p m�n tu tập v�ng sanh, v� sao l�c l�m chung chỉ dạy ph�p niệm Phật m� kh�ng dạy c�c ph�p m�n v�ng sanh kh�c. Điều n�y c� � g�? (110)

Đ�p: C� bảy l� do th� thắng để dạy ch�ng sanh l�c l�m chung niệm Phật m� kh�ng dạy ph�p m�n kh�c: tối thắng, đơn giản, dễ d�ng, diệt tội, nh�n duy�n, nghinh tiếp, v�ng sanh. (1) Tối thắng: tất cả ph�m th�nh, hoặc người hoặc ph�p, kh�ng ai vượt qu� Đức Phật l� bậc tối t�n tối thắng, đoạn tận hai chướng (phiền n�o chướng, sở tri chướng), vạn đức tr�n đầy, tự gi�c gi�c tha, gi�c hạnh vi�n m�n, thương x�t ch�ng sanh qu� hơn con một, l� nơi đại quy y, l� bến l� bờ, l� nơi cứu vớt, độ tho�t của tất cả hữu t�nh, cho n�n cần phải ch� th�nh xưng niệm danh hiệu của ng�i. (2) Đơn giản: trong tất cả ph�p tu thiện, chỉ c� niệm danh hiệu Phật l� đơn giản, tất cả c�c ph�p m�n kh�c đều rườm r� phiền to�i, vả lại l�c l�m chung, chỉ cần niệm danh hiệu Phật, cần g� phải tu ph�p m�n kh�c. (3) Dễ d�ng: trong tất cả c�c ph�p m�n tu h�nh, chỉ c� niệm Phật l� dễ tu nhất. Trong l�c l�m chung, trăm khổ v�y quanh, kh� lực suy nhược, mọi sự đều phải xả bỏ, khuy�n tu niệm Phật c�n e kh�ng th�nh tựu. Những ph�p m�n kh�c, tu tập kh� khăn, th�nh thử chọn ph�p m�n giản dị n�y dạy cho họ tu tập. (4) Diệt tội: Ph�p m�n niệm Phật, c�ng �t dễ tu, một niệm ch� th�nh, c� thể diệt trừ t�m mươi ức kiếp sanh tử tội nặng, vĩnh viễn xả ly ba đường �c của c�i Ta B�. (5) Nh�n duy�n: Đức Phật A Di Đ� từ v� lượng kiếp đến nay đ� gieo duy�n th�m thiết với ch�ng sanh, những ai đ� từng c�ng dường, thấy nghe, t�y hỷ, hoặc c�ng ng�i tu tập, nếu như nhất t�m xưng niệm danh hiệu ng�i, ắt ng�i sẽ nghe thấy m� đến cứu độ ra khỏi cảnh trầm lu�n sanh tử. (6) Nghinh tiếp: Do c�ng đức niệm Phật, tội cấu được trừ diệt, Phật A Di Đ� v� chư th�nh ch�ng tự th�n đến tiếp dẫn, nếu tu c�c ph�p m�n kh�c th� kh�ng được như vậy, cho n�n h�nh giả cần phải niệm Phật. (7) V�ng sanh: Như bổn nguyện của Phật A Di Đ� n�i: �Niệm danh hiệu A Di Đ� nhẫn đến mười niệm, nếu kh�ng v�ng sanh, thệ kh�ng th�nh Ch�nh Gi�c.� Do bảy l� do th� thắng n�y, cho n�n khuy�n tất cả ch�ng sanh l�c l�m chung n�n niệm Phật.

8. V� thượng c�ng đức.

Hỏi: Niệm danh hiệu Phật A Di Đ� một c�u, mười c�u đều được v�ng sanh, đ�y l� chỉ nương v�o niệm Phật m� v�ng sanh, hay c�n nương v�o ph�p m�n kh�c m� được v�ng sanh. T�i chưa hiểu về ph�p niệm n�y. Tuy kinh n�i một niệm mười niệm đều đầy đủ c�ng đức v� thượng, nhưng một niệm A Di Đ� l�m sao liền c� thể trở th�nh c�ng đức v� thượng? (111)

Đ�p: C�ng đức đ�u cần phải tu tập l�u d�i hoặc tu tập thật nhiều mới trở th�nh v� lượng. C� trường hợp tu tập thật l�u, thật nhiều, nhưng vẫn được rất �t phước đức, c� trường hợp tu tập ngắn ngủi, �t ỏi, nhưng lại được nhiều phước đức. Nghĩa n�y l� thế n�o? Như Kinh Kim Cang B�t Nh� n�i: �Nếu c� người, trong mỗi ng�y, s�ng, trưa, tối, đều đem số th�n mạng như hằng h� sa bố th�, như vậy trải qua v� lượng trăm ng�n vạn ức kiếp đem th�n bố th�. Lại c� người nghe được kinh n�y, khởi l�ng tin tưởng t�y thuận, phước đức của người nghe kinh nhiều hơn người bố th� th�n mạng.� �V� lượng trăm ng�n vạn ức kiếp� l� tu tập thời gian l�u d�i, �xả bỏ số th�n mạng như hằng h� sa� l� tu tập rất nhiều, v� mỗi khi �xả bỏ th�n mạng� l� chịu khổ rất nhiều. Tuy c� ba sự nhiều như vậy, nhưng t�ch tập phước đức lại kh�ng nhiều. �Lại c� một người�, đ�y l� số th�n �t. �Nghe kinh điển n�y�, đ�y l� thời gian ngắn. �Tin tưởng t�y thuận�, đ�y l� c�ng hạnh �t. Nhưng lại được c�ng đức nhiều hơn người c�ng dường th�n mạng. Điều n�y l� do Đức Phật n�i ra, kh�ng phải t�m ph�m phu c� thể đo lường, lẽ n�o kh�ng tin? Hiện nay, một niệm Niệm Phật đầy đủ v� thượng c�ng đức, điều n�y cũng ch�nh do Đại Sư (Phật) tự n�i ra, tại sao lại ho�i nghi? Lại nữa, một niệm Niệm Phật vượt qu� trăm ng�n vạn ức kiếp tu tập (c�c ph�p m�n kh�c) do đ� c�ng đức rất nhiều. Như Kinh Ph�p Hoa n�i: �Nếu c� người thọ tr� danh hiệu của s�u mươi hai ức hằng h� sa Bồ t�t, lại trọn đời c�ng dường thức ăn, quần �o, tọa cụ, thuốc men, v.v�, theo � �ng thế n�o, người thiện nam thiện nữ đ� c� nhiều c�ng đức kh�ng? Bồ t�t V� Tận � n�i: �Bạch đức Thế T�n, rất nhiều.� Phật n�i: �Lại nếu c� người thọ tr� danh hiệu Bồ t�t Qu�n Thế �m, nhẫn đến một lần lễ b�i c�ng dường, phước của hai người đ� bằng nhau kh�ng kh�c.�� Một người thọ tr� danh hiệu của s�u mươi hai ức hằng h� sa Bồ t�t, lại c�ng dường thức ăn, quần �o, tọa cụ, thuốc men, v.v�, t�nh theo thời gian đ� trải qua trăm ng�n vạn ức kiếp, c�n một người chỉ tạm thời xưng niệm danh hiệu Bồ t�t Qu�n Thế �m, lại chỉ c�ng dường một lần, vậy m� c�ng đức l�u d�i của người trước cũng chỉ bằng c�ng đức trong khoảng thời gian ngắn của người thứ hai. Kinh Thập Lu�n n�i: �Nếu c� người trong trăm đại kiếp ch� t�m niệm danh hiệu Bồ t�t Qu�n Thế �m, v.v�, kh�ng bằng trong khoảng bữa ăn niệm danh hiệu Bồ t�t Địa Tạng.� Nếu trong trăm đại kiếp niệm danh hiệu Bồ t�t Qu�n Thế �m, so s�nh với phần tr�n, tức l� c�ng đức n�y vượt hơn niệm danh hiệu v� c�ng dường trăm ng�n vạn ức bất khả thuyết hằng h� sa Bồ t�t kh�c. C�ng đức nhiều kiếp niệm danh hiệu Bồ t�t Địa Tạng, kh�ng bằng ch� t�m niệm một danh hiệu Đức Phật A Di Đ� c�ng đức v� lượng v� bi�n. Như vậy, đem Phật A Di Đ� so với Bồ t�t Địa Tạng, đem Bồ t�t Địa Tạng so với Bồ t�t Qu�n Thế �m, đem Bồ t�t Qu�n Thế �m so với s�u mươi hai ức hằng h� sa Bồ t�t kh�c, tức c� thể biết rằng c�ng đức niệm một danh hiệu Phật A Di Đ� vượt qu� niệm danh hiệu v� c�ng dường v� lượng a tăng kỳ hằng h� sa c�c Bồ t�t kh�c. C�ng đức của một niệm Niệm Phật vượt qu� c�ng đức của Bồ t�t tu đạo trải qua một a tăng kỳ kiếp, hai a tăng kỳ kiếp. L�m sao lại c� thể cho rằng c�ng đức niệm Phật �t? H�nh giả n�n d�ng sự so s�nh vừa n�u tr�n để biết c�ng đức niệm Phật l� v� lượng v� bi�n.

9. Một niệm được sanh.

Hỏi: Sự so s�nh vừa n�u tr�n hiển r� c�ng đức v� lượng, thật đ�ng ngưỡng mộ niệm Phật ắt được v�ng sanh, nhưng Kinh Ph�p Hoa lại n�i: �Nếu d�ng t�m t�n loạn, đi v�o trong th�p miếu, niệm c�u Nam M� Phật, đều đ� th�nh Phật đạo.� Nếu một c�u niệm Phật liền được v�ng sanh T�y Phương, v� cũng một c�u niệm Phật được th�nh Phật đạo, đ� th�nh Phật đạo th� mười phương giới kh�ng c�n ph�m phu, bởi v� tất cả ch�ng sanh c� thể niệm Phật đều đ� th�nh Phật. Nếu xưng một danh hiệu Phật chưa thể th�nh Phật, m� chỉ l� nh�n duy�n xa để th�nh Phật, h�nh giả cần phải trải qua ba a tăng kỳ kiếp, dần dần t�ch tụ c�ng đức, đầy đủ t�m đại bi, tr�n đầy tất cả c�ng hạnh mới được th�nh Phật, th� mười niệm l�c l�m chung l�m sao c� thể bảo đảm v�ng sanh, ắt cũng phải dần dần tu tập, đầy đủ c�c Ba la mật, mới c� thể được v�ng sanh Tịnh độ. (112)

Đ�p: Ở đ�y kh�ng thể so s�nh được. Phật quả kh�ng c� ch�n phẩm sai biệt, m� cần phải vạn đức tr�n đầy, trải qua thời gian l�u d�i, nhiều đời nhiều kiếp mới c� thể th�nh tựu quả vị Ch�nh Gi�c. Kinh Ph�p Hoa v� muốn gi�o h�a h�ng Thanh văn n�n mới n�u l�n những lời dạy như vậy, tức l� chỉ cần c� thể ph�t t�m V� thượng Bồ đề, nhẫn đến d�ng t�m t�n loạn niệm Phật, tất cả đều l� hạt giống cho sự th�nh Phật. Sau đ� nếu c� thể rộng tu s�u Ba la mật, th� mới c� thể th�nh bậc Đẳng Ch�nh Gi�c. H�ng Thanh văn d� c� tu nhiều, cũng kh�ng thể chứng đắc V� thượng Bồ đề, v� hạnh Thanh văn kh�ng phải l� nh�n cho sự th�nh tựu quả Phật. Kinh Ph�p Hoa v� muốn đưa hai thừa Thanh văn, Duy�n Gi�c về Nhất thừa, cho n�n mới dạy như vậy, kh�ng thể so s�nh với Kinh Qu�n V� Lượng Thọ b�n về sự v�ng sanh. H�nh giả niệm một danh hiệu, hoặc mười danh hiệu Phật A Di Đ�, tuy được v�ng sanh Tịnh độ, nhưng vẫn l� ch�ng sanh ph�m phu. V�ng sanh ch�n phẩm kh�c nhau l� do c�ng hạnh tu tập kh�c nhau, những vẫn thuộc v�o giai vị ph�m phu. Như vậy, đ�u c� ngại g� một niệm liền được v�ng sanh Tịnh độ. Nếu kh�ng c� ch�n phẩm kh�c nhau, tu nh�n chỉ cần một loại, tức l� cần phải tu tập đầy đủ vạn hạnh, mới c� thể th�nh Phật, cho n�n hai kinh kh�ng thể so s�nh với nhau được.

Ch� th�ch:

[1] Xem Kinh Qu�n Thế �m Thọ K�.

[2] Tam giải tho�t: kh�ng, v� tướng, v� nguyện.

[3] Trước tướng: chấp v�o h�nh tướng bề ngo�i.

[4] Ức: theo c�ch đến của người Hoa, c� hai loại: một trăm ng�n, hoặc một trăm triệu. Ở đ�y d�ng c�ch đếm thứ hai.

Th�ch Tịnh Độ Quần Nghi Luận

[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7]

Th�ch Tịnh Độ Quần Nghi Luận

Đường Ho�i Cảm Soạn

Việt Dịch: Th�ch Ph�p Ch�nh

QUYỂN 7

10. Ri�ng khuy�n v�ng sanh c�i Phật A Di Đ�.

Hỏi: Niệm Phật A Di Đ� được v� lượng v� bi�n c�ng đức, đ�y l� điều m� bổn luận đ� dẫn chứng kinh luận giải th�ch r� r�ng v� t�i đ� tin tưởng phụng h�nh, c�n như niệm danh hiệu c�c Đức Phật kh�c c� được v� lượng v� bi�n c�ng đức hay kh�ng? (113)

Đ�p: C� hai � nghĩa. (1) Niệm tất cả Phật đều được v� lượng c�ng đức, kh�ng c� sai biệt, bởi v� chư Như Lai đều đầy đủ v� bi�n c�ng đức, đều đ� trừ sạch tất cả ng� chấp, ph�p chấp, c�ng đức vi�n m�n, cho n�n kh�ng c� sự niệm danh hiệu đưa đến c�ng đức kh�c nhau. Hỏi: Nếu vậy, tại sao trong nhiều kinh điển, Đức Như Lai chỉ t�n th�n niệm Phật A Di Đ� c�ng đức v� lượng? Đ�p: Thật ra c�ng đức chỉ l� một loại, nhưng v� h�ng ph�m phu tr� tuệ n�ng cạn kh�ng thể niệm tất cả chư Phật, cho n�n Đức Như Lai chỉ ri�ng t�n th�n c�ng đức của một vị Phật, khiến cho h�nh giả nhất t�m chuy�n niệm, bởi v� c�ng đức của sự ch� t�m xưng niệm rất lớn, v� đ�y l� phương tiện mật � của Đức Như Lai. V� như thọ giới tỳ kheo, tất cả vị tăng truyền giới đều thanh tịnh, đều c� thể l�m giới sư, kh�ng c� sự hơn k�m, nhưng t�y v�o t�m người thọ giới, chuy�n t�m v�o một vị sư, t�n đ� l�m H�a thượng, duy�n v�o đ� để ph�t giới thể, điều n�y th� thắng hơn l� trong c�ng một l�c duy�n v�o tất cả c�c vị sư. Ở đ�y cũng giống như vậy, chuy�n t�m v�o một Phật, c�ng đức rất nhiều, đ�y l� do sự chuy�n t�m nhất �. (2) Chư Phật Như Lai tuy c�ng đức đều b�nh đẳng, kh�ng c� sự cao thấp, nhưng ch�ng sanh trong đời qu� khứ gieo duy�n với chư Phật c� sự kh�c biệt. C�c bộ luận trong Duy Thức Học, như Luận Nhiếp Đại Thừa, v.v�, đều cho rằng: �Ch�ng sanh do ph�p lực tự nhi�n, gieo duy�n với chư Phật kh�ng giống nhau, hoặc nhiều ch�ng sanh gieo duy�n với một vị Phật, hoặc một ch�ng sanh gieo duy�n với nhiều vị Phật. Nếu c� duy�n với vị Phật n�y, vị Phật n�y c� thể cứu độ, nếu kh�ng gieo duy�n với c�c vị Phật kh�c, c�c vị Phật đ� kh�ng thể cứu độ. Nếu c� duy�n với vị Phật n�y, ch� t�m xưng niệm danh hiệu ng�i, c�ng đức sẽ rất nhiều, c�n nếu kh�ng c� duy�n, c�ng phu niệm Phật sẽ kh�ng nhiều, vị Phật đ� ắt sẽ kh�ng đến cứu độ.�

11. Niệm Phật nhiều thiện.

Hỏi: Kinh V� Lượng Thọ n�i: �Bồ t�t bậc thấp v� những h�nh giả �t phước đức đều được v�ng sanh thế giới Cực Lạc�, nhưng Kinh A Di Đ� lại n�i: �Kh�ng thể do ch�t �t nh�n duy�n thiện căn phước được m� được v�ng sanh c�i Cực Lạc.� � nghĩa của hai kinh tr�i nghịch nhau, l�m sao giải th�ch ổn thỏa? (114)

Đ�p: V� chỗ căn cứ kh�c nhau, mỗi b�n đều c� � nghĩa ri�ng biệt, nhưng kh�ng c� sự m�u thuẫn. Kinh V� Lượng Thọ n�i ��t�, nghĩa l� �số lượng �t�, Kinh A Di Đ� n�i �nhiều�, nghĩa l� �c�ng dụng nhiều.� Kinh A Di Đ� chỉ dạy niệm Phật A Di Đ� chứ kh�ng dạy c�c đạo phẩm kh�c như s�u Ba la mật, v.v�, phải mất nhiều thời gian, nhiều đời nhiều kiếp, hơn nữa, v� chỉ n�i c�ng đức niệm Phật chứ kh�ng n�i đến phước đức của sự tu tập kh�c, cho n�n n�i l� ��t.� Thế nhưng, niệm một hay nhiều danh hiệu Phật A Di Đ� sẽ được v� lượng v� bi�n c�ng đức th� thắng, cho n�n n�i l� �nhiều.� Kinh V� Lượng Thọ, quyển Hạ, n�i: �Mười phương hằng h� sa chư Phật Như Lai đều khen ngợi uy thần c�ng đức bất khả tư ngh� của Phật V� Lượng Thọ. C�c ch�ng sanh nghe được danh hiệu của ng�i, vui mừng tin tưởng, nhẫn đến xưng niệm một danh hiệu, ắt được v�ng sanh thế giới T�y Phương Cực Lạc, trụ bậc bất tho�i chuyển.� Lại n�i: �Nếu c� ch�ng sanh nghe được danh hiệu, hoan hỷ vui mừng, nhẫn đến niệm một danh hiệu, người đ� sẽ được lợi lớn, tức l� đầy đủ c�ng đức v� thượng.� Kinh Xưng T�n Tịnh Độ n�i: �Nghe được danh hiệu c�ng đức v� lượng v� bi�n kh�ng thể nghĩ b�n của Phật V� Lượng Thọ.� D�ng những kinh văn n�y l�m chứng cứ, biết được c�ng đức niệm Phật v� lượng v� bi�n. Ước số lượng, c�ng dụng, n�i nhiều n�i �t đều kh�ng m�u thuẫn. V� như một vi�n ngọc ma ni (như �), c� thể gọi l� �t, c� thể gọi l� nhiều. N�i �t l� v� ngọc chỉ c� một vi�n, số lượng kh�ng nhiều, người ngu kh�ng biết, ch� �t cho n�n kh�ng lấy. N�i nhiều l� v� vi�n ngọc ma ni c� gi� trị hơn cả tam thi�n đại thi�n thế giới, người tr� qu� trọng n�n gọi l� nhiều. Niệm Phật cũng tương tự như vậy. N�i �t n�i nhiều l� căn cứ v�o � nghĩa kh�c nhau.

12. Sự l� của Niệm Phật.

Hỏi: T�i ho�n to�n k�nh tin sự giải th�ch vừa rồi về niệm Phật A Di Đ� được v� lượng v� bi�n c�ng đức, nay xin hỏi th�m rằng c�ng đức niệm Phật do t�m v� sở đắc d�ng �v� tướng niệm� niệm ch�n thực ph�p th�n của Phật A Di Đ� m� được v� lượng v� bi�n, hay do t�m c� sở đắc d�ng �hữu tướng niệm� niệm b�o th�n h�a th�n của Phật A Di Đ� m� được v� lượng v� bi�n? (115)

Đ�p: Cả hai đều được v� lượng v� bi�n c�ng đức. Ph�p th�n ly tướng, ch�n thể đầy đủ vạn đức. C� thể d�ng t�m v� sở đắc để thể hội v� tướng niệm Phật m� được v� lượng v� bi�n c�ng đức. Thế nhưng, những người căn cơ n�ng cạn, chưa đủ tr�nh độ tu tập ph�p v� tướng niệm Phật, d�ng t�m c� sở đắc, qu�n tưởng sắc th�n thanh tịnh của Đức Như Lai, tướng hảo th� thắng, hằng sa vạn đức, ch� th�nh xưng niệm danh hiệu, cũng được v� bi�n c�ng đức th� thắng. V� như h�ng hạ phẩm hạ sanh, xưa nay vốn tạo �c, đến l�c l�m chung mới xưng niệm danh hiệu Đức Phật A Di Đ�, bọn họ lẽ n�o c� thể tu ph�p niệm Phật v� tướng? Phải n�n tin rằng niệm Phật hữu tướng cũng c� thể được v� lượng v� bi�n c�ng đức th� thắng. Vả lại, muốn đoạn trừ hai chướng (phiền n�o chướng, sở tri chướng) th� phải tu niệm Phật v� tướng, nhưng hiện nay muốn trồng nh�n duy�n cho ph�p tu n�y, th� cũng phải trước ti�n tu tập ph�p niệm Phật hữu tướng. Hơn nữa, ch�n Phật (ph�p th�n) quyền Phật (b�o h�a th�n), sự l� kh�ng đồng, niệm Phật v� tướng hữu tướng, tu nh�n cũng kh�c biệt. Tr�n nguy�n tắc kh�ng c� sự m�u thuẫn.

13. Nghiệp th�nh được sanh hay kh�ng.

Hỏi: Nếu ph�p qu�n thực tướng c� thể diệt trừ c�c tội chướng vi tế, th� thắng hơn ph�p niệm Phật chỉ diệt trừ c�c nghiệp th�, tại sao kh�ng dạy cho người đang l�m chung ph�p qu�n thực tướng m� lại khuy�n họ niệm danh hiệu Phật? (116)

Đ�p: Lời �ng vừa n�i quả thật ch� l�, nhưng c� bốn � nghĩa khiến kh�ng thể dạy họ qu�n thực tướng: người �c, ph�p qu�n th�m s�u, bị khổ bức b�ch, thời gian gấp r�t. (1) Người �c: người n�y chưa từng tu thiện, chỉ dạy niệm Phật, chưa chắc họ đ� l�m được, huống b�n đến việc dạy cho họ hiểu r� ph�p qu�n thực tướng. (2) Ph�p qu�n th�m s�u: Nhị kh�ng (ng� kh�ng, ph�p kh�ng) ch�n như, ph�p t�nh b�nh đẳng, nghĩa l� th�m s�u, tu tập vội vả e kh� th�nh tựu, kh�ng thể dạy cho họ được. (3) Bị khổ bức b�ch: B�nh thường, những người tu ph�p qu�n n�y, giả như bị sự khổ bức b�ch c�n kh�ng thể qu�n tưởng th�nh tựu, huống chi người n�y từ trước đến nay chưa từng tu tập, đang l�c bị sự khổ v�y quanh mới dạy họ tu, tr�n nguy�n tắc, đ�y l� điều bất khả. (4) Thời gian gấp r�t: Trong l�c b�nh thường, dạy họ tỉ mỉ về c�c ph�p qu�n thực tướng, qua nhiều năm suy ngẫm c�n chưa chắc hiểu được, huống chi hiện nay đang trong l�c thời gian gấp r�t mới dạy cho họ ph�p tu, chắc chắn l� kh�ng th�nh tựu, uổng ph� c�ng lao, phải biết r� thời cơ mới gọi l� Đại ph�p sư (vị thầy kh�o l�o). Đức Phật biết r� bọn họ học ắt kh�ng th�nh, cho n�n kh�ng dạy ph�p qu�n thực tướng. Điều n�y chứng tỏ Đức Phật l� bậc kh�o biết căn cơ ch�ng sanh. Do bốn � nghĩa vừa n�u tr�n, cho n�n kh�ng dạy ph�p qu�n thực tướng.

14. L�m chung niệm Phật.

Hỏi: Nếu c� người cả đời tu h�nh ba phước v� mười s�u ph�p qu�n, khi l�m chung gặp thiện tri thức dạy niệm Phật một c�u mười c�u, tội căn đều được ti�u trừ, khiến được v�ng sanh. Giả sử, người n�y mạng căn chưa dứt, được sống th�m nhiều ng�y nữa, trong trường hợp n�y, người đ� c� cần tiếp tục niệm Phật mới được v�ng sanh, hay kh�ng cần tiếp tục niệm Phật m� vẫn được v�ng sanh? (117)

Đ�p: Đều được v�ng sanh. Do v� người n�y h�nh nghiệp đ� ho�n m�n, tội cấu ti�u diệt, giả như c� sống th�m nhiều ng�y nữa cũng vẫn được v�ng sanh. Nhưng c� hai điều cần nhớ: (1) Sau khi tu phước, sống th�m nhiều ng�y, người đ� kh�ng tạo th�m tội nặng, thường khởi t�m v� k�, t�m n�y kh�ng thể chi�u cảm quả b�o thiện �c, cho n�n c� thể nương v�o c�ng đức niệm Phật trước kia m� được v�ng sanh. (2) Người n�y sau khi niệm Phật, hoặc khi sống th�m nhiều ng�y b�n khởi �c niệm, tạo t�c nghiệp �c. Những người như vậy, phần lớn e sẽ kh�ng được v�ng sanh Tịnh độ. Kinh n�i: �Một niệm t�m s�n chướng ngại trăm ngh�n ph�p m�n.� Lại n�i: �S�n hận ph� hoại c�c ph�p thiện. Kẻ tặc cướp c�ng đức kh�ng g� hơn s�n hận.� Người đ� tuy trước kia tu c�c ph�p thiện như qu�n tưởng niệm Phật, v.v�, đều bị s�n hận ph� hại, kh�ng được v�ng sanh, huống chi c�c nghiệp �c kh�c chướng ngại thiện hạnh. Như kinh n�i: �L�c l�m chung tạo nghiệp, t�m nghi�ng về nghiệp n�o, th� thọ quả b�o của nghiệp đ� trước, nếu nặng nhẹ bằng nhau, th� nghiệp n�o tạo trước, sẽ thọ b�o trước.� Người ấy, nếu tạo nhiều nghiệp, l�c l�m chung e sẽ kh�ng được v�ng sanh.

15. Lửa v� hoa sen kh�c biệt.

Hỏi: Kinh Qu�n Phật Tam Muội Hải n�i: �Nếu c� người giết hại cha mẹ, nhục mạ họ h�ng, g�y tạo những tội như vậy, đến l�c mạng chung, ch� đồng hả miệng h�a ra mười t�m xe v�ng, giăng phủ m�n b�u, tất cả ngọn lửa biến th�nh ngọc nữ, người đ� thấy vậy sanh l�ng vui mừng, muốn l�n ngồi tr�n xe. L�c đ� c� một luồng gi� lạnh thấu xương thổi qua, người đ� lạnh qu� la hoảng l�n, muốn ngồi l�n xe, đốt lửa sưởi ấm, vừa tho�ng l�n � nghĩa đ� th� tức khắc mạng chung. Trong khoảng s�t na, người đ� thấy m�nh đang ngồi tr�n xe v�ng, vừa vươn mắt nh�n, th� thấy c�c ngọc nữ đều cầm r�u sắt đ�m chặt th�n thể m�nh.� Kinh lại n�i: �Nếu c� ch�ng sanh phạm bốn giới trọng, ti�u d�ng của c�ng dường một c�ch hoang ph�, t� kiến phỉ b�ng Ch�nh ph�p, kh�ng biết nh�n quả, ph� hoại căn t�nh Đại thừa, hủy b�ng mười phương chư Phật, trộm t�i vật của thường trụ, d�m dật v� đạo, bức h�m tịnh hạnh tỳ kheo ni, chị em th�n th�ch, kh�ng biết hổ thẹn, tạo c�c nghiệp �c. Người đ� l�c l�m chung, do �c nghiệp lực, tứ đại ph�n t�n, nằm ngồi kh�ng an như bị đ�nh đập, t�m � hoang mang, loạn tưởng si cuồng, thấy tất cả mọi vật, nh� cửa, nam nữ gi� trẻ đều biến th�nh những vật bất tịnh, phẩn d�i h�i thối b�i tiết ra ngo�i. Khi ấy, người đ� b�n thốt l�n: �Tại sao chỗ n�y kh�ng c� th�nh qu�ch trang nghi�m, n�i rừng xanh tốt để ta dạo chơi m� lại phải ở nơi � uế như vầy?� Vừa n�i xong lời n�y, ngục tốt la s�t d�ng chỉa ba lớn mở ngục A tỳ, c�c rừng đao kiếm biến th�nh rừng c�y b�u v� những ao nước m�t mẽ, những ngọn lửa dữ biến th�nh hoa sen c�nh v�ng, những con tr�ng m� sắt biến th�nh chim ph� nhạn, �m thanh thống khổ ở địa ngục biến th�nh giọng h�t �m dịu, người đ� nghe �m thanh �m dịu b�n nghĩ: �Nơi đ� tuyệt diệu, ta phải đến đ� dạo chơi.� � nghĩ vừa dứt th� đ� thấy m�nh ngồi tr�n hoa sen lửa.� Nếu vậy, biết đ�u h�m nay hoa sen đến tiếp dẫn chẳng phải l� hoa sen lửa? (118)

Đ�p: Do bốn nghĩa m� biết rằng kh�ng phải xe (hoa sen) lửa: h�nh, tướng, ngữ, v� Phật. (1) H�nh: Kinh Qu�n Phật Tam Muội n�i: �H�nh giả tạo tội, phạm bốn giới trọng, cho đến hủy nhục người th�n, kh�ng biết hối cải, kh�ng gặp bạn l�nh dạy cho ph�p niệm Phật, cho n�n thấy tướng hoa sen ch�nh l� tướng địa ngục. Hiện nay, h�nh giả của ba bậc hạ phẩm, tuy từ trước đến nay tạo tội, nhưng l�c l�m chung gặp thiện tri thức dạy ph�p niệm Phật, v� ch� t�m niệm Phật, n�n diệt được nhiều kiếp tội, th�nh tựu c�ng đức th� thắng, chi�u cảm hoa sen từ ao b�u c�i Cực Lạc đến nghinh tiếp, lẽ n�o giống như hoa lửa? (2) Tướng: Kinh tr�n n�i gi� đao cắt th�n, nghi�ng ngữa kh�ng định, như bị đ�nh đập, t�m � hoang mang, ph�t si cuồng tưởng, thấy tất cả người vật trong nh� đều l� bất tịnh, đầy dẫy phẩn d�i, m�u huyết tanh h�i lan tr�n khắp nơi. Hiện nay, người niệm Phật th�n t�m an ổn, tướng �c đều bị trừ diệt, mắt thấy th�nh ch�ng, mũi ngửi diệu hương. Cho n�n kh�ng thể so s�nh. (3) Ngữ: Kinh tr�n n�i �m thanh thống khổ địa ngục nghe như tiếng ca ng�m, người tội nghe xong, thầm nghĩ chỗ tốt đẹp đ�, ta phải t�m đến. C�n trong Kinh Qu�n V� Lượng Thọ, Đức Phật khen ngợi: �N�y thiện nam tử, �ng xưng niệm danh hiệu Phật, tội chướng ti�u diệt, n�n ta đến nghinh đ�n.� Một b�n l� tiếng ca ng�m, một b�n n�i lời diệt tội. Hai �m thanh kh�c nhau, cho n�n kh�ng đồng. (4) Phật: Kinh tr�n n�i tất cả ngọn lửa dữ biến th�nh ngọc nữ, tội nh�n nh�n thấy, t�m sanh vui mừng, thầm nghĩ ta muốn đến đ�, sau khi ngồi l�n xe v�ng, ngo�i cổ nh�n c�c ngọc nữ, thấy tất cả đều cầm b�a r�u, chặt cắt th�n thể m�nh. C�n Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �L�c ấy, Đức Phật A Di Đ� sai khiển H�a Phật, H�a Qu�n Thế �m, H�a Đại Thế Ch�, đến trước h�nh giả, v.v�� D�ng bốn nghĩa n�y biết rằng hoa sen đến nghinh tiếp h�nh giả niệm Phật kh�ng giống như cảnh tướng tr�nh b�y trong Kinh Qu�n Phật Tam Muội Hải.

16. Hạ hạ sen v�ng.

Hỏi: Những h�nh giả v�ng sanh ch�n phẩm, h�nh tr� c� ưu c� liệt, th�nh ch�ng tiếp dẫn c� nhiều c� �t, hoa nở c� nhanh c� chậm, tr�n đ�i hoa b�u đều sai kh�c, v� l� do g� m� thượng phẩm hạ sanh v� hạ phẩm hạ sanh c� c�ng một loại hoa sen v�ng, kh�ng c� sự sai kh�c? (119)

Đ�p: C� ba � nghĩa: (1) Đ�y kh�ng phải l� hoa sen d�nh cho người v�ng sanh. C� thể l� t�a sen của Phật đang ngự đến tiếp dẫn. Người v�ng sanh v� nghiệp nặng, kh�ng thể thấy Đức Phật, chỉ thấy t�a sen, nhưng kh�ng được r� r�ng, tựa như v�nh mặt trời ch�i l�a. (2) Người v�ng sanh v� nghiệp nặng, Đức Phật kh�ng đến rước, chỉ đưa hoa sen v�ng tiếp dẫn v�ng sanh Tịnh độ, cho n�n Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �Hoa sen ở trước mặt h�nh giả.� Nếu như người đ� ngồi l�n t�a sen, tại sao kinh lại kh�ng đề cập đến? (3) Đ�y tuy l� t�a sen v�ng, nhưng cũng c� sự lớn nhỏ, đẹp xấu kh�c nhau. Nếu đ� ph�n hoa sen l�m hai loại, th� đ�u ngại g� khi hai h�nh giả v�ng sanh phẩm vị kh�c nhau ngồi l�n hai loại t�a sen kh�c nhau.

17. Thời kiếp của c�i Cực Lạc.

Hỏi: Hạ phẩm trung sanh s�u kiếp hoa mới nở, hạ phẩm hạ sanh mười hai kiếp hoa mới nở l� d�ng thời gian c�i Ta B� m� t�nh, hay d�ng thời gian c�i Cực Lạc m� t�nh? (120)

Đ�p: Nhiều học giả Tịnh độ cho rằng thời gian n�u ra trong kinh l� lấy thời gian của c�i Ta B� l�m chuẩn. V� sao biết được? Đức Phật Th�ch Ca th�nh đạo ở c�i n�y, giảng kinh cho ch�ng sanh c�i n�y hiểu r� thời gian hoa nở ở c�i Cực Lạc, cho n�n chỉ d�ng thời gian kiếp số của c�i Ta B� để n�u r� thời gian hoa nở ở c�i kia. Hiện nay ch�ng t�i sẽ kh�ng giải th�ch như vậy, m� chủ trương rằng trong kinh d�ng thời gian của c�i Cực Lạc l�m chuẩn để n�u r� thời gian hoa nở. V� sao biết được? C� ba � nghĩa để giải th�ch: so s�nh, lời dạy của Phật, v� nghĩa l�. (1) So s�nh: Lấy c�i trời Tứ Thi�n Vương l�m chuẩn. Thọ mạng d�i ngắn của c�c c�i trời kh�c trong c�i Dục đều lấy ng�y đ�m của c�i Tứ Thi�n Vương l�m chuẩn. Một ng�y c�i trời Tứ Thi�n Vương d�i bằng năm mươi (50) năm c�i người. Như vậy, lấy ba mươi ng�y l�m một th�ng, mười hai th�ng l�m một năm, c�i trời đ� thọ mạng năm trăm năm, t�nh ra bằng 50 x 30 x 12 x 500 = 9.000.000 năm tuổi thọ lo�i người. Từ c�i trời Tứ Thi�n Vương trở l�n, thọ mạng c�ng l�c c�ng tăng gấp bội, chẳng hạn, một ng�y c�i trời Đao Lợi d�i gấp đ�i một ng�y c�i Tứ Thi�n Vương (một ng�y c�i Đao Lợi d�i một trăm năm c�i người), v.v� Cho n�n biết rằng thọ mạng của mỗi c�i trời đều t�nh bằng ng�y th�ng của c�i trời đ�. Tương tự, d�ng ng�y t�nh th�ng, d�ng th�ng t�nh năm, d�ng năm t�nh kiếp, ng�y th�ng ở c�i Tịnh độ quyết kh�ng d�ng thời gian c�i người ở thế giới Ta B� để l�m ti�u chuẩn. (2) Lời dạy của Phật: Trong phần Thượng phẩm thượng sanh n�i: �Tử kim đ�i n�y như hoa b�u lớn, qua một đ�m liền nở.� Cho n�n biết rằng �sau một đ�m hoa nở� l� t�nh bằng ng�y đ�m ở c�i Cực Lạc. Ban đ�m hoa kh�p, ban ng�y hoa nở. Một đ�m c�i Cực Lạc, d�i bằng nửa đại kiếp ở c�i Ta B�, l� l�c hoa kh�p; một ng�y c�i Cực Lạc, d�i bằng nửa đại kiếp ở c�i Ta B�, l� l�c hoa nở. Cho n�n biết rằng kinh n�i đến thời gian hoa nở của h�ng thượng phẩm trung sanh l� lấy thời gian của hoa sen b�u ở c�i Cực Lạc (chứ kh�ng d�ng thời gian c�i Ta B�). Tương tự, h�ng thượng phẩm hạ sanh, trải qua một ng�y đ�m hoa sen mới nở, cũng l� d�ng thời gian ở c�i Cực Lạc l�m chuẩn. Nếu kh�ng, chả lẽ d�ng thời gian c�i n�y l�m chuẩn cho thời gian hoa sen b�u kh�p nở nơi c�i Cực Lạc? Nếu cho rằng đối với h�ng thượng phẩm trung sanh, hoa b�u lớn nở l� d�ng thời gian c�i Cực Lạc, c�n h�ng thượng phẩm hạ sanh, hoa b�u trải qua một ng�y đ�m mới nở l� d�ng thời gian c�i Ta B�, lẽ n�o h�ng thượng phẩm trung sanh hoa sen lại nở chậm hơn h�ng thượng phẩm hạ sanh? Đ�y l� một sự m�u thuẫn kh�ng thể chấp nhận được, cho n�n biết rằng kinh n�i đến ng�y th�ng l� lấy thời gian c�i Cực Lạc l�m ti�u chuẩn. (3) Căn cứ v�o l�: Nếu cho rằng khi kinh n�i thời gian một ng�y đ�m l� lấy thời gian Cực Lạc l�m ti�u chuẩn, c�n khi n�i đến kiếp l� lấy thời gian Ta B� l�m ti�u chuẩn, th� h�ng trung phẩm trung sanh, hoa sen trải qua thời gian bảy ng�y (c�i Cực Lạc) hoa nở, t�nh ra l� thời gian bảy đại kiếp ở c�i Ta B�, c�n h�ng hạ phẩm trung sanh, hoa sen trải qua thời gian s�u kiếp (c�i Ta B�) hoa nở, t�nh ra thời gian ở c�i Cực Lạc th� chỉ mới c� s�u ng�y, chả lẽ hoa sen của h�ng trung phẩm trung sanh lại nở chậm hơn hoa sen của h�ng hạ phẩm trung sanh? Hơn nữa, chả lẽ h�ng hạ phẩm thượng sanh, hoa sen trải qua thời gian bốn mươi ch�n ng�y (thời gian Cực Lạc) mới nở, lại c�n chậm hơn h�nh hạ phẩm trung sanh đến bốn mươi ba đại kiếp hay sao [1]? D�ng l� luận n�y trưng dẫn th� biết rằng thời gian trong kinh đề cập đến l� thời gian c�i Cực Lạc, chứ kh�ng phải thời gian c�i Ta B�.

18. Nh�n duy�n hoa kh�p.

Những người ngồi trong hoa sen nhiều kiếp hoa sen mới nở l� do tội chướng m� hoa sen nở chậm, hay l� do c�ng đức th� thắng m� được ở trong hoa sen nhiều kiếp? (121)

Đ�p: Căn cứ v�o bậc hạ phẩm hạ sanh phải trụ trong hoa sen mười hai đại kiếp hoa sen mới nở, l�c ấy Bồ t�t Qu�n Thế �m, Bồ t�t Đại Thế Ch� d�ng �m thanh đại bi v� người đ� n�i rộng về c�c ph�p thực tướng, c�ng phương ph�p trừ diệt c�c tội chướng, ch�ng ta biết rằng những h�nh giả v�ng sanh đ� vẫn c�n tội chướng, v� bị nghiệp chướng r�ng buộc cho n�n phải trải qua nhiều kiếp hoa sen mới nở. Nếu kh�ng tại sao lại c� ch�n phẩm v�ng sanh, hoa nở nhanh chậm, trang nghi�m sai kh�c?

19. Tịnh độ diệt tội.

Hỏi: Nếu do nghiệp chướng m� hoa sen nở chậm, tại sao nghiệp chướng n�y kh�ng chi�u cảm tội b�o? (122)

Đ�p: H�nh giả v�ng sanh tuy c�n tội căn, nhưng v� đời trước đ� ph�t t�m Bồ đề, ch� t�m niệm Phật A Di Đ�, tội chướng đ� được ti�u trừ, d� c�n những tội căn tiềm t�ng, ch�ng kh�ng thể l�m nh�n cho quả b�o đọa lạc �c đạo, m� trở th�nh những chủng tử nghiệp v� c�ng yếu ớt, cho n�n biết rằng c�ng đức Niệm Phật đ� ph� trừ thế lực của ch�ng. Lại nữa, thế lực của c�ng đức Niệm Phật chi�u cảm th�n th� thắng ở c�i Tịnh độ, quả b�o khổ kh�ng c�n hiện khởi. Vả lại, tuy nhờ c�ng lực bổn nguyện của Phật, quả b�o khổ kh�ng hiện h�nh, nhưng vẫn c�n những dư chướng, l�m cho hoa sen kh�ng thể nở nhanh. V� thế, Kinh V� Lượng Thọ n�i: �Do v� nghi ngờ tr� tuệ bất khả tư ngh� của Phật A Di Đ� m� bị sanh v�o Thai cung, tuy kh�ng thọ sự khổ, nhưng trong năm trăm năm bị Thai cung ngăn che (cho n�n kh�ng được thấy Phật, kh�ng được nghe ph�p).� Trường hợp ở đ�y cũng tương tự, ngăn kh�ng cho hoa nở sớm. Tuy chướng ngại kh�ng cho hoa nở sớm, nhưng kh�ng c� sự khổ. Tội căn của h�nh giả v�ng sanh chỉ chướng ngại kh�ng cho hoa nở sớm, chứ kh�ng c� năng lực chi�u cảm khổ quả. Giống như đẳng lưu quả của nghiệp s�t sanh c� thể l�m giảm tuổi thọ ở c�i trời, người.

Hỏi: Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �Người Hạ phẩm hạ sanh niệm mười danh hiệu Phật, mỗi niệm trừ diệt t�m mươi ức kiếp tội chướng sanh tử.� Tội chướng đ� trừ diệt, v� l� do g� sau khi hoa nở, đức Qu�n Thế �m Bồ T�t lại v� người đ� n�i ph�p thực tướng để trừ diệt tội chướng? Nếu c�n tội để trừ diệt, v� sao những tội đ� kh�ng l�m chướng ngại sự v�ng sanh Tịnh độ? (123)

Đ�p: Tuy kinh n�i trừ diệt, nhưng h�nh giả v�ng sanh vẫn c�n những tội chướng vi tế chưa được thanh tịnh. Nh�n v� thế lực của nghiệp đ� trở n�n yếu ớt, hơn nữa, h�nh giả nương v�o thế lực mạnh mẽ của sự niệm Phật v� uy thần của Phật, cho n�n nghiệp lực đ� kh�ng chướng ngại được sự v�ng sanh Tịnh độ. Hơn nữa, tuy h�nh giả đ� đ� tạo nghiệp nặng, c� thể chi�u cảm quả b�o ở ba đường �c, chịu khổ v� c�ng, nay nhờ c�ng đức niệm Phật ti�u trừ thế lực chi�u cảm quả b�o của nghiệp �c đ�, khiến cho h�nh giả kh�ng bị đọa �c đạo, thế nhưng, tội chướng vi tế vẫn c�n tồn tại, cho n�n sau khi hoa nở, h�nh giả v�ng sanh gặp được hai Bồ t�t Qu�n Thế �m v� Đại Thế Ch� n�i cho nghe ph�p thực tướng thậm th�m mầu nhiệm. Khi ấy h�nh giả mới c� thể qu�n tưởng ph�p th�n Phật, tr� tuệ v� cảnh giới vi tế, v� nương v�o đ�y, c� thể trừ diệt c�ng năng của những tội chướng nhỏ nhiệm, do đ� mới n�i: �N�i c�c ph�p thực tướng, trừ diệt tội chướng.�

20. Một niệm mười niệm.

Hỏi: Kinh V� Lượng Thọ, quyển Thượng, phần Bốn mươi t�m nguyện n�i: �Niệm Phật cho đến mười niệm đều được v�ng sanh, chỉ trừ những người phạm tội ngũ nghịch�, c�n quyển Hạ n�i: �Nhẫn đến niệm Phật một niệm đều được v�ng sanh�, tại sao trong c�ng một bộ kinh m� lời dạy kh�c nhau, c� l�c n�i mười niệm, c� l�c lại n�i một niệm? (124)

Đ�p: Kh�ng c� sự kh�c nhau. Lời văn tuy kh�c, nhưng � nghĩa vốn đồng. Trong phần tr�n n�i �cho đến mười niệm� tức l� n�i từ �t đến nhiều, c�n trong phần dưới n�i: �cho đến một niệm� tức l� n�i từ nhiều đến �t. Kinh n�u cả hai, vốn kh�ng c� điều g� m�u thuẫn. Ng�i tỳ kheo Ph�p Tạng d�ng �t đến nhiều m� ph�t nguyện: �H�nh giả l�c l�m chung, bỗng gặp nh�n duy�n th� thắng, gặp được người khuy�n niệm Phật cầu v�ng sanh Tịnh độ, h�nh giả vừa xưng được một danh hiệu th� mạng chung, hoặc xưng được hai danh hiệu th� mạng chung, hoặc xưng được ba, bốn, năm, s�u, hoặc cho đến bảy, t�m, ch�n, mười danh hiệu th� mạng chung, d� nhiều d� �t, đều được v�ng sanh Tịnh độ.� Hơn nữa, h�nh giả n�y xưa nay chưa hề tạo tội ngũ nghịch, phỉ b�ng Ch�nh ph�p, t�y niệm được bao nhi�u, đều được v�ng sanh. Nếu như h�nh giả đ� từng tạo tội ngũ nghịch, hủy b�ng Ch�nh ph�p, bỗng nhi�n gặp được thiện tri thức dạy cho niệm Phật, h�nh giả cần phải niệm đủ mười niệm mới được v�ng sanh. Nếu chỉ niệm một niệm cho đến ch�n niệm, e cũng chưa được v�ng sanh, cho n�n kinh mới n�i: �Nhẫn đến mười niệm, ngoại trừ những kẻ phạm tội ngũ nghịch, phỉ b�ng Ch�nh ph�p.� Đ�y chỉ l� căn cứ v�o số lần niệm m� n�i �ngoại trừ�, chứ kh�ng phải những người như vậy tuyệt đối kh�ng được v�ng sanh. Người học Tịnh độ l�u năm, đọc hiểu lời nguyện n�y, c�n những kẻ mới v�o Tịnh độ, nếu đọc lời nguyện lần đầu, ắt thường hiểu lầm � chỉ, m� giải th�ch qu�ng xi�ng, kh�ng hợp với t�ng chỉ Tịnh độ. Đức Bổn Sư Th�ch Ca vốn biết rằng người học Phật đời sau sẽ hiểu lầm � chỉ, khởi � loạn cầu, cho n�n mới n�i �cho đến mười niệm�, với chủ � rằng h�nh giả d� đ� từng tạo tội nặng, nếu c� thể niệm Phật nhiều th� cũng sẽ được v�ng sanh. C�n n�i �cho đến một niệm cũng được v�ng sanh� tức l� đ� loại ra những người ngũ nghịch b�ng ph�p. Hai phần thượng hạ trong Kinh V� Lượng Thọ bổ t�c cho nhau, hiển b�y � nghĩa m� Đức Phật muốn n�i, với mục đ�ch mong muốn người tu hiểu r� những lời Phật dạy.

21. Tổn lực �ch năng.

Hỏi: Kh�ng biết niệm Phật diệt trừ t�m mươi ức kiếp trọng tội, được v�ng sanh T�y Phương, l� diệt chủng tử, hay diệt thượng t�m? Nếu diệt chủng tử, th� cần phải đắc th�nh quả, thấy được nh�n ph�p đều kh�ng, th� mới diệt được chủng tử phiền n�o. C�ng đức niệm Phật tuy v� lượng v� bi�n, nhưng đ�y chỉ l� thiện t�m của văn tu v� tư tu, l�m sao đồng với sự chứng đắc th�nh quả (tu tu) c� thể diệt trừ nghiệp chướng. Nếu diệt thượng t�m, hai nghiệp tội v� phước kh�ng thể đồng thời hiện khởi, l�c khởi tội nghiệp th� kh�ng thể niệm Phật, l�c đang niệm Phật th� kh�ng thể tạo tội, thiện �c kh�ng thể hiện khởi đồng thời. Nếu hai t�m (thiện �c) kh�ng đồng thời hiện khởi, th� l�m sao c� thể cho rằng niệm Phật diệt trừ thượng t�m? (125)

Đ�p: Niệm Phật diệt trừ chủng tử chứ kh�ng phải diệt trừ thượng t�m. Tội của thượng t�m trong khoảng s�t na sẽ tự ti�u diệt, kh�ng cần phải đợi đến l�c niệm Phật mới được diệt trừ. Vả lại, thiện �c kh�ng hiện khởi đồng thời. L�c đang niệm Phật, tội đ� bị diệt trước đ�, hoặc chưa kịp hiện khởi, c�n l�c đang tạo tội, th� việc niệm Phật đ� qua, hoặc chưa niệm Phật, cho n�n kh�ng thể diệt thượng t�m, m� chỉ diệt chủng tử tạo tội. Nếu sự niệm Phật li�n tục kh�ng ngừng th� sẽ c� c�ng năng diệt trừ quả b�o đọa lạc tam đồ �c đạo. C�n nếu kh�ng niệm Phật, chủng tử tội chướng sẽ dần dần tăng gia thế lực, c� thể chi�u cảm quả b�o ba đường �c trong tương lai. Do sức mạnh của sự niệm Phật, khiến cho c�ng năng chi�u cảm quả b�o của chủng tử tội chướng c�ng l�c c�ng yếu dần, kh�ng c�n c� thể chi�u cảm quả b�o, giống như người đang bị bệnh, tuy th�n thể đang nằm tr�n giường, nhưng kh�ng c�n c�ng năng để l�m bất cứ động t�c n�o, tội chướng cũng giống như vậy, kh�ng c�n c�ng năng để chi�u cảm quả b�o �c đạo trong tương lai, cho n�n gọi l� diệt. Đ�y l� diệt thế lực của chủng tử, chứ kh�ng phải l� ti�u diệt ho�n to�n. Trong s�u loại chuyển y, đ�y gọi l� chuyển �tổn lực �ch năng.�

22. Nghiệp cũ được sanh.

Hỏi: C�ng đức niệm Phật c� thể trừ khử c�ng năng chi�u cảm quả b�o của chủng tử, kh�ng biết c�ng năng của chủng tử đ� bị trừ diệt, sau n�y gặp �c duy�n, chủng tử c� c�n thế lực để chi�u cảm quả b�o �c nữa hay kh�ng? (126)

Đ�p: Vẫn c� thể chi�u cảm. Như chư Bồ t�t tu tập c�c ph�p thiện để đối trị phiền n�o, nh�n đ�y, thế lực của phiền n�o chủng tử yếu dần, kh�ng thể hiện khởi. Nhưng sau đ� nếu phiền n�o c� lực lượng trở lại, vẫn c� thể khởi hiện h�nh. Hiện h�nh chủng tử t�ch tập thế lực, khiến cho phiền n�o chủng tử gia tăng thế lực. Như hai loại v� t�m định (V� tưởng định v� Diệt tận định), kềm h�m � thức kh�ng cho hiện h�nh, nhưng sau khi xuất định, thức thứ s�u vẫn tiếp tục hiện khởi, �c nghiệp vẫn y nhi�n. Niệm Phật cũng tương tự như vậy, c�ng đức lực khiến cho chủng tử �c nghiệp trở n�n yếu ớt, kh�ng thể chi�u cảm quả b�o, nhưng nếu sau đ� kh�ng tiếp tục tu thiện m� lại tạo �c nghiệp, th� những nghiệp cũ đ� tạo sẽ hồi phục c�ng năng chi�u cảm �c quả. Nếu h�nh giả gặp thiện duy�n l�u d�i, c�c ph�p �c trở n�n suy yếu, th� sẽ nhập v�o th�nh đạo, chủng tử �c sẽ ho�n to�n bị ti�u diệt.

23. Thiện �c diệt nhau.

Hỏi: Chủng tử �c nghiệp đ� bị c�ng đức niệm Phật trừ diệt c�ng năng chi�u cảm quả b�o trong ba đường �c, kh�ng biết chủng tử thiện nghiệp của những c�ng hạnh niệm Phật, bố th�, v.v�, c� do v� tạo t�c trọng tội m� bị trừ diệt c�ng năng chi�u cảm quả b�o v�ng sanh Tịnh độ hay kh�ng? (127)

Đ�p: Thay đổi hai vị tr� thiện �c, tr�n nguy�n tắc, tạo t�c trọng tội cũng sẽ trừ diệt c�ng năng v�ng sanh Tịnh độ của c�c chủng tử thiện nghiệp. Như một niệm s�n hận c� thể chướng ngại trăm ng�n ph�p m�n. Kinh Di Gi�o n�i: �Sự tai hại của s�n hận l� ph� hoại c�c ph�p l�nh.� Lại n�i: �Trong c�c kẻ tặc cướp đoạt c�ng đức kh�ng g� hơn sự s�n hận.� N�n biết rằng việc �c c� thể diệt ph�p l�nh. N�i diệt kh�ng c� nghĩa l� diệt trừ chủng tử thiện, m� chỉ l� diệt trừ c�ng năng chi�u cảm quả b�o thiện. Thiện �c l� hai ph�p đối nghịch, ti�u diệt lẫn nhau. V� như một đời l�m thiện, c� thể chi�u cảm quả b�o c�i l�nh, thế nhưng l�c l�m chung v� mất ch�nh niệm, khởi l�n c�c nghiệp �c, ph� hoại c�c c�ng hạnh l�nh đ� tu từ trước, khiến cho h�nh giả đọa lạc ba đường �c. C�n những h�nh giả, xưa nay đ� tạo nhiều nghiệp �c, ngũ nghịch thập �c, kh�ng tội n�o m� kh�ng tạo, l�c l�m chung niệm Phật, đầy đủ mười danh hiệu, diệt trừ c�c tội nặng, được v�ng sanh Cực Lạc. Căn cứ v�o điều n�y, khuy�n h�nh giả từ nay cho đến l�c mạng chung, cần phải chuy�n t�m ch� �, kh�ng khởi niệm �c khiến ti�u t�n c�ng đức tu thiện, m� phải chuy�n t�m niệm Phật cầu sanh Tịnh độ. Điều n�y trong kinh c� n�u r�, lẽ n�o kh�ng tin?

Phần XI: Biện biệt h�nh tướng Niệm Phật Tam Muội

1. Chứng cứ của ph�p Niệm Phật Tam Muội.

Hỏi: Hiện nay c� nhiều h�nh giả Tịnh độ tu tập ph�p Niệm Phật Tam Muội, kh�ng biết ph�p n�y c� gi�o l� nhất định n�o kh�ng. Vả lại, c�c h�ng tăng tục phần lớn đều sanh nghi, cho rằng �ph�p n�y kh�ng căn cứ v�o gi�o l� m� chỉ l� sự tu tập Phật ph�p qu�ng xi�ng, hầu dụ dẫn c�c hạng người ngu ngơ, v� đ�y l� sự b�ng ph�p nghi�m trọng.� Xin h�y tr�nh b�y gi�o l� ch�n ch�nh để mọi người giải tỏa nỗi nghi. (128)

Đ�p: Rất nhiều kinh điển Đại thừa n�i về Niệm Phật Tam Muội, như trong Kinh Hoa Nghi�m c� rất nhiều chỗ n�i về Niệm Phật Tam Muội. C�c kinh Niết B�n, Qu�n Phật Tam Muội Hải, Hiền Hộ, B�t Chu Tam Muội, Qu�n V� Lượng Thọ, Cổ �m Thanh Vương, Đại Tập Nguyệt Tạng, Địa Tạng Thập Lu�n, Chi�m S�t, Văn Th� B�t Nh�, Hoa Thủ, v.v�, v� c�c luận Đại Tr� Độ, v.v�, cũng đều đề cập đến. Kinh Hoa Thủ gọi tam muội n�y l� Nhất Tướng Tam Muội, Kinh Văn Th� B�t Nh� gọi l� Nhất H�nh Tam Muội, Kinh Qu�n Phật Tam Muội Hải gọi l� Qu�n Phật Tam Muội, Kinh Hiền Hộ gọi l� Tư Duy Chư Phật Hiện Tiền Tam Muội. Kinh Hoa Thủ n�i: �Vị Bồ t�t đ�, đối với Như Lai tướng, ph�p giới tướng, thường n�n qu�n s�t như vậy, h�nh tr� như vậy, li�n tục kh�ng ngừng, th� sẽ thấy được tượng Phật hiện đến trước mặt thuyết ph�p.� Kinh Văn Th� B�t Nh� n�i: �T�y phương hướng của c�i Phật đ�, ngồi thẳng quay mặt về phương ấy, kh�ng chấp v�o tướng mạo, ch� t�m v�o một vị Phật, chuy�n xưng niệm danh hiệu ng�i, kh�ng được gi�n đoạn, tức trong một niệm c� thể thấy được chư Phật ba đời, qu� khứ, hiện tại v� vị lai. V� sao? C�ng đức niệm một vị Phật v� lượng v� bi�n, đồng với c�ng đức niệm v� lượng v� bi�n chư Phật. Đ�y gọi l� Nhất H�nh Tam Muội.� Kinh Niết B�n n�i: �Nếu c� người thường ch� t�m tu tập Niệm Phật Tam Muội, mười phương chư Phật thường nh�n thấy người ấy, như ở ngay trước mặt.� Kinh Qu�n Phật Tam Muội Hải v� Kinh Hiền Hộ n�i rất r� về ph�p tu Niệm Phật Tam Muội n�y, ở đ�y kh�ng thể tr�nh b�y chi tiết. Khuy�n c�c h�nh giả n�n t�m đọc kinh điển để biết r� th�m.

2. Thứ lớp tu đạo.

Hỏi: Tu học ph�p m�n Niệm Phật Tam Muội l� tu tập Bồ t�t hạnh theo thứ tự, hay kh�ng theo thứ tự? (129)

Đ�p: Đ�y ch�nh l� thứ tự tu học của Bồ t�t. V� sao biết được? Như Kinh Hoa Nghi�m, phẩm thứ Bốn mươi lăm n�i: �L�c ấy, ng�i Văn Th� Sư Lợi giống như voi ch�a qu�y đầu, qu�n s�t đồng tử Thiện T�i, rồi n�i như sau: �L�nh thay, l�nh thay! Thiện nam tử. Con c� thể ph�t t�m A nậu đa la tam miệu tam bồ đệ, t�m cầu thiện tri thức�� Ng�i cất l�n những lời t�n th�n như vậy, sau đ� giảng ph�p sơ lược, v� khuy�n Thiện T�i đi t�m tỳ kheo C�ng Đức V�n cầu học Bồ t�t hạnh. Ng�i C�ng Đức V�n b�n dạy Thiện T�i ph�p Niệm Phật Tam Muội.� Cho n�n biết rằng vị thiện tri thức thứ nhất l� ng�i Văn Th� Sư Lợi khuy�n ph�t Bồ đề t�m, vị thiện tri thức thứ hai l� ng�i C�ng Đức V�n liền dạy ph�p Niệm Phật Tam Muội. Như thế, Thiện T�i đ� đi qua một trăm mười nơi để t�m cầu thiện tri thức, mỗi một vị thiện tri thức đều dạy cho Thiện T�i một ph�p m�n. Nương v�o một ph�p m�n n�y để học ph�p m�n kế tiếp, đ�y đều l� thứ tự tu học của Bồ t�t. Cho n�n biết rằng ph�t Bồ đề t�m l� c�ng hạnh đầu ti�n của tất cả c�ng hạnh, m� Niệm Phật Tam Muội l� c�ng hạnh thứ hai của tất cả c�ng hạnh. Điều n�y chứng tỏ rằng Niệm Phật Tam Muội ch�nh l� qu� tr�nh kế tiếp của h�nh giả mới ph�t t�m Bồ đề.

3. Ph�m th�nh đều học.

Hỏi: Tu ph�p Niệm Phật Tam Muội n�y, kh�ng biết trong c�c người ph�m, bậc th�nh, người giữ giới, kẻ ph� giới, ai đắc được tam muội? (130)

Đ�p: M�n Tam Muội n�y, bậc th�nh người ph�m, tr� giới ph� giới đều c� thể tu học. Như tỳ kheo C�ng Đức V�n trong Kinh Hoa Nghi�m l� bậc th�nh ph�t Đại bồ đề t�m tu chứng Niệm Phật Tam Muội. Kinh Hiền Hộ n�i: �Nếu c� tỳ kheo, tỳ kheo ni, ưu b� tắc, ưu b� di tr� giới thanh tịnh, đầy đủ c�c hạnh.� Căn cứ v�o đ�y biết rằng những người tr� giới l� những người th�ch hợp với ph�p tu Niệm Phật Tam Muội. Đ�y tức l� giới căn thanh tịnh tam muội hiện tiền. C�n người ph� giới d� tu ph�p Niệm Phật Tam Muội cũng kh� th�nh tựu. Nhưng Kinh Qu�n Tam Muội Hải n�i: �Ph�p Qu�n Phật Tam Muội n�y l� thuốc trị bệnh cho tất cả ch�ng sanh phạm tội, l� vật bảo hộ cho người ph� giới.� Nếu ch�ng sanh ph� giới kh�ng chứng đắc tam muội n�y th� l�m sao gọi l� vật bảo hộ? Hơn nữa, phần dưới của Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �H�m nay, Đức Như Lai v� c�c ch�ng sanh thọ năm khổ trong đời vị lai, c�c tỳ kheo phạm giới, c�c người �c bất thiện, c�c ch�ng sanh tạo tội ngũ nghịch, b�ng ph�p, v� những người như vậy giảng n�i ph�p trừ diệt tội chướng. A Nan bạch Phật: �Sau khi Phật diệt độ, những kẻ ngu si n�y kh�ng c� nơi nương tựa quy y.� Đức Phật bảo A Nan: �Sau khi Đức Phật diệt độ, trong đời trược �c về sau, c�c ch�ng sanh muốn trừ diệt tội chướng, n�n tu tập ph�p Qu�n Phật Tam Muội.�� Căn cứ v�o đ�y m� biết rằng c�c ch�ng sanh �c, ph� giới, phạm tội ngũ nghịch, v.v�, đều c� thể tu học, v� chứng đắc Niệm Phật Tam Muội.

4. Th�ng niệm ba th�n.

Hỏi: Tu ph�p Niệm Phật Tam Muội thấy được th�n Phật l� thấy th�n n�o trong ba th�n? (131)

Đ�p: Một c�ch tổng qu�t, niệm Phật l� niệm cả ba th�n. Nếu ri�ng niệm Ph�p th�n Phật sẽ đắc V� tướng Niệm Phật Tam Muội, nếu niệm B�o th�n v� H�a th�n Phật sẽ đắc Hữu tướng Niệm Phật Tam Muội. Hơn nữa, c�c kinh Hoa Nghi�m, Hiền Hộ, B�t Chu, Qu�n Phật Tam Muội Hải, Qu�n V� Lượng Thọ, Cổ �m Thanh Vương, Văn Th� B�t Nh�, v.v�, đều cho rằng qu�n (niệm) sắc th�n [2] của Phật gọi l� Niệm Phật Tam Muội. Kinh Hiền Hộ, quyển thứ nhất, n�i: �H�nh giả niệm Phật A Di Đ�, sau khi thấy được Phật, được nghe ng�i giảng rộng c�c ph�p thực tướng, nghĩa l� c�c ph�p xưa nay vốn kh�ng c� c�i bị hoại diệt (sở), cũng kh�ng c� c�i hoại diệt (năng), sắc kh�ng hoại diệt, cho đến thức kh�ng hoại diệt, �, cho đến kh�ng niệm Đức Phật A Di Đ�. Như vậy, h�nh giả qu�n s�t theo thứ tự, b�n chứng được Kh�ng Tam Muội. Thiện nam tử, đ�y gọi l� Ch�nh Niệm Chư Phật Hiện Tiền Tam Muội.� Căn cứ v�o đ�y biết rằng trước ti�n thấy được Đức Phật A Di tức l� qu�n B�o th�n v� H�a th�n Phật m� chứng được Hữu tướng Niệm Phật Tam Muội, sau đ� chứng được Kh�ng Tam Muội, tức l� qu�n Ph�p th�n Phật m� chứng được V� tướng Niệm Phật Tam Muội. Do � nghĩa n�y biết rằng ph�p Niệm Phật l� từ th� thiển đến vi tế, trước ti�n tu ph�p qu�n Sắc th�n, sau đ� tu ph�p qu�n Ph�p th�n. Đ�y l� sự tu học theo thứ tự.

5. Trong định thấy sự kh�c biệt.

Hỏi: V� l� do n�o m� c�c h�nh giả chứng đắc Niệm Phật Tam Muội nh�n thấy cảnh giới kh�c biệt, hoặc c� người thấy c�i Tịnh độ, nhưng kh�ng thấy Phật, hoặc c� người thấy Phật, nhưng lại kh�ng thấy c�i Tịnh độ, hoặc thấy c�i Tịnh độ rồi được thấy Phật, hoặc c� người đồng thời thấy c�i Tịnh độ v� Phật, c�ng thấy đủ loại h�nh tướng nghiệp b�o của ch�ng sanh. Trong Niệm Phật Tam Muội cũng thấy được tất cả nghiệp thiện �c m� m�nh đ� tạo trong hiện đời. Những cảnh giới thấy được l� ch�n hay giả, m� l�m sao thấy được? Xin tr�nh b�y gi�o l� cho mọi người được r�. (132)

Đ�p: Tất cả những người tu đạo, bất luận tại gia xuất gia, nếu kh�ng y v�o th�nh gi�o tu tập th� kh�ng phải l� đệ tử Phật, m� l� quyến thuộc của ma, kh�ng những l� kẻ lừa dối thi�n hạ, m� c�n l� tội nh�n của nước nh�. Người ấy, trong hiện đời, v� cầu danh lợi, giả dạng tu h�nh, dụ dỗ m� hoặc những kẻ m� t�n, trong đời vị lai sẽ bị đọa v�o địa ngục V� gi�n ở khắp mười phương, hại m�nh hại người, hủy diệt Phật ph�p. C�n nếu y v�o lời dạy của Phật m� tu học, đ�y tức l� lợi m�nh lợi người, c�ng đức th� thắng, đời n�y đời sau vĩnh viễn sẽ được giải tho�t. Trong Kinh Hoa Nghi�m, đồng tử Thiện T�i ở trước ng�i Văn Th� Sư Lợi ph�t t�m Bồ đề, ng�i Văn Th� Sư Lợi bảo: �N�y thiện nam tử, ở phương Nam c� nước Nhật Khả Lạc, c� một ngọn n�i t�n l� H�a Hợp, tr�n n�i c� một tỳ kheo t�n C�ng Đức V�n, con h�y đến đ� hỏi c�ch n�o tu Bồ t�t hạnh, v.v�� Đồng tử Thiện T�i đi đến n�i H�a Hợp ở nước Nhật Khả Lạc, b�i kiến tỳ kheo C�ng Đức V�n hỏi ph�p tu Bồ t�t hạnh. Tỳ kheo C�ng Đức V�n b�n dạy cho Thiện T�i ph�p m�n Niệm Phật Tam Muội, sơ lược c� hai mươi mốt loại như sau: (1) Chứng được m�n Tịnh T�m Niệm Phật Tam Muội, tự t�m s�ng suốt, thấy được tất cả chư Phật; (2) chứng được m�n Nghi�m Tịnh Phật S�t Niệm Phật Tam Muội, khởi tất cả c�i Phật, kh�ng ai c� thể ph� hoại; (3) chứng được m�n Tịnh Nghiệp Niệm Phật Tam Muội, thấy tất cả c�c nghiệp như ảnh trong gương; (4) chứng được m�n Vi�n M�n Phổ Chiếu Niệm Phật Tam Muội, thấy được tất cả chư Phật c�ng h�ng quyến thuộc trang nghi�m c�i nước, v.v� Hiện nay, ch�ng sanh tuy chứng đắc Niệm Phật Tam Muội, do căn cơ, h�nh tr� n�ng cạn cho n�n chưa chứng được đầy đủ tất cả m�n Niệm Phật Tam Muội, c� người chỉ chứng một m�n, c� người chứng hai m�n, ba m�n, v.v�, cho n�n cảnh giới m� họ thấy được c� rộng c� hẹp kh�c nhau. Lại cũng c� người thấy được nhiều loại nghiệp tướng hiện tiền. Đ�y đều l� cảnh giới của Niệm Phật Tam Muội. Đ� c� th�nh gi�o l�m chứng cứ, y v�o đ� tu h�nh quyết chắc kh�ng phải l� hư ngụy. C�n nếu hủy b�ng th� đ� l� kẻ b�ng ph�p. Xin h�y t�m đọc kinh điển để giải trừ sự nghi hoặc.

6. Hạ căn đắc định.

Hỏi: Niệm Phật Tam Muội đắc được cảnh giới, hoặc thấy chư Phật Bồ t�t, v� bi�n th�nh ch�ng, hoặc thấy c�c c�i Tịnh độ của chư Phật v� lượng trang nghi�m. Những điều n�y đ� c� kinh điển giảng giải r� r�ng, kh�ng d�m khởi t�m nghi hoặc. Hiện nay, c�c người tu ph�p Niệm Phật, hoặc tăng hoặc tục, hoặc nam hoặc nữ, từ nhỏ đến giờ, chưa từng nghe ph�p, hoặc tu tập, đối với kinh điển, một c�u cũng chưa biết, lại c� những người, hoặc đồng nam, đồng nữ tu tập chưa l�u, chưa hiểu r� Phật ph�p, tạm thời v�o đạo trường, ch� t�m niệm Phật, nếu n�i với họ về việc được thấy chư Phật Bồ t�t, hoặc thấy cảnh giới Tịnh độ trang nghi�m, th� cũng giống như n�i đ�a. Ph�p Niệm Phật Tam Muội, c�c bậc cao tăng thạc học si�ng cần tu tập c�n chưa chắc chứng được, lẽ n�o bọn trẻ con, hoặc những người tại gia �t học m� c� thể chứng được hay sao? Chả lẽ ph�p Niệm Phật Tam Muội n�y chỉ l� hư ngụy (b�y đặt)? (133)

Đ�p: Hiện nay c�c h�ng tăng tục đối với việc n�y đều sanh nghi ngờ. Nếu căn cứ v�o lời dạy của Phật về thời vận v� căn cơ ch�ng sanh, ch�ng ta cũng kh�ng lấy l�m kinh ngạc. Khi Đức Thế T�n c�n tại thế, cũng như sau khi diệt độ, c�c đệ tử của ng�i chứng đắc đạo quả số nhiều v� lượng trăm ng�n ức, hoặc c� người chỉ nghe giảng kinh một lần m� được Ph�p nh�n tịnh (sơ quả), hoặc đang l�c xuống t�c m� th�nh đạo hiện tiền, hoặc đang qu�t dọn m� chứng quả A la h�n, hoặc sa di mới bảy tuổi m� được C�u giải tho�t, hoặc lấy tay vỗ đầu m� được chứng Tứ quả, v.v�, sự việc đồng như h� kịch. C�c vị đ� si�u xuất tam giới, đoạn trừ hai hoặc kh� đoạn l� kiến hoặc, tư hoặc, chứng đắc quả vị kh� chứng l� Tứ sa m�n quả. Trong kinh luận đều c� dẫn chứng, chẳng lẽ ch�ng ta kh�ng tin v�o những điều n�y. Đ�y đều l� do trong đời qu� khứ họ đ� trồng thiện căn giải tho�t, v� cũng đ� từng tu tập qua ph�p n�y, cho n�n đời n�y chỉ cần tạm thời nghe ph�p, suy tư, hoặc gặp �t duy�n cũng c� thể đắc đạo. Căn cứ v�o lời dạy trong Kinh Hiền Hộ: �Sau thời mạt ph�p, trong khoảng một trăm năm, nhờ uy thần của Phật gia bị, kinh điển dạy về ph�p Niệm Phật Tam Muội (Kinh A Di Đ�) lưu h�nh rộng r�i, người n�o như ph�p đọc tụng, tu tập sẽ đắc được Vương Tam Muội (Niệm Phật Tam Muội).� Vả lại, những người tu học Phật ph�p c� nhiều loại căn cơ, v� như những người c� thể tư duy gi�o nghĩa, đối chất biện luận, hiểu r� t�ng th� tiệm đốn th�m s�u, giảng diễn gi�o nghĩa b�n tự m�n tự [3], tr� tuệ ng�n từ biện b�c tung ho�nh, nếu kh�ng phải l� những người thượng đẳng như vậy, e kh� hoằng dương diệu chỉ của ph�p m�n Niệm Phật Tam Muội. Lại c� những người tinh thần chuy�n nhất, t�m ngay hạnh trực, kh�ng ưa suy ngẫm, chỉ biết nhất t�m niệm Phật, ắt c� thể thấy được Thế T�n, kh�ng c�n luyến tiếc th�n mạng. Những h�ng tại gia nam nữ, hoặc bọn trẻ con, nghe thiện tri thức dạy ph�p Niệm Phật, tức khắc tin tưởng thọ tr�, y theo lời dạy chuy�n t�m qu�n niệm, kh�ng suy nghĩ m�ng lung, t�m dễ đắc định, nếu như suy tư nghĩ ngợi, tam muội kh� th�nh. Cho n�n v�o đạo trường niệm Phật, c�c bậc danh tăng đại đức, học nhiều hiểu rộng, tu tam muội kh�ng th�nh, c�n những người chỉ hiểu ch�t �t kinh điển lại mau đắc định. Từ xưa nay, c�c bậc đại đức tu tập thiền định, thường kh�ng cho ph�p nghe nhiều đọc nhiều, bởi những người ưa suy tư nghĩa l�, t�m thường t�n loạn. V� thế ở đ�y cũng chẳng lấy l�m lạ, kh�ng m�ng thắc mắc. Tuy thế, những cảnh giới thấy được c� thật c� giả, h�nh giả phải n�n nghiệm x�t xem c� ph� hợp với lời Phật dạy hay kh�ng.

7. Trong định thấy cảnh giới kh� lường.

Hỏi: Kinh Hoa Nghi�m n�i: �M�n Tịnh Nghiệp Niệm Phật Tam Muội thấy nghiệp của tất cả ch�ng sanh như ảnh hiện trong gương.� Kh�ng biết những nghiệp tướng thấy được, c� phải l� đối tượng đ� đ� chết, đầu thai v�o c�c nẻo, m� trong gương Tam muội vẫn c�n thấy được? Điều n�y thật hay giả, kh� m� giải th�ch. Nghiệp tướng đ� l� bổn chất hiện ra trong gương, hay do tự t�m giả biến hiện? Nghiệp thuộc về tư [t�m sở], l�m sao thấy được? � nghĩa quả thật th�m s�u, k�nh xin giải b�y � chỉ. (134)

Đ�p: Cảnh tướng của tam muội thật kh� m� giải th�ch, kh�ng ri�ng đối với � nghĩa n�y, m� đối với tất cả ph�p kh�c cũng đều như vậy. V� như người trụ t�y niệm th�ng (t�c mạng th�ng), duy�n v�o cảnh qu� khứ, cảnh giới của ngũ uẩn trong qu� khứ sẽ hiện trước mắt. Cảnh tướng hiện tiền đ� l� cảnh tướng n�o? N�n biết cảnh tướng của ngũ uẩn qu� khứ l� bổn t�nh tướng, t�y v�o uy lực của t�c mạng th�ng duy�n v�o cảnh tướng qu� khứ, biến hiện ra tướng phần của ngũ uẩn qu� khứ, bỗng nhi�n, cảnh tướng giống như những g� đ� xảy ra ở qu� khứ hiện ra trước mắt. Đ�y gọi l� sở duy�n duy�n. Ph�p Niệm Phật Tam Muội cũng tương tự như vậy, hoặc l� uy lực của tử sanh th�ng (tương tự như thi�n nh�n th�ng) duy�n cảnh tướng vị lai của sự chết đ�y sanh kia. Tự t�m tướng phần của ngũ uẩn, nương v�o sự tạo nghiệp sanh khởi quả b�o của ch�ng sanh, theo thứ tự tương tục m� hiện ra trước mắt, ho�n to�n kh�ng sai lạc. Những nghiệp chướng được g�y tạo l� bổn t�nh tướng, l� tăng thượng duy�n, l� sở duy�n duy�n, khiến cho sanh tử tr� th�ng thấy được ảnh tướng của ch�ng. Ở đ�y cũng tương tự như vậy, t�y những tư nghiệp (� nghiệp) ph�t động th�n nghiệp v� khẩu nghiệp, t�ch tập những c�ng năng, khiến cho h�nh giả trụ trong tam muội thấy được ảnh tướng của những phước nghiệp hoặc �c nghiệp đ� g�y tạo, hoặc do t�m đại bi của Đức Như Lai gia tr�, ảnh hiện h�nh tướng, khiến cho h�nh giả trụ trong tam muội được thấy, để họ tinh tiến tu tập đoạn trừ phiền n�o. C�c người tu học phải n�n ph�t khởi l�ng tin tưởng k�nh trọng s�u xa, chớ n�n nghi ngờ. Cảnh giới của tam muội, cũng như cảnh giới của chư Phật, kh�ng phải l� chỗ m� những ph�m phu ngu tối c� thể suy lường được.

8. Định cảnh ch�n thật.

Hỏi: C� người chứng đắc Niệm Phật Tam Muội, thấy được cảnh tướng th� thắng của c�i Tịnh độ T�y Phương, tuy th�n chưa đến đ�, nhưng đ� thấy m�nh đang ở c�i Tịnh độ, hoặc thấy hoa sen đến tiếp dẫn v�ng sanh. Kh�ng biết những cảnh giới hiển hiện đ� l� thật hay giả? (135)

Đ�p: Cảnh giới n�y kh�ng phải giả. Như ph�p qu�n thứ mười hai (Qu�n tự th�n v�ng sanh) trong Kinh Qu�n V� Lượng Thọ, h�nh giả qu�n tưởng tự th�n v�ng sanh T�y Phương, qu�n tưởng m�nh ngồi kiết gi� tr�n t�a sen, qu�n tưởng hoa sen kh�p, hoa sen nở, v.v� Qu�n tưởng như vậy, lẽ n�o c� sự sai lầm? Trong Niệm Phật Tam Muội thấy tự th�n v�ng sanh cũng tương tự như vậy. Lại như trưởng giả Cấp C� Độc đem v�ng r�ng l�t đất mua vườn Kỳ Đ� để lập tinh x� c�ng dường Phật. L�c �ng v� ng�i X� Lợi Phất đang đo k�ch thước để kiến tr�c ng�i gi� lam, th� tr�n kh�ng đồng thời hiện ra cảnh tướng của s�u c�i trời Dục giới. Ng�i X� Lợi Phất chỉ cho Cấp C� Độc thấy, nhưng �ng kh�ng hiểu � nghĩa b�n hỏi. Ng�i X� Lợi Phất trả lời: �Đ�y l� do c�ng đức bố th� tinh x� chi�u cảm quả b�o sanh về c�i trời. �ng muốn sanh về c�i trời n�o, th� khi mạng chung cảnh tướng của c�i trời ấy sẽ hiện ra trước.� Trưởng giả n�i: �T�i chỉ c� một th�n, sau khi chết chỉ thọ một quả b�o, nếu như s�u c�i trời hiện một l�c th� t�i phải sanh về c�i trời n�o?� Ng�i X� Lợi Phất n�i: �Ba c�i trời dưới phước b�o k�m cỏi, hai c�i trời tr�n v� c�ng ph�ng dật, chỉ c� c�i trời Đ�u Suất, tuy phước b�o lớn, nhưng t�m thường biết đủ, lại c� ng�i Bồ t�t Bổ xứ Di Lặc hiện đang cư ngụ, �ng c� thể nguyện sanh về c�i đ�.� �ng Cấp C� Độc nghe xong b�n ph�t nguyện sanh về c�i Đ�u Suất. L�c ấy, năm c�i trời c�n lại tự nhi�n ẩn mất, chỉ ri�ng c�i trời Đ�u Suất vẫn hiển hiện tr�n kh�ng. Cho n�n t�y theo nghiệp thiện �c đ� tạo t�c m� quả b�o sẽ hiện tiền, l�c l�m chung phần lớn c�c cảnh giới m� m�nh đầu thai sẽ hiện ra trước. Phải n�n tin rằng g�y nh�n ắt gặt quả. Cảnh tướng hiện tiền, c�c hoa đ�i t�y theo phẩm loại sẽ hiện ra trước. Đ�y l� điều đương nhi�n, c� g� phải nghi hoặc. Cần phải tin tưởng s�u xa v�o đạo l� �nh�n n�o quả đ�.�

9. Biết thật tam muội.

Hỏi: Những h�ng giả chứng được Niệm Phật Tam Muội l�m sao biết m�nh đ� chứng đắc, c� kinh điển n�o để chứng minh kh�ng? (136)

Đ�p: Trong Kinh Qu�n V� Lượng Thọ c� văn dẫn chứng. Kinh n�i: �Phải n�n qu�n tưởng, khiến cho t�m nh�n thấy được, thấy được cảnh giới n�y, tức l� thấy được mười phương tất cả chư Phật. Do v� thấy được chư Phật, cho n�n gọi l� Niệm Phật Tam Muội.� Đ�y l� chứng cứ. B�nh thường, h�nh giả tuy tu tập c�c loại ph�p m�n, hiện nay v�o đạo trường tu học tam muội n�y, b�n thấy được chư Phật. Nếu kh�ng chứng đắc tam muội, l�m thế n�o m� thấy được Phật. Hiện nay thấy được Phật, ắt l� đ� chứng được tam muội, cho n�n kinh mới n�i: �V� thấy được chư Phật, n�n gọi l� Niệm Phật Tam Muội.� V� như người bị bệnh mắt, được một vị y sĩ t�i ba d�ng kim v�ng giải phẫu v�ng m�, sau đ� vị y sĩ đưa ng�n tay hỏi người bệnh thấy hay kh�ng thấy, nếu người bệnh n�i kh�ng thấy, phải biết bệnh mắt của người đ� chưa được trị l�nh. Giả sử, vị y sĩ đ� tiếp tục giải phẫu, sau đ� lại đưa ng�n tay hỏi thấy hay kh�ng thấy, nếu người bệnh n�i rằng thấy được ng�n tay, phải biết l� bệnh mắt của người đ� đ� được trị l�nh. Nếu như người bệnh kh�ng c� mắt, th� l�m sao thấy được ng�n tay. D�ng việc thấy ng�n tay để suy nghiệm về những người m� được trị l�nh bệnh, thanh tịnh nh�n căn. Ở đ�y cũng tương tự, nếu kh�ng đắc được Niệm Phật Tam Muội (v� như mắt chưa được trị l�nh), l�m sao thấy đưọc c�c c�i Tịnh Độ của chư Phật, c�ng thấy được những tướng hảo của th�n Phật trang nghi�m. D�ng đ�y chứng nghiệm rằng h�nh giả (thấy Phật) chứng được Niệm Phật Tam Muội. H�nh giả đ� thường tu tập ph�p n�y cho n�n tam muội kh�ng mất, thường được thấy chư Phật v� c�c th�nh ch�ng. Nếu như bỏ phế kh�ng tiếp tục tu tập trong một thời gian d�i, chạy theo ngũ trần, th� sẽ mất tam muội v� sẽ kh�ng c�n thấy được Phật v� chư Bồ t�t th�nh ch�ng. Do đ�y biết rằng sự chứng đắc Niệm Phật Tam Muội ở tr�n phần lớn tương ưng với văn tuệ v� tư tuệ, v� kh�ng bắt buộc phải tương ưng với tu tuệ.

10. Tu tam muội được lợi �ch.

Hỏi: Tu ph�p Niệm Phật Tam Muội c� được lợi �ch g�, đắc được quả vị th� thắng n�o? K�nh thỉnh n�u ra kinh điển chứng minh để khuyến kh�ch người tu, khiến họ mau được th�nh tựu kết quả th� thắng. (137)

Đ�p: Sự lợi �ch của ph�p tu Niệm Phật Tam Muội nhiều v� lượng v� bi�n, được tường thuật trong c�c kinh Hoa Nghi�m, Hiền Hộ, v.v� Ở đ�y tuy kh�ng thể tr�nh b�y chi tiết, nhưng cũng sẽ n�u l�n v�i trường hợp để h�nh giả tăng trưởng l�ng tin: thấy th�nh ch�ng, nghe Ch�nh ph�p, diệt tội nặng, sanh Tịnh độ, căn bổn của c�c định, sẽ th�nh Phật. (1) Thấy chư th�nh ch�ng: Kinh Hiền Hộ, quyển thứ nhất, n�i: �Thiện nam tử, thiện nữ nh�n, ngồi ngay hệ niệm, chuy�n t�m qu�n tưởng Phật A Di Đ�, tướng hảo như vậy, uy nghi như vậy, đại ch�ng như vậy, thuyết ph�p như vậy. Y như điều thấy nghe m� qu�n tưởng, nhất t�m mi�n mật, thứ tự kh�ng loạn, hoặc trải qua một ng�y một đ�m, như vậy cho đến bảy ng�y bảy đ�m, nhất định sẽ thấy Đức A Di Đ� Như Lai. Nếu l�c thức kh�ng thấy, l�c ngủ sẽ thấy ng�i trong giấc mộng. (2) Nghe Ch�nh ph�p: Thấy Phật A Di Đ�, sẽ được nghe ng�i giảng diệu ph�p s�u xa, chẳng hạn, tất cả ph�p xưa nay vốn kh�ng bị hoại diệt, v� như ngũ ấm, sắc kh�ng bị hoại diệt, cho đến thức kh�ng bị hoại diệt. Nghe được những ph�p Đại thừa s�u xa như vậy. (3) Diệt tội nặng: Kinh Qu�n Phật Tam Muội Hải n�i: �Tam muội n�y l� thuốc trị l�nh cho tất cả h�nh giả phạm giới, l� sự bảo hộ cho những người ph� giới, l� sự chỉ đạo cho những kẻ lạc đường, l� mắt s�ng cho người m�, l� tr� tuệ cho người ngu, l� đ�n s�ng trong b�ng tối, l� vị m�nh tướng diệt trừ giặc phiền n�o.� Phần dưới của kinh n�i: �H�m nay, Đức Như Lai v� những ch�ng sanh trong đời trược �c vị lai, v� những tỳ kheo phạm giới, v� những người �c bất thiện, v� những người phạm ngũ nghịch, b�ng ph�p, v� những kẻ h�nh mười s�u nghề �c luật nghi, v.v�., n�i l�n ph�p trừ diệt tội chướng (khiến cho họ được lợi �ch).� (4) Sanh tịnh độ: Kinh Hoa Nghi�m n�i: �Niệm Phật Tam Muội ắt sẽ thấy Phật, sau khi mạng chung sẽ sanh về c�i Phật� Thấy người sắp mất, khuy�n họ niệm Phật� Đem tượng Phật đến trước mặt để họ (người sắp mất) chi�m ngưỡng, khởi l�ng t�n k�nh.� Lại như, Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �Tu tập tam muội n�y, trong hiện đời sẽ thấy Phật V� Lượng Thọ v� được hai vị Đại sĩ Qu�n Thế �m v� Đại Thế Ch� l�m bạn th� thắng, sẽ ngồi đạo trường, sanh v�o nh� chư Phật.� (5) Căn bổn của c�c định: Kinh Qu�n Phật Tam Muội Hải n�i: �Niệm Phật Tam Muội l� nơi xuất sinh của c�c tam muội kh�c.� (6) Sẽ th�nh Phật: Kinh Hiền Hộ n�i: �Người đ� trong đời vị lai sẽ th�nh Phật hiệu l� Thiện Gi�c Như Lai� Lại nữa, Bồ t�t Hiền Hộ hỏi Đức Phật một trăm hai mươi c�u hỏi, như: �Bồ t�t th�nh tựu đầy đủ tam muội n�o để được đại c�ng đức, v.v��, nhẫn đến hỏi: �L�m thế n�o chỉ cần tu h�nh trong khoảng một s�t na m� c� thể đến trước chư Phật mười phương, l�m thế n�o để trụ trong một c�i Phật m� c� thể thấy được tất cả chư Phật mười phương, nghe được Ch�nh ph�p, c�ng dường ch�ng tăng,�� H�nh giả n�y chẳng những chưa chứng được lục th�ng xuất thế gian, m� ngay cả ngũ th�ng của ph�m phu cũng chưa chứng được, cũng chưa xả bỏ th�n ph�m của thế giới n�y, cũng chưa được v�ng sanh Tịnh độ của chư Phật, m� chỉ ở thế giới n�y, thấy được chư Phật ở c�c thế giới kh�c, nghe được chư Phật tuy�n thuyết Ch�nh ph�p, thọ tr� tất cả, y theo lời dạy m� tu h�nh. V� như hiện nay, t�n giả A Nan ở trước Đức Phật, sau khi nghe lời giảng dạy, tất cả đều c� thể thọ tr�. N�y Hiền Hộ, c� tam muội t�n l� Tư Duy Chư Phật Hiện Tiền Tam Muội, nếu Bồ t�t tu tập đầy đủ tam muội n�y, sẽ được th�nh tựu tất cả c�ng đức vừa được n�u tr�n. Hiền Hộ n�n biết, c�n c� v� lượng v� bi�n c�c c�ng đức kh�c, kh�ng thể n�i hết.� Cho n�n biết rằng c�ng đức th� thắng của sự tu tập Niệm Phật Tam Muội n�i kh�ng thể c�ng tận.

11. Định học s�u cạn.

Hỏi: Theo như những lời vừa n�u tr�n, đắc Niệm Phật Tam Muội được lợi �ch v� c�ng. Thời nay những người học đắc Tam Muội n�y chẳng lẽ cũng c� được v� lượng v� bi�n lợi �ch như vậy? (138)

Đ�p: Tam muội tuy giống nhau, nhưng sự chứng đắc c� s�u cạn kh�c biệt, chứng s�u th� c� thể đạt đến quả vị Phật đ�. Sự lợi �ch của tam muội đ� được tr�nh b�y trong Kinh Hiền Hộ, phần Một trăm hai mươi vấn đ�p. Cho n�n kinh c� n�i: �Lại nữa, Bồ t�t tu tập Niệm Phật Tam Muội sẽ được sự lợi �ch như trong phần vấn đ�p đ� n�u r�.� Hiện nay, c�c h�nh giả tuy chưa chứng đắc đầy đủ tam muội nầy, nhưng cũng t�y phần thu hoạch được nhiều c�ng đức th� thắng. V� như c�c long vương c� thể l�m mưa, đại long vương th� l�m cơn mưa lớn, tr�m khắp tam thi�n đại thi�n thế giới, tiểu long vương th� l�m cơn mưa nhỏ, phạm vi khoảng chừng v�i dặm. Những cơn mưa n�y khiến cho c�y cỏ được sanh s�i nảy nở, phạm vi tuy c� lớn nhỏ kh�c nhau, nhưng đều thấm nhuần vạn vật. C�c h�nh giả tu tập trong ba đời (qu� khứ, hiện tại, vị lai), tuy tr�nh độ c� cao thấp kh�c nhau, nhưng tất cả đều c� thể thấy Phật, đều c� thể sanh v�o nh� Như Lai.

12. Tổn hoại của sự phỉ b�ng v� lợi �ch của l�ng tin.

Hỏi: Những người chưa thể tu tập Niệm Phật Tam Muội, nếu thấy người kh�c tu tập khởi l�ng tin tưởng, t�y hỷ th� được những c�ng đức n�o? C�n nếu kh�ng tin, m� lại hủy b�ng th� bị những tội b�o n�o? K�nh xin n�u r� sự tổn �ch để mọi người hiểu r�. (139)

Đ�p: Ở đ�y sẽ dẫn chứng rộng r�i kinh điển, tr�nh b�y r� r�ng sự tổn hại của việc b�ng ph�p v� sự lợi �ch của việc tin ph�p. Phẩm T�y Hỷ C�ng Đức trong Kinh Hiền Hộ n�i về c�ng đức của người t�y hỷ ph�p tu Niệm Phật Tam Muội như sau: �V� như c� người thọ mạng một trăm năm, th�n thể nhẹ bổng, kh� lực dồi d�o, đi nhanh như gi�, người đ� vừa sanh ra liền c� thể đi khắp thế giới, v�ng khắp mười phương, như thế, đi ho�i kh�ng nghỉ, đủ một trăm năm. C� thiện nam tử, thiện nữ nh�n, khởi t�m t�n k�nh, ở c�c thế giới m� người đ� đi qua, trải đầy tr�n bảo, d�ng đ� c�ng dường mười phương chư Phật, th� được phước b�o v� c�ng to lớn. Nhưng phước đức đ� cũng kh�ng bằng một phần nhỏ của c�ng đức tu tập Niệm Phật Tam Muội. V� sao? N�y Hiền Hộ, vị Bồ t�t ma ha t�t tu tập Niệm Phật Tam Muội n�y, đầy đủ bốn loại t�y hỷ n�u tr�n, hồi hướng A nậu đa la tam miệu tam bồ đề, v� cầu đa văn, th�nh Đẳng Ch�nh Gi�c. N�y Hiền Hộ, do nh�n duy�n n�y, đem tr�n bảo bố th�, so với c�ng đức của sự t�y hỷ, trăm phần kh�ng bằng một, ng�n phần kh�ng bằng một, trăm ng�n vạn phần kh�ng bằng một, ức trăm ng�n phần kh�ng bằng một, cho đến to�n số th� dụ cũng kh�ng so s�nh được.� C�ng đức của sự t�y hỷ đ� v� lượng v� bi�n, th� việc kh�ng tin, phỉ b�ng, tội cũng nhiều như vậy, v� lượng v� bi�n. Trong c�c kinh Đại Phẩm B�t Nh�, Ph�p Hoa, Phật Tạng, v.v�, đều c� n�i r� về tội b�ng ph�p.

13. Niệm Phật trong ph�ng tối:

Hỏi: Kh�ng biết c� phải l� những h�nh giả tu Niệm Phật Tam Muội cần phải trang nghi�m đạo trường, an tr� tượng Phật, tắm gội sạch sẽ, mặc quần �o mới, ng�y ăn một bữa, kh�ng tiếc th�n mạng, chuy�n t�m niệm Phật? V� sao những vị đ� ở trong ph�ng tối, đ�ng b�t c�c cửa, lớn tiếng niệm Phật? Kinh điển c� dạy điều n�y kh�ng? Việc n�y l�m cho nhiều người sanh t�m nghi ngờ kinh qu�i. K�nh xin giải b�y phương ph�p tu tập n�y cho mọi người được biết. (140)

Đ�p: Tra cứu kinh điển, kh�ng thấy n�i tường tận về c�c điều n�y, thế nhưng, h�nh giả tu tập, v�o trong ph�ng tối (k�n), dứt bỏ thấy nghe (việc thị phi), t�m l�a c�c trần duy�n, c�c h�nh giả sơ cơ, nếu c� thể ch� t�m qu�n tưởng, dễ chứng đắc tam muội, nếu kh�ng th� tam muội kh� bề th�nh tựu. Th�ng thường nghĩ tưởng đến việc kh� khăn ngo�i đời, nếu chưa giải quyết được, thường hay loạn tưởng ph�n v�n, kh� định t�m tu tập, cho n�n phải một m�nh đ�ng cửa bế quan, hoặc nhắm mắt kh�ng nh�n, nhờ đ�y m� trở n�n điềm tĩnh, dễ th�nh tựu những điều đ� suy tư. Ở đ�y cũng giống như vậy. Nếu t�m tưởng loạn động, kh�ng thể n�o th�nh tựu Niệm Phật Tam Muội, cho n�n h�nh giả đ�ng cửa bế quan tu tập tam muội n�y, những người kh�ng tu tập nh�n đ�y sanh nghi, c�n những người đ� tu tập qua th� biết đ�y l� điều cần thiết. V� như một người đang ở trong ph�ng, nhất t�m niệm Phật, bỗng nhi�n từ một lỗ hổng tr�n tường, �nh s�ng rọi v�o, t�m người ấy liền duy�n v�o tia �nh s�ng n�y, khởi l�n � tưởng lao xao. Nếu như b�t k�n lỗ hổng, kh�ng cho �nh s�ng rọi v�o, th� sẽ được nhất t�m bất loạn. Đ�y l� điều m� những người tu tập biết đến, kh�ng phải l� h�nh động qu�ng xi�ng� Những kẻ sơ học, t�m chạy theo ngũ dục, b�m v�u lục trần, nếu như kh�ng trụ trong ph�ng tối, th� kh�ng c�ch n�o tu tập tam muội th�nh c�ng. Sau khi tu tập th�nh tựu, th� l�c đ� muốn tu tập nơi n�o t�y �, kh�ng c�n chọn lựa s�ng tối, m� vẫn thường c� thể thấy Phật, l�c đ� đ�u c�n cần phải v�o ph�ng tối m� tu niệm Phật nữa. Cho n�n Kinh Qu�n V� Lượng Thọ n�i: �Người đ� bị khổ bức, kh�ng c�n rảnh để qu�n (niệm) Đức Phật A Di Đ�, thiện tri thức dạy xưng niệm danh hiệu Phật A Di Đ�, như vậy ch� t�m, �m thanh kh�ng dứt.� Phải chăng l� do sự khổ n�o bức b�ch, qu�n tưởng kh� th�nh, ch� t�m niệm danh hiệu Phật, �m thanh li�n tục, th� được v�ng sanh. Hiện nay lớn tiếng niệm danh hiệu Phật cũng giống như vậy. Niệm danh hiệu Phật, �m thanh li�n tục, chứng đắc Niệm Phật Tam Muội, thấy được Đức Phật v� th�nh ch�ng r� r�ng hiện ra trước mắt. Kinh Đại Tập Nhật Tạng n�i: �Niệm lớn thấy Phật lớn, niệm nhỏ thấy Phật nhỏ.� Niệm lớn tức l� niệm Phật lớn tiếng, niệm nhỏ tức l� niệm Phật nhỏ tiếng. Đ�y gọi l� thanh gi�o, đ�u c� g� đ�ng nghi ngờ? Hiện thấy c�c người tu học, chỉ c� c�ch niệm Phật lớn tiếng mới dễ th�nh tam muội, c�n như niệm Phật nhỏ tiếng, t�m thường t�n loạn. Đ�y l� những điều m� những người tu học Phật ph�p mới biết, c�n những người ngo�i đạo kh�ng thể hiểu được. Nếu �ng kh�ng tin, h�y tu cho biết. Chớ n�n kh�ng chịu tu tập m� chỉ biết khởi t�m nghi ngờ.

Phần XII: Biện biệt ph�p s�m hối bằng c�ch giập đầu đấm ngực

1. Biện biệt ph�p s�m hối bằng c�ch giập đầu đấm ngực.

Hỏi: Kinh n�i: �Năm v�c s�t đất (ngũ thể đầu địa), khẩn thiết s�m hối.� Hiện nay, những người s�m hối phần lớn đều d�ng tay đấm ngực, kh�ng biết c� kinh điển n�o đề cập đến việc (đấm ngực) n�y kh�ng? Nếu cho rằng năm v�c s�t đất tức l� d�ng tay đấm ngực, e rằng c�ch giải th�ch n�y l� lẽ kh�ng th�ng. Vả lại, n�i năm v�c s�t đất đ�u phải chỉ c�u nệ v�o việc năm v�c s�t đất, giập đầu lạy Phật? (141)

Đ�p: Kinh Qu�n Phật Tam Muội Hải, phẩm thứ ba, n�i: �Phật từ ph�p t�a đứng dậy, bảo mọi người qu�n s�t sắc th�n của ng�i. Trong nh�m d�ng họ Th�ch, c� năm trăm người thấy sắc th�n của Phật giống như m�u tro, trong nh�m tỳ kheo, c� một ng�n người thấy sắc th�n của Phật giống như m�u đất nung, trong nh�m ưu b� tắc, c� mười s�u người thấy sắc th�n Phật giống như ch�n voi đen, trong nh�m ưu b� di, c� hai mươi bốn người thấy sắc th�n Phật giống như mực đen, trong nh�m tỳ kheo ni c� một người thấy sắc th�n Phật giống như bạc trắng, trong nh�m ưu b� di lại c� một người thấy sắc th�n Phật giống m�u xanh lam. Như vậy, bốn ch�ng thấy sắc th�n Phật kh�ng đồng, đều kh�ng thể thấy được sắc th�n ch�n kim (v�ng r�ng) của Phật. Mọi người đều ph�t lộ s�m hối, năm v�c s�t đất, giống như n�i đổ, tự bức r�u t�c, lăn lộn tr�n đất, d�ng tay đấm ngực, m�u mũi chảy r�ng, s�m hối khiến tội ti�u diệt, mở được t�m nh�n, thấy sắc th�n Phật đoan nghi�m vi diệu, như n�i Tu Di, �nh s�ng ch�i l�a, bao la như biển lớn.� Đ�y kh�ng phải l� lời kinh chỉ bảo về c�ch s�m hối (d�ng tay đấm ngực) hay sao? Ph�p s�m hối bằng c�ch đấm ngực đ�u phải l� mọi người l�m c�n m� kh�ng c� kinh văn dẫn chứng. Những điều �ng vừa quở tr�ch, đ� c� kinh văn l�m chứng cứ, lẽ n�o vẫn c�n nghi ngờ?

Ch� th�ch:

[1] H�ng hạ phẩm thượng sanh, hoa sen trải qua bốn mươi ch�n ng�y c�i Cực Lạc, d�i bằng bốn mươi ch�n đại kiếp c�i Ta B�. Trong khi h�ng hạ phẩm trung sanh, hoa sen trải qua s�u đại kiếp (thời gian c�i Ta B�), t�nh ra chỉ l� thời gian s�u ng�y ở c�i Cực Lạc.

[2] Qu�n (niệm) sắc th�n, tức l� qu�n (niệm) B�o th�n v� H�a th�n của Phật.

[3] B�n tự m�n tự: Ph�p thế gian l� b�n tự, ph�p xuất thế l� m�n tự. Trong ph�p xuất thế gian, Tiểu thừa l� b�n tự, Đại thừa l� m�n tự.

-----o0o-----

TRANG CHỦ*--KINH ĐI�̉N*--ĐẠI TẠNG KINH*--TH�̀N CHÚ*--HÌNH ẢNH*--中文*--ENGLISH

Uploaded / Updated on 2022-04-05

�